Wydobywanie zabytków z morza w świetle obowiązującego prawa polskiegoWojciech Kowalski
Wydobywanie zabytków z morza w świetle obowiązującego prawa polskiego
Analiza prawa polskiego pozwala w przekonaniu autora wyodrębnić pięć uregulowanych przepisami rodzajów działania, w ramach których albo dopuszcza się możliwość wydobywania z morza różnych znajdujących się w nim przedmiotów, albo też są one skierowane wprost na ich wydobycie. Pierwszy to prowadzenie wszelkich „prac podwodnych”, drugi to realizacja procedury „wydobywanie mienia z morza”, trzeci polega na prowadzenia badań archeologicznych, czwarty to „poszukiwanie ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych”, a ostatni to stanowiące odrębną procedurę „przeszukiwanie” wraków. Obok tych procedur należy jeszcze mieć na uwadze przepisy o „płetwonurkowaniu na wrakach statków”. Zdaniem autora procedury te nie tworzą łącznie spójnego i konsekwentnego systemu, a dwie z nich, „poszukiwanie” i „przeszukiwanie” co do istoty się pokrywają. Należy zatem rozważyć ich nowelizację, co mogłoby mieć miejsce przy okazji zmian, jakie będą musiały być dokonane w konsekwencji ratyfikacji przez Polskę Konwencji UNESCO o ochronie podwodnego dziedzictwa kulturowego z 2001 r.
Słowa kluczowe: prawo morza, prawo ochrony zabytków, wraki, mienie, wydobywanie
prof. dr hab. Wojciech Kowalski
University of Silesia in Katowice, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6532-9796
Removal of Historic Artefacts from the Sea in the Light of Applicable Polish Law
An analysis of Polish Law enables, in the author’s opinion, distinguishing five regulated types of activity, within the framework of which it is either permitted to remove various underwater artefacts from the sea or whose direct aim is to remove such artefacts. The first type of activity is carrying out any ‘underwater work’, the second one is implementing the procedure of ‘removal of property from the sea’, the third one is carrying out archaeological excavations, the fourth one is ‘searching for hidden or abandoned movable historic artefacts’, and the last is ‘investigating’ wrecks, which is a separate procedure. In addition to these procedures, the regulations on ‘shipwreck diving’ should also be borne in mind. In the author’s view, these procedures do not together form a coherent and consistent system, and two of them, ‘searching for artefacts’ and ‘investigating wrecks’ overlap in substance. Their amendments should therefore be considered. This could be done together with the amendments that will have to be made as a consequence of Poland ratifying the UNESCO 2001 Convention on the Protection of the Underwater Cultural Heritage.
Keywords: law of the sea, conservation law, wrecks, property, removal
Bibliografia / References
Adamczak W., Mienie zatopione w morzu [w:] Prawo morskie, t. II, red. J. Łopuski, Bydgoszcz–Toruń 2000
Adamczak W., Ratownictwo morskie a wydobywanie mienia z morza w świetle konwencji londyńskiej 1989 r., „Prawo Morskie” 2002/XVII
Adamczak W., Usuwanie wraków w świetle Konwencji z 2007 roku, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2009/XXI
Frankiewicz A., Znaczenie prawne regulacji dziedzictwa narodowego i dóbr kultury w rozdziale I Konstytucji RP, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji” 2012/88(3440)
Kowalski W., Nabycie własności dzieła sztuki od nieuprawnionego, Kraków 2004
Kowalski W., Prawno-autorska ochrona architektury XX wieku, „Ochrona Dziedzictwa Kulturowego” 2017/3
Kowalski W., Title to finds and discovered antiquities under Polish law , „Art, Antiquity and Law” 1996/1(2)
Kowalski W., Wartość zabytku a wartość adaptacji i modernizacji w świetle prawa autorskiego oraz prawa dziedzictwa kulturowego. Wzmocnienie ochrony czy konkurencja tych wartości? [w:] Ochrona wartości w procesie adaptacji zabytków, red. B. Szmygin, Warszawa 2015
Kowalski W., Pomian I., Ochrona podwodnych obiektów archeologicznych [w:] Prawnokarna ochrona dziedzictwa kultury, red. J. Kaczmarek, Kraków 2006
Matysik S., Legal Problems of Recovery of Historical Treasures from the Sea-Bed [w:] Scientific and Technological Revolution and the Law of the Sea, red. M. Frankowska, Ossolineum, 1972
Matysik S., Prawo morskie. Zarys systemu, t. 3, Ossolineum, 1975
Młynarczyk J., Prawo morskie, Gdańsk 2002
Sheaf C., Kilburn R.S., The Hatcher Porcelain Cargo: The Complete Record, Oxford 1988
Strati A., The Protection of the Underwater Cultural Heritage: An Emerging Objective of the Contemporary Law of the Sea, The Hague, London, Boston 1995
Trzciński M., Poszukiwania skarbów czy poszukiwania zabytków? Między legendą a rzeczywistością, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji” 2012/88(3440)
Zalasińska K., Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, Warszawa 2020
Zalasińska K., Własność znalezisk – wybrane zagadnienia związane z cywilnoprawną sytuacją poszukiwacza zabytków, „Santander Art and Law Review” 2021/1
Katarzyna Grzybczyk
Non-fungible token a prawo autorskie
NFT to najnowsze i wciąż budzące emocje osiągnięcie technologiczne blockchaina, tym razem w świecie sztuki cyfrowej, przedmiotów kolekcjonerskich oraz dóbr luksusowych, choć także w obrocie nieruchomościami, zarówno rzeczywistymi, jak i wirtualnymi. NFT, czyli niewymienialny token, oznacza zasób cyfrowy (lub jednostkę danych) bez stałej, sztywnej wartości, a każda jednostka jest wyjątkowa i indywidualna, chociaż zawartość może być taka sama. NFT to unikatowy i niepowtarzalny ciąg zer i jedynek na własność potwierdzoną odpowiednim certyfikatem autentyczności, którego przedmiotem mogą być obrazy, fotografie, animacje, wpisy na Twitterze, modele 3D fragmentów ludzkiego ciała, nieruchomości, a nawet emocje. Zawartość konkretnego tokena decyduje o problemach prawnych z nim związanych. Wbrew wielu wypowiedziom nie w każdym przypadku mamy do czynienia ze „sztuką NFT” czy dobrami objętymi własnością intelektualną. W większości przypadków NFT należy raczej traktować jako inwestycję w kryptowaluty, a nie dzieła sztuki. Niniejszy artykuł jest zarysem głównych problemów autorskoprawnych pojawiających się w kontekście NFT.
Słowa kluczowe: technologia blockchain, sztuka cyfrowa, NFT, niewymienialny token, zasób cyfrowy, autorstwo, droit de suite, nabycie praw autorskich
prof. dr hab. Katarzyna Grzybczyk
Employee of the Faculty of Law and Administration of the University of Silesia in Katowice, Poland; she specializes in intellectual property law and advertising law. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0694-8420
Non-Fungible Token and Copyright Law
NFT is the newest and still emotive technological achievement based on blockchain, this time in the world of digital art, collectibles, and luxury goods, but also in real estate, both real and virtual. An NFT, or non-fungible token, means a digital resource (or unit of data) without a fixed, rigid value, each unit being unique and individual, although the contents may be the same. NFT is a unique string of zeros and ones that one owns, confirmed by an appropriate certificate of authenticity, the subject of which string may be images and photos, animations, Twitter posts, 3D models of human body parts, real estate and even emotions. The content of a specific token determines the legal problems associated with it. Contrary to widespread belief, not in every case are we dealing with ‚NFT art’ or goods covered by intellectual property. In most cases, NFT should be viewed as an investment in cryptocurrencies rather than works of art. This study outlines the main copyright law problems that arise in the context of NFT.
Keywords: blockchain technology, digital art, NFT, non-fungible token, digital asset, authorship, droit de suite, copyright acquisition
Bibliografia / References
Cascone S., A collective made NFTs of masterpieces without telling the museums that owned the originals. Was it a digital art heist or fair game? The NFT outfit Global Art Museum now says it is an art collective conducting a „social experiment”, Artnet News, 22.03.2021, https://news.artnet.com/art-world/global-art-museum-nfts-1953404 (dostęp: 20.05.2022 r.)
Cascone S., After declaring his business on the Brink of Bankruptcy, Takashi Murakami is auctioning a collection of Smiley-Flower NFTs. Bids are already over $200,000, Artnet News, 31.03.2021, https://news.artnet.com/art-world/takashi-murakami-nft-1956030 (dostęp: 20.05.2022 r.)
Chugani S., Levine T., The notorious NFT: Consumer protection issues raised by non-fungible tokens (NFTs), Thomson Reuters, 15.04.2021, https://ca.practicallaw.thomsonreuters.com/w-030–4989?transitionType=Default&contextData=(sc.Default)&firstPage=true (dostęp: 20.05.2022 r.)
CryptoKitties, https://www.cryptokitties.co/profile/0x721eb3411bd537ebeff6f63a45ecaf22bdbe14ec (dostęp: 20.05.2022 r.)
Department of the Treasury, Study of the Facilitation of Money Laundering and Terror Finance through the Trade in Works of Art, February 2022, https://home.treasury.gov/system/files/136/Treasury_Study_WoA.pdf (dostęp: 20.05.2022 r.)
Discover, collect, and sell extraordinary NFTs. OpenSea is the world’s first and largest NFT marketplace, OpenSea (bd.), https://opensea.io/ (dostęp: 20.05.2022 r.)
Drygalska E., Kolekcjonując Internet, Dwutygodnik.com, czerwiec 2021, wydanie 310, https://www.dwutygodnik.com/artykul/9576-kolekcjonujac-internet.html (dostęp: 23.05.2022 r.)
FATF, Updated Guidance for a Risk-Based Approach to Virtual Assets and Virtual Asset Service Providers, Paris 2021, https://www.fatfgafi.org/media/fatf/documents/recommendations/Updated -Guidance-VA-VASP.pdf (dostęp: 20.05.2022 r.)
Grabiec P., Złe wieści dla influencerów od miśków NFT. Sprawę zbada UOKiK, Spider’sWeb, 11.01.2022, https://spidersweb.pl/2022/01/miski-nft-fancy-bears-metaverse-uokik-gonciarz-gessler-reklama.html (dostęp: 20.05.2022 r.)
Grzeszak T., Droit de suite w prawie autorskim, Warszawa 1991
Grzybczyk K., Gabor D., Digimodernizm: wpływ nowych technologii na kulturę XXI wieku, „Prawo Nowych Technologii” 2021/1
Guadamuz A., The treachery of images: Non-fungible tokens and copyright, „Journal of Intellectual Property Law & Practice” 2021/16(12), https://ssrn.com/abstract=3905452 (dostęp: 20.05.2022 r.)
Howcroft E., Twitter boss Jack Dorsey’s first tweet sold for $2.9 million as an NFT, Reuters, 22.03.2021, https://www.reuters.com/article/us-twitter-dorsey-nft-idUSKBN2BE2KJ (dostęp: 20.05.2022 r.)
Jenkins T., Kaplan J., Heifetz S., Is regulation of NFTs to combat financial crime on the horizon? , JD-SUPRA, 24.02.2022, https://www.jdsupra.com/legalnews/is-regulation-of-nfts-to-combat-2137569/ (dostęp: 20.05.2022 r.)
Jhirad A., Anthony D., Commercializing NFTs – generating value from digital assets and intellectual property rights, Smart & Biggar, 1.03.2022, https://www.smartbiggar.ca/insights/publication/commercializing-nfts-generating-value-from-digital-assets-and-intellectual-property-rights (dostęp: 20.05.2022 r.)
Jhirad A., Anthony D., NFTs: Art meets crypto – traditional copyright issues in a tokenized world, Smart & Biggar, 16.09.2021, https://www.smartbiggar.ca/insights/publication/nfts-art-meets-crypto--traditional-copyright-issues-in-a-tokenized-world (dostęp: 20.05.2022 r.)
Jilliji02, Is the celebrity effect still in effect in the NFT world?, Cultural History of the Internet, 19.11.2021, https://culturalhistoryoftheinternet.com/2021/11/19/is-the-celebrity-effect-still-in-effect-in-the-nft-world/ (dostęp: 20.05.2022 r.)
Kimura K., Art Law Seminar Report: Present and Future of Artist’s Resale Right in Japan, Aura Asia Art Project (bd.), https://aura-asia-art-project.com/en/news/present-and-future-of-artists-resale-right-in-japan/ (dostęp: 20.05.2022 r.)
Kinsella E., An NFT artwork by Beeple just sold for an unbelievable $69 million at Christie’s – making him the third most expensive living artist at auction. The event marks the auction house’s first-ever NFT sale, Artnet News, 11.03.2021, https://news.artnet.com/market/christies-nft-beeple-69-million-1951036 (dostęp: 20.05.2022 r.)
List of NFT platforms, Golden (bd.), https://golden.com/query/list-of-nft-platforms-3R4D (dostęp: 20.05.2022 r.)
Łukasik K., Kupisz sobie oryginalnego mema? Technologia tokenów NFT to nic więcej niż pseudoinnowacja dla spekulantów [Polemika], Klub Jagielloński, 23.10.2021, https://klubjagiellonski.pl/2021/10/23/kupisz-sobie-oryginalnego-mema-technologia-tokenow-nft-to-nic-wiecej-niz-pseudoinnowacja-dla-spekulantow-polemika/ (dostęp: 20.05.2022 r.)
Mittendorf B., Stein Smith S., 4 reasons why museums are steering clear of the NFT craze, Fast Company, 12.02.2021, https://www.fastcompany.com/90699899/4-reasons-why-museums-are-steering-clear-of-the-nft-craze (dostęp: 20.05.2022 r.)
Pranksy, Great redistribution of the climate change disaster, OpenSea (bd.), https://opensea.io/assets/0x495f947276749ce646f68ac8c248420045cb7b5e/769987281610794526370432769847587291321402667277633018751858935165377052673 (dostęp: 20.05.2022 r.)
Qin Wang, Rujia Li, Qi Wang, Shiping Chen, Non-fungible token (NFT): Overview, evaluation, opportunities and challenges, arXiv, 16.05.2021, https://arxiv.org/abs/2105.07447 (dostęp: 20.05.2022 r.)
Richardson J., NFT „Art Heist” sees famous artworks sold online, Museum Next, 13.03.2021, https://www.museumnext.com/article/nft-art-heist-museums/ (dostęp: 20.05.2022 r.)
Schneider J., This is the most expensive photography NFT ever sold, PetaPixel 3.03.2022, https://petapixel.com/2022/03/03/this-is-the-most-expensive-photography-nft-ever-sold/ (dostęp: 20.05.2022 r.)
Shaw A., Were Banksy and Pranksy both pranked in $330,000 NFT sale?, The Art Newspaper, 31.08.2021, https://www.theartnewspaper.com/2021/08/31/were-banksy-and-pranksy-both-pranked-in-dollar330000-nft-sale (dostęp: 20.05.2022 r.)
Sinclair S., Digital artwork sells for record-breaking $6.6M in Ether on Winklevoss-Owned Marketplace, CoinDesk, 25.02.2021, https://www.coindesk.com/business/2021/02/25/digital-artwork-sells-for-record-breaking-66m-in-ether-on-winklevoss-owned-marketplace/ (dostęp: 20.05.2022 r.)
Sieja B., NFT w 12 punktach. Wyjaśniamy trend w najprostszy możliwy sposób, Komputer Świat, 18.01.2022, https://www.komputerswiat.pl/artykuly/redakcyjne/nft-w-12-punktach-wyjasniamy-trend-w-najprostszy-mozliwy-sposob/mgzqxf7 (dostęp: 20.05.2022 r.)
Sieja B., Polska influencerka sprzedała „emocjonalne NFT”. Za jej cyfrową miłość ktoś zapłacił 1 mln zł, Komputer Świat, 16.07.2021, https://www.komputerswiat.pl/aktualnosci/wydarzenia/polska-influencerka-sprzedala-emocjonalne-nft-za-jej-cyfrowa-milosc-ktos-zaplacil-1/3sjq5wt (dostęp: 20.05.2022 r.)
Skotnicka M., Stanowisko dotyczące prawa droit de suite, Fundacja Nowoczesna Polska, 28.08.2012, http://prawokultury.pl/newsy/stanowisko-dot-prawa-droit-de-suite/ (dostęp: 20.05.2022 r.)
Szpakowska P., Misie, NFT i postępowanie UOKiK – kilka słów komentarza, Lookreatywni, 18.01.2022, https://lookreatywni.pl/baza-wiedzy/misie-nft-i-postepowanie-uokik-kilka-slow-komentarza/ (dostęp: 20.05.2022 r.)
Takashi Murakami NFT Coming Feb 2022, NFT Culture, 20.01.2022, https://www.nftculture.com/nft-news/takashi-murakami-nft-feb-2022/ (dostęp: 20.05.2022 r.)
Thapa S., 15 most expensive NFTs sold (so far), ScreenRant, 27.12.2021, https://screenrant.com/expensive-nfts-sold-so-far/ (dostęp: 20.05.2022 r.)
Thurman A., ‘Silent crash’ as price floors collapse across NFT space, Cointelegraph, 3.04.2021, https://cointelegraph.com/news/silent-crash-as-price-floors-collapse-across-nft-space (dostęp: 20.05.2022 r.)
Walkden E., Fake Banksy NFTs: What are certificates of authenticity and why are they important?, Verisart, 3.09.2021, https://verisart.com/blog/post/what-are-certificates-of-authenticity-and-why-are-they-important (dostęp: 20.05.2022 r.)
What is a Digital Token? A short definition of Digital Token , Techslang, https://www.techslang.com/definition/what-is-a-digital-token/ (dostęp: 20.05.2022 r.)
Zalewski T., O NFT czyli dlaczego jest ważne, aby wiedzieć raczej coś niż nic, Linkedin, 20.01.2022, https://www.linkedin.com/pulse/o-nft-czyli-dlaczego-jest-wa%C5%BCne-aby-wiedzie%C4%87-raczej--co%C5%9B-zalewski/?originalSubdomain=pl (dostęp: 20.05.2022 r.)
Zalewski T., Smart contracts – czym są i dlaczego warto się nimi zainteresować?, Digital Babel Legal, 26.02.2022, https://digitalbabel.legal/digitalizacja/smart-contracts-czym-sa-i-dlaczego-warto-sie-nimi-zainteresowac/ (dostęp: 20.05.2022 r.)
Katarzyna du Vall
Znieważenie pomnika a prawo do integralności utworu. Zarys problematyki
Pomnik to obiekt, który wzniesiono dla uhonorowania osoby lub wydarzenia. Powiązany z nim ładunek aksjologiczny i emocjonalny sprawia, że nie tylko nie jest on neutralnym elementem przestrzeni publicznej, ale często staje się przedmiotem reinterpretacji w sposób nawet całkowicie sprzeczny z zamysłem fundatora. W polskim porządku prawnym określone przejawy „interakcji” z pomnikiem - m.in. modyfikacja kontekstu, w jakim się on znajduje - mogą być kwalifikowane jako jego znieważenie (art. 261 k.k.). Równocześnie za stworzeniem pomnika stoi konkretny twórca (lub twórcy). Warto więc przeanalizować, czy popełnienie czynu z art. 261 k.k. - ocenianego przez pryzmat aktualnych ram kulturowych, historycznych czy politycznych - może skutkować naruszeniem autorskich dóbr osobistych.
Słowa kluczowe: znieważenie, pomnik, twórca, autorskie prawa osobiste, prawo do integralności
dr Katarzyna du Vall
A doctor of laws, an attorney at law, a research and teaching employee of the Department of Political Communication and Media Policy, Institute of Political Studies and International Relations, Jagiellonian University in Krakow, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5709-1896
Insulting a Monument in the Context of the Right of Integrity of a Work. An Outline
A monument is an object built to honour a person or commemorate an event. Due to axiological and emotional charge that is linked with a monument, such an object it is not a neutral element of the public space. Once erected, it can be reinterpreted, even in a manner which is quite contrary to the intention of its founder. It should be noted however, that according to art. 261 of the Polish Criminal Code certain forms of ‘interaction’ with a monument are treated as an insult and therefore penalized. Simultaneously, there is a particular author (or authors) behind the creation of the work. Thus, it is worthwhile to analyse whether committing an offence under Article 261 of the Polish Criminal Code - assessed from the perspective of the current cultural, historical or political framework - may result in an infringement of author’s moral rights.
Keywodrs: insult, monument, author, author’s moral rights, right of integrity
Bibliografia / References
Adler A.M., Against moral rights, „California Law Review” 2009/97(1)
ads\mtom, Zawiesił koszulkę na pomniku, został zatrzymany. Sąd: to bezzasadne, TOK FM, TVN24, 18.08.2018 r., https://tvn24.pl/polska/sad-zatrzymanie-za-zawieszenie-koszulki-na-pomniku-bezzasadne-ra861984–2362836 (dostęp: 12.01.2022 r.)
Banaś-Grabej M., Gadecki B., Karnat J., Łyżwa A., Łyżwa R., Kodeks karny. Część szczególna. Art. 148–251. Komentarz, Warszawa 2020
Bellentani F., Panico M., The meanings of monuments and memorials: toward a semiotic approach, „Punctum” 2016/2(1)
Barta J., Markiewicz R. [w:] M. Czajkowska-Dąbrowska, Z. Ćwiąkalski, K. Felchner, E. Traple, J. Barta, R. Markiewicz, Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, Warszawa 2011
Błachnio A., Przestępstwo znieważenia pomnika na gruncie kodeksu karnego, „Przegląd Sądowy” 2017/3
Chused R., Charging Bull, Fearless Girl, Artistic Composition, and Copyright, „New York University Journal of Intellectual Property and Entertainment Law” 2020/10(1)
Częstochowska prokuratura: Koszulki z napisem „Konstytucja” nie znieważyły pomników, Dziennik.pl, 22.08.2018 r., https://wiadomosci.dziennik.pl/wydarzenia/artykuly/579681,czestochowa-pomnik-koszulka-z-napisem-konstytucja-zniewaznie.html (dostęp: 12.01.2022 r.)
Ćwiąkalski Z. [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. II, cz. II, Komentarz do art. art. 212–277d, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2017
Ćwiąkalski Z. [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. II, Komentarz do art. 117–277 k.k., red. A. Zoll, Warszawa 2013
Długosz J. [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. I, Komentarz do art. 117–221, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2017
du Vall K., Tomasiewicz M., Zdrowie publiczne jako przesłanka ograniczenia działalności gospodarczej w świetle Konstytucji RP [w:] Swoboda działalności gospodarczej. Próba oceny polskich regulacji prawnych, red. J. Glumińska-Pawlic, B. Przywora, Warszawa 2021
Fearless Girl. About the Artist, https://www.fearlessgirl.us/the-artist/ (dostęp: 10.02.2022 r.)
Fomina J., Of „Patriots” and Citizens: Asymetric Populist Polarisation in Poland [w:] Democracies Divided: The Global Challenge of Political Polarization, red. T. Carothers, A. O’Donohue, Brookings Institution Press, 2019
Gadecki B., Kodeks karny. Część szczególna. Art. 252–316. Komentarz, Warszawa 2017
Gardocki L. [w:] System Prawa Karnego, t. 8, Przestępstwa przeciwko państwu i dobrom zbiorowym, red. L. Gardocki, Warszawa 2018
Giesen B., Zniszczenie egzemplarza utworu – kolizja prawa własności z autorskimi prawami osobistymi, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2020/1
Herzog A. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. R. Stefański, Warszawa 2021
Jędrzejczyk A., Co i na jakiej podstawie policja robi w sprawie akcji „ubierania” pomników w koszulki z napisem KonsTYtucJA?, „Biuletyn Informacji Publicznej RPO”, 8.08.2018 r., https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/co-i-na-jakiej-podstawie-policja-robi-w-sprawie-akcji-%E2%80%9Eubierania%E2%80%9D-pomnikow-w-koszulki-z-napisem-KonsTYtucJA (dostęp: 12.01.2022 r.)
Knut P. [w:] Metodyka pracy adwokata i radcy prawnego w sprawach o przestępstwa z nienawiści, red. P. Knut, Warszawa 2020
Kolhatkar S., The ongoing saga of the „Fearless Girl” statue, The New Yorker, 7.01.2022 r., https://www.newyorker.com/business/currency/the-ongoing-saga-of-the-fearless-girl-statue (dostęp: 10.02.2022 r.)
Królikowski M., Zawłocki R. [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. II, Komentarz. Art. 222–316, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2017
Lach A. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2016
Laskowska E., Konstrukcja ochrony prawnoautorskiej na tle procesu europeizacji prawa prywatnego, Warszawa 2016
Łada P., Prawo autorskie w muzeum. Przewodnik ze wzorami umów, Warszawa 2019
Marek A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2010
Markiewicz R., Ilustrowane prawo autorskie, Warszawa 2018
Michalska-Warias A. [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. II, Komentarz. Art. 222–316, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2017
Mozgawa M. [w:] M. Budyn-Kulik, P. Kozłowska-Kalisz, M. Kulik, M. Mozgawa, Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, LEX/el. 2022
Niżankowska A.-M., Prawo do integralności utworu, Warszawa 2007
Pacewicz P., Co łączy Lecha Kaczyńskiego, Smoka Wawelskiego i Baby Pruskie? Konstytucja, oko.press, 6.10.2018 r., https://oko.press/obudzilam-sie-w-nocy-jeszcze-konstytucja-nie-zginela-poki-my-zyjemy/ (dostęp: 12.01.2022 r.)
Palumbo J., The artist behind ‘Fearless Girl’ wants to spread her message far and wide. A lawsuit is getting in the way, CNN, 17.02.2022 r., https://edition.cnn.com/style/article/fearless-girl-statue-lawsuit-nfts/index.html (dostęp: 2.03.2022 r.)
Paradowska J., Kaczyński, Osiecka i Smok Wawelski „znieważeni” konstytucją, „Polityka”, 3.08.2018 r., https://www.polityka.pl/galerie/1758974,1,kaczynski-osiecka-i-smok-wawelski-zniewazeni-konstytucja.read (dostęp: 12.01.2022 r.)
Pazder J., Miejsce pomnika [w:] Materiały do studiów nad sztuką XIX wieku, t. I, Pomniki w XIX wieku, red. J. Brendel, Poznań 1993
Policja nie odpuszcza. Kolejny sąd zajmie się koszulką „Konstytucja, Jędrek!” na pomniku Lecha Kaczyńskiego, Wyborcza.pl, 14.05.2019 r., https://szczecin.wyborcza.pl/szczecin/7,34939,24780892,policja-nie-odpuszcza-kolejny-sad-zajmie-sie-koszulka-z-napisem.html (dostęp: 12.01.2022 r.)
Ruszkowski P., Przestalski A., Maranowski P., Polaryzacja światopoglądowa społeczeństwa polskiego a klasy i warstwy społeczne, Warszawa 2020
Shaya J., The public life of monuments: The Summi Viri of the Forum of Augustus, „American Journal of Archaeology” 2013/117(1)
Siedlecka E., Pomniki w koszulkach z napisem „KonsTYtucJA”: co zrobi władza?, „Polityka”, 13.08.2018 r., https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kraj/1759890,1,pomniki-w-koszulkach-z-napisem-konstytucja--co-zrobi-wladza.read (dostęp: 12.01.2022 r.)
SJP. Słownik języka polskiego, https://sjp.pl/pomnik (dostęp: 10.12.2021 r.)
Sobczak J. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. R. Stefański, Warszawa 2021
Szczecin. Założył na pomnik L. Kaczyńskiego koszulkę „Konstytucja Jędrek”. Jest decyzja sądu, oprac. K. Winogrodzki, wp.pl, 6.06.2019 r., https://wiadomosci.wp.pl/szczecin-zalozyl-na-pomnik-l-kaczynskiego-koszulke-konstytucja-jedrek-jest-decyzja-sadu-6388945353700993a (dostęp: 12.01.2022 r.)
Tarapata S., Dobro prawne w strukturze przestępstwa. Analiza teoretyczna i dogmatyczna, Warszawa 2016
The Britannica Dictionary, https://www.britannica.com/dictionary/monument (dostęp: 10.12.2021 r.)
Tuleja P. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Warszawa 2019
Tworzecki H., Poland: A case of top-down polarization, „The Annals of the American Academy of Political and Social Science” 2018/681(1)
Tzu-I Lee, A Battle Between Moral Rights and Freedom of Expression: How Would Mora Rights Empower the „Charging Bull” Against the „Fearless Girl”?, „The John Marschall Review of Intellectual Property Law” 2018/672
Wall Street bull artist protests of “fearless girl” sculpture, ArtReview, 13.04.2017 r., https://artreview.com/news-13-april-17-wall-street-bull/ (dostęp: 2.02.2022 r.)
Wąsek A., Zawłocki R. [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. II, Komentarz do artykułów 222–316, red. A. Wąsek, R. Zawłocki, Warszawa 2010
Wiak K. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. A. Grześkowiak, K. Wiak, Warszawa 2021
Wójcik A., Wiatrowski M., Nations in Transit 2021. Poland. Executive Summary, Freedom House, https://freedomhouse.org/country/poland/nations-transit/2021 (dostęp: 12.2021 r.)
Wyrwiński M., Autorskie prawa osobiste w obrocie prawnym, Warszawa 2019
Zaborski M., Współczesne pomniki i miejsca pamięci w polskiej i niemieckiej kulturze politycznej, Toruń 2011
Iga Bałos
Umowa opcji w produkcji utworu audiowizualnego w kontekście praw do scenariusza
Umowa opcji, zawierana między producentem utworu audiowizualnego a autorem scenariusza, jest narzędziem wykorzystywanym równie często co umowy licencyjne czy przenoszące prawa wyłączne. Ze względu na specyfikę relacji scenarzysta–producent okoliczności zawierania i wykonywania tego rodzaju umów opcji nie były przedmiotem szerszego omówienia w polskiej literaturze. Niniejszy artykuł wypełnia tę lukę oraz zwraca uwagę na problemy, które bez zmiany stanu prawnego lub innego skutecznego oddziaływania na warunki zawieranych umów pozostają bez efektywnego rozwiązania.
Słowa kluczowe: umowa opcji, utwór audiowizualny, prawa do scenariusza, produkcja filmowa
dr Iga Bałos
The author is an assistant professor at the Andrzej Frycz Modrzewski Krakow University, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8606-9719
Option Agreement in the Production of an Audiovisual Work in the Context of Rights in a Screenplay
An option agreement, concluded between the producer of an audiovisual work and the screenwriter, is a tool used as often as licence agreements or exclusive rights transfer agreements. Due to the specific nature of the scriptwriter-producer relationship, the circumstances of the conclusion and performance of this type of option agreement have not been discussed in greater detail in Polish literature. This article fills this gap and draws attention to problems that, without a change in the state of law or other effective influence on the terms of agreements, remain without an effective solution.
Keywords: option agreement, audiovisual work, rights in a screenplay, film production
Bibliografia / References
Cempura A., Kasolik A., Metodyka sporządzania umów gospodarczych, Warszawa 2020
Chałubińska-Jentkiewicz K., Eksploatacja filmu – strefa zysku [w:] K. Chałubińska-Jentkiewicz, K. Kakareko, J. Sobczak, Prawo filmowe, Warszawa 2020
Crowell T.A., The Pocket Lawyer for Filmmakers, New York–London 2011
Czyżewski K., Gawron-Jaksik A., Hawliczek D., O czym warto pamiętać? Istotne elementy umów producenckich, Warszawa 2015
Field C., Entertainment Law. Fundamentals and Practice, San Diego, CA 2018
Gliściński K., Wyodrębnianie się nowych pól eksploatacji i ich wpływ na obrót prawami do utworów, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2010/3
Goldberg V., Bloomer Girl revisited or how to frame an unmade picture, „Wisconsin Law Review” 1998
Golecki M.J., Charakter prawny opcji w polskim prawie cywilnym. Uwagi na tle nowelizacji przepisów Kodeksu cywilnego dotyczących ofertowego trybu zawierania umów, „Palestra” 2006/7–8
Goodell G., Sztuka produkcji filmowej. Podręcznik dla producentów , Warszawa 2009
Gutowski M., Kilka uwag, dlaczego opcja nie jest umową warunkową, „Palestra” 2007/1–2
Gutowski M., Umowa opcji, Kraków 2003
Hendrykowski M., Scenariusz filmowy. Teoria i praktyka , Poznań 2016
Kamina P., Film Copyright in the European Union, Cambridge 2016
Krajewski M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2020
Kubiak M., Zastosowanie umów opcji w przemyśle filmowym [w:] Prawo własności intelektualnej, red. D. Wetoszka, Warszawa 2020
Landry P., Greenwald S.R., The Business of Film: A Practical Introduction, London 2018
Litwak M., Contracts for the Film & Television Industry, Los Angeles 2012
Litwak M., Dealmaking in the Film Television Industry. From Negotiations to Final Contracts, Los Angeles 2016
Majcher A., Ewaluacja aplikacji programu operacyjnego Produkcja filmowa w Polskim Instytucie Sztuki Filmowej, „Panoptikum” 2016/16
Motion Picture Association, An Engine for the US Economy, https://www.motionpictures.org/what-we-do/driving-economic-growth/ (dostęp: 31.01.2022 r.)
Olejniczak A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. III, Zobowiązania. Część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2014
Riahi K., Fontaine C., Bourgeois M., Les contrats de la production cinéma et télévision, Paris 2013
Stec M., Włodyka S. [w:] System Prawa Handlowego, t. 5A, Prawo umów handlowych, red. M. Stec, Warszawa 2020
Strugała R., Standardowe klauzule umowne: adaptacyjne, salwatoryjne, merger, interpretacyjne oraz pactum de forma, Warszawa 2013
Ślęzak P., Umowy w zakresie współczesnych sztuk wizualnych, Warszawa 2012
Traple E., Klauzula opcji i pierwszeństwa [w:] E. Traple, Umowy o eksploatację utworów w prawie polskim, Warszawa 2010
Weinstein M., Profit-sharing contract in Hollywood , „The Journal of Legal Studies” 1998/1
Wiśniewski T. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. III, Zobowiązania. Część ogólna, red. J. Gudowski, Warszawa 2018
Writers Guild of America, Schedule of Minimums, 2020 Theatrical and Television Basic Agreement, revised November 2021, https://www.wga.org/uploadedFiles/contracts/min20.pdf (dostęp: 31.01.2022 r.)
Zabłocki M., Prawo filmowe, cz. I, sfp.org.pl, 14.09.2011, https://www.sfp.org.pl/2016/wydarzenia,172,1704,1,1,Prawo-Filmowe-cz-I.html (dostęp: 31.01.2022 r.)
Zabłocki M.J., Organizacja produkcji filmu fabularnego w Polsce, Warszawa 2018
Elżbieta Wojcieszko-Głuszko
Unijne nietradycyjne znaki towarowe – aspekt statystyczny (1996–2022/02)
Nietradycyjne znaki towarowe (non-traditional trademarks – NTTMs) nadal stanowią raczej wyjątek niż regułę w praktyce rejestracyjnej Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO). Tego typu znaki są postrzegane zmysłem wzroku lub wzroku i dotyku/słuchu (np. znaki przestrzenne, animowane, multimedialne, pozycyjne, holograficzne, kolor(y) per se, znaki gestu) bądź są odbierane za pomocą innych zmysłów niż wzrok (znaki dźwiękowe, smakowe, zapachowe lub dotykowe). Wskazane criterium divisionis stanowi podstawę podziału NTTMs na znaki widzialne (wizualne), tj. znaki postrzegane wizualnie i niewidzialne (niewizualne), tj. oznaczenia percypowane innymi zmysłami niż zmysł wzroku. Statystyki EUIPO wskazują, że jakkolwiek następuje stały, powolny wzrost liczby zgłaszanych i rejestrowanych NTTMs, to jednak nadal są to wartości bardzo niskie. Ten niewielki wzrost w liczbach bezwzględnych prawie wszystkich porównywanych w tej mierze danych statystycznych może być jednak zwiastunem powolnej ewolucji i pozytywnym sygnałem, ostrożnie odczytywanym w perspektywie długoterminowej w świetle zmian unijnego prawa znaków towarowych. Chociaż łączna liczba unijnych zgłoszeń i rejestracji NTTMs to bardzo mały ułamek przedstawionych danych i chociaż zakres ochrony tego typu znaków pozostaje nadal niejasny, trudno zaprzeczyć, że znaki te będą odgrywać istotną rolę w kontekście dokonującej się rewolucji technologicznej i coraz bardziej multisensorycznej gospodarki rynkowej.
Słowa kluczowe: konwencjonalne i niekonwencjonalne znaki towarowe Unii Europejskiej, praktyka rejestrowa EUIPO, analiza statystyczna
dr hab. Elżbieta Wojcieszko-Głuszko
Intellectual Property Law Chair, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Krakow, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-6290-0237
Non-Traditional EU Trademarks: The Statistical Aspect (1996–2022/02)
Non-traditional trademarks (NTTMs) are still the exception rather than the rule in EUIPO registration practice. These types of marks are either perceived with the sense of sight or sight and touch/hearing (e.g. shape, animated, multimedia, positional, holographic marks, colour(s) per se, gesture marks) or perceived with senses other than sight (sound, smell/olfactory, taste or tactile marks). These marks are therefore classified according to whether they are visually perceptible or can be perceived with senses other than vision. Based on this criterium divisionis, NTTMs are divided into visible (visual) marks, i.e. signs perceived visually, and invisible (non-visual) marks. The European Union Intellectual Property Office statistics show that although there is a steady, slow increase in the number of NTTMs filed and registered with the Office, the figures are still very low. This slow increase in absolute numbers of almost all of the statistical values compared in this measure may, however, be a harbinger of slow evolution and a positive signal, cautiously read in the long term in the light of developments in EU trademark law. Although the total number of EU applications and registrations of NTTMs is a very small fraction of the presented data, and although the scope of protection of this type of marks remains unclear, it is difficult to deny that these marks will play an important role in the context of the technological revolution taking place and an increasingly multisensory market economy.
Keywords: traditional and non-traditional European Union trademarks, EUIPO registration practice, statistical analysis
Bibliografia / References
Bingener S., Das Wesen der Positionsmarke oder Wo die Positionsmarke hingehört, „Markenrecht” 2004, s. 377
Bölling M., Der EuGH und die abstrakte Farbmarke – Von der bewussten Entwertung einer Markenform, „Markenrecht” 2004, s. 384
Calboli I., Chocolate, fashion, toys and cabs: The misunderstood distinctiveness of non-traditional trademarks, „International Review of Intellectual Property and Competition Law” 2018/49(1)
Calboli I., Senftleben M., Introduction [w:] The Protection of Non-Traditional Trademarks. Critical Perspectives, red. I. Calboli, M. Senftleben, New York 2018
ETMDN, Wspólny komunikat w sprawie sposobu przedstawienia nowych rodzajów znaków towarowych, https://uprp.gov.pl/pl/konwergencja/znaki-towarowe (dostęp: 31.03.2022 r.)
EUIPN, Wspólny komunikat. Nowe rodzaje znaków: badanie wymogów formalnych i podstaw odmowy, kwiecień 2021, https://uprp.gov.pl/pl/konwergencja/znaki-towarowe (dostęp: 31.03.2022 r.)
EUIPO, EUIPO Statistics in European Union Trade Marks 1996–01 to 2022–02 Evolution, https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwiI7-Cnr6r0AhXmsosKHeFFBi8QFnoECAUQAQ&url=https%3A%2F%2Feuipo.europa.eu%2Ftunnel-web%2Fsecure%2Fwebdav%2Fguest%2Fdocument_library%2FcontentPdfs%2Fabout_euipo%2Fthe_office%2Fstatistics-of-european-union-trade-marks_en.pdf&usg=AOvVaw3qtwityCMAQoeW1HZUQHWk (dostęp: 30.03.2022 r.)
EUIPO, EUIPO Statistics in European Union Trade Marks 1996–01 to 2020–01 Evaluation, pkt 5.
EUTM Registrations – 5.2 Types, https://www.oami.europa.eu/tunnel-web/secure/webdav/guest/document_library/contentPdfs/about_euipo/the_office/statistics-of-european-union-trade-marks_en.pdf (dostęp: 27.02.2020 r.)
EUIPO, EUIPO Statistics in European Union Trade Marks 1996–01 to 2021–10 Evolution, https://euipo.europa.eu/tunnel-web/secure/webdav/guest/document_library/contentPdfs/about_euipo/the_office/statistics-of-european-union-trade-marks_en.pdf (dostęp: 30.11.2021 r.)
EUIPO, Guidelines for Examination of European Union Trade Marks European Union Intellectual Property Office (EUIPO) Part B Examination Section 2 Formalities Final Version 1.0 31/03/2022 , https://guidelines.euipo.europa.eu/1935303/1787910/trade-mark-guidelines/section-2-formalities (dostęp: 31.03.2022 r.)
EUIPO, Guidelines for Examination of European Union Trade Marks European Union Intellectual Property Office (EUIPO) Part B Examination Section 4 Absolute Grounds for Refusal Chapter 2 EUTM Definition (Article 7(1)(a) EUTMR) Final Version 1.0 31/03/, https://guidelines.euipo.europa.eu/1935303/1787752/trade-mark-guidelines/section-4-absolute-grounds-for-refusal (dostęp: 31.03.2022 r.)
EUIPO, Objaśnienia do formularza zgłoszeniowego dla znaku towarowego Unii Europejskiej, EUIPO NOTES-PL APP.CTM-03/2016, https://docplayer.pl/18676311-Objasnienia-do-formularza-zgloszeniowego-dla-znaku-towarowego-unii-europejskiej.html (dostęp: 31.03.2022 r.)
EUIPO, SSC009 – Statistics of Community Trade Marks 24/10/2011, Registered Trade Marks – Breakdown by type of mark, http://www.ius-web.it/PUB/allegati_prodotti/992/Statistiche_marchi_registrati_2011.pdf (dostęp: 28.02.2021 r.)
EUIPO, SSC009 – Statistics of Community Trade Marks 07/04/2014, Registered Trade Marks – Breakdown by Type of Mark, https://oami.europa.eu/tunnel-web/secure/webdav/guest/document_library/contentPdfs/about_ohim/the_office/SSC009-Statistics_of_Community_Trade_Marks-2014_en.pdf (dostęp: 20.12.2015 r.)
EUIPO, SSC009 – Statistics of European Union Trade Marks 05/02/2018, Registered Trade Marks – Breakdown by Type of Mark, https://docplayer.gr/72568045-Hasta-bis-until-jusqu-a-fino-01–2018-solicitudes-anmeldungen-applications-demandes-domande.html (dostęp: 31.03.2022 r.).
EUIPO, SSC009 – Statistics of European Union Trade Marks 08/12/2016, Registered Trade Marks Breakdown by Type of Mark, https://euipo.europa.eu/tunnel-web/secure/webdav/guest/document_library/contentPdfs/about_euipo/the_office/SSC009-Statistics_of_EU_Trade_Marks-2016_en.pdf (dostęp: 31.03.2022 r.)
EUIPO, Statistical travel pack by country/territory 01/1996 to 02/2022 Evolution, PL – POLAND, Fino: 02/2022, https://euipo.europa.eu/tunnel-web/secure/webdav/guest/document_library/contentPdfs/about_ohim/the_office/statistics_per_country/SSC003.1%20-%20Statistical%20travel%20pack%20by%20country%20(PL).pdf (dostęp: 30.03.2022 r.)
EUIPO, Statistics per country/territory, https://euipo.europa.eu/ohimportal/pl/the-office (dostęp: 31.03.2022 r.)
Fezer K.-F., Eine Theorie der variablen Marken – Zum Markenschutz für Markenbildungskonzeptionen, „Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht” (GRUR) 2005/2
Fields D., Muller A., Going against tradition: The effect of eliminating the requirement of presenting a trade mark graphically on applications for non-traditional trademarks, „European Intellectual Property Review” 2017/39(4)
Firth A., Gredley E., Maniatis S., Shapes as trademarks: Public policy, functional considerations and consumer perceptions, „European Intellectual Property Review” 2001/23(2)
Geiregat S., Trade mark protection for smells, tastes and feels – critical analysis of three non-visual signs in the EU, „International Review of Intellectual Property and Competition Law” (IIC) 2022/53(2)
Gilson J., Gilson LaLonde A., Cinnamon buns, marching ducks and cherry-scented racecar exhaust: Protecting nontraditional trademarks, „The Trademark Reporter” 2005/95(4)
Hauck F., Aktuelle Entwicklungen bei der Eintragung von Farbmarken, „Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht” (GRUR) 2005/5
Kępiński M., Projekt nowej dyrektywy dotyczącej znaków towarowych i jej możliwe konsekwencje dla ustawodawcy polskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2014/4(126)
Kostański P., Marek T., Wybrane zagadnienia nowelizacji europejskiego prawa znaków towarowych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2015/4(130)
Kur A., Alles oder nichts im Formmarkenschutz?, „Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht – International Teil” (GRUR Int.) 2004/9
Lewalter I., Schrader P.T., Die Fühlmarke, „Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht” (GRUR) 2005/6
Lim E.C., More than fifty shades of grey: Single colors, positions marks and the self-containment criterion, „The Trademark Reporter” 2019/109
Modrzejewska M., Zniesienie wymogu graficznej przedstawialności znaków towarowych – uwagi na tle nowelizacji ustawy – Prawo własności przemysłowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2021/12
Office for Harmonization in the Internal Market (OHIM), Decyzja II Izby Odwoławczej z 11.02.1999 r. w sprawie R156/1998–2 – The Smell of Fresh Cut Grass
Office for Harmonization in the Internal Market (OHIM), Decyzja II Izby Odwoławczej z 4.08.2003 r. w sprawie R 120/2001–2 – The Taste of Artificial Strawberry Flavour (Gustatory Mark)
Pagenberg J., Trade dress and the three-dimensional mark – ‘The Neglected Children of Trade Mark Law’, „International Review of Intellectual Property and Competition Law” (IIC) 2004/35(7)
Skubisz R., Trzebiatowski M., Znaki towarowe w prawie międzynarodowym i prawie Unii Europejskiej [w:] System Prawa Prywatnego, t. 14B, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017
Szczepanowska-Kozłowska K., Kolor na wyłączność?, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2019/3(145)
Sztobryn K., Niekonwencjonalne znaki towarowe. Część 1. Zapach i smak, „Europejski Przegląd Sądowy” 2017/10
United States Patent and Trademark Office (USPTO), Performance and Accountability Report, Fiscal Year 2021, Alexandria, VA 2021, https://www.uspto.gov/about-us/performance-and-planning/uspto--annual-reports (dostęp: 31.03.2022 r.)
Wojcieszko-Głuszko E., Krótka historia zmian będących rezultatem reformy legislacyjnej prawa znaków towarowych w UE a wymóg przedstawialności oznaczenia [w:] 100 lat ochrony własności przemysłowej w Polsce. Księga jubileuszowa Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej, red. A. Adamczak, Warszawa 2018
Wojcieszko-Głuszko E., Pojęcie znaku towarowego. Rodzaje oznaczeń. Kategorie znaków towarowych [w:] System Prawa Prywatnego, t. 14B, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017
Wojcieszko-Głuszko E., Sposoby przedstawiania znaków towarowych dla celów ich rejestracji w rozporządzeniu wykonawczym nr 2017/1431 [w:] Qui bene dubitat, bene sciet. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Ewie Nowińskiej, red. J. Barta, J. Chwalba, R. Markiewicz, P. Wasilewski, Warszawa 2018
WIPO, IP Facts and Figures 2021, Geneva 2021, https://www.wipo.int/publications/en/details.jsp?id=4577 (dostęp: 31.03.2022 r.)
WIPO, WIPO IP Statistics Data Center, November 2021, https://www3.wipo.int/ipstats/index.htm?tab=trademark (dostęp: 31.03.2022 r.)
WIPO, World Intellectual Property Indicators Report: Worldwide Trademark Filing Soars in 2020 Despite Global Pandemic, Geneva, November 8, 2021, PR/2021/883, https://www.wipo.int/pressroom/en/articles/2021/article_0011.html (dostęp: 31.03.2022 r.)
Agnieszka Sztoldman
Pierwszeństwo do uzyskania patentu – prymat w czasie czy przewaga w prawie?
Patent na wynalazek (i odpowiednio np. prawo ochronne na wzór użytkowy lub prawo z rejestracji wzoru przemysłowego) jest prawem formalnym. Oznacza to, że wyłączne prawo do korzystania z wynalazku nie powstaje przez sam fakt stworzenia rozwiązania technicznego, lecz przez dokonanie formalnego zgłoszenia i udzielenia patentu. Przyjęło się, że pierwszeństwo do uzyskania patentu rozstrzyga w czasie kolizję między konkurencyjnymi zgłoszeniami do ochrony między kilkoma osobami roszczącymi sobie prawo do patentu. W tym sensie funkcją pierwszeństwa jest ustalenie kolejności w razie konkurowania w czasie, np. kolejnych zgłoszeń do ochrony wynalazku. Konstrukcja poszczególnych postaci pierwszeństwa do uzyskania patentu ma nie tylko znaczenie teoretyczne, lecz także przekłada się na płaszczyznę praktyczną. Stosowanie prawa wymaga określenia, jakie są materialne i formalne warunki ważnego przeniesienia pierwszeństwa, co może mieć wpływ na ważność udzielonego patentu. Rozważania przedstawione w artykule zmierzają do ustalenia, jakie – ze względu na konstrukcje prawne – są formalne warunki przeniesienia poszczególnych postaci pierwszeństwa do uzyskania patentu i czy pierwszeństwo do uzyskania patentu może być przeniesione niezależnie od zgłoszenia do ochrony, z którego pochodzi. W prawie polskim charakter prawny pierwszeństwa uprzedniego do uzyskania patentu jest sporny. Ustalenie, czy pierwszeństwo uprzednie ma charakter samodzielnego prawa podmiotowego, czy jest środkiem rozstrzygania kolizji cywilnych praw podmiotowych (prawa do patentu), wynika z przyjęcia określonej (spornej) koncepcji prawa podmiotowego. Prowadzone rozważania pozwalają na zaproponowanie wniosków. Mogą one stanowić przyczynek do dyskusji nad pierwszeństwem uprzednim do uzyskania patentu według polskiego prawa. Po pierwsze, pierwszeństwo do uzyskania patentu wyróżnia się specyfiką i funkcją w polskim prawie patentowym. Pierwszeństwo do uzyskania patentu staje się mechanizmem rozstrzygania kolizji w czasie zgłoszeń do uzyskania patentu. Uważam, że pierwszeństwo do uzyskania patentu zdaje się mechanizmem opartym na prymacie w czasie. Wprowadzenie pierwszeństwa do uzyskania patentu pozwala na podstawie kryterium czasu – daty zgłoszenia lub wystawienia wynalazku – ustalić kolejność praw do patentu. „Konkurowanie w czasie” jest istotą pierwszeństwa do uzyskania patentu. „Konkurowanie” oznacza sytuację, w której rywalizują ze sobą w czasie różne żądania lub prawa podmiotowe różnych podmiotów, przy czym konkurowanie nie zakłada, że żądania wynikające z chronionej sytuacji prawnej bądź prawa podmiotowego są równe. Pierwszeństwo do uzyskania patentu spełnia te cechy, bo stosuje się je w celu rozstrzygnięcia preferencji w czasie dwóch lub wielu zgłoszeń do uzyskania patentu na ten sam wynalazek różnych podmiotów. Zastrzeżenie pierwszeństwa zwykłego do uzyskania patentu, na zasadzie art. 13 p.w.p., lub pierwszeństwa uprzedniego, zgodnie z art. 14 bądź art. 151 p.w.p., służy oznaczeniu zgłoszenia do uzyskania ochrony patentowej, które wyprzedza inne zgłoszenia w czasie. W tym sensie więc pierwszeństwo do uzyskania patentu (zwykłe lub uprzednie) pełni „funkcję koordynującą” w czasie zgłoszenia do uzyskania patentu. Po drugie, bezsporne jest, że na tle regulacji prawa polskiego pierwszeństwo zwykłe stanowi element treści prawa podmiotowego – prawa do patentu – i dlatego nie jest samodzielnym prawem podmiotowym. Zrealizowanie funkcji przypisanych pierwszeństwu zwykłemu (ustalenie kolejności realizowania prawa do patentu) nie musi być uzależnione od nadania mu charakteru prawa podmiotowego. Dlatego przeniesienie pierwszeństwa zwykłego – według prawa polskiego – może nastąpić wyłącznie wraz z przeniesieniem prawa do patentu. Po trzecie, charakterystyka, treść i skutki wynikające z zastrzeżenia pierwszeństwa uprzedniego oraz brzmienie art. 17 ust. 1 p.w.p. uzasadniają w prawie polskim przypisanie pierwszeństwu uprzedniemu do uzyskania patentu cechy zbywalności. W konsekwencji część autorów w rodzimej nauce prawa uznaje, że cecha zbywalności pierwszeństwa uprzedniego determinuje, iż pierwszeństwo uprzednie do uzyskania patentu należy kwalifikować jako prawo podmiotowe, odrębne od prawa do patentu. Można dostrzec jednak argumenty (nie przesądzając o ich sporności) za uznaniem w prawie polskim pierwszeństwa uprzedniego jako chronionej sytuacji faktycznej lub sprzyjającej sytuacji o wymiernych korzyściach majątkowych (w tym ujęciu mogłoby ono być funkcjonalnie co najmniej elementem akcesoryjnym wobec prawa do uzyskania patentu), lecz nie samodzielnego prawa podmiotowego, którego treścią byłby prymat w czasie innego prawa podmiotowego – prawa do patentu w relacji administracyjnoprawnej między zgłaszającym wynalazek do ochrony a Urzędem Patentowym RP. Po czwarte, mechanizm pierwszeństwa uprzedniego do uzyskania patentu realizuje interes społeczny. W interesie państwa leży udzielanie ochrony tylko raz na taki sam wynalazek. W konsekwencji w płaszczyźnie ogólnej pierwszeństwo uprzednie do uzyskania patentu można określić jako mechanizm rozstrzygania konfliktu między dwoma lub wieloma podmiotami w sytuacji, kiedy do Urzędu Patentowego RP zgłaszane są kolejne takie same wynalazki, spełniające wymogi zdolności patentowej.
Słowa kluczowe: pierwszeństwo do uzyskania patentu, patent, prawo do patentu, pierwszeństwo zwykłe, pierwszeństwo konwencyjne, pierwszeństwo z wystawienia, prawo podmiotowe, wynalazek, własność przemysłowa, konwencja paryska
dr Agnieszka Sztoldman
advocate, doctor of laws, Department of Civil Law and Private International Law, Faculty of Law, Administration and Economics, University of Wroclaw, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7202-2338
Priority to Obtain a Patent: Advantage in Time or Primacy in Law?
A patent for an invention is a formal right. This means that the exclusive right to use an invenqtion does not arise due to the mere fact of creating a technical solution, but upon the filing of a formal application and the grant of a patent. It is accepted that priority to obtain a patent resolves, in terms of time, a conflict between competing applications for protection made by several persons claiming the right to a patent. In this sense, the function of priority is to determine the order in the event of competition in time, e.g. the order of successive applications for protection of an invention. The construction of the different forms of priority to obtain a patent is not only of theoretical importance, but also affects the practice. The application of law requires defining the material and formal conditions for a valid transfer of priority, which may affect the validity of a granted patent. The considerations presented in this paper aim at determining what – in terms of legal constructions – the formal conditions for transferring particular forms of priority to obtain a patent are, and whether priority to obtain a patent may be transferred regardless of the application for protection from which it originates. In Polish law, the legal nature of earlier priority to obtain a patent is disputed. Determining whether earlier priority has the character of an independent subjective right or is a means of resolving conflicts between rights granted by civil law (the right to a patent) results from the adoption of a particular (disputed) concept of subjective right. The presented considerations enable some conclusions to be proposed. They may constitute a contribution in the discussion on earlier priority to obtain a patent under Polish law. First, patent priority is distinguished by its particularity and function in Polish patent law. Patent priority becomes a mechanism for resolving conflicts about the timing of patent applications. I believe that patent priority appears to be a mechanism based on primacy in time. The introduction of priority to obtain a patent allows the order of patent rights to be determined on the basis of the criterion of time: the date of application or exhibition of the invention. ‚Competing in time’ is the essence of priority to obtain a patent. ‚Competing’ means a situation in which different claims or subjective rights of different entities compete with each other in time, however, competing does not assume that the claims arising from the protected legal situation or right are equal. Patent priority displays these characteristics, as it is used to resolve the issue of preference in time of two or more applications for a patent for the same invention filed by different entities. Claiming ordinary priority to obtain a patent, pursuant to Article 13, or earlier priority pursuant to Article 14 or Article 15[1] of the Industrial Property Law, serves to identify the application for patent protection that is ahead of other applications in time. In this sense, therefore, priority to obtain a patent (ordinary or earlier priority) has a ‚coordinating function’ when an application for a patent is made. Secondly, it is undisputed that, under Polish law, ordinary priority constitutes an element of the content of the subjective right – the right to a patent – and is therefore not an independent subjective right. The fulfilment of the functions ascribed to ordinary priority (determination of the order in which the right to a patent is to be exercised) does not necessarily depend on priority having the character of a subjective right. Therefore, under Polish law, the transfer of ordinary priority can only take place together with the transfer of the right to a patent. Thirdly, the characteristics, content and effects of the claim of earlier priority, as well as the very wording of Article 17(1) of the Industrial Property Law, justify under Polish law attributing the feature of transferability to earlier priority to obtain a patent. Consequently, some authors take the view that the transferability feature of earlier priority means that earlier priority to obtain a patent should be classified as a legal (subjective) right, separate from the right to a patent. However, there are arguments (though they can be disputed) for recognizing in Polish law earlier priority as a protected factual situation or a situation conducive to measurable financial advantages (in this view it could functionally be seen at least as an accessory element to the right to obtain a patent), but not as an independent subjective right, the content of which would be the primacy in time of another subjective right – the right to a patent in the administrative-law relationship between the entity applying for protection of an invention and the Polish Patent Office. Fourthly, the mechanism of earlier priority to obtain a patent pursues public interest. It is in the public interest to grant protection only once for the same invention. Consequently, in general, earlier priority to obtain a patent may be described as a mechanism for resolving a conflict between two or more entities in a situation when the same inventions, satisfying the requirements for patentability, are successively notified to the Polish Patent Office.
Keywords: priority to obtain a patent, patent, patent right, ordinary priority, Convention priority, exhibition priority, subjective right, invention, industrial property, Paris Convention
Bibliografia / References
Dabin J., La philosophie de l’ordre juridique, Paris 1929
Dmowski S., Trzaskowski R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna, red. J. Gudowski, Warszawa 2014
du Vall M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 14A, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2012
Fucini S., La priorité en droit privé, Paris 2019
Gandor K., Prawa podmiotowe tymczasowe (ekspektatywy), Ossolineum, 1968
Grzybowski S. [w:] System prawa cywilnego, t. I, Część ogólna, red. W. Czachórski, S. Grzybowski, Ossolineum, 1985
Grzybowski S., Prawo podmiotowe [w:] System prawa cywilnego, t. I, Część ogólna, Ossolineum, 1974
Gutowski M. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–352, red. M. Gutowski, Warszawa 2018
Jaenichen H.R., Malek O., Assessment of Priority, EPI Information, Köln 2008
Justyński T., Nadużycie prawa w polskim prawie cywilnym, Kraków 2000
Kelsen H., Hauptprobleme Der Staatsrechtslehre Entwickelt aus der Lehre vom Rechtssatze, New York 2013
Kępiński J., Wzór przemysłowy i jego ochrona w prawie polskim i wspólnotowym, Warszawa 2010
Kostański P. [w:] Prawo własności przemysłowej. Komentarz, red. P. Kostański, Warszawa 2014
Kostański P., Jyż G. [w:] Prawo własności przemysłowej. Komentarz, red. J. Sieńczyło-Chlabicz, Warszawa 2020
Ladas S.P., La protection internationale de la propriété industrielle, Paris 1933
Massa Ch.-H., La tentation de Paris. Libre opinion sur la possible distorsion du droit et du délai de priorité dans l’arrêt KaiKai du TUE, „Propriétés Intellectuelles” 2022/82
Michalak A. [w:] Prawo własności przemysłowej. Komentarz, red. A. Michalak, Warszawa 2016
Passa J., Droit de la propriété industrielle, Paris 2013
Podrecki P. [w:] System Prawa Handlowego, t. 3, Prawo własności przemysłowej, red. E. Nowińska, K. Szczepanowska-Kozłowska, Warszawa 2015
Preussner-Zamorska J., Traple E., Zastaw na prawach w prawie polskim i niemieckim ze szczególnym uwzględnieniem problematyki praw na dobrach niematerialnych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej” 1973/1
Promińska U. [w:] E. Nowińska, U. Promińska, K. Szczepanowska-Kozłowska, Własność przemysłowa i jej ochrona, Warszawa 2014
Radwański Z., Olejniczak A., Prawo podmiotowe [w:] Z. Radwański, A. Olejniczak, Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2019
Raynard J., Py E., Tréfigny P., Droit de la propriété industrielle, Paris 2016
Roubier P., Droits subjectifs et situations juridiques, Paris 1963
Skubisz R., Charakter pierwszeństwa do uzyskania patentu [w:] System Prawa Prywatnego, t. 14A, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017
Skubisz R., Die Unionspriorität in Polen, „Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht – International Teil” (GRUR Int.) 1985/3
Skubisz R., Pierwszeństwo do uzyskania patentu, Warszawa 1982
Skubisz R., Pierwszeństwo do uzyskania patentu [w:] System Prawa Prywatnego, t. 14A, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017
Skubisz R., Problem zgłoszeń z równym pierwszeństwem, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej” 1978/18
Skubisz R., Terminy pierwszeństwa w dziedzinie prawa własności przemysłowej (charakter i skutki ich niezachowania) [w:] Prawo cywilne, stanowienie, wykładnia i stosowanie, red. M. Nazar, Lublin 2015
Sołtysiński S., Licencje na korzystanie z cudzych rozwiązań technicznych, Warszawa 1970
Stec P., Zabezpieczenia rzeczowe a prawa na dobrach niematerialnych, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2004/4
Szczepanowska K., Prawo do patentu, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 1993/2
Szczotka J. [w:] Prawo własności przemysłowej. Komentarz, Warszawa 2015
Szpunar A., Nadużycie prawa podmiotowego, Kraków 1947
Sztoldman A. [w:] Prawo własności przemysłowej. Komentarz, t. VIIIA, red. K. Osajda, Ł. Żelechowski, Warszawa 2021
Sztoldman A., Wydanie korzyści z korzystania z wynalazku przed uzyskaniem patentu. Glosa do wyroku SN z dnia 11.02.2016 r., V CSK 331/15, „Glosa” 2017/1
Szydło W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2021
Waluszewski J., Prawo do patentu, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej” 1978/18
Wolter A., Prawo podmiotowe [w:] A. Wolter, J. Ignatowicz, Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 1982
Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 1999
Wronkowska S., Analiza pojęcia prawa podmiotowego, Poznań 1973
Zbiegień-Turzańska A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, red. K. Osajda, Warszawa 2013
Żelechowski Ł., Zastaw zwykły i rejestrowy na prawach własności przemysłowej, Warszawa 2011
Bohdan Widła, Paweł Litwiński
Przetwarzanie danych osobowych na potrzeby wypowiedzi literackiej, artystycznej lub akademickiej
Występuje nieuniknione napięcie pomiędzy prawem do ochrony danych osobowych a wolnościami wypowiedzi literackiej, artystycznej i akademickiej. Artykuł 85 RODO ma na celu pogodzenie tych praw i wolności, zezwalając państwom członkowskim UE na wprowadzenie wyjątków. Jednak państwa mają znaczną swobodę w decydowaniu o ich zakresie. Niniejszy artykuł zawiera krytyczną analizę wyjątków wprowadzonych do polskiego ustawodawstwa. Po pierwsze, proponujemy interpretację pojęć „wypowiedź literacka”, „wypowiedź artystyczna” i „wypowiedź akademicka” zakorzenioną w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. W szczególności argumentujemy, że siatka pojęciowa wypracowana w prawie własności intelektualnej nie jest użytecznym narzędziem do decydowania, czy dana aktywność jest objęta wyjątkami dotyczącymi przetwarzania dla celów wypowiedzi literackiej lub artystycznej. Twierdzimy ponadto, że nie należy ograniczać pojęcia wypowiedzi akademickiej do komunikowania wyników badań naukowych. Po drugie, krytycznie odnosimy się do obecnej treści art. 2 ustawy z 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych, wdrażającego art. 85 RODO, a także art. 469b ustawy z 20 maja 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, wdrażającego art. 89 RODO. Za nieuzasadnione uważamy istniejące obecnie ramy prawne, które w niekorzystny sposób traktują wypowiedź akademicką.
Słowa kluczowe: RODO, dane osobowe, swoboda wypowiedzi, wypowiedź literacka, wypowiedź akademicka, wypowiedź artystyczna
dr Bohdan Widła
Jagiellonian University in Krakow, Poland, Intellectual Property Law Chair. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2100-8506
dr Paweł Litwiński
SWPS University, Warsaw, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9809-4820
Processing of Personal Data for the Purposes of Literary, Artistic or Academic Expression
There is unavoidable tension between the fundamental right to protection of personal data and the freedoms of literary, artistic, and academic expression. Article 85 GDPR aims to reconcile these rights and freedoms by allowing EU Member States to introduce exceptions. However, the states enjoy a substantial margin of freedom in deciding about their exact scope. This article critically analyses the exceptions implemented in the Polish legislation. Firstly, we propose interpretations of the notions of ‚literary expression’, ‚artistic expression’, and ‚academic expression’, which are rooted in the case law of the European Court of Human Rights. In particular, we argue that the nomenclature developed within intellectual property law is not a suitable tool for deciding whether a given activity is covered by the exceptions granted for data processing for the purposes of literary or artistic expression. We also argue that it is incorrect to limit the notion of academic expression only to the communication of scientific research results. Secondly, we criticize the current contents of Article 2 of the Act of 10 May 2018 on the Protection of Personal Data (implementing Article 85 GDPR) and Article 469b of the Act of 20 July 2018 - Law on Higher Education and Science (implementing Article 89 GDPR). We argue that the current framework, which disadvantages academic expression, is unjustified.
Keywords: GDPR, personal data, freedom of expression, literary expression, academic expression, artistic expression
Bibliografia / References
Barta J., Fajgielski P., Markiewicz R., Ochrona danych osobowych. Komentarz, Kraków 2004
Burzyńska A., Markowski M.P., Teorie literatury XX wieku, Kraków 2007
Economic and Social Research Council, Response to the European Commission’s proposed European Data Protection Regulation (COM (2012) 11 final), https://esrc.ukri.org/files/about-us/policies-and-standards/esrc-response-to-the-european-commission-s-proposed-european-data-protection-regulation-2013/ (dostęp 4.03.2022 r.)
Erdos D., Special, personal and broad expression: Exploring freedom of expression norms under the General Data Protection Regulation, „Yearbook of European Law” 2021/1
Erdos D., European Data Protection Regulation, Journalism, and Traditional Publishers. Balancing on a Tightrope?, Oxford 2019
Erdos D., From the Scylla of restriction to the Charybdis of license? Exploring the scope of the ‘special purposes’ freedom of expression shield in European data protection, „Common Market Law Review” 2015/52
The EU General Data Protection Regulation (GDPR). A Commentary, red. Ch. Kuner, L.A. Bygrave, Ch. Docksey, L. Drechsler, Oxford 2020
Fajgielski P., Ogólne rozporządzenie o ochronie danych. Ustawa o ochronie danych osobowych. Komentarz, Warszawa 2021
Jabłoński M., Kuźnicka-Błaszkowska D., „Disproportionate Effort” in the meaning of Article 14 of the General Data Protection Regulation, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2021/6
Jakubowiak M., Nieuchronny plagiat. Prawo autorskie w nowoczesnym dyskursie literackim, Warszawa 2017
Janion M., Bohater, spisek, śmierć. Wykłady żydowskie, Warszawa 2009
Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Komentarz, red. A. Wróbel, Warszawa 2020
Konstytucja RP, t. I, Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016
Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, t. 1, Komentarz do artykułów 1–18, red. L. Garlicki, Warszawa 2010
Markiewicz R., Dzieło literackie i jego twórca w polskim prawie autorskim, Warszawa 1984
Mourby M., Gowans H., Aidinlis S., Smith H., Kaye J., Governance of academic research data under the GDPR – lessons from the UK, „International Data Privacy Law” 2019/8(3)
New European General Data Protection Regulation, red. D. Rücker, T. Kugler, Baden-Baden 2018
Niewęgłowski A., Prawo autorskie. Komentarz, Warszawa 2021
Ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych. Ustawa o ochronie danych osobowych. Wybrane przepisy sektorowe. Komentarz, red. P. Litwiński, Warszawa 2021
Ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych. Komentarz, red. M. Sakowska-Baryła, Warszawa 2018
Polymenopoulou E., Does one swallow make a spring? Artistic and literary freedom at the European Court of Human Rights, „Human Rights Law Review” 2016/16
A Preliminary Opinion on data protection and scientific research, 6.01.2020, https://edps.europa.eu/data-protection/our-work/publications/opinions/preliminary-opinion-data-protection-and-scientific_en (dostęp: 7.03.2022 r.)
Report from the Permanent Representatives Committee on 3 June 1994 to the Internal Market Council on the amended proposal for a Council Directive on the protection of individuals with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data (7500/94, Restreint Eco 143), 9.06.1994 r.
Ricketson S., Ginsburg J.C., International Copyright and Neighboring Rights. The Berne Convention and Beyond, vol. 1, Oxford 2006
RODO. Ogólne rozporządzenie o ochronie danych. Komentarz, red. E. Bielak-Jomaa, D. Lubasz, Warszawa 2018
Sakowska M., Młynarska-Sobaczewska A., „Klauzula prasowa” z ustawy o ochronie danych osobowych jako gwarancja wolności wypowiedzi, „Państwo i Prawo” 2005/1
Sławek T., The Dark glory: Robinson Jeffers and his philosophy of Earth time & things, „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach” nr 1086, Katowice 1990
Sławek T., U-bywać. Człowiek, świat, przyjaźń w twórczości Williama Blake’a, „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach” nr 1994, Katowice 2001
Szpor G., Publicznoprawna ochrona danych osobowych, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 1999/12
Ustawa o ochronie danych osobowych. Komentarz, red. M. Kawecki, M. Czerniawski, Warszawa 2019
Widła B., Naukowe i krytyczne wydania tekstów jako przedmiot prawa autorskiego i praw pokrewnych, Warszawa 2020
Working Document from the General Secretariat of the Council to Delegation on the amended proposal for a Council Directive on the protection of individuals with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data (9951/94, Restreint Eco 208), 12.10.1994 r.
