Czy obliczanie kadencji członka organu spółki kapitałowej faktycznie wymaga zmiany przepisów?dr Tomasz Bieniek
Autor jest radcą prawnym, Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Bieniek sp. p. w Zabrzu (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8375-6097).
Czy obliczanie kadencji członka organu spółki kapitałowej faktycznie wymaga zmiany przepisów?
Niniejsze opracowanie stanowi analizę zagadnienia prawnego wygaśnięcia mandatu członka organu spółki kapitałowej na przykładzie zarządu spółki akcyjnej wskutek upływu kadencji. Przyczyn trudności w jednolitym rozumieniu terminu wygaśnięcia mandatu należy upatrywać głównie w różnicach wnioskowań z normy prawnej dokonywanych przy użyciu poszczególnych metod wykładni prawa. W zależności od przyjętej metody wykładni otrzymujemy bowiem różne wyniki, co zważywszy na doniosłość prawną tego zdarzenia, bezwzględnie uzasadnia konieczność precyzyjnego określenia daty, w jakiej mandat wygaśnie. Nowelizacja przepisów Kodeksu spółek handlowych, jakkolwiek znajduje się już w zaawansowanym stadium ścieżki legislacyjnej, w ocenie autora nie jest potrzebna, bowiem wystarczającym i skutecznym sposobem wyeliminowania wszelkich wątpliwości mogłaby być tylko nieznaczna korekta kierunku wykładni dokonana na gruncie obowiązujących przepisów. Co istotne, niemalże identyczne normy prawne regulujące tę kwestię w sposób bezkonfliktowy obowiązują w Polsce od czasu Kodeksu handlowego, zatem proponowana zmiana koncepcji na obliczanie kadencji w latach obrotowych nie tyle będzie stanowić antidotum na impas interpretacyjny, ile bardziej ma stać się normatywnym usankcjonowaniem koncepcji prolongacyjnej, której największym – zaraz poza niecelowością – mankamentem był właśnie brak podstawy prawnej.
Słowa kluczowe: spółka akcyjna, zarząd, rada nadzorcza, kadencja, mandat, samoczynne wygaśnięcie mandatu
dr Tomasz Bieniek
The author is an attorney at law, at a law firm Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Bieniek sp. p. in Zabrze, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8375-6097).
Do We Really Need a Legislative Amendment to Calculate the Term of Office of a Company’s Governing Body Member?
This study examines the legal issue of the expiry of the mandate of a company’s governing body member when the term of office expire, using the example of the management board of a joint-stock company. The difficulty with uniform understanding of the date when mandate expires stems mainly from the different inferences drawn from the legal norm when different methods of statutory interpretation are applied. Depending on the method of interpretation, different results are obtained, which, given the legal significance of the event, absolutely justifies the need to specify the precise date on which the mandate will expire. In the author's opinion, amendments to the Code of Commercial Partnerships and Companies - though already quite far down the legislative path - are not necessary, because a slight adjustment of the direction of interpretation, made on the basis of the existing provisions, might be a sufficient and effective way of eliminating any doubts. Importantly, almost identical legal norms regulating this issue without causing any conflicts have been in force in Poland since the time of the Commercial Code, so the proposed change to the mechanism of calculating the term of office in financial years, rather than being an antidote to the interpretation impasse, is intended to normatively sanction of the mechanism of extension, whose greatest shortcoming - apart from there being no need for it - was precisely the lack of a legal basis.
Keywords: joint-stock company, management board, supervisory board, term of office, mandate, automatic expiry of mandate
Bibliografia / References
Allerhand M., Kodeks handlowy. Komentarz, Bielsko-Biała 1998.
Chmura Ł., Ostatni pełny rok obrotowy a moment wygaśnięcia mandatu członka organu spółki kapitałowej – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 24.11.2016 r., III CZP 72/16, „Glosa” 2019/4.
Dziurzyński T., Fenichel Z., Honzatko M., Kodeks handlowy. Komentarz, t. 3, Bytom 1991.
Gasiński Ł., Z problematyki mandatu i kadencji w spółce akcyjnej. Glosa do wyroku SN z 14.05.2015 r., II CSK 768/14, „Monitor Prawa Bankowego” 2016/6.
Gendek M., Glosa do uchwały SN z 24.11.2016 r., III CZP 72/16, „Monitor Prawniczy” 2018/1.
Jastrzębski J., W sprawie wygaśnięcia mandatu członka zarządu spółki akcyjnej – uwagi na tle art. 369 § 4 k.s.h., „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/4.
Kappes A. [w:] Prawo gospodarcze i handlowe, red. W.J. Katner, Warszawa 2018.
Katner J., Prawo gospodarcze i handlowe, Warszawa 2018.
Kidyba A. [w:] Komentarz aktualizowany do art. 301–633 Kodeksu spółek handlowych, LEX 2021.
Krauss J., Mandat i kadencja członków organów spółki akcyjnej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2009/5.
Kuniewicz Z., Spółki kapitałowe, ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji przez członka rady nadzorczej spółki aukcyjnej. Glosa do uchwały SN z dnia 24 listopada 2016 r., III CZP 72/16, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2018/5.
Kwaśnicki R.L., Letolc P., Glosa do uchwały SN z 24.11.2016 r., III CZP 72/16, „Monitor Prawa Handlowego” 2017/2.
Kwaśnicki R.L., Letolc P., Jak określić moment wygaśnięcia mandatu w spółce kapitałowej, „Rzeczpospolita” 2009/6.
Nowacki A., Wygaśnięcie mandatu wskutek upływu okresu powołania, „Przegląd Prawa Handlowego” 2013/2.
Obrzud R., Określenie momentu wygaśnięcia mandatu członków rady nadzorczej w spółce akcyjnej oraz wykładnia pojęcia ostatniego roku obrotowego z art. 369 § 4 w zw. z art. 386 § 2 kodeksu spółek handlowych. Glosa do uchwały SN z dnia 24 listopada 2016 r., III CZP 72/16, „Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa” 2017/1.
Opalski A., Jeszcze o kadencji i mandacie w spółkach kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/12.
Opalski A., Spółki kapitałowe – kadencja członków organów spółek kapitałowych – powołanie członka rady nadzorczej w drugiej połowie roku obrotowego. Glosa do uchwały SN z dnia 24 listopada 2016 r., III CZP 72/16, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2017/9.
Pinior P., Upływ kadencji i otwarcie likwidacji jako przesłanki wygaśnięcia mandatu członków zarządu spółki kapitałowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2016/3.
Popardowski P., Spółki handlowe w najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego – przegląd orzecznictwa, „Glosa” 2017/3.
Popiołek W. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J.A. Strzępka, Warszawa 2015, Legalis.
Romanowski M., Paskarski darmowy lunch w prawie spółek – czyli o rozjechaniu się kadencji i mandatu członka organu spółki kapitałowej, „Monitor Prawa Handlowego” 2019/4.
Sołtysiński A. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 17A, Prawo spółek kapitałowych, red. A. Sołtysiński, Warszawa 2015, Legalis.
Szajkowski A., Szumański A., Tarska M. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 3, Spółka akcyjna. Komentarz do artykułów 301–490, Warszawa 2013.
Szczurowski T. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2020, Legalis.
Michał Łabno
Autor jest doktorantem w Instytucie Prawa Gospodarczego i Handlowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4935-0314).
Zasada jednakowego traktowania akcjonariuszy jako norma wyznaczająca dopuszczalny zakres uprzywilejowania akcjonariuszy w prostej spółce akcyjnej
We wprowadzonej do polskiego porządku prawnego prostej spółce akcyjnej ustawodawca zdecydował się na dopuszczenie bardzo szerokiego zakresu uprzywilejowania akcji i akcjonariuszy. Niniejszy artykuł skupia się na analizie uchwalonych regulacji oraz wskazaniu obowiązujących zasad ograniczających dopuszczalny zakres uprzywilejowania. W ocenie autora jako najistotniejszą należy przytoczyć zasadę jednakowego traktowania akcjonariuszy, wskazaną w art. 20 k.s.h. Przeprowadzona w artykule analiza stosowania zasady jednakowego traktowania akcjonariuszy prostej spółki akcyjnej w związku z możliwością zaskarżania uchwał walnego zgromadzenia ma na celu przedstawienie norm koniecznych do uwzględnienia w procesie zwiększania przywilejów akcyjnych i indywidualnych. Wyszczególnienie przytoczonych norm ma za zadanie umożliwić akcjonariuszom właściwe ukształtowanie przywilejów akcyjnych w spółce, tak aby nie zostały one podważone w toku kontroli sądowej.
Słowa kluczowe: prosta spółka akcyjna, zasada jednakowego traktowania akcjonariuszy, uprzywilejowanie akcji, uprawnienia osobiste
Michał Łabno
The author is a PhD student at the Institute of Commercial and Company Law, Faculty of Law and Administration, University of Silesia in Katowice, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4935-0314).
The Principle of Equal Treatment of Shareholders as a Standard Determining the Permissible Scope of Privileges of Shareholders in a Simple Joint-Stock Company
In a simple joint-stock company, recently introduced into the Polish legal system, the law permits granting a very wide range of preferences for shares and shareholders. The article focuses on analysing the introduced regulations and indicating the applicable legal principles that limit the permissible scope of preferences. In the author’s opinion, the most relevant principle is that of equal treatment of shareholders, provided for in Article 20 of the Polish Code of Commercial Partnerships and Companies. The conducted analysis of the application of the principle of equal treatment in a simple joint-stock company in connection with the possibility of filing a claim for revoking a resolution of shareholders or pronouncing it invalid is aimed at presenting the norms that have to be taken into account in the process of increasing preferences for shares and shareholders. The list of the above-mentioned norms is intended to enable shareholders to properly define the share privileges in the company so that they are not challenged in the course of judicial review.
Keywords: simple joint-stock company, principle of equal treatment of shareholders, preference shares, personal rights
Bibliografia / References
Dumkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2020, LEX.
Kappes A., Opinia prawna w przedmiocie oceny rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy kodeks spółek handlowych i innych ustaw – nr RM-10-11-19 – nr druku sejmowego (3236), Warszawa, 12.03.2019 r., http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/opinieBAS.xsp?nr=3236 (dostęp: 1.11.2021 r.).
Kappes A., Prosta spółka akcyjna – czy rzeczywiście prosta i czy potrzebna? Uwagi do projektu nowelizacji Kodeksu spółek handlowych, wprowadzającego prostą spółkę akcyjną (projektowane art. 3001–300121 k.s.h.), „Przegląd Prawa Handlowego” 2018/5.
Kawalec G.A. [w:] Prosta spółka akcyjna. Komentarz, red. R. Adamus, P. Malinowski, Warszawa 2021, LEX.
Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 1–300 Kodeksu spółek handlowych, LEX 2021.
Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 301–633 Kodeksu spółek handlowych, LEX 2021.
Kozieł G., Prosta spółka akcyjna. Komentarz do art. 3001–300134 KSH, Legalis 2020.
Mazgaj M. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Legalis 2020.
Nowak-Górski B., Swoboda kreowania akcji uprzywilejowanych i uprawnień osobistych w spółkach akcyjnych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/2.
Okolski J., Modrzejewski J., Gasiński Ł., Natura stosunku korporacyjnego spółki akcyjnej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2000/8.
Opalski A., Prosta spółka akcyjna – nowy typ spółki handlowej, cz. 1, „Przegląd Prawa Handlowego” 2019/11.
Opalski A., Zasada jednakowego traktowania wspólników i akcjonariuszy, „Przegląd Prawa Handlowego” 2012/6.
Pinior P., Ekspertyza prawna dotycząca rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (druk Nr 3236), Warszawa, 12.03.2019 r., http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/opinieBAS.xsp?nr=3236 (dostęp: 1.11.2021 r.).
Pinior P., Osobiste uprawnienia wspólników i akcjonariuszy w spółkach kapitałowych, „Prawo Spółek” 2010/2.
Popiołek W., Akcja – prawo podmiotowe, Warszawa 2010.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2018, LEX.
Romanowski M., Ocena projektu ustawy – o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Druk nr 3236), Warszawa, 12.03.2019 r., https://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/opinieBAS.xsp?nr=3236 (dostęp: 1.11.2021 r.).
Romanowski M., Zasada jednakowego traktowania udziałowców spółki kapitałowej, cz. 1, „Przegląd Prawa Handlowego” 2005/1.
Szumański A. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 19, Prawo papierów wartościowych, red. A. Szumański, Warszawa 2006.
Tracz P. [w:] Prosta spółka akcyjna. Komentarz ze wzorami, red. M. Kożuchowski, M. Macieszczak, B. Woźniak, Warszawa 2021, LEX.
Wawer M. [w:] J. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Legalis 2020.
Woźniak B. [w:] Prosta spółka akcyjna. Komentarz ze wzorami, red. M. Kożuchowski, M. Macieszczak, B. Woźniak, Warszawa 2021, LEX.
Paweł J. Mazur
Autor jest adwokatem, członkiem Wielkopolskiej Izby Adwokackiej (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4211-7827).
Obowiązek zapłaty określonej sumy bez względu na przyczyny niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania
Postanowienie umowne, na podstawie którego dłużnik zobowiązuje się zapłacić określoną sumę w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, bez względu na przyczyny niewykonania lub nienależytego wykonania, bywa dwojako kwalifikowane. Według pierwszego poglądu jest to zastrzeżenie gwarancyjne, do którego nie znajdują zastosowania przepisy o karze umownej. Przedstawiciele doktryny zgłaszają wątpliwości co do tego, czy w tym przypadku można mówić o gwarancyjnym charakterze odpowiedzialności. Zgodnie z poglądem odmiennym przedmiotowe postanowienie uznaje się za karę umowną zastrzeżoną przy jednoczesnym rozszerzeniu odpowiedzialności kontraktowej dłużnika. W tym drugim przypadku problematyczna jest zwłaszcza kwestia dopuszczalności rozszerzenia odpowiedzialności dłużnika przez samo wskazanie, że dłużnik jest odpowiedzialny bez względu na przyczyny niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Autor dostrzega istotę zgłaszanych w doktrynie zastrzeżeń, jednak opowiada się za pierwszym poglądem, wskazując przy tym na konieczność jego rozwinięcia i kompleksowego uzasadnienia.
Słowa kluczowe: kara umowna, klauzula gwarancyjna, odpowiedzialność gwarancyjna, odpowiedzialność kontraktowa, zastrzeżenie gwarancyjne
Paweł J. Mazur
Author is an advocate, a member of the Wielkopolska Bar Council, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4211-7827).
Duty to Pay a Specific Amount Regardless of the Cause of Non-Performance or Improper Performance of an Obligation
A contract provision under which the debtor agrees to pay a defined amount in case of non-performance or improper performance of an obligation, regardless what caused such non-performance or improper performance, tends to be categorized in two ways. According to the first view, it constitutes a guarantee provision, to which rules on contractual penalty (liquidated damages) do not apply. Scholars raise doubts as to whether it is possible to speak of the guarantee nature of the liability in this case. According to the other view, this provision is considered to be a contractual penalty clause, combined with extension of the debtor’s contractual liability. In that other view admissibility of extending the debtor’s liability solely by indicating that the debtor is liable, regardless of the cause of non-performance or improper performance of an obligation, poses a problem. The author notices the essence of remarks made by legal scholars, yet he shares the first view, pointing out that it needs to be developed and comprehensively justified.
Keywords: contractual penalty (liquidated damages), guarantee clause, guarantee liability, contractual liability, guarantee stipulation
Bibliografia / References
Borysiak W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2021.
Czachórski W., Brzozowski A., Safjan M., Skowrońska-Bocian E., Zobowiązania. Zarys wykładu, Warszawa 2009.
Drapała P., Kara umowna (art. 483 k.c.) a odszkodowanie na zasadach ogólnych (art. 471 k.c.), „Państwo i Prawo” 2003/6.
Drapała P. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2018.
Gawlik Z. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2014, LEX.
Gutowski M. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 353–626, red. M. Gutowski, Warszawa 2019, Legalis.
Jastrzębski J., Kara umowna, Warszawa 2006.
Jastrzębski J., Nietypowe kary umowne – swoboda sankcji kontraktowych i ochrona dłużnika, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/6.
Kaliński M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2018.
Lemkowski M. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 353–626, red. M. Gutowski, Warszawa 2019, Legalis.
Łętowska E. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. E. Łętowska, Warszawa 2013.
Popiołek W. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
Radwański Z., Olejniczak A., Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2016.
Rzetecka-Gil A., Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania – część ogólna, LEX 2011.
Szanciło T. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, Warszawa 2020, Legalis.
Szlęzak A., Glosa do wyroków SN: z dnia 20 października 2006 r., IV CSK 154/06 oraz z dnia 7 lutego 2007 r., III CSK 288/06, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2009/4, poz. 39.
Szlęzak A., Opis pewnego standardu kontraktowego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2016/8.
Tanajewska R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, Warszawa 2019, LEX.
Wiśniewski T. [w:] Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, t. 1–2, red. G. Bieniek, Warszawa 2011, LEX.
Wiśniewski T. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna, red. J. Gudowski, Warszawa 2018.
Zagrobelny K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2019, Legalis.
Zakrzewski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018, LEX.
Zoll F. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna. Suplement, red. A. Olejniczak, Warszawa 2010.
dr Piotr Moskała
Autor jest adiunktem w Katedrze Międzynarodowego Prawa Prywatnego i Handlowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz radcą prawnym (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4109-7235).
W sprawie dopuszczalności wypowiedzenia umowy spółki z o.o.
Możliwość wypowiedzenia umowy spółki z o.o. jest tematem budzącym poważne kontrowersje w doktrynie. Nie stanowi ona przy tym zagadnienia czysto teoretycznego, ponieważ przesądzenie dopuszczalności takiego zabiegu rodzi istotne skutki dla rozwiązywania sporów korporacyjnych w spółkach z o.o., szczególnie w zakresie zagwarantowania możliwości wyjścia ze spółki wspólnikom mniejszościowym. Pogłębiona analiza tego tematu prowadzi do wniosku o braku przyznania takiego uprawnienia wspólnikom przez ustawę, a także niemożliwości jego wykreowania (w przypadku uprawnienia pojmowanego tak, jak w prawie zobowiązań) w umowie spółki. Podobną funkcję mogą natomiast spełniać niektóre inne mechanizmy prawa spółek, które wymagają jednak istnienia odpowiedniej regulacji w konstytucji spółki. De lege ferenda należy także postulować wprowadzenie do przepisów o spółce z o.o. regulacji ustąpienia wspólnika na podobieństwo art. 30050 k.s.h.
Słowa kluczowe: spółka z o.o., umowa spółki, wypowiedzenie umowy, powództwo o rozwiązanie spółki, powództwo o wyłączenie wspólnika, powództwo o ustąpienie akcjonariusza
dr Piotr Moskała
Author is an assistant professor at the Department of International Private and Commercial Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw (Poland), and an attorney at law (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4109-7235)
Admissibility of Termination of Articles of Association of a Limited Liability Company
The existence of a shareholder’s right to terminate the articles of association (or the corporate relationship at large) in a limited liability company is highly controversial under Polish law. An in-depth analysis of the subject leads to the conclusion that in fact such right is not granted under statutory provisions and a shareholder’s ultimate instrument to avoid remaining a ‘corporate prisoner’ is the action for dissolution of the company. However, instruments leading to similar effects can be granted to shareholder in the articles of association. It is also worthwhile to consider supplementing the regulation of the limited liability company by introducing an action for resignation of a shareholder, which is currently available in the simplified joint-stock company.
Keywords: limited liability company, articles of association, termination of an agreement, action for dissolution of a company, action for exclusion of a shareholder, action for resignation of a shareholder
Bibliografia / References
Allerhand M., Kodeks handlowy. Komentarz, t. 2, Lwów 1935 (reprint Bielsko-Biała 1992).
Borysiak W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2021.
Brol J., Safjan M., Wypowiedzenie umowy spółki z o.o., „Przegląd Prawa Handlowego” 1996/11.
Davies M., Siemiątkowski A., Joint Ventures in Poland. A Legal Guide, Warszawa 2008.
Dziurzyński T. [w:] T. Dziurzyński, Z. Fenichel, M. Honzatko, Kodeks handlowy. Komentarz, Kraków 1936 (reprint Łódź 1992).
Ensthaler J. [w:] Kommentar zum GmbH-Gesetz, red. J. Ensthaler, J.T. Füller, B. Schmidt, Köln 2010.
Fastrich L. [w:] GmbHG. Kommentar, red. A. Baumbach, A. Hueck, München 2013.
Gasiński Ł., Charakter prawny statutu spółki. Glosa do wyroku SN z 27 lutego 2003 r. (I CKN 1811/00), „Glosa” 2005/3.
Haas U. [w:] GmbHG. Kommentar, red. A. Baumbach, A. Hueck, München 2013.
Jara Z. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz aktualizowany, red. Z. Jara, Legalis 2020.
Jezioro J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017.
Kappes A., Szantaż korporacyjny jako nadużycie prawa podmiotowego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2013/10.
Kappes A., Uwolnienie „więźnia korporacyjnego” spółki z o.o. przez wypowiedzenie udziału w spółce, „Przegląd Prawa Handlowego” 2015/10.
Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 1–300 Kodeksu spółek handlowych, LEX 2021.
Kidyba A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz, Warszawa 2014.
Kleindiek D. [w:] GmbH-Gesetz. Kommentar, red. M. Lutter, P. Hommelhoff, Köln 2009.
Kopaczyńska-Pieczniak K., Ustanie członkostwa w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, Kraków 2002.
Litwińska-Werner M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2007.
Lutter M. [w:] GmbH-Gesetz. Kommentar, red. M. Lutter, P. Hommelhoff, Köln 2009.
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017.
Matuszczak M., Prawo pierwszeństwa pochodnego nabycia praw udziałowych w spółkach kapitałowych, Warszawa 2013.
Mazur L., Prawo bankowe. Komentarz, Warszawa 2008.
Mazur L., Umowa rachunku bankowego. Komentarz, Warszawa 2007.
Mazur P., Wybrane problemy związane ze stosowaniem opcji put oraz opcji call w statutach spółek akcyjnych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/9.
Michalski M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 17a, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2015.
Namitkiewicz J., Kodeks handlowy. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz, Warszawa 1937 (reprint Łódź 1994).
Naworski J.P. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 2, Tytuł III. Spółki kapitałowe. Dział I. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, red. T. Siemiątkowski, R. Potrzeszcz, Warszawa 2011.
Nowacki A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, t. 1, Komentarz. Art. 151–226 KSH, Warszawa 2018.
Nowacki A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, t. 2, Komentarz. Art. 227–300 KSH, Warszawa 2021.
Okolski J., Gębusia I., Poszukiwanie nowych metod wykładni oświadczeń woli w prawie spółek, „Przegląd Prawa Handlowego” 2013/8.
Opalski A., O potrzebie systemowej analizy instytucji wspólnych dla zrzeszeń, „Studia Prawa Prywatnego” 2009/2.
Opalski A., O potrzebie zasadniczej reformy polskiego prawa spółek, „Przegląd Prawa Handlowego” 2008/6.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2a, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 151–226, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2b, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz do art. 227–300, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Opalski A. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 9, Prawo zobowiązań – umowy nienazwane, red. W.J. Katner, Warszawa 2018.
Opalski A., Wiśniewski A.W. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3a, Spółka akcyjna. Komentarz. Art. 301–392, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Orlik M., W sprawie dopuszczalności wypowiedzenia umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, „Przegląd Prawa Handlowego” 1998/4.
Pabis R. [w:] J. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2020.
Pabis R. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 3b, Spółka akcyjna. Komentarz. Art. 393–490, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Pazdan M., Kodeks spółek handlowych a kodeks cywilny, „Państwo i Prawo” 2001/2.
Pęczyk-Tofel A., Tofel M.S., „Wyjście” wspólnika lub akcjonariusza ze spółki kapitałowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2010/7.
Pietrzykowski K. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
Podleś M., Siwik L., Likwidacja spółek z perspektywy projektowanej regulacji prostej spółki akcyjnej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2018/9.
Popiołek W. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J.A. Strzępka, Warszawa 2015.
Popiołek W. [w:] System Prawa Handlowego, red. S. Włodyka, A. Szumański, t. 4, Prawo instrumentów finansowych, red. M. Stec, Warszawa 2016.
Pyrzyńska A. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 353–626, red. M. Gutowski, Warszawa 2018.
Pyziak-Szafnicka M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Radwan A., Ius dissidentium. Granice konsensusu korporacyjnego i władzy większości w spółkach kapitałowych, Warszawa 2016.
Radwan A., Powództwo o rozwiązanie spółki z o.o. (art. 271 pkt 1 KSH) – skuteczny instrument rozwiązywania konfliktów korporacyjnych czy „słabe ogniwo” w systemie ochrony mniejszości [w:] Usus magister est optimus. Rozprawy prawnicze ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Kubasowi, red. B. Jelonek-Jarco, R. Kos, J. Zawadzka, Warszawa 2016.
Radwański Z., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2009.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2018.
Rodzynkiewicz M. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 2b, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 227–300, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Rogoń D. [w:] Prawo bankowe. Komentarz, t. 1, red. F. Zoll, Warszawa 2005.
Safjan M. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
Schmidt K., Gesellschaftsrecht, Köln–Berlin–Bonn–München 1997.
Schmidt K., Bitter G. [w:] G. Crezelius i in., Scholz Kommentar zum GmbH-Gesetz, t. 3, Köln 2010.
Sołtysiński S., Przepisy ogólne kodeksu spółek handlowych (Wybrane zagadnienia), „Państwo i Prawo” 2001/7.
Sołtysiński S. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 3, Spółka akcyjna. Komentarz do artykułów 301–490, Warszawa 2013.
Sołtysiński S., Moskwa P. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 17a, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2015.
Szajkowski A., Tarska M. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 2, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz do artykułów 151–300, Warszawa 2014.
Terc A. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz aktualizowany, red. Z. Jara, Legalis 2020.
Tomaszek A., Wypowiedzenie umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, „Przegląd Podatkowy” 1995/4.
Tomkiewicz J., Bloch J., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz, Warszawa 1934 (reprint Warszawa 1991).
Winter H., Seibt Ch.H. [w:] G. Crezelius i in., Scholz Kommentar zum GmbH-Gesetz, t. 1, Köln 2006.
Wiśniewski A.W. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2a, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 151–226, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Witosz A.J. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2, Komentarz do art. 151–300, red. A. Kidyba, Warszawa 2018.
doc. dr Małgorzata Modrzejewska
Katedra Prawa Handlowego, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2946-3100).
Zniesienie wymogu graficznej przedstawialności znaków towarowych – uwagi na tle nowelizacji ustawy – Prawo własności przemysłowej
Nowa definicja znaku towarowego w ustawie – Prawo własności przemysłowej jest konsekwencją zmian przepisów unijnych zawartych w dyrektywie 2015/2436 mającej na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych. Zamiarem unijnego ustawodawcy zmieniającego definicję znaku towarowego poprzez eliminację wymogu jego graficznej przedstawialności było umożliwienie rejestracji przede wszystkim tzw. znakom niekonwencjonalnym, takim jak np. dźwięk, kolor, ruch, hologram, a także takim znakom jak zapach i smak. Obowiązująca przedtem konieczność przedstawienia znaku w formie graficznej znacząco utrudniała lub wręcz uniemożliwiała rejestrację takich znaków. Usunięcie wymogu przedstawienia graficznego znaku towarowego umożliwiło przyjmowanie zgłoszeń także w nowych formatach plików elektronicznych. Ponadto dzięki tej zmianie przedstawienie niektórych dopuszczalnych już rodzajów znaków towarowych stało się łatwiejsze i dokładniejsze. Jednakże ani nowa dyrektywa, ani przepisy krajowe ją implementujące nie zawierają szczegółowych definicji rodzajów znaków towarowych ani konkretnych wymogów co do sposobu ich przedstawienia. Wskazówki takie zawiera rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2018/626 oraz regulamin do Traktatu singapurskiego o prawie znaków towarowych, a także „Wspólne komunikaty” EUIPO i urzędów krajowych ds. własności intelektualnej opracowane w ramach „Programu konwergencji” jako dokumenty harmonizujące praktykę w zakresie znaków towarowych na poziomie UE.
Słowa kluczowe: znak towarowy, brak wymogu graficznej przedstawialności znaków, nowa definicja znaku towarowego, znaki konwencjonalne, znaki niekonwencjonalne, przedstawialność znaków w formatach plików elektronicznych
doc. dr Małgorzata Modrzejewska
Department of Commercial Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2946-3100).
Abolition of the Requirement of Graphic Representability of Trade Marks: Comments Against the Background of Amendment to the Industrial Property Law Act
The new definition of trade mark in the Polish Industrial Property Law Act is a consequence of amendments to EU rules contained in Directive 2015/2436 to approximate the laws of the Member States relating to trade marks. The intention behind the EU legislature changing the definition of trade mark by eliminating the requirement of its capacity of graphic representation was to allow registration mainly of the so-called non-conventional marks, such as sound, colour, movement, hologram, as well as marks such as smell and taste. The previously applicable requirement of presenting the trade mark by graphic means made it very difficult, if not impossible, to register such marks. The removal of the requirement to provide a graphic representation of the trade mark has also enabled accepting applications in new electronic file formats. Furthermore, this amendment has made the presentation of certain previously permissible types of trade marks easier and more accurate. However, neither the new Directive nor the national laws implementing it provide detailed definitions of the types of trade marks or specific requirements as to how they should be presented. Such guidance is provided by Commission Implementing Regulation (EU) 2018/626 and the Regulations under the Singapore Treaty on the Law of Trademarks, as well as the ‘Common Communications' of the EUIPO and national IP offices developed under the 'Convergence Programme' as documents harmonizing trade mark practice at EU level.
Keywords: trade mark, no requirement for graphic representability of marks, new definition of trademark, conventional marks, non-conventional marks, representability of marks in electronic file formats
Bibliografia / References
Brancus-Cieślak L., O przeszkodach funkcjonalnych w rejestracji trójwymiarowych znaków towarowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2004/7.
Buchalska J., Własność intelektualna, znaki towarowe, zakres ochrony znaków towarowych składających się z koloru per se. Glosa do wyroku SN z dnia 2 lutego 2017 r., I CSK 778/15, „Orzecznictwa Sądów Polskich” 2018/2.
Fedorowicz H. [w:] Prawo własności przemysłowej. Komentarz, red. M. Kondrat, Warszawa 2021.
Funka P., Zdolność odróżniająca znaku towarowego w aspekcie prawnoporównawczym, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2006/95.
Kępiński M., Projekt nowej dyrektywy dotyczącej znaków towarowych i jej możliwe konsekwencje dla ustawodawcy polskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2014/4.
Kępiński M., Kępiński J., Jakie zmiany czekają prawo znaków towarowych w świetle dyrektywy 2015/2436? [w:] Experientia docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple, red. P. Kostański, P. Podrecki, T. Targosz Warszawa 2017.
Kiedrowska D., Zdolność rejestrowa znaków dźwiękowych, „Rzecznik Patentowy” 2003/1–2.
Koczanowski J., Funkcje i ochrona prawna znaków towarowych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej” 1976/8.
Kostański P., Marek T., Wybrane zagadnienia nowelizacji europejskiego prawa znaków towarowych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2015/4.
Kowalczuk-Kędzierska M., Nowa definicja znaku towarowego – nowelizacja polskiej ustawy w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2019/4.
Lampart M., Ruchome znaki towarowe, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2013/2.
Mazurek M., Skubisz R., Znaczenie elementów słownych przy ocenie kolizji słowno-graficznych znaków towarowych – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24.11.2010 r. (II GSK 1010/09), „Glosa” 2012/1.
Mordwiłko-Osajda J., Znak towarowy. Bezwzględne przeszkody rejestracji, Warszawa 2009.
Nestoruk I.B., Oznaczenia numeryczne jako znaki towarowe, „Monitor Prawniczy” 2010/11.
Promińska U., Ustawa o znakach towarowych. Komentarz, Warszawa 1998.
Promińska U., Znak towarowy [w:] E. Nowińska, U. Promińska, M. du Vall, Prawo własności przemysłowej, Warszawa 2005.
Sewerynik A., Piechówka A., Czy muzyka może być znakiem towarowym, marką?, „Kwartalnik Urzędu Patentowego RP” 2016/1.
Sieńczyło-Chlabicz J. [w:] Prawo własności intelektualnej, red. J. Sieńczyło-Chlabicz, Warszawa 2011.
Skubisz R., Prawo znaków towarowych. Komentarz, Warszawa 1990.
Skubisz R., Trzebiatowski M., Znaki towarowe w prawie międzynarodowym i prawie Unii Europejskiej [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 14b, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017.
Stefanicki R., Prawne granice ochrony koloru jako znaku towarowego, „Monitor Prawniczy” 2002/4.
Szczepanowska-Kozłowska K., Wyłączność korzystania z praw własności przemysłowej [w:] System Prawa Handlowego, red. S. Włodyka, t. 3, Prawo własności przemysłowej, red. E. Nowińska, K. Szczepanowska-Kozłowska, Warszawa 2015.
Szewc A., Przedmioty własności przemysłowej (przedmioty ochrony) [w:] A. Szewc, G. Jyż, Prawo własności przemysłowej, Warszawa 2011.
Szoszuk W., Znaki pozycyjne – próba analizy [w:] Experientia docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple, red. P. Kostański, P. Podrecki, T. Targosz, Warszawa 2017.
Szpunar M., Kilka uwag na temat dopuszczalności rejestracji znaków towarowych przedstawiających kształt towaru [w:] Experientia docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple, red. P. Kostański, P. Podrecki, T. Targosz, Warszawa 2017.
Sztobryn K., Przeszkody prawne w uzyskaniu ochrony na znaki niekonwencjonalne, „Monitor Prawniczy” 2016/21.
Szwaja J., Wojcieszko-Głuszko E., Problem zdolności rejestrowej pojedynczego koloru, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1998/4.
Trzebiatowski M., Komercjalizacja domeny publicznej w prawie znaków towarowych – przegląd orzecznictwa sądów administracyjnych, „Glosa” 2012/3.
Trzebiatowski M., Udzielenie prawa na znak towarowy a zakres działalności zgłaszającego/uprawnionego – czyli o skutkach traktatu singapurskiego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2011/2.
Włodarczyk W., Czy pojedynczy kolor może być znakiem towarowym? Uwagi polemiczne, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1998/2.
Włodarczyk W., Kolizja znaków towarowych: sprawa złotego zajączka Lindt Goldhase – polemika, „Europejski Przegląd Sądowy” 2008/12.
Wojcieszko-Głuszko E. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 14b, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2012.
Wojcieszko-Głuszko E., Ewolucja wymogu przedstawialności oznaczenia w pracach nad dyrektywą 2015/2436 [w:] Experientia docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple, red. P. Kostański, P. Podrecki, T. Targosz, Warszawa 2017.
Wojcieszko-Głuszko E., Ochrona znaków towarowych [w:] Ochrona własności intelektualnej, red. A. Adamczak, M. du Vall, Warszawa 2010.
Wojcieszko-Głuszko E., Pojęcie znaku towarowego. Rodzaje oznaczeń. Kategorie znaków towarowych [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 14B, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017.
Wojcieszko-Głuszko E., Przedstawienie znaku towarowego w zgłoszeniu, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2018/2.
Ziarno A., Zdolność rejestrowa koloru per se jako wspólnotowego znaku towarowego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2011/4.
Ziółkowski M., Hologram może się przydać firmie, „Rzeczpospolita” z 3.07.2014 r.
Ziółkowski M., Kolor jako cenny znak towarowy, „Rzeczpospolita” z 26.06.2012 r.
Ziółkowski M., Przedstawialność jako przesłanka zdolności ochronnej znaku towarowego, Warszawa 2019.
Ziółkowski M., Rodzaje znaków towarowych ze względu na ich percepcję zmysłami oraz przedstawialność w rejestrze, „Przegląd Prawa Handlowego” 2015/1.
Ziółkowski M., Wymóg graficznej przedstawialności jako przesłanka zdolności ochronnej znaku towarowego w prawie unijnym – aktualne koncepcje oraz planowane zmiany, „Białostockie Studia Prawnicze” 2015/19.
Ziółkowski M., Zmiany w zakresie wymogu przedstawialności znaku towarowego w dyrektywie 2015/2436, „Przegląd Prawa Handlowego” 2016/12.
Kinga Jaszczyk
Autorka jest aplikantką radcowską w OIRP w Warszawie oraz asystentem sędziego w VII Wydziale Gospodarczym i Własności Intelektualnej Sądu Apelacyjnego w Warszawie (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6112-8348).
Odpowiedzialność odszkodowawcza spółki kapitałowej wobec wierzycieli jej wspólnika
Przedmiotem niniejszego artykułu jest analiza poszczególnych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej pod kątem ustalenia możliwości kierowania przez wierzycieli wspólnika spółki kapitałowej roszczeń w stosunku do niej w sytuacji, gdy zawinione zachowanie spółki skutkuje zmniejszeniem się wartości udziałów (akcji), jak również w przypadku, gdy spółka jest alter ego wspólnika. W toku rozważań uwzględniona została funkcjonująca w orzecznictwie stanowych sądów amerykańskich koncepcja odwrotnej odpowiedzialności przebijającej, w wyniku zastosowania której wierzyciele wspólnika mogą zaspokoić się z majątku spółki.
Słowa kluczowe: odrębna podmiotowość spółki kapitałowej, odpowiedzialność odszkodowawcza, koncepcja odwrotnej odpowiedzialności przebijającej
Kinga Jaszczyk
The author is a trainee attorney at law at the Warsaw Bar Association and a judge’s assistant at the 7th Commercial and Intellectual Property Division of the Court of Appeal in Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6112-8348).
A Company’s Liability in Damages Towards Creditors of Its Shareholder
The subject of this paper is an analysis of particular grounds for liability in damages from the point of view of determining the possibility of creditors of a company’s shareholder filing claims against the company in a situation where the company's culpable behaviour results in a decrease in the value of shares, as well as where the company is the shareholder’s alter ego. The considerations take into account the concept of reverse piercing of the corporate veil, which functions in the case law of US courts and which permits the creditors of a shareholder to have their debts satisfied from the company's assets.
Keywords: company’s status as a separate entity, liability in damages, concept of reverse piercing of the corporate veil
Bibliografia / References
Allen N.B., Reverse Piercing of the Corporate Veil: A Straightforward Path to Justice, „St. John’s Law Review” 2011/3.
Bagińska E., Odpowiedzialność deliktowa w razie niepewności związku przyczynowego. Studium prawnoporównawcze, Toruń 2013.
Bilewska K., Dochodzenie roszczeń spółki kapitałowej przez jej wspólników (actio pro socio), Warszawa 2008.
Czachórski W., Brzozowski A., Safjan M., Skowrońska-Bocian E., Zobowiązania. Zarys wykładu, Warszawa 2009.
Dąbrowa J., Wina jako przesłanka odpowiedzialności cywilnej, Wrocław 1968.
Dubis W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Legalis 2021.
Duży A., Dyferencyjna metoda ustalania wysokości szkody, „Państwo i Prawo” 1993/10.
Dybowski T., Przyczynowość jako przesłanka odpowiedzialności (zagadnienia wybrane), „Nowe Prawo” 1962/1.
Elgueta G.R., Divergences and Convergences of Common Law and Civil Law Traditions on Asset Partitioning: A Functional Analysis, „University of Pennsylvania Journal of Business Law” 2010/2.
Epstein D.G., Weiss J., The Fourth Circuit, Suem and Reverse Veil Piercing in Delaware, „South Carolina Law Review” 2019/4.
Gaertner M.J., Reverse Piercing the Corporate Veil: Should Corporation Owners Have it Both Ways?, „William and Mary Law Review” 1989/3.
Gorczyński G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna (art. 1–125), red. M. Habdas, M. Fras, LEX 2018.
Hespe K., Preserving Entity Shielding: How Corporations Should Respond to Reverse Piercing of the Corporate Veil, „Journal of Business and Securities Law” 2013/14.
Jastrzębski J., O granicach kompensacji [w]: Odpowiedzialność odszkodowawcza, red. J. Jastrzębski, Warszawa 2007.
Jastrzębski J., O wyprzedzającej przyczynowości, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2003/3.
Jaszczyk K., Objęcie udziałów w spółce z o.o. przez jednego małżonka za wkład z majątku wspólnego (cz. 1), „Monitor Prawa Handlowego” 2020/2.
Jaszczyk K., Objęcie udziałów w spółce z o.o. przez jednego małżonka za wkład z majątku wspólnego (cz. 2), „Monitor Prawa Handlowego” 2020/3.
Jaszczyk K., Obowiązek powołania zarządu w świetle koncepcji odpowiedzialności przebijającej, „Palestra” 2020/1.
Kaczan D., Pomiędzy zasadą jedności szkody a teorią wielości szkód – głos w dyskusji, „Studia Iuridica Toruniensia” 2016/2.
Kaliński M., Szkoda na mieniu i jej naprawienie, Warszawa 2008, Legalis.
Kappes A., Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki kapitałowej w prawie polskim de lege lata, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/9.
Karaszewski G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, LEX.
Kędzierski D.V., Transakcje lewarowane a ochrona wierzycieli, Warszawa 2020, Legalis.
Koch A., Metodologiczne zagadnienia związku przyczynowego w prawie cywilnym, Poznań 1975.
Koch A., Związek przyczynowy jako podstawa odpowiedzialności odszkodowawczej w prawie cywilnym, Warszawa 1975.
Kondek J.M., Bezprawność jako przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej, Warszawa 2013.
Krajewski W., Związek przyczynowy, Warszawa 1967.
Krupa-Lipińska K., Związek przyczynowy jako przesłanka odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych, Warszawa 2020.
Lackoroński B., Odpowiedzialność cywilna za pośrednie naruszenie dóbr, Warszawa 2013.
Lackoroński B., Odpowiedzialność za tzw. szkody pośrednie w polskim prawie cywilnym [w:] Odpowiedzialność odszkodowawcza, red. J. Jastrzębski, Warszawa 2007.
Lackoroński B. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2020, Legalis.
Lackoroński B., Raczkowski M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2020, Legalis.
Lewaszkiewicz-Petrykowska B., Problem definicji winy jako podstawy odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego” 1959/14.
Machnikowski P., Śmieja A. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2018.
Mackiewicz M., Wina korporacyjna za naruszenie prawa konkurencji versus odpowiedzialność członków zarządu wobec spółki kapitałowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/10.
Nesterowicz M., Adekwatny związek przyczynowy jako przesłanka odpowiedzialności cywilnej w świetle orzecznictwa sądowego [w:] Prawo prywatne czasu przemian. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Stanisławowi Sołtysińskiemu, red. A. Nowicka, Poznań 2005.
Nowakowski Z.K., Wina jako podstawa odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę, „Przegląd Notarialny” 1950/1–2.
Opalski A., Problematyka pominięcia prawnej odrębności spółek kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2012/8.
Pazdan M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Legalis 2007.
Pełczyński M., Kompensacja szkody udziałowej – szkody wspólnika uzależnionej od szkody spółki (cz. 1), „Monitor Prawniczy” 2018/18.
Pełczyński M., Zakres kompensacji – krytyka koncepcji szkód pośrednich (cz. 1), „Monitor Prawniczy” 2017/17.
Pełczyński M., Zakres kompensacji – krytyka koncepcji szkód pośrednich (cz. 2), „Monitor Prawniczy” 2017/18.
Pietrzykowski K., Bezprawność jako przesłanka odpowiedzialności deliktowej a zasady współżycia społecznego i dobre obyczaje [w:] Odpowiedzialność cywilna. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Adama Szpunara, red. M. Pyziak-Szafnicka, Kraków 2004.
Prager I., Doradcy inwestorów do spraw głosowania (proxy advisors), Warszawa 2019, Legalis.
Pyziak-Szafnicka M., Wilejczyk M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2018.
Radwański Z., Olejniczak A., Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2014.
Rodzynkiewicz M., W kwestii odpowiedzialności wspólnika spółki kapitałowej za jej zobowiązania de lege ferenda, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/8.
Siemiątkowski T., Odpowiedzialność cywilnoprawna w spółkach kapitałowych, Warszawa 2007.
Sinkiewicz A., Pojęcie i rodzaje szkody w polskim prawie cywilnym, „Rejent” 1998/2.
Sośniak M., Bezprawność zachowania jako przesłanka odpowiedzialności cywilnej za czyny niedozwolone, Kraków 1959.
Stecki L., Problematyka odpowiedzialności za szkodę pośrednią [w:] Problemy kodyfikacji prawa cywilnego (studia i rozprawy). Księga pamiątkowa ku czci Profesora Zbigniewa Radwańskiego, red. S. Sołtysiński, Poznań 1990.
Stecki L., Zasada pełnej kompensacji szkody. Zagadnienia wybrane [w:] Rozprawy z prawa cywilnego. Księga pamiątkowa ku czci Witolda Czachórskiego, red. J. Błeszyński, J. Rajski, Warszawa 1985.
Stefanicki R., Należyta staranność zawodowa członka zarządu spółki kapitałowej, Warszawa 2020.
Szajkowski A., Tarska M. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 2, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz do artykułów 151–300, Warszawa 2014, Legalis.
Szczepaniak R., Nadużycie prawa do posługiwania się formą osoby prawnej, Toruń 2009.
Szczepaniak R. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–352, red. M. Gutowski, Warszawa 2021, Legalis.
Szpunar A., Odszkodowanie za szkodę majątkową. Szkoda na mieniu i osobie, Bydgoszcz 1998.
Szpunar A., Ustalenie odpowiedzialności za szkodę przyszłą, „Palestra” 1973/5.
Targosz T., Nadużycie osobowości prawnej, Kraków 2004.
Wach-Pawliczak M., Wyłączenie wspólnika ze spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2016, Legalis.
Wilejczyk M., Zagadnienia etyczne części ogólnej prawa cywilnego, Warszawa 2014, Legalis.
Winiarz J., Obowiązek naprawienia szkody, Warszawa 1970.
Wolter W., O tzw. przyczynowości zaniechania, „Państwo i Prawo” 1954/10–11.
Youabian E., Reverse Piercing of the Corporate Veil: The Implications of Bypassing Ownership Interest, „Southwestern University Law Review” 2004/33.
Zelek M. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 353–626, red. M. Gutowski, Warszawa 2019, Legalis.
Autor jest radcą prawnym, Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Bieniek sp. p. w Zabrzu (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8375-6097).
Czy obliczanie kadencji członka organu spółki kapitałowej faktycznie wymaga zmiany przepisów?
Niniejsze opracowanie stanowi analizę zagadnienia prawnego wygaśnięcia mandatu członka organu spółki kapitałowej na przykładzie zarządu spółki akcyjnej wskutek upływu kadencji. Przyczyn trudności w jednolitym rozumieniu terminu wygaśnięcia mandatu należy upatrywać głównie w różnicach wnioskowań z normy prawnej dokonywanych przy użyciu poszczególnych metod wykładni prawa. W zależności od przyjętej metody wykładni otrzymujemy bowiem różne wyniki, co zważywszy na doniosłość prawną tego zdarzenia, bezwzględnie uzasadnia konieczność precyzyjnego określenia daty, w jakiej mandat wygaśnie. Nowelizacja przepisów Kodeksu spółek handlowych, jakkolwiek znajduje się już w zaawansowanym stadium ścieżki legislacyjnej, w ocenie autora nie jest potrzebna, bowiem wystarczającym i skutecznym sposobem wyeliminowania wszelkich wątpliwości mogłaby być tylko nieznaczna korekta kierunku wykładni dokonana na gruncie obowiązujących przepisów. Co istotne, niemalże identyczne normy prawne regulujące tę kwestię w sposób bezkonfliktowy obowiązują w Polsce od czasu Kodeksu handlowego, zatem proponowana zmiana koncepcji na obliczanie kadencji w latach obrotowych nie tyle będzie stanowić antidotum na impas interpretacyjny, ile bardziej ma stać się normatywnym usankcjonowaniem koncepcji prolongacyjnej, której największym – zaraz poza niecelowością – mankamentem był właśnie brak podstawy prawnej.
Słowa kluczowe: spółka akcyjna, zarząd, rada nadzorcza, kadencja, mandat, samoczynne wygaśnięcie mandatu
dr Tomasz Bieniek
The author is an attorney at law, at a law firm Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych Bieniek sp. p. in Zabrze, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8375-6097).
Do We Really Need a Legislative Amendment to Calculate the Term of Office of a Company’s Governing Body Member?
This study examines the legal issue of the expiry of the mandate of a company’s governing body member when the term of office expire, using the example of the management board of a joint-stock company. The difficulty with uniform understanding of the date when mandate expires stems mainly from the different inferences drawn from the legal norm when different methods of statutory interpretation are applied. Depending on the method of interpretation, different results are obtained, which, given the legal significance of the event, absolutely justifies the need to specify the precise date on which the mandate will expire. In the author's opinion, amendments to the Code of Commercial Partnerships and Companies - though already quite far down the legislative path - are not necessary, because a slight adjustment of the direction of interpretation, made on the basis of the existing provisions, might be a sufficient and effective way of eliminating any doubts. Importantly, almost identical legal norms regulating this issue without causing any conflicts have been in force in Poland since the time of the Commercial Code, so the proposed change to the mechanism of calculating the term of office in financial years, rather than being an antidote to the interpretation impasse, is intended to normatively sanction of the mechanism of extension, whose greatest shortcoming - apart from there being no need for it - was precisely the lack of a legal basis.
Keywords: joint-stock company, management board, supervisory board, term of office, mandate, automatic expiry of mandate
Bibliografia / References
Allerhand M., Kodeks handlowy. Komentarz, Bielsko-Biała 1998.
Chmura Ł., Ostatni pełny rok obrotowy a moment wygaśnięcia mandatu członka organu spółki kapitałowej – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 24.11.2016 r., III CZP 72/16, „Glosa” 2019/4.
Dziurzyński T., Fenichel Z., Honzatko M., Kodeks handlowy. Komentarz, t. 3, Bytom 1991.
Gasiński Ł., Z problematyki mandatu i kadencji w spółce akcyjnej. Glosa do wyroku SN z 14.05.2015 r., II CSK 768/14, „Monitor Prawa Bankowego” 2016/6.
Gendek M., Glosa do uchwały SN z 24.11.2016 r., III CZP 72/16, „Monitor Prawniczy” 2018/1.
Jastrzębski J., W sprawie wygaśnięcia mandatu członka zarządu spółki akcyjnej – uwagi na tle art. 369 § 4 k.s.h., „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/4.
Kappes A. [w:] Prawo gospodarcze i handlowe, red. W.J. Katner, Warszawa 2018.
Katner J., Prawo gospodarcze i handlowe, Warszawa 2018.
Kidyba A. [w:] Komentarz aktualizowany do art. 301–633 Kodeksu spółek handlowych, LEX 2021.
Krauss J., Mandat i kadencja członków organów spółki akcyjnej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2009/5.
Kuniewicz Z., Spółki kapitałowe, ostatni pełny rok obrotowy pełnienia funkcji przez członka rady nadzorczej spółki aukcyjnej. Glosa do uchwały SN z dnia 24 listopada 2016 r., III CZP 72/16, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2018/5.
Kwaśnicki R.L., Letolc P., Glosa do uchwały SN z 24.11.2016 r., III CZP 72/16, „Monitor Prawa Handlowego” 2017/2.
Kwaśnicki R.L., Letolc P., Jak określić moment wygaśnięcia mandatu w spółce kapitałowej, „Rzeczpospolita” 2009/6.
Nowacki A., Wygaśnięcie mandatu wskutek upływu okresu powołania, „Przegląd Prawa Handlowego” 2013/2.
Obrzud R., Określenie momentu wygaśnięcia mandatu członków rady nadzorczej w spółce akcyjnej oraz wykładnia pojęcia ostatniego roku obrotowego z art. 369 § 4 w zw. z art. 386 § 2 kodeksu spółek handlowych. Glosa do uchwały SN z dnia 24 listopada 2016 r., III CZP 72/16, „Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa” 2017/1.
Opalski A., Jeszcze o kadencji i mandacie w spółkach kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/12.
Opalski A., Spółki kapitałowe – kadencja członków organów spółek kapitałowych – powołanie członka rady nadzorczej w drugiej połowie roku obrotowego. Glosa do uchwały SN z dnia 24 listopada 2016 r., III CZP 72/16, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2017/9.
Pinior P., Upływ kadencji i otwarcie likwidacji jako przesłanki wygaśnięcia mandatu członków zarządu spółki kapitałowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2016/3.
Popardowski P., Spółki handlowe w najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego – przegląd orzecznictwa, „Glosa” 2017/3.
Popiołek W. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J.A. Strzępka, Warszawa 2015, Legalis.
Romanowski M., Paskarski darmowy lunch w prawie spółek – czyli o rozjechaniu się kadencji i mandatu członka organu spółki kapitałowej, „Monitor Prawa Handlowego” 2019/4.
Sołtysiński A. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 17A, Prawo spółek kapitałowych, red. A. Sołtysiński, Warszawa 2015, Legalis.
Szajkowski A., Szumański A., Tarska M. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 3, Spółka akcyjna. Komentarz do artykułów 301–490, Warszawa 2013.
Szczurowski T. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2020, Legalis.
Michał Łabno
Autor jest doktorantem w Instytucie Prawa Gospodarczego i Handlowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4935-0314).
Zasada jednakowego traktowania akcjonariuszy jako norma wyznaczająca dopuszczalny zakres uprzywilejowania akcjonariuszy w prostej spółce akcyjnej
We wprowadzonej do polskiego porządku prawnego prostej spółce akcyjnej ustawodawca zdecydował się na dopuszczenie bardzo szerokiego zakresu uprzywilejowania akcji i akcjonariuszy. Niniejszy artykuł skupia się na analizie uchwalonych regulacji oraz wskazaniu obowiązujących zasad ograniczających dopuszczalny zakres uprzywilejowania. W ocenie autora jako najistotniejszą należy przytoczyć zasadę jednakowego traktowania akcjonariuszy, wskazaną w art. 20 k.s.h. Przeprowadzona w artykule analiza stosowania zasady jednakowego traktowania akcjonariuszy prostej spółki akcyjnej w związku z możliwością zaskarżania uchwał walnego zgromadzenia ma na celu przedstawienie norm koniecznych do uwzględnienia w procesie zwiększania przywilejów akcyjnych i indywidualnych. Wyszczególnienie przytoczonych norm ma za zadanie umożliwić akcjonariuszom właściwe ukształtowanie przywilejów akcyjnych w spółce, tak aby nie zostały one podważone w toku kontroli sądowej.
Słowa kluczowe: prosta spółka akcyjna, zasada jednakowego traktowania akcjonariuszy, uprzywilejowanie akcji, uprawnienia osobiste
Michał Łabno
The author is a PhD student at the Institute of Commercial and Company Law, Faculty of Law and Administration, University of Silesia in Katowice, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4935-0314).
The Principle of Equal Treatment of Shareholders as a Standard Determining the Permissible Scope of Privileges of Shareholders in a Simple Joint-Stock Company
In a simple joint-stock company, recently introduced into the Polish legal system, the law permits granting a very wide range of preferences for shares and shareholders. The article focuses on analysing the introduced regulations and indicating the applicable legal principles that limit the permissible scope of preferences. In the author’s opinion, the most relevant principle is that of equal treatment of shareholders, provided for in Article 20 of the Polish Code of Commercial Partnerships and Companies. The conducted analysis of the application of the principle of equal treatment in a simple joint-stock company in connection with the possibility of filing a claim for revoking a resolution of shareholders or pronouncing it invalid is aimed at presenting the norms that have to be taken into account in the process of increasing preferences for shares and shareholders. The list of the above-mentioned norms is intended to enable shareholders to properly define the share privileges in the company so that they are not challenged in the course of judicial review.
Keywords: simple joint-stock company, principle of equal treatment of shareholders, preference shares, personal rights
Bibliografia / References
Dumkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2020, LEX.
Kappes A., Opinia prawna w przedmiocie oceny rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy kodeks spółek handlowych i innych ustaw – nr RM-10-11-19 – nr druku sejmowego (3236), Warszawa, 12.03.2019 r., http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/opinieBAS.xsp?nr=3236 (dostęp: 1.11.2021 r.).
Kappes A., Prosta spółka akcyjna – czy rzeczywiście prosta i czy potrzebna? Uwagi do projektu nowelizacji Kodeksu spółek handlowych, wprowadzającego prostą spółkę akcyjną (projektowane art. 3001–300121 k.s.h.), „Przegląd Prawa Handlowego” 2018/5.
Kawalec G.A. [w:] Prosta spółka akcyjna. Komentarz, red. R. Adamus, P. Malinowski, Warszawa 2021, LEX.
Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 1–300 Kodeksu spółek handlowych, LEX 2021.
Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 301–633 Kodeksu spółek handlowych, LEX 2021.
Kozieł G., Prosta spółka akcyjna. Komentarz do art. 3001–300134 KSH, Legalis 2020.
Mazgaj M. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Legalis 2020.
Nowak-Górski B., Swoboda kreowania akcji uprzywilejowanych i uprawnień osobistych w spółkach akcyjnych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/2.
Okolski J., Modrzejewski J., Gasiński Ł., Natura stosunku korporacyjnego spółki akcyjnej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2000/8.
Opalski A., Prosta spółka akcyjna – nowy typ spółki handlowej, cz. 1, „Przegląd Prawa Handlowego” 2019/11.
Opalski A., Zasada jednakowego traktowania wspólników i akcjonariuszy, „Przegląd Prawa Handlowego” 2012/6.
Pinior P., Ekspertyza prawna dotycząca rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (druk Nr 3236), Warszawa, 12.03.2019 r., http://www.sejm.gov.pl/Sejm8.nsf/opinieBAS.xsp?nr=3236 (dostęp: 1.11.2021 r.).
Pinior P., Osobiste uprawnienia wspólników i akcjonariuszy w spółkach kapitałowych, „Prawo Spółek” 2010/2.
Popiołek W., Akcja – prawo podmiotowe, Warszawa 2010.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2018, LEX.
Romanowski M., Ocena projektu ustawy – o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw (Druk nr 3236), Warszawa, 12.03.2019 r., https://www.sejm.gov.pl/sejm8.nsf/opinieBAS.xsp?nr=3236 (dostęp: 1.11.2021 r.).
Romanowski M., Zasada jednakowego traktowania udziałowców spółki kapitałowej, cz. 1, „Przegląd Prawa Handlowego” 2005/1.
Szumański A. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 19, Prawo papierów wartościowych, red. A. Szumański, Warszawa 2006.
Tracz P. [w:] Prosta spółka akcyjna. Komentarz ze wzorami, red. M. Kożuchowski, M. Macieszczak, B. Woźniak, Warszawa 2021, LEX.
Wawer M. [w:] J. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Legalis 2020.
Woźniak B. [w:] Prosta spółka akcyjna. Komentarz ze wzorami, red. M. Kożuchowski, M. Macieszczak, B. Woźniak, Warszawa 2021, LEX.
Paweł J. Mazur
Autor jest adwokatem, członkiem Wielkopolskiej Izby Adwokackiej (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4211-7827).
Obowiązek zapłaty określonej sumy bez względu na przyczyny niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania
Postanowienie umowne, na podstawie którego dłużnik zobowiązuje się zapłacić określoną sumę w przypadku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, bez względu na przyczyny niewykonania lub nienależytego wykonania, bywa dwojako kwalifikowane. Według pierwszego poglądu jest to zastrzeżenie gwarancyjne, do którego nie znajdują zastosowania przepisy o karze umownej. Przedstawiciele doktryny zgłaszają wątpliwości co do tego, czy w tym przypadku można mówić o gwarancyjnym charakterze odpowiedzialności. Zgodnie z poglądem odmiennym przedmiotowe postanowienie uznaje się za karę umowną zastrzeżoną przy jednoczesnym rozszerzeniu odpowiedzialności kontraktowej dłużnika. W tym drugim przypadku problematyczna jest zwłaszcza kwestia dopuszczalności rozszerzenia odpowiedzialności dłużnika przez samo wskazanie, że dłużnik jest odpowiedzialny bez względu na przyczyny niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Autor dostrzega istotę zgłaszanych w doktrynie zastrzeżeń, jednak opowiada się za pierwszym poglądem, wskazując przy tym na konieczność jego rozwinięcia i kompleksowego uzasadnienia.
Słowa kluczowe: kara umowna, klauzula gwarancyjna, odpowiedzialność gwarancyjna, odpowiedzialność kontraktowa, zastrzeżenie gwarancyjne
Paweł J. Mazur
Author is an advocate, a member of the Wielkopolska Bar Council, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4211-7827).
Duty to Pay a Specific Amount Regardless of the Cause of Non-Performance or Improper Performance of an Obligation
A contract provision under which the debtor agrees to pay a defined amount in case of non-performance or improper performance of an obligation, regardless what caused such non-performance or improper performance, tends to be categorized in two ways. According to the first view, it constitutes a guarantee provision, to which rules on contractual penalty (liquidated damages) do not apply. Scholars raise doubts as to whether it is possible to speak of the guarantee nature of the liability in this case. According to the other view, this provision is considered to be a contractual penalty clause, combined with extension of the debtor’s contractual liability. In that other view admissibility of extending the debtor’s liability solely by indicating that the debtor is liable, regardless of the cause of non-performance or improper performance of an obligation, poses a problem. The author notices the essence of remarks made by legal scholars, yet he shares the first view, pointing out that it needs to be developed and comprehensively justified.
Keywords: contractual penalty (liquidated damages), guarantee clause, guarantee liability, contractual liability, guarantee stipulation
Bibliografia / References
Borysiak W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2021.
Czachórski W., Brzozowski A., Safjan M., Skowrońska-Bocian E., Zobowiązania. Zarys wykładu, Warszawa 2009.
Drapała P., Kara umowna (art. 483 k.c.) a odszkodowanie na zasadach ogólnych (art. 471 k.c.), „Państwo i Prawo” 2003/6.
Drapała P. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2018.
Gawlik Z. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2014, LEX.
Gutowski M. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 353–626, red. M. Gutowski, Warszawa 2019, Legalis.
Jastrzębski J., Kara umowna, Warszawa 2006.
Jastrzębski J., Nietypowe kary umowne – swoboda sankcji kontraktowych i ochrona dłużnika, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/6.
Kaliński M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2018.
Lemkowski M. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 353–626, red. M. Gutowski, Warszawa 2019, Legalis.
Łętowska E. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. E. Łętowska, Warszawa 2013.
Popiołek W. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
Radwański Z., Olejniczak A., Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2016.
Rzetecka-Gil A., Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania – część ogólna, LEX 2011.
Szanciło T. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, Warszawa 2020, Legalis.
Szlęzak A., Glosa do wyroków SN: z dnia 20 października 2006 r., IV CSK 154/06 oraz z dnia 7 lutego 2007 r., III CSK 288/06, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2009/4, poz. 39.
Szlęzak A., Opis pewnego standardu kontraktowego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2016/8.
Tanajewska R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, Warszawa 2019, LEX.
Wiśniewski T. [w:] Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga trzecia. Zobowiązania, t. 1–2, red. G. Bieniek, Warszawa 2011, LEX.
Wiśniewski T. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna, red. J. Gudowski, Warszawa 2018.
Zagrobelny K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2019, Legalis.
Zakrzewski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018, LEX.
Zoll F. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna. Suplement, red. A. Olejniczak, Warszawa 2010.
dr Piotr Moskała
Autor jest adiunktem w Katedrze Międzynarodowego Prawa Prywatnego i Handlowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz radcą prawnym (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4109-7235).
W sprawie dopuszczalności wypowiedzenia umowy spółki z o.o.
Możliwość wypowiedzenia umowy spółki z o.o. jest tematem budzącym poważne kontrowersje w doktrynie. Nie stanowi ona przy tym zagadnienia czysto teoretycznego, ponieważ przesądzenie dopuszczalności takiego zabiegu rodzi istotne skutki dla rozwiązywania sporów korporacyjnych w spółkach z o.o., szczególnie w zakresie zagwarantowania możliwości wyjścia ze spółki wspólnikom mniejszościowym. Pogłębiona analiza tego tematu prowadzi do wniosku o braku przyznania takiego uprawnienia wspólnikom przez ustawę, a także niemożliwości jego wykreowania (w przypadku uprawnienia pojmowanego tak, jak w prawie zobowiązań) w umowie spółki. Podobną funkcję mogą natomiast spełniać niektóre inne mechanizmy prawa spółek, które wymagają jednak istnienia odpowiedniej regulacji w konstytucji spółki. De lege ferenda należy także postulować wprowadzenie do przepisów o spółce z o.o. regulacji ustąpienia wspólnika na podobieństwo art. 30050 k.s.h.
Słowa kluczowe: spółka z o.o., umowa spółki, wypowiedzenie umowy, powództwo o rozwiązanie spółki, powództwo o wyłączenie wspólnika, powództwo o ustąpienie akcjonariusza
dr Piotr Moskała
Author is an assistant professor at the Department of International Private and Commercial Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw (Poland), and an attorney at law (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4109-7235)
Admissibility of Termination of Articles of Association of a Limited Liability Company
The existence of a shareholder’s right to terminate the articles of association (or the corporate relationship at large) in a limited liability company is highly controversial under Polish law. An in-depth analysis of the subject leads to the conclusion that in fact such right is not granted under statutory provisions and a shareholder’s ultimate instrument to avoid remaining a ‘corporate prisoner’ is the action for dissolution of the company. However, instruments leading to similar effects can be granted to shareholder in the articles of association. It is also worthwhile to consider supplementing the regulation of the limited liability company by introducing an action for resignation of a shareholder, which is currently available in the simplified joint-stock company.
Keywords: limited liability company, articles of association, termination of an agreement, action for dissolution of a company, action for exclusion of a shareholder, action for resignation of a shareholder
Bibliografia / References
Allerhand M., Kodeks handlowy. Komentarz, t. 2, Lwów 1935 (reprint Bielsko-Biała 1992).
Borysiak W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2021.
Brol J., Safjan M., Wypowiedzenie umowy spółki z o.o., „Przegląd Prawa Handlowego” 1996/11.
Davies M., Siemiątkowski A., Joint Ventures in Poland. A Legal Guide, Warszawa 2008.
Dziurzyński T. [w:] T. Dziurzyński, Z. Fenichel, M. Honzatko, Kodeks handlowy. Komentarz, Kraków 1936 (reprint Łódź 1992).
Ensthaler J. [w:] Kommentar zum GmbH-Gesetz, red. J. Ensthaler, J.T. Füller, B. Schmidt, Köln 2010.
Fastrich L. [w:] GmbHG. Kommentar, red. A. Baumbach, A. Hueck, München 2013.
Gasiński Ł., Charakter prawny statutu spółki. Glosa do wyroku SN z 27 lutego 2003 r. (I CKN 1811/00), „Glosa” 2005/3.
Haas U. [w:] GmbHG. Kommentar, red. A. Baumbach, A. Hueck, München 2013.
Jara Z. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz aktualizowany, red. Z. Jara, Legalis 2020.
Jezioro J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017.
Kappes A., Szantaż korporacyjny jako nadużycie prawa podmiotowego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2013/10.
Kappes A., Uwolnienie „więźnia korporacyjnego” spółki z o.o. przez wypowiedzenie udziału w spółce, „Przegląd Prawa Handlowego” 2015/10.
Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 1–300 Kodeksu spółek handlowych, LEX 2021.
Kidyba A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz, Warszawa 2014.
Kleindiek D. [w:] GmbH-Gesetz. Kommentar, red. M. Lutter, P. Hommelhoff, Köln 2009.
Kopaczyńska-Pieczniak K., Ustanie członkostwa w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, Kraków 2002.
Litwińska-Werner M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2007.
Lutter M. [w:] GmbH-Gesetz. Kommentar, red. M. Lutter, P. Hommelhoff, Köln 2009.
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017.
Matuszczak M., Prawo pierwszeństwa pochodnego nabycia praw udziałowych w spółkach kapitałowych, Warszawa 2013.
Mazur L., Prawo bankowe. Komentarz, Warszawa 2008.
Mazur L., Umowa rachunku bankowego. Komentarz, Warszawa 2007.
Mazur P., Wybrane problemy związane ze stosowaniem opcji put oraz opcji call w statutach spółek akcyjnych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/9.
Michalski M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 17a, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2015.
Namitkiewicz J., Kodeks handlowy. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz, Warszawa 1937 (reprint Łódź 1994).
Naworski J.P. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 2, Tytuł III. Spółki kapitałowe. Dział I. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, red. T. Siemiątkowski, R. Potrzeszcz, Warszawa 2011.
Nowacki A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, t. 1, Komentarz. Art. 151–226 KSH, Warszawa 2018.
Nowacki A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, t. 2, Komentarz. Art. 227–300 KSH, Warszawa 2021.
Okolski J., Gębusia I., Poszukiwanie nowych metod wykładni oświadczeń woli w prawie spółek, „Przegląd Prawa Handlowego” 2013/8.
Opalski A., O potrzebie systemowej analizy instytucji wspólnych dla zrzeszeń, „Studia Prawa Prywatnego” 2009/2.
Opalski A., O potrzebie zasadniczej reformy polskiego prawa spółek, „Przegląd Prawa Handlowego” 2008/6.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2a, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 151–226, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2b, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz do art. 227–300, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Opalski A. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 9, Prawo zobowiązań – umowy nienazwane, red. W.J. Katner, Warszawa 2018.
Opalski A., Wiśniewski A.W. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3a, Spółka akcyjna. Komentarz. Art. 301–392, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Orlik M., W sprawie dopuszczalności wypowiedzenia umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, „Przegląd Prawa Handlowego” 1998/4.
Pabis R. [w:] J. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2020.
Pabis R. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 3b, Spółka akcyjna. Komentarz. Art. 393–490, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Pazdan M., Kodeks spółek handlowych a kodeks cywilny, „Państwo i Prawo” 2001/2.
Pęczyk-Tofel A., Tofel M.S., „Wyjście” wspólnika lub akcjonariusza ze spółki kapitałowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2010/7.
Pietrzykowski K. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
Podleś M., Siwik L., Likwidacja spółek z perspektywy projektowanej regulacji prostej spółki akcyjnej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2018/9.
Popiołek W. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J.A. Strzępka, Warszawa 2015.
Popiołek W. [w:] System Prawa Handlowego, red. S. Włodyka, A. Szumański, t. 4, Prawo instrumentów finansowych, red. M. Stec, Warszawa 2016.
Pyrzyńska A. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 353–626, red. M. Gutowski, Warszawa 2018.
Pyziak-Szafnicka M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Radwan A., Ius dissidentium. Granice konsensusu korporacyjnego i władzy większości w spółkach kapitałowych, Warszawa 2016.
Radwan A., Powództwo o rozwiązanie spółki z o.o. (art. 271 pkt 1 KSH) – skuteczny instrument rozwiązywania konfliktów korporacyjnych czy „słabe ogniwo” w systemie ochrony mniejszości [w:] Usus magister est optimus. Rozprawy prawnicze ofiarowane Profesorowi Andrzejowi Kubasowi, red. B. Jelonek-Jarco, R. Kos, J. Zawadzka, Warszawa 2016.
Radwański Z., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2009.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2018.
Rodzynkiewicz M. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 2b, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 227–300, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Rogoń D. [w:] Prawo bankowe. Komentarz, t. 1, red. F. Zoll, Warszawa 2005.
Safjan M. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
Schmidt K., Gesellschaftsrecht, Köln–Berlin–Bonn–München 1997.
Schmidt K., Bitter G. [w:] G. Crezelius i in., Scholz Kommentar zum GmbH-Gesetz, t. 3, Köln 2010.
Sołtysiński S., Przepisy ogólne kodeksu spółek handlowych (Wybrane zagadnienia), „Państwo i Prawo” 2001/7.
Sołtysiński S. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 3, Spółka akcyjna. Komentarz do artykułów 301–490, Warszawa 2013.
Sołtysiński S., Moskwa P. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 17a, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2015.
Szajkowski A., Tarska M. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 2, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz do artykułów 151–300, Warszawa 2014.
Terc A. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz aktualizowany, red. Z. Jara, Legalis 2020.
Tomaszek A., Wypowiedzenie umowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, „Przegląd Podatkowy” 1995/4.
Tomkiewicz J., Bloch J., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz, Warszawa 1934 (reprint Warszawa 1991).
Winter H., Seibt Ch.H. [w:] G. Crezelius i in., Scholz Kommentar zum GmbH-Gesetz, t. 1, Köln 2006.
Wiśniewski A.W. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2a, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 151–226, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Witosz A.J. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2, Komentarz do art. 151–300, red. A. Kidyba, Warszawa 2018.
doc. dr Małgorzata Modrzejewska
Katedra Prawa Handlowego, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
(ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2946-3100).
Zniesienie wymogu graficznej przedstawialności znaków towarowych – uwagi na tle nowelizacji ustawy – Prawo własności przemysłowej
Nowa definicja znaku towarowego w ustawie – Prawo własności przemysłowej jest konsekwencją zmian przepisów unijnych zawartych w dyrektywie 2015/2436 mającej na celu zbliżenie ustawodawstw państw członkowskich odnoszących się do znaków towarowych. Zamiarem unijnego ustawodawcy zmieniającego definicję znaku towarowego poprzez eliminację wymogu jego graficznej przedstawialności było umożliwienie rejestracji przede wszystkim tzw. znakom niekonwencjonalnym, takim jak np. dźwięk, kolor, ruch, hologram, a także takim znakom jak zapach i smak. Obowiązująca przedtem konieczność przedstawienia znaku w formie graficznej znacząco utrudniała lub wręcz uniemożliwiała rejestrację takich znaków. Usunięcie wymogu przedstawienia graficznego znaku towarowego umożliwiło przyjmowanie zgłoszeń także w nowych formatach plików elektronicznych. Ponadto dzięki tej zmianie przedstawienie niektórych dopuszczalnych już rodzajów znaków towarowych stało się łatwiejsze i dokładniejsze. Jednakże ani nowa dyrektywa, ani przepisy krajowe ją implementujące nie zawierają szczegółowych definicji rodzajów znaków towarowych ani konkretnych wymogów co do sposobu ich przedstawienia. Wskazówki takie zawiera rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2018/626 oraz regulamin do Traktatu singapurskiego o prawie znaków towarowych, a także „Wspólne komunikaty” EUIPO i urzędów krajowych ds. własności intelektualnej opracowane w ramach „Programu konwergencji” jako dokumenty harmonizujące praktykę w zakresie znaków towarowych na poziomie UE.
Słowa kluczowe: znak towarowy, brak wymogu graficznej przedstawialności znaków, nowa definicja znaku towarowego, znaki konwencjonalne, znaki niekonwencjonalne, przedstawialność znaków w formatach plików elektronicznych
doc. dr Małgorzata Modrzejewska
Department of Commercial Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2946-3100).
Abolition of the Requirement of Graphic Representability of Trade Marks: Comments Against the Background of Amendment to the Industrial Property Law Act
The new definition of trade mark in the Polish Industrial Property Law Act is a consequence of amendments to EU rules contained in Directive 2015/2436 to approximate the laws of the Member States relating to trade marks. The intention behind the EU legislature changing the definition of trade mark by eliminating the requirement of its capacity of graphic representation was to allow registration mainly of the so-called non-conventional marks, such as sound, colour, movement, hologram, as well as marks such as smell and taste. The previously applicable requirement of presenting the trade mark by graphic means made it very difficult, if not impossible, to register such marks. The removal of the requirement to provide a graphic representation of the trade mark has also enabled accepting applications in new electronic file formats. Furthermore, this amendment has made the presentation of certain previously permissible types of trade marks easier and more accurate. However, neither the new Directive nor the national laws implementing it provide detailed definitions of the types of trade marks or specific requirements as to how they should be presented. Such guidance is provided by Commission Implementing Regulation (EU) 2018/626 and the Regulations under the Singapore Treaty on the Law of Trademarks, as well as the ‘Common Communications' of the EUIPO and national IP offices developed under the 'Convergence Programme' as documents harmonizing trade mark practice at EU level.
Keywords: trade mark, no requirement for graphic representability of marks, new definition of trademark, conventional marks, non-conventional marks, representability of marks in electronic file formats
Bibliografia / References
Brancus-Cieślak L., O przeszkodach funkcjonalnych w rejestracji trójwymiarowych znaków towarowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2004/7.
Buchalska J., Własność intelektualna, znaki towarowe, zakres ochrony znaków towarowych składających się z koloru per se. Glosa do wyroku SN z dnia 2 lutego 2017 r., I CSK 778/15, „Orzecznictwa Sądów Polskich” 2018/2.
Fedorowicz H. [w:] Prawo własności przemysłowej. Komentarz, red. M. Kondrat, Warszawa 2021.
Funka P., Zdolność odróżniająca znaku towarowego w aspekcie prawnoporównawczym, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2006/95.
Kępiński M., Projekt nowej dyrektywy dotyczącej znaków towarowych i jej możliwe konsekwencje dla ustawodawcy polskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2014/4.
Kępiński M., Kępiński J., Jakie zmiany czekają prawo znaków towarowych w świetle dyrektywy 2015/2436? [w:] Experientia docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple, red. P. Kostański, P. Podrecki, T. Targosz Warszawa 2017.
Kiedrowska D., Zdolność rejestrowa znaków dźwiękowych, „Rzecznik Patentowy” 2003/1–2.
Koczanowski J., Funkcje i ochrona prawna znaków towarowych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej” 1976/8.
Kostański P., Marek T., Wybrane zagadnienia nowelizacji europejskiego prawa znaków towarowych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2015/4.
Kowalczuk-Kędzierska M., Nowa definicja znaku towarowego – nowelizacja polskiej ustawy w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2019/4.
Lampart M., Ruchome znaki towarowe, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2013/2.
Mazurek M., Skubisz R., Znaczenie elementów słownych przy ocenie kolizji słowno-graficznych znaków towarowych – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24.11.2010 r. (II GSK 1010/09), „Glosa” 2012/1.
Mordwiłko-Osajda J., Znak towarowy. Bezwzględne przeszkody rejestracji, Warszawa 2009.
Nestoruk I.B., Oznaczenia numeryczne jako znaki towarowe, „Monitor Prawniczy” 2010/11.
Promińska U., Ustawa o znakach towarowych. Komentarz, Warszawa 1998.
Promińska U., Znak towarowy [w:] E. Nowińska, U. Promińska, M. du Vall, Prawo własności przemysłowej, Warszawa 2005.
Sewerynik A., Piechówka A., Czy muzyka może być znakiem towarowym, marką?, „Kwartalnik Urzędu Patentowego RP” 2016/1.
Sieńczyło-Chlabicz J. [w:] Prawo własności intelektualnej, red. J. Sieńczyło-Chlabicz, Warszawa 2011.
Skubisz R., Prawo znaków towarowych. Komentarz, Warszawa 1990.
Skubisz R., Trzebiatowski M., Znaki towarowe w prawie międzynarodowym i prawie Unii Europejskiej [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 14b, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017.
Stefanicki R., Prawne granice ochrony koloru jako znaku towarowego, „Monitor Prawniczy” 2002/4.
Szczepanowska-Kozłowska K., Wyłączność korzystania z praw własności przemysłowej [w:] System Prawa Handlowego, red. S. Włodyka, t. 3, Prawo własności przemysłowej, red. E. Nowińska, K. Szczepanowska-Kozłowska, Warszawa 2015.
Szewc A., Przedmioty własności przemysłowej (przedmioty ochrony) [w:] A. Szewc, G. Jyż, Prawo własności przemysłowej, Warszawa 2011.
Szoszuk W., Znaki pozycyjne – próba analizy [w:] Experientia docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple, red. P. Kostański, P. Podrecki, T. Targosz, Warszawa 2017.
Szpunar M., Kilka uwag na temat dopuszczalności rejestracji znaków towarowych przedstawiających kształt towaru [w:] Experientia docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple, red. P. Kostański, P. Podrecki, T. Targosz, Warszawa 2017.
Sztobryn K., Przeszkody prawne w uzyskaniu ochrony na znaki niekonwencjonalne, „Monitor Prawniczy” 2016/21.
Szwaja J., Wojcieszko-Głuszko E., Problem zdolności rejestrowej pojedynczego koloru, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1998/4.
Trzebiatowski M., Komercjalizacja domeny publicznej w prawie znaków towarowych – przegląd orzecznictwa sądów administracyjnych, „Glosa” 2012/3.
Trzebiatowski M., Udzielenie prawa na znak towarowy a zakres działalności zgłaszającego/uprawnionego – czyli o skutkach traktatu singapurskiego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2011/2.
Włodarczyk W., Czy pojedynczy kolor może być znakiem towarowym? Uwagi polemiczne, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1998/2.
Włodarczyk W., Kolizja znaków towarowych: sprawa złotego zajączka Lindt Goldhase – polemika, „Europejski Przegląd Sądowy” 2008/12.
Wojcieszko-Głuszko E. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 14b, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2012.
Wojcieszko-Głuszko E., Ewolucja wymogu przedstawialności oznaczenia w pracach nad dyrektywą 2015/2436 [w:] Experientia docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple, red. P. Kostański, P. Podrecki, T. Targosz, Warszawa 2017.
Wojcieszko-Głuszko E., Ochrona znaków towarowych [w:] Ochrona własności intelektualnej, red. A. Adamczak, M. du Vall, Warszawa 2010.
Wojcieszko-Głuszko E., Pojęcie znaku towarowego. Rodzaje oznaczeń. Kategorie znaków towarowych [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 14B, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017.
Wojcieszko-Głuszko E., Przedstawienie znaku towarowego w zgłoszeniu, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2018/2.
Ziarno A., Zdolność rejestrowa koloru per se jako wspólnotowego znaku towarowego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2011/4.
Ziółkowski M., Hologram może się przydać firmie, „Rzeczpospolita” z 3.07.2014 r.
Ziółkowski M., Kolor jako cenny znak towarowy, „Rzeczpospolita” z 26.06.2012 r.
Ziółkowski M., Przedstawialność jako przesłanka zdolności ochronnej znaku towarowego, Warszawa 2019.
Ziółkowski M., Rodzaje znaków towarowych ze względu na ich percepcję zmysłami oraz przedstawialność w rejestrze, „Przegląd Prawa Handlowego” 2015/1.
Ziółkowski M., Wymóg graficznej przedstawialności jako przesłanka zdolności ochronnej znaku towarowego w prawie unijnym – aktualne koncepcje oraz planowane zmiany, „Białostockie Studia Prawnicze” 2015/19.
Ziółkowski M., Zmiany w zakresie wymogu przedstawialności znaku towarowego w dyrektywie 2015/2436, „Przegląd Prawa Handlowego” 2016/12.
Kinga Jaszczyk
Autorka jest aplikantką radcowską w OIRP w Warszawie oraz asystentem sędziego w VII Wydziale Gospodarczym i Własności Intelektualnej Sądu Apelacyjnego w Warszawie (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6112-8348).
Odpowiedzialność odszkodowawcza spółki kapitałowej wobec wierzycieli jej wspólnika
Przedmiotem niniejszego artykułu jest analiza poszczególnych przesłanek odpowiedzialności odszkodowawczej pod kątem ustalenia możliwości kierowania przez wierzycieli wspólnika spółki kapitałowej roszczeń w stosunku do niej w sytuacji, gdy zawinione zachowanie spółki skutkuje zmniejszeniem się wartości udziałów (akcji), jak również w przypadku, gdy spółka jest alter ego wspólnika. W toku rozważań uwzględniona została funkcjonująca w orzecznictwie stanowych sądów amerykańskich koncepcja odwrotnej odpowiedzialności przebijającej, w wyniku zastosowania której wierzyciele wspólnika mogą zaspokoić się z majątku spółki.
Słowa kluczowe: odrębna podmiotowość spółki kapitałowej, odpowiedzialność odszkodowawcza, koncepcja odwrotnej odpowiedzialności przebijającej
Kinga Jaszczyk
The author is a trainee attorney at law at the Warsaw Bar Association and a judge’s assistant at the 7th Commercial and Intellectual Property Division of the Court of Appeal in Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6112-8348).
A Company’s Liability in Damages Towards Creditors of Its Shareholder
The subject of this paper is an analysis of particular grounds for liability in damages from the point of view of determining the possibility of creditors of a company’s shareholder filing claims against the company in a situation where the company's culpable behaviour results in a decrease in the value of shares, as well as where the company is the shareholder’s alter ego. The considerations take into account the concept of reverse piercing of the corporate veil, which functions in the case law of US courts and which permits the creditors of a shareholder to have their debts satisfied from the company's assets.
Keywords: company’s status as a separate entity, liability in damages, concept of reverse piercing of the corporate veil
Bibliografia / References
Allen N.B., Reverse Piercing of the Corporate Veil: A Straightforward Path to Justice, „St. John’s Law Review” 2011/3.
Bagińska E., Odpowiedzialność deliktowa w razie niepewności związku przyczynowego. Studium prawnoporównawcze, Toruń 2013.
Bilewska K., Dochodzenie roszczeń spółki kapitałowej przez jej wspólników (actio pro socio), Warszawa 2008.
Czachórski W., Brzozowski A., Safjan M., Skowrońska-Bocian E., Zobowiązania. Zarys wykładu, Warszawa 2009.
Dąbrowa J., Wina jako przesłanka odpowiedzialności cywilnej, Wrocław 1968.
Dubis W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Legalis 2021.
Duży A., Dyferencyjna metoda ustalania wysokości szkody, „Państwo i Prawo” 1993/10.
Dybowski T., Przyczynowość jako przesłanka odpowiedzialności (zagadnienia wybrane), „Nowe Prawo” 1962/1.
Elgueta G.R., Divergences and Convergences of Common Law and Civil Law Traditions on Asset Partitioning: A Functional Analysis, „University of Pennsylvania Journal of Business Law” 2010/2.
Epstein D.G., Weiss J., The Fourth Circuit, Suem and Reverse Veil Piercing in Delaware, „South Carolina Law Review” 2019/4.
Gaertner M.J., Reverse Piercing the Corporate Veil: Should Corporation Owners Have it Both Ways?, „William and Mary Law Review” 1989/3.
Gorczyński G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna (art. 1–125), red. M. Habdas, M. Fras, LEX 2018.
Hespe K., Preserving Entity Shielding: How Corporations Should Respond to Reverse Piercing of the Corporate Veil, „Journal of Business and Securities Law” 2013/14.
Jastrzębski J., O granicach kompensacji [w]: Odpowiedzialność odszkodowawcza, red. J. Jastrzębski, Warszawa 2007.
Jastrzębski J., O wyprzedzającej przyczynowości, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2003/3.
Jaszczyk K., Objęcie udziałów w spółce z o.o. przez jednego małżonka za wkład z majątku wspólnego (cz. 1), „Monitor Prawa Handlowego” 2020/2.
Jaszczyk K., Objęcie udziałów w spółce z o.o. przez jednego małżonka za wkład z majątku wspólnego (cz. 2), „Monitor Prawa Handlowego” 2020/3.
Jaszczyk K., Obowiązek powołania zarządu w świetle koncepcji odpowiedzialności przebijającej, „Palestra” 2020/1.
Kaczan D., Pomiędzy zasadą jedności szkody a teorią wielości szkód – głos w dyskusji, „Studia Iuridica Toruniensia” 2016/2.
Kaliński M., Szkoda na mieniu i jej naprawienie, Warszawa 2008, Legalis.
Kappes A., Odpowiedzialność wspólników za zobowiązania spółki kapitałowej w prawie polskim de lege lata, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/9.
Karaszewski G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz aktualizowany, red. J. Ciszewski, P. Nazaruk, LEX.
Kędzierski D.V., Transakcje lewarowane a ochrona wierzycieli, Warszawa 2020, Legalis.
Koch A., Metodologiczne zagadnienia związku przyczynowego w prawie cywilnym, Poznań 1975.
Koch A., Związek przyczynowy jako podstawa odpowiedzialności odszkodowawczej w prawie cywilnym, Warszawa 1975.
Kondek J.M., Bezprawność jako przesłanka odpowiedzialności odszkodowawczej, Warszawa 2013.
Krajewski W., Związek przyczynowy, Warszawa 1967.
Krupa-Lipińska K., Związek przyczynowy jako przesłanka odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych, Warszawa 2020.
Lackoroński B., Odpowiedzialność cywilna za pośrednie naruszenie dóbr, Warszawa 2013.
Lackoroński B., Odpowiedzialność za tzw. szkody pośrednie w polskim prawie cywilnym [w:] Odpowiedzialność odszkodowawcza, red. J. Jastrzębski, Warszawa 2007.
Lackoroński B. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2020, Legalis.
Lackoroński B., Raczkowski M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2020, Legalis.
Lewaszkiewicz-Petrykowska B., Problem definicji winy jako podstawy odpowiedzialności z tytułu czynów niedozwolonych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego” 1959/14.
Machnikowski P., Śmieja A. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2018.
Mackiewicz M., Wina korporacyjna za naruszenie prawa konkurencji versus odpowiedzialność członków zarządu wobec spółki kapitałowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/10.
Nesterowicz M., Adekwatny związek przyczynowy jako przesłanka odpowiedzialności cywilnej w świetle orzecznictwa sądowego [w:] Prawo prywatne czasu przemian. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Stanisławowi Sołtysińskiemu, red. A. Nowicka, Poznań 2005.
Nowakowski Z.K., Wina jako podstawa odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę, „Przegląd Notarialny” 1950/1–2.
Opalski A., Problematyka pominięcia prawnej odrębności spółek kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2012/8.
Pazdan M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Legalis 2007.
Pełczyński M., Kompensacja szkody udziałowej – szkody wspólnika uzależnionej od szkody spółki (cz. 1), „Monitor Prawniczy” 2018/18.
Pełczyński M., Zakres kompensacji – krytyka koncepcji szkód pośrednich (cz. 1), „Monitor Prawniczy” 2017/17.
Pełczyński M., Zakres kompensacji – krytyka koncepcji szkód pośrednich (cz. 2), „Monitor Prawniczy” 2017/18.
Pietrzykowski K., Bezprawność jako przesłanka odpowiedzialności deliktowej a zasady współżycia społecznego i dobre obyczaje [w:] Odpowiedzialność cywilna. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Adama Szpunara, red. M. Pyziak-Szafnicka, Kraków 2004.
Prager I., Doradcy inwestorów do spraw głosowania (proxy advisors), Warszawa 2019, Legalis.
Pyziak-Szafnicka M., Wilejczyk M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2018.
Radwański Z., Olejniczak A., Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2014.
Rodzynkiewicz M., W kwestii odpowiedzialności wspólnika spółki kapitałowej za jej zobowiązania de lege ferenda, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/8.
Siemiątkowski T., Odpowiedzialność cywilnoprawna w spółkach kapitałowych, Warszawa 2007.
Sinkiewicz A., Pojęcie i rodzaje szkody w polskim prawie cywilnym, „Rejent” 1998/2.
Sośniak M., Bezprawność zachowania jako przesłanka odpowiedzialności cywilnej za czyny niedozwolone, Kraków 1959.
Stecki L., Problematyka odpowiedzialności za szkodę pośrednią [w:] Problemy kodyfikacji prawa cywilnego (studia i rozprawy). Księga pamiątkowa ku czci Profesora Zbigniewa Radwańskiego, red. S. Sołtysiński, Poznań 1990.
Stecki L., Zasada pełnej kompensacji szkody. Zagadnienia wybrane [w:] Rozprawy z prawa cywilnego. Księga pamiątkowa ku czci Witolda Czachórskiego, red. J. Błeszyński, J. Rajski, Warszawa 1985.
Stefanicki R., Należyta staranność zawodowa członka zarządu spółki kapitałowej, Warszawa 2020.
Szajkowski A., Tarska M. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 2, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz do artykułów 151–300, Warszawa 2014, Legalis.
Szczepaniak R., Nadużycie prawa do posługiwania się formą osoby prawnej, Toruń 2009.
Szczepaniak R. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–352, red. M. Gutowski, Warszawa 2021, Legalis.
Szpunar A., Odszkodowanie za szkodę majątkową. Szkoda na mieniu i osobie, Bydgoszcz 1998.
Szpunar A., Ustalenie odpowiedzialności za szkodę przyszłą, „Palestra” 1973/5.
Targosz T., Nadużycie osobowości prawnej, Kraków 2004.
Wach-Pawliczak M., Wyłączenie wspólnika ze spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, Warszawa 2016, Legalis.
Wilejczyk M., Zagadnienia etyczne części ogólnej prawa cywilnego, Warszawa 2014, Legalis.
Winiarz J., Obowiązek naprawienia szkody, Warszawa 1970.
Wolter W., O tzw. przyczynowości zaniechania, „Państwo i Prawo” 1954/10–11.
Youabian E., Reverse Piercing of the Corporate Veil: The Implications of Bypassing Ownership Interest, „Southwestern University Law Review” 2004/33.
Zelek M. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 353–626, red. M. Gutowski, Warszawa 2019, Legalis.