Teoretyczny i wdrożeniowy wymiar ładu przestrzennego z perspektywy interdyscyplinarnejdr hab. Maciej J. Nowak, prof. ZUT
Katedra Nieruchomości, Wydział Ekonomiczny, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8149-8995
prof. dr hab. Iwona Sagan
Instytut Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Gdański
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6363-3831
prof. dr hab. Paweł Churski
Wydział Geografii Społeczno-Ekonomicznej i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4152-1211
prof. dr hab. inż. arch. Sławomir Gzell
Honorowy Przewodniczący Komitetu Architektury i Urbanistyki, Polska Akademia Nauk
prof. dr hab. Tadeusz Markowski
Interdyscyplinarne Centrum Studiów Miejskich, Uniwersytet Łódzki
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6618-4787
prof. dr hab. Barbara Szulczewska
Instytut Rozwoju Miast i Regionów w Warszawie
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8589-7512
Teoretyczny i wdrożeniowy wymiar ładu przestrzennego z perspektywy interdyscyplinarnej
W artykule podjęto próbę przeanalizowania występujących w zróżnicowanych obszarach badawczych podejść do pojęcia ładu przestrzennego. Autorzy, reprezentujący odmienne dyscypliny, zaproponowali syntetyczne ujęcie wskazanego terminu. Celem artykułu jest interdyscyplinarne ujęcie oraz doprecyzowanie kluczowych płaszczyzn dotyczących sposobu rozumienia i podejścia do ładu przestrzennego. Autorzy (reprezentujący zróżnicowane dyscypliny naukowe) podjęli w ramach swoich ujęć tematycznych próbę: przedstawienia sposobu rozumienia i sposobu podejścia do ładu przestrzennego oraz wskazania uwarunkowań dotyczących możliwości wdrażania ładu przestrzennego w sferze polskiego systemu planowania przestrzennego. Po wyodrębnieniu (w ramach kluczowych podejść) kluczowych definicji i ujęć ładu przestrzennego, skoncentrowano się na perspektywie instytucjonalno-prawnej, architektonicznej, przyrodniczej oraz geograficzno-ekonomicznej. Wyodrębniono kluczowe podejścia dotyczące zarówno ujmowania ładu przestrzennego, jak też kontekstu jego kształtowania i ochrony.
Słowa kluczowe: ład przestrzenny, ład zintegrowany, planowanie przestrzenne, architektura, geografia
Dr Hab. Maciej J. Nowak, professor of the West Pomeranian University of Technology
head of the Real Property Department, Faculty of Economics, West Pomeranian University of Technology in Szczecin, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8149-8995
Professor Dr Hab. Iwona Sagan
Institute of Socio-Economic Geography and Spatial Management, University of Gdańsk, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6363-3831
Professor Dr Hab. Paweł Churski
Faculty of Socio-Economic Geography and Spatial Management, Adam Mickiewicz University in Poznań, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4152-1211
Professor Dr Hab. inż. arch. Sławomir Gzell
Honorary Chair of the Architecture and Urban Planning Committee, Polish Academy of Sciences, Poland
Professor Dr Hab. Tadeusz Markowski
Interdisciplinary Centre of Urban Studies, University of Łódź, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6618-4787
Professor Dr Hab. Barbara Szulczewska
Institute of Urban and Regional Development in Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8589-7512
Theoretical and implementational dimensions of spatial order from an interdisciplinary perspective
This article attempts to analyse approaches to the concept of spatial order found in various research areas. The authors, who are from diverse disciplines, have proposed a succinct approach to this term. The objective of the article is to present an interdisciplinary approach and clarify key dimensions regarding the way in which spatial order is understood and approached. In their thematic approaches, the authors (from diverse academic disciplines) have attempted to present how spatial order is understood and approached and to identify conditions for possibly implementing spatial order within the Polish spatial planning system. After identifying key definitions and approaches to spatial order (within the key approaches), they focus on the institutional/legal, architectural, natural and geographical/economic perspectives. They identify key approaches to conceptualizing spatial order and the context of its development and protection.
Keywords: spatial order, integrated order, spatial planning, architecture, geography
Bibliografia/References
Barca F., An Agenda for a Reformed Cohesion Policy a Place-Based Approach to Meeting European Union Challenges and Expectations, Economics and Econometrics Research Institute 2009
Barca F., McCann P., Rodríguez‐Pose A., The case for regional development intervention: place‐based versus place‐neutral approaches, “Journal of Regional Science” 2012/52(1)
Begon M., Harper J.L., Townsend C.R., The nature of the community [w:] M. Begon, J.L. Harper, C.R. Townsend, Ecology: Individuals, Populations and Communities, Oxford 1986
Borys T., Zrównoważony rozwój–jak rozpoznać ład zintegrowany, „Problemy Ekorozwoju” 2011/6(2)
Chmielewski T.J., Michalik-Śnieżek M., Kułak A., Klasyfikacja stopnia antropogenicznego przekształcenia krajobrazu i jej zastosowanie w planie ochrony Poleskiego Parku Narodowego, „Problemy Ekologii Krajobrazu” 2014/38
Chojnicki Z., Koncepcja terytorialnego systemu społecznego, „Przegląd Geograficzny” 1988/60(4)
Chojnicki Z., Udział i rola geografii w badaniach gospodarki przestrzennej [w:] Polskie badania gospodarki przestrzennej, red. Z. Chojnicki, R. Domański, Warszawa 1990
Churski P., Podstawy zintegrowanego planowania rozwoju [w:] Czynniki i kierunki rozwoju Gminy Powidz, red. B. Kołsut, Poznań 2018
Chojnicki Z., Współczesne problemy gospodarki przestrzennej [w:] Współczesne problemy geografii społeczno-ekonomicznej Polski, red. Z. Chojnicki, T. Czyż, Poznań 1992
Churski P., Herodowicz T., Konecka-Szydłowska B., Perdał R.A., Teoretyczny i praktyczny wymiar polityki rozwoju zorientowanej terytorialnie, Warszawa 2020
Churski P., Nowak M.J., Miasto a sprawiedliwość społeczna w ujęciu terytorialnym [w:] Prawo do miasta a wyzwania polityki miejskiej w Polsce, red. M.J. Nowak, Warszawa 2022
Cymerman R., Podstawy planowania przestrzennego i projektowania urbanistycznego, Olsztyn 2009
Dworkin R., What is Equality? Part I: Equality of Welfare; Part II: Equality of Resources, “Philosophy and Public Affairs” 1981/10
Falińska K., Ekologia roślin, Warszawa 1996
Falkowski J., Ład i nieład przestrzenny w metodyce zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego (na przykładzie województwa kujawsko-pomorskiego), „Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna” 2017/(38)
Gentner D., Jeziorski M., The shift from metaphor to analogy in Western science [w:] Metaphor and Thought, red. A. Ortony, Cambridge 1993
Gorzelak G., Przestrzenne aspekty jakości życia i sprawiedliwości społecznej [w:] Gospodarka przestrzenna Polski wczoraj, dziś i jutro, vol. 2, red. A. Kukliński, Warszawa 1985
Gorzelak G., Różnice regionalne – preferencje polityczne – sprawiedliwość społeczna, „Studia Regionalne i Lokalne” 2021/23(84)
Gorzelak G., Szkic o wymiarach ładu przestrzennego [w:] Społeczno-gospodarcze i przyrodnicze aspekty ładu przestrzennego, red. T. Ślęzak, Z. Zioło, Warszawa 2003
Grum L., Równowaga ekologiczna: czy będziemy świadkami kresu tego paradygmatu?, „Wiadomości Ekologiczne” 1992/38(2)
Janecki J., Natura jest krzywa, „Człowiek i Przyroda” 1995/3
Jewtuchowicz A., Terytorium i współczesne dylematy jego rozwoju, Łódź 2013
Krebs C.J., Ekologia. Eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności, Warszawa 1996
Laclau E., Emancipation(s), London 1996
Langer K.S., Philosophy in a New Key: A Study in the Symbolism of Reason, Rite, and Art, Harvard 1957
Markowski T., Warunki osiągania megaładu przestrzennego a system planowania przestrzennego [w:] Społeczno-gospodarcze i przyrodnicze aspekty ładu przestrzennego, red. T. Ślęzak, Z. Zioło, Warszawa 2003
Nasar J.L., Environmental Aesthetics: Theory, Research, and Application, Cambridge 1992
Nowakowska A., Zrozumieć terytorium: idea i praktyka, Łódź 2013
OECD, How Regions Grow: Trends and Analysis, 2009
OECD, Regions Matter: Economic Recovery, Innovation and Sustainable Growth, 2009
Ostrowski W., Wprowadzenie do historii budowy miast: ludzie i środowisko, Warszawa 1996
Pankau J., Narzędzia kształtowania ładu przestrzennego polskich metropolii [w:] Kształtowanie ładu przestrzennego polskich metropolii w procesie transformacji ustrojowej III RP, red. J. Kołodziejski, T. Parteka, Warszawa 2001
Parysek J.J., Ład przestrzenny jako kategoria pojęciowa i planistyczna [w:] Społeczno-gospodarcze i przyrodnicze aspekty ładu przestrzennego, red. T. Ślęzak, Z. Zioło, Warszawa 2003
Parysek J.J., Wkład Profesora Zbyszka Chojnickiego do teorii i metodologii gospodarki przestrzennej, Poznań 2018
Pietrzyk I., Globalizacja, integracja europejska a rozwój regionalny [w:] Wiedza, innowacyjność, przedsiębiorczość a rozwój regionów, red. A. Jewtuchowicz, Łódź 2004
Podolak S., O kształtowaniu ładu przestrzennego, Warszawa 1993
Przewoźniak M., Czochański J.T., Przyrodnicze podstawy gospodarki przestrzennej: ujęcie proekologiczne, Poznań 2020
Rawls J., A Theory of Justice, Oxford 1971
Regulski J., Ekonomika miasta, Warszawa 1982
Ricoeur P., The model of the text: Meaningful action considered as a text, “Social Research” 1971/(38)
Rodríguez-Pose A., The revenge of the places that don’t matter (and what to do about it), “Cambridge Journal of Regions, Economy and Society” 2018/11(1)
Rodríguez-Pose A., Dijkstra L., Poelman H., The geography of EU discontent and the regional development trap, “Economic Geography” 2023/(3)
Smith D.M., Geography and Social Justice, Oxford 1994
Smith D.M., Moral Geographies: Ethics in a World of Difference, Edinburgh 2000
Soja E., The city and spatial justice, “Justice Spatiale/Spatial Justice” 2009/1(1)
Studia nad chaosem przestrzennym, red. A. Kowalewski, T. Markowski, P. Śleszyński, Warszawa 2018
Thibodeau P.H., Boroditsky L., Metaphors We Think With: The Role of Metaphor in Reasoning, “PLoS ONE” 2011/6(2)
Villaverde J., A new look to convergence in Spain: a spatial econometric approach, “European Urban and Regional Studies” 2006/13(2)
Weckroth M., Moisio S., Territorial Cohesion of What and Why? The Challenge of Spatial Justice for EU’s Cohesion Policy, “Social Inclusion” 2020/8(4)
Weiner J., Życie i ewolucja biosfery, Warszawa 1999
Wejchert K., Elementy kompozycji urbanistycznej, Warszawa 1974
Wu J., Loucks O.L., From balance of nature to hierarchical patch dynamics: a paradigm shift in ecology, “The Quarterly Review of Biology” 1995/70(4)
prof. dr hab. Tomasz Bąkowski
Katedra Prawa Administracyjnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Gdański, sędzia Naczelnego Sądu Administracyjnego
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9363-2124
O planie ogólnym gminy krytycznie
W artykule przedstawiono zasadnicze wątpliwości prawne odnoszące się do wprowadzonego do systemu planowania przestrzennego planu ogólnego gminy w miejsce dotychczasowego studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy. Dotyczą one odejścia od zasady wolności zabudowy w planowaniu przestrzennym na rzecz zasady zabudowy planowej, ograniczenia swobody planistycznej gminy, a także kwestii formalnolegislacyjnych oraz sposobu ogłaszania planu ogólnego gminy.
Słowa kluczowe: plan ogólny gminy, planowanie przestrzenne, wolność zabudowy, zabudowa planowa, samodzielność planistyczna gminy, prawidłowa legislacja, ogłaszanie aktów prawa miejscowego
Professor Dr Hab. Tomasz Bąkowski
head of the Department of Administrative Law, Faculty of Law and Administration, University of Gdańsk, judge of the Supreme Administrative Court, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9363-2124
A critical view of the municipality’s general plan
This article presents fundamental legal concerns regarding the introduction of the municipality’s general plan into the spatial planning system in place of the municipality’s previous structure plan. They apply to the departure from the principle of freedom of development in spatial planning in favour of the principle of planned development, the limitation of municipal planning freedom, as well as the formal/legislative issues and the method of promulgating the municipality’s general plan.
Keywords: municipality’s general plan, spatial planning, freedom of development, planned development, the municipality’s planning autonomy, proper legislation, promulgation of acts of local law
Bibliografia/References
Fogel A., Co zamiast studium uwarunkowań? Ochrona zabytków w polityce przestrzennej gminy w zakresie ochrony zabytków po nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, „Samorząd Terytorialny” 2024/6
Izdebski H., Konstytucyjny obowiązek władz publicznych prowadzenia polityki sprzyjającej zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych obywateli – miejsce i rola gminy, „Samorząd Terytorialny” 2022/7–8
Niewiadomski Z., Decentralizacja zadań (komentarz prawnika) [w:] T. Kachniarz, Z. Niewiadomski, Nowe podstawy prawne zagospodarowania przestrzennego, Warszawa 1995
Niewiadomski Z., Gmina wobec zjawisk rozpraszania i koncentracji zabudowy (odpowiedzialność prawodawcy miejscowego za stan patologicznej zabudowy) [w:] Prawne problemy rozpraszania i koncentracji zabudowy, red. T. Bąkowski, Gdańsk 2018
Nowak M.J. i in., Nowelizacja planowania przestrzennego. Czy ciąg dalszy „dróg i bezdroży regulacji ustawowych”?, „Samorząd Terytorialny” 2024/1–2
Szewczyk M. [w:] Z. Leoński, M. Szewczyk, M. Kruś, Prawo zagospodarowania przestrzeni, Warszawa 2019
Szlachetko K., Plan ogólny – nowe (?) narzędzie legislacji planistycznej [w:] Legislacja planistyczna, red. T. Bąkowski, Gdańsk 2024
dr Sławomir Zwolak
Wyższa Szkoła Administracji w Bielsku-Białej
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4075-4400
Zmiana decyzji o pozwoleniu na budowę w sytuacji wejścia w życie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego
Opracowanie dotyka problematyki zmiany pozwolenia na budowę po wejściu w życie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Analiza przedmiotu wskazuje, że pomimo ostateczności decyzji o pozwoleniu na budowę wszelkie zmiany w toku procesu budowlanego polegające na zmianie projektu zagospodarowania działki lub terenu oraz projektu architektoniczno-budowlanego powinny być zgodne z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Tym samym nie dopuszcza się zmian zgodnych z wydaną wcześniej decyzją o warunkach zabudowy w toku realizacji inwestycji.
Słowa kluczowe: decyzja o warunkach zabudowy, miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, zmiana pozwolenia na budowę
Dr Sławomir Zwolak
the Higher School of Administration in Bielsko-Biała, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4075-4400
Change of a planning permission decision when the local land use plan enters into force
This article addresses the issue of changing planning permission after a local land use plan enters into force. The analysis of the subject indicates that, although the planning permission decision becomes final, any changes during the construction process involving changes to the development plan of the plot or land or the architectural/structural design should be in line with the provisions of the local land use plan. Therefore, changes that are in line with a previous planning permission decision are not permissible during the implementation of the investment project.
Keywords: outline planning permission, local land use plan, change of planning permission
Bibliografia/References
Bąkowski T., O sensie „rozprawy” z decyzją o warunkach zabudowy [w:] Rozprawa z decyzją o warunkach zabudowy, red. T. Bąkowski, Gdańsk 2022
Bielecki M., Proces inwestycyjno-budowlany, aspekty prawne, Warszawa 2016
Daniel P., Charakter prawny decyzji o warunkach zabudowy, „Przegląd Prawa Publicznego” 2012/10
Daniel P., Kafar D., Pawlik K., Systemowe zmiany w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Warszawa 2023
Despot-Mładanowicz A. [w:] Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz, red. M. Wierzbowski, A. Plucińska-Filipowicz, Warszawa 2018
Dziedzic-Bukowska J., Jaworski J., Sosnowski P., Leksykon prawa budowlanego, planowania przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, Warszawa 2016
Goździewicz-Biechońska J., Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowani terenu (cechy szczególne), „Państwo i Prawo” 2010/2
Hauser R., Mzyk E., Niewiadomski Z., Rzążewska M., Ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym z komentarzem i przepisami wykonawczymi, Warszawa 1995
Jaworski J., Decyzja o warunkach zabudowy jako instrument rozpraszania zabudowy [w:] Prawne problemy rozpraszania i koncentracji zabudowy, red. T. Bąkowski, Gdańsk 2018
Kosicki A. [w:] Prawo budowlane. Komentarz, red. M. Wierzbowski, A. Plucińska-Filipowicz, Warszawa 2020
Kwaśniak P., Plan miejscowy w systemie zagospodarowania przestrzennego, Warszawa 2011
Leoński Z., Szewczyk M., Podstawowe instytucje planowania przestrzennego i prawa budowlanego, Poznań 1997
Leoński Z., Szewczyk M., Prawo zagospodarowania przestrzeni, Warszawa 2019
Małysa-Sulińska K., Stosowanie przepisów regulujących sposób przeprowadzania analizy funkcji oraz cech zabudowy i zagospodarowania terenu a rozpraszanie i koncentracja zabudowy [w:] Prawne problemy rozpraszania i koncentracji zabudowy, red. T. Bąkowski, Gdańsk 2018
Nowak M., Dziedzic-Bukowska J., Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne – analiza najnowszych zmian, Warszawa 2024
Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne, red. Z. Niewiadomski, Warszawa 2016
Szewczyk M., Jawne, złudne i ukryte cechy decyzji o warunkach zabudowy [w:] Rozprawa z decyzją o warunkach zabudowy, red. T. Bąkowski, Gdańsk 2022
dr hab. Ambroży Mituś, prof. UEK
Katedra Polityk Regulacyjnych w Kolegium Gospodarki i Administracji Publicznej, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, radca prawny
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4546-3370
Warunki udziału wykonawców w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego
Celem artykułu jest ukazanie istoty i znaczenia warunków udziału wykonawców w postępowaniu o zamówienie publiczne w ujęciu jurydycznym. Szczególne miejsce w analizie znajduje jeden z warunków – doświadczenie wykonawcy. Zdaniem autora dotychczasowe podejście do tego zagadnienia przez wielu teoretyków i praktyków budzi wątpliwości. Dlatego problematyka warunków udziału, a przede wszystkim warunku doświadczenia wykonawcy została przedstawiona w szerszym kontekście.
Słowa kluczowe: zamówienie publiczne, warunki udziału w postępowaniu, doświadczenie wykonawcy
Dr Hab. Ambroży Mituś, professor of the University of Economics in Kraków
head of the Department of Regulatory Policies at the College of Economy and Public Administration, Kraków University of Economics, legal counsel, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4546-3370
Conditions for contractors to be able to participate in public procurement proceedings
The objective of the article is to demonstrate the essence and significance of the conditions for contractors to be able to participate in public procurement proceedings from a juridical perspective. One of these conditions is of particular importance in the analysis, namely the contractor’s experience. According to the author, the approach to this issue to date by many theoreticians and practitioners gives rise to concern. Therefore, the issue of conditions for participation, and primarily the condition of the contractor’s experience, is presented in a broader context.
Keywords: public procurement, conditions for participating in the proceedings, the contractor’s experience
Bibliografia/References
Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Balwicka-Szczyrba, A. Sylwestrzak, Warszawa 2024
Kodeks cywilny. Komentarz, red. J. Ciszewski, Warszawa 2019
Gawrońska-Baran A., Wiktorowski A., Wójcik P., Wiktorowska E., Prawo zamówień publicznych. Komentarz aktualizowany, LEX 2025
Gawrońska-Baran A., Warunki udziału w postępowaniu, „Monitor Zamówień Publicznych” 2021/3
Prawo zamówień publicznych. Komentarz, red. M. Jaworska, Warszawa 2025
Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania – część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2014
Kowal N., Tworzenie i rejestracja organizacji pożytku publicznego. Komentarz, Kraków 2005
Lemke M., Mikołajczyk A., Gnatowska E., Piasta D., Laudański P., Raport – zjawiska patologiczne w zamówieniach publicznych, UZP, Warszawa 2000
Mituś A., Analiza prawnoporównawcza wybranych elementów procedur zlecania realizacji zadań publicznych [w:] Prawne instrumenty oddziaływania na gospodarkę, red. A. Powałowski, Warszawa 2016
Mituś A., Administracja publiczna i gospodarka [w:] Administracja publiczna. Zarys wykładu, red. A. Pawłowska, K. Radzik-Maruszak, J. Itrich-Drabarek, Warszawa 2023
Prawo zamówień publicznych, red. H. Nowak, M. Winiarz, UZP, Warszawa 2023
Wiśniewski P., Nowicki J.E., Prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2023
Patrycja Życińska
radca prawny Małopolskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. w Krakowie
Spółka z udziałem województwa samorządowego jako tzw. spółka misyjna
W polskim systemie prawnym występują spółki realizujące misję publiczną, które należą do – szeroko rozumianej i zgodnie z dorobkiem wypracowanym w tym zakresie w prawie Unii Europejskiej – kategorii przedsiębiorców publicznych. W świetle tego spółki realizujące misję publiczną mogą być podmiotami kontrolowanymi zarówno przez Skarb Państwa, jak i jednostki samorządu terytorialnego, aczkolwiek jedynie spółki kontrolowane przez Skarb Państwa zostały legalnie zdefiniowane i ich kwalifikacja zasadniczo nie budzi wątpliwości, w przeciwieństwie do spółek realizujących misję publiczną kontrolowanych w szczególności przez województwo. Opracowanie ma na celu udzielenie odpowiedzi na pytanie, czy na gruncie obowiązujących przepisów prawa można przyjąć, że na poziomie regionalnym występują spółki realizujące misję publiczną kontrolowane przez województwo samorządowe, a jeśli tak, to jaka jest ich normatywna konstrukcja.
Słowa kluczowe: spółka realizująca misję publiczną, spółka realizująca zadania publiczne, przedsiębiorstwa publiczne, misja publiczna, spółka realizująca misję publiczną kontrolowana przez województwo samorządowe
Patrycja Życińska
legal counsel at Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. in Kraków, Poland
A company with the participation of the voivodship self-government as a so-called mission company
Companies pursuing a public mission, which belong to the category of public enterprises – which is broadly understood and consistent with the acquis of EU law developed in this area – operate within the Polish legal system. Therefore, companies pursuing a public mission can be entities controlled by both the State Treasury and by territorial self-government units, although only companies controlled by the State Treasury have been legally defined and their classification essentially does not give rise to doubts, unlike companies pursuing a public mission controlled, in particular, by a voivodship. This article aims to answer the question of whether, under the currently applicable law, it can be accepted that companies pursuing a public mission controlled by a voivodship self-government exist at the regional level and, if so, what their normative structure is.
Keywords: company pursuing a public mission, company conducting public tasks, public enterprises, public mission, company pursuing a public mission controlled by a voivodship self-government
Bibliografia/Reference
Będkowski-Kozioł M., Jurkowska-Gomułka A., Grzejdziak Ł., Komentarz do art. 16 TFUE [w:] System Prawa Unii Europejskiej, t. 9, Prawo konkurencji, red. A. Jurkowska-Gomułka, A. Piszcz, Warszawa 2024
Chłodzińska B., Komentarz do art. 9 [w:] Ustawa o zasadach zarządzania mieniem państwowym. Komentarz, red. F. Grzegorczyk, M. Wierzbowski, Warszawa 2020
Chmielnicki P., Bandarzewski K., Dąbek D., Dobosz P., Kisiel W., Kotulski M., Kryczko P.W., Płażek S., Skrzydło-Niżnik I., Komentarz do art. 14 [w:] Ustawa o samorządzie województwa. Komentarz, red. P. Chmielnicki, Warszawa 2005
Cieślak Z. [w:] Prawo administracyjne, red. Z. Niewiadomski, Warszawa 2007
Cybulska R., Komentarz do art. 14 [w:] Samorząd województwa. Komentarz, red. B. Dolnicki, Warszawa 2023
Cybulska R., Glumińska-Pawlic J., Komentarz do art. 11 [w:] Samorząd województwa. Komentarz, red. B. Dolnicki, Warszawa 2023
Dolnicki B., Komentarz do art. 2 [w:] Samorząd województwa. Komentarz, red. B. Dolnicki, Warszawa 2023
Gonet W., Spółki komunalne, Warszawa 2007
Grzegorczyk F., Przedsiębiorstwo publiczne kontrolowane przez państwo, Warszawa 2012
Grzegorczyk F., Spółki komunalne – perspektywa zmiany koncepcji legislacyjnej w kontekście przepisów o spółkach kontrolowanych przez Skarb Państwa, „Samorząd Terytorialny” 2024/7–8
Grzegorczyk F., Wprowadzenie [w:] Ustawa o zasadach zarządzania mieniem państwowym. Komentarz, red. F. Grzegorczyk, M. Wierzbowski, Warszawa 2020
Kasiński M. [w:] Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady, w teorii i orzecznictwie, red. M. Stahl, P. Korzeniowski, Warszawa 2023
Kociubiński J., Szczególne kategorie przedsiębiorstw w europejskim prawie konkurencji, „Palestra” 2012/5–6
OECD, Guidelines on Corporate Governance of State-Owned Enterprises 2024, Paris 2024, https://www.oecd.org/en/publications/oecd-guidelines-on-corporate-governance-of-state-owned-enterprises-2024_18a24f43-en.html
Przywora B., Rozwój regionalny jako zadanie samorządu wojewódzkiego [w:] Rozwój regionalny – instrumenty realizacji i rola samorządu województwa, red. K. Bandarzewski i in., Warszawa 2015
Przywora B., Samorząd wojewódzki jako wykonawca zadań publicznych w świetle Konstytucji RP [w:] Rozwój regionalny – instrumenty realizacji i rola samorządu województwa, red. K. Bandarzewski i in., Warszawa 2015
SNA, The System of National Accounts 2025, European Communities, International Monetary Fund, Organisation for Economic Co-operation and Development, United Nations, World Bank, New York 2025, https://unstats.un.org/unsd/nationalaccount/sna.asp
Szumański A. [w:] System Prawa Handlowego, t. 2B, Prawo umów handlowych, red. A. Szumański, Warszawa 2019
Zaręba-Teterycz B., Problemy definicyjne: polityka publiczna a zadania publiczne, „Przegląd Prawa Publicznego” 2016/9
Zdyb M., Lubeńczuk G., Wołoszyn-Cichocka A., Prawo przedsiębiorców. Komentarz, Warszawa 2019
Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2022
Żuk K. [w:] Gospodarka samorządu terytorialnego, red. A. Miszczuk, M. Miszczuk, K. Żuk, Warszawa 2007
Jakub Dorosz-Kruczyński
Fundacja Rozwoju Demokracji Lokalnej im. Jerzego Regulskiego
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5663-0392
Natalia Grabowska
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie
Zasady kreowania młodzieżowych rad na przykładzie młodzieżowych sejmików województw
Artykuł analizuje zasady tworzenia młodzieżowych rad na przykładzie młodzieżowych sejmików województw, badając ich status prawny, procedury wyborcze oraz zakres kompetencji. Przedmiotem analizy jest ustrojowa pozycja tych organów w strukturze samorządu terytorialnego oraz ich faktyczna rola jako instytucji reprezentujących młodzież. Badania obejmują zarówno aspekty teoretyczne, oparte na przepisach ustaw samorządowych i literaturze prawniczej, jak i analizę statutów funkcjonujących młodzieżowych sejmików województw. Wyniki wskazują na znaczne rozbieżności w procedurach naboru członków oraz ograniczoną samodzielność tych organów. W szczególności podkreślono, że młodzieżowe rady, choć pełnią funkcję pomocniczą wobec organów jednostek samorządu terytorialnego, nie są uznawane za organy administracji publicznej ze względu na brak kompetencji władczych. Artykuł wskazuje na konieczność reformy procedur wyborczych i wzmocnienia ich pozycji, aby mogły one skuteczniej realizować funkcje reprezentacyjną i partycypacyjną.
Słowa kluczowe: młodzieżowe rady, samorząd terytorialny, partycypacja młodzieży, administracja publiczna, wybory
Jakub Dorosz-Kruczyński
Jerzy Regulski Foundation in Support of Local Democracy, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5663-0392
Natalia Grabowska
Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw, Poland
Principles of forming youth councils using the example of youth voivodship assemblies
This article analyses the principles of forming youth councils using the example of youth voivodship assemblies, examining their legal status, electoral procedures and the extent of their powers. The analysis focuses on the systemic position of these bodies within the structure of territorial self-government and their actual role as institutions representing youths. The research encompasses both theoretical aspects, based on the provisions of self-government laws and the legal literature, as well as an analysis of the statutes of youth voivodship assemblies that are operating. The results indicate significant discrepancies in the procedures for recruiting members and the limited autonomy of these bodies. In particular, the article emphasizes that although youth councils have an auxiliary role to territorial self-government bodies, they are not recognized as bodies of public administration because of their lack of authoritative powers. The article points out that there is a need to reform electoral procedures and strengthen their position so that they can more effectively perform their representative and participatory functions.
Keywords: youth councils, territorial self-government, youth participation, public administration, elections
Bibliografia/References
Adamiak B., O podmiotowości organów administracji publicznej w postępowaniu sądowoadministracyjnym, „Państwo i Prawo” 2006/11
Augustyniak M., Prawa i obowiązki radnego jednostki samorządu terytorialnego, Warszawa 2014
Biadun M., Powołanie dyrektora samorządowej instytucji kultury, „Samorząd Terytorialny” 2022/6
Chróścielewski W., Zasada jednolitości władzy państwowej a zasada trójpodziału władzy – władza wykonawcza a administracja publiczna [w:] System Prawa Administracyjnego Procesowego, t. 2, cz. 1, Zakres przedmiotowy i podmiotowy postępowania administracyjnego ogólnego, red. W. Chróścielewski, G. Łaszczyca, A. Matan, LEX 2018
Dorosz-Kruczyński J., Problem konstrukcji praw członka wspólnoty samorządowej na wybranych przykładach, „Przegląd Prawa Publicznego” 2022/5
Gersdorf M., Komentarz do art. 76 [w:] Kodeks pracy. Komentarz, red. W. Ostaszewski, M. Raczkowski, K. Rączka, A. Zwolińska, M. Gersdorf, LEX 2024
Gross A., Wysłuchanie publiczne jako szczególna forma aktywności obywatelskiej w kontekście procesów partycypacyjnych, „Przegląd Prawa Publicznego” 2017/11
Hauser R., Stosunek administracyjnoprawny [w:] System Prawa Administracyjnego, t. 1, Instytucje Prawa Administracyjnego, red. R. Hauser, A. Wróbel, Z. Niewiadomski, Warszawa 2015
Konieczny M., Polityka młodzieżowa w Polsce – podstawowe zagadnienia [w:] Polityka młodzieżowa w Polsce. Encyklopedia Komisji Europejskiej Youth Wiki, t. 1, red. M. Jeżowski, J. Dąbrowska-Resiak, Warszawa 2019
Krawczyk M., Aktualność pojęcia organu administracji publicznej i kryteria aktualności pojęć [w:] Aktualność pojęć prawa administracyjnego, red. W. Jakimowicz, LEX 2021
Michalak B., Sokala A., Leksykon prawa wyborczego i systemów wyborczych, LEX 2010
Moll T., Komentarz do art. 5b [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. B. Dolnicki, LEX 2021
Mroczkowski P., Młodzieżowe rady jednostek samorządu terytorialnego na nowo, „Samorząd Terytorialny” 2022/6
Pawliczuk W., Definicja terminu „młodzież” – przegląd koncepcji, „Postępy Nauk Medycznych: Kwartalnik Poświęcony Dokształcaniu i Udostępnianiu Aktualnego Stanu Wiedzy Medycznej” 2006/6
Podgórska-Rykała J., Samodzielność prawotwórcza jednostek samorządu terytorialnego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2021/4
Stahl M., Organy administracji publicznej, organy administrujące, rodzaje organów [w:] System Prawa Administracyjnego, t. 6, Podmioty administrujące, red. R. Hauser, A. Wróbel, Z. Niewiadomski, Legalis 2011
Suwaj R., Praktyczne aspekty udziału organizacji społecznych w ogólnym postępowaniu administracyjnym, „Samorząd Terytorialny” 2010/1–2
Tuleja P., Komentarz do art. 4 [w:] P. Czarny, M. Florczak-Wątor, B. Naleziński, P. Radziewicz, P. Tuleja, Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, LEX 2023
Wiącek M., Upoważnienie do wydania samorządowego aktu prawa miejscowego w świetle Konstytucji RP, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2013/3
Ziółkowski D., Komentarz do art. 5b [w:] Ustawy samorządowe. Komentarz, red. S. Gajewski, A. Jakubowski, Legalis 2018
Zubik M., Sokolewicz W., Komentarz do art. 2 [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 1, red. L. Garlicki, LEX 2016
Katarzyna Talkowska-Szewczyk
członek Okręgowej Izby Radców Prawnych we Wrocławiu
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6331-7142
Kompetencje organów jednostek samorządu terytorialnego w ramach czynności związanych z obrotem produktami leczniczymi w oparciu o regulacje Prawa farmaceutycznego
Jednym z kluczowych praw uregulowanych w Konstytucji RP jest prawo do ochrony zdrowia. Zadania związane z realizacją tego prawa są m.in. zadaniami własnymi organów jednostek samorządu terytorialnego. Zapewnienie społeczności lokalnej dostępu do świadczenia usług zdrowotnych oraz produktów leczniczych ma niebagatelne znaczenie dla jego prawidłowego funkcjonowania. Organy jednostek samorządu terytorialnego posiadają ustawowe kompetencje, które umożliwiają podejmowanie działań związanych z prowadzeniem reglamentowanej działalności gospodarczej w postaci prowadzenia aptek ogólnodostępnych, które będą przedmiotem artykułu.
Słowa kluczowe: zezwolenie, reglamentowana działalność gospodarcza, pominięcie ograniczeń demograficznych i geograficznych, czas pracy aptek ogólnodostępnych
Katarzyna Talkowska-Szewczyk
member of the Regional Chamber of Legal Advisers in Wrocław, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6331-7142
Powers of the authorities of territorial self-government units in activities related to trading in medicinal products based on the provisions of the Pharmaceutical Law
One of the key rights regulated by the Constitution of the Republic of Poland is the right to healthcare. Tasks related to the implementation of this right include the own tasks of the authorities of territorial self-government units. The assurance of access for local communities to healthcare services and medicinal products is of particular importance to its correct functioning. The authorities of territorial self-government bodies have statutory powers enabling them to take up activities related to the conduct of regulated business activity in the form of operating retail pharmacies, which this article addresses.
Keywords: permit, regulated business activity, disregarding demographic and geographic restrictions, opening hours of retail pharmacies
Bibliografia/References
Bróż O., Realizacja zadań jednostek samorządu terytorialnego z zakresu ochrony zdrowia na przykładzie rozkładu godzin pracy aptek ogólnodostępnych, „Prawo i Więź” 2024/3
Instytucje rynku farmaceutycznego, red. R. Stankiewicz, Warszawa 2016
Krekora M., Świerczyński M., Traple E., Prawo farmaceutyczne. Zagadnienia prawne, Warszawa 2020
Prawo farmaceutyczne. Komentarz, red. L. Ogiegło, Legalis 2018
System Prawa Medycznego, t. 4, Prawo farmaceutyczne, red. J. Haberko, Legalis 2019
Wróbel A., Komentarz do art. 106 [w:] M. Jaśkowska, M. Wilbrandt-Gotowicz, A. Wróbel, Komentarz aktualizowany do Kodeksu postępowania administracyjnego, LEX 2025
dr Agnieszka Gruszczyńska
Instytut Prawa Uniwersytetu SWPS
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3373-7546
Sprawowanie przez gminy opieki nad kotami. Wybrane zagadnienia
Celem prezentowanego artykułu jest analiza problemu sprawowania przez gminy opieki nad kotami (Felis catus), które obecnie stanowią drugą co do wielkości grupę zwierząt utrzymywanych w polskich domach, zaś pierwszą jeśli chodzi o liczbę zwierząt bezdomnych. Przepisami ustawy z 21.08.1997 r. o ochronie zwierząt opiekę nad kotami bezdomnymi i kotami wolno żyjącymi przekazano gminom, jednak – jak wynika z raportu Najwyższej Izby Kontroli z grudnia 2024 r. (nr 103/2024/P/24/093/LZG) – opieka ta nie jest właściwie realizowana, jak też powstaje wiele wątpliwości co do jej zakresu i sposobu realizacji, zasad klasyfikowania kotów i zarządzania ich populacją. Wnioski ujawniają problemy prawne i praktyczne, a sposób realizacji opieki nie zapewnia tym zwierzętom humanitarnego traktowania. W artykule przedstawione zostały problemy i wnioski, które mogą stanowić bazę do dalszych badań dotyczących ochrony tej grupy zwierząt, jak również opracowania postulatów de lege ferenda.
Słowa kluczowe: kot bezdomny, kot wolno żyjący, felis catus, zadania gmin, opieka nad zwierzętami bezdomnymi, schroniska dla zwierząt, programy opieki nad zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt
Dr Agnieszka Gruszczyńska
Institute of Law, SWPS University of Social Sciences and Humanities in Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3373-7546
Caring for cats by municipalities. Selected issues
The aim of this article is to analyse the responsibilities of Polish municipalities in caring for cats (Felis catus), which currently represent the second most commonly kept domestic animal in Poland, and the most numerous group among homeless animals. Under the provisions of the Animal Protection Act of 21 August 1997, municipalities are entrusted with the care of both stray and free-living cats. However, as highlighted in the Supreme Audit Office report (No. 103/2024/P/24/093/LZG) published in December 2024, this responsibility is frequently not properly fulfilled. Numerous legal and practical concerns persist regarding the scope and implementation of this duty, including the classification of cats and the management of their populations. The findings reveal significant deficiencies, indicating that the care provided does not ensure humane treatment of these animals. The article outlines key problems and formulates conclusions that may serve as a basis for further research in the field of cat protection, as well as for developing de lege ferenda proposals to improve the relevant legal framework.
Keywords: stray cat, free-living cat, Felis catus, municipal responsibilities, animal welfare, animal shelters, local programmes for homeless animals, prevention of animal homelessness
Bibliografia/References
Baratay E., Kocie sprawy. Koty tworzą swoją historię, Gdańsk 2022
Kitchener A.C. et al., A revised taxonomy of the Felidae. The final report of the Cat Classification Task Force of the IUCN/SSC Cat Specialist Group, “Cat News” 2017/11, Special Issue
Krajcarz M. et al., The history of the domestic cat in Central Europe, “Antiquity” 2022/96(390)
Levy J.K., Crawford P.C., Humane strategies for controlling feral cat populations, JAVMA 2024/9
Kuszlewicz K., Prawa zwierząt. Praktyczny przewodnik, Warszawa 2019
Kuszlewicz K., Ustawa o ochronie zwierząt. Komentarz, LEX 2021
Landau-Czajka A., Koty w społeczeństwie II Rzeczypospolitej, Warszawa 2020
Lindberg O. et al., Density. Spatial organisation and reproductive tactics in the domestic cats and other felids [w:] The domestic cat: the biology of its behavior, red. D.C. Turner, P. Bateson, Cambridge 2000
Manjura-Niśkiewicz G., Ustawa o ochronie zwierząt. Komentarz, Legalis 2022
Pietrzykowski T., Opinia prawna w przedmiocie dopuszczalności kastracji (sterylizacji) kotów wolno żyjących i jej finansowanie w ramach programów, o których. mowa w art. 11a ust. 2 ustawy o ochronie zwierząt [w:] Urzędnik jako strażnik realizacji ustawowych obowiązków wobec zwierząt, red. T. Pietrzykowski, A. Bielska-Brodziak, K. Gil, M. Suska, Katowice 2016
Radecki W., Ustawy o ochronie zwierząt. Komentarz, Warszawa 2015
Ustawa o ochronie zwierząt. Komentarz, red. E. Kruk, LEX 2024
prof. dr hab. Bartosz Rakoczy
Katedra Publicznego Prawa Gospodarczego i Prawa Ochrony Środowiska, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, radca prawny
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8790-2407
Piotr Kasprzycki
pracownik samorządowy UMWK-P w Toruniu
Wyłączenia z obwodu łowieckiego. Problematyka wykładni i stosowania art. 26 Prawa łowieckiego
Problematyka właściwego ukształtowania obwodu łowieckiego jest problematyką, która zarówno w orzecznictwie, jak i w piśmiennictwie stanowi płaszczyznę licznych sporów. Wyznaczenie obwodu łowieckiego i określenie jego obszaru pociąga bowiem za sobą wiele skutków prawnych, przy czym najdalej idące dotyczą właścicieli nieruchomości objętych obszarem obwodu łowieckiego. Jednocześnie reżim obwodu łowieckiego stanowi ograniczenie prawa własności, a tym samym powstają wątpliwości, co do zachowywania standardów konstytucyjnej ochrony prawa własności. Celem tego artykułu nie jest rozważenie istoty zakresu i charakteru tych ograniczeń, a skoncentrowanie się na kwestiach wyłączeń określonych obszarów z obwodów łowieckich. Artykuł ten jest analizą rozwiązań normatywnych w zakresie wyłączeń z obwodów łowieckich, koncentrującym się na wątpliwościach teoretycznych i praktycznych związanych z tymi wyłączeniami.
Słowa kluczowe: obwód łowiecki, prawo łowieckie, właściciele nieruchomości, ochrona własności, dzierżawca, zarządca
Professor Dr Hab. Bartosz Rakoczy
head of the Department of Environmental Protection and Public Economic Law, Faculty of Law and Administration, Nicolaus Copernicus University in Toruń, legal counsel, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8790-2407
Piotr Kasprzycki
self-government employee of the Marshal’s Office of the Kujawsko-Pomorskie Voivodship in Toruń, Poland
Exclusions from the hunting area. Issues of interpretation and application of Article 26 of the Hunting Law
The issue of the proper formation of a hunting area is a subject that has given rise to numerous disputes both in judgments and in the legal literature. This is because the designation of a hunting area and the specification of how large an area it covers entails numerous legal implications, the most far-reaching of which apply to owners of real property within the hunting area. Simultaneously, the regime of the hunting area constitutes a restriction on ownership rights while giving rise to doubts as to whether standards of constitutional protection of ownership rights are observed. The objective of this article is not to consider the essence of the scope and nature of these restrictions, but to concentrate on the exclusion of specific lands from hunting areas. This article is an analysis of the normative solutions regarding exclusions from hunting areas, concentrating on the theoretical and practical doubts related to these exclusions.
Keywords: hunting area, hunting law, owners of real property, protection of property, lessee, manager
Bibliografia/References
Daniłowicz W., Prawo polowania, Warszawa 2018
Gała P., Praktyczne aspekty dochodzenia roszczeń z tytułu szkody łowieckiej, „Przegląd Prawa Rolnego” 2016/2
Gesek N., Konstytucyjnoprawna problematyka procedury tworzenia obwodów łowieckich, „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2014/3
Hejbudzki M., Naruszenie dóbr osobistych właściciela wskutek prowadzenia polowań na nieruchomości objętej obwodem łowieckim, „Studia Prawnoustrojowe” 2016/33
Karpiuk N., The game shooting district lease contract. Selected issues, “Studia Iuridica Lublinensia” 2019/28(4)
Kiraga J., Sytuacja prawna nowych i nowo powstałych dzierżawców obwodów łowieckich w kontekście racjonalnej gospodarki łowieckiej, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2023/12
Król M.A., Prawna ochrona zwierząt łownych a instrumenty zwalczania afrykańskiego pomoru świń, „Studia Iuridica” 2021/88
Micińska-Bojarek M., Gospodarka łowiecka jako przesłanka uzasadniająca polowanie na ptaki w świetle pryncypiów systemu prawnej ochrony zwierząt, „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2013/1
Piernik-Wierzbowska K., Systematyka i zagadnienie własności zwierząt oraz ich statusu prawnego w kontekście problematyki odpowiedzialności za szkody przez nie wyrządzane, „Studia Iuridica Toruniensia” 2015/16
Radecki W., Prawo łowieckie. Komentarz, Warszawa 2005
Sosnowski P., Problemy ochrony przestrzeni w Polsce – wybrane zagadnienia, „Studia Prawnoustrojowe” 2024/63
Stec R., Obwody łowieckie [w:] B. Rakoczy, R. Stec, A. Woźniak, Prawo łowieckie. Komentarz, Warszawa 2014
Syryt A., Skutki niekonstytucyjności przepisów o tworzeniu obwodów łowieckich – możliwe scenariusze rozwiązań [w:] Prace Studialne Warszawskiego Seminarium Aksjologii Administracji, t. 5, Ochrona środowiska a działalność inwestycyjna. Aspekty prawne, red. Z. Cieślak, A. Kosieradzka-Federczyk, Warszawa 2016
Więckowska K., Suska M., Obwody łowieckie po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 10 lipca 2014 roku, „Zoophilologica. Polish Journal of Animal Studies” 2018/4
Zacharczuk P., Nowe zasady dokonywania podziałów województw na obwody łowieckie, „Zeszyty Naukowe KUL” 2018/3
Zacharczuk P., Podziały województw na obwody łowieckie zachowujące ważność, „Zeszyty Naukowe KUL” 2018/4
dr Michał Kiedrzynek
Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9214-2820
Postępowanie w sprawie wydania decyzji o nabyciu nieruchomości w świetle przepisów ustawy z 13 lipca 2023 r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących regulacji stanu prawnego niektórych dróg ogólnodostępnych
Budowa i konserwacja infrastruktury drogowej stanowi jedno z najważniejszych zadań władz publicznych. Dla sprawnego wykonywania powyższych zadań niezbędne są nieruchomości, które mają uporządkowaną sytuację prawną. Niestety, w wielu miejscach w Polsce nadal istnieją drogi, w przypadku których istnieje niejasna sytuacja prawna. Dla ograniczenia tego zjawiska uchwalona została ustawa z 13.07.2023 r. o szczególnych rozwiązaniach dotyczących regulacji stanu prawnego niektórych dróg ogólnodostępnych. Dla osiągnięcia określonego w ustawie celu niezbędne jest przeprowadzenie postępowania, które w kilku aspektach różni się od zasad ogólnych określonych w Kodeksie postępowania administracyjnego. Szczególną rolę odgrywają zawiadomienia, których rola jest większa niż jedynie informowanie stron o działaniach organu. Jednak przyjęte przez prawodawcę regulacje mogą wywołać istotne problemy praktyczne. Dotyczą one zakazu obrotu nieruchomością, obwieszczeń wydawanych przez starostę oraz wglądu w akta sprawy i treść decyzji administracyjnej o nabyciu nieruchomości przez gminę.
Słowa kluczowe: drogi publiczne, infrastruktura, powiat, gmina, administracja
Dr Michał Kiedrzynek
Kazimierz Wielki University in Bydgoszcz, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9214-2820
Proceedings on issuing a decision on the acquisition of real property in the light of the provisions of the Act on special solutions for regulating the legal status of certain public roads of 13 July 2023
One of the most important tasks of public authorities is the construction and maintenance of road infrastructure. Properties with a clear legal status are required for the performance of these tasks to be efficient. Unfortunately, there are still roads in many places in Poland which have an unclear legal status. The Act on special solutions regarding the regulation of the legal status of certain public roads of 13 July 2023 was adopted to curb this phenomenon. In order to achieve the objective specified in the Act, a procedure needs to be conducted that differs in several respects from the general principles specified in the Administrative Procedures Code. Notifications play a special role; their role extends beyond merely informing parties about the authority’s activities. However, the regulations adopted by the legislator can cause significant practical problems. These apply to the prohibition to conduct transactions with real property, announcements issued by the head of the county, as well as access to case files and the content of the administrative decision on the acquisition of real property by the municipality.
Keywords: public roads, infrastructure, county, municipality, administration
Bibliografia/References
Cebera A., Firlus J.G., Golęba A., Kiełkowski T., Klonowski K., Romańska M., Knysiak-Sudyka H., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2023
Czechowski P. (red.), Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz, Warszawa 2015
Daniel P., Wilczyński J., Naruszenie zasady czynnego udziału strony w postępowaniu administracyjnym, jako przesłanka uchylenia aktu przez sąd administracyjny, „Administracja: Teoria, Dydaktyka, Praktyka” 2014/3
Dębska M.M., Zasady techniki prawodawczej. Komentarz, Warszawa 2013
Duniewska Z., Krakała A., Stahl M. (red.), Zasady w prawie administracyjnym. Teoria, praktyka, orzecznictwo, Warszawa 2018
Federczyk W., Mediacja w postępowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym, Warszawa 2013
Karpiuk M., Krzykowski P., Skóra A. (red.), Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz do art. 61–126, t. 2, Olsztyn 2020
Kowal N., Rutkowski T., Sposoby doręczeń w kodeksie postępowania administracyjnego, „Casus” 1999/3
Malinowska-Wójcicka M., Komplikacja systemu prawnego a specustawy, „Przegląd Prawa Publicznego” 2022/7–8
Wierczyński G., Komentarz do rozporządzenia w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” [w:] Redagowanie i ogłaszanie aktów normatywnych. Komentarz, Warszawa 2016
Zimmermann J., Alfabet prawa administracyjnego, Warszawa 2022
dr hab. Wojciech Sońta, prof. UR
Uniwersytet Radomski im. K. Pułaskiego w Radomiu, Wydział Ekonomii i Finansów
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3137-3646
Recenzja książki Adama Błaszko, Jednostki sektora samorządowego. Organizacja, rachunkowość i sprawozdawczość, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2023
Dr Hab. Wojciech Sońta, professor of the University of Radom
Kazimierz Pułaski University of Technology and Humanities in Radom, Faculty of Economics and Finance, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-3137-3446
Review of Adam Błaszko’s book, Self-Government Sector Units. Organization, Accounting and Reporting, Wolters Kluwer Poland, Warsaw 2023
dr hab. Paweł Daniel, prof. SWPS
Uniwersytet SWPS
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6563-3923
Skuteczność uchwał krajobrazowych w zakresie obowiązku dostosowania zrealizowanych legalnie przed dniem ich wejścia w życie tablic reklamowych i urządzeń reklamowych – glosa aprobująca do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 kwietnia 2024 r. (II OSK 166/18)
Rozszerzenie sposobów kształtowania polityki przestrzennej przez gminy poprzez przyznanie im kompetencji do ustalenia, w formie uchwały krajobrazowej, zasad i warunków sytuowania obiektów małej architektury, tablic reklamowych i urządzeń reklamowych oraz ogrodzeń zostało powszechnie przyjęte jako istotny krok w celu uporządkowania przestrzeni publicznej. Choć instrument powyższy nie jest jeszcze powszechny, przyjęte już uchwały krajobrazowe oraz powstałe na ich tle spory prawne wskazują na podstawowe problemy związane z ich stosowaniem. Jednym z problemów, które mogą generować uchwały krajobrazowe, pozostaje kwestia dostosowania istniejących już – legalnych – obiektów do wymogów wynikających z uchwały krajobrazowej. Istniejące wątpliwości doprowadziły do stwierdzenia przez Trybunał Konstytucyjny niekonstytucyjności przepisów ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym w zakresie, w jakim ustawodawca zaniechał ustalenia podstaw i trybu dochodzenia odszkodowania za dostosowanie lub usunięcie tablic reklamowych lub urządzeń reklamowych wzniesionych legalnie przed wejściem w życie uchwały krajobrazowej. Do kwestii powyższej odnosi się NSA w glosowanym wyroku, a zawarte w uzasadnieniu argumenty pozwalają wskazać, że stosowanie regulacji zawartych w uchwałach krajobrazowych stało się obecnie zależne od rodzaju obiektu sprzecznego z ich postanowieniami.
Słowa kluczowe: uchwały krajobrazowe, samowola budowlana, odszkodowanie, zasada ochrony praw słusznie nabytych
Dr Hab. Paweł Daniel, professor of SWPS
SWPS University of Social Sciences and Humanities, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6563-3923
The effectiveness of landscape resolutions regarding the obligation to adjust billboards and advertising devices that were legally set up before the effective date of the resolutions – approving commentary on the judgment of the Supreme Administrative Court of 24 April 2024 (II OSK 166/18)
The expansion of the ways in which municipalities form spatial policy by giving them the power to lay down the principles and conditions for situating small-scale architectural structures, billboards, advertising devices and fences in the form of a landscape resolution has been universally accepted as a significant step towards putting order to public space. Although this instrument is not yet widespread, the landscape resolutions already adopted and the legal disputes arising from them suggest that there are fundamental problems related to their application. One of the problems that landscape resolutions can generate is the matter of adapting existing – legal – structures to the requirements of the landscape resolution. These doubts led the Constitutional Tribunal to declare the provisions of the Act on Spatial Planning and Development to be unconstitutional insofar as the legislator failed to specify the basis and procedure for seeking compensation for the adaptation or removal of billboards or advertising devices that were legally erected before the landscape resolution entered into force. The Supreme Administrative Court addressed this issue in the judgment in question, while the arguments contained in the justification suggest that the application of the regulations of landscape resolutions has now become dependent on the type of structure that breaches their provisions.
Keywords: landscape resolutions, unauthorized construction, compensation, principle of protecting correctly acquired rights
Bartłomiej Małkiewicz
aplikant adwokacki, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9439-9336
Ograniczenia i zakazy dotyczące instalacji, w których następuje spalanie paliw ustanawiane w uchwałach antysmogowych i w planach miejscowych – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15 listopada 2023 r. (I OSK 432/21)
W glosowanym wyroku z 15.11.2023 r., II OSK 432/21, Naczelny Sąd Administracyjny analizuje ograniczenia i zakazy dotyczące instalacji, w których następuje spalanie paliw, nakładane w uchwałach antysmogowych i w planach miejscowych. Sąd ten musiał rozważyć, czy wprowadzenie zakazu stosowania określonego typu instalacji w planie miejscowym jest dopuszczalne, jeśli na danym terenie sejmik województwa przyjął uchwałę antysmogową. Na tej podstawie w artykule dokonano analizy upoważnień ustawowych do przyjęcia planu miejscowego i uchwały antysmogowej w kontekście spójności systemu ochrony powietrza. Określono zakres każdego z nich i przesłanki, które muszą spełniać omawiane akty prawne, aby odpowiadały prawu powszechnie obowiązującemu. Ponadto wskazano wpływ na proces inwestycyjno-budowlany sytuacji, w której dla danego terenu przyjęto zarówno uchwałę antysmogową, jak i plan miejscowy, które wprowadzają ograniczenia i zakazy dotyczące instalacji, w których następuje spalanie paliw.
Słowa kluczowe: uchwała antysmogowa, plan miejscowy, instalacje, paliwa, ochrona środowiska
Bartłomiej Małkiewicz
trainee attorney-at-law, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9439-9336
Restrictions and prohibitions on installations that burn fuel, which were laid down in the anti-smog resolutions and land use plans – commentary on the ruling of the Supreme Administrative Court of 15 November 2023 (I OSK 432/21)
In the ruling in question of 15 November 2023, II OSK 432/21, the Supreme Administrative Court analysed the restrictions and prohibitions on installations which burn fuel, which were imposed in the anti-smog resolutions and the land use plans. The court had to consider whether the introduction of a prohibition on the use of a specific type of installation in a land use plan was admissible if the voivodship assembly had adopted an anti-smog resolution in the given area. On this basis, the article presents an analysis of the statutory rights to adopt a land use plan and an anti-smog resolution in the context of consistency of the air protection system. It defines the extent of each of these rights and the premises that must be satisfied by the acts of law in question in order to comply with generally applicable legislation. Furthermore, it presents the impact on the investment and construction process in which both an anti-smog resolution and a land use plan have been adopted for a given area, introducing restrictions and prohibitions on installations which burn fuel.
Keywords: anti-smog resolution, land use plan, installations, fuels, environmental protection
Bibliografia/References
Górski M., Pchałek M., Radecki W., Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Warszawa 2019
Gruszecki K., Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Warszawa 2022
Małkiewicz B., Elementy miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – charakterystyka i wzajemne relacje, „Samorząd Terytorialny” 2023/4
Niewiadomski Z. et al., Planowanie i zagospodarowanie przestrzenne. Komentarz, Warszawa 2021
Plucińska-Filipowicz A., Kosicki A. [w:] Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz aktualizowany, red. M. Wierzbowski, LEX 2024
Przybojewska I., Problem niskiej emisji i dostępne rozwiązania prawne, „Europejski Przegląd Sądowy” 2017/7
Krzysztof Gruszecki
radca prawny
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5759-700X
Stan wyższej konieczności a konieczność uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów – glosa aprobująca do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 13 czerwca 2024 r. (III OSK 2159/22)
W glosowanym wyroku z 13.06.2024 r., III OSK 2159/22, Naczelny Sąd Administracyjny zajął się problematyką przesłanek zwalniających – na podstawie art. 89 ust. 7 ustawy z 16.04.2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2024 r. poz. 1478) – z obowiązku uzyskania zezwolenia na usunięcie drzew lub krzewów w przypadku wystąpienia stanu wyższej konieczności. Akceptując pogląd zaprezentowany przez sąd, autor zwraca uwagę, że stan wyższej konieczności musi mieć charakter nagły, zagrożenia muszą mieć charakter obiektywny, a nie subiektywny, i stwarzać zagrożenia dla dóbr prawnych o wyższej wartości niż drzewa lub krzewy.
Słowa kluczowe: ochrona przyrody, usunięcie drzew lub krzewów, kary pieniężne, stan wyższej konieczności
Krzysztof Gruszecki
Legal Counsel, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5759-700X
The state of necessity vs. the need to obtain a permit to remove trees or shrubs – approving commentary on the ruling of the Supreme Administrative Court of 13 June 2024 (III OSK 2159/22)
In the ruling in question of 13 June 2024, III OSK 2159/22, the Supreme Administrative Court addressed the matter of grounds for exemption – pursuant to Article 89, para. 7 of the Act on Nature Conservation of 16 April 2004 (Journal of Laws of 2024, item 1478) – from the obligation to obtain permission to fell trees or remove shrubs in the event of the appearance of a state of necessity. While the author accepts the view presented by the court, he points out that a state of necessity must be sudden in nature, the threats must be objective and not subjective, and must pose a threat to legal assets of a higher value than the trees or shrubs themselves.
Keywords: Nature conservation, felling trees or removing shrubs, fines, state of necessity