Problematyka wspólnot mieszkaniowych w najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższegodr Paweł Popardowski
Autor jest adiunktem w Instytucie Nauk Prawnych PAN w Warszawie (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7133-5391).
Problematyka wspólnot mieszkaniowych w najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego
W najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego można dostrzec kilka interesujących wypowiedzi w kwestii wykładni przepisów ustawy z 24.09.1994 r. o własności lokali. Mają one znaczące przełożenie na praktykę, gdyż na ich podstawie możliwe jest wyróżnienie preferowanego przez Sąd Najwyższy sposobu rozstrzygania zagadnień problemowych, które relatywnie często ujawniają się w ramach funkcjonowania wspólnot mieszkaniowych. Dostrzegając znaczenie praktyczne i dogmatyczne działalności orzeczniczej Sądu Najwyższego odnoszącej się do problematyki wspólnot mieszkaniowych, w niniejszym przeglądzie orzecznictwa zostaną szczegółowo omówione trzy judykaty Sądu Najwyższego z lat 2021–2022 dotyczące odpowiedzialności współwłaścicieli w częściach ułamkowych lokalu za zobowiązania wobec wspólnoty mieszkaniowej, zaskarżania uchwał wspólnoty mieszkaniowej podejmowanych w ramach tzw. procedury mieszanej podejmowania uchwał przez właścicieli lokali we wspólnocie oraz przeprowadzania zmian wielkości udziałów we wspólnocie na skutek zastosowania nowego sposobu ustalenia powierzchni budynku, który prowadził do zmiany dotychczasowej powierzchni poszczególnych lokali.
Słowa kluczowe: wspólnoty mieszkaniowe, współwłasność w częściach ułamkowych, zaskarżanie uchwał właścicieli, orzecznictwo Sądu Najwyższego
dr Paweł Popardowski
The author is an assistant professor at the Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences in Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7133-5391).
Tenant-Owners’ Associations in Recent Case Law of the Supreme Court
In recent case law of the Polish Supreme Court, it is possible to notice a few interesting statements on the interpretation of the Act of 24 September 1994 on the Ownership of Premises. They have a significant bearing on practice, as on their basis it is possible to distinguish the Supreme Court’s preferred manner of resolving the problematic issues that relatively often surface in the operation of tenant-owners’ associations. Recognizing the practical and dogmatic importance of Supreme Court’s adjudicating activity in matters relating to tenant-owners’ associations, this review of case law will discuss in detail three Supreme Court judgments from 2021–2022 that discuss the liability of persons who co-own premises in fractional parts for obligations towards the tenant-owners’ association, challenging resolutions adopted by the tenant-owners’ association in the so-called mixed procedure of adoption of resolutions by the owners of premises in the association, and changing the size of shares in the association as a result of applying a new method of determining the area of the building, which led to a change in the areas of individual premises.
Keywords: tenant-owners’ associations, co-ownership in fractional parts, challenging owners’ resolutions, Supreme Court case law
Bibliografia / References
Balwicka-Szczyrba M., Sytuacja prawna współwłaścicieli lokali w częściach ułamkowych po nowelizacji ustawy o własności lokali, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2016/2.
Deneka M., Uprawnienia ze współwłasności ułamkowej według Kodeksu cywilnego, Warszawa 2021.
Doliwa A., Prawo mieszkaniowe. Komentarz, Warszawa 2021.
Dziczek R., Własność lokali. Komentarz. Wzory pozwów i wniosków sądowych, Warszawa 2021.
Izdebski H. [w:] Ustawa o własności lokali. Komentarz, red. H. Izdebski, Warszawa 2019.
Jelonek-Jarco B. [w:] Ustawa o własności lokali. Komentarz, red. B. Lackoroński, Warszawa 2022.
Kutyłowska A., Jędruszuk Ł., Podejmowanie przez wspólnoty mieszkaniowe uchwał wyrażających zgodę na ustanowienie odrębnej własności lokalu powstałego w wyniku przebudowy części nieruchomości wspólnej, „Temidium” 2020/4.
Strzelczyk R. [w:] R. Strzelczyk, A. Turlej, Własność lokali. Komentarz, Warszawa 2015.
Szymczak I., Własność lokali. Komentarz, Warszawa 2020.
Zabielski L., Uwagi praktyczne dotyczące ustanowienia odrębnych własności lokali powstałych w wyniku nadbudowy (przebudowy) części nieruchomości wspólnej, „Rejent” 2015/11.
Zbiegień-Turzańska A. [w:] Ustawa o własności lokali. Komentarz, red. B. Lackoroński, Warszawa 2022.
Zębala J. [w:] Ustawa o własności lokali. Komentarz, red. B. Lackoroński, Warszawa 2020.
prof. dr. hab. Wojciech J. Kocot
Autor jest kierownikiem Katedry Prawa Cywilnego Porównawczego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1303-9313).
Ciężar dowodu złożenia oświadczenia woli w postaci elektronicznej – glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 23.05.2022 r., I AGa 319/20
Poza charakterystyką niejednolitego pojęcia doręczenia, o którym mowa w art. 61 k.c., rozważania dotyczą przede wszystkim poprawności stosowania w obrocie elektronicznym tej samej co w obrocie tradycyjnym reguły rozkładu dowodu, stosownie do której to na nadawcy (składającym) oświadczenia spoczywa obowiązek wykazania faktu jego złożenia. Użytego w art. 61 § 2 k.c. pojęcia „wprowadzenie” oświadczenia „do środka komunikacji elektronicznej” nie należy interpretować analogicznie jak „dojście” oświadczenia do adresata np. w trybie skorzystania z tradycyjnej usługi pocztowej, o którym mowa m.in. w § 1 tej normy. Skuteczność zawiadomienia o wykonaniu prawa kształtującego, jakim jest odstąpienie od umowy, trzeba oceniać na podstawie teorii wysłania, a nie w oparciu o art. 61 k.c.
Słowa kluczowe: ciężar dowodu, nadawca, odstąpienie od umowy, odbiorca, środek komunikacji elektronicznej, teoria doręczenia, teoria wysłania, prawo podmiotowe kształtujące
prof. dr hab. Wojciech J. Kocot
The author is head of the Department of Comparative Civil Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1303-9313).
The Burden of Proof of Making a Declaration of Intent in Electronic Form. Commentary on Judgment of the Court of Appeal in Krakow of 23 May 2022, I AGa 319/20
In line with the general rule of the Polish Civil Code (CC), a declaration of intent to be effective should be communicated to the addressee in such a way that they are able to acquaint themselves with its contents (Article 61(1) of the CC). The method of filing declarations (messages, statements, etc.) made electronically differs from the traditional filing of declarations. The concept of ‘uploading’ a declaration ‘into the means of electronic communication’, referred to in Article 61(2) of the CC cannot be directly paralleled with the receipt theory observed in traditional transactions (e.g., with the post office as intermediary). This divergent interpretation has a significant impact on the distribution of the burden of proof, which in the latter case is more compound. The ‘receipt’ of a notice transmitted by electronic means is completed when the addressee can retrieve it in a way justifying legitimate reliance in the common sense that the addressee could reasonably be expected to obtain access to it without undue delay. The risk of a malfunctioning electronic system is borne by the one who uses it. Thus, it is sufficient if the sender proves that they have accomplished all the steps necessary for the addressee in the ordinary course of events to get acquainted with these data. On the other hand, the addressee is supposed to prove the reverse facts if they deny successful filing. According to Polish legal academics, the right of avoidance is a formative right. Its exercise does not require participation of the other party to be effective. The risk in the notice of avoidance is borne by the party who, by its behaviour inconsistent with the contract, caused the need for unilateral contract cancellation. The plaintiff’s behaviour should be evaluated based on the declaration theory. As a result the dispatch of the notification suffices to preserve the respondent’s rights. Consequently, Article 61(2) of the CC does not apply in the commented case. The plaintiff should have proven the grounds for avoidance and the fact that a relevant notification had been dispatched, or, alternatively, that there was no need to make such a notice under the circumstances.
Keywords: burden of proof, sender, receiver, means of electronic communication, receipt theory, dispatch theory, formative right
Bibliografia / References
Barta J., Markiewicz R., Internet a prawo, Kraków 1998.
Białkowski M., Czynność prawna jako element wykładni uchwał organów spółki kapitałowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/11.
Fountoulakis Ch., Plesiński W. [w:] Konwencja Narodów Zjednoczonych o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów (CISG). Komentarz, red. I. Schwenzer, K. Iwiński, Warszawa 2021.
Gajek K., Oświadczenie woli w komunikacji elektronicznej, Warszawa 2020.
Janowski J., Elektroniczny obrót prawny, Warszawa 2008.
Kocot W.J., Wpływ Internetu na prawo umów, Warszawa 2004.
König W., Reichel-Holzer C., Das Unternehmensgesetzbuch: UGB-HGB im Vergleich, Wien 2006.
Łętowska E., Prawo umów konsumenckich, Warszawa 2002.
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017.
Pinior P., Spółki kapitałowe – organy spółki – zarząd – reprezentacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej – rezygnacja członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjnej. Glosa do uchwały SN z dnia 31 marca 2016 r., III CZP 89/15, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2017/2, poz. 12.
Pisuliński J., Chwila wykonania zobowiązania pieniężnego w razie zapłaty bezgotówkowej – potrzeba zmiany interpretacji [w:] Experientia docet. Księga jubileuszowa ofiarowana Pani Profesor Elżbiecie Traple, red. P. Kostański, P. Podrecki, T. Targosz, Warszawa 2017.
Popiołek W. [w:] Konwencja wiedeńska o umowach międzynarodowej sprzedaży towarów. Komentarz, red. M. Pazdan, Kraków 2001.
Radwański Z. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, Warszawa 2008.
Radwański Z., Mularski K. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, A. Olejniczak, Warszawa 2019.
Safjan M. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz do art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2020.
Szostek D., Czynność prawna a środki komunikacji elektronicznej, Kraków 2004.
dr hab. Katarzyna Bilewska
Autorka jest profesorem w Katedrze Prawa Handlowego, Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0988-7480).
Dopuszczalność ustalenia podjęcia uchwały walnego zgromadzenia na podstawie art. 189 k.p.c. – glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 20.01.2022 r., III CZP 17/22
Wadliwie oddane przez akcjonariuszy głosy w procesie podejmowania uchwały mogą stanowić podstawę stwierdzenia jej nieważności lub uchylenia na podstawie art. 422 i n. k.s.h. Możliwy jest jednak także przypadek, w którym głosy te, uwzględnione w procesie ustalania wyniku głosowania nad uchwałą, zdecydują o konkluzji, że uchwała nie została przez walne zgromadzenie podjęta. Sytuacji tej dotyczy komentowane orzeczenie. Sąd Najwyższy zajął w nim kategoryczne stanowisko o niedopuszczalności ustalania przez sąd w orzeczeniu na podstawie art. 189 k.p.c., że zapadła uchwała walnego zgromadzenia, jeśli w protokole stwierdzono, że do podjęcia uchwały nie doszło. Konkluzje zawarte w orzeczeniu nie zasługują jednak na aprobatę i wymagają polemiki.
Słowa kluczowe: uchwała, walne zgromadzenie, zaskarżenie uchwały, powództwo, ustalenie
dr hab. Katarzyna Bilewska
The author is a professor at the Department of Commercial Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0988-7480).
Admissibility of Determining that a Resolution Has Been Adopted by the General Meeting under Article 189 of the Code of Civil Procedure. Critical Commentary on the Resolution of the Supreme Court of 20 January 2022, III CZP 17/22
Votes defectively cast by shareholders in the process of adopting a resolution may constitute grounds for declaring the resolution invalid or revoking it on the basis of Article 422 et seq. of the Code of Commercial Partnerships and Companies. However, it is also possible that these votes, taken into account in the process of determining the outcome of the vote on the resolution, will determine the conclusion that the resolution was not adopted by the general meeting. This situation is addressed in the commented ruling. In it, the Supreme Court took a categorical position that it is not permissible for the court to determine, in a ruling under Article 189 of the Civil Procedure Code, that a resolution of the general meeting was passed if the minutes state that the resolution was not passed. However, the conclusions of the ruling do not deserve approval and require a polemic.
Keywords: resolution, general meeting, challenging a resolution, statement of claim, determination
Bibliografia / References
Antoszek P., Cywilnoprawny charakter uchwał wspólników spółek kapitałowych, Warszawa 2009.
Bilewska K., Dopuszczalność stwierdzenia nieważności uchwały zgromadzenia wspólników na podstawie art. 58 KC, „Monitor Prawniczy” 2010/18.
Bilewska K., O dopuszczalności orzekania przez sąd rejestrowy w przedmiocie ważności uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych [w:] Ius est ars boni et aequi. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Józefowi Frąckowiakowi, red. A. Dańko-Roesler, M. Leśniak, M. Skory, B. Sołtys, Wrocław 2018.
Bilewska K., Tendencje w kształtowaniu się katalogu podmiotów uprawnionych do zaskarżania uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/9.
Bilewska K. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2022.
Gliniecki B., Zaskarżanie tzw. uchwał negatywnych walnego zgromadzenia spółki akcyjnej. Glosa do wyroku SN z dnia 3 czerwca 2015 r., V CSK 592/14, „Glosa” 2016/2.
Krysik A. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2022.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3B, Spółka akcyjna. Komentarz do art. 393–490, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Zbiegień-Turzańska A., Sankcje wadliwych uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych i spółdzielni, Warszawa 2012.
dr Karolina Ochocińska
Autorka jest radcą prawnym (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7003-7488).
Sprzedaż w postępowaniu upadłościowym – glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 24.06.2019 r., III CSK 259/17
Glosowane postanowienie dotyczy oceny umowy wyodrębnienia i sprzedaży lokalu mieszkalnego jako sprzedaży wywołującej skutek egzekucyjny. W praktyce rozstrzygnięcie tego zagadnienia sprowadza się do przyznania prymatu interesowi jednej z grup osób. Komentowane orzeczenie stanowi przykład odmiennego rozstrzygnięcia od tego przyjmowanego dotychczas w judykaturze Sądu Najwyższego. Umowie wyodrębnienia i sprzedaży lokalu mieszkalnego odmówiono statusu umowy sprzedaży w postępowaniu upadłościowym wywołującej skutek egzekucyjny.
Słowa kluczowe: sprzedaż w postępowaniu upadłościowym, skutek egzekucyjny, upadłość dewelopera, umowa deweloperska, syndyk
dr Karolina Ochocińska
The author is an attorney at law in Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7003-7488).
Sale in Bankruptcy Proceedings. Commentary on Decision of the Supreme Court of 24 June 2019, III CSK 259/17
The decision concerns the assessment of an agreement to separate and sell a residential unit as a sale that has an execution effect i.e. obtaining an object without encumbrances established for the benefit of creditors. In practice, resolving this issue comes down to giving primacy to the interest of one group of persons. Namely, the purchaser of the residential unit or the creditor secured by a mortgage. The commented decision is an example of a different solution than the one adopted so far in the case law of the Supreme Court. In the decision, an agreement for separation and sale of a residential unit was denied the status of an agreement for sale in bankruptcy proceedings that has an execution effect.
Keywords: sale in bankruptcy proceedings, execution effect (of sale agreement), bankruptcy of a developer, developer agreement, bankruptcy trustee
Bibliografia / References
Całus E., Postępowanie restrukturyzacyjne i upadłościowe wobec deweloperów a ochrona praw nabywcy, „Rejent” 2016/8.
Ciepła H., Upadłość dewelopera po nowelizacji prawa upadłościowego i naprawczego, wprowadzonej ustawą z dnia 16 września 2011 r. o ochronie praw nabywców lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego (Dz.U. nr 232, poz. 1377), „Ius Novum” 2013/2.
Machowska A., Przepisy o upadłości dewelopera w ustawie o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego, „Monitor Prawniczy” 2011/24.
Pannert M., Cele prawa upadłościowego i naprawczego, „Radca Prawny” 2008/6.
Porzycki M., Regulacja upadłości dewelopera – pozorna poprawa sytuacji nabywców mieszkań, „Monitor Prawniczy” 2012/7.
Wiórek P.M., Pozycja prawna nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego w nowej upadłości deweloperskiej – wybrane zagadnienia, „Rejent” 2017/6.
Wrzaszcz P., Ochrona praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego w sytuacji ogłoszenia upadłości dewelopera, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/11.
Zedler F., Wpływ ogłoszenia upadłości wierzyciela hipotecznego na jego zgodę na bezobciążeniowe wyodrębnienie lokalu mieszkalnego z nieruchomości obciążonej hipoteką, „Polski Proces Cywilny” 2017/3.
Zimmerman P., Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Legalis 2022.
dr Kacper Wosiak
Autor jest adiunktem w Zakładzie Prawa Gospodarczego i Handlowego, Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego oraz radcą prawnym (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9428-0629).
Zastosowanie art. 98 § 2 oraz art. 101 § 3 k.r.o. do wykonywania prawa głosu z udziałów (akcji) – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 14.02.2019 r., IV CSK 100/18
Artykuł obejmuje analizę zagadnienia wykonywania prawa głosu z udziałów (akcji) przez rodzica jako przedstawiciela ustawowego małoletniego. Rozważana jest możliwość stosowania wymogu uzyskania przez rodzica zezwolenia sądu opiekuńczego na dokonanie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu (art. 101 § 3 k.r.o.). W tym aspekcie stawiana jest teza, że głosowanie nad uchwałami zgromadzeń spółek kapitałowych stanowi przejaw zarządu majątkiem dziecka, stąd potencjalnie w niektórych przypadkach niezbędne będzie uzyskanie zezwolenia sądu. W artykule poruszana jest też kwestia wyłączenia reprezentacji przez rodzica przy wykonywaniu prawa głosu z udziałów (akcji) w sytuacjach określonych w art. 98 § 2 k.r.o., czyli m.in. jednoczesnego działania w imieniu więcej niż jednego dziecka uczestniczącego przy podjęciu uchwały. Przedstawiany jest pogląd aprobujący możliwość stosowania art. 98 § 2 k.r.o. w takiej konfiguracji, z ograniczeniem jednak do tych wypadków, które choćby potencjalnie mogą rodzić sprzeczność interesów między osobami wymienionymi w art. 98 § 2 k.r.o.
Słowa kluczowe: spółka kapitałowa, akcje, władza rodzicielska, zgromadzenie wspólników
dr Kacper Wosiak
The author is an associate professor at the Unit of Business and Commercial Law, Faculty of Law, Administration and Economics, University of Wroclaw, Poland, and an attorney at law (ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9428-0629).
Application of Article 98(2) and Article 101(3) of the Family and Guardianship Code to the Exercise of Voting Rights Attached to Shares. Commentary on Supreme Court Judgment of 14 February 2019, IV CSK 100/18
This article analyses the issue of parents exercising voting rights attached to shares as statutory representatives of minors. The question is whether the requirement of a court’s approval for actions exceeding the scope of ordinary management is applicable to the exercise of voting rights attached to shares. The thesis is put forward that voting during general meetings is an action in the scope of managing the minor’s assets, therefore in some cases a prior court’s approval is necessary. This paper discusses also the issue of ineligibility of parents’ legal representation of a minor in the exercise of voting rights attached to shares in situations determined in Article 98(2) of the Family and Guardianship Code, for instance, where a parent acts simultaneously in the name of more than one minor participating in the adoption of a general meeting resolution. The author argues in favour of applicability of Article 98(2) of the Family and Guardianship Code in such situations, but limited to only such instances where even potential risk of conflict of interests arises between the persons listed in Article 98(2) of the Family and Guardianship Code.
Keywords: company, shares, parental authority, general meeting
Bibliografia / References
Biernacki P., Dobro dziecka w praktyce notarialnej, „Rejent” 2019/9.
Frąckowiak J., Uchwała zgromadzenia wspólników spółki kapitałowej jako czynność prawna wewnątrzkorporacyjna, „Przegląd Prawa Handlowego” 2018/9.
Gołębiowski K. [w:] Notariat. Czynności notarialne, red. A.J. Szereda, Warszawa 2021.
Kidyba A. [w:] A. Kidyba, M. Dumkiewicz, Komentarz aktualizowany do art. 1–300 Kodeksu spółek handlowych, LEX 2022.
Kiełb D., Zawieranie umowy kredytu i umowy pożyczki w związku z wykładnią pojęcia zarządu majątkiem wspólnym małżonków, „Przegląd Sądowy” 2015/10.
Misztal-Konecka J., Wyłączenie reprezentacji rodziców wobec dziecka pozostającego pod ich władzą rodzicielską, „Przegląd Sądowy” 2010/6.
Nazar M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 12, Prawo rodzinne i opiekuńcze, red. T. Smyczyński, Warszawa 2014.
Nowacki A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, t. 1, Komentarz. Art. 151–226 KSH, Warszawa 2018.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2A, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 151–226, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 3A, Spółka akcyjna. Komentarz do art. 301–392, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Pisuliński J., Członkostwo w spółdzielni mieszkaniowej, cz. 2, „Monitor Prawniczy” 2003/4.
Popiołek W., Charakter prawny uchwał wspólników i organów spółek handlowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/9.
Romanow S., Zarząd majątkiem dziecka sprawowany przez rodziców, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2021/1.
Słyk J. [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Osajda, M. Domański, J. Słyk, Warszawa 2022.
Strzebinczyk J. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 12, Prawo rodzinne i opiekuńcze, red. T. Smyczyński, Warszawa 2011.
Sylwestrzak A., Małoletni pełnomocnik, „Przegląd Sądowy” 2012/7–8.
Tobiasz Nowakowski
Autor jest doktorantem w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych Uniwersytetu Łódzkiego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0821-6901).
Odpowiedzialność ubezpieczyciela za szkodę spowodowaną zanieczyszczeniem drogi płynami silnikowymi – glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 20.01.2022 r., III CZP 9/22
Sąd Najwyższy w glosowanej uchwale przyjął, że ubezpieczyciel, z którym sprawca wypadku komunikacyjnego jest związany obowiązkową umową ubezpieczenia OC, ponosi odpowiedzialność względem zarządcy drogi za szkodę polegającą na zanieczyszczeniu drogi płynami silnikowymi. Autor popiera rozstrzygnięcie składu orzekającego, wskazując na argumenty natury funkcjonalnej i systemowej, które przemawiają na korzyść tezy wyrażonej w uchwale. Niemniej w jego ocenie wątpliwości nasuwa sugestia, że odpowiedzialność sprawcy wypadku komunikacyjnego względem zarządcy drogi jest oparta na zasadzie ryzyka.
Słowa kluczowe: ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, zarządca drogi, uszkodzenie drogi
Tobiasz Nowakowski
The author is a PhD student at the Doctoral School of Social Sciences, University of Lodz, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0821-6901).
The Insurer’s Liability for Damage Caused by Contamination of the Road with Engine Oil. Commentary on Resolution of Supreme Court of 20 January 2022, III CZP 9/22
In the commented resolution, the Supreme Court assumed that the insurer with which the perpetrator of a motor accident entered into the obligatory motor third-party liability insurance contract is liable to the road administrator for the damage in the form of contamination of the road with engine fluids. The author supports the decision of the adjudicating panel, pointing to arguments of a functional and systemic nature, which support the thesis expressed in the resolution. Nevertheless, in his opinion, doubts are raised by the suggestion that the liability of the perpetrator of a traffic accident towards the road administrator is strict liability.
Keywords: motor third-party liability insurance, road administrator, damage to the road
Bibliografia / References
Bieniek G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna, red. J. Gudowski, Warszawa 2018.
Fras M., Orlicki M., Kompensacja kosztów uprzątnięcia pozostałości po wypadku komunikacyjnym przez ubezpieczyciela OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, „Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2021/1.
Kaliński M., Szkoda na mieniu i jej naprawienie, Warszawa 2014.
Kuźmicka-Sulikowska J., Zasady odpowiedzialności deliktowej w świetle nowych tendencji w ustawodawstwie polskim, Warszawa 2011.
Machnikowski P. [w:] Zobowiązania, t. 1, Przepisy ogólne i powiązane przepisy Księgi I KC. Komentarz, red. P. Machnikowski, Warszawa 2022.
Raczyński A. [w:] Kodeks cywilny, t. 3, Komentarz Art. 627–1088, red. M. Gutowski, Warszawa 2022.
Szczerbowski J., Szkoda czysto majątkowa w kontekście unifikacji prawa prywatnego w Europie, Olsztyn 2013.
Szczerbowski J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, Warszawa 2020.
Wiśniewski T. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna, red. J. Gudowski, Warszawa 2018.
Zelek M. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 353–626, red. M. Gutowski, Warszawa 2022.
Sławomir Szejna
Autor jest doktorantem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4219-5884).
Określenie maksymalnej wysokości kary umownej lub terminu końcowego do jej naliczania jako przesłanka ważności kary umownej – glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 9.12.2021 r., III CZP 16/21
Przedmiotem niniejszej glosy jest analiza uchwały Sądu Najwyższego z 9.12.2021 r., III CZP 16/21. W przedmiotowym orzeczeniu Sąd Najwyższy zajmował się sporną w doktrynie i ugruntowaną w orzecznictwie kwestią dopuszczalności zastrzeżenia kary umownej w postaci procenta wartości wynagrodzenia umownego za zwłokę bez określenia maksymalnej wysokości kar umownych lub terminu końcowego do ich naliczania. Niniejsza publikacja ma na celu zaaprobowanie tezy rzeczonego judykatu oraz uzupełnienie argumentacji Sądu Najwyższego.
Słowa kluczowe: kara umowna, maksymalna wysokość kar umownych, przesłanki ważności kar umownych, określona suma
Sławomir Szejna
The author is a PhD student at the Faculty of Law and Administration, University of Silesia in Katowice, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-4219-5884).
Specifying the Maximum Total Amount of Liquidated Damages or the End Date of Their Accrual as a Prerequisite for Validity of Liquidated Damages. Commentary on Supreme Court Resolution of 9 December 2021, III CZP 16/21
The subject of this commentary is an analysis of the resolution of the Supreme Court of 9 December 2021, III CZP 16/21. In this resolution, the Supreme Court dealt with an issue which is contentious in legal scholarship and established in case law, namely the permissibility of stipulating liquidated damages for delay as a percentage of the value of the contractual remuneration, without specifying the maximum total amount of such damages or the end date for their accrual. This publication is intended to approve the operative part of the resolution in question and to supplement the argumentation of the Supreme Court.
Keywords: liquidated damages (contractual penalty), maximum total amount of liquidated damages (contractual penalty), prerequisites for the validity of liquidated damages (contractual penalties), specified sum
Bibliografia / References
Borysiak W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3a, Zobowiązania. Część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2017.
Drapała P. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. K. Osajda, Warszawa 2020.
Drapała P., Kryteria oceny ważności kary umownej określonej za pomocą mierników wartości innych niż oznaczona suma. Glosa do wyroku SN z dnia 3 października 2019 r., I CSK 280/18, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2020/9.
Gawlik Z. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2014.
Jastrzębski J., Kara umowna, Warszawa 2006.
Lackoroński B., Określenie sumy w zastrzeżeniu kary umownej, „Monitor Prawniczy” 2018/23.
Lemkowski M. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 353–626, red. M. Gutowski, Warszawa 2019.
Łolik M., Kwestia określenia kary umownej (w kontekście jej maksymalnej wartości) jako przesłanka jej prawidłowego zastrzeżenia, „Przegląd Prawa Handlowego” 2020/10.
Naworski J.P., Glosa aprobująca do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 3 października 2019 r., I CSK 280/18, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2020/11.
Popiołek W. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
Szejna S., Dopuszczalność zastrzeżenia w umowie zawartej w trybie ustawy z 11.09.2019 r. – Prawo zamówień publicznych kary umownej, o której mowa w art. 436 pkt 4a pr. zam. publ., „Rejent” 2021/11.
Szejna S., Glosa do wyroku KIO z dnia 18 maja 2015 r., KIO 897/15, „Rejent” 2020/11.
Szlęzak A., Polemicznie o maksymalnej wysokości kary umownej jako przesłance ważności jej zastrzeżenia, „Przegląd Prawa Handlowego” 2021/1.
Walasiak M., Ograniczenie maksymalnej wysokości kary umownej lub końcowego terminu jej naliczania. Glosa do uchwały SN z dnia 9 grudnia 2021 r., III CZP 16/21, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2022/6.
Wiśniewski T. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna, red. J. Gudowski, Warszawa 2018.
Zagrobelny K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2019.
Zakrzewski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), red. M. Habdas, M. Fras, Warszawa 2018.
Tomasz Kolanowski
Autor jest sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0439-4241).
Nadużycie prawa a klauzula przeciw unikaniu opodatkowania – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 1.12.2022 r., I FSK 1439/22
Instytucja nadużycia prawa została uregulowana przez polskiego ustawodawcę w dniu 15.07.2016 r., ponieważ wtedy weszły w życie przepisy art. 5 ust. 4 i 5 ustawy z 11.03.2004 r. o podatku od towarów i usług. Nie jest to jednak konstrukcja nowa dla rodzimego systemu, dlatego że od lat funkcjonuje w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z 14.12.2000 r., C-110/99, Emsland-Stärke GmbH przeciwko Hauptzollamt Hamburg-Jonas, Trybunał Sprawiedliwości zidentyfikował dwa elementy konieczne do stwierdzenia nadużycia prawa: 1) zestaw obiektywnych okoliczności, w których pomimo formalnego przestrzegania warunków przewidzianych przez przepisy prawa unijnego, cel tych przepisów nie został osiągnięty; oraz 2) element subiektywny, na który składa się wola uzyskania korzyści na podstawie przepisów unijnych poprzez sztuczne stworzenie warunków dla skorzystania z nich. Koncepcję tę zaimplementowano do spraw z zakresu podatku od towarów i usług m.in. w wyrokach TS z 21.02.2006 r., C-255/02, Halifax plc, Leeds Permanent Development Services Ltd i County Wide Property Investments Ltd przeciwko Commissioners of Customs & Excise; z 17.12.2015 r., C-419/14, WebMindLicenses kft przeciwko Nemzeti Adó- és Vámhivatal Kiemelt Adó- és Vám Főigazgatóság czy z 15.09.2022 r., C-227/21, HA.EN. Czy wobec tego dopuszczalne jest, by organy podatkowe, w sprawach sprzed wejścia w życie wspomnianych przepisów krajowych, powoływały się w stosunku do podatników na nadużycie prawa? Jaka jest relacja instytucji nadużycia prawa w stosunku do klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania, o której mowa w art. 119a–119f ustawy z 29.08.1997 r. – Ordynacja podatkowa? Na te pytania podjął się udzielenia odpowiedzi Naczelny Sąd Administracyjny w prezentowanym poniżej wyroku.
Słowa kluczowe: Ordynacja podatkowa, podatek od towarów i usług, nadużycie prawa, klauzula przeciw unikaniu opodatkowania
Tomasz Kolanowski
The author is a judge of the Supreme Administrative Court of Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0439-4241).
Abuse of Rights in the Context of the Anti-Avoidance Rule. Judgment of the Supreme Administrative Court of 1 December 2022, I FSK 1439/22
The institution of abuse of rights was regulated by the Polish legislator on 15 July 2016, when Article 5(4) and (5) of the Act of 11 March 2004 on Value Added Tax entered into force. However, this is not a new construction in the national system, as it has existed in the case law of the Court of Justice of the European Union for years. In its judgment of 14 December 2000, C-110/99, Emsland-Stärke GmbH v. Hauptzollamt Hamburg-Jonas, the Court of Justice identified two elements necessary for a finding of an abuse of rights: (1) a combination of objective circumstances in which, despite formal observance of the conditions laid down by the Union rules, the purpose of those rules has not been achieved; and (2) a subjective element consisting of the intention to obtain an advantage from the Union rules by creating artificially the conditions for obtaining it. This concept has been implemented in value added tax cases in, inter alia, judgments of the CJ of 21 February 2006, C-255/02, Halifax plc, Leeds Permanent Development Services Ltd and County Wide Property Investments Ltd v. Commissioners of Customs & Excise; 17 December 2015, C-419/14, WebMindLicenses kft v. Nemzeti Adó- és Vámhivatal Kiemelt Adó- és Vám Főigazgatóság or 15 September 2022, C-227/21, HA.EN. Is it therefore permissible for tax authorities, in cases from before the aforementioned national provisions entered into force, to invoke an abuse of rights by taxpayers? What is the relation of the institution of abuse of rights to the anti-avoidance clause referred to in Articles 119a-119f of the Act of 29 August 1997 - Tax Ordinance? The Supreme Administrative Court attempted to answer these questions in the presented judgment.
Keywords: Tax Ordinance, value added tax, abuse of rights, anti-avoidance clause
prof. dr hab. Zbigniew Kmieciak
Autor jest kierownikiem Zakładu Komparatystyki Postępowania Administracyjnego w Instytucie Badań Prawnoporównawczych i Interdyscyplinarnych Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego, sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego w stanie spoczynku (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1297-4940).
Systemowy charakter i efektywność ochrony w sprawach przewlekłego prowadzenia postępowania administracyjnego (bezczynności organu administracji) – glosa do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7.03.2022 r., II OPS 1/21
W glosowanej uchwale Naczelny Sąd Administracyjny zajął nader restryktywne stanowisko. Stwierdził on, że skarga na przewlekłe prowadzenie postępowania administracyjnego wniesiona po ustaniu bezprawnej zwłoki w załatwieniu sprawy podlega odrzuceniu. Pogląd ten nie zasługuje na aprobatę, gdyż ignoruje on potrzebę systemowej wykładni obowiązujących przepisów prawa. Opowiedzenie się za nim stawia pod znakiem zapytania efektywność ochrony udzielanej przez sądy administracyjne i możliwość realizacji konstytucyjnego prawa jednostki do odszkodowania od administracji.
Słowa kluczowe: bezprawna zwłoka, organ administracji, załatwienie sprawy, przedmiot zaskarżenia, prejudykat w dochodzeniu roszczeń odszkodowawczych, efektywność ochrony
prof. dr hab. Zbigniew Kmieciak
The author is head of the Department of Comparative Administrative Procedure at the Institute of Comparative and Interdisciplinary Research in Law, Faculty of Law and Administration, University of Lodz, and a retired justice of the Supreme Administrative Court, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1297-4940).
Systemic Nature and Efficiency of Protection in Cases Related to an Excessive Length of Administrative Proceedings (Inactivity of the Administrative Authority). Commentary on Resolution of the Supreme Administrative Court of 7 March 2022, II OPS 1/21
The Supreme Administrative Court took an overly restrictive position in the commented resolution. It stated that a complaint about the excessive length of administrative proceedings filed after the end of unlawful delay in dealing with the matter must be rejected. This attitude does not merit approval because it ignores the need for systemic interpretation of the applicable laws and regulations. If one agrees with such a position, this questions the efficiency of protection provided by administrative courts and the possibility of exercising constitutional right of an individual to compensation from the administration.
Keywords: unlawful delay, administrative authority, to deal with a matter, subject of the challenge, preliminary ruling in pursuing claims for damages, efficiency of protection
Bibliografia / References
Bagińska E., Odpowiedzialność odszkodowawcza za wykonywanie władzy publicznej, Warszawa 2006.
Bagińska E., Przesłanki odpowiedzialności deliktowej za niezgodne z prawem wykonywanie władzy publicznej [w:] System Prawa Administracyjnego, t. 12, Odpowiedzialność odszkodowawcza w administracji, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2010.
Bagińska E. [w:] Zobowiązania. Część ogólna. Komentarz, t. 2, red. P. Machnikowski, Warszawa 2023 (w druku).
Banaszczyk Z., Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy publicznej, Warszawa 2015.
Bieniek G., Gudowski J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna, red. J. Gudowski, Warszawa 2018.
Borkowski J., Adamiak B. [w:] B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2019.
Dobosz P., Milczenie i bezczynność w prawie administracyjnym, Kraków 2011.
Kabat A. [w:] B. Dauter, B. Gruszczyński, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2005.
Kędziora R., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2017.
Kmieciak Z., Wzmocnienie kompetencji najwyższych sądów administracyjnych i jego wpływ na efektywność orzecznictwa, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2012/4.
Kmieciak Z., Zarys teorii postępowania administracyjnego, Warszawa 2014.
Kmieciak Z. [w:] Z. Kmieciak, J. Wegner, M. Wojtuń, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2023.
Lemetre F., Miranda R., Diritto amministrativo, Napoli 2011.
Łaszczyca G., Zażalenie w ogólnym postępowaniu administracyjnym, Kraków 2000.
Łętowska E., Jak i czym mierzyć rzetelność [w:] W pogoni za rzetelnym procesem karnym. Księga dedykowana Profesorowi Stanisławowi Waltosiowi, red. D. Szumiło-Kulczycka, Warszawa 2022.
Przybysz P., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2017.
Stawicka I., Sąd administracyjny nie powinien być zakładnikiem organu, „Gazeta Prawna”, dodatek „Prawnik” z 4.01.2023 r., nr 3.
Wegner J., Skarga na bezczynność po zakończeniu postępowania administracyjnego – glosa do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 22.06.2020 r., II OPS 5/19, „Glosa” 2021/1.
Wegner-Kowalska J., Nowy wymiar ochrony sądowej w sprawach bezczynności administracji lub przewlekłego prowadzenia postępowania?, „Państwo i Prawo” 2018/8.
Woś T. [w:] Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, red. T. Woś, Warszawa 2016.
Wróbel A. [w:] A. Wróbel, M. Jaśkowska, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2018.
Wróblewski J., Podstawa normatywna i reguła decyzji w sądowym stosowaniu prawa, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 1969, t. 3.
Zieliński A. [w:] J. Borkowski, J. Jendrośka, R. Orzechowski, A. Zieliński, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 1985.
dr Józef Forystek
Autor jest adwokatem i sędzią Wyższego Sądu Dyscyplinarnego Adwokatury oraz wykładowcą studiów podyplomowych Uniwersytetu Jagiellońskiego z zakresu prawa nieruchomości (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2726-2396).
Zbywalność roszczenia o odszkodowanie za wywłaszczenie a przymiot strony w rozumieniu art. 28 k.p.a. w sprawie o ustalenie odszkodowania – glosa do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30.06.2022 r., I OPS 1/22
Glosowana uchwała porusza zagadnienia dotyczące źródła interesu prawnego w prawie administracyjnym oraz charakteru prawnego roszczenia o odszkodowanie za wywłaszczenie i jego zbywalności. Autor glosy wyjaśnił złożony charakter roszczenia odszkodowawczego, traktując je jako hybrydę prawa podmiotowego o charakterze mieszanym (administracyjno-cywilnoprawnym). Dynamiczna i prokonstytucyjna wykładnia przepisów, uwzględniająca wzajemne przenikanie się norm prawa cywilnego i administracyjnego, na tle całego systemu prawnego doprowadziła glosatora do wniosku, że prawo do odszkodowania za wywłaszczenie jest zbywalne na zasadach ogólnych, zarówno w drodze sukcesji uniwersalnej, jak i syngularnej. Dlatego też uchwała ta zasługuje na zdecydowaną krytykę i powinna być zastąpiona nową o przeciwnym brzmieniu, która uwzględniałaby dotychczasowy dorobek orzeczniczy dotyczący pełnej zbywalności tego roszczenia, co jednocześnie odpowiadałoby potrzebom współczesnego obrotu cywilnego i gospodarczego.
Słowa kluczowe: wywłaszczenie, interes prawny, charakter prawny roszczenia odszkodowawczego za wywłaszczenie, przelew wierzytelności, następcy prawni, charakter publicznoprawny, charakter cywilnoprawny
dr Józef Forystek
The author is an advocate, a judge of the Higher Disciplinary Court of the Polish Bar, and a lecturer of Postgraduate Studies in the field of real estate law at the Jagiellonian University in Krakow, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2726-2396).
Transferability of a Claim for Compensation for Expropriation and the Status of a Party Within the Meaning of Article 28 of the Code of Administrative Procedure in a Case Involving Determining Such Compensation. Critical Commentary on Resolution of the Supreme Administrative Court of 30 June 2022, I OPS 1/22
The commented resolution addresses issues concerning the source of legal interest in administrative law and the legal nature and transferability of a claim for compensation for expropriation. The commentator explains the complex nature of the compensation claim, treating it as a hybrid right of a mixed (administrative and civil law) nature. A dynamic and pro-constitutional interpretation of the provisions, taking into consideration the interpenetration of civil and administrative law norms against the background of the entire legal system, leads the commentator to the conclusion that the right to compensation for expropriation is transferable in accordance with general principles, both by universal and singular succession. Therefore, the resolution deserves strong criticism and should be replaced by a new one, worded to the opposite effect, which would take into consideration the existing body of case law concerning full transferability of this claim, which at the same time would meet the needs of contemporary civil-law and economic practice.
Keywords: expropriation, legal interest, legal nature of claim for compensation for expropriation, assignment of claims, legal successors, public law character, civil law character
Bibliografia / References
Agopszowicz A., Zarys systemu prawnego górnictwa, Warszawa 1974.
Boć J., Wyrównywanie strat wynikłych z legalnych działań administracji, Wrocław 1971.
Czachórski W., Zobowiązania. Zarys wykładu, Warszawa 1974.
Czarnik Z., Słuszne odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości, Warszawa 2019.
Czuba S., Cywilnoprawna problematyka wywłaszczenia, Warszawa 1980.
Duda A.S., Interes prawny w polskim prawie administracyjnym, Warszawa 2008.
Dworkin R., Imperium prawa, Warszawa 2022.
Dybowski T. [w:] System prawa cywilnego, t. 3, cz. 1, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. Z. Radwański, Ossolineum 1981.
Forystek J., Komentarz do ustawy o mieniu zabużańskim, Kraków 2020.
Forystek J., Odszkodowanie za wywłaszczenie jako prawo dziedziczne, „Palestra” 2021/12.
Gizbert-Studnicki T., Zasady i reguły prawne, „Państwo i Prawo” 1988/3.
Gizbert-Studnicki T., Grabowski A., Normy programowe w konstytucji [w:] Charakter i struktura norm konstytucji, red. J. Trzciński, Warszawa 1997.
Grzybowski S. [w:] System prawa cywilnego, t. 1, Część ogólna, red. W. Czachórski, Ossolineum 1974.
Hetko A., Możdżeń-Marcinkowski M., Zbywalność praw i roszczeń z dekretu o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy a sukcesja w prawie administracyjnym – rozważania na kanwie wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego z 29.08.2022 r.: I OSK 707/20, I OSK 1717/20, I OSK 2034/20, I OSK 2875/20, oraz uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30.06.2022 r., I OPS 1/22 – analiza orzecznictwa, „Glosa” 2023/1.
Iserzon E., Uwagi o kryterium stosunku administracyjnoprawnego, „Państwo i Prawo” 1965/11.
Kaliński M., Szkoda na mieniu i jej naprawienie, Warszawa 2011.
Karpacka K., Legitymacja procesowa w sprawie odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość. Źródło interesu prawnego z art. 28 k.p.a. – glosa do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30.06.2022 r., I OPS 1/22, „Glosa” 2022/4.
Kiełkowski T., Przelew wierzytelności z tytułu odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości, „Przegląd Sądowy” 2016/10.
Kruś M., Publicznoprawny charakter roszczeń odszkodowawczych za wywłaszczenie nieruchomości, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2016/2.
Kuropatwiński J., Cywilne prawo – przelew wierzytelności o odszkodowanie za wydanie z naruszeniem prawa decyzji administracyjnej – dekret z 1945 r. o „gruntach warszawskich”. Glosa do uchwały SN z dnia 7 maja 2009 r., III CZP 18/09, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2010/7–8.
Kuropatwiński J., Umowne rozporządzenie wierzytelnością przyszłą, Toruń 2007.
Lemańska E., Przedawnienie roszczeń związanych z wywłaszczeniem nieruchomości, Warszawa 2014.
Łętowska E., Własność i jej ochrona jako wzorzec kontroli konstytucyjności. Wybrane problemy, referat na XIII Konferencję Sędziów Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Konstytucyjnego Republiki Litewskiej, 24.06.2009 r., „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2009/4.
Łętowska E., W związku z odpowiedzialnością za szkody wyrządzone funkcjonowaniem administracji [w:] Zbiór studiów z zakresu nauk administracyjnych, red. Z. Rybicki, M. Gromadzka-Grzegorzewska, M. Wyrzykowski, Ossolineum 1978.
Łukaszewska A. [w:] Gospodarka nieruchomościami. Komentarz, red. J. Szachułowicz, Warszawa 2003.
Mzyk E. [w:] Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz, red. S. Kalus, Warszawa 2012.
Parchomiuk J., Odpowiedzialność odszkodowawcza za legalne działania administracji publicznej, Warszawa 2007.
Parchomiuk J. [w:] System Prawa Administracyjnego, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, t. 12, Odpowiedzialność odszkodowawcza w administracji, E. Bagińska, J. Parchomiuk, Warszawa 2010.
Radwański Z., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 1993.
Romańska M. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. H. Knysiak-Molczyk, Warszawa 2015.
Siarkiewicz K., Obowiązek naprawienia szkody górniczej, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 1971/89.
Sobczak K., Wywłaszczenie jako instrument gospodarki planowej rad narodowych, Toruń 1962.
Szalewska M., Wywłaszczenie nieruchomości, Toruń 2005.
Truszkiewicz Z. [w:] E. Drozd, Z. Truszkiewicz, Gospodarka gruntami i wywłaszczenie nieruchomości. Komentarz, Kraków 1995.
Warkałło W., Odpowiedzialność odszkodowawcza, Warszawa 1972.
Wolanin M. [w:] J. Jaworski, A. Prusaczyk, A. Tułodziecki, M. Wolanin, Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz, Warszawa 2009.
Wolanin M. [w:] J. Jaworski, A. Prusaczyk, A. Tułodziecki, M. Wolanin, Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz, Warszawa 2021.
Woś T., Wywłaszczanie nieruchomości i ich zwrot, Warszawa 2011.
Wójcik S., Glosa do wyroku SN z 23 lipca 1970 r., II CR 298/70, OSPiKA 1971/11, poz. 206.
Wszołek P., Problematyka administracyjnoprawnej odpowiedzialności wyrównawczej na przykładzie odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości, „Casus” 2010/56.
Zaradkiewicz K. [w:] Konstytucja RP, t. 1, Komentarz. Art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
Zimmermann M., Polskie prawo wywłaszczeniowe, Lwów 1939.
dr Mateusz Wiktor Golak
Autor jest radcą prawnym, wykładowcą akademickim na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1863-8160).
Elementy szkody w sprawach o ochronę odmian roślin – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 9.06.2016 r., C-481/14, Jørn Hansson przeciwko Jungpflanzen Grünewald
Glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości w sprawie C-481/14, Hansson, obejmuje zagadnienie ustalenia elementów szkody w sprawach o ochronę odmian roślin. Ze względu na swój charakter orzeczenie to może być stosowane szerzej – we wszystkich sprawach własności intelektualnej. Wyrok nie był wcześniej omawiany w krajowej literaturze. Autor aprobuje orzeczenie, omawia je, zestawiając z odmiennymi poglądami rzecznika generalnego. W podsumowaniu postuluje szerokie stosowanie poglądów Trybunału Sprawiedliwości, zwłaszcza w zakresie możliwości zaliczania poszczególnych wydatków uprawnionego z prawa własności przemysłowej na poczet szkody.
Słowa kluczowe: prawo ochronne do odmian roślin, własność intelektualna, szkoda, naruszenie prawa własności intelektualnej, sprawy sporne
dr Mateusz Wiktor Golak
The author is an attorney at law, a lecturer at the Adam Mickiewicz University in Poznan, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1863-8160).
Elements of Damage in Plant Variety Protection Cases. Commentary on Judgment of the Court of Justice of 9 June 2016, C-481/14, Jørn Hansson v. Jungpflanzen Grünewald
This commentary on judgment of the Court of Justice in case C-481/14 covers the issue of determining the elements of damage in plant variety cases. Due to its characteristics, the judgment can be applied more broadly – in all intellectual property cases. The author approves of the judgment and discusses it, juxtaposing it with the divergent views of the Advocate General. In conclusion, he postulates a broad application of the Court of Justice’s views, especially with respect to the possibility of including individual expenses of the right holder in the damage.
Keywords: plant variety protection right, intellectual property, damage, infringement of intellectual property right, litigation
Bibliografia / References
Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie, Warszawa 2013.
Brown A., Kheria S., Cornwell J., Iljadica M., Contemporary Intellectual Property. Law and Policy, Oxford 2019.
Łętowska E., Dlaczego i po co pisze się glosy, czyli dwanaście uwag dla debiutujących autorów komentarzy do orzeczeń sądowych, „Monitor Prawniczy” 2005/11.
Zelek M., Kilka uwag na temat roszczenia o naprawienie szkody w wybranych regulacjach z zakresu prawa własności intelektualnej [w:] Problemy pogranicza prawa cywilnego. Boundary problems of civil law, red. R. Szczepaniak, Warszawa 2022.
dr Ewelina Badura
Autorka jest adiunktem w Katedrze Prawa Nieruchomości i Prawa Podatkowego na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5514-6299).
Obowiązki pośredników w odniesieniu do obiektów zakwaterowania turystycznego – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 27.04.2022 r., C-674/20, Airbnb Ireland UC przeciwko Région de Bruxelles-Capitale
Glosowany wyrok dotyczy obowiązków pośredników w odniesieniu do obiektów zakwaterowania turystycznego, które to obowiązki wynikają z belgijskich przepisów zobowiązujących pośredników, takich jak np. Airbnb, do przekazywania urzędom, na ich pisemne żądanie, danych podmiotów prowadzących obiekty turystyczne, jak również informacji o liczbie noclegów oraz liczbie jednostek zakwaterowania prowadzonych przez nich w ciągu poprzedniego roku. W wyroku Trybunał Sprawiedliwości uznał, że swoboda świadczenia usług nie koliduje z obowiązkiem informacyjnym, a więc nie stoi na przeszkodzie obowiązkowi zbierania i przekazywania informacji. Na tle glosowanego wyroku powstało kilka pytań i wątpliwości. Zasadne będzie pytanie, czy przepis krajowy, ustanawiający obowiązek przekazywania powyższych informacji nie stanowi nieproporcjonalnego ograniczenia w swobodzie przedsiębiorczości usługodawców w państwach członkowskich oraz w swobodnym świadczeniu usług w Unii Europejskiej.
Słowa kluczowe: najem, pośrednik, nieruchomość, umowa, podatek, informacje
dr Ewelina Badura
The author is an assistant professor at the Chair of Real Estate and Tax Law, Krakow University of Economics, Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5514-6299).
Obligations of Intermediaries in Relation to Tourist Accommodation Establishments. Commentary on Judgment of the Court of Justice of 27 April 2022, C-674/20, Airbnb Ireland UC v. Région de Bruxelles-Capitale
The commented judgment concerns the obligations of intermediaries in relation to tourist accommodation establishments. These obligations stem from Belgian legislation which obliges intermediaries, such as Airbnb, to provide the authorities, upon their written request, with particulars of operators of tourist accommodation establishments, as well as information on the number of overnight stays and the number of accommodation units operated by them during the previous year. In the judgment, the Court of Justice held that there is no conflict between the freedom to provide services and the obligation to provide information and therefore the freedom does not preclude the obligation to collect and provide information. Several questions and concerns have arisen against the background of this judgment. It is a legitimate question whether a national provision establishing an obligation to provide such information does not constitute a disproportionate restriction on the freedom of establishment of service providers in the Member States and on the freedom to provide services in the European Union.
Keywords: lease, intermediary, property, contract, tax, information
Bibliografia / References
Kulawik J. [w:] J. Kulawik, B. Jankowski, Świadczenie usług w Unii Europejskiej, Warszawa 2014.
Rosiak P.K., Szpunar M., Postępowanie przed Trybunałem Sprawiedliwości i Sądem Pierwszej Instancji Wspólnot Europejskich. Aspekty praktyczne, Warszawa 2007, LEX.
Szpunar M., Wykładnia autonomiczna europejskiego prawa prywatnego międzynarodowego [w:] Rozprawy z prawa prywatnego. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Wojciechowi Popiołkowi, red. M. Jagielska, E. Rott-Pietrzyk, M. Szpunar, Warszawa 2017.
Zamów prenumeratę: https://www.profinfo.pl/czasopisma
