Ochrona inwestora a ochrona konsumenta na rynku kapitałowymprof. dr hab. Marek Wierzbowski
Autor jest profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Warszawskiego, partnerem w kancelarii Prof. Marek Wierzbowski i Partnerzy – Adwokaci i Radcowie Prawni (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4980-0557).
Ochrona inwestora a ochrona konsumenta na rynku kapitałowym
W środowisku maklerskim budzi niepokój traktowanie inwestorów na rynku kapitałowym jako konsumentów. Obecnie wiele aktów unijnych dotyczących rynku kapitałowego posługuje się równolegle określeniami inwestor i konsument. Przepisy przewidują szczególny tryb ochrony inwestorów detalicznych ze względu na specyfikę rynku kapitałowego. Tej problematyce poświęcony jest najnowszy raport ESMA. Inwestycje w instrumenty finansowe obarczone są ryzykiem, które inwestor świadomie przyjmuje. Nie można takich inwestycji traktować jako odpowiednika oszczędzania w bankach. Nie można też, w razie niepowodzenia inwestycji, winić za to instytucję finansową, dzięki której nabyto te instrumenty, o ile dochowane były przepisy dotyczące obrotu instrumentami finansowymi.
Słowa kluczowe: inwestor, konsument, ESMA, KNF, UOKiK, oszczędzanie, ryzyko
prof. dr hab. Marek Wierzbowski
The author is a full professor working at the University of Warsaw, a partner at Prof. Marek Wierzbowski i Partnerzy – Adwokaci i Radcowie Prawni law office, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4980-0557).
Investor Protection and Consumer Protection in the Capital Market
Securities brokers are concerned about capital market investors being treated as consumers. Currently, many EU acts relating to the capital market use the terms ‘investor’ and ‘consumer’ in parallel. The legislation provides for a special mode of protection for retail investors due to the particularities of the capital market. This is the subject of the latest report prepared by the ESMA. Investments in financial instruments involve risks that the investor knowingly assumes. Such investments cannot be seen as equivalent to saving in banks. Nor, if the investment fails, can the financial institution through which the instruments were acquired be blamed for it, provided that the provisions relating to trading in financial instruments have been observed.
Keywords: investor, consumer, ESMA, Polish Financial Supervision Authority, (Polish) Office for Competition and Consumer Protection, saving, risk
Bibliografia / References
Dybiński J., Pojęcie konsumenta na rynku kapitałowym w prawie polskim i unijnym, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2018/2.
Dybiński J. [w:] System Prawa Handlowego, red. S. Włodyka, A. Szumański, t. 4, Prawo instrumentów finansowych, red. M. Stec, Warszawa 2016.
Jagielska M., Ile przedsiębiorcy jest w konsumencie? – o zmianie podejścia do definiowania konsumenta we współczesnym acquis communautaire [w:] Ius est ars boni et aequi. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Józefowi Frąckowiakowi, red. A. Dańko-Roesler, M. Leśniak, M. Skory, B. Sołtys, Wrocław 2018.
Jastrzębski J., Nie można kwestionować podstawowych zasad rynku, „Dziennik Gazeta Prawna” z 1.03.2022 r., nr 41.
Komierzyńska-Orlińska E. [w:] Konstytucja biznesu. Komentarz, red. M. Wierzbowski, Warszawa 2019.
Nadolska A., Konsument i klient na rynku usług finansowych. Problem zakresu podmiotowego ochrony na rynku finansowym [w:] Ochrona konsumenta na polskim i międzynarodowym rynku finansowym, red. J. Monkiewicz, E. Rutkowska-Tomaszewska, Warszawa 2019.
Osajda K., Ochrona inwestora – konsumenta na rynku instrumentów finansowych (rynku kapitałowym), „Państwo i Prawo” 2021/4.
dr hab. Jerzy P. Naworski
Autor jest profesorem Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz sędzią Sądu Okręgowego w Toruniu (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9014-1338).
Ochrona prawa kontroli wspólnika spółki z o.o. w procedurze sądowej (cz. II)
Opracowanie stanowi kontynuację rozważań na temat sądowej ochrony prawa kontroli wspólnika spółki z o.o. Dotyczą one składu sądu rejestrowego orzekającego w pierwszej instancji, postępowania sądowego, rozstrzygnięcia sprawy przez sąd rejestrowy, środków zastrzeżenia, postępowania odwoławczego i wykonania postanowienia uwzględniającego wniosek wspólnika. W wyniku ciągłych zmian dokonywanych przez ustawodawcę stan prawny obejmujący poruszane zagadnienia jest niezmiernie skomplikowany. Jego przedstawienie wraz z próbą rozwiązania kontrowersyjnych kwestii jest zasadniczym celem artykułu. Została w nim przedstawiona m.in. wykładnia art. 5091 § 2 k.p.c., zgodnie z którą kompetencje referendarzy sądowych nie obejmują czynności w sprawach rejestrowych sensu largo, w tym w sprawach o ochronę prawa wspólnika do informacji (z art. 212 § 4 k.s.h.).
Słowa kluczowe: sąd rejestrowy, skład sądu, postępowanie sądowe, rozstrzygnięcie, apelacja, postępowanie odwoławcze, wykonanie orzeczenia
dr hab. Jerzy P. Naworski
The author is a professor of the Nicolaus Copernicus University in Torun, Poland, and a judge of the Regional Court in Torun (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9014-1338).
Protection of the Right of Supervision Enjoyed by a Shareholder of a Limited Liability Company in a Court Procedure (Part 2)
The study continues the considerations on judicial protection of the right of supervision enjoyed by a shareholder of a limited liability company. It deals with the composition of the registration court adjudicating panel in the first instance, court proceedings, determination of the case by the registration court, objections, appeal proceedings and enforcement of the decision granting the shareholder’s motion. As a result of constant legislative amendments, the state of the law regulating the issues in question is extremely complex. Presenting it, as well as attempting to resolve the controversial issues, is the primary objective of the article. It presents, inter alia, an interpretation of Article 5091 (2) of the Code Civil Procedure, according to which the powers of assistant judges do not comprise acting in registration cases in the broad sense, including litigation initiated to protect a shareholder’s right to information (under Article 212(4) of the Code of Commercial Partnerships and Companies).
Keywords: registration court, composition of the adjudicating panel, registration proceedings, determination, appeal, appeal proceedings, enforcement of judgment
Bibliografia / References
Arkuszewska A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian, t. 2, red. T. Zambrzuski, LEX 2020.
Ciepła T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 4, Artykuły 730–1088, red. T. Wiśniewski, LEX 2021.
Domińczyk T., Tomalak M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 3, Artykuły 506–729, red. T. Wiśniewski, LEX 2019.
Góra-Błaszczykowska A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 3, Art. 506–729, red. T. Wiśniewski, LEX 2021.
Kunicki I. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 4, Komentarz. Art. 730–10951, red. A. Marciniak, Legalis 2020.
Łochowski M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 4, Art. 506–1217, red. T. Szanciło, Legalis 2019.
Marszałkowska-Krześ E., Budniak-Rogala A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. E. Marszałkowska-Krześ, Legalis 2021.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2a, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 151–226, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Pajor T., Odpowiedzialność dłużnika za niewykonanie zobowiązania, Warszawa 1982.
Pruś P. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, Art. 478–1217, red. M. Manowska, LEX 2021.
Radkiewicz T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 2, Komentarz. Art. 506–1217, red. T. Szanciło, Legalis 2019.
Szumański A. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 3, Spółka akcyjna. Komentarz do artykułów 301–458, Warszawa 2008.
dr Radosław Poprawski, LL.M.
Autor jest radcą prawnym w kancelarii Domański Zakrzewski Palinka sp. k. (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1436-3385).
Ustąpienie akcjonariusza z prostej spółki akcyjnej
Przewidziane w przepisach o prostej spółce akcyjnej ustąpienie akcjonariusza ze spółki stanowi instytucję nieznaną dotychczas Kodeksowi spółek handlowych. O ustąpieniu z prostej spółki akcyjnej orzeka sąd. Akcje akcjonariusza ustępującego podlegają wykupowi przez prostą spółkę akcyjną na rachunek pozostałych akcjonariuszy. Autor zauważa, że ustąpienie prowadzi do wygaśnięcia stosunku prawnego członkostwa łączącego akcjonariusza z prostą spółką akcyjną. Wobec tego niedopuszczalne jest orzeczenie ustąpienia akcjonariusza w części, tj. w odniesieniu do jedynie niektórych z posiadanych przez niego akcji. De lege lata nie istnieją przeszkody do orzeczenia ustąpienia akcjonariusza za jego zgodą bez wynagrodzenia. Ponadto brak zapłaty ceny wykupu akcji pozostaje bez wpływu na skuteczność ustąpienia akcjonariusza. Do przejścia akcji na prostą spółkę akcyjną dochodzi już z chwilą uprawomocnienia się wyroku orzekającego ustąpienie akcjonariusza, a wpis do rejestru akcjonariuszy prostej spółki akcyjnej jako wskazanego w orzeczeniu o ustąpieniu nabywcy akcji akcjonariusza ustępującego ma charakter jedynie deklaratoryjny. Ponieważ żądanie orzeczenia ustąpienia ze spółki zmierza przede wszystkim do ukształtowania stosunku korporacyjnego (organizacyjnego) między członkiem korporacyjnej osoby prawnej (akcjonariuszem ustępującym) a tą osobą prawną (prostą spółką akcyjną) oraz między członkami tej osoby prawnej (akcjonariuszami), a dopiero w dalszej kolejności (w wyniku orzeczonego ustąpienia) do wywołania ewentualnych skutków majątkowych w postaci zapłaty ceny wykupu akcji, jest to sprawa o prawo niemajątkowe, z którym może być dochodzone łącznie roszczenie majątkowe. Z tego względu sprawa o ustąpienie akcjonariusza z prostej spółki akcyjnej należy do właściwości rzeczowej sądu okręgowego.
Słowa kluczowe: prosta spółka akcyjna, przesłanki ustąpienia akcjonariusza, powództwo o ustąpienie akcjonariusza, cena wykupu akcji, wpis w rejestrze akcjonariuszy
dr Radosław Poprawski, LL.M.
The author is an attorney at law working for Domański Zakrzewski Palinka sp. k. law firm, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1436-3385).
Shareholder’s Departure from a Simple Joint-Stock Company
A shareholder’s departure (Polish: ustąpienie) from the company, as provided for in the regulations on the simple joint-stock company, is a new measure introduced in the Code of Commercial Companies. Departure from a simple joint-stock company is ordered by a court. Shares of the departing shareholder are redeemed by the simple joint-stock company for the account of the other shareholders. The author notes that departure leads to the termination of the legal relationship of membership between the shareholder and the simple joint-stock company. For this reason, it is inadmissible to order the shareholder’s departure in part, i.e. with respect to only some of the shares held thereby. As the law stands, there are no obstacles to ordering the departure of a shareholder with the latter’s consent without remuneration. Furthermore, failure to pay the share redemption price does not affect the effectiveness of the shareholder’s departure. The shares are transferred to the simple joint-stock company as soon as the order on the shareholders’ departure becomes final and non-revisable, and the entry of the simple joint-stock company into its shareholders’ register as the acquirer of the shares of the departing shareholder indicated in the order on the departure is merely declaratory. Since the motion for an order on departure from the company is aimed primarily at forming a corporate (organizational) relationship between a member of a corporate legal person (the departing shareholder) and that legal person (the simple joint-stock company), and between the members of that legal person (its shareholders), and only secondarily (as a result of the ordered departure) at triggering possible financial effects in the form of payment of the share redemption price, it is a case concerning non-property rights with which property claims may be pursued jointly. Therefore, a regional court has subject-matter jurisdiction to hear an action for a shareholder’s departure from a simple joint-stock company.
Keywords: simple joint-stock company, reasons for shareholder’s departure, action for shareholder’s departure, share redemption price, entry in the share register
Bibliografia / References
Błaszczak Ł. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian, t. 1, red. T. Zembrzuski, Warszawa 2020.
Kappes A., Uwolnienie „więźnia korporacyjnego” spółki z o.o. przez wypowiedzenie udziału w spółce, „Przegląd Prawa Handlowego” 2015/10.
Keler G. [w:] Prosta spółka akcyjna. Komentarz, red. R. Adamus, P. Malinowski, Warszawa 2021.
Kidyba A., Kodeks spółek handlowych, t. 1, Komentarz do art. 1–300, Warszawa 2017.
Kidyba A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz, Warszawa 2014.
Kopaczyńska-Pieczniak K. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2, Komentarz do art. 151–300, red. A. Kidyba, Warszawa 2018.
Kozieł G., Prosta spółka akcyjna. Komentarz do art. 3001–300134 KSH, Warszawa 2020.
Manowska M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Art. 1–47716, red. M. Manowska, Warszawa 2021.
Mazgaj M. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2020.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2B, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 227–300, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2018.
Wiśniewski T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, Artykuły 367–50539, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2021.
Stanisław Stefaniak
Autor jest doktorantem w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-6905-6390).
Zakres przedmiotowy rozporządzenia 2017/2402 w sprawie sekurytyzacji a modele sekurytyzacji w prawie polskim
Unijne rozporządzenie 2017/2402 w sprawie sekurytyzacji nakłada szereg obowiązków regulacyjnych na podmioty uczestniczące w transakcji sekurytyzacji. Rozporządzenie posługuje się jednak swoistą definicją sekurytyzacji, na gruncie której konstytutywną cechą sekurytyzacji jest tzw. tranching ryzyka kredytowego. Artykuł przedstawia definicję sekurytyzacji zawartą w rozporządzeniu 2017/2402, ze szczególnym uwzględnieniem charakterystyki tranchingu ryzyka kredytowego, oraz analizuje możliwość ukształtowania transakcji sekurytyzacji w sposób pozwalający na uzyskanie tranchingu ryzyka kredytowego w prawie polskim. W odniesieniu do modelu sekurytyzacji z wykorzystaniem certyfikatów inwestycyjnych możliwość różnicowania uprawnień właścicieli certyfikatów inwestycyjnych przewidują wprost przepisy prawa. W odniesieniu do sekurytyzacji w oparciu o emisję obligacji przez spółkę specjalnego przeznaczenia potencjalną przeszkodą dla ukształtowania zobowiązania emitenta w sposób odpowiadający podporządkowanym transzom sekurytyzacyjnym byłoby uznanie stosunku umownego łączącego emitenta z obligatariuszami za umowę pożyczki, co zdają się czynić niektórzy przedstawiciele doktryny. Artykuł przedstawia krytykę takiego stanowiska. Jego odrzucenie prowadzi do wniosku o dopuszczalności ukształtowania zobowiązania emitenta i uprawnień obligatariusza w sposób pozwalający na uzyskanie tranchingu ryzyka kredytowego w rozumieniu rozporządzenia 2017/2402 również w modelu sekurytyzacji z wykorzystaniem obligacji.
Słowa kluczowe: sekurytyzacja, rozporządzenie 2017/2402, tranching ryzyka kredytowego, certyfikaty inwestycyjne, obligacje
Stanisław Stefaniak
The author is a PhD candidate at the Doctoral School of Social Sciences, Adam Mickiewicz University in Poznan, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-6905-6390).
Scope of Application of Regulation 2017/2402 on Securitization in the Context of Securitization Models in the Polish Law
The EU Securitization Regulation 2017/2402 imposes a number of regulatory obligations on entities participating in a securitization transaction. However, the Regulation uses a particular definition of securitization, whereby the tranching of credit risk is a constitutive feature of securitization. The article analyses the definition of securitization in Regulation 2017/2402, with particular focus on the characteristics of credit risk tranching. Next, the possibility of structuring securitization transactions in such a way as to achieve credit risk tranching under Polish law is analysed. With regard to the securitization model with the use of investment certificates of securitization investment funds, the possibility of differentiating the rights of investment certificate holders in a manner consistent with tranching is expressly provided for by law. With regard to securitization involving an issue of bonds by a special purpose vehicle, a potential obstacle to structuring the issuer’s obligation in a manner corresponding with the subordinated securitization tranches would be a qualification of the contractual relationship between the issuer and the bondholders as a loan agreement, as some commentators seem to have proposed. The article provides a critique of this position. Its rejection leads to the conclusion that it is permissible to structure the issuer’s obligation and the bondholder’s rights in such a way that credit risk tranching within the meaning of Regulation 2017/2402 also occurs in the securitization model with the use of bonds.
Keywords: securitization, Regulation (EU) 2017/2402, credit risk tranching, investment certificates, bonds
Bibliografia / References
Altomonte C., Bussoli P., Asset-backed securities: The key to unlocking Europe’s credit markets?, Bruegel Policy Contribution 2014, https://www.bruegel.org/2014/07/asset-backed-securities-the-key-to-unlocking-europes-credit-markets/ (dostęp: 6.04.2022 r.).
BCBS, CRE40. Securitisation: General Provisions 2019, www.bis.org/basel_framework/chapter/CRE/40.htm?inforce=20191215&published=20191215 (dostęp: 6.04.2022 r.).
BCBS, International Convergence of Capital Measurement and Capital Standards. A revised Framework, 2006, https://www.bis.org/publ/bcbs128.pdf (dostęp: 6.04.2022 r.).
BCBS, IOSCO, Criteria for identifying simple, transparent and comparable securitisations, lipiec 2015, https://www.bis.org/bcbs/publ/d332.pdf (dostęp: 6.04.2022 r.).
Borowski G. [w:] Ustawa o funduszach inwestycyjnych. Komentarz, red. R. Mroczkowski, Warszawa 2014.
Chłopecki A., Definicja papierów wartościowych dłużnych, „Zeszyty Prawnicze” 2003/3.2.
Chłopecki A., Jednostki uczestnictwa i certyfikaty inwestycyjne funduszy inwestycyjnych [w:] System Prawa Handlowego, red. S. Włodyka, A. Szumański, t. 4, Prawo instrumentów finansowych, red. M. Stec, Warszawa 2016.
Chłopecki A., Obligacje a zasada swobody umów, „Monitor Prawa Bankowego” 2016/7–8.
Cullen J., Securitisation, Ring-Fencing, and Housing Bubbles: Financial Stability Implications of UK and EU Bank Reforms, „Journal of Financial Regulation” 2018, vol. 4, issue 1.
Dybiński J., Umowy na rynku instrumentów finansowych [w:] System Prawa Handlowego, red. S. Włodyka, A. Szumański, t. 5c, Prawo umów handlowych, red. M. Stec, Warszawa 2020.
Dyl M. [w:] Ustawa o obligacjach. Komentarz, red. M. Wierzbowski, Warszawa 2019.
Fabozzi F.J., Kothari V., Securitization: The Tool of Financial Transformation, Yale ICF Working Paper No. 07–07, 2007, https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=997079 (dostęp: 6.04.2022 r.).
de Gioia Carabellese P., Securitization and structured finance: from shadow banking to legal harmonization? [w:] Research Handbook on Shadow Banking, red. I.H.-Y. Chiu, I.G. Mac Neil, Cheltenham–Northampton 2018.
Gleeson S., Gleeson on the International Regulation of Banking, Oxford 2018.
Gooderham G., Forbes-Cockell C., Melnick N., More than words: A comparison of the EU risk retention rules and the latest US proposals, „International Financial Law Review” 2013/11.
Górecki P., Konstrukcja prawna i działalność funduszy sekurytyzacyjnych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/2.
Górniak K., Umowa podporządkowania wierzytelności w prawie cywilnym procesowym, materialnym i upadłościowym, „Studia Prawa Prywatnego” 2018/3.
Haładyj K., Sekurytyzacja – potrzeba zmian, „Przegląd Prawa Handlowego” 2007/3.
Janiak A., Janiak M. [w:] Kodeks cywilny, t. 3, Komentarz. Art. 627–1088, red. M. Gutowski, Warszawa 2019.
Kapijas M. [w:] Ustawa o funduszach inwestycyjnych. Komentarz, t. 1, Art. 1–157, red. A. Kidyba, Warszawa 2018.
Katner P., Sekurytyzacja aktywów spółki handlowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2016/11.
Katner P., Simple, Transparent and Standardised Securitisation (STS Securitisation) as a Specific Type of Securitisation under the Regulation 2017/2402, „Studia Iuridica Lublinensia” 2020/5.
Katner P. [w:] Umowy związane z obrotem papierami wartościowymi na rynku kapitałowym [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 9, Prawo zobowiązań – umowy nienazwane, red. W. Katner, Warszawa 2018.
van Kędzierski D., Transakcje lewarowane a ochrona wierzycieli Warszawa 2020.
Messina P., Finance for SMEs: European Regulation and Capital Markets Union: Focus on Securitization and Alternative Finance Tools, Alphen aan den Rijn 2019.
Michalski M., Certyfikaty inwestycyjne [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 19, Prawo papierów wartościowych, red. A. Szumański, Warszawa 2016.
Michalski M., Dojście emisji papierów wartościowych do skutku na przykładzie emisji obligacji, „Zeszyty Prawnicze” 2011/11.2.
Opalski A., Kapitał zakładowy. Zysk. Umorzenie, Warszawa 2002.
PwC, Securitisation in Luxemburg. A comprehensive guide, 06.2018.
Romanowski M., Zagadnienia ogólne papierów wartościowych [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 18, Prawo papierów wartościowych, red. A. Szumański, Warszawa 2016.
Sójka T., Obligacje [w:] System Prawa Handlowego, red. S. Włodyka, A. Szumański, t. 4, Prawo instrumentów finansowych, red. M. Stec, Warszawa 2016.
Stopyra A. [w:] Prawo bankowe. Komentarz, red. H. Gronkiewicz-Waltz, Warszawa 2013.
Syp S. [w:] S. Syp, A. Stokłosa, Ustawa o obligacjach. Komentarz, Warszawa 2020.
de Vries Robbé J.J., Securitization law and practice: in the face of the credit crunch, Alphen aan den Rijn 2008.
Weiss I., Obligacje [w:] System Prawa Prywatnego, t. 19, Prawo papierów wartościowych, red. A. Szumański, Warszawa 2006.
Woźniak R., Ustawa o obligacjach. Komentarz, Warszawa 2015.
Zanev V., Taillefer N., The Securitisation Regulation and Alternative Investment Funds: Friends or Foes? [w:] Securitisation 2020. A practical cross-border insight to securitisation work, London 2020.
Zombirt J., Niepotrzebny artykuł 122a w Dyrektywie 2009/111/WE, „Politeja” 2012/21.
Zwolińska-Doboszyńska A., Sekurytyzacja wierzytelności z udziałem funduszy sekurytyzacyjnych na tle innych uregulowań dotyczących sekurytyzacji, „Przegląd Prawa Handlowego” 2005/2.
dr Arkadiusz Sadza
Autor jest asystentem w Katedrze Postępowania Cywilnego i Międzynarodowego Prawa Handlowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, sędzią SR Lublin-Zachód w Lublinie (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8238-6255).
Skarga na czynności referendarza sądowego pełniącego funkcję sędziego-komisarza po nowelizacji z 28.05.2021 r.
Artykuł został poświęcony nowelizacji przepisów o skardze na czynności referendarza sądowego pełniącego funkcję sędziego-komisarza dokonanej ustawą z 28.05.2021 r. z dniem 1.12.2021 r. Zwrócono uwagę, że zmiany te weszły w życie niedługo po upływie roku od rozpoczęcia obowiązywania unormowań dotyczących tego środka zaskarżenia. Pierwotnie uchwalone przepisy o skardze, obowiązujące zaledwie od 24.03.2020 r., wymagały zatem zdaniem ustawodawcy szybkiej modyfikacji. W artykule podjęto więc próbę oceny, czy ich zmiany doprowadziły do wyeliminowania wszystkich mankamentów pierwszej wersji regulacji ustawowej w omawianym zakresie.
Słowa kluczowe: referendarz sądowy, sędzia-komisarz, postępowanie upadłościowe, skarga, środek zaskarżenia, nowelizacja
dr Arkadiusz Sadza
The author is an assistant at the Division of Civil Procedure and International Trade Law, Faculty of Law and Administration, Maria Curie-Sklodowska University, a judge of the Lublin-Zachod District Court in Lublin, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8238-6255).
Complaint Against the Measures of a Court Referendary Acting as a Judge-Commissioner After the Amendments Introduced by the Act of 28 May 2021
The article discusses to the amendments to provisions on complaint against the measures of a court referendary acting as a judge-commissioner, introduced by the Act of 28 May 2021 with effect from 1 December 2021. It is pointed out that these amendments entered into force just over a year after the entry into force of the norms concerning this means of challenge. Therefore, the originally enacted provisions on appeals of this kind, which had been in effect only from 24 March 2020, required to be modified quickly in the opinion of the legislators. The article attempts to assess whether their amendments have indeed eliminated of all the shortcomings of the first version of the statutory regulation in this area.
Keywords: court referendary, judge-commissioner, insolvency proceedings, complaint, means of challenge, amendment
Bibliografia / References
Adamus R., Prawo upadłościowe. Komentarz, Warszawa 2021, Legalis.
Arkuszewska A.M., Pozycja procesowa referendarza sądowego – de lege lata i de lege ferenda, „Iustitia” 2015/3.
Arkuszewska A.M., Referendarz sądowy – status i uprawnienia, „Radca Prawny” 2006/5.
Arkuszewska A.M., Referendarz sądowy w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2011.
Arkuszewska A.M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian, t. 1, red. T. Zembrzuski, Warszawa 2020.
Arkuszewska A.M., Kościółek A., Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego – wybrane zagadnienia. Część I, „Przegląd Sądowy” 2012/5.
Bik M., Rozpoznanie zażalenia przez sąd, który wydał zaskarżone postanowienie (art. 395 § 2 k.p.c.), „Polski Proces Cywilny” 2013/4.
Ciesielski J., Poszerzenie uprawnień referendarza sądowego na przykładzie postępowania klauzulowego i egzekucyjnego [w:] Transformacje postępowania cywilnego w postępowaniach rozpoznawczych, red. I. Gil, Sopot 2017.
Derlatka J., Skarga na postanowienie referendarza sądowego w sądowym postępowaniu egzekucyjnym [w:] Sądowe postępowanie egzekucyjne. Zasadnicze kierunki zmian z 2016 roku, red. A. Marciniak, Sopot 2017.
Fiedorowicz E.I., Popłonyk D., Wybrane zagadnienia upadłości konsumenckiej – analiza empiryczna, Warszawa 2016.
Flaga-Gieruszyńska K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Zieliński, Warszawa 2019, Legalis.
Flaga-Gieruszyńska K. [w:] Meritum. Prawo restrukturyzacyjne i prawo upadłościowe, red. I. Gil, Warszawa 2021.
Gil I. [w:] Meritum. Prawo restrukturyzacyjne i prawo upadłościowe, red. I. Gil, Warszawa 2021.
Gil I. [w:] System Prawa Handlowego, red. S. Włodyka, A. Szumański, t. 6, Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe, red. A. Hrycaj, A. Jakubecki, A. Witosz, Warszawa 2020.
Góra-Błaszczykowska A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1A, Komentarz. Art. 1–42412, red. A. Góra-Błaszczykowska, Warszawa 2020, Legalis.
Gurgul S., Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Warszawa 2020, Legalis.
Jakubecki A. [w:] System Prawa Handlowego, red. S. Włodyka, A. Szumański, t. 6, Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe, red. A. Hrycaj, A. Jakubecki, A. Witosz, Warszawa 2020.
Janda P., Prawo upadłościowe. Komentarz, Warszawa 2020.
Kajmowicz K., Skarga na postanowienie referendarza sądowego w postępowaniu egzekucyjnym, „Polski Proces Cywilny” 2018/3 – dodatek specjalny.
Kruczalak-Jankowska J., Machnikowska A., Maśnicka M., Działalność sądów w postępowaniach restrukturyzacyjnych i upadłościowych: bariery funkcjonowania i instrumenty poprawy systemu upadłościowego w Polsce, Gdańsk 2019.
Kunicki I. [w:] W. Broniewicz, A. Marciniak, I. Kunicki, Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2020.
Machowska A., Upadłość konsumencka, Warszawa 2020.
Machowska A., Zmiany w prawie upadłościowym wprowadzone ustawą z 30.8.2019 r. – cz. I, „Monitor Prawniczy” 2020/5.
Malmuk-Cieplak A. [w:] Prawo upadłościowe. Komentarz, red. A.J. Witosz, Warszawa 2021.
Marciniak A. [w:] W. Broniewicz, A. Marciniak, I. Kunicki, Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2020.
Markiewicz K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 2, Komentarz. Art. 2051–42412, red. A. Marciniak, Warszawa 2019, Legalis.
Markiewicz K. [w:] System Prawa Procesowego Cywilnego, t. 3, Środki zaskarżenia, red. J. Gudowski, Warszawa 2013.
Maziarz-Charuza A., Skarga na orzeczenie referendarza sądowego w postępowaniu wieczystoksięgowym, Kraków 2006.
Mrówczyński M., Uczestnicy postępowania upadłościowego, Warszawa 2019.
Olszanowski J., Skarga na orzeczenie referendarza sądowego w sądowym postępowaniu egzekucyjnym, „Polski Proces Cywilny” 2014/3.
Partyk T. [w:] Komentarz do niektórych zmian Kodeksu postępowania cywilnego, red. O.M. Piaskowska, LEX 2019.
Pogonowski P., Dopuszczalność zażalenia w postępowaniu upadłościowym – zagadnienia wybrane, „Przegląd Prawa Handlowego” 2005/12.
Rylski P., Pozycja ustrojowa i procesowa referendarza sądowego w postępowaniu cywilnym, „Prawo w Działaniu. Sprawy cywilne” 2011/10.
Sadza A., Referendarz sądowy pełniący funkcję sędziego-komisarza i jego pozycja w systemie organów postępowania upadłościowego, „Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych” 2021/4.
Sadza A., Skarga na postanowienie referendarza sądowego w postępowaniu egzekucyjnym w świetle nowelizacji KPC dokonanej ustawą z 4.7.2019 r., „Monitor Prawniczy” 2020/15.
Sadza A., Skarga na zarządzenie referendarza sądowego w świetle przepisów ustawy z 4.07.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, „Polski Proces Cywilny” 2019/3.
Sadza A., Stwierdzenie przez referendarza sądowego zasadności skargi wniesionej na jego własne postanowienie, „Polski Proces Cywilny” 2020/4.
Sorysz M., Projektowane zmiany w Kodeksie postępowania cywilnego – zagadnienia wybrane (Druk nr 2678 Sejmu VII Kadencji). Głos w dyskusji, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2015/2.
Szachta J., Referendarz sądowy w postępowaniu egzekucyjnym – część 1, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2019/3.
Szachta J., Referendarz sądowy w postępowaniu egzekucyjnym – część 2, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2019/4.
Świeboda Z., Zażalenie i kasacja w postępowaniu upadłościowym oraz w postępowaniu układowym, „Przegląd Sądowy” 1998/2.
Świeczkowski J., Względna dewolutywność zażalenia w postępowaniu cywilnym (zagadnienia wybrane), „Gdańskie Studia Prawnicze” 2017/38.
Telenga P., Uwagi o zasadzie instancyjności w postępowaniu ze skargi na czynność referendarza sądowego [w:] Ius est a iustitia appellatum. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Wiśniewskiemu, red. M. Tomalak, Warszawa 2017.
Uliasz M. [w:] Informatyzacja postępowania cywilnego. Komentarz, red. J. Gołaczyński, D. Szostek, Warszawa 2016.
Uliasz M. [w:] System Postępowania Cywilnego, t. 8, Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne, red. K. Flaga-Gieruszyńska, Warszawa 2021.
Wiśniewski T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, Artykuły 367–50537, red. H. Dolecki, T. Wiśniewski, Warszawa 2013.
Wiśniewski T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, Artykuły 367–50539, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2021.
Wołowski P., Referendarz sądowy jako sędzia-komisarz, „Monitor Prawniczy” 2020/17.
Zembrzuski T., Dokąd zmierza apelacja w postępowaniu cywilnym, „Przegląd Sądowy” 2019/7–8.
Zembrzuski T., Zażalenie po nowelizacji, czyli o standardzie środka zaskarżenia, „Palestra” 2019/11–12.
Zienkiewicz D., Zażalenie w postępowaniu upadłościowym (uwagi de lege ferenda), „Monitor Prawniczy” 2006/9.
Zimmerman P., Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Warszawa 2022, Legalis.
dr Łukasz Węgrzynowski
Autor jest radcą prawnym w Warszawie (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7567-3758).
Skutek restytucyjny z dyrektywy 93/13/EWG a zasady rozliczeń stron w związku z nieważnością umowy zawierającej niedozwolone postanowienia umowne
Problematyka kredytów frankowych wciąż wywołuje poważne wątpliwości w doktrynie prawniczej i orzecznictwie sądowym. O ile można przyjąć, że w odniesieniu do podstawowych wad prawnych występujących w kredytach frankowych osiągnięty został niezbędny poziom stabilności w ocenach prawnych, o tyle wciąż niejasne są m.in. zasady rozliczeń stron w związku ze stwierdzoną wadliwością umowy. Głównym źródłem trudności przy rekonstrukcji zasad rozliczeń wydaje się unijny charakter niedozwolonych postanowień umownych. Kreuje to bowiem specyficzne uwarunkowania w procesie interpretacji, które nie zawsze są w pełni przyswojone, a czasem też są wykorzystywane w niewłaściwym celu. Stąd też w publikacji zostanie podjęta próba szczegółowej rekonstrukcji skutku restytucyjnego z dyrektywy Rady 93/13/EWG z 5.04.1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich jako czynnika mającego potencjalnie duży wpływ na zasady rozliczeń stron w związku z nieważnością umowy zawierającej klauzule abuzywne. Podstawą analizy będzie orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Słowa kluczowe: dyrektywa 93/13/EWG, cel dyrektywy 93/13/EWG, wykładnia prounijna, niedozwolone postanowienia umowne, konsument, ochrona konsumenta, skutek restytucyjny, nieważność umowy
dr Łukasz Węgrzynowski
The author is an attorney at law in Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7567-3758).
The Restitutionary Effect of Directive 93/13/EEC in the Context of Principles of Settlements Between Parties Due to Nullity of a Contract Containing Abusive Terms
The issue of CHF loans continues to give rise to serious doubts in legal scholarship and case law. While it can be assumed that the necessary level of stability in legal assessments has been achieved with regard to the basic legal defects found in CHF loans, it is still unclear, among other things, what principles govern parties’ settlements in connection with an identified defect in a contract. The main source of difficulty in reconstructing the principles of settlements appears to be the EU nature of the prohibited contractual terms. This is because it creates specific determinants in the process of interpretation, which are not always fully assimilated and are sometimes used for the wrong purpose. Hence, the publication attempts to reconstruct in detail the restitutionary effect of Council Directive 93/13/EEC of 5 April 1993 on unfair terms in consumer contracts as a factor with a potentially large impact on the principles of parties’ settlements due to the nullity of a contract containing abusive provisions. The analysis is based on the case law of the Court of Justice of the European Union.
Keywords: Directive 93/13/EEC, objective of Directive 93/13/EEC, pro-EU interpretation, abusive contract terms, consumer, consumer protection, restitutionary effect, nullity of contract
Bibliografia / References
Baranowska N., Stosowanie wykładni zgodnej z prawem unijnym w sporach horyzontalnych w razie nieprawidłowej implementacji dyrektywy, „Europejski Przegląd Sądowy” 2018/2.
Koncewicz T., Sędziowski obowiązek interpretacji prawa krajowego w zgodzie z prawem wspólnotowym, „Przegląd Sądowy” 2000/6.
Koszowski M., Wykładnia prawa krajowego w zgodzie z prawem Unii Europejskiej po uwzględnieniu zmian spowodowanych wejściem w życie Traktatu z Lizbony, „Studia Prawa Prywatnego” 2012/2.
Miąsik D., Sprawa wspólnotowa przed sądem krajowym, „Europejski Przegląd Sądowy” 2008/9.
Mik C., Wykładnia zgodna prawa krajowego z prawem Unii Europejskiej [w:] Polska kultura prawna a proces integracji europejskiej, red. S. Wronkowska, Kraków 2005.
Rowiński W., Wykładnia prounijna w orzecznictwie naczelnych organów władzy sądowniczej, Poznań 2019.
Sołtys A., Obowiązek wykładni prawa krajowego zgodnie z prawem unijnym jako instrument zapewniania efektywności prawa Unii Europejskiej, Warszawa 2015.
