Dimitri Verhoeven over productaansprakelijkheid en -veiligheid

In dit interview spreken we met Dimitri Verhoeven naar aanleiding van zijn recente publicatie in de APR-reeks van Wolters Kluwer over productaansprakelijkheid en productveiligheid. Als expert in het vakgebied, met een doctoraat en jarenlange ervaring, werpt hij een helder licht op de huidige en toekomstige wetgeving. Hij bespreekt de impact van de nieuwe Europese Richtlijn 2024 en de unieke combinatie van aansprakelijkheid en veiligheidsnormering in zijn werk.

Beste meneer Verhoeven, gefeliciteerd alvast met uw publicatie in de APR-reeks met betrekking tot productaansprakelijkheid en productveiligheid.

Hoe bent u er eigenlijk toe gekomen om over dit onderwerp een werk te schrijven?

Wel, het thema productaansprakelijkheid ligt mij al zeer lange tijd nauw aan het hart. Het is immers het onderwerp geweest van mijn doctoraal proefschrift dat ik in juni 2017 heb verdedigd.

Sedertdien heb ik het onderwerp eigenlijk niet echt losgelaten. Ik ben over de jaren heen dan ook de wetgeving, maar zeker ook de rechtspraak en rechtsleer ter zake nauwgezet blijven opvolgen. Ik heb ook meermaals over dit onderwerp gepubliceerd de afgelopen jaren. Toen de APR-redactie mij vroeg om hierover een bijdrage te schrijven voor de APR-reeks twijfelde ik dan ook geen seconde. Het leek me immers een schitterende opportuniteit om over een thema dat me zo bezighoudt een bijdrage te mogen schrijven voor deze prestigieuze reeks, te meer gelet op de nakende wijzigingen die de productaansprakelijkheidswetgeving zal ondergaan.

U spreekt zelf al over nakende wijzigingen aan de productaansprakelijkheidswetgeving. Wat houdt dit zoal in, en op welke wijze komt dit aan bod in uw bijdrage?

De algemene productaansprakelijkheidswetgeving, zoals we die in België kennen, is gebaseerd op een Europese Richtlijn uit 1985. Eind 2024 heeft de Europese wetgever een nieuwe Richtlijn inzake de productaansprakelijkheid uitgevaardigd, die door de Europese lidstaten moet omgezet worden tegen 9 december 2026. Deze nieuwe productaansprakelijkheidswetgeving zal dan van toepassing zijn op producten die op de markt worden gebracht na 9 december 2026.

De nieuwe wetgeving op het gebied van productaansprakelijkheid bevat verschillende nieuwigheden opzichtens de geldende wetgeving. Deze wijzigingen zijn ingegeven door de gewijzigde productie- en distributieomstandigheden sedert 1985. Ik denk dat het wel duidelijk is dat er sedert 1985 heel veel veranderd is. Denk maar aan de toepassing van software en AI-applicaties, de verdere mondialisering en digitalisering van productie- en distributieprocessen, en nog zoveel meer. Op al deze nieuwigheden tracht de Richtlijn Productaansprakelijkheid 2024 in te spelen, onder meer door te voorzien in een aangepaste definitie van het begrip “product”, een uitbreiding van de mogelijk aansprakelijke personen, een uitbreiding van het schadebegrip en een bijkomende verlichting van de bewijslast voor het slachtoffer.

Al deze elementen komen uiteraard aan bod in mijn bijdrage. Er wordt daarnaast ook nog uitvoerig aandacht besteed aan de geldende productaansprakelijkheidswetgeving. Deze zal immers nog gedurende ettelijke jaren van toepassing zijn in de praktijk, zodat het belang ervan geenszins mag onderschat worden.

Zijn er naast de nieuwe Richtlijn Productaansprakelijkheid 2024 nog andere bijzonderheden te melden met betrekking tot uw bijdrage?

Ja, dat is zeker en vast zo.

Mijn bijdrage focust enerzijds uitvoerig op de productaansprakelijkheid, zowel de geldende als de toekomstige wetgeving ter zake. Anderzijds wordt in deze bijdrage ook uitgebreid aandacht besteed aan de algemene productveiligheidsnormering. Ik denk wel dat ik mag zeggen dat dit eerder uitzonderlijk is in de Belgische rechtsleer. Het aantal bijdrages dat specifiek gericht is op de algemene productveiligheidswetgeving, is immers eerder gering. De bijdrages waarin zowel de productaansprakelijkheidswetgeving als de productveiligheidswetgeving in hun totaliteit worden besproken en zelfs vergeleken met elkaar, zijn al helemaal uitzonderlijk te noemen.

Zo wordt in dit boek onder meer ook aandacht besteed aan preventieve maatregelen die de producent dient te nemen, zoals de informatieverplichting en bepaalde kennisgevingsplichten. Daarnaast bespreekt dit boek ook zeer uitvoerig de mogelijke corrigerende maatregelen, waarvan de product recall de meest gekende is. Ook dit is vrij uniek, denk ik. Je kan vandaag de dag bijna geen krant meer openslaan zonder daarin een bericht te vinden over één of andere product recall, maar het aantal bijdrages dat dit thema vanuit juridisch oogpunt behandelt, is eerder uitzonderlijk. Deze bijdrage poogt ook dat hiaat in de Belgische rechtsleer op te vullen.