W kolejnej lekcji prezentujemy fragmenty książki dr. Tomasza Garstki i prof. Andrzeja Śliwerskiego Psychopedagogiczne mity 2. Dlaczego warto pytać o dowody, nagrodzonej w konkursie Książka dla Trenera 2019. Główne cele publikacji to popularyzacja rzetelnej wiedzy i metod pracy opartych na dowodach, a także wzmocnienie czujności środowiska oświatowego wobec koncepcji pseudonaukowych i praktyk nieznajdujących poparcia w wynikach badań. Autorzy tłumaczą, jak odróżnić fakty od fałszywych obietnic edukacyjnych, oraz zachęcają do podejmowania działań weryfikujących rozwiązania proponowane do wdrożenia w praktyce szkolnej.
Fragment artykułu z miesięcznika „Dyrektor Szkoły” 2021/5
Chcemy podkreślić, że pomysły innowatorów oraz opisy dobrych praktyk nauczycieli i edukatorów są bardzo istotne. Nie powinno być niczyim celem blokowanie zmian w systemach i metodach kształcenia. Gdyby nie próby wprowadzania nowatorskich metod, edukacja i wychowanie (zwłaszcza uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi) stałyby zapewne w miejscu. Solidna wiedza psychologiczna i pedagogiczna, dobre doświadczenia własne, a wreszcie ważne wartości i normy postępowania (dobro dzieci, uczciwość, solidność, odwaga) dają dobrą podstawę do poszukiwań w obszarze edukacji i wychowania. poszukiwań, z którymi wiązać się musi kreatywność. Ta jednak nie ma mieć waloru oryginalności, takiej jak w literaturze, sztuce, a nawet filozofii („nikt jeszcze tego tak nie ujął”). Nie powinna mieć też charakteru „pogoni za innowacyjnością” (czemu zdaje się niestety sprzyjać dotychczasowy system awansu zawodowego nauczycieli), co może prowadzić do tego, że ważniejsze jest „wykazanie się” nowym pomysłem niż jego realna wartość (por. Żytko i in., Warszawa 2018, s. 81) (…).
Niebezpieczeństwo polega (…) na wpadnięciu w pułapkę samopotwierdzania (…). Uniemożliwia ona odkrycie słabości lub ewentualnych błędnych założeń danej teorii. Dlatego konieczne jest traktowanie wstępnych oszacowań efektywności jako źródła hipotez. Te zaś wymagają weryfikacji w kontrolowanych badaniach eksperymentalnych. Dopiero gdy wykazana zostanie ich efektywność, mogą zostać sformułowane rekomendacje (ponieważ mamy do czynienia z dyscypliną stosowaną) określające warunki i ewentualne ograniczenia zastosowania danej metody nauczania, a także wyjaśnienia mechanizmów odpowiedzialnych za skuteczność tej metody (być może jej przewagi w porównaniu z innymi stosowanymi metodami).