Rozliczenie nienależnych świadczeń w związku z nieważnością umowy kredytudr hab. Artur Nowacki
Autor jest pracownikiem naukowym Katedry Prawa Handlowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz radcą prawnym (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0513-115X).
Rozliczenie nienależnych świadczeń w związku z nieważnością umowy kredytu
Przedmiotem artykułu są wybrane zagadnienia dotyczące rozliczenia nienależnych świadczeń w związku z nieważnością umowy kredytu, w tym kredytu indeksowanego czy kredytu denominowanego. W szczególności celem artykułu jest obrona stanowiska o zasadności tzw. teorii dwóch kondykcji, przy konieczności – co do zasady – uwzględnienia zmniejszenia lub nawet braku wzbogacenia strony tam, gdzie również ona spełniła świadczenie w wykonaniu nieważnej umowy, a nie przysługuje jej roszczenie o zwrot tego nienależnego świadczenia, którego mogłaby skutecznie dochodzić. Ponadto artykuł broni stanowiska, zgodnie z którym kredytobiorca jest stosownie do art. 405 w zw. z art. 410 k.c. obowiązany nie tylko do zwrotu kwoty zaciągniętego kredytu, ale i do zwrotu wartości korzyści, jaką stanowiła możliwość korzystania przez niego ze środków pieniężnych udostępnionych mu zgodnie z treścią nieważnego zobowiązania.
Słowa kluczowe: umowa kredytu, świadczenie nienależne, bezpodstawne wzbogacenie, teoria salda, teoria dwóch kondykcji
dr hab. Artur Nowacki
The author is a researcher at the Department of Commercial Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw (Poland) and an attorney at law (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0513-115X).
Settlement of Undue Performances Due to Invalidity of a Loan Agreement
The article discusses selected issues concerning settlement of undue performances in connection with the invalidity of a loan agreement, including a currency-indexed or currency-denominated loan agreement. In particular, the aim of the article is to defend the view that supports the validity of the so-called theory of two condictions and the need - in principle - to take into account the reduction or even absence of enrichment of a party, where it too has rendered a service in the performance of an invalid contract, but is not entitled to claim the return of this undue service, which it could successfully pursue. Moreover, the article defends the view whereby the borrower, pursuant to Article 405 in conjunction with Article 410 of the Civil Code, is obliged not only to repay the amount of the loan taken out, but also to repay the value of the benefit constituted by the possibility to use the money made available to him/her in accordance with the substance of the invalid obligation.
Keywords: loan agreement, undue performance, unjust enrichment, balance theory, theory of two condictions
Bibliografia / References
Dubis W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2021, Legalis.
Dudziec-Rzeszowska W., Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z kapitału – glosa – I ACa 635/19, „Monitor Prawniczy” 2020/18.
Gutowski M., Nieważność czynności prawnej, Warszawa 2008.
Księżak P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3a, Zobowiązania. Część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2017, Legalis.
Łętowska E., Bezpodstawne wzbogacenie, Warszawa 2000.
Nowakowski T., Kilka uwag na temat unieważnienia umowy kredytu indeksowanego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2021/5.
Ohanowicz A. [w:] System prawa cywilnego, red. W. Czachórski, t. 3, cz. 1, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. Z. Radwański, Ossolineum 1981.
Serda W., Nienależne świadczenie, Warszawa 1988.
Wajda P., Zwrot kosztów z tytułu bezumownego korzystania z kapitału pieniężnego w przypadku stwierdzenia nieważności (ex tunc) umowy kredytu (cz. 1), „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2021/2.
Wajda P., Zwrot kosztów z tytułu bezumownego korzystania z kapitału pieniężnego w przypadku stwierdzenia nieważności (ex tunc) umowy kredytu (cz. 2), „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2021/3.
Wajda P., Stolarski I., Wynagrodzenie z tytułu bezumownego korzystania z kapitału pieniężnego – glosa – I ACa 635/19, „Monitor Prawniczy” 2020/18.
Węgrzynowski Ł., Teoria salda czy teoria dwóch kondykcji? Zasady rozliczeń z nieważnej umowy kredytu frankowego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2021/5.
dr hab. Przemysław Drapała, prof. ALK
Autor jest kierownikiem Katedry Prawa Cywilnego w Akademii Leona Koźmińskiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8093-2083).
Prawo odstąpienia od umowy o dzieło (roboty budowlane) z powodu antycypowanego naruszenia zobowiązania (art. 635 k.c.) – cz. 1
Prawo odstąpienia od umowy o dzieło (a także umowy o roboty budowlane) z powodu antycypowanego niedochowania terminu ukończenia dzieła (art. 635 w zw. z art. 656 § 1 k.c.) stanowi wyjątkowe sankcyjne uprawnienie wierzyciela. Jego aktualny kształt, na który w istotnej części wpłynęły dominujące poglądy doktryny i judykatury, jest coraz trudniejszy do pogodzenia z przyjętym w Kodeksie cywilnym systemem sankcji za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umów wzajemnych. Niniejsze opracowanie (podzielone na dwie części) stanowi pogłębioną analizę funkcji, przesłanek i skutków wykonania tego prawa odstąpienia z uwzględnieniem jego dostrzegalnych mankamentów legislacyjnych (mających swoje przyczyny historyczne) oraz relacji wobec aktualnych tendencji rozwoju prawa cywilnego w UE w zakresie instrumentów prawnych wynikających z koncepcji anticipatory breach of contract.
Słowa kluczowe: prawo odstąpienia od umowy, umowa o dzieło, umowa o roboty budowlane, antycypowane naruszenie zobowiązania
dr hab. Przemysław Drapała, professor of the Kozminski University
The author is the head of the Civil Law Department, Kozminski University in Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8093-2083)
The Right to Withdraw from a Specific Work Contract (Construction Works Contract) Due to an Anticipated Breach of an Obligation (Article 635 of the Civil Code) – Part I
This article (part I) deals with the prerequisites for and the consequences of exercising the right to withdraw from a specific work contract (construction works contract) due to an anticipated breach of an obligation (Article 635 of the Civil Code). The author presents the origin, ratio legis, and functions of this right of withdrawal. In addition, the article includes an analysis of the discrepancy between the current interpretation of these provisions in Polish legal scholarship and case law and the modern trends in the development of civil law in the EU in terms of the concept of anticipatory breach of contract.
Keywords: right to withdraw from a contract, specific work contract, construction works contract, anticipatory breach of contract
Bibliografia / References
Bagińska E., Odpowiedzialność deliktowa w razie niepewności związku przyczynowego. Studium prawnoporównawcze, Toruń 2013.
Błachnio-Parzych A., Przepisy odsyłające systemowo (wybrane zagadnienia), „Państwo i Prawo” 2003/1.
Brzozowski A., Odpowiedzialność przyjmującego zamówienie za wady dzieła, Warszawa 1986.
Brzozowski A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018, Legalis.
Buczkowski S. [w:] System prawa cywilnego, red. W. Czachórski, t. 3, cz. 2, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, red. S. Grzybowski, Ossolineum 1976.
Burr A., Delay and disruption in construction contracts, New York 2016.
Bydliński F., Juristische Methodenlehre und Rechtsbegriff, Wien–New York 1991.
Domański L., Instytucje kodeksu zobowiązań. Komentarz teoretyczno-praktyczny. Część szczególna, Warszawa 1939.
Drapała P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 4, Zobowiązania. Część szczegółowa, red. J. Gudowski, Warszawa 2017.
Dybowski T. [w:] System prawa cywilnego, red. W. Czachórski, t. 3, cz. 1, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. Z. Radwański, Ossolineum 1981.
Ernst W. [w:] Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, t. 2, Schuldrecht – Allgemeiner Teil §§ 241–432, München 2016.
Furst S., Ramsey V., Keating on Construction Contracts, London 2016.
Gauch P., Der Werkvertrag, Zürich 2019.
Gorzko P., Wybrane zagadnienia konstrukcji odpowiedzialności dłużnika za naruszenie zobowiązania przed terminem spełnienia świadczenia (anticipatory breach of contract), „Przegląd Sądowy” 2015/3.
Grüneberg Ch. [w:] Palandt Kommentar. Bürgerliches Gesetzbuch, München 2011.
Grzybowski S. [w:] System prawa cywilnego, red. W. Czachórski, t. 1, Część ogólna, red. S. Grzybowski, Ossolineum 1985.
Gutowski M., Odstąpienie od umowy o roboty budowlane, „Państwo i Prawo” 2005/9.
Gutowski M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Gutowski, Warszawa 2019, Legalis.
Hughes W., Chapman R., Murdoch J., Construction Contracts, London–New York 2015.
Jurgeleit A. [w:] Kompendium des Baurechts, red. R. Kniffka, W. Koeble, A. Jurgeleit, D. Sacher, München 2020.
Keane P.J., Caletka A.F., Delay Analysis in Construction Contracts, London 2015.
Kleidenschmidt J. [w:] Commentaries on European Contract Laws, red. N. Jansen, R. Zimmermann, Oxford 2018.
Koch A., Związek przyczynowy jako podstawa odpowiedzialności odszkodowawczej, Warszawa 1975.
Koller A. [w:] Berner Kommentar zum schweizerischen Privatrecht, t. 6, Obligationenrecht, Bern 1998.
Korzonek J., Rosenblüth I., Kodeks zobowiązań. Komentarz, Kraków 1936.
Kozieł G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część szczególna, red. A. Kidyba, Warszawa 2014, LEX.
Lal H., Casey B., Kaiding J., Comparative Approaches to Concurrent Delay [w:] The Guide to Construction Arbitration, red. S. Brekoulakis, D. Brynmor Thomas, London 2019.
Lang A., Rasch D. [w:] Bauverzögerung und Leistungsänderung, red. K. Vygen, E. Joussen, A. Lang, D. Rasch, Köln 2015.
Larenz K., Methodenlehre der Rechtswissenschaft, Berlin–Heidelberg–New York 1991.
Lemkowski M., Odsetki cywilnoprawne, Warszawa 2007.
Lewaszkiewicz-Petrykowska B., Wyrządzenie szkody przez kilka osób, Warszawa 1978.
Longchamps de Berier L., Zobowiązania, Lwów 1938.
Lemkowski M., Glosa do wyroku SN z 19 marca 2004 r. IV CK 172/03, „Rejent” 2006/1.
Namitkiewicz J., Kodeks zobowiązań. Komentarz dla praktyki, t. 2, Część szczegółowa. Art. 294–645, Łódź 1949.
Napierała J., Odpowiedzialność dłużnika za nieuchronne niewykonanie zobowiązania, Warszawa 1997.
Nowacki J., „Odpowiednie” stosowanie przepisów prawa, „Państwo i Prawo” 1964/3.
Nowacki J., Wnioskowanie per analogiam a „odpowiednie” stosowanie przepisów prawa [w:] Analogia legis, Warszawa 1966.
Ohanowicz A., Zbieg norm w polskim prawie cywilnym, Warszawa 1963.
Pajor T., Odpowiedzialność dłużnika za niewykonanie zobowiązania, Warszawa 1982.
Panfil K., Odstąpienie od umowy jako sankcja naruszenia zobowiązania, Warszawa 2018.
Peiper L., Kodeks zobowiązań. Komentarz, Kraków 1934.
Qiao L., Anticipatory Breach, Oxford 2011.
Rey P., Concurrent Delay im Bauwerkvertrag – was ist gemeint?, „Zeitschrift für Baurecht und Vergabewesen” 2019/5.
Robaczyński W., Przegląd orzecznictwa, „Przegląd Sądowy” 2005/11–12.
Roquette A.J., Viering M.G., Leupertz S., Handbuch Bauzeit, Köln 2013.
Sikorska A., Uprawnienia zamawiającego dzieło do odstąpienia od umowy na podstawie przepisów kodeksu cywilnego, „Przegląd Sądowy” 2004/4.
Siuda W., Istota i zakres umowy o dzieło, Poznań 1964.
Stecki L., Opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych, Poznań 1970.
Stürner M., Der Grundsatz der Verhältnismäßigkeit im Schuldvertragsrecht, Tübingen 2010.
Tiesler A.S.L., Entwicklung eines substantiierten Kausalitätsnachweises von Ursache und Wirkung für Bauablaufstörungen auf Basis der deutschen Rechtsprechung, Kassel 2018.
Till E., Longchamps de Berier R., Polskie prawo zobowiązań. Część szczegółowa. Projekt wstępny z motywami, Warszawa 1928.
Tracz G., Sposoby jednostronnej rezygnacji z zobowiązań umownych, Warszawa 2008.
Weidt H., Antizipierter Vertragsbruch, Tübingen 2008.
Wilmot-Smith R., Construction Contracts, Oxford 2010.
Wróblewski J., Przepisy odsyłające, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego. Nauki Humanistyczno-Społeczne” 1964/35.
Zagrobelny K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2019, Legalis.
Zieliński M., Interpretacja jako proces dekodowania tekstu prawnego, Poznań 1972.
Ziemski K., Rola i miejsce reguł kolizyjnych w procesie dekodowania tekstu prawnego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1978/2.
Zindel G.G., Pulver U. [w:] Basler Kommentar. Obligationenrecht I (art. 1–529 OR), red. H. Honsell, N.P. Vogt, W. Wiegand, Basel 2011.
Zoll F. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2018.
Żelechowski Ł. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2020, Legalis.
Tobiasz Nowakowski
Autor jest doktorantem w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Łódzkiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0821-6901).
O dopuszczalności zastrzeżenia klauzuli minimalnego oprocentowania w umowie kredytu zawieranej z konsumentem
Banki ze względu na niskie stopy procentowe w umowach kredytu coraz częściej zastrzegają klauzule minimalnego oprocentowania. W opracowaniu autor rozstrzyga, czy tego rodzaju postanowienia umowne są dopuszczalne w stosunkach prawnych z konsumentami. Podejmuje także analizę zasad, jakimi muszą się kierować banki przy oferowaniu kredytów zawierających klauzule minimalnego oprocentowania.
Słowa kluczowe: umowa kredytu, oprocentowanie, ochrona konsumenta, niedozwolone postanowienia umowne
Tobiasz Nowakowski
The author is a PhD student at the Doctoral School of Social Sciences, University of Lodz, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0821-6901).
On the Permissibility of Including a Minimum Interest Rate Clause in a Loan Agreement Made with a Consumer
Due to low interest rates, banks often include the minimum interest rate clauses in their loan agreements. In the study, the author tries to answer the question whether such contractual provisions are permissible in legal relations with consumers. Subsequently, he analyses the rules that banks need to follow when they offer loans with stipulated minimum interest rates.
Keywords: loan agreement, interest rates, consumer protection, unfair contract terms
Bibliografia / References
Bednarek M., Skutki prawne wadliwego sformułowania klauzuli zmiennego oprocentowania w umowie kredytowej (przyczynek do dyskusji), „Studia Prawa Prywatnego” 2017/2.
Bławat M., Pasko K., O zakresie zachowania mocy wiążącej umowy po eliminacji klauzul abuzywnych, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2016/3.
Czech T., Kredyt hipoteczny. Komentarz, Warszawa 2019.
Fuchs B. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2018.
Gutowski M., Bezskuteczność czynności prawnej, Warszawa 2013.
Gutowski M., Nieważność czynności prawnej, Warszawa 2012.
Janiak A. [w:] Umowy w obrocie gospodarczym, red. A. Koch, J. Napierała, Warszawa 2011.
Korpalski M., Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów o ujemnym oprocentowaniu kredytu, „Przegląd Prawa Handlowego” 2016/5.
Kurosz K., Nieważność umowy kredytu na skutek wadliwego określenia warunków zmiany oprocentowania, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/1.
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2016.
Nowakowski T., Kilka uwag na temat wypełniania luk w umowie kredytu frankowego powstałych po eliminacji niedozwolonej klauzuli walutowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/3.
Nowakowski T., Wpływ nieprawidłowo określonej klauzuli zmiennego oprocentowania na skuteczność umowy kredytu udzielonego we franku szwajcarskim, „Palestra” 2019/1–2.
Osajda K., Właściwość (natura) stosunku prawnego jako ograniczenie zasady swobody umów [w:] Prawo kontraktów, red. Z. Kuniewicz, D. Sokołowska, Warszawa 2017.
Pisuliński J. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 8, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, red. J. Panowicz-Lipska, Warszawa 2011.
Radwański Z., Olejniczak A., Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2012.
Wiśniewski T. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna, red. J. Gudowski, Warszawa 2018.
Michał Osiak
Autor jest uczestnikiem Prawniczego Seminarium Doktorskiego w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk w Warszawie oraz adwokatem w Izbie Adwokackiej w Warszawie (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5829-9162).
Czy dematerializacja czyni pojęcie i klasyczną koncepcję papieru wartościowego anachronizmem?
1.03.2021 r. weszły w życie przepisy przewidujące obowiązkową dematerializację akcji niepublicznej spółki akcyjnej i spółki komandytowo-akcyjnej. Przepisy o prostej spółce akcyjnej, które weszły w życie 1.07.2021 r., zakładają, że akcje tej spółki ab ovo nie mają formy dokumentu. Od 1.07.2019 r. wyłączona jest możliwość emitowania obligacji dokumentowych. Także konosamenty coraz częściej przybierają formę elektroniczną. De lege lata jedynymi wyłącznie dokumentowymi papierami wartościowymi, których natura prawna nie wyklucza wszakże a priori dematerializacji, są weksle i czeki, spośród których praktycznie doniosłą rolę w obrocie gospodarczym odgrywają obecnie jedynie weksle własne wystawiane jako zabezpieczenie wierzytelności. Objęcie obligatoryjną dematerializacją wszystkich akcji i obligacji każe na nowo postawić pytanie o przystawalność klasycznego pojęcia i teorii papieru wartościowego do walorów zdematerializowanych. W niniejszym artykule przedstawiono ogólny zarys klasycznej koncepcji papieru wartościowego, a także skonfrontowano tę koncepcję ze specyfiką zdematerializowanych papierów wartościowych, poszukując w ten sposób odpowiedzi na pytanie postawione w tytule.
Słowa kluczowe: dematerializacja, papier wartościowy, prawo podmiotowe, nośnik, rynek kapitałowy, neutralność technologiczna
Michał Osiak
The author is a participant of the Doctoral Seminar in Law at the Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences and an advocate at the Bar Association of Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5829-9162).
Does Dematerialization Make the Notion and Classical Concept of a Security Anachronic?
On 1 March 2021, regulations providing for mandatory dematerialization of shares of non-public joint-stock companies and limited joint-stock partnerships came into force. The provisions on simple joint stock companies, which came into force on 1 July 2021, assume that their shares are in non-documentary form from the beginning. From 1 July 2019, the option to issue documentary bonds has been excluded. Bills of lading are also increasingly drafted in the electronic form. As the law stands, the only purely documentary securities, whose legal nature does not, however, a priori exclude dematerialization, are bills of exchange/promissory notes and cheques, of which only promissory notes issued as collateral for receivables currently play any significant role in business transactions. The mandatory dematerialization of all shares and bonds raises the question of the compatibility of the classical notion and theory of securities [the Polish term, papiery wartościowe, suggests paper form] with dematerialized securities. This article provides an overview of the classical notion of a security and confronts this notion with the particularities of dematerialized securities, thus seeking to answer the titular question.
Keywords: dematerialization, security, legal right, medium, capital market, technological neutrality
Bibliografia / References
Braudel F., Struktury codzienności. Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm XV–XVIII wiek, t. 1, Warszawa 2019.
Chłopecki A., (Niektóre) paradoksy prawa papierów wartościowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2016/9.
Godlewski M., Dopuszczalność nabycia od nieuprawnionego akcji zdematerializowanych, „Monitor Prawniczy” 2017/7.
Jastrzębski J., Pojęcie papieru wartościowego wobec dematerializacji, Warszawa 2009.
Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń 2014.
Radwański Z., Panowicz-Lipska J., Zobowiązania – część szczegółowa, Warszawa 2012.
Romanowski M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 18, Prawo papierów wartościowych, red. A. Szumański, Warszawa 2010.
Sołtysiński S., Wynalazek spółki kapitałowej: o krok od wieczności, „Państwo i Prawo” 1998/11.
Szczerbowski J., Zastosowania sprytnych kontraktów, „Edukacja Prawnicza” 2019/1.
Szewczyk J., Pojęcie papieru wartościowego w kontekście tokenów cyfrowych, cz. 1, „Monitor Prawa Handlowego” 2018/3.
Szewczyk J., Pojęcie papieru wartościowego w kontekście tokenów cyfrowych, cz. 2, „Monitor Prawa Handlowego” 2018/4.
Wierzbowski M., Wajda P., Zaradkiewicz K. [w:] Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi. Komentarz, red. M. Wierzbowski, L. Sobolewski, P. Wajda, Warszawa 2018, Legalis.
Zacharzewski K., Prawo giełdowe, Warszawa 2019.
Zacharzewski K. [w:] System Prawa Handlowego, red. S. Włodyka, A. Szumański, t. 4, Prawo instrumentów finansowych, red. M. Stec, Warszawa 2016.
Zoll F., Klauzule dokumentowe. Prawo dokumentów dłużnych ze szczególnym uwzględnieniem papierów wartościowych, Warszawa 2004.
Zoll F. [w:] Prawo gospodarcze i handlowe, t. 4, Prawo papierów wartościowych, red. S. Włodyka, Warszawa 2004.
Mirosław Kalisiak, LL.M.
Autor jest radcą prawnym w Warszawie (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4872-9741).
Blokada akcji w rejestrze akcjonariuszy
Rejestry akcjonariuszy są prowadzone przez podmioty uprawnione do prowadzenia rachunków papierów wartościowych. Rejestry te są uregulowane odrębnie i odmiennie od rachunków papierów wartościowych. Popularnym sposobem zabezpieczenia stosowanym w obrocie papierami wartościowymi zapisanymi na rachunkach papierów wartościowych jest blokada. Niniejszy artykuł dotyczy dopuszczalności zastosowania blokady w rejestrze akcjonariuszy. Ponadto analizowany jest wpis w rejestrze ograniczenia co do rozporządzania akcją, który może mieć skutek podobny do blokady akcji.
Słowa kluczowe: blokada instrumentów finansowych, rejestr akcjonariuszy, zabezpieczenia, firmy inwestycyjne
Mirosław Kalisiak, LL.M.
The author is an attorney at law in Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4872-9741).
Hold on Shares in the Shareholders’ Register
Shareholders' registers are maintained by entities authorized to keep securities accounts. The regulations concerning these registers are separate and different from those on securities accounts. A popular collateral used in the trading in securities recorded in securities accounts is placing holds. This article deals with the permissibility of placing holds in the shareholders’ register. In addition it examines the entry in the register of a restriction on the ability to dispose of a share, which may have an effect similar to a hold on that share.
Keywords: placing a hold on financial instruments, shareholders’ register, collateral, investment firms
Bibliografia / References
Bieniak J. [w:] J. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Legalis 2020.
Czech T. [w:] Ustawa o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2020.
Dumkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, LEX 2020.
Kaczmarek S., Świadectwo rejestrowe w znowelizowanych przepisach Kodeksu spółek handlowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2021/2.
Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 301–633 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych, LEX 2021.
Michalski M. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3, Komentarz do art. 301–490, red. A. Kidyba, LEX 2020.
Michalski M. [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, red. M. Wierzbowski, L. Sobolewski, P. Wajda, Legalis 2018.
Pabis R. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Legalis 2020.
Romanowski M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 18, Prawo papierów wartościowych, red. A. Szumański, Legalis 2016.
Skorek B., Zastaw rejestrowy na akcji, cz. 2, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2003/5.
UKNF, Komunikat UKNF w sprawie kwalifikacji prowadzenia rejestru akcjonariuszy jako działalności maklerskiej, https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/Komunikat_UKNF_ws_kwalifikacji_prowadzenia_rejestru_akcjonariuszy_68511.pdf (dostęp: 5.01.2022 r.).
Robert Głowacki
Autor jest wykładowcą na Uniwersytecie Humanistycznospołecznym SWPS w Warszawie, adwokatem i doradcą restrukturyzacyjnym, wspólnikiem zarządzającym w kancelarii Robert Głowacki i Wspólnicy Kancelaria Prawna Sp. k. (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5658-0468).
Powództwo o ustąpienie akcjonariusza
Niniejszy artykuł dotyczy instytucji powództwa o ustąpienie akcjonariusza prostej spółki akcyjnej. Porusza zagadnienia prawnoporównawczych inspiracji dla tych regulacji, przesłanki wystąpienia z powództwem, w tym legitymację do wystąpienia ze wspomnianym środkiem ochrony. W artykule przedstawione zostały też zagadnienia proceduralne. Celem artykułu jest gruntowna charakterystyka regulacji.
Słowa kluczowe: prawo spółek handlowych, prosta spółka akcyjna, powództwo o ustąpienie akcjonariusza, ważna przyczyna uzasadniająca ustąpienie akcjonariusza, rażące pokrzywdzenie akcjonariusza ustępującego
Robert Głowacki
The author is a lecturer at the SWPS University in Warsaw (Poland), an advocate and restructuring consultant, managing partner at Robert Głowacki i Wspólnicy Kancelaria Prawna Sp. k. law firm (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5658-0468).
Action for Resignation of a Shareholder
The action for resignation of a shareholder is a means of legal protection for a minority shareholder, hitherto absent in the Polish legal system. A condition for bringing such an action is an important reason, justified by the relationship between the shareholders or between the company and the shareholder, which results in gross harm to the resigning shareholder. When assessing whether there is an important reason, to some extent, there is a possibility to use the case law developed in the context of civil law partnerships, concerning termination of participation by a partner without notice, for important reasons. However, the peculiarities of the civil law partnership regulation have to be taken into account. In the author’s opinion only a non-controlling shareholder of the company will be entitled to bring an action.
Keywords: company law, simple joint-stock company, action for resignation of a shareholder, important reason for resignation of a shareholder, gross harm to the resigning shareholder
Bibliografia / References
Chomiuk M. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2020, Legalis.
Gudowski J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Księga trzecia. Zobowiązania, red. J. Gudowski, Warszawa 2013, LEX.
Herbet A. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 16, Prawo spółek osobowych, red. A. Szajkowski, Warszawa 2016.
Jara Z. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2020, Legalis.
Kozieł G., Prosta spółka akcyjna. Komentarz do art. 3001–300134 KSH, Warszawa 2020, Legalis.
Kunicki I. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1a, Komentarz. Art. 1–42412, red. A. Góra-Błaszczykowska, Warszawa 2020, Legalis.
Mazgaj M. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2020, Legalis.
Mazur P., Klauzule drag-along jako umowy przedwstępne na rzecz osoby trzeciej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/12.
Nowacki A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, t. 2, Komentarz. Art. 227–300 KSH, Warszawa 2021, Legalis.
Nowacki A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2021.
Pietrzykowski K. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2021.
Radwan A., Ius dissidentium. Granice konsensusu korporacyjnego i władzy większości w spółkach kapitałowych, Warszawa 2016.
Szumański A. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 19, Prawo papierów wartościowych, red. A. Szumański, Warszawa 2006.
Wawer M. [w:] J. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2020, Legalis.
dr hab. Cezary Błaszczyk
Autor jest adiunktem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz radcą prawnym (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4095-600X).
Umowa o stosowanie wskaźników referencyjnych
Stosowanie wskaźników referencyjnych na terytorium Unii Europejskiej wymaga zawarcia umowy o stosowanie z administratorem wybranego wskaźnika. Wynika to z określonego w rozporządzeniu BMR monopolu administratorów na decydowanie o zasadach opracowywania, publikowania i udostępniania wskaźników oraz praktyki zobowiązywania użytkowników w regulaminach wskaźników do zawarcia tej umowy. Na umowę składają się zazwyczaj co najmniej dwie licencje – na stosowanie wskaźnika w rozumieniu BMR oraz na korzystanie z tych wskaźników w związku z ich ochroną w ramach reżimów praw własności intelektualnej. Umowa o stosowanie jest umową nienazwaną o charakterze wzajemnym, typem przypominającą umowę licencyjną. Może być zawarta na czas określony bądź nieokreślony. Najczęściej licencje są także niewyłączne, nieograniczone terytorialnie i odpłatne, choć oczywiście można wyobrazić sobie odrębności w tej kwestii. Stosowanie lub korzystanie ze wskaźników referencyjnych poza umową o stosowanie wskaźników może wiązać się z odpowiedzialnością prawną.
Słowa kluczowe: wskaźniki referencyjne, administrator wskaźników referencyjnych, BMR
dr hab. Cezary Błaszczyk
The author is an associate professor at the Faculty of Law and Administration, University of Warsaw (Poland) and an attorney at law (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4095-600X).
Benchmark Licence Agreement
The use of benchmarks in the European Union requires entering into a benchmark licence agreement with the administrator of a given benchmark. This is due to the monopoly of administrators arising out of the Benchmark Regulation (BMR), which entails the right to decide on the rules of developing, publishing, and making benchmarks available to the public, and the administrators’ practice of obliging users to enter into such agreements in the terms of use of the benchmark. The agreement typically consists of at least two licenses: for the use of a benchmark within the meaning of the BMR and for the application of a benchmark as it is usually protected under specific Intellectual Property laws. The agreement is an innominate contract, and a reciprocal one, modelled after a licence agreement. It may be concluded for a definite or indefinite period. In most cases the licences are also non-exclusive, without territorial limitations, and provided for consideration, although different solutions can be imagined in these aspects. Using or applying benchmarks without an agreement entails legal liability.
Keywords: benchmarks, benchmark administrator, BMR
Bibliografia / References
Bączyk M., Jakubiec A., Katner P., Romanowski M., Umowy związane z obrotem papierami wartościowymi na rynku kapitałowym [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 9, Prawo zobowiązań – umowy nienazwane, red. W.J. Katner, Warszawa 2018.
Bednarek M., Mikłaszewicz P., Wzorce umów [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2020.
Błachnio-Parzych A. [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, red. M. Wierzbowski, L. Sobolewski, P. Wajda, Warszawa 2018, Legalis.
Burgiel-Bosak M. [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, red. M. Wierzbowski, L. Sobolewski, P. Wajda, Warszawa 2018, Legalis.
Dybiński J., Ochrona przed nadużyciami na rynku instrumentów finansowych [w:] System Prawa Handlowego, red. S. Włodyka, A. Szumański, t. 4, Prawo instrumentów finansowych, red. M. Stec, Warszawa 2016.
Dybiński J., Umowy na rynku instrumentów finansowych [w:] System Prawa Handlowego, red. S. Włodyka, A. Szumański, t. 5c, Prawo umów handlowych, red. M. Stec, Warszawa 2020.
Giesen B., Umowa licencyjna w prawie autorskim. Struktura i charakter prawny, Warszawa 2013.
Katner W.J., Pojęcie umowy nienazwanej [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 9, Prawo zobowiązań – umowy nienazwane, red. W.J. Katner, Warszawa 2018.
Kępiński M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 13, Prawo autorskie, red. J. Barta, Warszawa 2017.
Kosikowski C., Współczesny interwencjonizm, Warszawa 2018.
Traple E., Ustawowe konstrukcje w zakresie majątkowych praw autorskich i obrotu nimi w dobie kryzysu prawa autorskiego, Kraków 1990.
Wojno B. [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, red. M. Wierzbowski, L. Sobolewski, P. Wajda, Warszawa 2018, Legalis.
Joanna Szachta
Autorka jest doktorantką w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk w Warszawie; prawnikiem w kancelarii komorniczej w Rumi (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8042-8212).
Zajęcie udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
Zajęcie udziału w spółce z o.o. nie należy do popularnych sposobów egzekucji. Samo zajęcie nie budzi większych wątpliwości w przeciwieństwie do zakresu tego zajęcia. W niniejszym artykule przedstawiono, czym jest egzekucja z udziału w spółce z o.o., oraz poglądowo wyjaśniono, na czym polega zajęcie udziału i w jaki sposób przebiega. W szczególności wskazano – w związku z treścią art. 9113 k.p.c. – czy komornik powinien zawiadomić spółkę dwukrotnie o zajęciu – jako poddłużnika oraz jako spółkę prawa handlowego. Przedstawiono uprawnienia o charakterze majątkowym wraz z wyjaśnieniem, w jaki sposób zajęcie udziału wspólnika-dłużnika wpływa na te uprawnienia. W szczególności udzielono odpowiedzi na pytanie: czy zajęcie udziału implikuje zajęcie wynagrodzenia za powtarzające się świadczenia wykonywane na rzecz spółki? Czy w celu zajęcia wierzytelności przypadających wspólnikowi w związku z umowami o charakterze cywilnoprawnym (np. umowa zlecenie) zawartymi ze spółką konieczne jest odrębne zajęcie dokonane przez organ egzekucyjny? Ponadto przykładowo określono i omówiono uprawnienia korporacyjne wspólnika.
Słowa kluczowe: egzekucja z udziałów, uprawnienia majątkowe, uprawnienia korporacyjne, zakres zajęcia
Joanna Szachta
The author is a PhD student at the Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences in Warsaw; a lawyer at a bailiff's office in Rumia, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8042-8212).
Attachment of a Share in a Limited Liability Company
Attachment of a share in a limited liability company is not a popular means of execution. The attachment as such does not give rise to much doubt, unlike the scope of the attachment. This article describes what execution from a share in a limited liability company is and provides an illustrative explanation of what share attachment is and how it works. In particular, it indicates - in relation to the contents of of Article 9113 of the Code of Civil Procedure - whether the bailiff should notify the company about the attachment twice - as a sub-debtor and as a commercial law company. The rights of financial character are presented, together with an explanation of how the attachment of the shareholder-debtor's share affects these rights. In particular, the article answers the question whether attachment of a share implies attachment of remuneration for recurring services performed for the benefit of the company? Is it necessary for the enforcement authority to effect a separate attachment in order to seize debts owed to the shareholder in connection with civil law contracts (e.g. contract of mandate) made with the company? In addition, examples of shareholder's corporate rights are identified and discussed.
Keywords: execution from shares, rights of financial character, corporate rights, scope of attachment
Bibliografia / References
Bielski S., Skutki zajęcia udziałów w spółce z o.o. w postępowaniu egzekucyjnym a możliwość wykonywania uprawnień korporacyjnych przez wierzyciela oraz dłużnika, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2018/5.
Brzeziński P., Czy wierzyciel, na rzecz którego dokonano zajęcia, może wykonywać prawa korporacyjne z zajętego udziału. Z problematyki egzekucji udziału w spółce z o.o., „Monitor Prawniczy” 2006/17.
Dróżdż M., Tryb i zasady sprzedaży egzekucyjnej udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w przypadku ograniczenia ich zbywalności, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2015/10.
Jarocha A., Egzekucja sądowa z udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością – wybrane zagadnienia [w:] Ius est a iustitia appellatum. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Wiśniewskiemu, kom. red. T. Ereciński, J. Gudowski, M. Pazdan, red. nauk. M. Tomalak, Warszawa 2017.
Kobyłka N., Pęczyk A., Skutki zajęcia udziałów w spółce z o.o. – wykonywanie przez wierzyciela uprawnień korporacyjnych na podstawie kodeksu postępowania cywilnego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2007/3.
Koenner M. [w:] Egzekucja sądowa w prawie polskim, red. Z. Szczurek, Sopot 2015.
Krajewska M., Zajęcie udziału w spółce z o.o. w praktyce sądów rejestrowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2005/2.
Merchel Z., Egzekucja z udziałów w spółce, „Problemy Egzekucji Sądowej” 1995/12.
Nadobnik A., Skutki zajęcia udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w sądowym postępowaniu egzekucyjnym, „Polski Proces Cywilny” 2015/4.
Niski R., Zajęcie udziału dłużnika w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, „Przegląd Sądowy” 2002/5.
Olczak-Dąbrowska D. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 2, Komentarz. Art. 506–1217, red. T. Szanciło, Warszawa 2019, Legalis.
Różalska A., Egzekucja z udziału w spółce z o.o., „Problemy Egzekucji Sądowej” 1997/22.
Rymar S., Cywilna odpowiedzialność zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, Kraków 1938.
Rzońca M., Wykonywanie uprawnień z udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością zajętych w drodze egzekucji komorniczej, „Rejent” 2011/5.
Schulz P., Egzekucja z udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, cz. 2, „Przegląd Podatkowy” 1995/9.
Sychowicz M., Bieliński A.K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 4, Komentarz. Art. 730–10951, red. A. Marciniak, Warszawa 2020, Legalis.
Szachta J., Ustanowienie zarządcy w egzekucji w związku z zajęciem udziału w spółce z o.o., „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2020/7.
Szwaja J., Mika I.B., Wpływ zabezpieczenia roszczenia przez zajęcie praw z akcji na wykonywanie tych praw przez akcjonariusza, „Prawo Spółek” 2000/5.
Wiśniewski T., Udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością jako przedmiot egzekucji, „Rejent” 1994/2.
Zdanikowski P., Glosa do uchwały SN z dnia 14 września 2005 r., III CZP 57/05, „Palestra” 2006/3–4.
Autor jest pracownikiem naukowym Katedry Prawa Handlowego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz radcą prawnym (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0513-115X).
Rozliczenie nienależnych świadczeń w związku z nieważnością umowy kredytu
Przedmiotem artykułu są wybrane zagadnienia dotyczące rozliczenia nienależnych świadczeń w związku z nieważnością umowy kredytu, w tym kredytu indeksowanego czy kredytu denominowanego. W szczególności celem artykułu jest obrona stanowiska o zasadności tzw. teorii dwóch kondykcji, przy konieczności – co do zasady – uwzględnienia zmniejszenia lub nawet braku wzbogacenia strony tam, gdzie również ona spełniła świadczenie w wykonaniu nieważnej umowy, a nie przysługuje jej roszczenie o zwrot tego nienależnego świadczenia, którego mogłaby skutecznie dochodzić. Ponadto artykuł broni stanowiska, zgodnie z którym kredytobiorca jest stosownie do art. 405 w zw. z art. 410 k.c. obowiązany nie tylko do zwrotu kwoty zaciągniętego kredytu, ale i do zwrotu wartości korzyści, jaką stanowiła możliwość korzystania przez niego ze środków pieniężnych udostępnionych mu zgodnie z treścią nieważnego zobowiązania.
Słowa kluczowe: umowa kredytu, świadczenie nienależne, bezpodstawne wzbogacenie, teoria salda, teoria dwóch kondykcji
dr hab. Artur Nowacki
The author is a researcher at the Department of Commercial Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw (Poland) and an attorney at law (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0513-115X).
Settlement of Undue Performances Due to Invalidity of a Loan Agreement
The article discusses selected issues concerning settlement of undue performances in connection with the invalidity of a loan agreement, including a currency-indexed or currency-denominated loan agreement. In particular, the aim of the article is to defend the view that supports the validity of the so-called theory of two condictions and the need - in principle - to take into account the reduction or even absence of enrichment of a party, where it too has rendered a service in the performance of an invalid contract, but is not entitled to claim the return of this undue service, which it could successfully pursue. Moreover, the article defends the view whereby the borrower, pursuant to Article 405 in conjunction with Article 410 of the Civil Code, is obliged not only to repay the amount of the loan taken out, but also to repay the value of the benefit constituted by the possibility to use the money made available to him/her in accordance with the substance of the invalid obligation.
Keywords: loan agreement, undue performance, unjust enrichment, balance theory, theory of two condictions
Bibliografia / References
Dubis W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2021, Legalis.
Dudziec-Rzeszowska W., Wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z kapitału – glosa – I ACa 635/19, „Monitor Prawniczy” 2020/18.
Gutowski M., Nieważność czynności prawnej, Warszawa 2008.
Księżak P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3a, Zobowiązania. Część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2017, Legalis.
Łętowska E., Bezpodstawne wzbogacenie, Warszawa 2000.
Nowakowski T., Kilka uwag na temat unieważnienia umowy kredytu indeksowanego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2021/5.
Ohanowicz A. [w:] System prawa cywilnego, red. W. Czachórski, t. 3, cz. 1, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. Z. Radwański, Ossolineum 1981.
Serda W., Nienależne świadczenie, Warszawa 1988.
Wajda P., Zwrot kosztów z tytułu bezumownego korzystania z kapitału pieniężnego w przypadku stwierdzenia nieważności (ex tunc) umowy kredytu (cz. 1), „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2021/2.
Wajda P., Zwrot kosztów z tytułu bezumownego korzystania z kapitału pieniężnego w przypadku stwierdzenia nieważności (ex tunc) umowy kredytu (cz. 2), „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2021/3.
Wajda P., Stolarski I., Wynagrodzenie z tytułu bezumownego korzystania z kapitału pieniężnego – glosa – I ACa 635/19, „Monitor Prawniczy” 2020/18.
Węgrzynowski Ł., Teoria salda czy teoria dwóch kondykcji? Zasady rozliczeń z nieważnej umowy kredytu frankowego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2021/5.
dr hab. Przemysław Drapała, prof. ALK
Autor jest kierownikiem Katedry Prawa Cywilnego w Akademii Leona Koźmińskiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8093-2083).
Prawo odstąpienia od umowy o dzieło (roboty budowlane) z powodu antycypowanego naruszenia zobowiązania (art. 635 k.c.) – cz. 1
Prawo odstąpienia od umowy o dzieło (a także umowy o roboty budowlane) z powodu antycypowanego niedochowania terminu ukończenia dzieła (art. 635 w zw. z art. 656 § 1 k.c.) stanowi wyjątkowe sankcyjne uprawnienie wierzyciela. Jego aktualny kształt, na który w istotnej części wpłynęły dominujące poglądy doktryny i judykatury, jest coraz trudniejszy do pogodzenia z przyjętym w Kodeksie cywilnym systemem sankcji za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umów wzajemnych. Niniejsze opracowanie (podzielone na dwie części) stanowi pogłębioną analizę funkcji, przesłanek i skutków wykonania tego prawa odstąpienia z uwzględnieniem jego dostrzegalnych mankamentów legislacyjnych (mających swoje przyczyny historyczne) oraz relacji wobec aktualnych tendencji rozwoju prawa cywilnego w UE w zakresie instrumentów prawnych wynikających z koncepcji anticipatory breach of contract.
Słowa kluczowe: prawo odstąpienia od umowy, umowa o dzieło, umowa o roboty budowlane, antycypowane naruszenie zobowiązania
dr hab. Przemysław Drapała, professor of the Kozminski University
The author is the head of the Civil Law Department, Kozminski University in Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8093-2083)
The Right to Withdraw from a Specific Work Contract (Construction Works Contract) Due to an Anticipated Breach of an Obligation (Article 635 of the Civil Code) – Part I
This article (part I) deals with the prerequisites for and the consequences of exercising the right to withdraw from a specific work contract (construction works contract) due to an anticipated breach of an obligation (Article 635 of the Civil Code). The author presents the origin, ratio legis, and functions of this right of withdrawal. In addition, the article includes an analysis of the discrepancy between the current interpretation of these provisions in Polish legal scholarship and case law and the modern trends in the development of civil law in the EU in terms of the concept of anticipatory breach of contract.
Keywords: right to withdraw from a contract, specific work contract, construction works contract, anticipatory breach of contract
Bibliografia / References
Bagińska E., Odpowiedzialność deliktowa w razie niepewności związku przyczynowego. Studium prawnoporównawcze, Toruń 2013.
Błachnio-Parzych A., Przepisy odsyłające systemowo (wybrane zagadnienia), „Państwo i Prawo” 2003/1.
Brzozowski A., Odpowiedzialność przyjmującego zamówienie za wady dzieła, Warszawa 1986.
Brzozowski A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018, Legalis.
Buczkowski S. [w:] System prawa cywilnego, red. W. Czachórski, t. 3, cz. 2, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, red. S. Grzybowski, Ossolineum 1976.
Burr A., Delay and disruption in construction contracts, New York 2016.
Bydliński F., Juristische Methodenlehre und Rechtsbegriff, Wien–New York 1991.
Domański L., Instytucje kodeksu zobowiązań. Komentarz teoretyczno-praktyczny. Część szczególna, Warszawa 1939.
Drapała P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 4, Zobowiązania. Część szczegółowa, red. J. Gudowski, Warszawa 2017.
Dybowski T. [w:] System prawa cywilnego, red. W. Czachórski, t. 3, cz. 1, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. Z. Radwański, Ossolineum 1981.
Ernst W. [w:] Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch, t. 2, Schuldrecht – Allgemeiner Teil §§ 241–432, München 2016.
Furst S., Ramsey V., Keating on Construction Contracts, London 2016.
Gauch P., Der Werkvertrag, Zürich 2019.
Gorzko P., Wybrane zagadnienia konstrukcji odpowiedzialności dłużnika za naruszenie zobowiązania przed terminem spełnienia świadczenia (anticipatory breach of contract), „Przegląd Sądowy” 2015/3.
Grüneberg Ch. [w:] Palandt Kommentar. Bürgerliches Gesetzbuch, München 2011.
Grzybowski S. [w:] System prawa cywilnego, red. W. Czachórski, t. 1, Część ogólna, red. S. Grzybowski, Ossolineum 1985.
Gutowski M., Odstąpienie od umowy o roboty budowlane, „Państwo i Prawo” 2005/9.
Gutowski M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Gutowski, Warszawa 2019, Legalis.
Hughes W., Chapman R., Murdoch J., Construction Contracts, London–New York 2015.
Jurgeleit A. [w:] Kompendium des Baurechts, red. R. Kniffka, W. Koeble, A. Jurgeleit, D. Sacher, München 2020.
Keane P.J., Caletka A.F., Delay Analysis in Construction Contracts, London 2015.
Kleidenschmidt J. [w:] Commentaries on European Contract Laws, red. N. Jansen, R. Zimmermann, Oxford 2018.
Koch A., Związek przyczynowy jako podstawa odpowiedzialności odszkodowawczej, Warszawa 1975.
Koller A. [w:] Berner Kommentar zum schweizerischen Privatrecht, t. 6, Obligationenrecht, Bern 1998.
Korzonek J., Rosenblüth I., Kodeks zobowiązań. Komentarz, Kraków 1936.
Kozieł G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część szczególna, red. A. Kidyba, Warszawa 2014, LEX.
Lal H., Casey B., Kaiding J., Comparative Approaches to Concurrent Delay [w:] The Guide to Construction Arbitration, red. S. Brekoulakis, D. Brynmor Thomas, London 2019.
Lang A., Rasch D. [w:] Bauverzögerung und Leistungsänderung, red. K. Vygen, E. Joussen, A. Lang, D. Rasch, Köln 2015.
Larenz K., Methodenlehre der Rechtswissenschaft, Berlin–Heidelberg–New York 1991.
Lemkowski M., Odsetki cywilnoprawne, Warszawa 2007.
Lewaszkiewicz-Petrykowska B., Wyrządzenie szkody przez kilka osób, Warszawa 1978.
Longchamps de Berier L., Zobowiązania, Lwów 1938.
Lemkowski M., Glosa do wyroku SN z 19 marca 2004 r. IV CK 172/03, „Rejent” 2006/1.
Namitkiewicz J., Kodeks zobowiązań. Komentarz dla praktyki, t. 2, Część szczegółowa. Art. 294–645, Łódź 1949.
Napierała J., Odpowiedzialność dłużnika za nieuchronne niewykonanie zobowiązania, Warszawa 1997.
Nowacki J., „Odpowiednie” stosowanie przepisów prawa, „Państwo i Prawo” 1964/3.
Nowacki J., Wnioskowanie per analogiam a „odpowiednie” stosowanie przepisów prawa [w:] Analogia legis, Warszawa 1966.
Ohanowicz A., Zbieg norm w polskim prawie cywilnym, Warszawa 1963.
Pajor T., Odpowiedzialność dłużnika za niewykonanie zobowiązania, Warszawa 1982.
Panfil K., Odstąpienie od umowy jako sankcja naruszenia zobowiązania, Warszawa 2018.
Peiper L., Kodeks zobowiązań. Komentarz, Kraków 1934.
Qiao L., Anticipatory Breach, Oxford 2011.
Rey P., Concurrent Delay im Bauwerkvertrag – was ist gemeint?, „Zeitschrift für Baurecht und Vergabewesen” 2019/5.
Robaczyński W., Przegląd orzecznictwa, „Przegląd Sądowy” 2005/11–12.
Roquette A.J., Viering M.G., Leupertz S., Handbuch Bauzeit, Köln 2013.
Sikorska A., Uprawnienia zamawiającego dzieło do odstąpienia od umowy na podstawie przepisów kodeksu cywilnego, „Przegląd Sądowy” 2004/4.
Siuda W., Istota i zakres umowy o dzieło, Poznań 1964.
Stecki L., Opóźnienie w wykonaniu zobowiązań pieniężnych, Poznań 1970.
Stürner M., Der Grundsatz der Verhältnismäßigkeit im Schuldvertragsrecht, Tübingen 2010.
Tiesler A.S.L., Entwicklung eines substantiierten Kausalitätsnachweises von Ursache und Wirkung für Bauablaufstörungen auf Basis der deutschen Rechtsprechung, Kassel 2018.
Till E., Longchamps de Berier R., Polskie prawo zobowiązań. Część szczegółowa. Projekt wstępny z motywami, Warszawa 1928.
Tracz G., Sposoby jednostronnej rezygnacji z zobowiązań umownych, Warszawa 2008.
Weidt H., Antizipierter Vertragsbruch, Tübingen 2008.
Wilmot-Smith R., Construction Contracts, Oxford 2010.
Wróblewski J., Przepisy odsyłające, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego. Nauki Humanistyczno-Społeczne” 1964/35.
Zagrobelny K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2019, Legalis.
Zieliński M., Interpretacja jako proces dekodowania tekstu prawnego, Poznań 1972.
Ziemski K., Rola i miejsce reguł kolizyjnych w procesie dekodowania tekstu prawnego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1978/2.
Zindel G.G., Pulver U. [w:] Basler Kommentar. Obligationenrecht I (art. 1–529 OR), red. H. Honsell, N.P. Vogt, W. Wiegand, Basel 2011.
Zoll F. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2018.
Żelechowski Ł. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2020, Legalis.
Tobiasz Nowakowski
Autor jest doktorantem w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Łódzkiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0821-6901).
O dopuszczalności zastrzeżenia klauzuli minimalnego oprocentowania w umowie kredytu zawieranej z konsumentem
Banki ze względu na niskie stopy procentowe w umowach kredytu coraz częściej zastrzegają klauzule minimalnego oprocentowania. W opracowaniu autor rozstrzyga, czy tego rodzaju postanowienia umowne są dopuszczalne w stosunkach prawnych z konsumentami. Podejmuje także analizę zasad, jakimi muszą się kierować banki przy oferowaniu kredytów zawierających klauzule minimalnego oprocentowania.
Słowa kluczowe: umowa kredytu, oprocentowanie, ochrona konsumenta, niedozwolone postanowienia umowne
Tobiasz Nowakowski
The author is a PhD student at the Doctoral School of Social Sciences, University of Lodz, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0821-6901).
On the Permissibility of Including a Minimum Interest Rate Clause in a Loan Agreement Made with a Consumer
Due to low interest rates, banks often include the minimum interest rate clauses in their loan agreements. In the study, the author tries to answer the question whether such contractual provisions are permissible in legal relations with consumers. Subsequently, he analyses the rules that banks need to follow when they offer loans with stipulated minimum interest rates.
Keywords: loan agreement, interest rates, consumer protection, unfair contract terms
Bibliografia / References
Bednarek M., Skutki prawne wadliwego sformułowania klauzuli zmiennego oprocentowania w umowie kredytowej (przyczynek do dyskusji), „Studia Prawa Prywatnego” 2017/2.
Bławat M., Pasko K., O zakresie zachowania mocy wiążącej umowy po eliminacji klauzul abuzywnych, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2016/3.
Czech T., Kredyt hipoteczny. Komentarz, Warszawa 2019.
Fuchs B. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2018.
Gutowski M., Bezskuteczność czynności prawnej, Warszawa 2013.
Gutowski M., Nieważność czynności prawnej, Warszawa 2012.
Janiak A. [w:] Umowy w obrocie gospodarczym, red. A. Koch, J. Napierała, Warszawa 2011.
Korpalski M., Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów o ujemnym oprocentowaniu kredytu, „Przegląd Prawa Handlowego” 2016/5.
Kurosz K., Nieważność umowy kredytu na skutek wadliwego określenia warunków zmiany oprocentowania, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/1.
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2016.
Nowakowski T., Kilka uwag na temat wypełniania luk w umowie kredytu frankowego powstałych po eliminacji niedozwolonej klauzuli walutowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/3.
Nowakowski T., Wpływ nieprawidłowo określonej klauzuli zmiennego oprocentowania na skuteczność umowy kredytu udzielonego we franku szwajcarskim, „Palestra” 2019/1–2.
Osajda K., Właściwość (natura) stosunku prawnego jako ograniczenie zasady swobody umów [w:] Prawo kontraktów, red. Z. Kuniewicz, D. Sokołowska, Warszawa 2017.
Pisuliński J. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 8, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, red. J. Panowicz-Lipska, Warszawa 2011.
Radwański Z., Olejniczak A., Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2012.
Wiśniewski T. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna, red. J. Gudowski, Warszawa 2018.
Michał Osiak
Autor jest uczestnikiem Prawniczego Seminarium Doktorskiego w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk w Warszawie oraz adwokatem w Izbie Adwokackiej w Warszawie (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5829-9162).
Czy dematerializacja czyni pojęcie i klasyczną koncepcję papieru wartościowego anachronizmem?
1.03.2021 r. weszły w życie przepisy przewidujące obowiązkową dematerializację akcji niepublicznej spółki akcyjnej i spółki komandytowo-akcyjnej. Przepisy o prostej spółce akcyjnej, które weszły w życie 1.07.2021 r., zakładają, że akcje tej spółki ab ovo nie mają formy dokumentu. Od 1.07.2019 r. wyłączona jest możliwość emitowania obligacji dokumentowych. Także konosamenty coraz częściej przybierają formę elektroniczną. De lege lata jedynymi wyłącznie dokumentowymi papierami wartościowymi, których natura prawna nie wyklucza wszakże a priori dematerializacji, są weksle i czeki, spośród których praktycznie doniosłą rolę w obrocie gospodarczym odgrywają obecnie jedynie weksle własne wystawiane jako zabezpieczenie wierzytelności. Objęcie obligatoryjną dematerializacją wszystkich akcji i obligacji każe na nowo postawić pytanie o przystawalność klasycznego pojęcia i teorii papieru wartościowego do walorów zdematerializowanych. W niniejszym artykule przedstawiono ogólny zarys klasycznej koncepcji papieru wartościowego, a także skonfrontowano tę koncepcję ze specyfiką zdematerializowanych papierów wartościowych, poszukując w ten sposób odpowiedzi na pytanie postawione w tytule.
Słowa kluczowe: dematerializacja, papier wartościowy, prawo podmiotowe, nośnik, rynek kapitałowy, neutralność technologiczna
Michał Osiak
The author is a participant of the Doctoral Seminar in Law at the Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences and an advocate at the Bar Association of Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5829-9162).
Does Dematerialization Make the Notion and Classical Concept of a Security Anachronic?
On 1 March 2021, regulations providing for mandatory dematerialization of shares of non-public joint-stock companies and limited joint-stock partnerships came into force. The provisions on simple joint stock companies, which came into force on 1 July 2021, assume that their shares are in non-documentary form from the beginning. From 1 July 2019, the option to issue documentary bonds has been excluded. Bills of lading are also increasingly drafted in the electronic form. As the law stands, the only purely documentary securities, whose legal nature does not, however, a priori exclude dematerialization, are bills of exchange/promissory notes and cheques, of which only promissory notes issued as collateral for receivables currently play any significant role in business transactions. The mandatory dematerialization of all shares and bonds raises the question of the compatibility of the classical notion and theory of securities [the Polish term, papiery wartościowe, suggests paper form] with dematerialized securities. This article provides an overview of the classical notion of a security and confronts this notion with the particularities of dematerialized securities, thus seeking to answer the titular question.
Keywords: dematerialization, security, legal right, medium, capital market, technological neutrality
Bibliografia / References
Braudel F., Struktury codzienności. Kultura materialna, gospodarka i kapitalizm XV–XVIII wiek, t. 1, Warszawa 2019.
Chłopecki A., (Niektóre) paradoksy prawa papierów wartościowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2016/9.
Godlewski M., Dopuszczalność nabycia od nieuprawnionego akcji zdematerializowanych, „Monitor Prawniczy” 2017/7.
Jastrzębski J., Pojęcie papieru wartościowego wobec dematerializacji, Warszawa 2009.
Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń 2014.
Radwański Z., Panowicz-Lipska J., Zobowiązania – część szczegółowa, Warszawa 2012.
Romanowski M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 18, Prawo papierów wartościowych, red. A. Szumański, Warszawa 2010.
Sołtysiński S., Wynalazek spółki kapitałowej: o krok od wieczności, „Państwo i Prawo” 1998/11.
Szczerbowski J., Zastosowania sprytnych kontraktów, „Edukacja Prawnicza” 2019/1.
Szewczyk J., Pojęcie papieru wartościowego w kontekście tokenów cyfrowych, cz. 1, „Monitor Prawa Handlowego” 2018/3.
Szewczyk J., Pojęcie papieru wartościowego w kontekście tokenów cyfrowych, cz. 2, „Monitor Prawa Handlowego” 2018/4.
Wierzbowski M., Wajda P., Zaradkiewicz K. [w:] Ustawa o obrocie instrumentami finansowymi. Komentarz, red. M. Wierzbowski, L. Sobolewski, P. Wajda, Warszawa 2018, Legalis.
Zacharzewski K., Prawo giełdowe, Warszawa 2019.
Zacharzewski K. [w:] System Prawa Handlowego, red. S. Włodyka, A. Szumański, t. 4, Prawo instrumentów finansowych, red. M. Stec, Warszawa 2016.
Zoll F., Klauzule dokumentowe. Prawo dokumentów dłużnych ze szczególnym uwzględnieniem papierów wartościowych, Warszawa 2004.
Zoll F. [w:] Prawo gospodarcze i handlowe, t. 4, Prawo papierów wartościowych, red. S. Włodyka, Warszawa 2004.
Mirosław Kalisiak, LL.M.
Autor jest radcą prawnym w Warszawie (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4872-9741).
Blokada akcji w rejestrze akcjonariuszy
Rejestry akcjonariuszy są prowadzone przez podmioty uprawnione do prowadzenia rachunków papierów wartościowych. Rejestry te są uregulowane odrębnie i odmiennie od rachunków papierów wartościowych. Popularnym sposobem zabezpieczenia stosowanym w obrocie papierami wartościowymi zapisanymi na rachunkach papierów wartościowych jest blokada. Niniejszy artykuł dotyczy dopuszczalności zastosowania blokady w rejestrze akcjonariuszy. Ponadto analizowany jest wpis w rejestrze ograniczenia co do rozporządzania akcją, który może mieć skutek podobny do blokady akcji.
Słowa kluczowe: blokada instrumentów finansowych, rejestr akcjonariuszy, zabezpieczenia, firmy inwestycyjne
Mirosław Kalisiak, LL.M.
The author is an attorney at law in Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4872-9741).
Hold on Shares in the Shareholders’ Register
Shareholders' registers are maintained by entities authorized to keep securities accounts. The regulations concerning these registers are separate and different from those on securities accounts. A popular collateral used in the trading in securities recorded in securities accounts is placing holds. This article deals with the permissibility of placing holds in the shareholders’ register. In addition it examines the entry in the register of a restriction on the ability to dispose of a share, which may have an effect similar to a hold on that share.
Keywords: placing a hold on financial instruments, shareholders’ register, collateral, investment firms
Bibliografia / References
Bieniak J. [w:] J. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Legalis 2020.
Czech T. [w:] Ustawa o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2020.
Dumkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, LEX 2020.
Kaczmarek S., Świadectwo rejestrowe w znowelizowanych przepisach Kodeksu spółek handlowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2021/2.
Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 301–633 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych, LEX 2021.
Michalski M. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3, Komentarz do art. 301–490, red. A. Kidyba, LEX 2020.
Michalski M. [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, red. M. Wierzbowski, L. Sobolewski, P. Wajda, Legalis 2018.
Pabis R. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Legalis 2020.
Romanowski M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 18, Prawo papierów wartościowych, red. A. Szumański, Legalis 2016.
Skorek B., Zastaw rejestrowy na akcji, cz. 2, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2003/5.
UKNF, Komunikat UKNF w sprawie kwalifikacji prowadzenia rejestru akcjonariuszy jako działalności maklerskiej, https://www.knf.gov.pl/knf/pl/komponenty/img/Komunikat_UKNF_ws_kwalifikacji_prowadzenia_rejestru_akcjonariuszy_68511.pdf (dostęp: 5.01.2022 r.).
Robert Głowacki
Autor jest wykładowcą na Uniwersytecie Humanistycznospołecznym SWPS w Warszawie, adwokatem i doradcą restrukturyzacyjnym, wspólnikiem zarządzającym w kancelarii Robert Głowacki i Wspólnicy Kancelaria Prawna Sp. k. (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5658-0468).
Powództwo o ustąpienie akcjonariusza
Niniejszy artykuł dotyczy instytucji powództwa o ustąpienie akcjonariusza prostej spółki akcyjnej. Porusza zagadnienia prawnoporównawczych inspiracji dla tych regulacji, przesłanki wystąpienia z powództwem, w tym legitymację do wystąpienia ze wspomnianym środkiem ochrony. W artykule przedstawione zostały też zagadnienia proceduralne. Celem artykułu jest gruntowna charakterystyka regulacji.
Słowa kluczowe: prawo spółek handlowych, prosta spółka akcyjna, powództwo o ustąpienie akcjonariusza, ważna przyczyna uzasadniająca ustąpienie akcjonariusza, rażące pokrzywdzenie akcjonariusza ustępującego
Robert Głowacki
The author is a lecturer at the SWPS University in Warsaw (Poland), an advocate and restructuring consultant, managing partner at Robert Głowacki i Wspólnicy Kancelaria Prawna Sp. k. law firm (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5658-0468).
Action for Resignation of a Shareholder
The action for resignation of a shareholder is a means of legal protection for a minority shareholder, hitherto absent in the Polish legal system. A condition for bringing such an action is an important reason, justified by the relationship between the shareholders or between the company and the shareholder, which results in gross harm to the resigning shareholder. When assessing whether there is an important reason, to some extent, there is a possibility to use the case law developed in the context of civil law partnerships, concerning termination of participation by a partner without notice, for important reasons. However, the peculiarities of the civil law partnership regulation have to be taken into account. In the author’s opinion only a non-controlling shareholder of the company will be entitled to bring an action.
Keywords: company law, simple joint-stock company, action for resignation of a shareholder, important reason for resignation of a shareholder, gross harm to the resigning shareholder
Bibliografia / References
Chomiuk M. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2020, Legalis.
Gudowski J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Księga trzecia. Zobowiązania, red. J. Gudowski, Warszawa 2013, LEX.
Herbet A. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 16, Prawo spółek osobowych, red. A. Szajkowski, Warszawa 2016.
Jara Z. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2020, Legalis.
Kozieł G., Prosta spółka akcyjna. Komentarz do art. 3001–300134 KSH, Warszawa 2020, Legalis.
Kunicki I. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1a, Komentarz. Art. 1–42412, red. A. Góra-Błaszczykowska, Warszawa 2020, Legalis.
Mazgaj M. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2020, Legalis.
Mazur P., Klauzule drag-along jako umowy przedwstępne na rzecz osoby trzeciej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/12.
Nowacki A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, t. 2, Komentarz. Art. 227–300 KSH, Warszawa 2021, Legalis.
Nowacki A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2021.
Pietrzykowski K. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2021.
Radwan A., Ius dissidentium. Granice konsensusu korporacyjnego i władzy większości w spółkach kapitałowych, Warszawa 2016.
Szumański A. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 19, Prawo papierów wartościowych, red. A. Szumański, Warszawa 2006.
Wawer M. [w:] J. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2020, Legalis.
dr hab. Cezary Błaszczyk
Autor jest adiunktem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz radcą prawnym (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4095-600X).
Umowa o stosowanie wskaźników referencyjnych
Stosowanie wskaźników referencyjnych na terytorium Unii Europejskiej wymaga zawarcia umowy o stosowanie z administratorem wybranego wskaźnika. Wynika to z określonego w rozporządzeniu BMR monopolu administratorów na decydowanie o zasadach opracowywania, publikowania i udostępniania wskaźników oraz praktyki zobowiązywania użytkowników w regulaminach wskaźników do zawarcia tej umowy. Na umowę składają się zazwyczaj co najmniej dwie licencje – na stosowanie wskaźnika w rozumieniu BMR oraz na korzystanie z tych wskaźników w związku z ich ochroną w ramach reżimów praw własności intelektualnej. Umowa o stosowanie jest umową nienazwaną o charakterze wzajemnym, typem przypominającą umowę licencyjną. Może być zawarta na czas określony bądź nieokreślony. Najczęściej licencje są także niewyłączne, nieograniczone terytorialnie i odpłatne, choć oczywiście można wyobrazić sobie odrębności w tej kwestii. Stosowanie lub korzystanie ze wskaźników referencyjnych poza umową o stosowanie wskaźników może wiązać się z odpowiedzialnością prawną.
Słowa kluczowe: wskaźniki referencyjne, administrator wskaźników referencyjnych, BMR
dr hab. Cezary Błaszczyk
The author is an associate professor at the Faculty of Law and Administration, University of Warsaw (Poland) and an attorney at law (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4095-600X).
Benchmark Licence Agreement
The use of benchmarks in the European Union requires entering into a benchmark licence agreement with the administrator of a given benchmark. This is due to the monopoly of administrators arising out of the Benchmark Regulation (BMR), which entails the right to decide on the rules of developing, publishing, and making benchmarks available to the public, and the administrators’ practice of obliging users to enter into such agreements in the terms of use of the benchmark. The agreement typically consists of at least two licenses: for the use of a benchmark within the meaning of the BMR and for the application of a benchmark as it is usually protected under specific Intellectual Property laws. The agreement is an innominate contract, and a reciprocal one, modelled after a licence agreement. It may be concluded for a definite or indefinite period. In most cases the licences are also non-exclusive, without territorial limitations, and provided for consideration, although different solutions can be imagined in these aspects. Using or applying benchmarks without an agreement entails legal liability.
Keywords: benchmarks, benchmark administrator, BMR
Bibliografia / References
Bączyk M., Jakubiec A., Katner P., Romanowski M., Umowy związane z obrotem papierami wartościowymi na rynku kapitałowym [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 9, Prawo zobowiązań – umowy nienazwane, red. W.J. Katner, Warszawa 2018.
Bednarek M., Mikłaszewicz P., Wzorce umów [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2020.
Błachnio-Parzych A. [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, red. M. Wierzbowski, L. Sobolewski, P. Wajda, Warszawa 2018, Legalis.
Burgiel-Bosak M. [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, red. M. Wierzbowski, L. Sobolewski, P. Wajda, Warszawa 2018, Legalis.
Dybiński J., Ochrona przed nadużyciami na rynku instrumentów finansowych [w:] System Prawa Handlowego, red. S. Włodyka, A. Szumański, t. 4, Prawo instrumentów finansowych, red. M. Stec, Warszawa 2016.
Dybiński J., Umowy na rynku instrumentów finansowych [w:] System Prawa Handlowego, red. S. Włodyka, A. Szumański, t. 5c, Prawo umów handlowych, red. M. Stec, Warszawa 2020.
Giesen B., Umowa licencyjna w prawie autorskim. Struktura i charakter prawny, Warszawa 2013.
Katner W.J., Pojęcie umowy nienazwanej [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 9, Prawo zobowiązań – umowy nienazwane, red. W.J. Katner, Warszawa 2018.
Kępiński M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 13, Prawo autorskie, red. J. Barta, Warszawa 2017.
Kosikowski C., Współczesny interwencjonizm, Warszawa 2018.
Traple E., Ustawowe konstrukcje w zakresie majątkowych praw autorskich i obrotu nimi w dobie kryzysu prawa autorskiego, Kraków 1990.
Wojno B. [w:] Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, red. M. Wierzbowski, L. Sobolewski, P. Wajda, Warszawa 2018, Legalis.
Joanna Szachta
Autorka jest doktorantką w Instytucie Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk w Warszawie; prawnikiem w kancelarii komorniczej w Rumi (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8042-8212).
Zajęcie udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością
Zajęcie udziału w spółce z o.o. nie należy do popularnych sposobów egzekucji. Samo zajęcie nie budzi większych wątpliwości w przeciwieństwie do zakresu tego zajęcia. W niniejszym artykule przedstawiono, czym jest egzekucja z udziału w spółce z o.o., oraz poglądowo wyjaśniono, na czym polega zajęcie udziału i w jaki sposób przebiega. W szczególności wskazano – w związku z treścią art. 9113 k.p.c. – czy komornik powinien zawiadomić spółkę dwukrotnie o zajęciu – jako poddłużnika oraz jako spółkę prawa handlowego. Przedstawiono uprawnienia o charakterze majątkowym wraz z wyjaśnieniem, w jaki sposób zajęcie udziału wspólnika-dłużnika wpływa na te uprawnienia. W szczególności udzielono odpowiedzi na pytanie: czy zajęcie udziału implikuje zajęcie wynagrodzenia za powtarzające się świadczenia wykonywane na rzecz spółki? Czy w celu zajęcia wierzytelności przypadających wspólnikowi w związku z umowami o charakterze cywilnoprawnym (np. umowa zlecenie) zawartymi ze spółką konieczne jest odrębne zajęcie dokonane przez organ egzekucyjny? Ponadto przykładowo określono i omówiono uprawnienia korporacyjne wspólnika.
Słowa kluczowe: egzekucja z udziałów, uprawnienia majątkowe, uprawnienia korporacyjne, zakres zajęcia
Joanna Szachta
The author is a PhD student at the Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences in Warsaw; a lawyer at a bailiff's office in Rumia, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8042-8212).
Attachment of a Share in a Limited Liability Company
Attachment of a share in a limited liability company is not a popular means of execution. The attachment as such does not give rise to much doubt, unlike the scope of the attachment. This article describes what execution from a share in a limited liability company is and provides an illustrative explanation of what share attachment is and how it works. In particular, it indicates - in relation to the contents of of Article 9113 of the Code of Civil Procedure - whether the bailiff should notify the company about the attachment twice - as a sub-debtor and as a commercial law company. The rights of financial character are presented, together with an explanation of how the attachment of the shareholder-debtor's share affects these rights. In particular, the article answers the question whether attachment of a share implies attachment of remuneration for recurring services performed for the benefit of the company? Is it necessary for the enforcement authority to effect a separate attachment in order to seize debts owed to the shareholder in connection with civil law contracts (e.g. contract of mandate) made with the company? In addition, examples of shareholder's corporate rights are identified and discussed.
Keywords: execution from shares, rights of financial character, corporate rights, scope of attachment
Bibliografia / References
Bielski S., Skutki zajęcia udziałów w spółce z o.o. w postępowaniu egzekucyjnym a możliwość wykonywania uprawnień korporacyjnych przez wierzyciela oraz dłużnika, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2018/5.
Brzeziński P., Czy wierzyciel, na rzecz którego dokonano zajęcia, może wykonywać prawa korporacyjne z zajętego udziału. Z problematyki egzekucji udziału w spółce z o.o., „Monitor Prawniczy” 2006/17.
Dróżdż M., Tryb i zasady sprzedaży egzekucyjnej udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w przypadku ograniczenia ich zbywalności, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2015/10.
Jarocha A., Egzekucja sądowa z udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością – wybrane zagadnienia [w:] Ius est a iustitia appellatum. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Wiśniewskiemu, kom. red. T. Ereciński, J. Gudowski, M. Pazdan, red. nauk. M. Tomalak, Warszawa 2017.
Kobyłka N., Pęczyk A., Skutki zajęcia udziałów w spółce z o.o. – wykonywanie przez wierzyciela uprawnień korporacyjnych na podstawie kodeksu postępowania cywilnego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2007/3.
Koenner M. [w:] Egzekucja sądowa w prawie polskim, red. Z. Szczurek, Sopot 2015.
Krajewska M., Zajęcie udziału w spółce z o.o. w praktyce sądów rejestrowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2005/2.
Merchel Z., Egzekucja z udziałów w spółce, „Problemy Egzekucji Sądowej” 1995/12.
Nadobnik A., Skutki zajęcia udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w sądowym postępowaniu egzekucyjnym, „Polski Proces Cywilny” 2015/4.
Niski R., Zajęcie udziału dłużnika w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, „Przegląd Sądowy” 2002/5.
Olczak-Dąbrowska D. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 2, Komentarz. Art. 506–1217, red. T. Szanciło, Warszawa 2019, Legalis.
Różalska A., Egzekucja z udziału w spółce z o.o., „Problemy Egzekucji Sądowej” 1997/22.
Rymar S., Cywilna odpowiedzialność zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, Kraków 1938.
Rzońca M., Wykonywanie uprawnień z udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością zajętych w drodze egzekucji komorniczej, „Rejent” 2011/5.
Schulz P., Egzekucja z udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, cz. 2, „Przegląd Podatkowy” 1995/9.
Sychowicz M., Bieliński A.K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 4, Komentarz. Art. 730–10951, red. A. Marciniak, Warszawa 2020, Legalis.
Szachta J., Ustanowienie zarządcy w egzekucji w związku z zajęciem udziału w spółce z o.o., „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2020/7.
Szwaja J., Mika I.B., Wpływ zabezpieczenia roszczenia przez zajęcie praw z akcji na wykonywanie tych praw przez akcjonariusza, „Prawo Spółek” 2000/5.
Wiśniewski T., Udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością jako przedmiot egzekucji, „Rejent” 1994/2.
Zdanikowski P., Glosa do uchwały SN z dnia 14 września 2005 r., III CZP 57/05, „Palestra” 2006/3–4.