Sposób doręczenia pisma procesowego zawierającego zarzut potrącenia w sprawie z udziałem zawodowych pełnomocników po obu stronach procesudr hab. Andrzej Olaś, prof. UJ
Zakład Postępowania Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński; adwokat i niezależny arbiter, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2295-8645
Sposób doręczenia pisma procesowego zawierającego zarzut potrącenia w sprawie z udziałem zawodowych pełnomocników po obu stronach procesu
W artykule autor próbuje odpowiedzieć na pytanie, czy w sprawie, w której strony zastępowane są przez zawodowych pełnomocników, pismo procesowe zawierające zarzut potrącenia podlega doręczeniom bezpośrednim pomiędzy tymi pełnomocnikami stosownie do reguły wyrażonej w art. 132 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego, czy też wobec stosowania do pisma obejmującego zarzut potrącenia przepisów o pozwie z wyłączeniem opłaty, na mocy art. 2031 § 3 k.p.c., podlega ono doręczeniu przez sąd, a co za tym idzie – pismo to winno zostać złożone do sądu wraz z odpisem dla strony przeciwnej.
Poza zbadaniem nielicznych wypowiedzi doktryny i orzecznictwa w ww. przedmiocie, w celu ustalenia prawidłowej wykładni norm zawartych w art. 132 § 1 i 11 k.p.c. autor wziął pod uwagę obszerne orzecznictwo i literaturę przedmiotu odnoszącą się do analogicznego problemu związanego z doręczeniem pisma obejmującego rozszerzenie powództwa.
W tekście autor odnosi się również do problemu będącego następstwem niepewności co do sposobu właściwego doręczania pisma obejmującego zarzut potrącenia, a mianowicie oceny skutków prawnych procesowych uchybień wynikających z zastosowania niewłaściwego trybu doręczenia. Na koniec autor dokonał również oceny obowiązującej regulacji z punktu widzenia podstawowych gwarancji procesowych oraz innych wartości i zasad obowiązujących w polskim systemie prawa, formułując także propozycję właściwego rozwiązania tej kwestii pro futuro.
Słowa kluczowe: doręczenia w postępowaniu cywilnym, zarzut potrącenia, pisma procesowe
dr hab. Andrzej Olaś, prof. UJ
Chair of Civil Procedure, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University, Advocate and independent arbitrator, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2295-8645
The method of service of a procedural document containing a set-off defense in a case involving professional legal representatives on both sides of the proceedings
In the article, the author seeks to answer whether, in cases where the parties are represented by professional attorneys, a pleading containing a set-off defense is subject to direct service between those attorneys pursuant to Article 132 § 1 of the Polish Code of Civil Procedure (“CCP”), or whether—due to the application of provisions concerning statements of claim (excluding the fee) to such pleadings under Article 203¹ § 3 CCP—it must be served by the court. In the latter case, the pleading should be filed with the court along with a copy for the opposing party.
To determine the correct interpretation of the relevant provisions in Articles 132 § 1 and 11 CCP, the author examines not only the limited doctrinal and judicial opinions on the matter, but also draws on extensive case law and legal literature concerning the analogous issue of serving pleadings that extend the claim.
The article also addresses the consequences of uncertainty surrounding the proper method of serving a pleading containing a set-off defense, particularly the legal and procedural implications of using an incorrect service method. Finally, the author evaluates the current regulations in light of fundamental procedural guarantees and other core values and principles of the Polish legal system, and proposes a suitable solution for future application.
Keywords: service in civil proceedings, set-off denefse, procedural documents
Bibliografia / References
Błaszczak Ł., Czy zgłoszenie zarzutu potrącenia (art. 2031 Kodeksu postępowania cywilnego) może nastąpić na podstawie pełnomocnictwa procesowego, czy konieczne jest dysponowanie pełnomocnictwem materialnym?, „Palestra” 2021/10.
Błaszczak Ł., Zarzut potrącenia w procesie cywilnym (art. 2031 k.p.c.), Warszawa 2019.
Błaszczak Ł., Zarzut potrącenia w powództwie opozycyjnym (art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c.). Kilka uwag na marginesie ostatniej nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego [w:] Sto lat polskiego prawa handlowego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Kidybie, red. M. Dumkiewicz, J. Szczotka, K. Kopaczyńska-Pieczniak, t. 2, Warszawa 2020.
Bodio J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian, t. 1 i 2, red. T. Zembrzuski, Warszawa 2020.
Chrapoński D., Uwagi o potrąceniu w postępowaniu uproszczonym, „Monitor Prawniczy” 2018/12.
Chrapoński D., Zarzut potrącenia w procesie cywilnym, „Monitor Prawniczy” 2020/18.
Ciepla A. [w:] Postępowanie cywilne po nowelizacji. Komentarz dla pełnomocników procesowych i sędziów, red. B. Karolczyk, Warszawa 2020.
Drozdowicz K., Doręczenie odpisu pisma procesowego zawierającego rozszerzenie powództwa bezpośrednio pełnomocnikowi strony przeciwnej. Glosa do uchwały SN z dnia 21 stycznia 2016 r., III CZP 95/15, „Polski Proces Cywilny” 2016/4.
Dziurda M., Kodeks postępowania cywilnego. Praktyczny komentarz do nowelizacji z 2023 roku, Warszawa 2023.
Grzegorczyk P., O czasowych granicach zarzutu potrącenia i konsekwencjach ich naruszenia (art. 2031 § 2 i art. 840 § 1 pkt 2 in fine k.p.c.), „Polski Proces Cywilny” 2020/3.
Jarocha A., Doręczenia bezpośrednie (autonomiczne) w KPC, „Monitor Prawniczy” 2023/8.
Jurcewicz W., Zarzut potrącenia w projekcie nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego, „Państwo i Prawo” 2019/2.
Klecha P., Doręczanie pism procesowych w toku postępowania w sprawach gospodarczych (art. 4799 KPC), „Monitor Prawniczy” 2007/8.
Konic L., Warunki procesowe potrącenia zgłoszonego w formie zarzutu, „Polski Proces Cywilny” 1934/21.
Kościółek A., Potrącenie w postępowaniu cywilnym – między prawem materialnym i procesowym [w:] Instytucje prawa procesowego cywilnego. Stan obecny i perspektywy, red. A. Jakubecki, J. Bodio, O. Marcewicz-Kochnio, Warszawa 2024.
Kuźniar A., Funkcje zarzutu potrącenia w procesie cywilnym, „Palestra” 1976/4–5.
Markiewicz D. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, Komentarz do art. 1–45816, red. T. Szanciło, Legalis 2023.
May J., Obrona pozwanego w procesie cywilnym, Warszawa 2013.
May J., Powództwo czy zarzut – dobór przez stronę procesową właściwych środków ochrony prawnej w procesie cywilnym [w:] Ius est a iustitia appellatum. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Tadeuszowi Wiśniewskiemu, red. T. Ereciński, J. Gudowski, M. Tomalak, Warszawa 2017.
May J., Zarzut potrącenia i sposób uwzględnienia przedawnienia po nowelizacji k.p.c. z 4 lipca 2019 r. w kontekście prawa do ochrony prawnej [w:] Założenia aksjologiczne nowelizacji k.p.c. z 4 lipca 2019 r., red. S. Cieślak, „Jurysprudencja” 2020/14.
May J., Zarzut potrącenia w procesie cywilnym w obliczu nadchodzących zmian w Kodeksie postępowania cywilnego [w:] Postępowanie cywilne – wprowadzone i projektowane zmiany 2019, red. G. Jędrejek, S. Kotas, F. Manikowski, Warszawa 2019.
Misiuk T. [w:] System prawa procesowego cywilnego, t. 2, Postępowanie rozpoznawcze przed sądami pierwszej instancji, red. Z. Resich, Warszawa 1987.
Mucha J., Zawisłość sprawy w procesie cywilnym, Warszawa 2014.
Olaś A., Dopuszczalność zarzutu potrącenia w postępowaniu cywilnym – uwagi na tle projektu Ministra Sprawiedliwości ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw z 27.11.2017 r., „Polski Proces Cywilny” 2018/2.
Olaś A., Podstawa zarzutu potrącenia po nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego z 9.03.2023 r. jako exemplum prawnego obskurantyzmu w najnowszej praktyce polskiego prawodawcy, „Przegląd Sądowy” 2023/9.
Olaś A., Zakres uprawnienia do zgłoszenia zarzutu potrącenia w procesie cywilnym w ujęciu podmiotowym, „Polski Proces Cywilny” 2019/4.
Olaś A., Zarzut potrącenia [w:] Środki obrony pozwanego w postępowaniu przed sądem I instancji, red. M. Rzewuski, Warszawa 2022.
Olaś A., Zarzut potrącenia jako podstawa powództwa opozycyjnego po zmianach wprowadzonych na mocy ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2019, poz. 1469), „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Prawnicza. Prawo” 2020/29.
Olaś A., Zarzut potrącenia w procesie cywilnym, Warszawa 2021.
Olaś A., Zarzut potrącenia według nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego z 4.07.2019 r. po pierwszym roku obowiązywania – kilka uwag na tle orzecznictwa sądów powszechnych [w:] Praktyka wobec nowelizacji postępowania cywilnego. Konsekwencje zmian, red. M. Dziurda, T. Zembrzuski, Warszawa 2021.
Olaś A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. P. Rylski, red. cz. III A. Olaś, Legalis 2024.
Pełczyński M., Niedopuszczalność wyrokowania w zakresie wyłącznie bezpośrednio doręczonego rozszerzenia powództwa (art. 321 § 1 k.p.k.), „Monitor Prawniczy” 2021/2.
Płaziuk J., Charakter prawny procesowego i pozaprocesowego oświadczenia woli o potrąceniu w kontekście zarzutu potrącenia zawartego w art. 2031 k.p.c., „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Prawnicza. Prawo” 2020/29.
Pyziak-Szafnicka M., Potrącenie w prawie cywilnym, Kraków 2002.
Rylski P., Sposób doręczenia pisma zawierającego rozszerzenie powództwa między zawodowymi pełnomocnikami, „Palestra” 2016/7–8.
Stawicka E., Czy pismo procesowe pełnomocnika zawierające rozszerzenie powództwa powinno zostać doręczone w odpisach innym stronom reprezentowanym przez fachowych pełnomocników, czy też należy je wnieść do sądu wraz z odpisami dla pozostałych stron w celu dokonania urzędowych doręczeń przez sąd?, „Palestra” 2019/5.
Stefańska E. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany, t. 1, Art. 1–47716, red. M. Manowska, LEX 2022.
Torbus A., Roszczenie nadające się do potrącenia jako warunek dopuszczalności powództwa wzajemnego [w:] Wokół problematyki cywilnoprocesowej. Studium teoretycznoprawne. Księga pamiątkowa dla uczczenia pracy naukowej Profesora Kazimierza Korzana, red. A. Nowak, Katowice 2001.
Torbus A., Umowa jurysdykcyjna w systemie międzynarodowego postępowania cywilnego, Toruń 2012.
Torbus A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian, t. 1, red. T. Zembrzuski, Warszawa 2019.
Torbus A., Kilka uwag o naturze prawnej zarzutu potrącenia w rozwoju historycznym, „Polski Proces Cywilny” 2020/3.
Trammer H., Zarzut kompenzaty a Kodeks postępowania cywilnego, „Przegląd Sądowy” 1932/10.
Weitz K. [w:] Doręczenia w postępowaniu cywilnym. Komentarz do art. 131–147 k.p.c., red. M. Dziurda, T. Ereciński, Warszawa 2024.
Wolwiak I., Doręczenia w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2015.
Wójcik D., Odpis pisma procesowego zawierającego rozszerzenie powództwa nie podlega doręczeniu na podstawie art. 132 § 1 k.p.c. Glosa do uchwały SN z dnia 11 grudnia 2018 r., III CZP 31/18, „Przegląd Prawa i Administracji” 2019/116.
dr Joanna Derlatka
adiunkt, Wydział Prawa i Nauk Społecznych, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach; adwokat, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2633-4151
Sędzia rozjemca czy „sędzia ugodowy” (Güterichter) – refleksje na temat pozycji sędziego w mediacji
Artykuł ma na celu ocenę aktualnej regulacji prawnej w obszarze mediacyjnych kompetencji organów procesowych. Na mocy nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego z 4.07.2019 r. ustawodawca przyznał sędziemu przewodniczącemu prerogatywy wywołujące asocjacje z mediacją ewaluatywną. Poza sporem jest, że w sprawach, w których zawarcie ugody jest dopuszczalne, sąd powinien dążyć w każdym stanie postępowania do ich ugodowego załatwienia, w szczególności przez nakłanianie stron do mediacji. De lege lata przewodniczący może jednak również poszukiwać ze stronami ugodowych sposobów rozwiązania sporu, wspierać je w formułowaniu propozycji ugodowych oraz wskazywać sposoby i skutki rozwiązania sporu. W artykule zaproponowano recepcję niemieckiego wzorca mediacji sądowej, prowadzonej przez sędziego ugodowego.
Słowa kluczowe: postępowanie cywilne, ugoda, mediacja, sędzia ugodowy, dążenie do pojednania, przewodniczący
Dr Joanna Derlatka
Assistant Professor, Department of Civil Law, Civil Procedure Law and Labour Law, Faculty of Law and Social Sciences, Jan Kochanowski University in Kielce; advocate, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2633-4151
Settlement judge or “conciliatory judge” (Güterichter) – reflections on the judge’s role in mediation
The aim of this study is to assess the current legal framework regarding the mediation-related competences of judicial authorities. Pursuant to the amendment to the Polish Code of Civil Procedure of July 4, 2019, the legislator conferred upon the presiding judge prerogatives that evoke elements of the evaluative model of mediation. It is undisputed that, in cases where a settlement is permissible, the court should seek to resolve the dispute amicably at any stage of the proceedings, particularly by encouraging the parties to engage in mediation. Under the current law (de lege lata), the presiding judge may also assist the parties in finding amicable solutions, support them in formulating settlement proposals, and indicate possible methods and consequences of resolving the dispute.
This article advocates for the adoption of the German model of court-connected mediation conducted by a conciliation judge (Güterichter).
Keywords: civil proceedings, settlement, mediation, conciliation judge, striving for reconciliation, presiding judge
Bibliografia / References
Antolak-Szymanski K., Mediacja w rozwiązywaniu indywidualnych sporów pracowniczych. Ujęcie modelowe, Warszawa 2024.
Assmann D. [w:] Zivilprozessordnung und Nebengesetze: Großkommentar. §§ 253–299a, Wieczorek/Schütze/Ahrends, Berlin 2022.
Balicki R., Pozasądowe procedury rozwiązywania sporów między jednostkami [w:] Realizacja i ochrona konstytucyjnych wolności i praw jednostki w polskim porządku prawnym, red. M. Jabłoński, Wrocław 2014.
Budniak-Rogala A., Posiedzenie przygotowawcze (art. 2054–2058 k.p.c.) – uwagi wybrane de lege lata i de lege ferenda, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji” 2020/120, t. 2.
Budniak-Rogala A., Zawezwanie do próby ugodowej – uwagi wybrane na tle nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego ustawą z dnia 4.07.2019 r., „Studia Prawno-Ekonomiczne” 2020, t. CXVI.
Budniak-Rogala A. [w:] Meritum. Postępowanie cywilne. Tom I. Postępowanie rozpoznawcze i zabezpieczające, red. E. Marszałkowska-Krześ, Warszawa 2021.
Czapska J. [w:] Alternatywnie. Nowe spojrzenia na zastosowanie alternatywnych metod rozwiązywania sporów w prawie, red. J. Czapska, Kraków 2024.
Dąbrowski M., Mediacja w świetle przepisów kodeksu postępowania cywilnego, Lublin 2019.
Derlatka J., Czy dążenie do ugodowego załatwienia sprawy cywilnej stanowi obowiązek sądu? – głos w dyskusji, „Monitor Prawniczy” 2018/20.
Derlatka J., Zawezwanie do próby ugodowej a przerwanie biegu przedawnienia roszczenia, „Przegląd Sądowy” 2019/6.
Dębska M., Rodzaje alternatywnych metod rozwiązywania sporów [w:] Mediacja w praktyce mediatora i pełnomocnika, red. C. Rogula, A. Zemke-Górecka, Warszawa 2021.
Dziurda M., Kodeks postępowania cywilnego. Praktyczny komentarz do nowelizacji z 2023 roku, Warszawa 2023.
Gajda-Roszczynialska K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian, t. I, red. T. Zembrzuski, Warszawa 2020.
Gmurzyńska E. [w:] Mediacje. Teoria i praktyka, red. E. Gmurzyńska, R. Morek, Warszawa 2018.
Gołąb S., Projekty polskiej procedury cywilnej. Powstanie – uzasadnienie – zdania odrębne, Kraków 1930.
Jędrejek G., Kilka uwag dotyczących planowanych zmian przez Ministerstwo Sprawiedliwości w cywilnym postępowaniu rozpoznawczym [w:] Postępowanie cywilne – wprowadzone i projektowane zmiany 2019, red. G. Jędrejek, S. Kotas, F. Manikowski, Warszawa 2019.
Jodłowski J., Resich Z., Lapierre J., Misiuk-Jodłowska T., Weitz K., Postępowanie cywilne, Warszawa 2016.
Kawa J., Metodologia, metodyka, metoda jako podstawa wywodu naukowego, „Studia Prawnoustrojowe” 2013/21.
Khan Khalid Adnan (Khan Saifur Rahman & Associates), The Double Hatting Paradox in Investment Arbitration: Justification For Abolition?, Kluwer Arbitration Blog, https://arbitrationblog.kluwerarbitration.com/2023/12/29/the-double-hatting-paradox-in-investment-arbitration-justification-for-abolition/, publ. 29.12.2023 r., dostęp: 15.04.2025 r.
Kmieciak Z., Mediacja i koncyliacja w prawie administracyjnym, Kraków 2004.
Krakowiak M., Nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego mocą ustawy z 4.7.2019 r. (cz. II – Organizacja postępowania; Rozprawa), „Monitor Prawniczy” 2019/20.
Kruszyńska-Kola J., Czy zawezwanie do próby ugodowej powinno mieć wpływ na bieg terminu przedawnienia?, „Palestra” 2015/9–10.
Langford M., Behn D., Hilleren Lie R.H., The Revolving Door in International Investment Arbitration, “Journal of International Economic Law” 2017, doi: 10.1093/jiel/jgx018.
Marciniak A. [w:] Postępowanie cywilne w zarysie, W. Broniewicz, A. Marciniak, I. Kunicki, Warszawa 2023.
Mucha J., Dążenie do ugodowego załatwiania spraw zasadą postępowania cywilnego? Refleksje na tle ustaw nowelizujących przepisy Kodeksu postępowania cywilnego z 2015 i 2019 r. [w:] Realizacja zasad postępowania cywilnego na tle aktualnych zmian KPC, red. M. Skibińska, „Acta Iuridica Lebusana” 2022/21.
Nawrot O., Wprowadzenie do logiki dla prawników, Warszawa 2020.
Nowacki J., Tobor Z., Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2020.
Olaś A., Zasada proporcjonalności w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2024.
Orzeł-Jakubowska A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. nacz. P. Rylski, red. cz. III A. Olaś, Legalis 2024.
Pietrzkowski H., Metodyka pracy sędziego w sprawach cywilnych, Warszawa 2014.
Reinhold K., O mediacji w Niemczech, „Iustitia” 2015/4.
Rzewuski M., Posiedzenie przygotowawcze i plan rozprawy a sprawność postępowania cywilnego, „Monitor Prawniczy” 2023/8.
Szlęzak A., Czy zawezwanie do próby ugodowej przerywa bieg przedawnienia, „Przegląd Sądowy” 2014/6.
Szlęzak A., Próba ugodowa jako przerywająca termin przedawnienia, „Przegląd Sądowy” 2019/11–12.
Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego. Tom I i III, Warszawa 1982.
Torbus A., Zawezwanie do zawarcia ugody w postępowaniu pojednawczym a problem nadużycia prawa [w:] Ius et remedium. Księga jubileuszowa Profesora Mieczysława Sawczuka, red. A. Jakubecki, J.A. Strzępka, Warszawa 2010.
Trzaskowski R., Zawezwanie do próby ugodowej a przerwanie biegu terminu przedawnienia i zasiedzenia, „Palestra” 2007/3–4.
Trzęsicki K., Logika. Nauka i sztuka, Białystok 1996.
Tuora-Schwierskott E., Zivilprozessordnung (ZPO), Bücher 3–11, Vorschriften §§ 511–1117, Übersetzung ins Polnische mit Fachwörterverzeichnis Gesetzesstand Oktober 2017, Berlin 2017.
Turek J., Cywilne postępowanie pojednawcze, „Palestra” 2004/1–2.
Wach A., Alternatywne formy rozwiązywania sporów sportowych, Warszawa 2005.
Wolwiak I., Cel postępowania pojednawczego, „Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis” 2020/2, vol. 9.
Zedler F., Zawezwanie do próby ugodowej wyłącznie w celu przerwania biegu przedawniania. Glosa do wyroku SN z dnia 27 lipca 2018 r., V CSK 384/17, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2019/6.
Ziembiński Z., Desuetudo, „Państwo i Prawo” 1994/11.
Ziembiński Z., O pojmowaniu celu, zadania, roli i funkcji prawa, „Państwo i Prawo” 1987/ 12.
Zienkiewicz A., Prawnik jako peacemaker – przeprosiny, przebaczenie, pojednanie w opanowywaniu sporów prawnych, „Ruch Prawniczy Ekonomiczny i Socjologiczny” 2019/4.
Żyznowski T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Artykuły 1–366, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2021.
dr Aleksandra Fruk (Budniak-Rogala), LL.M
Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii, Uniwersytet Wrocławski; adwokat, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1391-3506
E-mediacja w postępowaniu cywilnym – pożądana regulacja czy absurdalna hiperinflacja? Przepis art. 18311 zd. 3 k.p.c. jako kolejny przykład (nie)kompetencji (ir)racjonalnego ustawodawcy
Artykuł dotyczy nowej regulacji z art. 18311 zd. 3 wprowadzonej do Kodeksu postępowania cywilnego na mocy nowelizacji z 2024 r. Powołany przepis statuuje expressis verbis możliwość prowadzenia mediacji on-line.
Autorka podjęła próbę prezentacji omawianej instytucji przez pryzmat oceny zalet i wad związanych z wprowadzeniem odnoszącej się do niej regulacji normatywnej. Z jednej strony analizowany art. 18311 zd. 3 k.p.c. pozostaje (w dużej mierze) koherentny w stosunku do innych zmian z zakresu postępowania cywilnego wprowadzanych aktualnie przez ustawodawcę (w szczególności dotyczących posiedzenia zdalnego – art. 151 § 2–9 k.p.c.). Omawiana regulacja jest również spójna z podstawowymi zasadami mediacji i innymi regulacjami odnoszącymi się do postępowania mediacyjnego. Z drugiej strony analizowany przepis statuuje wprawdzie istotne novum normatywne; potwierdza jednak zaledwie stosowane już dotychczas powszechnie praktyki i ma charakter wyłącznie ogólny. Co więcej, pomimo licznych postulatów de lege ferenda legislator nie wprowadził w tym zakresie żadnych dodatkowych regulacji szczególnych.
Przeprowadzone rozważania nie pozwalają na przyjęcie kategorycznej konstatacji, zgodnie z którą wprowadzenie regulacji z art. 18311 zd. 3 k.p.c. należałoby uznać wyłącznie za refleks wysoce niepożądanej hiperinflacji przepisów stanowiącej efekt irracjonalnych działań niekompetentnego ustawodawcy. Omawiany przepis może się bowiem przyczynić do propagowania mediacji jako alternatywnej metody rozwiązywania sporów. W efekcie liczba prowadzonych postępowań mediacyjnych ma szansę wzrosnąć. Niezależnie od tego nie wydaje się jednak, aby wprowadzone rozwiązanie miało się przyczynić do zwiększenia efektywności e-mediacji w postępowaniu cywilnym.
Słowa kluczowe: e-mediacja, mediacja on-line, cybermediacja, mediacja zdalna, mediacja wirtualna
Dr Aleksandra Fruk (Budniak-Rogala), LL.M
Faculty of Law, Administration, and Economics, University of Wrocław; Attorney, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1391-3506
E-Mediation in civil proceedings – a desirable regulation or an absurd legislative hyperinflation? Article 183¹¹ sentence 3 of the Polish Code of Civil Procedure as yet another example of the (in)competence of an (ir)rational legislator
This article examines the newly introduced provision in Article 183¹¹, Sentence 3 of the Polish Code of Civil Procedure, enacted through the 2024 legislative amendment. The provision explicitly codifies the possibility of conducting mediation online.
The author aims to present this legal development by evaluating the advantages and disadvantages of its normative regulation. On the one hand, Article 183¹¹, Sentence 3 of the CCP is broadly consistent with other recent amendments to civil procedure introduced by the legislator—particularly those concerning remote hearings (Article 151 §§ 2–9 CCP). Additionally, the provision aligns with the fundamental principles of mediation and other legal norms governing mediation proceedings. On the other hand, although the provision represents a notable normative innovation, it merely affirms already well-established practices and is worded in highly general terms. Moreover, despite numerous de lege ferenda proposals, the legislator has not introduced any further detailed regulations in this area.
The analysis does not support a definitive conclusion that the introduction of Article 183¹¹, Sentence 3 of the CCP constitutes merely an instance of legislative hyperinflation resulting from the irrational actions of an incompetent legislator. On the contrary, the provision may foster the wider adoption of mediation as an alternative dispute resolution method and potentially increase the number of mediation proceedings. Nevertheless, it remains uncertain whether this new measure will significantly improve the effectiveness of e-mediation in civil proceedings.
Keywords: e-mediation, online mediation, cybermediation, remote mediation, virtual mediation
Bibliografia / References
Antoszek T.P., Dopuszczalność e-mediacji w polskim systemie prawnym – wybrane aspekty prawne [w:] Mediacja w prawie, red. J. Czapska, M Szeląg-Dylewski, Kraków 2014.
Arkuszewska A., Informatyzacja postępowania arbitrażowego, Warszawa 2019.
Arkuszewska A., Informatyzacja pozasądowych form rozwiązywania sporów [w:] Prawo nowych technologii, red. K. Flaga-Gieruszyńska, J. Gołaczyński, Warszawa 2021.
Arkuszewska A., Mediacja [w:] System postępowania cywilnego, red. A. Góra-Błaszczykowska, t. 3B, Postępowanie przed sądem pierwszej instancji w procesie cywilnym. Czynności i przebieg postępowania, red. K. Flaga-Gieruszyńska, P. Osowy, Warszawa 2024.
Arkuszewska A.M., Postępowanie mediacyjne – elastyczne czy sformalizowane? Zagadnienia wybrane, „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2014/4.
Arkuszewska A., Rozliczanie należności mediatora po nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego ustawą z 4.07.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2020/4.
Arkuszewska A., Sposoby i formy zawarcia ugody mediacyjnej w dobie pandemii COVID-19, „Acta Iuridica Resoviensia” 2022/1.
Begier A., Wypych-Knieć A., Małecki-Tepicht Ł., Sądownictwo w czasie COVID-19 – raport z badania oceny wpływu pandemii COVID-19 na wymiar sprawiedliwości w Polsce, Warszawa 2021.
Białecki M., Mediacja on-line (cybermediacja) [w:] Mediacja w sprawach gospodarczych. Praktyka, teoria, perspektywy, red. A. Torbus, Warszawa 2015.
Białecki M., Rodzaje postępowań mediacyjnych w polskim systemie prawnym [w:] Alternatywne metody rozwiązywania sporów w polskim systemie prawnym, red. W. Głodowski, Poznań 2020.
Białecki M., Wykorzystanie mediacji on-line w ramach postępowania prowadzonego w trybie konwencji dotyczącej cywilnych aspektów uprowadzenia dziecka za granicę sporządzonej w Hadze dnia 25.10.1980 r. [w:] Postępowanie cywilne w dobie przemian, red. I. Gil, Warszawa 2017.
Bieliński A., Uwagi wstępne na temat mediacji [w:] Sądy polubowne i mediacja, red. J. Olszewski, Warszawa 2008.
Błaszczak Ł., Alternatywne formy rozwiązywania sporów – analiza zjawiska na tle prawa polskiego [w:] Czterdziestolecie Kodeksu postępowania cywilnego. Zjazd katedr postępowania cywilnego w Zakopanem 7–9.10.2005, red. A. Oklejak, Kraków 2006.
Budniak-Rogala A., Mediacja w postępowaniu cywilnym w świetle nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego ustawą z 10.09.2015 r. a realizacja zasad postępowania mediacyjnego [w:] Postępowanie cywilne w dobie przemian, red. I. Gil, Warszawa 2017.
Czapska K., Elektronizacja postępowania mediacyjnego jako wyzwanie dla polskiego systemu rozwiązywania sporów, „Studia Iuridica” 2018/77.
Czepik A., Wynagrodzenie mediatora w sprawach cywilnych, „Studia Iuridica” 2014/58.
Derlatka J., Zasady mediacji w postępowaniu cywilnym – uwagi prakseologiczne i prawnoporównawcze, „Polski Proces Cywilny” 2018/3.
Dziurda M., Kodeks postępowania cywilnego. Praktyczny komentarz do nowelizacji z 2023 roku, Warszawa 2023.
Dziurda M., Rozprawy zdalne po nowelizacji k.p.c., LEX 2023.
Filipowski O., E-mediacja w k.p.c., E-biuletyn CBKE 2007/2.
Flejszar R., Gajda-Roszczynialska K., Alternatywne metody rozwiązywania sporów ze szczególnym uwzględnieniem mediacji – postępowanie cywilne [w:] Mediacja. Teoria, normy, praktyka, red. K. Płeszka, J. Czapska, M. Araszkiewicz, M. Pękala, Warszawa 2017.
Fruk A., Wynagrodzenie i zwrot wydatków przysługujące mediatorowi – uwagi na tle zmian do Kodeksu postępowania cywilnego wprowadzonych nowelizacją z 2023 roku, „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2023/2.
Fruk A., E-rozprawa w postępowaniu cywilnym – standaryzacja czy destabilizacja? Dekalog zmian art. 151 k.p.c. wprowadzonych nowelizacją z 2024 r., „Monitor Prawniczy” 2024/9.
Fruk A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. E. Marszałkowska-Krześ, I. Gil, Legalis 2024.
Fruk A., Posiedzenie zdalne po nowelizacji z 2024 r. a realizacja standardów w zakresie jawności postępowania cywilnego, „Prawo Mediów Elektronicznych” 2024/4, artykuł w druku.
Fruk A., May J., Posiedzenie zdalne w postępowaniu cywilnym – geneza, standardy i perspektywy (cz. I – Zagadnienia ogólne), „Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis” 2023/2.
Fruk A., May J., Posiedzenie zdalne w postępowaniu cywilnym – geneza, standardy i perspektywy (cz. II – Posiedzenie zdalne na gruncie tzw. ustawy covidowej), „Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis” 2024/2.
Gołaczyński J., Informatyzacja postępowania cywilnego. Od odrębności do modelu podstawowego, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2022/5.
Goździaszek Ł., Normy informatyczne w prawie postępowania cywilnego, „Przegląd Sądowy” 2017/2.
Grabowski M., E-mediacja jako metoda rozwiązywania sporów w handlu elektronicznym, „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2012/4.
Gudowski J., Tradycja, postęp i coś jeszcze. Czy Konstytucja uratuje Kodeks postępowania cywilnego [w:] Konstytucyjne aspekty procesu cywilnego, red. A. Orzeł-Jakubowska, T. Zembrzuski, Warszawa 2023.
Kościółek A., Elektroniczna mediacja w sprawach cywilnych w Polsce, „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2014/4.
Kotwicka W., E-mediacja jako pozasądowa metoda rozwiązywania sporów konsumenckich, „Prawo Mediów Elektronicznych” 2017/3.
Kordasiewicz S., Przyszłość alternatywnych metod rozwiązywania konfliktów: Online Dispute Resolution [w:] Mediacje. Teoria i praktyka, red. E. Gmurzyńska, R. Morek, Warszawa 2014.
Kulski R., Upadek polskiego Kodeksu postępowania cywilnego, „Monitor Prawniczy” 2023/8.
Łukasiewicz J.M., Naczelne zasady mediacji [w:] Zarys metodyki pracy mediatora w sprawach cywilnych, red. A.M. Arkuszewska, J. Plis, Warszawa 2014.
Mania K., ODR (Online Dispute Resolution) – podstawowe zagadnienia, „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2010/1.
Mania K., Online Dispute Resolution [w:] Mediacja. Teoria, normy, praktyka, red. K. Płeszka, J. Czapska, M. Araszkiewicz, M. Pękala, Warszawa 2017.
Miczek Z., Zawieranie ugód sądowych w trakcie tzw. rozpraw zdalnych, „Palestra” 2024/5.
Morek R., Fruk A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. E. Marszałkowska-Krześ, I. Gil, Legalis 2024.
Mól A., Alternatywne rozwiązywanie sporów w Internecie, „Przegląd Prawa Handlowego” 2005/10.
Olaś A., Reforma, deforma czy zwykłe majsterkowanie? – uwagi na tle zmian w przepisach o pełnomocnictwie procesowym na mocy nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego z 9.03.2023 r., „Palestra” 2023/8.
Orzeł-Jakubowska A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. P. Rylski, cz. III red. A. Olaś, Legalis 2024.
Płaziuk J., Zmierzch polubownych metod rozwiązywania sporów – o nowelizacji Kodeksu cywilnego i Kodeksu postępowania cywilnego słów kilka [w:] Prawo w 2022 roku: studia i materiały, red. K. Chwedczuk, K. Łakomiak, Łódź 2022.
Podleś M., Założenie o racjonalności prawodawcy w procesie wykładni w prawie spółek, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji” 2020/120, cz. 2.
Rodziewicz P., Czy istnieje potrzeba wprowadzenia instrumentu prawnego dotyczącego Online Dispute Resolution (ODR) w zakresie rozstrzygania sporów wynikłych z transgranicznych transakcji handlu elektronicznego?, „Prawo Mediów Elektronicznych”2012/1.
Sekuła-Leno M., Mediacja jako nowoczesny sposób rozwiązywania sporów – analiza zmian wprowadzonych z dniem 1.01.2016 r., „Rejent” 2016/8.
Skibińska M., Koszty mediacji w sprawach cywilnych, „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2009/3.
Skibińska M., Mediacja w erze COVID-19 (koronwirusa), LEX 2020.
Skibińska M., Objęcie ugodą mediacyjną roszczeń nieobjętych pozwem lub objętych różnymi postępowaniami cywilnymi – rozwiązane i nierozwiązane problemy w ustawie z 9.03.2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, „Palestra” 2023/8.
Weitz K., Instytucje sądowego postępowania rozpoznawczego w sprawach cywilnych według Kodeksu postępowania cywilnego u progu XXI wieku – próba ogólnej oceny [w:] Instytucje prawa procesowego cywilnego. Stan obecny i perspektywy, red. A. Jakubecki, J. Bodio, O. Marcewicz-Kochnio, Warszawa 2025.
Weitz K., Gajda-Roszczynialska K., Alternatywne metody rozwiązywania sporów ze szczególnym uwzględnieniem mediacji [w:] Mediacja w sprawach gospodarczych. Praktyka, teoria, perspektywy, red. A. Torbus, Warszawa 2015.
Weitz K., Gajda-Roszczynialska K., Mediacja w sprawach gospodarczych [w:] System Prawa Handlowego, red. S. Włodyka, t. 7, Postępowanie sądowe w sprawach cywilnych z udziałem przedsiębiorców, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2013.
Wiązek P., Mit i paradygmat racjonalnego prawodawcy w świetle wybranych przykładów orzecznictwa oraz legislacji Sejmu VIII kadencji, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji”2020/120, cz. 1.
Zieliński M., Osiemnaście mitów w myśleniu o wykładni prawa, „Palestra” 2011/3–4.
Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady – reguły – wskazówki, Warszawa 2017.
Ziembiński Z., Logika praktyczna, Warszawa 2004.
Zienkiewicz A., Objectives of Mediation and Selection and Implementation of Mediation Strategies and Techniques by Mediators in Civil Disputes Study Report (Part II Survey Questionnaires), „Studia Iuridica Lubliniensia” 2022/1.
Zienkiewicz A., Objectives of Mediation and Selection and Implementation of Mediation Strategies and Techniques by Mediators in Civil Disputes Study Report (Part III Intervievs), „Studia Iuridica Lubliniensia” 2023/2.
dr Mateusz Winczura
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski; adwokat, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7566-1303
Skutek wytoczenia powództwa w trakcie trwania postępowania pojednawczego w tej samej sprawie
W artykule podjęto problem skutków wytoczenia powództwa na postępowanie pojednawcze prowadzone w tej samej sprawie. W szczególności przedstawiono analizę możliwości jednoczesnego prowadzenia postępowania pojednawczego i postępowania rozpoznawczego w tej samej sprawie. Udzielono odpowiedzi na pytanie o to, czy postępowanie pojednawcze prowadzi do powstania sprawy w toku (lis pendens) i w tym świetle wskazano na możliwe do wydania rozstrzygnięcie sądu w przedmiocie następczo wniesionego pozwu.
Słowa kluczowe: postępowanie pojednawcze, próba ugodowa, stan sprawy w toku, lis pendens, odrzucenie pozwu
Dr Mateusz Winczura
Faculty of Law and Administration, University of Warsaw; attorney-at-law, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7566-1303
The effect of filing a lawsuit during pending conciliation proceedings in the same case
The article addresses the issue of the legal effects of filing a lawsuit while conciliation proceedings are pending in the same case. In particular, it analyzes the possibility of conducting litigation and conciliation proceedings simultaneously. The publication also explores whether conciliation proceedings give rise to a pending case status (lis pendens) and, in this context, examines the potential consequences for the court’s decision in a subsequently filed lawsuit.
Keywords: conciliation proceedings, conciliation attempt, pending case status, lis pendens, rejection of the lawsuit
Bibliografia / References
Berutowicz W., Glosa do postanowienia SN z 22.04.1967 r., I CR 570/66, „Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych” 1968/7–8.
Berutowicz W., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 1984.
Broniewicz W., Marciniak A., Kunicki I., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2020.
Bryndal D., Robenek M., Zapis na sąd polubowny przeszkodą do skutecznego zawezwania strony do próby ugodowej przed sądem powszechnym, „e-Przegląd Arbitrażowy” 2012/3–4.
Budniak-Rogala A., Zawezwanie do próby ugodowej – uwagi wybrane na tle nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego ustawą z dnia 4.07.2019 r., „Studia Prawno-Ekonomiczne” 2020/116.
Cichorska M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. P. Rylski, Legalis 2022.
Cieśliński M.M., Aktualne problemy postępowania pojednawczego, „Studia Iuridica” 2018, t. LXXV.
Dolecki H., Postępowanie cywilne. Zarys wykładu, Warszawa 2015.
Karasek I., Pisuliński J., Glosa do uchwały z dnia 28.06.2006 r., III CZP 42/06, „Przegląd Sądowy” 2007/7–8.
Kowalczyk B., Zawezwanie do próby ugodowej a przerwanie biegu przedawnienia – nowe ujęcie starego problemu, „Monitor Prawniczy” 2022/8.
Kunicki I. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Tom IA. Komentarz. Art. 1–42412, red. A. Góra-Błaszczykowska, Warszawa 2020.
Kurtasz M.H., Marek A., Mularczyk K., Postępowanie pojednawcze a postępowanie mediacyjne, „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2011/1.
Łabno Z., Potrącenie w procesie cywilnym a stan sprawy w toku, „Palestra” 1971/5.
Mokry J., Glosa do uchwały SN z dnia 5.12.1991 r., III CZP 110/91, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 1993/1.
May J., Zarzut stanu zawisłości sprawy [w:] Środki obrony pozwanego w postępowaniu przed sądem I instancji, red. M. Rzewuski, Warszawa 2022.
Mucha J., Zawisłość sprawy w procesie cywilnym, Warszawa 2014.
Piaskowska O.M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie procesowe. Komentarz aktualizowany, red. Piaskowska, LEX 2023, komentarz do art. 199.
Resich Z., Przesłanki procesowe, Warszawa 1966.
Resich Z., Res iudicata, Warszawa 1978.
Rylski P., Dopuszczalność postępowania pojednawczego w sprawach przekazanych do rozpoznania w trybie nieprocesowym, „Polski Proces Cywilny” 2011/1.
Schmidt R., Postępowanie pojednawcze, „ADR. Arbitraż i Mediacja” 2010/2.
Siedlecki W., Przedmiot postępowania cywilnego [w:] Wstęp do systemu prawa procesowego cywilnego, red. J. Jodłowski, Warszawa 1974.
Siedlecki W., Świeboda Z., Postępowanie cywilne. Zarys wykładu, Warszawa 2004.
Sikorski G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. J. Ciszewski, Warszawa 2014.
Szanciło T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Art. 1–50539. Tom I, red. T. Szanciło, Warszawa 2019.
Szpunar A., Z problematyki ugody w prawie cywilnym, „Państwo i Prawo” 1995/9.
Turek J., Cywilne postępowanie pojednawcze, „Palestra” 2004/1–2.
Waligórski M., O zawisłości prawnej, „Polski Proces Cywilny” 1936/16–17; 1936/18; 1936/19; 1936/20–21; 1936/22–23; 1936/24; 1937/1.
Waligórski M., Polskie prawo procesowe cywilne. Funkcja i struktura procesu, Warszawa 1947.
Waligórski M., Skutki niezgłoszenia wniosku o uzupełnienie wyroku. Glosa do orzeczenia SN z 31.05.1949 r., C. 608/49, „Państwo i Prawo” 1949/12.
Waśkowski E., Podręcznik procesu cywilnego, Wilno 1932.
Weitz K., Czy europejskie normy jurysdykcyjne w sprawach cywilnych i handlowych mają zastosowanie w sądowym postępowaniu pojednawczym (art. 184–186 k.p.c.), „Polski Proces Cywilny” 2014/3.
Weitz K., Nadużycie „prawa” procesowego cywilnego, „Polski Proces Cywilny” 2020/1.
Wolwiak I., Odpowiednie stosowanie przepisów o procesie do samodzielnego postępowania uregulowanego w KPC, „Monitor Prawniczy” 2021/8.
Zedler F., Zawezwanie do próby ugodowej wyłącznie w celu przerwania biegu przedawnienia. Glosa do wyroku SN z dnia 27.07.2018 r., V CSK 384/17, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2019/6.
Żukowski A., Czy sąd rejonowy może zbadać cel złożenia wniosku o zawezwanie do próby ugodowej w postępowaniu pojednawczym, „Palestra” 2022/11.
Żyznowski T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Artykuły 1–366, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2021.
dr hab. Piotr Krzysztof Sowiński, prof. UR
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Rzeszowski; radca prawny, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2210-5877
Artykuł 261 k.p.c. jako odstępstwo od powszechnego obowiązku zeznawania w postępowaniu cywilnym
Tekst stanowi analizę treści art. 261 k.p.c. oraz jego wpływu na realizację powszechnego obowiązku zeznawania przez świadka w toku polskiego postępowania cywilnego. W publikacji dokonano szczegółowej analizy ujętych w tym przepisie przesłanek, które umożliwiają niektórym kategoriom osób odmowę złożenia zeznań lub odmowę udzielenia odpowiedzi na pytanie (pytania). Wskazano na różnice zachodzące pomiędzy tymi dwoma rodzajami uprawnień procesowych, a także podniesiono wątpliwości co do poprawności rozwiązań normatywnych oraz sposobu ich rozumienia w doktrynie procesu cywilnego.
Słowa kluczowe: postępowanie cywilne, dowód, świadek, zeznanie, odmowa składania zeznań, odmowa odpowiedzi na pytanie
dr hab. Piotr Krzysztof Sowiński, prof. UR
Faculty of Law and Administration, University of Rzeszow; legal adviser, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2210-5877
Article 261 of the Polish Code of Civil Procedure as a derogation from the general duty to testify in civil proceedings
This article analyzes the content of Article 261 of the Polish Code of Civil Procedure and its impact on the general obligation of witnesses to testify in civil proceedings. It offers a detailed examination of the conditions set out in this provision that allow certain categories of individuals to refuse to testify or to answer specific questions. The article highlights the differences between these two types of procedural rights and raises concerns about the adequacy of the normative framework, as well as how it is interpreted within the doctrine of civil procedure.
Keywords: civil proceedings, evidence, witness, testimony, refusal to testify, refusal to answer a question
Bibliografia / References
Barczak D., Czop K., Karnoprocesowe aspekty tajemnicy spowiedzi, „Acta Iuridica Resoviensia” 2023/2 (41).
Błaszczak Ł., Gil I., Głodowski W., Gołaczyński J., Rodziewicz P., Rozdział 1.4.1. Ograniczenia w badaniu faktów [w:] System Postępowania Cywilnego, t. 2, Dowody w postępowaniu cywilnym, red. Ł. Błaszczak, Legalis 2021.
Bodnar A., Nadzieją ETPCz jest nowy prezes Robert Spano, https://www.rp.pl/opinie-prawne/art626841-adam-bodnar-nadzieja-etpcz-jest-nowy-prezes-robert-spano (dostęp: 30.04.2025 r.).
Broniewicz W., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2008.
Cieślak M., Polskie prawo karne. Zarys systemowego ujęcia, Warszawa 1990.
Demendecki T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Tom I. Komentarz do art. 1–729, red. A. Jakubecki, LEX 2017.
Domański M., Konstrukcyjne aspekty wadliwości małżeństwa, „Prawo w Działaniu. Sprawy Cywilne” 2020/44.
Ereciński T. [w:] Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego. Część pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze, red. J. Gudowski, M. Jędrzejewska, T. Ereciński, LEX 2004.
Ereciński T. [w:] P. Grzegorczyk, J. Gudowski, M. Jędrzejewska, K. Weitz, T. Ereciński, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, LEX 2012.
Ereciński T. [w:] P. Grzegorczyk, J. Gudowski, K. Markiewicz, M. Walasik, K. Weitz, T. Ereciński, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, LEX 2022.
Flaga-Gieruszyńska K. [w:] K. Flaga-Gieruszyńska, A. Zieliński, Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Legalis 2023.
Florczak-Wątor M. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, LEX 2021.
Gręźlikowski J., Zdrada tajemnicy spowiedzi w obowiązującym prawodawstwie kościelnym, „Teologia i Człowiek” 2015/32 (4).
Gruza E., Rozdział III. 2. Pracownik medyczny jako świadek i biegły w postępowaniu sądowym [w:] System Prawa Medycznego, t. 3, Odpowiedzialność prawna w związku z czynnościami medycznymi, red. T. Dukiet-Nagórska, A. Liszewska, E. Zielińska, LEX 2021.
Grzegorczyk P., Jędrzejewska M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, LEX 2016.
Gubiński A., Prawo karno-administracyjne, Warszawa 1972.
Kaliński M., Szkoda na mieniu i jej naprawienie, Warszawa 2021.
Karolczyk B., Dopuszczalność „dowodów uzyskanych z naruszeniem prawa” w postępowaniu cywilnym, „Przegląd Sądowy”2012/4.
Knoppek K., Kłamstwo stron jako środek obrony ich interesów w procesie cywilnym [w:] Honeste procedere. Księga jubileuszowa dedykowana prof. K. Lubińskiemu, red. A. Laskowska-Hulisz, J. May, M. Mrówczyński, Warszawa 2017.
Knoppek K., Pojęcie świadka w znaczeniu procesowym, „Palestra” 1982/4–5.
Knoppek K., Rozdział 3.2. Podmiotowy zakres prawa odmowy zeznań [w:] System Prawa Procesowego Cywilnego, t. 2, cz. 2, Postępowanie procesowe przed sądem pierwszej instancji, red. T. Ereciński, T. Wiśniewski, LEX 2016.
Knoppek K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Artykuły 1–366, red. H. Dolecki, T. Wiśniewski, LEX 2021.
Knoppek K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Artykuły 1–366, red. T. Wiśniewski, LEX 2021.
Kutynia P., Tajemnica i sekret spowiedzi. Perspektywa ekumeniczno-kanoniczna, „Studia Oecumenica” 2015/15.
Litauer J.J., Dowód ze świadków w kodeksie postępowania cywilnego, „Palestra” 1931/12.
Machnikowska A., Tajemnica zawodowa radcy prawnego w kontekście postępowania cywilnego [w:] Tajemnica zawodowa adwokacko-radcowska i notarialna oraz inne środki ochrony zaufania w postępowaniu cywilnym, red. S. Cieślak, Warszawa 2022.
Pieron B., Ochrona tajemnicy spowiedzi w prawie polskim, „Kieleckie Studia Teologiczne” 2012/11.
Pieron B., Tajemnica zawodowa (duszpasterska) duchownego, „Annales Canonici” 2016/1.
Rakoczy B., Tajemnica spowiedzi w polskim postępowaniu cywilnym, karnym i administracyjnym, „Przegląd Sądowy” 2003/11–12.
Rakoczy B., Tolerancja prawa wobec wiadomości powierzonych duchownemu, „Opolskie Studia Administracyjno-Prawne” 2014/4.
Romańczuk-Grącka M., Zakaz dowodowy co do faktów objętych tajemnicą spowiedzi, „Studia Prawnoustrojowe” 2020/49.
Rudkowska-Ząbczyk E. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. E. Marszałkowska-Krześ, I. Gil, Legalis 2023.
Sarnecki P. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 2, red. L. Garlicki, M. Zubik, LEX 2016.
Sieńko M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom I. Art. 1–47716, red. M. Manowska, LEX 2022.
Sinkiewicz A., Pojęcie i rodzaje szkody w polskim prawie cywilnym, „Rejent” 1998/2 (82).
Skibińska M., Kowalski S., Tajemnica spowiedzi w regulacjach Kodeksu postępowania cywilnego i Kodeksu postępowania karnego – uwagi de lege lata i postulaty de lege ferenda, „Przegląd Legislacyjny” 2021/2 (116).
Sowiński P.K., Prawo świadka do odmowy zeznań w procesie karnym, Warszawa 2004.
Sowiński P.K., Zachowanie tajemnicy spowiedzi w sprawach karnych, cywilnych i administracyjnych jako warunek realizacji konstytucyjnego prawa do wolności sumienia i religii, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2022/4 (68).
Strzała M., Prawo odmowy zeznań przez duchownego w polskiej i niemieckiej procedurze cywilnej – analiza prawno – porównawcza, „Studia Prawa Wyznaniowego” 2018/21.
Szczęch U., Tajemnica spowiedzi i tajemnica zawodowa duchownych we włoskiej procedurze karnej oraz kodeksie karnym, „Przegląd Prawa Wyznaniowego” 2021/3.
Turczyn A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie procesowe. Komentarz, red. O.M. Piaskowska, LEX 2020.
Turczyn A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie procesowe. Komentarz aktualizowany, red. O. M. Piaskowska, LEX 2023.
Zembrzuski T., Prawda jako wartość sprawiedliwego procesu, „Przegląd Sądowy” 2023/7–8.
Ziemianin K., Dowód z zeznań świadka w świetle zasady bezpośredniości, „Polski Proces Cywilny” 2018/3.
Ziemianin K., § 6. Prawo do odmowy odpowiedzi na poszczególne pytania [w:] K. Ziemianin, Dowód z zeznań świadka, Legalis 2019.
Ziemianin K., Rozdział 11.2.3.3. Prawo odmowy odpowiedzi na pytanie [w:] System Postępowania Cywilnego, t. 2, Dowody w postępowaniu cywilnym, red. Ł. Błaszczak, Legalis 2021.
Zienowicz T.A., Sprengel R., Relacja między zasadą kontradyktoryjności a zasadą prawdy materialnej w polskiej procedurze cywilnej – zagadnienia teoretycznoprawne, uwagi de lege ferenda, „Głos Prawa. Allerhand Law Review” 2021/2 (8).
Zubik M., Sokolewicz W. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 1, red. L. Garlicki, LEX 2016.
dr Konrad Rydel
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3905-8317
O konieczności wprowadzenia egzekucji sądowej z minimalnego wynagrodzenia za pracę
Tekst przedstawia wpływ wzrostu płacy minimalnej na skuteczności egzekucji sądowej. W ostatnich latach w Polsce nastąpił znaczący wzrost płacy minimalnej. Ze względu na zakaz egzekucji z płacy minimalnej, coraz większa liczba osób pracujących objęta jest swoistym immunitetem egzekucyjnym. Skutkuje to spadkiem skuteczności postępowań egzekucyjnych. Okoliczności te zostały wykazane na podstawie analizy danych statystycznych Głównego Urzędu Statystycznego i Ministerstwa Sprawiedliwości. Tekst zawiera postulaty de lege ferenda, które mogą przyczynić się do wzrostu skuteczności egzekucji sądowej.
Słowa kluczowe: minimalne wynagrodzenie za pracę, ograniczenia w egzekucji, minimum socjalne, minimum egzystencjalne, wynagrodzenie minimalne, egzekucja z wynagrodzenia za pracę
Dr Konrad Rydel
Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3905-8317
On the need to introduce judicial enforcement against the minimum wage
The text examines the impact of the rising minimum wage on judicial enforcement in Poland. In recent years, the country has experienced a significant increase in the minimum wage. Due to the prohibition of enforcement against earnings at the minimum wage level, a growing number of employed individuals are effectively granted a form of enforcement immunity. This development has led to a decline in the effectiveness of enforcement proceedings. These issues are illustrated through an analysis of statistical data from the Central Statistical Office and the Ministry of Justice. The article also includes de lege ferenda proposals.
Keywords: minimum wage, enforcement restrictions, subsistence minimum, existential minimum, wage enforcement
Bibliografia / References
Bomba K., Charakter prawny minimalnego wynagrodzenia za pracę, „Roczniki Administracji i Prawa” 2022/3, DOI: 10.5604/01.3001.0016.2413.
Bomba K., Egzekucja sądowa z wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia i umowy o świadczenie usług po nowelizacji ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę z 22.07.2016 r., „Państwo i Prawo” 2018/6.
Bomba K., Minimalne wynagrodzenie za pracę jako instrument realizacji społecznych praw człowieka, Warszawa 2022.
Broniatowska P., Majchrowska A., Żółkiewski Z., Wynagrodzenie minimalne w Polsce. Czy powinno być zróżnicowane regionalnie?, „Studia BAS” 2013/4.
Cieślak S., Zakres ochrony prawnej udzielanej stronom i innym uczestnikom sądowego postępowania egzekucyjnego a wymagania sprawiedliwości proceduralnej [w:] Aksjologia egzekucji sądowej. W poszukiwaniu optymalnego poziomu ochrony praw wierzyciela i dłużnika w postępowaniu egzekucyjnym i upadłościowym, red. S. Cieślak, Sopot 2022.
Cudowski B., Kontrowersje w sprawie zasad ustalania wynagrodzenia za pracę – wybrane zagadnienia, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2020/7.
Drelichowska A., Razowski P., Zasada poszanowania minimum egzystencji jako prawna gwarancja ochrony przed ubóstwem w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym [w:] Ubóstwo w Polsce, red. J. Blicharz, E. Rutkowska-Tomaszewska, Wrocław 2014.
Forum Obywatelskiego Rozwoju, Komunikat FOR 20/2023: Skokowy wzrost płacy minimalnej i jego konsekwencje, Warszawa 2023.
Fronczek R., Wpływ ograniczeń egzekucji na skuteczność egzekucji sądowej z rachunku bankowego i wynagrodzenia za pracę [w:] Prawa wierzyciela a ochrona dłużnika w egzekucji sądowej. Teoria i praktyka, red. H. Bednorz-Godyń, A. Marciniak, Warszawa 2022.
Garlicki L., Zubik M. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, M. Zubik, t. 1, Warszawa 2016.
Ged M., Dylematy wokół prawa do wykonania orzeczenia – rozważania na tle art. 9521 KPC [w:] Dylematy wokół prawa do sądu, red. J. Ciapała, R. Piszko, A. Pyrzyńska, Warszawa 2022.
Ged M., Ograniczenia egzekucji sądowej w sprawach cywilnych, Sopot 2023.
GUS, Rocznik Statystyczny Pracy 2023, Warszawa 2023.
Iżel M., Ograniczenia egzekucji wprowadzone ustawami przeciwdziałającymi skutkom COVID-19, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2022/1.
Kulski R., Efektywność sądowego postępowania egzekucyjnego na tle prawnoporównawczym [w:] Symbolae Andreae Marciniak dedicatae. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Andrzejowi Marciniakowi, red. J. Jagieła, R. Kulski, Warszawa 2022.
Kulski R., Wpływ regulacji anty-covidowych na sprawność egzekucji sądowej, „Polski Proces Cywilny” 2022/1.
Kulski R., Wpływ stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii ogłoszonego z powodu COVID-19 na postępowanie cywilne, „Monitor Prawniczy” 2020/9.
Liskowski M., Zakres przedmiotowy wynagrodzenia za pracę podlegającego zajęciu w sądowym postępowaniu egzekucyjnym, „Studia Iuridica Toruniensia” 2018/21, https://doi.org/10.12775/SIT.2017.035.
Lisowski M., Pojęcie wynagrodzenia za pracę w Kodeksie pracy, „Pracownik i Pracodawca” 2016/2, DOI: http://dx.doi.org/10.12775/PiP.2016.012.
Marciniak A., Ograniczenia egzekucji z wynagrodzenia za pracę w świetle postanowień ustawy z 14.05.2020 r. o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2, „Polski Proces Cywilny” 2020/4.
Marciniak A., Przedmiotowe ograniczenia egzekucji sądowej ze względów humanitarno-społecznych, „Nowe Prawo” 1978/2.
Marciniak A., Sądowe postępowanie egzekucyjne w sprawach cywilnych, Warszawa 2019.
Marciniak A., Wstęp [w:] Prawa wierzyciela a ochrona dłużnika. Teoria i praktyka, red. H. Bednorz-Godyń, A. Marciniak, Warszawa 2022.
Mikuła A., Wynagrodzenie minimalne a ubóstwo, nierówności dochodowe i bezrobocie w Polsce, „Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego” 2015/112.
Muliński M., System egzekucji roszczeń, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii ograniczeń egzekucji, niespójności uregulowań dotyczących egzekucji cywilnej i administracyjnej, kolejności zaspokajania wierzycieli oraz społecznych i ekonomicznych skutków egzekucji w świetle rozwiązań postulowanych w petycji (P9-31/19), Warszawa 2020.
Nowak J., Minimalne wynagrodzenie za pracę jako kwota wolna od potrąceń w egzekucji z wynagrodzenia za pracę, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2021/2.
Pawłowska M., Egzekucja z wynagrodzenia za pracę – wybrane problemy i zagadnienia, „Przegląd Prawa Egzekucyjnego” 2023/1.
Pogonowski P., Ograniczenia egzekucji sądowej cywilnej jako przejaw realizacji polityki prawa [w:] Symbolae Andreae Marciniak dedicate, red. J. Jagiełła, R. Kulski, Warszawa 2022.
Romańska M., Badanie okoliczności materialnoprawnych w postępowaniu klauzulowym i egzekucyjnym [w:] Praktyka wobec nowelizacji postępowania cywilnego – konsekwencje zmian, M. Dziurda, T. Zembrzuski, Warszawa 2021.
Romańska M., Ograniczenia egzekucji sądowej – uporządkowany system odpowiadający warunkom społecznym, czy anachroniczne rozwiązanie? [w:] Aksjologia egzekucji sądowej. W poszukiwaniu optymalnego poziomu ochrony praw wierzyciela i dłużnika w postępowaniu egzekucyjnym i upadłościowym, red. S. Cieślak, Sopot 2022.
Rydel K., Skuteczne postępowanie egzekucyjne jako element konstytucyjnego prawa do sądu w dobie pandemii [w:] Konstytucyjne aspekty procesu cywilnego, red. A. Orzeł-Jakubowska, T. Zembrzuski, Warszawa 2023.
Rylski P., Efektywna ochrona wierzycieli w sądowym postępowaniu egzekucyjnym [w:] Aksjologia egzekucji sądowej. W poszukiwaniu optymalnego poziomu ochrony praw wierzyciela i dłużnika w postępowaniu egzekucyjnym i upadłościowym, red. S. Cieślak, Sopot 2022.
Strus-Wołos M., Skutki społeczne nadmiernej ochrony dłużnika w egzekucji sądowej i postępowaniu upadłościowym [w:] Aksjologia egzekucji sądowej. W poszukiwaniu optymalnego poziomu ochrony praw wierzyciela i dłużnika w postępowaniu egzekucyjnym i upadłościowym, red. S. Cieślak, Sopot 2022.
Świeczkowski J., Ochrona dłużnika w postępowaniu egzekucyjnym – czy nie nadmierna?, „Przegląd Sądowy” 2014/2.
Zembrzuski T., Kilka uwag o funkcjach egzekucji sądowej [w:] Prawa wierzyciela a ochrona dłużnika w egzekucji sądowej. Teoria i praktyka, red. H. Bednorz-Godyń, A. Marciniak, Warszawa 2022.
Żukowski A., Czy dłużnikom żyje się dzisiaj lepiej niż żyło im się za PRL? Uwagi na tle zmian przepisów Kodeksu postępowania cywilnego dotyczących przedmiotowych ograniczeń egzekucji, „Miscellanea Historico-Iuridica” 2023/2, DOI: 10.15290/mhi.2023.22.02.23.
dr Piotr Stenko
radca prawny, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4447-5553
Czy przesłanką skuteczności odstąpienia lub wypowiedzenia umowy w postępowaniu upadłościowym lub sanacyjnym jest prawomocność postanowienia sędziego-komisarza?
Przepisy Prawa upadłościowego oraz Prawa restrukturyzacyjnego umożliwiają syndykowi masy upadłości oraz zarządcy w postępowaniu sanacyjnym odstąpienie od umów wzajemnych zawartych przez dłużnika lub, w postępowaniu upadłościowym, odstąpienie albo wypowiedzenie szeregu innych rodzajów umów. Uprawnienie to ma na celu umożliwienie zakończenia nierentownych umów i ułatwienie procesu likwidacji masy upadłości lub restrukturyzacji dłużnika (w postępowaniu sanacyjnym). Skorzystanie z tego uprawnienia wymaga uprzedniej zgody sędziego-komisarza. Znaczenie zgody sędziego-komisarza dla skuteczności wykonanego prawa odstąpienia lub wypowiedzenia nasuwa pytanie, czy postanowienie sędziego-komisarza o udzieleniu takiej zgody powinno być prawomocne.
Słowa kluczowe: odstąpienie od umowy przez syndyka, odstąpienie od umowy przez zarządcę, zgoda sędziego-komisarza, prawomocność, czynności sanacyjne, wypowiedzenie umowy najmu lub dzierżawy przez syndyka, postępowanie upadłościowe, postępowanie sanacyjne, umowa w upadłości, umowa w restrukturyzacji
Dr Piotr Stenko
attorney-at-law, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4447-5553
Is the effectiveness of withdrawal or termination of a contract in bankruptcy or restructuring proceedings conditional on the finality of the judge-commissioner's decision?
The provisions of the Polish Bankruptcy Law and the Restructuring Law allow a bankruptcy receiver or an administrator in rehabilitation proceedings to rescind reciprocal contracts concluded by the debtor, as well as to rescind or terminate various other types of contracts during bankruptcy. This right is intended to enable the termination of unprofitable agreements and to facilitate the liquidation of the bankruptcy estate or the restructuring of the debtor (in rehabilitation proceedings). The exercise of this right is subject to the prior consent of the judge-commissioner. The significance of the judge-commissioner’s consent for the effectiveness of the rescission or termination raises the question of whether such a decision must be final and non-appealable.
Keywords: bankruptcy proceedings, restructuring proceedings, termination of contracts, contracts in bankruptcy, contracts in restructuring
Bibliografia / References
Adamus R., Prawo upadłościowe. Komentarz, Warszawa 2021.
Allerhand M., Prawo upadłościowe. Prawo o postępowaniu układowem: Komentarz, Warszawa 1937.
Berutowicz W. (red. nacz.), System prawa procesowego cywilnego, t. 2, Postępowanie rozpoznawcze przed sądami pierwszej instancji, red. tomu Z. Resich, Ossolineum 1987.
Cecerko M., Cieszyńska B., Darowski T., Michalczyk T., Orkusz M., Pociecha K., Odstąpienie od umowy o roboty budowlane, Warszawa 2020.
Ereciński T. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Postępowanie rozpoznawcze. Artykuły 1–124, Warszawa 2023.
Ereciński T. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, Postępowanie rozpoznawcze, Warszawa 2016.
Geromin M., Krawczyk M., Sukiennik A., Prawo do odstąpienia od umów najmu w postępowaniu sanacyjnym – problemy najmów w galeriach handlowych, „Doradca Restrukturyzacyjny” 2020/4.
Gniewek E., Machnikowski P. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2023.
Grenda Ł., Odstąpienie od umowy wzajemnej w postępowaniu sanacyjnym, „Doradca restrukturyzacyjny” 2017/1.
Gutowski M. (red.), Kodeks cywilny, t. 3, Komentarz. Art. 627–1088, Warszawa 2022.
Hrycaj A. (red.), Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, LEX 2023.
Jakubecki A., Zedler F., Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz, Warszawa 2011.
Janda P., Prawo upadłościowe. Komentarz, Warszawa 2023.
Machnikowski P. (red.), Zobowiązania. Przepisy pozakodeksowe. Komentarz, t. V, Warszawa 2025.
Nowacki A., Prawo syndyka odstąpienia od umowy wzajemnej, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2020/1.
Nowacki J., „Odpowiednie” stosowanie przepisów prawa, „Państwo i Prawo” 1964/3.
Pannert M., Wpływ upadłości likwidacyjnej na wykonywanie zobowiązań z umów wzajemnych, Warszawa 2010.
Porzycki M., Klauzule zabezpieczające przed niewypłacalnością strony umowy wzajemnej, Kraków 2002.
Rylski P. (red. nacz.), Olaś A. (red. cz. III), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2023.
Torbus A., Wpływ skutków ogłoszenia upadłości wynajmującego na umowę najmu nieruchomości, „Doradca Restrukturyzacyjny” 2017/4.
Torbus A., Witosz A. J., Witosz A. (red.), Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Warszawa 2016.
Uzasadnienie projektu prawa upadłościowego na podstawie referatu prof. M. Allerhanda, „Komisja Kodyfikacyjna, Podkomisja Postępowania Upadłościowego” 1935/3.
Wiśniewski T. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Artykuły 1–366, Warszawa 2021.
Witosz A.J. (red.), Prawo upadłościowe. Komentarz, Warszawa 2021.
Zimmerman P., Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Warszawa 2024.
Maciej Skuczyński
asesor sądowy orzekający w wydziale gospodarczym, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6654-106X
Przykłady odpowiedzialności majątkowej za nadużycie prawa w postępowaniu cywilnym w orzecznictwie sądów francuskich lat 2022–2023 – uwagi prawnoporównawcze
Autor na podstawie przepisów prawnych i orzecznictwa sądów francuskich z lat 2022–2023 odtwarza normy prawne w zakresie odpowiedzialności majątkowej za nadużycie prawa w postępowaniu cywilnym stosowane przez sądy francuskie, by następnie odnieść je do regulacji polskich w tym zakresie, w szczególności do art. 2262 k.p.c. Wskazana analiza umożliwia szersze spojrzenie na instytucje służące przeciwdziałaniu nadużyciom prawa procesowego w postępowaniu cywilnym, a w konsekwencji może prowadzić do lepiej przemyślanego stosowania polskich norm prawnych w sposób prowadzący do spełnienia celów przez nie zakładanych oraz z możliwie najmniejszym uszczerbkiem dla słusznych interesów prawnych stron procesu.
Słowa kluczowe: nadużycie prawa procesowego, przewlekłość postępowania, postępowanie cywilne, grzywna, odszkodowanie
Maciej Skuczyński
judge adjudicating commercial disputes, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-6654-106X
Examples of financial liability for abuse of law in civil proceedings in French court rulings in 2022-2023 – comparative law comments
Basing his analysis on legal provisions and the jurisprudence of French courts from 2022–2023, the author reconstructs the legal norms applied in cases of financial liability for abuse of law in civil proceedings. These are then compared to corresponding Polish regulations, particularly Article 2262 of the Polish Code of Civil Procedure. This analysis offers a broader perspective on the legal mechanisms used to prevent procedural abuse in civil litigation and may contribute to a more thoughtful application of Polish legal norms—ensuring they achieve their intended objectives while minimizing harm to the legitimate legal interests of the parties involved.
Keywords: abuse of procedural law, excessive length of proceedings, civil procedure, fine, damages
Bibliografia / References
Adamczuk A., Pruś P., Radwan M., Sieńko M., Stefańska E., Manowska M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany, t. 1, Art. 1–47716, red. M. Manowska, LEX 2022.
Basalamah S., Le Droit de traduire: Une politique culturelle pour la mondialisation, Ottawa 2008.
Białecki M., Organizacja postępowania jako próba realizacji postulatu szybkości postępowania cywilnego a nadużycie prawa procesowego przez strony i uczestników postępowania [w:] Nowelizacja postępowania cywilnego. Wpływ zmian na praktykę sądową, red. M. Białecki, S. Kotas-Turoboyska, F. Manikowski, E. Szczepanowska, Warszawa 2021.
Choduń A., Zieliński M., W sprawie słowników w procesie interpretacji tekstów prawnych raz jeszcze, „Państwo i Prawo” 2008/7.
Coninck J. De, The Functional Method of Comparative Law: "Quo Vadis"?, „Rabels Zeitschrift für ausländisches und internationales Privatrecht / The Rabel Journal of Comparative and International Private Law” 2010, Bd. 74, H. 2.
Grzegorczyk P. (red.), Walasik M. (red.), Zedler F. (red.), Nadużycie prawa procesowego cywilnego, Warszawa 2019.
Flaga-Gieruszyńska K., Zieliński A., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2024.
Giannozzi E., Abus de droit et droit romain: un rapprochement dogmatique périlleux, „Revue historique de droit français et étranger (1922-)” 2018/3, Vol. 96.
Hirschl R., The Question of Case Selection in Comparative Constitutional Law, „The American Journal of Comparative Law” 2005/1, Vol. 53.
Jopek-Bosiacka A., Teoretycznoprawne i logiczne uwarunkowania przekładu prawnego, Warszawa 2019.
Kamieński G., Zakaz nadużycia praw procesowych, Warszawa 2021.
Legrand P., Against a European Civil Code, „The Modern Law Review” 1997/1, Vol. 60.
Legrand P., European Legal Systems Are Not Converging, „The International and Comparative Law Quarterly” 1996/1, Vol. 45.
Łętowska E., Interpretacja a subsumpcja zwrotów niedookreślonych i nieostrych, „Państwo i Prawo” 2011/7–8.
Marciniak A. (red.), Kodeks postępowania cywilnego, t. 2, Komentarz do art. 2051–42412, Warszawa 2019.
Olaś A., Zasada proporcjonalności w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2024.
Osajda K. (red.), System Prawa Prywatnego, t. 3, Prawo zobowiązań – część ogólna, Warszawa 2020.
Paradowski P., Nadużycie prawa procesowego [w:] Postępowanie cywilne po nowelizacji. Komentarz dla pełnomocników procesowych i sędziów, red. B. Karolczyk, Warszawa 2020.
Pietrzkowski H., Nadużycie prawa procesowego [w:] H. Pietrzkowski, Metodyka pracy sędziego w sprawach cywilnych, Warszawa 2021.
Reitz J.C., How to Do Comparative Law, „The American Journal of Comparative Law” 1998/4, Vol. 46.
Rudnicki J., Płaszczyzna wewnętrzna, płaszczyzna zewnętrzna [w:] Między tradycją a nowoczesnością. Prawo polskie w 100-lecie odzyskania niepodległości, red. Ł. Pisarczyk, Warszawa 2019.
Sacco R., Legal Formants: A Dynamic Approach to Comparative Law (Installment I of II), „The American Journal of Comparative Law” 1991/1, Vol. 39.
Szanciło T., Środki z art. 2262 § 2 k.p.c. związane z nadużyciem przez stronę prawa procesowego, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2021/6.
Weitz K., 1.2. Geneza skargi [w:] System Prawa Procesowego Cywilnego, t. 3, Środki zaskarżenia, red. T. Ereciński, J. Gudowski, Warszawa 2013.
Wspólny podręcznik dotyczący formy i redakcji aktów przyjmowanych zgodnie ze zwykłą procedurą ustawodawczą, luty 2020, https://www.consilium.europa.eu/media/42385/joint-handbook-pl-february-2020-2020_02_01_clean_def.pdf (dostęp: 15.08.2023 r.).