Przepisy dotyczące sztucznej inteligencji od 2 sierpnia 2025 r. - modele AI ogólnego przeznaczenia i organy notyfikujące

Obligatoryjne stosowanie przepisów AI Act rozpoczyna się etapami:

• 2 sierpnia 2026 r. - data, w której co do zasady AI Act rozpoczyna swoje stosowanie,

• 2 lutego 2025 r. - moment, w którym zaczęły nas obowiązywać przepisy dotyczące zakazanych praktyk oraz rozdział I regulacji

• 2 sierpnia 2025 r. - dokładnie od tej daty rozpoczęło się stosowanie przepisów o:
  • organach notyfikujących i jednostkach notyfikowanych w kontekście systemów AI wysokiego ryzyka (rozdział III sekcja 4)
  • modelach AI ogólnego przeznaczenia (rozdział V)
  • zarządzania (rozdział VII)
  • kar (rozdział XII)
  • poufności (art. 78) z wyjątkiem art. 101 (ten rozpoczyna swoje stosowanie 2 sierpnia 2026 r.)

Modele AI ogólnego przeznaczenia - czym są?

Każdy, kto choć przez chwilę interesował się technologią AI miał do czynienia z tzw. modelem AI ogólnego przeznaczenia. Są to bowiem takie modele, które charakteryzują się wszechstronnością, wykazują znaczną ogólność i trenowane są na dużej ilości danych.

Definicję tego pojęcia znajdziemy w art. 3 pkt. 63 AI Act, który wskazuje, że model AI ogólnego przeznaczenia to : ,,model AI, w tym model AI trenowany dużą ilością danych z wykorzystaniem nadzoru własnego na dużą skalę, który wykazuje znaczną ogólność i jest w stanie kompetentnie wykonywać szeroki zakres różnych zadań, niezależnie od sposobu, w jaki model ten jest wprowadzany do obrotu, i który można zintegrować z różnymi systemami lub aplikacjami niższego szczebla - z wyłączeniem modeli AI, które są wykorzystywane na potrzeby działań w zakresie badań, rozwoju i tworzenia prototypów przed wprowadzeniem ich do obrotu''.

W praktyce, na co dzień właśnie z tymi modelami mamy do czynienia najczęściej. Zalicza się do nich te tzw. duże modele językowe, jak choćby znany wszystkim ChatGPT.

Obowiązki dostawców modeli AI ogólnego przeznaczenia

Również pojęcie ,,dostawcy'' zostało uwzględnione w treści AI act. Zgodnie z art. 3 pkt. 3 dostawca to:

• osoba fizyczna
• osoba prawna
• organ publiczny
• agencja,
• inny podmiot,
• który rozwija lub zleca rozwój systemów AI lub modeli AI ogólnego przeznaczenia, oraz które pod własną nazwą lub znakiem towarowym wprowadza do obrotu lub oddaje do użytku system AI.

Zakwalifikowanie narzędzia AI do kategorii modeli AI ogólnego przeznaczenia powoduje, że dostawcy takich systemów muszą sprostać szeregowi nowych obowiązków. Stało się to dokładnie 2 sierpnia, od momentu rozpoczęcia stosowania określonych przepisów.

Należą do nich m.in. obowiązki z zakresu:

• sporządzania i aktualizacji dokumentacji technicznej modelu,
• wprowadzenia polityki mającej na celu zapewnienie zgodności z prawem UE dotyczącym prawa autorskiego i praw pokrewnych,
• udostępniania informacji i dokumentacji dostawcom systemów AI, którzy zamierzają zintegrować swój system z modelem ogólnego przeznaczenia.

Krajowe organy notyfikujące

Zgodnie z art. 28 AI Act państwa członkowskie UE są zobligowane do wyznaczenia lub powołania tzw. organu notyfikującego. Ten przepis rozpoczyna swoje stosowanie również 2 sierpnia, co oznacza, że do tego momentu w państwach członkowskich taki organ powinien już funkcjonować. W Polsce kompetencje te ma posiadać nowo powoływany organ: Komisja Rozwoju i Bezpieczeństwa Sztucznej Inteligencji. Zostanie ona powołana obecnie projektowaną ustawą o systemach sztucznej inteligencji, która pozostaje na etapie Komitetu do Spraw Europejskich.

Rozpoczęcie stosowania przepisów AI Act zostało rozciągnięte w czasie aż do sierpnia 2026 r. Dzięki temu wszyscy, na których przepisy tej regulacji nakładają nowe obowiązki mają czas na zapoznanie się z nimi i przygotowanie organizacji do sprostania nowym wymaganiom. Dla niektórych z nich ten czas już nadszedł - od 2 sierpnia 2025 r. obowiązki dla dostawców modeli AI ogólnego przeznaczenia stały się wymagalne.