De forfaits die erfgenamen kunnen inbrengen in de aangifte van nalatenschap voor de gemaakte begrafeniskosten en de schulden van de overledene, stijgen dit jaar opnieuw. Indexering duwt de bedragen met ruim 2% omhoog.
Dit betekent dat voor aanslagjaar 2022 een forfait van 6.712,80 euro mag worden opgenomen voor de gemaakte begrafeniskosten (t.o.v. 6.553,20 euro voor aj. 2021). Voor de schulden van de erflater is dat 1.678,20 euro (t.o.v. 1.638,30 euro voor aj. 2021). Was de overledene gehuwd met een stelsel van gemeenschap van goederen, dan bedraagt het forfait voor de schulden 3.356,40 euro (t.o.v. 3.276,60 euro voor aj. 2021).
Omdat het niet altijd eenvoudig is alle schulden van de erflater op te zoeken of alle gemaakte uitgaven voor diens begrafenis tot op de euro bij te houden, hebben erfgenamen sinds 2015 de mogelijkheid om niet de werkelijke bedragen op te nemen in de aangifte van de nalatenschap, maar forfaits.
Hervorming erfbeslating 2021
Vanaf 1 juli 2021 wordt het fiscaal voordeel van een duolegaat, waarbij een legaat aan een gekozen erfgenaam gecombineerd wordt met een goed doel en het goed doel de volledige erfbelasting betaalt, afgeschaft. In ruil daarvoor voert de Vlaamse regering de ‘vriendenerfenis’ in. Bij de vriendenerfenis kan de erfbelasting in bepaalde gevallen verminderd worden voor andere erfgenamen dan die in de rechte lijn of partners. Om legaten en schenkingen aan goede doelen te blijven stimuleren, wordt er een vrijstelling ingevoerd op non-profit legaten, schenkingen en inbrengen om niet. Beroepsverenigingen en private stichtingen worden uitgesloten als genieters van die vrijstelling.
Vriendenerfenis: aanduiding in testament
Omdat het verschil in erfbelasting tussen verschillende erfgenamen zo groot is, en het duolegaat daarbij geen soelaas meer zal bieden, wordt de vriendenerfenis ingevoerd. Die laat toe om de erfbelasting ook voor andere erfgenamen dan de erfgenamen in rechte lijn of partners, zoals één of meerdere goede vrienden of verre familieleden, in bepaalde gevallen te verminderen. Het moet gaan om natuurlijke personen die de erflater in een niet-herroepen testament ondubbelzinnig heeft aangewezen als diegenen die deze vermindering mogen vragen.
Het bedrag waarop de erfbelasting verminderd wordt tot het rechte lijn-tarief, is beperkt tot 15.000 euro. Dat betekent dat het voordeel maximum 3.300 euro bedraagt: (15.000 euro aan 25%) 3.750 euro – (15.000 euro aan 3%) 450 euro. Als er slechts 1 persoon is aangeduid, dan krijgt hij exclusief de vermindering. Zijn er meerdere personen aangeduid, dan wordt de vermindering onder hen verdeeld in verhouding tot het deel dat ze netto verkrijgen ten opzichte van het totaal dat ze samen netto verkrijgen.
De vermindering wordt toegepast na alle andere vrijstellingen en verminderingen waarop de erfgenamen aanspraak kunnen maken. Ze kan niet leiden tot een teruggave. Verkrijgingen die onderworpen zijn aan het verlaagd tarief in de erfbelasting voor overdrachten van familiale ondernemingen en vennootschappen, zijn uitgesloten van de vermindering.
Vrijstelling non-profit legaten, schenkingen en inbrengen
Non-profit legaten, schenkingen en inbrengen om niet worden vanaf 1 juli 2021 vrijgesteld van belastingen, met uitzondering van legaten, schenkingen en inbrengen om niet aan beroepsverenigingen en private stichtingen.
- Een legaat aan die laatsten blijft aan het huidige erfbelastingtarief van 8,5% onderworpen.
- Schenkingen en inbrengen om niet aan die legatarissen zullen nog steeds worden belast aan het huidige schenktarief van 5,5%.
De non-profit genieters van bovenstaande vrijstelling van erf- of schenkbelasting zijn onder meer de Gewesten, Gemeenschappen, provincies, gemeenten, vzw’s en ocmw’s. Ze staan opgesomd in artikel 2.7.4.2.1 VCF.
Afschaffing fiscaal voordeel duolegaat
Het blijft mogelijk om een duolegaat op te nemen en een goed doel de opdracht te geven om een gedeelte van het legaat aan een gekozen erfgenaam te geven. Het wordt alleen fiscaal minder voordelig. De belastbare grondslag wordt in dat geval gesplitst tussen het goede doel en de andere erfgenamen, legatarissen en begiftigden. Het bedrag uit de erfenis waarmee het goede doel de erfbelasting van de andere erfgenaam betaalt, wordt niet meegerekend in de belastbare grondslag van het goede doel. Wel telt het mee bij de belastbare grondslag van de andere erfgenaam.
De berekening van de belastbare grondslagen bij een duolegaat verloopt als volgt:
Voorbeeld: een erfenis met een nettoactief van 500.000 euro waarbij het goede doel 280.000 euro moet doorstorten aan een neef en zelf 220.000 euro overhoudt.
- De erfbelasting wordt berekend op het gedeelte dat de andere erfgenaam effectief ontvangt. Daarop wordt het marginaal tarief (hoogst toegepaste tarief) toegepast om het gebruteerd bedrag aan erfbelasting te bekomen.
Voorbeeld: erfbelasting op 280.000 euro: 139.500 euro. Marginaal tarief = 55%.
Gebruteerd: 139.000 / (1-0,55) = 310.000 euro
- Dat wordt door het goede doel betaald, dus voor de belastbare grondslag afgetrokken van het gedeelte dat het goede doel krijgt en bijgeteld bij het deel van de andere erfgenaam.
De aftrek kan nooit tot een negatief getal leiden. Het bedrag dat wordt afgetrokken is maximum wat het goede doel effectief ontvangt.
Voorbeeld: 220.000 – 310.000 = - 90.000 -> begrensd op 220.000 euro
Belastbare grondslag voor het goede doel = 0 euro
Belastbare grondslag voor de neef: 280.000 + 220.000 = 500.000 euro
- Voor het goede doel en voor de andere erfgenaam wordt hun erfbelasting berekend op de aangepaste belastbare grondslag.
Voorbeeld: totale erfbelasting die moet betaald worden: 260.500 euro.
De regering wil de nieuwe bepalingen in werking laten treden op 1 juli 2021. De maatregel met betrekking tot duolegaten zal ook van toepassing zijn op testamenten die al vóór 1 juli 2021 zijn opgesteld (als de testator nog in leven is op 30 juni 2021).
