Ponownie o obrocie „wierzytelnościami szpitalnymi” – na marginesie wyroku Sądu Najwyższego z 26.04.2019 r., V CSK 103/18
dr hab. Andrzej Szlęzak
Autor jest profesorem Uniwersytetu Humanistycznospołecznego SWPS w Warszawie oraz Of Counsel w kancelarii „Sołtysiński, Kawecki & Szlęzak” (ORCID: 0000-0003-4282-2966).
Ponownie o obrocie „wierzytelnościami szpitalnymi” – na marginesie wyroku Sądu Najwyższego z 26.04.2019 r., V CSK 103/18
Autor rozważa szereg zagadnień prawnych pojawiających się w kontekście wyroku Sądu Najwyższego dotyczącego umów gwarancyjnych stosowanych w obrocie „wierzytelnościami szpitalnymi”. W szczególności, autor: (1) twierdzi, że art. 391 k.c. powinien być interpretowany jako konstruujący umowę zobowiązującą dłużnika do naprawienia szkody wynikłej z braku świadczenia osoby trzeciej, a nie jako umowę zobowiązującą dłużnika do spowodowania, by osoba trzecia spełniła świadczenie; (2) krytykuje stanowisko Sądu Najwyższego, że art. 54 ust. 5 i 6 u.d.l. znajduje zastosowanie do roszczeń z bezpodstawnego wzbogacenia oraz (3) twierdzi, że zawezwanie do ugody (pierwsze i kolejne) powinno być uznawane za przerywające bieg terminu przedawnienia tylko wtedy, gdy jest dokonane „bezpośrednio w celu” określonym w art. 123 § 1 pkt 1 k.c.; nie ma domniemania, że zaproszenie do ugody wywołuje taki skutek już ze swej natury.
Słowa kluczowe: prawo cywilne, zobowiązania, umowa gwarancyjna, częściowa nieważność czynności prawnej, zawezwanie do próby ugodowej
dr hab. Andrzej Szlęzak
The author is a professor of the SWPS University of Social Sciences and Humanities in Warsaw; Of Counsel at Sołtysiński, Kawecki & Szlęzak law fi rm (ORCID: 0000-0003-4281-2966).
Trade in “hospital receivables” revisited – on the margin of the decision of the Supreme Court of 26 April 2019, V CSK 103/18
The author considers several legal issues which emerge in the context of the decision of the Supreme Court related to guarantee contracts, applied in the trade in “hospital receivables”.
In particular, the author: (1) argues that Article 391 of the Civil Code should be interpreted as an agreement obligating the debtor to redress the damage caused by a third party’s failure to perform, and not as an agreement obligating the debtor to cause that a third party render its performance; (2) criticises the Supreme Court’s view that Article 54 Sections 5 and 6 of the Law on Medical Activity may be applied to claims for unjust enrichment, and (3) argues that an invitation to settle should be considered as interrupting the running of the limitation period only if it is undertaken “directly in order to achieve the purpose” specified in Article 123 § 1 item 1 of the Civil Code; there is no presumption that an invitation to settle so operates by its very nature.
Keywords: Civil law, obligations, guarantee contract, partial invalidity of legal transactions; invitation to settle
Bibliografia / References:
Bamdé A., L’obligation de moyens et l’obligation de résultat, https://aurelienbamde.com/2016/07/01/obligation-de-moyen-et-obligation-de-resultat/ (dostęp: 25.11.2020 r.).
Machnikowski P., Regulacja przedawnienia roszczeń w pracach Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego w latach 2014–2015 [w:] Sine ira et studio. Księga jubileuszowa dedykowania Sędziemu Jackowi Gudowskiemu, red. T. Ereciński, P. Grzegorczyk, K. Weitz, Warszawa 2016.
Machnikowski P., Umowa o zwolnienie poręczyciela z obowiązku świadczenia, „Monitor Prawniczy” 2008/9.
Pajor T., Odpowiedzialność dłużnika za niewykonanie zobowiązania, Warszawa 1982.
Szlęzak A., Czy zawezwanie do próby ugodowej przerywa bieg przedawnienia?, „Przegląd Sądowy” 2014/6.
Szlęzak A., Kodeksowe umowy gwarancyjne z udziałem osoby trzeciej (art. 391 i 392 KC), Warszawa 2021.
Szlęzak A., Poręczenie i umowa gwarancyjna jako instrumenty obrotu wierzytelnościami szpitalnymi w orzecznictwie Sądu Najwyższego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2019/1.
Szlęzak A., Próba ugodowa jako przerywająca termin przedawnienia, „Przegląd Sądowy” 2019/11–12.
Zedler F., Zawezwanie do próby ugodowej wyłącznie w celu przerwania biegu przedawnienia. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 27 lipca 2018 r., V CSK 384/17, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2019/6.
dr Izabela Jackowska
Autorka jest prawnikiem specjalizującym się w zagadnieniach regulacyjnych prawa rynku kapitałowego (ORCID: 0000-0002-1806-0381).
Założenie alternatywnej spółki inwestycyjnej – wybrane problemy
Regulacja, która w połowie 2016 r. wprowadziła do polskiego porządku prawnego alternatywne spółki inwestycyjne, mimo upływu czasu wydaje się budzić wątpliwości, a praktyka jej stosowania dopiero się kształtuje. Źródłem niepewności w stosowaniu przepisów ustawy z 27.05.2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi dotyczącymi takich podmiotów jest po pierwsze trudność w wytyczeniu granicy pomiędzy przesłankami warunkującymi możliwość uznania danego podmiotu za alternatywną spółkę inwestycyjną a wymogami prawnymi, które ustawodawca nakłada na takie spółki. Po drugie, przepisy regulujące alternatywne spółki inwestycyjne, stosowane na fundamentach odpowiednich przepisów Kodeksu spółek handlowych regulujących poszczególne rodzaje spółek prawa handlowego, których formę mogą przyjmować alternatywne spółki inwestycyjne, okazują się powodować istotne luki prawne, wynikające w dużej mierze z nieprecyzyjności języka, jakim posłużył się ustawodawca. Niniejszy artykuł omawia wybrane problemy związane z wykładnią tych przepisów, wymagające rozstrzygnięcia na etapie zakładania alternatywnej spółki inwestycyjnej.
Słowa kluczowe: alternatywne spółki inwestycyjne, ASI, zarządzający alternatywną spółką inwestycyjną, joint venture, fundusze inwestycyjne, Komisja Nadzoru Finansowego
dr Izabela Jackowska
The author is a lawyer specializing in regulatory issues of capital market law (ORCID 0000-0002-1806-0381).
Establishment of an Alternative Investment Vehicle. Selected Issues
The provisions that introduced, in mid-2016, alternative investment vehicles into the Polish legal order, seem to cause doubts despite the lapse of time and the practice of their application is only emerging. The source of uncertainty in the application of provisions of the Act of 27 May 2004 on Investment Funds and on Management of Alternative Investment Funds that concern such vehicles is, firstly, the difficulty in setting the boundary between the conditions whose fulfilment makes it possible to consider a given entity an alternative investment vehicle and the legal requirements imposed by the legislator on such vehicles. Secondly, the provisions regulating alternative investment vehicles, applied on the foundation of the appropriate provisions of the Code of Commercial Partnerships and Companies that regulate individual types of commercial law partnerships and companies, which types the alternative investment vehicles can have, cause major legal lacunae, resulting largely from the imprecise wording of these provisions. This paper discusses selected problems relating to the interpretation of these provisions, which require resolution at the stage of establishment of an given alternative investment vehicle.
Keywords: alternative investment vehicles, AIVs, manager of an alternative investment vehicle, joint venture, investment funds, Polish Financial Supervision Authority
Bibliografia / References:
Gasiński Ł., Granice swobody kształtowania treści statutu spółki akcyjnej, Warszawa 2014.
Goszczyk M. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2B, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 227–300, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Górecki W. [w:] System Prawa Handlowego, t. 2A, Prawo spółek handlowych, red. A. Szumański, Warszawa 2007.
Modrzejewska M. [w:] Prawo handlowe, red. J. Okolski, M. Modrzejewska, Warszawa 2012.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3a, Spółka akcyjna. Komentarz Art. 301–392, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Pinior P. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J.A. Strzępka, Warszawa 2011.
Pinior P. [w:] Wkłady niepieniężne w spółkach handlowych, red. W. Popiołek, Warszawa 2014.
Rachwał A. [w:] K. Kohutek i in., Spółka akcyjna i spółka komandytowo-akcyjna. Warszawa 2005.
Sołtysiński S., Mataczyński M. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 3, Spółka akcyjna. Komentarz do artykułów 301–490, Warszawa 2013.
Spyra M. [w:] J. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2020.
Szumański A. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 19, Prawo papierów wartościowych, red. A. Szumański, Warszawa 2006.
Wojciechowski R. [w:] Ustawa o funduszach inwestycyjnych. Komentarz, t. 1, Art. 1–157, red. A. Kidyba, Warszawa 2018.
Robert Obrzud, LL.M.
Autor jest asystentem w Katedrze Prawa Handlowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego oraz radcą prawnym (ORCID: 0000-0001-5999-1695).
Łagodzenie skutków pandemii wywołanej wirusem SARS-CoV-2 w obszarze prawa upadłościowego świetle rozwiązań przyjętych przez ustawodawcę niemieckiego
Niemiecki parlament Bundestag uchwalił 27.03.2020 r. ustawę specjalną zawierającą nadzwyczajne rozwiązania prawne w zakresie prawa upadłościowego, cywilnego oraz karnego, będące odpowiedzią na potrzebę wywołaną sytuacją społeczno-gospodarczą związaną ze skutkami pandemii koronawirusa SARS-CoV-2. Obowiązujące przepisy prawa upadłościowego w Niemczech nie regulowały dotychczas sytuacji nadzwyczajnych, takich jak wystąpienie pandemii COVID-19. Do istotnych rozwiązań prawnych wprowadzonych przez nowe przepisy należy przede wszystkim zawieszenie obowiązku zgłoszenia wniosku o wszczęcie postępowania upadłościowego czy też ograniczenie prawa wierzyciela upadłego do złożenia takiego wniosku. Wzmocniono także bezpieczeństwo prawne finansujących działania naprawcze podmiotów, wobec których zachodzą przesłanki do ogłoszenia upadłości w związku z wystąpieniem pandemii COVID-19, poprzez wyłączenie możliwości zaskarżania czynności prawnych jako czynności dokonanych z pokrzywdzeniem wierzycieli upadłego.
Słowa kluczowe: prawo upadłościowe w Niemczech, pandemia COVID-19, zawieszenie obowiązku zgłoszenia wniosku o wszczęcie postępowania upadłościowego, zaskarżanie czynności prawnych upadłego
Robert Obrzud, LL.M.
The author is an assistant lecturer at the Department of Commercial Law, Faculty of Law and Administration, University of Gdansk, and an attorney at law (ORCID: 0000-0001-5999-1695).
Mitigating the Consequences of the SARS-CoV-2 Pandemic in the Area of Bankruptcy Law in the Light of Solutions Adopted by the German Legislator
On 27 of March 2020, the German parliament, the Bundestag, adopted a special law containing extraordinary legal solutions in the field of bankruptcy, civil and criminal law, in response to the needs resulting from the socio-economic situation related to the effects of the SARS-CoV-2 coronavirus pandemic. Until now existing bankruptcy laws in Germany did not regulate extraordinary situations such as the COVID-19 pandemic. Important legal solutions introduced by the new regulations include, first of all, suspension of the obligation to submit a bankruptcy petition or limitation of the creditor's right to file such a petition. The legal security of the entities financing the remedial actions, where there are grounds for declaration of their bankruptcy in connection with the occurrence of the COVID-19 pandemic, has also been strengthened by excluding the possibility of challenging the juridical acts detrimental to the bankrupt's creditors.
Keywords: bankruptcy law in Germany, COVID-19 pandemic, suspension of the obligation to file a bankruptcy petition, challenging the juridical acts of a bankrupt
Bibliografia / References:
Andres D., Leithaus R., Dahl M., Insolvenzordnung, Kommentar, München 2018.
Bitter G., Rauhut T., Zahlungsunfähigkeit wegen nachrangiger Forderungen, insbesondere aus Genussrechten, Zeitschrift für Wirtschaftsrecht 2014.
Braun E., InsO Insolvenzordnung, Kommentar, München 2012.
Torbus A. [w:] System Prawa Handlowego, t. 6, Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe, red. A. Hrycaj, A. Jakubecki, A. Witosz, Warszawa 2019.
Wowerka A., Aktualne problemy międzynarodowego prawa spółek – zagadnienia wybrane, „Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa” 2015/4.
Wowerka A., Główny ośrodek podstawowej działalności w transgranicznej upadłości będącej dłużnikiem spółki, „Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa” 2013/1.
dr Paweł Mazur
Autor jest adwokatem oraz adiunktem na Wydziale Prawa Uniwersytetu SWPS (ORCID: 0000-0002-0398-3941).
Klauzule drag-along jako umowy przedwstępne na rzecz osoby trzeciej
Pomimo powszechnego posługiwania się w polskim obrocie gospodarczym (wzorem państw obcych) klauzulami drag-along, tego typu postanowienia umowne nie były jak dotąd przedmiotem zainteresowania orzecznictwa. Stosunkowo nieliczne wypowiedzi doktryny wskazują na trudności z dokonaniem kwalifikacji prawnej tego typu postanowień umownych przy pomocy instrumentarium dostarczanego przez polskie prawo cywile. Celem tego artykułu jest podjęcie próby wykazania, że w umowach poddanych prawu polskiemu klauzule drag-along powinny być uznawane za umowy przedwstępne na rzecz osoby trzeciej.
Słowa kluczowe: umowy wspólników, umowa na rzecz osoby trzeciej, umowa przedwstępna, shareholders’ agreement
dr Paweł Mazur
The author is an advocate and an assistant professor at the Faculty of Law, SWPS University (ORCID: 0000-0002-0398-3941).
Drag-Along Clauses as Preliminary Agreements on Behalf of a Third Party
Despite the common use in Polish business transactions (following the example of other jurisdictions) of drag-along clauses, contractual provisions of this kind have not attracted much interest in case law so far. The relatively infrequent statements of legal scholars indicate difficulties in classifying such contractual provisions in legal terms using the instruments available in the Polish civil law. This article is an attempt to demonstrate that in agreements governed by Polish law drag-along clauses should be considered preliminary agreements made on behalf of a third party.
Keywords: shareholders’ (partners’) agreements, agreements on behalf of a third party, preliminary agreement
Bibliografia / References:
Baszczyk M., Prawo opcji oraz konstrukcje na nim oparte jako ograniczenia zbywalności udziałów (akcji), „Monitor Prawniczy” 2020/2.
Bednarek M., Umowa o świadczeniu na rzecz osoby trzeciej [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. E. Łętowska, Warszawa 2006.
Bem J., Bącal G., Premia za kontrolę oferowana w publicznych wezwaniach do sprzedaży akcji w latach 2006–2013 dla spółek notowanych na GPW w Warszawie, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia” 2014/67.
Dyl M. [w:] Ustawa o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz spółkach publicznych. Komentarz, red. A. Chłopecki, M. Dyl, Warszawa 2014.
Fleischer H., The Law of Close Corporations [w:] M. Schauer, B. Verschraegen, General Reports of the XIXth Congress of the International Academy of Comparative Law, Wiedeń 2017.
Granicki A. i in., Umowa inwestycyjna. O czym pamiętać, https://www.pkobp.pl/media_files/34752008-d1dd-4288-8af8-14f5f9b06e9c.pdf (dostęp: 2.11.2020 r.).
Habryn-Chojnacka E. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 353–626, red. M. Gutowski, Warszawa 2019, Legalis.
Haładyj K., Tulibacka M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2020, Legalis.
Jastrzębski J., Jeszcze o odpowiedzialności z tytułu zapewnień gwarancyjnych (warranties) – polemika, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/10.
Jastrzębski J., Ponownie o zapewnieniach jako źródle odpowiedzialności gwarancyjnej – polemika, „Przegląd Prawa Handlowego” 2015/3.
Jezioro J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2019, Legalis.
Koch A. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 353–626, red. M. Gutowski, Warszawa 2019, Legalis.
Krajewski M., Umowa przedwstępna [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2020.
Kubas A., Umowa na rzecz osoby trzeciej [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2020.
Łętowska E., Drapała P., Bednarek M., Umowy odnoszące się do osób trzecich, Warszawa 2006.
Mazgaj M., Klauzule tag along i drag along w umowach wspólników i w umowach lub statutach spółek – analiza na gruncie prawa kontraktów i prawa spółek [w:] Szanse i bariery rozwoju przedsiębiorczości w Polsce – w ujęciu prawa publicznego oraz prawa prywatnego, red. L. Bielecki, J. Mojak, A. Żywicka, Lublin 2014.
Mazur P., Odpowiedzialność sprzedawcy akcji za przekazanie fałszywych informacji – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 8.04.2016 r., I CSK 285/15, „Glosa” 2017/4.
Mazur P., Odpowiedzialność z tytułu rękojmi za wady fizyczne przedsiębiorstwa w przypadku transakcji w formule share deal, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/2.
Morek R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2020, Legalis.
Mularski K., Radwański Z., Wykładnia oświadczeń woli [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, A. Olejniczak, Warszawa 2019.
Nowacki A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, t. 1, Komentarz. Art. 151–226 KSH, Warszawa 2018, Legalis.
Opalski A., Prawa i obowiązki akcjonariuszy [w:] System Prawa Prywatnego, t. 17b, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2016.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2a, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 151–226, red. A. Opalski, Warszawa 2018, Legalis.
Pazdan M. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018, Legalis.
Pisuliński J., Tracz G., Przyborowski Ł., Zabezpieczenie wierzytelności umownych w obrocie gospodarczym [w:] System Prawa Handlowego, t. 5, Prawo umów handlowych, red. S. Włodyka, Warszawa 2017.
Popiołek W. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018, Legalis.
Prusak B., Premie i dyskonta w wycenach przedsiębiorstw, „Optimum. Studia Ekonomiczne” 2014/2.
Puchalski A., Funkcje i konstrukcja prawna wezwań do zapisywania się na sprzedaż lub zamianę akcji spółki publicznej w prawie polskim i europejskim, Warszawa 2016.
Strugała R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2019, Legalis.
Szlęzak A., Kilka słów o naruszeniu oświadczeń i zapewnień (representations and warranties) – polemika, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/6.
Szyszko R., Umowy wspólników, inwestycyjne, konsorcja, joint-venture i inne podtypy spółki cywilnej – środki ochrony prawnej w przypadku naruszenia przez uczestnika, Warszawa 2019.
Nikoletta Kozioł
Autorka jest prawnikiem w kancelarii Clifford Chance.
Regulacja prawna oddziałów oraz przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych
Celem artykułu jest wykazanie różnic regulacji prawnych oddziałów oraz przedstawicielstw przedsiębiorców zagranicznych zawartych w ustawie o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej. Rozpatrzenie tej kwestii pozwoli na dogłębną analizę warunków działalności przedsiębiorcy zagranicznego w powyższym zakresie. Należy zaznaczyć, że każda z organizacyjno-prawnych form działalności gospodarczej ma swoje plusy i minusy, jednak przy odpowiedniej weryfikacji ze strony przedsiębiorcy zagranicznego, uwzględniając cele i profil działalności, może przynieść korzyść w ramach ekspansji na rynku polskim.
Słowa kluczowe: osoba zagraniczna, przedsiębiorca zagraniczny, oddział, przedstawicielstwo, świadczenie usług, działalność gospodarcza
Nikoletta Kozioł
The author is a lawyer at Clifford Chance law firm.
Legal Regulation of Branches and Representative Offices of Foreign Entrepreneurs
The purpose of the article is to indicate the differences in legal regulations pertaining to branches and representative offices of foreign entrepreneurs, contained in the Act on the Rules of Participation of Foreign Entrepreneurs and Other Foreign Persons in Economic Transactions in the Territory of the Republic of Poland. An examination of this issue will allow for an in-depth analysis of the possibilities of foreign entrepreneurs’ activity in the above scope. It is worth noting that each of the forms has its pros and cons, and if properly used, it may bring benefits to the foreign entrepreneur in terms of expansion on the Polish market, taking into account the aims and profile of the entrepreneur’s activity.
Keywords: foreign person, foreign entrepreneur, branch, representative office, provision of services, economic activity
Bibliografia / References:
Borkowski A., Zagraniczne podmioty działalności gospodarczej [w:] A. Borkowski i in., Administracyjne prawo gospodarcze, Wrocław 2009.
Chałubińska-Jentkiewicz K., Karpiuk M., Pojęcie reklamy [w:] K. Chałubińska-Jentkiewicz, M. Karpiuk, Prawo nowych technologii. Wybrane zagadnienia, Warszawa 2015.
Jaworska-Dębska B., Wokół pojęcia reklamy, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 1993/12.
Katner W.J. [w:] Prawo działalności gospodarczej. Komentarz. Orzecznictwo. Piśmiennictwo, Warszawa 2003, LEX.
Kozieł G. [w:] Ustawa o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Legalis.
Rączka G., Definicja reklamy [w:] Reklama. Aspekty prawne, red. M. Namysłowska, Warszawa 2012.
Wiszniewska I., Skubisz R., Środki zapobiegania nieuczciwej reklamie w projekcie ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, „Państwo i Prawo” 1992/4.
dr Marcin Śledzikowski
Autor jest radcą prawnym w Kancelarii Prawnej Schampera, Dubis, Zając i Wspólnicy sp. k. z siedzibą we Wrocławiu (ORCID: 0000-0002-2046-9207).
Mechanizm ustalania ceny w ramach wykupu przymusowego w spółce publicznej – wywody krytyczne
Wykup przymusowy stanowi najdalej idący przejaw rządów większości w spółce akcyjnej. W tym kontekście akcjonariusze większościowi reprezentujący ściśle określoną liczbę głosów w kapitale zakładowym mogą jednomyślnie podjąć decyzję o bezwarunkowym zobowiązaniu mniejszości do sprzedaży swoich akcji po cenie, na którą sprzedawca de facto nie ma wpływu. Nie powinno jednak budzić wątpliwości, że w przypadku gdy akcjonariusz mniejszościowy zobowiązany jest do wyzbycia się swojej własności, powinien mieć on zapewnione skuteczne mechanizmy prawne, które zmierzałyby do ochrony jego uzasadnionych interesów. Natomiast regulacje ustawy o ofercie publicznej dotyczące wykupu przymusowego i sposobu ustalania ceny w praktyce prowadzą do sytuacji, gdzie akcjonariusz mniejszościowy zmuszony jest do wyzbycia się posiadanych akcji poniżej ich wartości. To w konsekwencji prowadzi do wyrządzenia mu szkody majątkowej, przy jednoczesnym pozbawieniu chociażby jakiegokolwiek mechanizmu ochrony prawnej w kontekście ustalonej ceny. Ustawodawca skazał akcjonariusza mniejszościowego na automatyzm i zaufanie do większości, że ta odsuwając na bok swoje partykularne interesy, zadośćuczyni oczekiwaniom akcjonariatu mniejszościowego.
Słowa kluczowe: akcjonariusz, wykup przymusowy, cena, notowania, biegły, ochrona
dr Marcin Śledzikowski
The author is an attorney at law at Kancelaria Prawna Schampera, Dubis, Zając i Wspólnicy sp. k. law firm, based in Wrocław (ORCID: 0000-0002-2046-9207).
The Mechanism of Fixing Prices in Squeeze-Outs in Public Companies – Critical Arguments
A squeeze-out is the furthest-going expression of the majority rule in a joint-stock company. In this context, majority shareholders, representing a precisely defined number of votes in share capital, can unanimously decide to unconditionally obligate the minority shareholders to sell their shares at a price which the seller in fact does not have any influence on. However, there should be no doubt that when the minority shareholder is obliged to sell their assets, they should be provided with effective legal mechanisms intended to protect their legitimate interests. Meanwhile in practice the provisions of the Act on Public Offering that concern squeeze-outs and the manner of fixing the price lead to situations when a minority shareholder is forced to sell out their shares below their actual value. Consequently, this leads to financial loss for the minority shareholder, who is simultaneously deprived of any mechanism of legal protection whatsoever in the context of the fixed price. The law ‘sentenced’ minority shareholders to automatism and trust in the majority shareholders that the latter, setting their particular interests aside, will satisfy the expectations of the minority.
Keywords: shareholder, squeeze-out, price, share prices, expert, protection
Bibliografia / References:
Borkowska K., Jakszuk S. [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, red. M. Wierzbowski, Legalis 2018.
Dyl M. [w:] A. Chłopecki, M. Dyl, Ustawa o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych. Komentarz, Warszawa 2014.
Gago D., Jaszczuk S. [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, red. M. Wierzbowski, L. Sobolewski, P. Wajda, Warszawa 2018.
Haładyj K., Ustawa o ofercie publicznej. Komentarz, Warszawa 2009.
Michalski M. [w:] Ustawa o ofercie publicznej i warunkach wprowadzania instrumentów finansowych do zorganizowanego systemu obrotu oraz o spółkach publicznych. Komentarz, red. M. Michalski, Warszawa 2014.
Mucha A., Oplustil K., Transgraniczne przekształcenie i przeniesienie siedziby polskiej spółki kapitałowej po wyroku Trybunału Sprawiedliwości C-106/16, „Przegląd Prawa Handlowego” 2018/11.
Oplustil K. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 5, Pozakodeksowe prawo handlowe. Komentarz, Warszawa 2015.
Puchalski A., Polska regulacja przymusowego wykupu akcji w spółkach publicznych na tle prawa unijnego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2015/1.
Szumański A., Pokrzywdzenie akcjonariusza oraz sprzeczność z dobrymi obyczajami jako przesłanki uchylenia uchwały walnego zgromadzenia spółki akcyjnej o przymusowym wykupie akcji, „Przegląd Prawa Handlowego” 2006/3.
Wacławik-Wejman A. [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, red. T. Sójka, Warszawa 2012.
dr Magdalena Bławat
Autorka jest adiunktem w Katedrze Prawa Cywilnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego (ORCID: 0000-0002-2587-7971).
Wykładnia umów zawierających tzw. oświadczenia i zapewnienia (representations and warranties) – wybrane zagadnienia
W polskiej literaturze prawniczej toczy się dyskusja w kwestii określenia skutków prawnych oświadczeń i zapewnień (representations and warranties) zamieszczonych w umowie, która nie określa jednocześnie konsekwencji dla stron na wypadek, gdyby oświadczenia i zapewnienia okazały się niezgodne ze stanem rzeczywistym. Remedium na powstające w praktyce problemy upatruje się m.in. w zasadzie favor contractus. W artykule wskazano jednak na dość ograniczoną przydatność dyrektyw interpretacyjnych z art. 65 k.c. w celu rozstrzygnięcia przedstawionego problemu. Najbardziej właściwą metodologią wyznaczenia skutków prawnych oświadczeń i zapewnień, w sytuacji gdy umowa nie precyzuje ich konsekwencji, jest celowościowa reguła wykładni wraz z wnioskowaniem per analogiam w oparciu o art. 392 w zw. z art. 56 k.c., ewentualnie kontrowersyjna w polskiej nauce tzw. wykładnia uzupełniająca.
Słowa kluczowe: wykładnia, wykładnia uzupełniająca, oświadczenia, zapewnienia, representations, warranties, odpowiedzialność gwarancyjna, umowa o zwolnienie dłużnika
dr Magdalena Bławat
The author is an assistant professor at the Chair of Civil Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw (ORCID: 0000-0002-2587-7971).
Interpretation of Contracts Containing Representations and Warranties. Selected Issues
In Polish legal literature there is ongoing discussion on determining the legal effects of representations and warranties contained in a contract which does not simultaneously determine the consequences for parties in case their representations and warranties prove inaccurate. The favor contractus principle is seen as one of the potential remedies to the problems that arise in practice. However, this paper indicates the rather limited usefulness of directives of interpretation contained in Article 65 of the Civil Code for resolving this problem. The most appropriate methodology for determining the legal effects of representations and warranties when the contract does not define the consequences is the purposive approach to interpretation with inferences by analogy, based on Article 392 in conjunction with Article 56 of the Civil Code, or possibly the so-called supplementary interpretation, which is controversial in Polish legal scholarship.
Keywords: interpretation, supplementary interpretation, representations, warranties, liability under warranty, agreement to release a debtor
Bibliografia / References:
Bednarek M., Cudze chwalicie, „Monitor Prawniczy” 2005/1.
Bławat M., Konwersja nieważnych czynności prawnych, Warszawa 2019.
Burton S.J., Elements of Contract Interpretation, New York 2009.
Drapała P., Glosa do wyroku SN z 15.02.2007 r., II CSK 372/06, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2009/3.
Drapała P., Umowa o zwolnienie dłużnika przez osobę trzecią z obowiązku świadczenia (art. 392 k.c.), „Przegląd Sądowy” 2003/2.
Drapała P., Kubas A., Osajda K., Szlęzak A. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2020.
Farnsworth E.A., Disputes Over Omission in Contracts, 68 Columbia Law Review 860 (1968).
Farnsworth E.A., „Meaning” in the Law of Contracts, 76 Yale L.J. 939 (1966–1967).
Gessel-Kalinowska vel Kalisz B., Oświadczenia i zapewnienia w umowie sprzedaży udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością (w świetle zasady swobody umów), Warszawa 2010.
Gorczyński G., Kilka uwag o tzw. zbyciu członkostwa w handlowych spółkach osobowych (na tle art. 10 k.s.h.), „Prawo Spółek” 2001/7–8.
Grykiel J., Lemkowski M., Czynności prawne. Art. 56–81 k.c. Komentarz, Warszawa 2010.
Gwiazdomorski J., Próba korektury pojęcia czynności prawnej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z wynalazczości i ochrony własności intelektualnej” 1973/1.
Herbots J.H., Interpretation of contracts, [w:] Elgar Encyclopedia of Comparative Law, Second Edition, red. J.M. Smits, Cheltenham-Northampton 2012.
Jastrzębski J., Jeszcze o odpowiedzialności z tytułu zapewnień gwarancyjnych (warranties) – polemika, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/10.
Jastrzębski J., Klauzula gwarancyjna w umowie przedwstępnej, „Glosa” 2017/2.
Jastrzębski J., Klauzule indemnifikacyjne w prawie polskim, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/6.
Jastrzębski J., Konstrukcje prawa obcego a ustalone zwyczaje przy wykładni klauzul umownych [w:] Współczesne problemy prawa zobowiązań, red. J. Haberko, A. Olejniczak, A. Pyrzyńska, D. Sokołowska, Warszawa 2015.
Jastrzębski J., Nieubezpieczeniowe umowy gwarancyjne, „Przegląd Prawa Handlowego” 2018/7.
Jastrzębski J., O klauzulach indemnifikacyjnych i pojęciu umowy gwarancyjnej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2018/3.
Jastrzębski J., Oświadczenia i zapewnienia (representations and warranties) a wady oświadczenia woli, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/1.
Jastrzębski J., Ponownie o zapewnieniach jako źródle odpowiedzialności gwarancyjnej – polemika, „Przegląd Prawa Handlowego” 2015/3.
Jastrzębski J., „Sandbagging” and the distinction between warranty clauses and contractual indemnities, U.C. Davis Business Law Journal 2019, vol. 19, nr 2, dostępne online: https://blj.ucdavis.edu/archives/vol-19-no-2/Jastrzebski.html (dostęp: 26.11.2020 r.).
Jastrzębski J., Swoboda zawierania i kształtowania umów gwarancyjnych. Glosa do wyroku SN z 9.10.2014 r., IV CSK 29/14, „Glosa” 2015/2.
Jastrzębski J., Umowa o świadczenie niemożliwe versus umowa gwarancyjna (problem wykładni postanowień umownych) [w:] Księga pamiątkowa 60-lecia Sądu Arbitrażowego przy Krajowej Izbie Gospodarczej, red. J. Okolski, A. Całus, M. Pazdan, S. Sołtysiński, T. Wardyński, S. Włodyka, Warszawa 2010.
Jastrzębski J., Zarzut gry lub zakładu w prawie umów [w:] Ochrona strony słabszej stosunku prawnego. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Adamowi Zielińskiemu, red. M. Boratyńska, Warszawa 2015.
Karaszewski G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, Warszawa 2019.
Kniffin M.N. [w:] Corbin on Contracts, t. 5, Interpretation of Contracts, red. J.M. Perillo, St. Paul 1998.
Kowalska J., Uwagi na temat pełnomocnictwa dorozumianego, „Palestra” 2010/11–12.
Krajewski M., Zakres swobody kształtowania umów gwarancyjnych [w:] Prawo kontraktów, red. Z. Kuniewicz, D. Sokołowska, Warszawa 2017.
Kuropatwiński J., Zbycie udziału w spółce osobowej – aspekty prywatnoprawne, „Prawo Spółek” 2000/9.
Linzer P. [w:] Corbin on Contracts, t. 6, Parol Evidence and Implied Terms, red. J.M. Perillo, New Providence–San Francisco 2010.
Lord R.A. [w:] A Treatise on the Law of Contracts by Samuel Williston, t. 11, St. Paul 2012.
Łolik M., Współczesne prawo kontraktów – wybrane zagadnienia, Warszawa 2014.
Machnikowski P., Glosa do wyroku SN z 15.02.2007 r., II CSK 372/06, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2008/6, poz. 69.
Machnikowski P., Umowa o zwolnienie poręczyciela z obowiązku świadczenia, „Monitor Prawniczy” 2008/9.
Mitchell C., Interpretation of Contracts. Current Controversies in Law, London–New York 2007.
Moskwa L., Oświadczenie dorozumiane a swoboda formy czynności prawnych, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1983/1.
Patterson E.W., The Interpretation and Construction of Contracts, 64 Columbia Law Review 833 (1964).
Popiołek W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
Radwański Z., Teoria umów, Warszawa 1977.
Radwański Z., Wykładnia oświadczeń woli składanych indywidualnym adresatom, Wrocław-Warszawa-Kraków 1992.
Radwański Z. [w:] System prawa cywilnego, red. W. Czachórski, t. 3, cz. 1, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. Z. Radwański, Wrocław 1981.
Skąpski J. [w:] Prawo cywilne, red. S. Grzybowski, Warszawa 1981.
Szlęzak A., Glosa do wyroku SN z 6.03.2015 r., III CSK 155/14, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2016/11.
Szlęzak A., Kilka słów o naruszeniu oświadczeń i zapewnień (representations and warranties) – polemika, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/6.
Szlęzak A., Kilka uwag o umowach gwarancyjnych – na marginesie wyroku Sądu Najwyższego z 9.10.2014 r. (IV CSK 29/14), „Przegląd Sądowy” 2015/7–8.
Szlęzak A., O klauzulach indemnifikacyjnych, representations and warranties i instytucjach pokrewnych w prawie polskim, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/11.
Szlęzak A., O odpowiedzialności z tytułu representations and warranties po raz ostatni, „Przegląd Prawa Handlowego” 2015/7.
Szlęzak A., O representations and warranties raz jeszcze – polemika, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/12.
Szlęzak A., O sensie gospodarczym umowy o zwolnienie dłużnika z obowiązku świadczenia – uwagi polemiczne, „Przegląd Sądowy” 2017/10.
Szlęzak A., O umownej odpowiedzialności gwarancyjnej „na zasadzie ryzyka” – słów kilka [w:] Rozprawy z prawa prywatnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Popiołkowi, red, M. Jagielska, E. Rott-Pietrzyk, M. Szpunar, Warszawa 2017.
Szlęzak A., Polemicznie o umowie o zwolnienie dłużnika z obowiązku świadczenia – na marginesie artykułu dr hab. Magdaleny Wilejczyk [w:] Prawo kontraktów, red. Z. Kuniewicz, D. Sokołowska, Warszawa 2017.
Szlęzak A., Representations and warranties w umowach poddanych polskiemu prawu, „Przegląd Prawa Handlowego” 2007/10.
Szlęzak A., Gardocka H., Ponownie o representations and warranties w umowach poddanych prawu polskiemu, „Przegląd Prawa Handlowego” 2011/2.
Szostak R., Z problematyki umów o przyjęcie obowiązku wykonywania świadczeń gwarancyjnych, „Państwo i Prawo” 1993/7.
Tenenbaum-Kulig M. [w:] Wykładnia umów. Standardowe klauzule umowne. Komentarz praktyczny z przeglądem orzecznictwa. Wzory umów, red. R. Strugała, Warszawa 2016.
Tracz G., Pisuliński J., Przyborowski Ł. [w:] System Prawa Handlowego, red. S. Włodyka, t. 5, Prawo umów handlowych, red. M. Stec, Warszawa 2017.
Trzaskowski R., Skutki sprzeczności umów obligacyjnych z prawem, Warszawa 2013.
Warkałło W., Klauzule wyłączające odpowiedzialność za szkodę a ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1974/3.
Węgrzynowski Ł., Sądowe ustalanie treści stosunku umownego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2007/5.
Wilejczyk M., Sens gospodarczy umowy o zwolnienie dłużnika z obowiązku świadczenia a koncepcje teoretyczne odnoszące się do tej umowy, „Przegląd Sądowy” 2017/3.
Wilejczyk M., Umowa o zwolnienie dłużnika z obowiązku świadczenia [w:] Prawo kontraktów, red. Z. Kuniewicz, D. Sokołowska, Warszawa 2017.
Włodyka S., Spyra M. [w:] System Prawa Handlowego, red. S. Włodyka, t. 5, Prawo umów handlowych, red. M. Stec, Warszawa 2017.
Zakrzewski [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2018.
dr Joanna Wiak
Katedra Prawa Gospodarczego i Handlowego Wydział Prawa i Administracji UMCS w Lublinie (ORCID: 0000-0001-9012-0708).
Sprawozdanie z konferencji naukowej „Sto lat prawa handlowego” połączonej z uroczystością wręczenia Panu Profesorowi dr. hab. Andrzejowi Kidybie Księgi Jubileuszowej przygotowanej z okazji 40-lecia pracy naukowej
dr Joanna Wiak
Chair of Business and Commercial Law Faculty of Law and Administration Marie Curie-Sklodowska University in Lublin (ORCID: 0000-0001-9012-0708).
