De 23e editie van de Mast: vernieuwd standaardwerk in het administratief recht

Met de 23e editie van het Overzicht Belgisch Administratief Recht (OBAR), beter bekend als de Mast, wordt een nieuwe mijlpaal bereikt in de Belgische rechtsleer. In dit interview licht prof. dr. Frederic Eggermont toe hoe het standaardwerk werd vernieuwd na het overlijden van Jean Dujardin, en welke actuele thema’s - zoals rechtsbescherming en regionalisering - centraal staan. Een gesprek over continuïteit, vernieuwing en het blijvende belang van de rechtsstaat.

Een nieuwe editie van het Overzicht Belgisch Administratief Recht (“de Mast”) is verschenen, maar ditmaal zonder medewerking van Jean Dujardin die helaas in 2022 is overleden. Was het een uitgemaakte zaak dat in die omstandigheid een nieuwe editie ging verschijnen?

Daarover is inderdaad even nagedacht, want Jean Dujardin deed tot aan zijn overlijden de eindredactie, toch een aanzienlijk werk. Zoals professor Marnix Van Damme (VUB) het verwoordde gedurende zijn toespraak op 26 april 2024 naar aanleiding van de inhuldiging van de vergader- en overlegruimte «Jean Dujardin» in de Dienst van de Bestuursrechtscolleges, heeft Jean Dujardin een bijzonder belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van het moderne bestuursrecht, zowel als medeauteur van de Mast, als in zijn academische carrière aan de VUB. De beslissing is genomen om het boek voort te zetten, omdat het toch een monument van het administratief recht is. Zo is het een van de boeken die nog steeds – terecht – worden gebruikt om zich goed voor te bereiden voor het auditoraatsexamen van de Raad van State. Met veel bescheidenheid, want het zijn grote schoenen om te vullen, heb ik de rol van eindredacteur op mij genomen, in navolging van Jean Dujardin.

Wat zijn de belangrijkste nieuwigheden in het boek. Is het louter een actualisatie of meer dan dat?

Er is natuurlijk actualisatie. Zo is het hoofdstuk inzake omgevingsrecht volledig aangepast en werd de werking van de Raad van State grondig gewijzigd met de wet van 11 juli 2023, waardoor ook het deel inzake de rechtsbescherming tegen de overheid een aanzienlijke update heeft gekregen. Alle hoofdstukken zijn geactualiseerd, maar de 23e editie is toch meer dan dat. De verdere regionalisering en communautarisering van verschillende onderwerpen van het administratief recht krijgt meer en meer haar plaats in de Mast. In hoofdzaak wordt nog steeds gekeken naar het federale niveau, het Vlaamse Gewest en de Vlaamse Gemeenschap, maar stappen worden gezet om toch ook de andere instellingen te betrekken in een soort rechtsvergelijkende analyse om het ‘eigen’ recht beter te begrijpen. Dit verklaart waarom wat betreft de regeling inzake het materiële van de erediensten, in de nieuwe editie van de Mast een vergelijking is gemaakt met de andere gewesten om duidelijk te komen wat nu echt specifiek is aan de Vlaamse wetgeving ter zake.

Zou u de verschijning van de nieuwe editie kunnen linken met een actueel debat?

Dat is niet onmiddellijk een evidente vraag. Misschien de bijzondere aandacht die uitgaat in het boek naar de rechtsbescherming tegen het overheidsoptreden en de hedendaagse vaststelling dat de rechtsstaat niet een vanzelfsprekend iets is. De Raad van State en natuurlijk ook de andere administratieve rechtscolleges en de justitiële rechters zijn de hoeders van de rechtsstaat, waardoor in de Mast daaraan heel veel pagina’s worden gewijd. Die continue aandacht in een van de standaardwerken van het administratief recht voor een van de principes van onze democratische samenleving is essentieel. Dit houdt bijvoorbeeld in dat, ook al is de overheid of een particulier het niet eens met een rechterlijke beslissing, een uitspraak van de rechter altijd moet worden gerespecteerd. Om zijn werk goed en tijdig te kunnen doen, moet de magistraat beschikken over de nodige tools en moet zijn onafhankelijkheid worden gewaarborgd. Democratieën zijn sterk en fragiel tegelijkertijd en in de wereld verdwijnen er heden ten dage democratieën. Vandaar blijft dat deel van de Mast voor mij toch iets heel speciaal en uitermate belangrijk.

Dus de Mast blijft vandaag nog een must?

Daar ben ik van overtuigd. Het boek wordt samengesteld met de ondersteuning van heel wat personen die dé specialisten zijn in hun materie. De Mast geeft een algemeen maar diepgaand overzicht van het Belgisch administratief recht, maar tegenwoordig is het recht zodanig gespecialiseerd dat het onmogelijk is om zich thuis te voelen in alle disciplines van het administratief recht. Dat wordt opgevangen door verschillende delen van het boek te laten herwerken in samenwerking met specialisten in de betrokken materie. Op die manier blijft de Mast het algemene standaardwerk maar is het eveneens een referentie voor diegenen die op zoek gaan naar specifieke informatie over een bepaalde branche van het bestuursrecht.

De nieuwe editie van het Overzicht van het Belgisch Administratief Recht is nu beschikbaar bij Wolters Kluwer.