Jest wielce prawdopodobne, że następstwa przeciążeń cyfrowych w postaci m.in. cyberzaburzeń i cyberuzależnień wkrótce będą najpoważniejszym problemem psychospołecznym dzieci i młodzieży. W 2018 r. Światowa Organizacja Zdrowia wpisała uzależnienia od gier wideo oraz komputerowych na listę Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób. W artykule prezentujemy zjawisko przeciążenia cyfrowego, przesłanki rozwojowe, konsekwencje oraz dobre praktyki z zakresu profilaktyki.
Fragment artykułu z miesięcznika "Dyrektor Szkoły" 2019/9
Termin cyberuzależnienie, cyberzaburzenie oznacza nowe, dynamicznie rozprzestrzeniające się uzależnienie behawioralne, które interpretować możemy jako uzależnienie od:
- przedmiotów (urządzeń elektronicznych, np. komputer, telefon komórkowy) i czynności z nimi związanych,
- aktywności w cyfrowych mediach społecznościowych.
Istota tego zaburzenia przejawia się głównie w niemożności sprawowania kontroli nad korzystaniem z urządzenia medialnego (aktywności w sieci), co prowadzi do wystąpienia u danej osoby stresu psychologicznego, powoduje negatywne skutki psychofizyczne, ogranicza i zubaża jej aktywność, uniemożliwia rozwój osobowy oraz prowadzi do destrukcji w podstawowych wymiarach dotychczasowej działalności: rodzinnej, społecznej, szkolnej i zawodowej (Guerresci, 2005).
Kluczowym elementem, źródłem oraz przestrzenią cyberzaburzeń są obecnie telefony komórkowe, a zwłaszcza smartfony, których w 2017 r. sprzedano w naszym kraju ponad 8,8 mln. Te i podobne technologie komunikacyjne stanowią – bez względu na wiek, płeć, pochodzenie czy status ekonomiczny – obiekt pożądania i są jednymi z najczęściej używanych urządzeń. Powszechna dostępność, relatywnie niskie ceny oraz koszty miesięcznego utrzymania, przede wszystkim zaś możliwości, jakie dają użytkownikowi, będą zwiększały ich popularność i znaczenie w codziennym życiu. A ponieważ smartfon (podobnie jak aplikacje i oprogramowanie) jest przede wszystkim produktem komercyjnym, który powinien przynieść zysk, produkty te będą konstruowane oraz promowane w taki sposób, by ich używanie było jeszcze łatwiejsze i przyjemniejsze.