Wartością nadrzędną w edukacji jest uczenie się i rozwój osobisty. Inspiracją do tego tekstu były rozmowy z przyszłymi dyrektorami, czego efektem jest próba podpowiedzi, jaka jest ich rola w rozwoju placówki. Wychodząc od definicji przywództwa edukacyjnego, przypominam kompetencje niezbędne do bycia liderem, dzielę się wieloletnim dyrektorskim doświadczeniem i refleksjami. Artykuł dedykuję przede wszystkim rozpoczynającym karierę, jako okazję do kompetencyjnego bilansu na starcie i zaplanowania dalszego rozwoju.
Fragment artykułu z miesięcznika „Dyrektor Szkoły” 2021/5
Przywództwo to proces, którego siłą napędową jest rozwój. Liderem nie zostaje się z automatu wraz z objęciem funkcji kierowniczej. Dyrektor szkoły jest szczególnie zobowiązany do rozwoju, bo zarządzanie placówką edukacyjną – z nazwy i celu szczególnie predestynowanej do uczenia się – zobowiązuje. Pandemiczny rok rozstrzygnął wątpliwości między wyborem: wyniki czy relacje, a wielu (w tym mnie) utwierdził w przekonaniu, że efekty pracy szkoły są pochodną relacji, kompetencji oraz rozwoju dyrektora, nauczycieli i pracowników – każdego z osobna i wszystkich razem jako zespołu.
Wiodąca rola dyrektora w rozwoju indywidualnym i organizacyjnym, w budowaniu kultury placówki jest nie do przecenienia, co postaram się wykazać w niniejszym artykule. Jako punkt wyjścia przyjmuję definicję autorstwa dr. hab. Romana Dorczaka, profesora UJ: przywództwo edukacyjne to zespół kompetencji pozwalających kierować procesem wpływania na siebie i innych, aby umożliwić wspólne osiąganie celów zakładanych przez szkołę. Od dyrektora oczekuje się kompetencji edukacyjnych, technicznych, interpersonalnych, intrapersonalnych i kulturowych (Kraków 2013, s. 75–87).
Kompetencje edukacyjne to wymóg adekwatnego do zajmowanego stanowiska zasobu wiedzy i umiejętności oraz rozumienia procesów nauczania i uczenia się. Najogólniej ujmując, dyrektor winien posiadać i aktualizować wiedzę psychologiczną oraz pedagogiczną, poznawać nowe trendy w edukacji i koncepcje rozwoju jednostki, a także weryfikować je, stosując zasady krytycznego myślenia, oraz konfrontować z podejmowanymi działaniami.
