Postępowanie w sprawach własności intelektualnej z perspektywy systemowej.
dr hab. Marcin Dziurda
Uniwersytet Warszawski, Wydział Prawa i Administracji, Katedra Postępowania Cywilnego. ORCID: 0000-0003-2896-818X
Postępowanie w sprawach własności intelektualnej z perspektywy systemowej
Z dniem 1.07.2020 r. do polskiego Kodeksu postępowania cywilnego wprowadzone zostały przepisy o postępowaniu odrębnym w sprawach własności intelektualnej. Wdrażają one dyrektywę 2004/48/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 29.04.2004 r. w sprawie egzekwowania praw własności intelektualnej.
W postępowaniu w sprawach własności intelektualnej przewidziano swoiste instytucje procesowe: zabezpieczenie środka dowodowego, wyjawienie lub wydanie środka dowodowego oraz wezwanie do udzielenia informacji. Rozpoznawanie tych spraw powierzono wyspecjalizowanym sądom – pięciu sądom okręgowym w pierwszej instancji i dwóm apelacyjnym.
Słowa kluczowe: sprawy własności intelektualnej, postępowanie odrębne, zabezpieczenie środka dowodowego, wyjawienie lub wydanie środka dowodowego, wezwanie do udzielenia informacji
Dr. Hab. Marcin Dziurda
University of Warsaw, Faculty of Law and Administration, Chair of Civil Procedures. ORCID: 0000-0003-2896-818X
Proceedings in intellectual property matters from the system of law perspective
Provisions on separate proceedings in intellectual property matters were added to the Polish Civil Procedures Code on 1 July 2020. They implement Directive 2004/48/EC of the European Parliament and of the Council of 29 April 2004 on the enforcement of intellectual property rights.
Specific procedural institutions have been envisaged in proceedings regarding intellectual property matters, notably: securing evidence, disclosing or releasing evidence and a request for information. These matters are heard by specialist courts – five first-instance courts and two appellate courts.
Keywords: intellectual property matters, separate proceedings, securing evidence, disclosing or releasing evidence, request for information
Bibliografia / References:
Adamczak A., Kruk M., Perspektywy utworzenia sądu ds. własności intelektualnej w Polsce – obecne realia [w:] Aktualne wyzwania prawa własności intelektualnej i prawa konkurencji. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Michałowi du Vallowi, red. J. Ożegalska-Trybalska, D. Kasprzycki, Warszawa 2015.
Arkuszewska A., Kościółek A., Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego – wybrane zagadnienia, cz. 1, „Przegląd Sądowy” 2012/5.
Dolecki H. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Artykuły 1–366, red. H. Dolecki, T. Wiśniewski, Warszawa 2013.
Dziurda M., Sieńko M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian, red. T. Zembrzuski, Warszawa 2020.
Dziurda M. [w:] Prokuratoria Generalna RP. Komentarz, red. L. Bosek, M. Dziurda, Warszawa 2019.
Ereciński T., Kilka refleksji o przymusie adwokacko-radcowskim [w:] XX lat samorządu radców prawnych 1982–2002, red. J. Żuławski, Warszawa 2002.
Galic A., Disclosure of Documents in Private Antitrust Enforcement Litigation, „Yearbook of Antitrust and Regulatory Studies” 2015/8.
Gudowski J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, Warszawa 2016.
Gudowski J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian, red. T. Zembrzuski, Warszawa 2020.
Kubień K., Disclosure w prawie angielskim jako narzędzie wyrównania szans stron oraz ustalenia prawdy w postępowaniu cywilnym, cz. 2, „Polski Proces Cywilny” 2015/4, cz. 2, „Polski Proces Cywilny” 2016/1.
Modzelewska de Raad M., Paśnik P. [w:] Roszczenia o naprawienie szkody wyrządzonej przez naruszenie prawa konkurencji. Komentarz, red. A. Piszcz, A. Stawicki, Warszawa 2018.
Rejdak M., Nowe postępowanie w sprawach własności intelektualnej, LEX 2020.
Sychowicz M., Przymus adwokacko-radcowski w postępowaniu cywilnym, „Palestra” 1986/7–8.
Karol Staśkiewicz
prawnik, biuro Rzecznika Praw Obywatelskich. ORCID: 0000-0002-8886-8466
Legitymacja bierna w sprawach o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości zwróconej właścicielowi lub jego następcy prawnemu w drodze postępowania reprywatyzacyjnego
W artykule przeanalizowano jedno z najistotniejszych zagadnień z zakresu prawnych problemów reprywatyzacji tzw. gruntów warszawskich, tj. zagadnienie legitymacji biernej w sprawach, w których wytoczone zostało powództwo o zapłatę wynagrodzenia za bezumowne korzystanie ze zreprywatyzowanej nieruchomości (odzyskanej przez prawowitego właściciela lub jego następcę prawnego).
Grunty warszawskie na mocy dekretu warszawskiego zostały odebrane ich pierwotnym właścicielom w 1945 r., a w 1950 r., wraz z likwidacją gmin, stały się własnością Skarbu Państwa. Następnie, po ich komunalizacji w 1990 r., zostały one w dużej części wynajęte przez m.st. Warszawa tym lokatorom, których nie było stać na wynajem mieszkania na wolnym rynku. Powstał zatem w praktyce problem, kto w takiej sytuacji jest odpowiedzialny z tytułu bezumownego korzystania z lokali znajdujących się w tych zreprywatyzowanych nieruchomościach – miasto wynajmujące lokale, lokatorzy fizycznie je zamieszkujący czy też może oba te podmioty jednocześnie?
W orzecznictwie powyższe wątpliwości doprowadziły do wyłonienia się trzech rozbieżnych poglądów na temat tego, kto według treści przepisów materialnego prawa cywilnego jest biernie legitymowanym z tytułu bezumownego korzystania ze zreprywatyzowanej nieruchomości. Niniejszy artykuł ma na celu zbadanie tych kierunków orzeczniczych wraz z analizą konkretnych argumentów istotnych dla każdego z tych kierunków. Rzetelne przeanalizowanie tytułowego problemu ma dużą doniosłość społeczną, ponieważ pozwoli na ustalenie, jak aktualnie kształtuje się w tym zakresie sytuacja prawna lokatorów budynków położonych na zreprywatyzowanych gruntach warszawskich.
Słowa kluczowe: reprywatyzacja, dekret Bieruta, legitymacja bierna, prawo cywilne, bezumowne korzystanie z nieruchomości
Karol Staśkiewicz
lawyer, Office of the Commissioner for Human Rights. ORCID: 0000-0002-8886-8466
Capacity to be sued in cases regarding remuneration for the non-contractual use of real property returned to the owner or his legal successor through restitution proceedings
This article analyses one of the most important legal issues related to the restitution regarding the so-called ‘Warsaw properties’, namely the matter of the capacity to be sued for compensation for the non-contractual use of the restituted property (recovered by the rightful owner or his legal successor).
Warsaw properties were expropriated from their original owners by the Bierut decree in 1945 and were nationalized and became property of the State Treasury in 1950. Next, after communalization in 1990, they were largely rented by the Capital City of Warsaw to tenants, who could not afford to rent a flat on the open market. A problem arose in practice as to who, in this situation, is liable for the non-contractual use of the flats in such restituted property – the city renting the flats, the tenants who were physically living in them or perhaps both of these entities simultaneously?
These doubts led to the formation of three separate views in the case law as to who, according to the provisions of substantive civil law, can be sued for the non-contractual use of restituted property. The objective of this article is to examine each of these views and analyse specific arguments of importance to these views. A thorough analysis of this subject is of particular social importance, because it will enable the establishment of the current legal status of the tenants who rent flats in buildings located on restituted Warsaw land.
Keywords: Restitution, Bierut decree, capacity to be sued, civil law, non-contractual use of real property
Bibliografia / References:
Brzeszczyńska S., Ciepła H., Obrót nieruchomościami w praktyce notarialnej, sądowej, egzekucyjnej, podatkowej z wzorami umów, Warszawa 2018.
Ciepła H., Roszczenia przysługujące byłym właścicielom tzw. gruntów warszawskich, Warszawa 2013.
Czachórski W., „Rei vindicatio” według obowiązującego prawa polskiego, cz. I, „Nowe Prawo” 1960/3.
Dybowski T., Ochrona własności w polskim procesie cywilnym, Warszawa 1969.
Dziczek R., Postępowania cywilne w sprawach dotyczących nieruchomości, Warszawa 2011.
Dziczek R., Służebność przesyłu i roszczenia uzupełniające, Warszawa 2015.
Fras M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2, red. M. Fras,M. Habdas, Warszawa 2018.
Gniewek E., Kodeks cywilny. Księga druga. Własność i inne prawa, Kraków 2001.
Grabarek W., Określenie nieruchomości podlegającej dziedziczeniu na zasadach dziedziczenia gospodarstw rolnych, „Nowy Przegląd Notarialny” 2005/2.
Grodzicka J., Roszczenie o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 26.05.2006 r., III CZP 19/06, „Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa” 2007/3.
Gudowski J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Tom II. Własność i inne prawa rzeczowe, red. J. Gudowski, Warszawa 2019.
Wiktor K., Postępowania reprywatyzacyjne, Warszawa 2018.
Wiktor K., Wiśniewski R., Legitymacja procesowa bierna w sprawach o wynagrodzenie za bezumowne korzystanie z nieruchomości odzyskanej na skutek tzw. postępowań reprywatyzacyjnych, LEX 2016.
dr Łukasz Węgrzynowski
radca prawny. ORCID: 0000-0002-7567-3758
Charakterystyka umowy ubezpieczenia na życie z funduszem kapitałowym
Charakterystyka umowy ubezpieczenia na życie z funduszem kapitałowym jest zagadnieniem o dość dużym znaczeniu praktycznym. Pojawia się w licznych sporach sądowych, w sprawach przeciwko ubezpieczycielom o zwrot całości albo części świadczenia wykupu zatrzymanego przez ubezpieczyciela. Wyjaśnienie charakteru prawnego umowy będzie mieć wówczas wpływ na ocenę możliwości stosowania przepisów o niedozwolonych postanowieniach umownych oraz na wyjaśnienie kwestii przedawnienia roszczeń z umowy. Trzeba jednak zauważyć, że jest to również zagadnienie ciekawe z perspektywy dogmatycznej. Wbrew swojej nazwie, umowa ubezpieczenia na życie z funduszem kapitałowym nie ma typowej struktury umowy ubezpieczenia. Zachodzi zatem konieczność przeprowadzenia kwalifikacji prawnej umowy na podstawie bardziej elastycznych kryteriów prawnych. Atrakcyjna wydaje się tu metoda kwalifikacji prawnej umowy polegająca na zrekonstruowaniu jej celu społeczno-gospodarczego i porównanie go z celem klasycznej umowy ubezpieczenia. Pozwoli to na ocenę, czy umowa ubezpieczenia na życie z funduszem kapitałowym mieści się w kodeksowej konstrukcji umowy ubezpieczenia.
Słowa kluczowe: konsument, umowa ubezpieczenia, umowa nazwana, kwalifikacja prawna umowy, świadczenie główne, przedawnienie
Dr. Łukasz Węgrzynowski
legal counsel. ORCID: 0000-0002-7567-3758
Characteristics of a life assurance contract with an equity fund
The characteristics of a life assurance contract with an equity fund are an issue of considerable practical importance. They appear in numerous court disputes, in cases against insurers for the return of all or part of the surrender benefit retained by the insurer. The clarification of the legal nature of the contract will then affect the assessment of the ability to apply the regulations on prohibited contractual provisions and on clarifying the issue of the limitation of claims under the contract. It should be noted, however, that this is also an interesting issue from a dogmatic point of view. Contrary to its name, a life assurance contract with an equity fund does not have a typical structure of an insurance contract. Therefore, the contract needs to be legally qualified on the basis of more flexible legal criteria. The method of legally qualifying a contract seems attractive here, as it involves reconstructing its socio-economic objective and comparing it with the objective of a classic insurance contract. This will enable the assessment of whether the life assurance contract with the equity fund falls within the code structure of the insurance contract.
Keywords: consumer, insurance contract, named contract, legal qualification of the contract, main performance, limitation period
Bibliografia / References:
Chłopecki A., Ubezpieczenie na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym a opłaty likwidacyjne (na tle regulacji o funduszach inwestycyjnych, „Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2013/1.
Michalak K., Staszczyk P., Konkretna kontrola abuzywności klauzuli wartości wykupu w umowach polisolokat, „Przegląd Sądowy” 2016/10.
Szczepańska M., Ubezpieczenie na życie z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym, Warszawa 2011.
Węgrzynowski Ł., Ekwiwalentność świadczeń w umowie wzajemnej, Warszawa 2011.
dr Maciej Giaro
Katedra Prawa Cywilnego Porównawczego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski. ORCID: 0000-0001-5073-6612
Krytyka powszechnego poglądu na dyspozycję art. 458 k.c.
Artykuł przedstawia polemikę z powszechnym poglądem na dyspozycję art. 458 Kodeksu cywilnego, jakoby wierzytelność stawała się natychmiastowo wymagalna ex lege. Wielopłaszczyznowe rozważania prowadzą do wniosku o konieczności odstąpienia od tego poglądu na rzecz przyjęcia, że zastrzeżony termin staje się terminem zastrzeżonym na korzyść wierzyciela.
Słowa kluczowe: termin świadczenia, zastrzeżenie, wierzyciel, dłużnik, wymagalność, zobowiązanie, przedawnienie
Dr. Maciej Giaro
Chair of Civil Comparative Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw. ORCID: 0000-0001-5073-6612
Critique of the general view of the provision of Article 458 of the Polish Civil Code
The article presents a discussion with the general view about the legal norm arising from Article 458 of the Polish Civil Code that the claim becomes immediately due by law. Multilevel considerations lead to the conclusion that this point of view should be rejected in favour of the thesis that the term reserved for the debtor becomes a term reserved for the creditor.
Keywords: deadline for performance, reservation, creditor, debtor, due date, liability, limitation period
Bibliografia / References:
Dąbrowa J. [w:] System prawa cywilnego. Prawo zobowiązań – część ogólna, red. Z. Radwański, Ossolineum 1981.
Doliwa A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, Warszawa 2019.
Domański L., Instytucje kodeksu zobowiązań. Komentarz teoretyczno-praktyczny. Część ogólna, Warszawa 1936.
Gawlik Z. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz LEX. Zobowiązania. Część ogólna, t. 3, red. A. Kidyba, Warszawa 2014.
Giaro M., Wpływ umownego odroczenia wymagalności roszczenia już wymagalnego na początek biegu przedawnienia, „Przegląd Sądowy” 2017/5.
Janiak A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Art. 353–626, t. 2, red. M. Gutowski, Warszawa 2019.
Jastrzębski J., Koniewicz A., Wymagalność roszczeń, „Przegląd Prawa Handlowego” 2006/5.
Korzonek J. [w:] J. Korzonek, I. Rosenblüth, Kodeks zobowiązań. Komentarz, t. 1, Kraków 1934.
Lackoroński B., Skutki czynności prawnych w czasie, Warszawa 2019.
Lemkowski M., Odsetki cywilnoprawne, Warszawa 2007.
Longchamps de Berier R., Uzasadnienie projektu kodeksu zobowiązań, Warszawa 1935.
Longchamps de Berier R., Zobowiązania, Lwów 1938.
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2019.
Morek R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania. Część ogólna, t. 3a, red. K. Osajda, Warszawa 2017.
Pałdyna T., Przedawnienie w polskim prawie cywilnym, Warszawa 2012.
Piekarski M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2, red. J. Ignatowicz, Warszawa 1972.
Popiołek W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Art. 450–1088, t. 2, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2017.
Rąpała A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), t. 3, red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2018.
Rembieliński A. [w:] Kodeks cywilny z komentarzem, t. 1, red. J. Winiarz, Warszawa 1989.
Rzetecka-Gil A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania – część ogólna, LEX 2011.
Tanajewska R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, Warszawa 2019.
Tworzewski G.A., Obrona osoby trzeciej przed roszczeniami wierzyciela pauliańskiego z uwzględnieniem uprawnień określonych w art. 533 k.c., „Przegląd Sądowy” 2015/5.
Zagrobelny K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2019.
Zelek M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Art. 627–1088, t. 3, red. M. Gutowski, Warszawa 2019.
Zoll F. [w:] System prawa prywatnego. Prawo zobowiązań – część ogólna, t. 6, red. A. Olejniczak, Warszawa 2018.
Wiśniewski T. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania, t. 3, cz. 1, red. J. Gudowski, Warszawa 2018.
Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2018.
dr Marcin Mrowicki
adwokat, Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich. ORCID: 0000-0002-2072-3850
Dopuszczalność wykorzystania przez prokuratora dokumentów mogących zawierać tajemnicę lekarską w trybie art. 226 k.p.k. w świetle Konstytucji RP oraz Europejskiej Konwencji Praw Człowieka
Niniejsza publikacja stanowi analizę art. 226 Kodeksu postępowania karnego w zakresie uprawnienia prokuratora do zwolnienia z tajemnicy lekarskiej zawartej w treści zatrzymanego dokumentu. Punkt wyjściowy stanowi przyjrzenie się pojęciu tajemnicy lekarskiej celem uzyskania odpowiedzi, czym ona jest oraz jakim celom ma służyć, a także jakie są konstytucyjne oraz ustawowe granice tajemnicy lekarskiej. Nie bez znaczenia pozostaje tu również analiza konstytucyjnych gwarancji, a także standardów strasburskich wynikających z orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Powyższe rozważania pozwolą odnieść się do uregulowań dotyczących tajemnicy lekarskiej w polskim porządku prawnym, zakresu i przesłanek zwolnienia z niej, a także przyjrzenie się podmiotom uprawnionym do powyższego na mocy art. 226 Kodeksu postępowania karnego. W wyniku powyższej analizy sformułowane zostały postulaty de lege ferenda zmierzające do zapewnienia zgodności omawianego przepisu z Konstytucją i Europejską Konwencją Praw Człowieka.
Słowa kluczowe: tajemnica lekarska, prokurator, postępowanie przygotowawcze, prawa człowieka, prawo do prywatności
Dr. Marcin Mrowicki
attorney-at-law, Office of the Commissioner for Human Rights. ORCID: 0000-0002-2072-3850
Admissibility of the prosecutor’s use of documents that can contain medical secrets in the procedure of Article 226 of the Polish Criminal Procedures Code in the light of the Polish Constitution and the European Convention on Human Rights
The article contains an analysis of Article 226 of the Polish Criminal Procedures Code regarding the extent of the prosecutor’s right to waive the medical secrecy of a seized document. The starting point is the analysis of the notion of medical secrecy to obtain the answer to the question of what it is and what purpose it serves, as well as what the constitutional and statutory limits of medical secrecy are. The analysis of the constitutional guarantees, as well as the standards arising from the case law of the European Court of Human Rights is also not insignificant here. These considerations enable the regulations on medical secrecy in the Polish legal order, its scope and grounds for waiving it, as well as the entities authorized for this under Article 226 of the Criminal Procedures Code, to be addressed. This analysis enables the formulation of de lege ferenda postulates in order to guarantee the compliance of those provisions with the Polish Constitution and the European Convention on Human Rights.
Keywords: medical secrecy, prosecutor, investigation, human rights, right to privacy
Bibliografia / References:
Błoński M., Przeprowadzanie na rozprawie dowodów uzyskanych w ramach czynności operacyjno-rozpoznawczych, „Państwo i Prawo” 2017/8.
Boratyńska K., Komentarz do art. 226 Kodeksu postępowania karnego [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. A. Sakowicz, Warszawa 2018.
Brzozowski S., Dopuszczalność dowodu w kontekście regulacji art. 168a k.p.k., „Przegląd Sądowy” 2016/10.
Gostyński Z., Tajemnica dziennikarska a obowiązek składania zeznań w procesie karnym, Warszawa 1997.
Gruszecka D., W kwestii interpretacji znowelizowanego art. 168a k.p.k., „Palestra” 2017/1–2.
Grzegorczyk T., Komentarz do art. 225, 226 Kodeksu postepowania karnego [w:] T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego, Artykuły 1–467, LEX 2014.
Hofmański P., Kodeks postępowania karnego. Komentarz do art. 1–296. Tom I, Warszawa 2011.
Huk A., Tajemnica zawodowa lekarza, „Prokuratura i Prawo” 2001/6.
Kaftal A., Niektóre zagadnienia prawa dowodowego w świetle k.p.k. 1969 r., „Państwo i Prawo” 1970/1.
Karkowska D., Komentarz do ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, Warszawa 2010.
Kwiatkowski Z., Zakazy dowodowe w procesie karnym, Kraków 2005.
Leciak M., Tajemnica państwowa i jej ochrona w prawie karnym materialnym i procesie karnym, Toruń 2009.
Lipiński K., Klauzula uadekwatniająca przesłanki niedopuszczalności dowodu w postępowaniu karnym, „Prokuratura i Prawo” 2016/11.
Ładoś S., Pozycja prawna oskarżonego z zaburzeniami psychicznymi, Warszawa 2013.
Ogiegło L., Ustawa o wykonywaniu zawodu lekarza i lekarza dentysty. Komentarz, Legalis 2014.
Paprzycki L.K. [w:] J. Grajewski, L.K. Paprzycki, M. Płachta, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Kraków 2003.
Razowski T., Materialne i procesowe problemy interpretacji art. 168a k.p.k., „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2015/2.
Rusinek M., Tajemnica zawodowa i jej ochrona w polskim procesie karnym, LEX 2007.
Rychlewska A., O przepisie art. 168a k.p.k. jako przyzwolenie na korzystanie w ramach procesu karnego z dowodów zdobytych w sposób nielegalny, „Palestra” 2016/5.
Rydlichowska D., Tajemnica lekarska w postępowaniu karnym, „Prokuratura i Prawo” 2015/9.
Safjan M., Problemy prawne tajemnicy lekarskiej, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1995/1 (R. IV).
Sawicki J., Tajemnica zawodowa lekarza i dziennikarza, Warszawa 1960.
Stefański R.A., Wykorzystanie dokumentów zawierających tajemnicę państwową, służbową lub zawodową w nowym kodeksie postępowania karnego, „Prokuratura i Prawo” 1998/5.
Steinborn S., Komentarz do art. 225 Kodeksu postępowania karnego [w:] S. Steinborn, J. Grajewski, P. Rogoziński, Kodeks postępowania karnego. Komentarz do wybranych przepisów, LEX 2016.
Szeroczyńska M., Zwolnienie z tajemnicy lekarskiej na kanwie artykułu A. Jaskuły i K. Płończyk, „Prokuratura i Prawo” 2017/9.
Wąsik D., Tajemnica lekarska w procesie karnym, „Prokuratura i Prawo” 2018/1.
Wild M., Komentarz do art. 47 Konstytucji RP [w:] Konstytucja. Komentarz, t. I, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
dr Krzysztof Piotr Sokołowski, LL.M.
Zmiana celu pobytu cudzoziemca (art. 25 ustawy o cudzoziemcach) w świetle najnowszej praktyki administracyjnej
Artykuł dotyczy zmiany polityki organów imigracyjnych co do wydawania cudzoziemcom zezwoleń na pobyt czasowy i pracę. Sprowadza się ona do zarzucenia cudzoziemcowi, że stawiając wniosek o pobyt czasowy i pracę przebywając w Polsce na podstawie wizy czy dokumentu pobytowego nie uprawniającego jeszcze do pracy, samowolnie zmienia cel pobytu. Praktyka ta nie tylko narusza jasne przepisy ustawy o cudzoziemcach, jest sprzeczna z prawem europejskim, ale także niejako rzuca sztucznie kłody pod nogi cudzoziemcom zamierzającym pracować w naszym kraju. Należy ją ocenić zdecydowanie negatywnie. Organy imigracyjne powołują się nierzadko na interes państwa, tymczasem ich najnowsza polityka jest dlań ewidentnie szkodliwa.
Słowa kluczowe: cudzoziemcy, zmiana celu pobytu, zezwolenie na pobyt i pracę, obejście prawa
Dr. Krzysztof Piotr Sokołowski, LL.M.
Change of the objective of residence of a foreigner (Article 25 of the Polish Act on Foreigners) in the light of the latest administrative practice
The article applies to the latest change of policy of the Polish immigration authorities for giving foreigners temporary residence and work permits. It boils down to accusing the foreigner that, by applying for temporary residence and a work permit while staying in Poland on the basis of a visa or a residence permit that does not yet permit working, he arbitrarily changes the objective of the stay. This practice not only breaches the explicit provisions of the Polish Act on Foreigners and is in conflict with European law, but, in a way, it also artificially makes life difficult for foreigners intending to work in Poland. It should therefore be assessed decidedly negatively. The immigration authorities often refer to the raison d’état, although their latest policy is obviously in conflict with the interest of the state.
Keywords: foreigners, change of the objective of residence, residence and work permit, evasion of the law
Bibliografia / References:
Chlebny J. (red.), Ustawa o cudzoziemcach. Komentarz, Warszawa 2015.
Gifford K.H., How to Understand An Act of Parliament, Melbourne 1967.
Hofmański P., Zabłocki S., Elementy metodyki pracy sędziego w sprawach karnych, Kraków 2006.
Lipiec L., Minimalne wynagrodzenie za pracę. Komentarz, LEX 2003.
Mamak K. (red.), Ustawa o cudzoziemcach. Komentarz, Warszawa 2013.
Röhl K.F., Röhl H.Ch., Allgemeine Rechtslehre, München 2008.
Sokołowski K.P., „Następca prawny” w rozumieniu art. 1 ust. 3 i art. 5 ustawy z 29.07.2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, „Przegląd Sądowy” 2009/2.
Sokołowski K.P., Der Unionsbürger als Empfänger des Alg II, „Zeitschrift für europäisches Sozial- und Arbeitsrecht” 2015/11–12.
Sokołowski K.P., Effusum vel deiectum (art. 433 k.c.) a zalanie mieszkania, „Przegląd Sądowy” 2008/9.
Sokołowski K.P., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 marca 2013 r., II CSK 486/12, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2016/3, poz. 27.
Sokołowski K.P., Odpowiedzialność uprawnionego do zachowku za legaty damnacyjne i polecenia według art. 998 § 1 k.c., „Rejent” 2015/7.
Sokołowski K.P., Tajne zarachowanie zapłaty i inne problemy art. 451 § 1 zd. 2 k.c., „Rejent” 2017/8.
Stawecki T., Winczorek P., Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2002.
Zbigniew Mierzejewski
Katedra Postępowania Karnego i Kryminalistyki, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Łódzki; sędzia Sądu Okręgowego w Łodzi. ORCID: 0000-0001-6771-9544
Zasada instancyjności postępowania oraz postępowanie odwoławcze w niemieckiej procedurze karnej
Zasada instancyjności postępowania sądowego nie jest w Niemczech umocowana w przepisach konstytucji, a jej minimalne gwarancje, wnikające z norm prawa międzynarodowego, zostały dodatkowo ograniczone poprzez zastrzeżenie dokonane przez Niemcy przy ratyfikacji Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych.
Niemiecka procedura karna w ramach zwyczajnych środków odwoławczych przewiduje ukształtowane odmiennie co do zakresu kontroli instancyjnej apelację oraz rewizję. Apelacja, przysługująca od orzeczeń sądów niższego rzędu, w sprawach o przestępstwa mniejszej wagi, dopuszcza możliwość pełnej kontroli odwoławczej zaskarżonego wyroku zarówno co do ustaleń faktycznych jak i kwestii prawnych, natomiast rewizja, przysługująca od pierwszoinstancyjnych wyroków sądów wyższego rzędu, w sprawach o poważniejsze przestępstwa, a także od wyroków sądów odwoławczych, wydanych w skutek rozpoznania apelacji, jest ograniczona jedynie do zarzutów dotyczących naruszenia prawa.
Artykuł przedstawia genezę i uzasadnienie obowiązywania tak zróżnicowanych środków odwoławczych oraz wyrażane w niemieckiej doktrynie procesu karnego propozycje zmian, jak również zawiera aktualne orzecznictwo niemieckiego Trybunału Konstytucyjnego oraz Sądu Najwyższego w zakresie odnoszącym się do instancyjności postępowania.
Słowa kluczowe: zasada instancyjności postępowania sądowego, postępowanie odwoławcze, apelacja, rewizja, sąd pierwszej instancji, sąd drugiej instancji
Zbigniew Mierzejewski
Chair of Criminal Procedures and Forensics, Faculty of Law and Administration, University of Łódź; judge of the Regional Court in Łódź. ORCID: 0000-0001-6771-9544
Principle of instances and appeal proceedings in German criminal procedures
The principle of instances in judicial proceedings in Germany is not enshrined in the provisions of the constitution, while its minimum guarantees arising from the norms of international law have been additionally limited by the reservation made by Germany when ratifying the International Covenant on Civil and Political Rights.
In the ordinary appeal measures, the German criminal procedure provides for an appeal and a review, which are formed differently in terms of the extent of the instance control. An appeal against judgments of lower-order courts in cases of minor offences enables an appeal against a contested judgment to be fully examined with respect to both the factual findings and legal issues, while a review, which is available with respect to first-instance judgments of higher-level courts in cases of more serious crimes, as well as judgments of appellate courts issued as a result of the examination of an appeal, is limited exclusively to allegations regarding a breach of the law.
The article presents the origin and justification of the validity of such diverse remedies and the proposed changes expressed in the German doctrine on criminal proceedings, as well as the current case law of the German Constitutional Tribunal and the Supreme Court regarding the instances of proceedings.
Keywords: the principle of instances of court proceedings, appeal proceedings, appeal, review, court of the first instance, court of the second instance
Bibliografia / References:
Beulke W., Strafprocessrecht, Heidelberg 2012.
Dąbrowski M., Dostęp do apelacji i zakres kognicji sądu odwoławczego w postępowaniu cywilnym w Polsce na tle rozwiązań w innych państwach Unii Europejskiej – Austria, Niemcy i Szwajcaria, Warszawa 2017.
Gaberle A., Funkcje kontroli instancyjnej w procesie karnym (zagadnienia podstawowe) [w:] Środki zaskarżenia w procesie karnym. Księga pamiątkowa ku czci prof. Zbigniewa Dody, red. A. Gaberle, S. Waltoś, Kraków 2000.
Girdwoyń P., Zarys niemieckiego procesu karnego, Białystok 2006.
Hopfauf A., GG Kommentar zum Grundgesetz, red. B. Schmidt-Bleibtreu, F. Klein, Köln 2008.
Klesczewski D., Die Berufung in Strafsachen; die Rechtslage in Deutschland, Ankara 2003.
Kulesza C., System środków odwoławczych w Niemczech [w:] Postępowanie odwoławcze w procesie karnym – u progu nowych wyzwań, red. S. Steinborn, Warszawa 2016.
Malinowski Ł., Niemiecki proces karny. Postępowanie po wniesieniu aktu oskarżenia do sądu [w:] System prawa karnego procesowego, proces karny rozwiązania modelowe w ujęciu porównawczym, red. P. Hofmański, P. Kruszyński, t. 2, Warszawa 2014.
Marszał K., Instancyjność postępowania karnego w świetle artykułu 176 ustęp 1 Konstytucji Rzeczypospolitej [w:] Zasady procesu karnego wobec wyzwań współczesności. Księga ku czci Profesora Stanisława Waltosia, red. J. Czapska, A. Gaberle, A. Światłowski, A. Zoll, Warszawa 2000.
Michalska-Marciniak M., Zasada instancyjności w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2013.
Mierzejewski Z., Zasada instancyjności oraz postępowanie odwoławcze we włoskiej procedurze karnej, „Przegląd Sądowy” 2020/3.
Mierzejewski Z., Zasada instancyjności we francuskim postępowaniu karnym, „Przegląd Sądowy” 2020/1.
Okońska A., Zakres kognicji sądów powszechnych w Niemczech, Warszawa 2017.
Pojnar P., Prawo sądu odwoławczego do własnych ustaleń faktycznych, a zasada kontroli procesu – rozważania de lege lata i de lege ferenda [w:] Zasady procesu karnego wobec wyzwań współczesności. Księga ku czci Profesora S. Waltosia, red. J. Czapska, A. Gaberle, A. Światłowski, A. Zoll, Warszawa 2000.
Pożaroszczyk D., Niemiecki proces karny, Środki zaskarżenia w procesie niemieckim [w:] System prawa karnego procesowego, proces karny rozwiązania modelowe w ujęciu porównawczym, red. P. Hofmański, P. Kruszyński, t. 2, Warszawa 2014.
Remmert B., Die Rechtsschutzgarantie des Art. 19 IV 1 GG, „Juristische Ausbildung” 2014/9.
Roxin C., Schünemann B., Strafverfarenrecht, München 2012.
Roxin C., Strafverfarenrecht, München 1995.
Świecki D., Apelacja w niemieckim kodeksie postępowania karnego, „Prokuratura i Prawo” 2011/5.
Wiśniewski T., Problematyka instancyjności postępowania sądowego w sprawach cywilnych [w:] Ars et usus. Księga pamiątkowa ku czci Sędziego Stanisława Rudnickiego, Warszawa 2005.
Zuzanna Zapotoczna
student, Uniwersytet Jagielloński. ORCID: 0000-0001-7889-3556
Wysokość wynagrodzenia należnego świadczeniodawcy za świadczenia ponadlimitowe wykonane w stanach nagłych. Uwagi na marginesie uchwały Sądu Najwyższego z 19.03.2019 r., III CZP 80/18
Wobec nieprecyzyjności regulacji prawnych dotyczących finansowania świadczeń ponadlimitowych opieki zdrowotnej udzielonych w stanach nagłych oraz braku ingerencji ustawodawcy, Sąd Najwyższy oraz sądy powszechne wypracowały linię orzeczniczą opartą na założeniu, że podstawą do żądania zapłaty za świadczenia ponadlimitowe udzielone w stanach nagłych jest sama umowa, bowiem – w konsekwencji wyznaczenia zakresu praw i obowiązków stron umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z uwzględnieniem art. 56 Kodeksu cywilnego i przepisów nakazujących udzielanie świadczeń pacjentom znajdującym się w stanach nagłych – zarówno te świadczenia, jak i koszty ich realizacji należy uznać za spełnione na podstawie umowy. Występowanie dwóch odrębnych podstaw finansowania tychże świadczeń, tj. umowy oraz art. 19 ust. 4 ustawy z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych prowadzi do powstania problemu nierównego traktowania podmiotów udzielających świadczeń opieki zdrowotnej pacjentom znajdującym się w stanie nagłym. Celem niniejszego artykułu jest szczegółowe rozważenie sytuacji prawnej świadczeniodawców udzielających świadczeń opieki zdrowotnej w stanach nagłych z perspektywy art. 32 ust. 1 Konstytucji RP oraz przedstawienie postulatów de lege ferenda w tym zakresie.
Słowa kluczowe: wynagrodzenie, świadczenia ponadlimitowe, opieka zdrowotna, świadczeniodawcy
Zuzanna Zapotoczna
student, Jagiellonian University. ORCID: 0000-0001-7889-3556
The level of the fee due to a healthcare provider for services provided in emergencies in excess of the limit. Remarks related to the Supreme Court’s resolution of 19 March 2019, III CZP 80/18
In the light of the imprecision of the legal regulations on the financing of services provided in emergencies in excess of the limits, the Polish Supreme Court and the ordinary courts have developed a line of judgments based on the assumption that the basis for demanding payment for services provided in emergencies in excess of the limits is the contract itself, as both the services and their costs are a consequence of the specification of the rights and duties of the parties to the contract for the provision of healthcare services subject to Article 56 of the Polish Civil Code requiring the provision of healthcare services to patients in emergencies. The existence of two separate bases for financing these services, namely the contract and Article 19, para. 4 of the Act on Healthcare Services Financed with Public Funds of 27 August 2004, leads to the emergence of a problem of unequal treatment of entities providing emergency healthcare services to patients. The objective of this article is to present a detailed review of the legal situation of healthcare providers providing healthcare services in emergencies from the perspective of Article 32, para. 1 of the Polish Constitution and to present de lege ferenda postulates on this.
Keywords: fee, services provided in excess of the limits, healthcare, healthcare provider
Bibliografia / References:
Pietraszewska-Macheta A., Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Komentarz, LEX 1018.
Zoll A., Wróbel W., Kodeks karny. Część szczególna, t. 2, cz. 1, Komentarz do art. 117–211a, Warszawa 2017.
Janiszewska B., Świadczenia ponadlimitowe w orzecznictwie Sądu Najwyższego, „Prawo i Medycyna” 2006/1.
Lach D.E., Glosa do wyroku SN z dnia 13 października 2006 r., III CSK 141/06. Zapłata przez NFZ za świadczenia wykonane, „Gdańskie Studia Prawnicze, Przegląd Orzecznictwa” 2007/3.
Glanowski G., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 27 sierpnia 2015 roku, sygn. akt. III CSK 455/14. Podstawa prawna roszczenia o zapłatę za ponadlimitowe świadczenia opieki zdrowotnej udzielone w stanie nagłym, „Prawo i Medycyna” 2016/2.
Garlicki L., Zubik M., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 1, Warszawa 2016.
Safjan M., Bosek L., Konstytucja RP, t. 1, Komentarz, art. 1–86, Warszawa 2017.
Kubot Z., „Koncepcja udzielania ponadlimitowych świadczeń zdrowotnych w stosunku zobowiązaniowym świadczeniodawcy z Narodowym Funduszem Zdrowia, „Prawo i Medycyna” 2006/1.
