Ochrona autorskoprawna opinii biegłych sądowychAdam Pązik
Ochrona autorskoprawna opinii biegłych sądowych
W artykule dokonano analizy dwóch zasadniczych zagadnień. Po pierwsze, czy opinia biegłego może zostać uznana za utwór w rozumieniu prawa autorskiego, po drugie, czy stanowi ona dokument urzędowy lub materiał urzędowy w rozumieniu art. 4 pkt 2 pr. aut. Problematyka spełniania przez opinię biegłego przesłanek określonych przez art. 1 ust. 1 pr. aut. została przedstawiona na przykładzie ekspertyz w przedmiocie odszkodowań za szkody wyrządzone w wypadkach komunikacyjnych oraz odnoszących się do operatów szacunkowych. Rozważania na temat wyłączenia ochrony prawnoautorskiej tekstów urzędowych podzielono na dwie części: porównawczoprawną oraz dotyczącą terminu „materiał urzędowy”, przewidzianego przez art. 4 pkt 2 pr. aut. Autor kończy rozważania wnioskiem o konieczności funkcjonalnej interpretacji art. 4 pkt 2 pr. aut. oraz postulatem de lege ferenda.
Słowa kluczowe: opinia biegłego, utwór, materiał urzędowy, wyłączenie ochrony prawnoautorskiej
dr Adam Pązik
assistant professor at the University of the National Education Commission, Institute of Law, Economics and Administration, Krakow, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9297-6996
Copyrightability of Court Expert Opinions
The study discusses two main issues. First, whether an expert opinion can be considered a work within the meaning of copyright law, and second, whether it constitutes an official document or official material within the meaning of Article 4(2) of the Copyright Law Act. The question of whether an expert’s opinion meets the conditions set forth in Article 1(1) of the Copyright Law Act is examined using the example of expert reports on compensation for damages caused in traffic accidents and property appraisal reports. The considerations about the exclusion of copyright protection of official texts are divided into two parts: comparative-law considerations and those concerning the concept of ‘official material’, provided for by Article 4(2) of the Copyright Law Act. The study ends with a conclusion on the need for a functional interpretation of Article 4(2) of the Copyright Act and a postulate of a legislative amendment.
Keywords: expert opinion, work, official material, exclusion of copyright protection
Bibliografia / References
Ahlberg H. [w:] Urheberrecht: UrhG, KUG, VerlG, VGG. Kommentar, red. H. Ahlberg, H.-P. Götting, München 2018
Albrecht M. von, Amtliche Werken und Schranken des Urheberrechts zu amtlichen Zwecken in funüfzehn europäischen Ländern, München 1992
Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie, Warszawa 2016
Dreier T. [w:] Urheberrechtgesetz, red. T. Dreier, G. Schultze, München 2022
Ferenc-Szydełko E., Opinia biegłego w postępowaniu cywilnym jako przedmiot prawa autorskiego [w:] Prawo dowodowe, red. P. Górecki, „Rozprawy i Studia” 2011/792
Flisak D. [w:] Komentarz do wybranych przepisów ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, red. D. Flisak, Warszawa 2018
Katzenberg P., Metzger A. [w:] Urheberrecht. Kommentar, U. Loewenheim, red. M. Leistner, A. Ohly, München 2017
Knoppek K., Dowód z opinii biegłego [w:] System Prawa Procesowego Cywilnego, red. serii T. Ereciński, t. II, Postępowanie procesowe przed sądem pierwszej instancji, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2016
Machała W., Utwór. Przedmiot prawa autorskiego, Warszawa 2013
Markiewicz R., Opinia prawna dotycząca pojęcia utworu oraz pojęcia dokumentu urzędowego i materiału urzędowego w rozumieniu polskiego prawa autorskiego, bd., https://informacjapubliczna.org/wp-content/uploads/archive_files/files/sprawy_vavn/prezydent___ep anstwo_opinia_prawna_mhuf.pdf (dostęp: 1.03.2025 r.)
Markiewicz R., Pomysł i materiał urzędowy jako utwory [w:] Experientia docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple, red. P. Kostański, P. Podrecki, T. Targosz, Warszawa 2017
Marquardt M. [w:] Praxiskommentar zum Urheberrecht, red. A. Wandtke, W. Bullinger, München 2006
Nowicka A. [w:] Ustawy autorskie. Komentarze, t. I, red. R. Markiewicz, Warszawa 2021
Pinkalski Z., Wyłączenia spod ochrony prawnoautorskiej – art. 4 pr. aut. i pr. pokr., „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2009/4
Rehbinder M., Schweizerisches Urheberrecht, Bern 2009
Rekomendacje Prezesa UOKiK dotyczące oznaczania treści reklamowych przez influencerów w mediach społecznościowych, Warszawa 2022, https://uokik.gov.pl/influencer-marketing (dostęp: 29.05.2025 r.)
Ricketson S., Ginsburg J.C., International Copyright and Neighbouring Rights. Berne Convention and Beyond, Oxford 2022
Sarbiński R.M. [w:] Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. W. Machała, R.M. Sarbiński, Warszawa 2019
Szczepanowska-Kozłowska K., Cywilne prawo – Prawo autorskie – ochrona prawna specyfikacji sporządzonej stosownie do wymagań Prawa zamówień publicznych. Glosa do wyroku SN z dnia 27.02.2009 r., V CSK 337/08, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2010/3
Szyszka A., Uwagi o operacie szacunkowym w świetle ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, „Przegląd Prawa Publicznego” 2015/11
Dominika Fallach
Problematyka rozszerzonych zbiorowych licencji – na przykładzie prawa fińskiego, unijnego i polskiego
Autorka stara się scharakteryzować instytucję rozszerzonych zbiorowych licencji oraz sposób ich zastosowania. Co więcej, podejmuje próbę odpowiedzi na pytanie, co wpłynęło na decyzję prawodawcy unijnego o wprowadzeniu tego typu licencji do dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/790 z 17.04.2019 r. w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym oraz zmiany dyrektyw 96/9/WE i 2001/29/WE. Ponadto zastanawia się, czy Polska, jako kraj Europy Środkowo-Wschodniej o odmiennej historii prawnej i odmiennym podejściu do prawa niż państwa skandynawskie, jest w stanie wdrożyć rozszerzone zbiorowe licencje bez korekt obowiązującego systemu zbiorowego zarządzania prawami autorskimi i pokrewnymi. W artykule w pierwszej kolejności zostały przedstawione przesłanki rozszerzonej zbiorowej licencji w prawie fińskim Następnie omówiono pod tym kątem dyrektywę DSM, aby na koniec wprowadzić czytelnika w problematykę polskiej nowelizację ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy o zbiorowym zarządzaniu prawami autorskimi i prawami pokrewnymi. Na zakończenie wykazano motywację prawodawcy unijnego wspomnianym typem licencji, wynikające z dużej elastyczności tego rozwiązania, które może mieć zastosowanie w wielu przypadkach użytku utworów na masową skalę.
Słowa kluczowe: rozszerzona zbiorowa licencja, prawo autorskie i prawa pokrewne, prawo fińskie, dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/790 z 17.04.2019 r. w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym oraz zmiany dyrektyw 96/9/WE i 2001/29/WE, zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi
Dominika Fallach
University of Lapland, Finland
Extended Collective Licence – on the Example of Finnish, EU and Polish Law
In this article, the author seeks to establish the characteristics and methods of application of extended collective licence. She also tries to answer the question what influenced the EU legislator’s decision to introduce this type of licence in Directive 2019/790 of the European Parliament and of the Council of 17 April 2019 on copyright and related rights in the Digital Single Market and amending Directives 96/9/EC and 2001/29/EC (‚DSM Directive’). Moreover, the author wonders whether Poland, as a Central and Eastern Europe country, with a different legal history and approach to law than the Scandinavian countries, is able to implement extended collective licence without adjusting the existing system of collective management of copyright and related rights. The article presents the conditions for extended collective licensing based on Finnish law, then discusses the DSM Directive from this angle and introduces the reader to the Polish law amending the Copyright and Related Rights Act as well as the Collective Management of Copyright Act. Finally, it is shown that the EU legislator’s interest in the aforementioned type of licence is motivated by the high flexibility of this solution, which can apply in many cases when works are used on a massive scale.
Keywords: extended collective licence, copyright and related rights, Finnish law, Directive 2019/790 of the European Parliament and of the Council of 17 April 2019 on copyright and related rights in the Digital Single Market and amending Directives 96/9/EC and 2001/29/EC, collective management of copyright
Bibliografia / References
Assessing Copyright and Related Rights Systems. Collective Management of Rights. Report on Piloting in Finland, Cupore, May 2016, https://www.cupore.fi/wp-content/uploads/migrated-assets/tiedostot/pilottitutkimusraportit/pilotreportds12_collectivemanagementofrights.pdf (dostęp: 6.06.2024 r.)
Bernitz U., What is Scandinavian law? Concept, characteristics, future, „Scandinavian Studies in Law” 2007/50
Czajkowska-Dąbrowska M. [w:] Ustawy autorskie. Komentarze, t. I, red. R. Markiewicz, Warszawa 2021
Czajkowska-Dąbrowska M., Rozszerzony zbiorowy zarząd – prawo polskie na tle prawa Unii Europejskiej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2020/3
Czajkowska-Dąbrowska M., Zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi i pokrewnymi – refleksje po 8 latach, „Przegląd Prawa Handlowego” 2002/11
Eliasz K., Obowiązywanie prawa w ujęciu skandynawskiego realizmu prawnego [w:] Naturalizm prawniczy. Stanowiska, red. J. Stelmach, B. Brożek, Ł. Kurek, K. Eliasz, Warszawa 2015
Fiscor M., Collective Management of Copyright and Related Rights, Third Edition, WIPO, 2022, https://www.wipo.int/publications/en/details.jsp?id=4645&plang=EN (dostęp: 30.05.2025 r.)
Gomard B., Civil law, Common law and Scandinavian law, „Scandinavian Studies in Law” 1961/5
Guibault L., Extended collective licensing as rights clearance mechanism for online music streaming services in Canada, „Canadian Journal of Law and Technology” 2020/18 (2)
Guibault L., Schroff S., Extended collective licensing for the use of out-of-commerce works in Europe: A matter of legitimacy vis-à-vis rights holders, „IIC – International Review of Intellectual Property and Competition Law” 2018/49
Lefever N., Oksanen-Särelä N., Collective Management of Copyright and the Principles of Good Governance. A Finnish Perspective, Cupore, 2021, https://www.cupore.fi/wp-content/uploads/2024/01/cupore_collective_management_of_copyright_report.pdf (dostęp: 5.06.2024 r.)
Lewinski S. von, Copyright in Central and Eastern Europe: An intellectual property metamorphosis, „Fordham Intellectual Property, Media and Entertainment Law Journal” 1997/8 (39)
Ministry of Education and Culture (Finland), Extended collective licensing, https://okm.fi/en/extended-collective-licensing (dostęp: 15.06.2024 r.)
Niewęgłowski A., Prawo autorskie. Komentarz, Warszawa 2021
Raport „Naukowy model reformy prawa autorskiego na jednolitym rynku cyfrowym według Dyrektyw UE”, kierownik projektu R. Markiewicz, Uniwersytet Jagielloński, Kraków 2020, https://bip.mkidn.gov.pl/media/docs/konsultacje_pub/2020/DSM%20SAT%20CAB/Stanowisko%20Katedry%20Prawa%20W%C5%82asno%C5%9Bci%20Intelektualnej%20WPiA%20UJ.pdf (dostęp: 30.05.2025 r.)
Riis T., Extended Collective Licensing from an Economic Perspective [w:] Copyright, To Be or Not to Be, red. J. Blomquist, Copenhagen 2019
Stambulski M., Polityczność w polskiej analitycznej teorii prawa. Zarys problematyki, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2018/3
Still V., The Finnish Supreme Court’s decision regarding unreasonable tariffs claimed by collective rights management organization sets a precedent beneficial for a fair and functioning market, IPRinfo, 6.04.2023 r.,
https://iprinfo.fi/artikkeli/the-finnish-supreme-courts-decision- regarding-unreasonable-tariffs-claimed-by-collective-rights-management-organization-sets-a-precedent-beneficial-for-a-fair-and-functioning-market/ (dostęp: 15.06.2024 r.)
Szymczyk B., Początki działalności ZAIKS-u w Polsce, „Kwartalnik Prawo – Społeczeństwo – Ekonomia” 2016/2
Tryggvadóttir R., Facilitating transactions and lawful availability of works of authorship: Online access to the cultural heritage and extended collective licenses, „The Columbia Journal of Law & the Arts” 2018/41 (3)
Vilanka O., Rough Justice or Zero Tolerance – Reassessing the Nature of Copyright in Light of Collective Licensing (Part I) [w:] In Search of New IP Regimes, red. N. Bruun, Helsinki 2010
Vuopala A., Extended collective licensing – a solution for facilitating licensing of works through Europeana including orphans?, „F®S Articles and Studies” 2013/2, https://bin.yhdistysavain.fi/1596104/zQ22wIM7ZcBG224CGIA40W13BP/Extended_Collective_Licensing.pdf (dostęp: 12.07.2022 r.)
Zhang Z., Transplantation of an extended collective licensing system – lessons from Denmark, „IIC – International Review of Intellectual Property and Competition Law” 2016/47
Jakub M. Doliński
Odkrycie naukowe na tle prawa własności intelektualnej
Odkrycie nie stanowi przedmiotu ochrony autorskoprawnej ani patentowej – nie może stanowić wynalazku, gdyż nie wywiera technicznego skutku, jeżeli jednak odkryta właściwość będzie miała praktyczne wykorzystanie, to można zakładać możliwość jej opatentowania. Podobnie wykrycie nieznanej dotąd, a uprzednio istniejącej substancji będzie mogło stanowić przedmiot prawa własności przemysłowej, o ile jej właściwości nie będą wynikać dla znawcy w sposób oczywisty ze stanu techniki oraz jeżeli substancja takowa będzie się nadawać do przemysłowego zastosowania. Mimo wyłączenia wynikającego z art. 28 ust. 1 pkt 1 p.w.p. istnieje sposobność dostąpienia pośredniej ochrony na bazie prawa patentowego, nie dotyczy to jednak odkryć stanowiących opis relacjonujący zastaną rzeczywistość. Podobnie polska ustawa o ochronie prawnej odmian roślin wskazuje na możliwość ochrony prawnej dla odkryć odmiany roślin. Mając na względzie powyższe oraz swoiste zwyczaje naukowe względem nadawania odkryciom nazw (będących pewnym nawiązaniem do autorskich praw osobistych), należy mieć na względzie fakt, że odkrycia nie są całościowo wykluczone ze sfery prawa własności intelektualnej.
Słowa kluczowe: odkrycie, proces odkrywczy, zakaz patentowania, brak ochrony autorskoprawnej, zwyczaj w prawie autorskim
dr Jakub M. Doliński
Doctor of laws, academic lecturer, attorney at law.
ORCID: https://orcid.org/0009-0000-7540-2547
A Scientific Discovery Against the Backcloth of Intellectual Property Law
A discovery is not protected by copyright or patent. In principle, a discovery cannot constitute an invention because it has no technical effect, nevertheless if the discovered property has practical use, it could be patentable. In a similar vein, the detection of a previously unknown but existing substance may be the subject of industrial property rights, provided that its properties are not obvious to an expert and that the substance is suitable for industrial application. Despite the exclusion resulting from Article 28(1)(1) of the Polish Industrial Property Law, it is possible to achieve indirect protection on the basis of patent law, but this does not concern discoveries which constitute descriptions of the existing reality. Similarly, pursuant to the Polish Act on Legal Protection of Plant Varieties, it is possible to grant legal protection to plant varieties which have been discovered. Having regard to the above and to the sui generis academic customs of naming discoveries (which are a kind of reference to author’s moral rights), one should bear in mind that discoveries are not completely excluded from the remit of intellectual property law.
Keywords: discovery, discovery process, prohibition of patenting, lack of copyright protection, custom in copyright law
Bibliografia / References
Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, Warszawa 2011
Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie, Warszawa 2016
Barta J., Markiewicz R. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 13, Prawo autorskie, red. J. Barta, Warszawa 2007
Chorążewska A., Biłgorajski A., Konstytucyjna wolność badań naukowych a ochrona pracy naukowej. Studium przypadków z nauk ścisłych eksperymentalnych, Katowice 2018
Doliński J.M., Niepewne prawa odkrywcy, „Rzeczpospolita” 2013/9519
Entscheidungen Des Reichsgerichts in Zivilsachen, t. 5, Lipsk 1882
Felchner K., Marek D. [w:] Ustawa o ochronie prawnej odmian roślin. Komentarz, red. K. Felchner, Warszawa 2016
Gała P., Korzycka-Iwanow M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 14A, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2012
Jurkiewicz A., Ochrona patentowa nowych odmian roślin w Stanach Zjednoczonych Ameryki, „Kwartalnik Urzędu Patentowego RP” 2023/1
Kopff A., Co chronimy w dziełach naukowych?, „Państwo i Prawo” 1978/6
Kopff A., Odkrycia naukowe i ich związek z wynalazkami oraz ochrona prawna, „Zeszyty Naukowe AGH” 1971/266
Kostański P. [w:] Prawo własności przemysłowej. Komentarz, red. P. Kostański, Warszawa 2014
Kryszewski W. [w:] Encyklopedia PWN, hasło: Naukowe odkrycie, https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/naukowe-odkrycie;3946185.html (dostp: 29.04.2024 r.)
Laskowska-Litak E. [w:] Ustawy autorskie. Komentarze, t. I, red. R. Markiewicz, Warszawa 2021
Machała W., Utwór. Przedmiot prawa autorskiego, Warszawa 2013
Niewęgłowski A., Prawo autorskie. Komentarz, Warszawa 2021
Nowińska E., Promińska U., Szczepanowska-Kozłowska K., Prawo własności przemysłowej. Przedmiot, treść i naruszenie, Warszawa 2021
Nowińska E., Promińska U., Szczepanowska-Kozłowska K., Własność przemysłowa i jej ochrona, Warszawa 2014
Pacud Ż., Ochrona patentowa produktów leczniczych, Warszawa 2013
Ritterman S., Komentarz do ustawy o prawie autorskim, Kraków 1937
Sarbiński R.M. [w:] Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. W. Machała, R.M. Sarbiński, Warszawa 2019
Sieńczyło-Chlabicz J. [w:] Prawo własności intelektualnej. Teoria i praktyka, red. J. Sieńczyło-Chlabicz, Warszawa 2021
Stanek J., Patentowanie genów ludzkich, Warszawa 2016
Stanisławska-Kloc S., Plagiat naukowy – naruszenie prawa do autorstwa utworu, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2020/55
Szewc A. [w:] Leksykon własności przemysłowej i intelektualnej, red. A. Szewc, Kraków 2003
Szwaja J., Ochrona dóbr osobistych twórców nauki, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej” 1985/41
du Vall M., Traple E., Kostański P., Ożegalska-Trybalska J., Podrecki P., Prawo patentowe, red. E. Traple, Warszawa 2017
du Vall M., Żakowska-Henzler H. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 14A, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017
Traple E., Trafas T., Korzystanie z dokumentów pierwotnych w działalności dokumentacyjnej i informacyjnej (Analiza i oceny na gruncie prawa autorskiego), „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej” 1984/35
Twardowska A. [w:] Prawo własności przemysłowej. Komentarz, red. P. Kostański, Warszawa 2014
Żakowska-Henzler H., Wynalazek biotechnologiczny, Warszawa 2006
Żebrowska-Kucharzyk A., Tagowska M. [w:] Prawo własności przemysłowej. Komentarz, red. A. Michalak, Warszawa 2016
dr Dariusz Kasprzycki
researcher at the Department of Intellectual Property Law of the Faculty of Law and Administration of the Jagiellonian University in Krakow (Poland).
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6397-1750
Plausibility and Enablement. Are They the Same Cup of Tea?
In recent decades, both Europe and the United States have seen significant developments in patent law, spurred by the challenges that new technologies pose to long-established legal principles. One of the most prominent areas of ongoing debate is the requirement of sufficient disclosure, in particular in connection with the inventive step assessment. Both in the US and Europe we have witnessed recently significant judgements invalidating life science patents on the ground of missing those requirements. In consequence these technology-specific complexities have reshaped the patent landscape and call for a renewed examination of the core principles underpinning patentability. This article begins with a brief overview of the fundamental rules governing the disclosure of inventions. It then turns to a detailed discussion of the concepts of enablement and plausibility, focusing on their legal significance and practical application. Special attention will be given to plausibility, illustrated by a close analysis of the European Patent Office (EPO) Enlarged Board of Appeal’s landmark decision in case G 2/21. The central aim of this article is to compare the two key patent law concepts identified in the title: enablement and plausibility. However, given that plausibility remains a relatively recent and unsettled notion—marked by legal uncertainty and ongoing debate—greater emphasis will be placed on its development and implications.
Keywords: patent law, sufficient disclosure, enablement, plausibility, inventive step, description, patent claims
Bibliografia / References
Brian P. O’Shaughnessy, The False Inventive Genus: Developing a New Approach for Analyzing the Sufficiency of Patent Disclosure Within the Unpredictable Arts, 7 Fordham Intell. Prop. Media & Ent. L.J. 147 (1996). Available at: https://ir.lawnet.fordham.edu/iplj/vol7/iss1/10
Bruno de Vuyst, Enablement and Written Description’ in USPTO Patent Applications in the Biotechnological and Pharmaceutical Sectors: A Primer, 13(1) eLaw Journal: Murdoch University Electronic Journal of Law (2006).
Chandra Garry, Enzo Biochem, Inc. v. Gen-Probe, Inc., 18(1) Berkeley Technology Law Journal, 195–208 (2003), https://www.btlj.org/data/articles2015/vol18/18_1_AR/18-berkeley-tech-l-j-0195–0208.pdf
Chimeric Mice: Invalidity of Product Claims due to lack of Sufficient Disclosure of the Invention, 69(10) GRUR International, 1039–1050 (2020)
Christine R. O’Brien Laramy, Biotechnology & the Patent Quid Pro Quo: When Is ‘This’ Enough For ‘That’?, Stanford Technology Law Review, Vol. 27 (2024), and the case law provided there.
Dmitry Karshtedt, Mark Lemley & Sean Seymore, The Death of the Genus Claim, 35(1) Harvard Journal of Law & Technology, 1–72 (2021), http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3668014
Edimilson Junqueira Braga, Allan Ribeiro de Souza, Pedro Leal de Lima Soares & Ricardo Carvalho Rodrigues, The Role of Specification in Patent Applications: A Comparative Study on Sufficiency of Disclosure, 53 World Patent Information, 58–65 (2018); WIPO, Certain Aspects of National/Regional Patent Laws https://www.wipo.int/export/sites/www/scp/en/national_laws/disclosure.pdf
Global patents comparative law guide: Sufficiency of disclosure, Norton Rose Fulbright report 2022, https://www.nortonrosefulbright.com/en-pl/knowledge/publications/d4098ffa/global-patents-comparative-law-guide-sufficiency-of-disclosure
Ikechi Mgbeoji, The Juridical Origins of the International Patent System: Towards a Historiography of the Role of Patents in Industrialization, 5(2) Journal of the History of International Law, 403–422 (2003), https://digitalcommons.osgoode.yorku.ca/scholarly_works/889/
International Association for the Protection of Intellectual Property (AIPPI), Resolution on Study Question – Patents – Plausibility, adopted at the AIPPI World Congress in London, 18 Sept. 2019, available at: https://abpi.org.br/wp-content/uploads/2019/12/3_Resolution_Patents_Plausibility_English-1.pdf
Jacob Sherkow & Mark Lemley, Brief of Patent Law Professors as Amicus Curiae Supporting the Appellant and Reversal (In re Xencor) (October 4, 2023). In re Xencor, No. 23–2048 (Fed. Cir. 2023), University of Illinois College of Law Legal Studies Research Paper No. 24–08, available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=4594874
Jonathan Gardner, A three-decade monopoly: How Amgen built a patent thicket around its top-selling drug, Biopharmadive 1 Nov. 2021, https://www.biopharmadive.com/news/amgen-enbrel-patent-thicket-monopoly-biosimilar/609042/
Mark A. Lemley, Dan L. Burk, Policy Levers in Patent Law, 89(7) Virginia Law Review, 1575–1696 (2003), DOI: http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.431360
Mark Lemley, Jacob Sherkow, The Antibody Patent Paradox, 132(4) Yale Law Journal, 994–1212 (2023), available at: https://www.yalelawjournal.org/article/the-antibody-patent-paradox
Markus Ackermann, A Plea for Less Hindsight in the Inventive Step Test, 72(8)GRUR International, 729–736 (2023), https://doi.org/10.1093/grurint/ikad063
Markus Ackermann, No Need for ‘Plausibility’ in German Patent Law, 70(1) GRUR International, 3–10 (2021), https://doi.org/10.1093/grurint/ikaa146
R. Hughes, G 2/21: Is the technical effect embodied by the invention as originally disclosed? IPKat (24 March 2023), https://ipkitten.blogspot.com/2023/03/g-221-did-invention-as-originally.html
Robin Jacob, Plausibility and Policy, 17(6) Bio-Science Law Review, 223–233 (2020)
Robin Trigg & Hannah Edwards, United Kingdom Patent Decisions Overview 2024, (56) IIC – International Review of Intellectual Property and Competition Law (2025), https://doi.org/10.1007/s40319–025–01573-w.
Statement of Amicus Curiae The American Intellectual Property Law Association, https://www.aipla.org/docs/default-source/advocacy/2023.10.06-(18)-brief-aipla.pdf?sfvrsn=3c5e5244_1
Tamaris Bucher, The Barrier Around Antibody Inventions at the European Patent Office, epi Information 2024, No. 4, available at: https://information.patentepi.org/issue-4–2024/the-barrier-around-antibody-inventions.html
Thomas Irvin, Michael Kaminski, Walter Boyd, jr. & Mary Helmberger-Jones, The Significant Federal Circuit Cases Interpreting Section 112, 41 The American University Law Review, 621, 654
Tim Roberts, Sufficiency Of Disclosure (Enabling Disclosure, Disclosure of Prior Art, Best Mode) https://www.wipo.int/export/sites/www/meetings/en/2006/scp_of_ge_06/presentations/scp_of_ge_06_roberts.pdf
Ż. Żemła-Pacud, To Have Your Cake and Eat It Too: Sufficient Disclosure of Inventions in the Light of the Polish Supreme Administrative Court’s Judgment of 24 April 2022, II GSK 1724/18, 54 International Review of Intellectual Property and Competition Law, 1105–1115 (2023), https://doi.org/10.1007/s40319–023–01352–5
Lavinia Brancusi
Części zamienne w świetle prawa wzorów, prawa konkurencji oraz regulacji prokonsumenckich dotyczących prawa do naprawy
Niniejsza publikacja przedstawia problematykę części zamiennych z perspektywy prawa wzorów przemysłowych/unijnych, prawa konkurencji oraz regulacji prokonsumenckich dotyczących zasad promujących naprawę towarów oraz ustanowienia ekoprojektu. Pierwsza cześć odnosi się do okresu braku harmonizacji w prawie wzorów oraz niemożności rozwiązania kwestii ograniczonego dostępu do części zamiennych oraz ich wygórowanych cen przez samo stosowanie norm prawa konkurencji. Druga część zawiera analizę zakresu nowej i obowiązkowej klauzuli napraw oraz jej wpływu na liberalizację rynku wtórnego części i usług serwisowych, z uwzględnieniem interakcji z regulacjami z zakresu prawa naprawy. Następna część rozważań sytuuje problematykę części zamiennych w świetle norm prawa konkurencji, wykazując podstawowe trudności w przyjęciu naruszenia prawa konkurencji z powodu definicji rynku właściwego. Ostatnia część odnosi się do specyficznych regulacji z zakresu prawa konkurencji obecnych od wielu lat w sektorze motoryzacyjnym, które mają na celu usprawnienie praktyk dystrybucyjnych oraz zapewnienie dostępu niezależnym podmiotom do części zamiennych, narzędzi i informacji technicznych koniecznych do realizacji usług serwisowych. Regulacje prokonsumenckie przynoszą dodatkową warstwę obowiązków związanych z wytwarzaniem, dystrybucją części zamiennych oraz gromadzeniem i udostępnianiem informacji w celu świadczenia usług naprawczych. Publikacja wykazuje na niejasny sposób interakcji omawianych tutaj regulacji prawnych, podnosząc wątpliwości co do osiągniecia celu poprawy konkurencji na rynku wtórnym.
Słowa kluczowe: części zamienne, prawo wzorów, prawo konkurencji, klauzula napraw, ekoprojekt, naprawa, informacje techniczne, motoryzacja, dystrybucja, wyłączenia grupowe
dr hab. Lavinia Brancusi
Doctor habilited of laws, associate professor at the Institute of Law Studies, New Technologies Law Centre, Polish Academy of Sciences, Warsaw, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7042-1084
Spare Parts in the Light of Design Law, Competition Law, and Pro-consumer Regulations on the Right to Repair
The article discusses the issue of spare parts from the perspective of design law, competition law, and pro-consumer regulations promoting the repair of goods and ecodesign requirements. The first section addresses the time when design law was not harmonized, while competition rules alone could not solve the problem of limited access to spare parts and their high prices. The second part looks at the scope of the new and compulsory design repair clause, its impact on the liberalization of the aftermarket of spare parts and maintenance services, and the interplay with the aforementioned consumer regulations. The following section places spare parts within the framework of competition law by emphasising the main difficulty of defining the relevant market so as to establish a competition law infringement. The final part focuses on specific regulations of competition law, which have been present in the automotive sector for many years, with the aim of improving distribution and independent access to spare parts, tools and technical information necessary for repair services. Pro-consumer regulations bring an additional layer of obligations relating to the manufacturing, distribution of spare parts, and the collection and sharing of information for repair purposes. This study argues that the absence of clarity as to the interaction between the legal regulations discussed here may compromise the achievement of the goal of improving competition on the aftermarket of repair services.
Keywords: spare parts, design law, competition law, repair clause, ecodesign, repair, technical information, automotives, distribution, block exemptions
Bibliografia / References
Arena A., Bergmann B., Himes J.L., Two bodies of law separated by a common mission: Unilateral conduct by dominant firms at the IP/antitrust intersection in the EU and US , „European Competition Journal” 2013/9 (3)
Banasiński C., Cele prawa konkurencji [w:] System Prawa Unii Europejskiej, t. 9, Prawo konkurencji, red. A. Jurkowska-Gomułka, A. Piszcz, Warszawa 2024
Beldiman D., Blanke-Roeser C., An International Perspective on Design Protection of Visible Parts, Berlin 2017
Beldiman D., Blanke-Roeser C., Tischner A., Spare parts and design protection – different approaches to a common problem. Recent developments from the EU and US perspective, „GRUR International – Journal of European and International IP Law” 2020/69 (7)
Bently L., Sherman B., Gangjee D., Johnson P., Intellectual Property Law, Oxford 2022
Brancusi L., A multi-perspective view on visibility in EU design law, „Journal of Intellectual Property Law & Practice” 2024/19 (8)
Clark J., Antitrust and data: What your car knows and who it should tell, „Journal of Competition Law & Practice” 2020/12 (2)
Cornish W., Llewelyn D., Aplin T., Intellectual Property. Patents, Copyright, Trade Marks and Allied Rights, London 2013
Dakar R., The essential facilities doctrine, intellectual property rights, and access to Big Data, „IIC – International Review of Intellectual Property and Competition Law” 2023/54
Drexl J., Intellectual property and antitrust law: IMS Health and Trinko – antitrust placebo for consumers instead of sound economics in refusal-to-deal cases, „IIC – International Review of Intellectual Property and Competition Law” 2004/35 (7)
Eberhardt A., Why the discriminatory application of criteria in selective distribution systems is block exempted under Regulation 330/2010, „European Competition Journal” 2015/11 (1)
Frenz W., Handbook of EU Competition Law, Berlin 2016
Furuta A., Heath C., The right to repair, refill and recycle by way of anti-trust defence – comment on the Japanese decisions Ricoh I, Ricoh II and Brother, „GRUR International – Journal of European and International IP Law” 2023/72 (11)
Gisonna N., Right to repair: legal concept, Britannica, 2.05.2025 r., https://www.britannica.com/topic/right-to-repair (dostęp: 22.05.2025 r.)
Govaere I., The Use and Abuse of Intellectual Property Rights in E.C. Law, London–Toronto 1996
Grejdziak L., Rynek właściwy [w:] System Prawa Unii Europejskiej, t. 9, Prawo konkurencji, red. A. Jurkowska-Gomułka, A. Piszcz, Warszawa 2024
Hartwig H., Spare parts under European design and trade mark law, „Journal of Intellectual Property Law & Practice” 2016/11 (2)
Holzweber S., Tying and bundling in the digital era, „European Competition Journal” 2018/14 (2–3)
Hou L., Excessive prices within EU competition law, „European Competition Journal” 2011/7 (1)
Jones A., Sufrin B., EU Competition Law, Oxford 2016
Jurkowska-Gomułka A., Wyłączenia grupowe [w:] System Prawa Unii Europejskiej, t. 9, Prawo konkurencji, red. A. Jurkowska-Gomułka, A. Piszcz, Warszawa 2024
KE, Right to repair: Commission introduces new consumer rights for easy and attractive repairs, 22.03.2023 r., https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_23_1794 (dostęp: 22.05.2025 r.)
Krzyżewski T., Zakaz konkurowania w polskim i unijnym prawie antymonopolowym, Warszawa 2022
Kur A., Limiting IP Protection for Competition Policy Reasons – A Case-Study Based in the EU Spare-Parts-Design Discussion [w:] Research Handbook on Intellectual Property and Competition Law, red. J. Drexl, Northampton, MA 2008
Kur A., Lee N., Tischner A., Fairness in Intellectual Property Law, Northampton, MA 2024
Marsden P., Whelan P., Intervention and the internal market: Contemporary European competition initiatives concerning distribution in the market for new cars, „European Competition Journal” 2008/4 (2)
Miąsik D., Stosunek prawa ochrony konkurencji do prawa własności intelektualnej, Warszawa 2012
Podrecki P., Rodzaje porozumień [w:] System Prawa Prywatnego, t. 15, Prawo konkurencji, red. M. Kępiński, Warszawa 2014
Podrecki P., Zakaz porozumień ograniczających konkurencję [w:] System Prawa Prywatnego, t. 15, Prawo konkurencji, red. M. Kępiński, Warszawa 2014
Right to Repair, https://repair.eu/ (dostęp: 22.05.2025 r.)
Schovsbo J., As if made for each other – intellectual property rights and protection of compatible products, „IIC – International Review of Intellectual Property and Competition Law” 1998/5
Schovsbo J., Dinwoodie G., Design protection for products that are „dictated by function” [w:] The EU Design Approach. A Global Appraisal, red. A. Kur, M. Levin, J. Schovsbo, Northampton, MA 2018
Schulz L., The economics of aftermarkets, „Journal of European Competition Law & Practice” 2015/6 (2)
Semeniuk P., Czy prawo konkurencji rozwiąże problem vendor lock-in w sektorze oprogramowania B2B?, „Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny – IKAR” 2018/8 (7)
Seville C., EU Intellectual Property Law and Policy, Cheltenham 2018
Szczepanowska-Kozłowska K., Wyczerpanie praw własności przemysłowej. Patent i prawo ochronne na znak towarowy, Warszawa 2003
Szot P., Zięba A., Umowy dystrybucyjne w przemyśle samochodowym w nowym systemie wyłączeń grupowych, „Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny – IKAR” 2012/3 (1)
Targański B., Definiowanie rynków produktowych w gospodarce cyfrowej w świetle projektu Zawiadomienia Komisji w sprawie definicji rynku właściwego do celów unijnego prawa konkurencji z 8.11.2022 roku, „Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny – IKAR” 2023/12 (1)
This is your right to repair, repair.org, https://www.repair.org/stand-up (dostęp: 22.05.2025 r.)
Tischner A., Chopping off Hydra’s Heads: Spare Parts in EU Design and Trade Mark Law [w:] Transition and Coherence in Intellectual Property Law. Essays in honour of Annette Kur, red. N. Bruun, G.B. Dinwoodie, M. Levin, A. Ohly, Cambridge 2021
Tischner A., Części składowe wytworu złożonego używane do jego naprawy [w:] System Prawa Prywatnego, t. 14B, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017
Tischner A., Częściowe wzory niezarejestrowane – w poszukiwaniu przedmiotu ochrony nieformalnej, „Europejski Przegląd Sądowy” 2023/3
Tischner A., Reforma prawa wzorów w Europie – o reżimie wzorniczym perspektywicznie i (nieco) krytycznie, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2023/2
van der Velden M., Maitre-Ekern E., Katland Wanja D., The role of independent repair in a circular and regenerative economy, „Circular Economy and Sustainability” 2024/4
Wagner A., Oberhammer S., The application of competition law to the automotive industry, „Journal of European Competition Law & Practice” 2015/5 (9)
Wegner A.C., Schwenker B., The automotive industry under scrutiny: Competition law development in Europe, „Journal of European Competition Law & Practice” 2020/11 (1–2)
Wernicka K. [w:] Komentarze Prawa Prywatnego, t. VIIIA, Prawo własności przemysłowej. Komentarz, red. Ł. Żelechowski, Warszawa 2022
Widła B., Circular economy versus copyright protection of computer programs in the EU: challenges and lessons from the CJEU’s judgment in Top System, „Journal of Intellectual Property Law & Practice” 2023/5
Whish R., Bailey D., Competition Law, Oxford 2021
Wojciechowska A., Wytwór [w:] System Prawa Prywatnego, t. 14B, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017
Wojcieszko-Głuszko E. [w:] Prawo własności przemysłowej. Komentarz, red. J. Sieńczyło-Chlabicz, Legalis 2020
Wojtaszek-Mik E., Wyłączenia grupowe [w:] System Prawa Prywatnego, t. 15, Prawo konkurencji, red. M. Kępiński, Warszawa 2014
Wojciech Gierszewski
Pojęcie „powództwa oczywiście bezzasadnego” na gruncie art. 22 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji w świetle najnowszych poglądów doktryny i orzecznictwa
Artykuł podejmuje tematykę powództwa oczywiście bezzasadnego, o którym mowa w art. 22 u.z.n.k. Celem artykułu jest ustalenie kryteriów oceny wskazanego powództwa zgodnie z najnowszymi poglądami doktryny i orzecznictwa, wykształconymi szczególnie po wprowadzeniu do Kodeksu postępowania cywilnego przepisu art. 1911. Przybliżając tematykę, autor wskazuje na generalne cechy analizowanego powództwa, wykształcone na gruncie Kodeksu postępowania cywilnego, jak również na specyfikę i odrębności wynikające z regulacji art. 22 u.z.n.k., które na pojęcie to każą patrzeć odmiennie niż dotychczas. „Oczywistość” bezzasadności, jego zdaniem, należy oderwać od pobieżnej oceny prawnika dokonanej prima facie na podstawie pozwu i załączników. Zdaniem autora powództwo oczywiście bezzasadne z art. 22 u.z.n.k. to kwalifikowana forma powództwa oczywiście bezzasadnego ogólnego, które dodatkowo zostało wytoczone w celu (co najmniej częściowo) innym niż dochodzenie ochrony prawnej. Sąd stwierdza jego wystąpienie na podstawie całości materiału dowodowego sprawy, orzekając o tym w wyroku. Stanowisko autora wspierają aktualne poglądy doktryny oraz przytoczone orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Warszawie.
Słowa kluczowe: nieuczciwa konkurencja, powództwo oczywiście bezzasadne, art. 22 u.z.n.k., sankcja za wytoczenie powództwa oczywiście bezzasadnego, test prawnika, test przedsiębiorcy
dr Wojciech Gierszewski, LL.M.
Attorney at law, patent attorney, Deputy President of the IP Institute, Gdansk, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5983-227X
The Concept of ‘Manifestly Unfounded Lawsuit’ Under Article 22 of the Act on Combating Unfair Competition in the Light of Latest Views in Scholarship and Case Law
The article discusses the topic of manifestly unfounded lawsuits, as referred to in Article 22 of the Act on Combating Unfair Competition. The aim of this article is to determine the criteria of such lawsuits in accordance with the latest views expressed in legal scholarship and case law, especially those that emerged after Article 191(1) had been inserted into the Code of Civil Procedure. While explaining this issue, the author indicates the general features of the analysed lawsuits, established on the basis of the Code of Civil Procedure, as well as the particularity and distinctness resulting from the regulation of Article 22 of the Act on Combating Unfair Competition, which require looking at the concept in a different way than before. The ‘manifestness’ of the lawsuit being unfounded should be detached from a cursory assessment, made by a lawyer prima facie on the basis of the statement of claim and appendices. The author believes that a manifestly unfounded lawsuit mentioned in Article 22 of the Act on Combating Unfair Competition is an aggravated form of the general manifestly unfounded lawsuit, which - moreover - was initiated (at least partially) for a purpose different than seeking legal protection. A court pronounces a lawsuit as such in a judgment, on the basis of all evidence adduced in a given case. The author’s position is supported by the current views of legal scholars and the cited judgment of the Court of Appeal in Warsaw.
Keywords: unfair competition, manifestly unfounded lawsuit, Article 22 of the Act on Combating Unfair Competition, sanction for initiating a manifestly unfounded lawsuit, lawyer’s test, entrepreneur’s test
Bibliografia / References
Błaszczak Ł., Powództwo oczywiście bezzasadne Art. 191 1 k.p.c., Warszawa 2021
Gapska E., Przeciwdziałanie nadużyciom prawa procesowego w znowelizowanym Kodeksie postępowania cywilnego. Cz. 2 – Powództwo oczywiście bezzasadne, „Monitor Prawniczy” 2019/16
Gąsiorowski K., Pozwem w rynkowego konkurenta, „Rzeczpospolita” z 6.10.2020 r.
Jakubecki A., Skubisz R. [w:] Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, red. J. Kępiński, J. Szwaja, Legalis 2024
Jasińska K., Artykuł 22 u.z.n.k. – zagadnienia proceduralne, czyli czy zawsze niezbędny jest pozew [w:] Experientia docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple, red. P. Kostański, P. Podrecki, T. Targosz, Warszawa 2017
Jasińska K., Powództwo oczywiście bezzasadne [w:] K. Jasińska, Z. Pinkalski, J. Rasiewicz, A. Sokołowska-Ławniczak, Metodyka pracy pełnomocnika w sprawach cywilnych z zakresu prawa własności intelektualnej, Warszawa 2021
Michalak A., Oczywiście bezzasadne powództwo w dziedzinie praw własności przemysłowej, „Przegląd Sądowy” 2013/11–12
Nowińska E. [w:] Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, red. E. Nowińska, M. du Vall, Warszawa 2013
Rasiewicz J. [w:] Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, red. M. Zdyb, M. Sieradzka, Warszawa 2016
Sołtys B., Nazwy handlowe i ich ochrona w prawie polskim, LEX 2003
Szczepanowska-Kozłowska K. [w:] Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Komentarz, red. E. Nowińska, K. Szczepanowska-Kozłowska, Warszawa 2018
Szostak R., Z problematyki odpowiedzialności odszkodowawczej za nadużycie środków ochrony procesowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2011/2
Tomczak T., Instytucja oddalenia powództwa oczywiście bezzasadnego jako stworzony przez ustawodawcę potencjalny mechanizm do darmowego przerywania biegu przedawnienia?, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica” 2023/105
Tomczak T., Okoliczności dotyczące sprawy w rozumieniu art. 191[1] KPC (powództwo oczywiście bezzasadne), „Monitor Prawniczy” 2021/16
Trzebiatowski M., Forma dochodzenia przeprosin za oczywiście bezzasadne powództwo z tytułu nieuczciwej konkurencji (art. 22 ust. 1 uznk), czyli analogiczny problem jak z wnioskiem na podstawie art. 423 § 1 ksh [w:] Prawo handlowe. Między teorią, praktyką a orzecznictwem. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Januszowi A. Strzępce, red. E. Zielińska, P. Pinior, P. Relidzyński, W. Wyrzykowski, M. Żaba, Warszawa 2019
Wojcieszko-Głuszko E., Roszczenie o złożenie oświadczenia w prawie nieuczciwej konkurencji [w:] Księga pamiątkowa ku czci Profesora Janusza Szwaji, red. E. Nowińska, M. du Vall, Prace Instytutu Prawa Własności Intelektualnej UJ, z. 88, Kraków 2004