W artykule prezentuję przykłady, w jaki sposób szkoły dbają o zachowanie języka danego regionu. To nie tylko lekcje języka mniejszości lub regionalnego, ale też konkursy, festiwale, udział w projektach kultywujących językowe bogactwo naszej ojczyzny. Wartością dodaną są wypowiedzi dyrektorów i nauczycielek z pasją realizujących ideę uczenia i popularyzacji mowy regionalnej i gwarowej.
Fragment artykułu z miesięcznika „Dyrektor Szkoły” 2025/11
Polski język literacki, zwany też językiem standardowym lub ogólnym, to odmiana języka polskiego o charakterze kulturalnym, ponadregionalnym, używana w komunikacji publicznej, prawnej, edukacji i piśmiennictwie. Na różnorodny krajobraz językowy naszego kraju składają się: język kaszubski, śląski, języki mniejszości narodowych (białoruski, czeski, litewski, niemiecki, ormiański, rosyjski, słowacki, ukraiński i żydowski) oraz mniejszości etnicznych (karaimski, łemkowski, romski, tatarski).
Bogactwo językowe Polski to także różne dialekty i gwary:
a) dialektologia wyróżnia cztery podstawowe dialekty: wielkopolski, małopolski, mazowiecki i śląski oraz odrębny język kaszubski; w związku z migracjami ludności po II wojnie światowej powstały dialekty mieszane (zwłaszcza na tzw. ziemiach odzyskanych);
b) gwara – pojęcie węższe od dialektu – to odmiana języka charakterystyczna dla danego terenu i/lub środowiska; poszczególne dialekty obejmują różne gwary występujące na danym obszarze geograficznym, np. gwara orawska, lasowiacka, warmińska.
Należy zaznaczyć, iż jedynym uznanym prawnie językiem regionalnym w Polsce jest język kaszubski, któremu status ten przyznano w 2005 r. Nie powiodły się inicjatywy mające na celu uznanie języka śląskiego za drugi język regionalny – pomimo przegłosowania ustawy w Sejmie w 2024 r., nie podpisał jej prezydent Andrzej Duda.
Zamów prenumeratę: www.profinfo.pl/sklep/dyrektor-szkoly,7340.html