Nowe standardy akredytacyjne dla szpitali wprowadziły obowiązek systematycznej samooceny wdrożenia standardów (Standard PJ 3). Jest to krok w stronę kultury ciągłego doskonalenia i proaktywnego zarządzania ryzykiem, który pozwala na identyfikację obszarów wymagających poprawy, zanim zostaną wykryte podczas formalnego przeglądu akredytacyjnego. Diagnoza niezgodności jest też wyraźnym pomostem między standardami a ustawą o jakości, która zobowiązuje podmioty do identyfikacji obszarów priorytetowych dla poprawy jakości w ramach Wewnętrznego Systemu Zarządzania Jakością i Bezpieczeństwem.
Artykuł omawia nowy wymóg akredytacyjny PJ3, który wprowadza obowiązek systematycznej samooceny w szpitalach. Samoocena to narzędzie pozwalające na wewnętrzny przegląd zgodności procedur z obowiązującymi standardami, wspierające zarządzanie jakością i bezpieczeństwem pacjenta. Artykuł wyjaśnia, jak przeprowadzić samoocenę, jakie narzędzia wykorzystać (np. listy kontrolne w systemie ProgMedica), oraz jakie znaczenie ma dokumentacja procesu dla oceny akredytacyjnej. Podkreślono rolę samooceny jako elementu kultury ciągłego doskonalenia i proaktywnego zarządzania ryzykiem.
Czym jest samoocena?
Samoocena to wewnętrzny przegląd akredytacyjny, który umożliwia szpitalowi sprawdzenie zgodności swoich procedur i praktyk z obowiązującymi standardami. W praktyce polega na zestawieniu wymagań standardów akredytacyjnych z rzeczywistym stanem organizacyjnym i procedurami w podmiocie leczniczym. Samoocena ma charakter zarówno planowy – przed przeglądem akredytacyjnym – jak i doraźny, np. przy wprowadzaniu zmian organizacyjnych, zgłoszeniach skarg pacjentów, czy na polecenie kierownictwa.
Warto zauważyć, że zgodnie z art. 26 ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta podmiot wnioskujący o udzielenie akredytacji dołącza do wniosku o akredytację oświadczenie o spełnianiu standardów akredytacyjnych sporządzone na formularzu opublikowanym w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej ośrodka akredytacyjnego.
Jak przeprowadzić samoocenę?
Samoocena spełnienia standardów może być przeprowadzona z wykorzystaniem list kontrolnych dostępnych w systemie ProgMedica – listy te mogą służyć jako narzędzie do systematycznej oceny zgodności ze standardami i jednocześnie być uzupełniane o dodatkowe zapisy dotyczące rozwiązań przyjętych w wewnętrznych procedurach szpitala.
Spełnienie wymagań standardu
Spełnienie wymagań standardu jest weryfikowane poprzez
- Przegląd dokumentacji szpitala (np. wykonane badania zgodności w systemie ProgMedica).
- Wywiad z kierownikiem.
- Wywiady z personelem.
- Wywiady z zespołem jakości.
W standardzie PJ3 przewidziano ocenę punktową: placówka, która przeprowadza i dokumentuje samoocenę zgodnie z wymogami standardu, otrzymuje 5 punktów. Brak samooceny lub brak jej dokumentacji skutkuje oceną 1 punktu. Waga standardu wynosi 0,5, co oznacza, że choć nie jest to standard najwyższej wagi, jego właściwe wdrożenie ma znaczący wpływ na ogólną ocenę akredytacyjną.
Znaczenie samooceny dla jakości i bezpieczeństwa
Samoocena pozwala na:
- wczesne wykrycie niezgodności i obszarów ryzyka,
- podejmowanie działań korygujących, zanim wpłyną one na bezpieczeństwo pacjentów,
- systematyczne dokumentowanie postępów w realizacji standardów akredytacyjnych.
Wprowadzenie obowiązku samooceny nie powinno być postrzegane jako formalność, lecz jako strategiczne narzędzie zarządzania jakością. Dla szpitali oznacza to konieczność wypracowania systemu monitorowania, dokumentowania i analizowania zgodności procedur ze standardami. Regularne samooceny sprzyjają budowaniu kultury bezpieczeństwa pacjenta, zmniejszają ryzyko błędów i wspierają przygotowanie do zewnętrznych audytów akredytacyjnych.
Ewelina Wójcik
Lead Technology Product Manager, Wolters Kluwer Polska
