Een ‘living lab’ voor een duurzame fietsindustrie

Zelfs als je de batterij van je fiets oplaadt met groene stroom, kan er nog CO2-uitstoot in de volledige duurzaamheidsketen schuilgaan omdat fietsen vaak geproduceerd worden in landen waar de elektriciteitsmix nog niet zo groen is. Bovendien bevatten (de batterijen van) elektrische fietsen ook heel wat zeldzame, waardevolle materialen. Kiezen voor een kwalitatieve fiets en die zo lang mogelijk gebruiken draagt dus eveneens bij aan duurzaamheid, naast het gebruik zelf uiteraard.

Consortium

De fietsindustrie is er tot nu toe vooral op gericht om zoveel mogelijk nieuwe fietsen te verkopen. Grote buitenlandse leveranciers van fietsonderdelen maken vaak nieuwe versies die doelbewust niet passen bij oudere versies van hun onderdelen. Daarnaast zijn goedkope elektrische fietsen ook moeilijker te herstellen, en zijn de loonkosten hier hoog. Daarom is het vaak goedkoper om een nieuwe elektrische fiets te kopen dan een bestaande fiets te herstellen of te vernieuwen.

De fietsindustrie kan dus best nog een stuk duurzamer gemaakt worden, en het ‘living lab’ ‘CaDaNS’ van VITO en Flanders Make wil die uitdaging aangaan, met een specifieke focus op snelle elektrische fietsen of ‘speedpedelecs’. In het consortium zitten verder Åska Bike, Bebat, Bikebat, Groep INTRO, KU Leuven, o2o Bicycle leasing en Sortbat.

CaDaNS wil een ecosysteem van bedrijven uitbouwen dat de volledige levenscyclus van duurzame e-bikes en hun componenten ondersteunt. De producent blijft eigenaar van de fiets; er worden abonnementsformules uitgewerkt waarbij de klant betaalt om altijd een goed werkende en comfortabele e-bike te hebben. Klaas Gadeyne, ‘research architect’ van Flanders Make: “Zo wordt bijvoorbeeld de rit van en naar het werk een energiebezorger in plaats van een energievreter. Wat we hieruit leren kunnen we nadien ook in andere sectoren toepassen, en die informatie delen we met de brede industrie in Vlaanderen.”

Het groene potentieel van ons woon-werkverkeer

Project manager Frederik Petré: “Om het volledige groeipotentieel van deze speedpedelecs als duurzaam mobiliteitsmiddel te benutten, willen we meer mensen aan het fietsen krijgen. We leggen daarbij de nadruk op woon-werkverplaatsingen, in België goed voor zo’n 50 miljoen afgelegde kilometer per jaar, waarvan nu amper 1% met de fiets of te voet afgelegd wordt. Met een degelijke speedpedelec wordt zo’n fietstocht ook haalbaar voor mensen die 30 tot 40 kilometer van het werk wonen, en voor de echte enthousiastelingen zelfs meer.”

Expertise met circulaire businessmodellen

VITO zet in dit project haar expertise rond circulaire businessmodellen en impactanalyse in, om de bedrijfspartners te ondersteunen bij het uitwerken en testen van een circulaire waardeketen voor de speedpedelec. Emma Pals, onderzoeker circulaire businessmodellen bij VITO: “Zo zullen we onder meer onderzoek doen naar de factoren die bepalen of werkgevers en werknemers open staan voor circulaire ‘Bike-as-a-Service' modellen, zodat de fiets en abonnementsformule hierop afgestemd kunnen worden”, legt Emma Pals, onderzoeker circulaire businessmodellen bij VITO uit. Om het ‘Bike-as-a-Service’-concept in reële omstandigheden te testen worden enkele Antwerpse bedrijven betrokken in een proefproject. Die werknemers zal een speedpedelec aangeboden worden.

“Daarnaast maken we gebruik van scenariomodellen om de bedrijven te informeren over de circulariteit en milieu-impact van de waardeketen die ze aan het ontwerpen zijn, zodat ze de duurzaamheid ervan stapsgewijs kunnen verbeteren,” aldus Jeroen Gillabel, onderzoeker circulaire economie en digitale innovatie bij VITO. 

Meer Lezen?

Meer lezen over een optimaal preventie-en milieubeleid voeren?Maak kennis met senTRAL, de online tool die alle HSE informatie voor u bundelt.

Meer in senTRAL:

• Woon-werkverkeer: 80% meer fietsers sinds 2005
• Nieuwe projectoproep voor duurzaam woon-werkverkeer
• Met de fiets naar het werk: de NAR maakt stand van zaken op