Zagadnienia problemowe dotyczące spółek handlowych w bieżącym orzecznictwie Sądu Najwyższego – przegląd orzecznictwa.
dr Paweł Popardowski
Autor jest adiunktem w Instytucie Nauk Prawnych PAN w Warszawie oraz członkiem Biura Studiów i Analiz Sądu Najwyższego.
Zagadnienia problemowe dotyczące spółek handlowych w bieżącym orzecznictwie Sądu Najwyższego – przegląd orzecznictwa
W niniejszym przeglądzie orzecznictwa zostaną omówione trzy orzeczenia Sądu Najwyższego dotyczące spółek handlowych. Zostały one wydane w 2019 r. Stanowią więc przejaw bieżących odniesień Sądu Najwyższego do problematyki funkcjonowania spółek handlowych w obrocie gospodarczym. Analizowana w nich materia problemowa jest zróżnicowana. Obejmuje zagadnienia dotyczące: przedawnienia roszczeń wierzyciela spółki osobowej kierowanego przeciwko jej wspólnikom, wpływu zabezpieczenia ustanowionego na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa na połączenie spółek przez przejęcie (art. 492 § 1 pkt 1 Kodeksu spółek handlowych) oraz rozwiązania spółki z o.o. z powołaniem się na występujący konflikt między wspólnikami.
Słowa kluczowe: orzecznictwo Sądu Najwyższego, spółki prawa handlowego, połączenie spółek handlowych, odpowiedzialność wspólników spółki jawnej, rozwiązanie spółki z o.o. przez sąd
dr Paweł Popardowski
The author is an assistant professor at the Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences in Warsaw, and a member of the Supreme Court Research and Analyses Office.
Problem Issues Concerning Commercial Partnerships and Companies in Current Case Law of the Supreme Court. Case Law Review
This case law review discusses three Supreme Court judgments concerning commercial partnerships or companies. They were issued in 2019, therefore, they express the Supreme Court’s current positions on various issues relating to the practical functioning of commercial partnerships and companies. The judgments contain analyses of diverse problem issues, including: limitation of claims asserted by a partnership’s creditor against its partners; the influence of security interest established pursuant to Article 23(1) of the Act on Special Principles of Removing the Legal Effects of Reprivatisation Decisions Concerning Real Estate in Warsaw Issued in Contravention of Law on company mergers by acquisition (Article 492(1)(1) of the Code of Commercial Partnerships and Companies), and dissolution of a limited liability company with reference to a conflict that arose between the shareholders.
Keywords: case law of the Supreme Court, commercial law partnerships and companies, merger of companies (commercial partnerships), liability of partners of a registered partnerships, dissolution of a limited liability company by a court
Bibliografia:
Dalkowska A. [w:] Szczególne zasady usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa. Komentarz, red. A. Dalkowska, LEX 2018.
Dalkowska A., Zabezpieczenie w postępowaniu administracyjnym, „Przegląd Prawa Publicznego” 2019/3.
Mariański A., Sukcesja praw i obowiązków publicznoprawnych – rozważania na tle art. 494 § 2 i 5 k.s.h.– polemika, „Przegląd Prawa Handlowego” 2003/12.
Matczak M., Opinia prawna w sprawie oceny konstytucyjności projektu ustawy o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich wydanych z naruszeniem prawa (druk nr 1056), http://obserwatoriumdemokracji.pl/wp-content/uploads/2017/02/i2608-16A.pdf.
Nowak M.J., Olech Z., Regulacja sukcesji administracyjnoprawnej w kodeksie spółek handlowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2008/1.
Oplustil K. [w:] J. Bieniak i in., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2019.
Pinior P. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J. Strzępka, Warszawa 2015.
Piotrowska A., Sukcesja praw i obowiązków publicznoprawnych – rozważania na tle art. 494 § 2 i 5 k.s.h., „Przegląd Prawa Handlowego” 2003/9.
Rodzynkiewicz M. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 4, Łączenie, podział i przekształcenie spółek. Przepisy karne. Komentarz. Art. 491–633, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Skorczyńska E., Sukcesja publicznoprawna w procesie łączenia się spółek na tle pojęcia następstwa prawnego w prawie administracyjnym, „Prawo Spółek” 2003/11
Skrodzka M.J., Skrodzki K. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2018.
Szumański A. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 4, Łączenie, podział i przekształcenie spółek. Przepisy karne. Komentarz do artykułów 491–633, Warszawa 2012.
dr hab. Dominika Wajda
Autorka jest adiunktem w Katedrze Prawa Handlowego w Instytucie Prawa Cywilnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz radcą prawnym w Warszawie (ORCID: 0000-0003-0540-818X).
Nieważność uchwały a niedopuszczeniu akcjonariusza do udziału w walnym zgromadzeniu – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 6.06.2018 r., III CSK 403/16
Glosowany wyrok dotyczy zaistnienia wady formalnej przy przeprowadzaniu walnego zgromadzenia, polegającej na niedopuszczeniu akcjonariusza do udziału w obradach oraz wpływu wyżej wskazanego uchybienia na ważność podjętej uchwały. Wbrew dotychczasowej linii orzeczniczej skład orzekający Sądu Najwyższego uznał we wskazanej sytuacji, że istnieją podstawy do stwierdzenia nieważności uchwały, abstrahując zupełnie od tego, czy głosy niedopuszczonego akcjonariusza miałyby wpływ na powzięcie skarżonej uchwały.
Słowa kluczowe: bezzasadne niedopuszczenie, udział w walnym zgromadzeniu, wada formalna, zaskarżenie uchwały
dr hab. Dominika Wajda
The author is an assistant professor at the Chair of Commercial Law, Institute of Civil Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, and an attorney at law in Warsaw (ORCID: 0000-0003-0540-818X).
Invalidity of a Resolution Preventing a Shareholder from Participation in the General Meeting. Commentary on Supreme Court Judgment of 6 June 2018, III CSK 403/16
The commented judgment concerns a legal defect in the holding of a general meeting, which defect consists in preventing a shareholder from participation in the meeting, and the consequences of the aforementioned defect for the validity of the adopted resolution. Contrary to the existing line of case law, the adjudicating panel of the Supreme Court considered in the above situation that there were grounds to declare the resolution invalid, completely disregarding the question whether the votes of the shareholder who was prevented from participation would have any influence on the adoption of the challenged resolution.
Keywords: groundless prevention [from participating in GM], participation in general meeting, formal defect, challenging a resolution
Bibliografia:
Koch A., Podważanie uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych, Warszawa 2011.
Kulgawczuk D., Pichet E., Bezzasadne niedopuszczenie akcjonariusza do udziału w walnym zgromadzeniu [w:] Prawo spółek w orzecznictwie Sądu Najwyższego (2011–2012) – okiem praktyków, red. R.L. Kwaśnicki, P. Letolc, „Monitor Prawniczy” 2012/20 – dodatek.
Opalska D., Obowiązek lojalności w spółkach kapitałowych, Warszawa 2015.
Wajda D., Jeszcze o uchybieniach formalnych przy podejmowaniu uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych [w:] Kodeks spółek handlowych po 15 latach obowiązywania, red. J. Frąckowiak, Warszawa 2018.
Mariusz Tomasz Kłoda
Autor jest asystentem w Katedrze Prawa Handlowego i Morskiego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz aplikantem radcowskim (ORCID: 0000-0003-0547-8647).
Rozstrzyganie sprawy absolutorium w spółdzielniach mieszkaniowych – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 7.12.2017 r., V CSK 206/17
W glosowanym wyroku Sąd Najwyższy rozważał dopuszczalność zastosowania art. 49 § 4 Prawa spółdzielczego do spółdzielni mieszkaniowych, w tym do spółdzielni mieszkaniowych, których walne zgromadzenia zostały podzielone na części. Przepis ten umożliwia szybkie pociągnięcie do odpowiedzialności organizacyjnej „nieskwitowanych” członków zarządu. Sąd Najwyższy poddał również analizie w tym orzeczeniu problem koincydencji czasowej między nieuzyskaniem absolutorium przez członków zarządu spółdzielni mieszkaniowych a ich odwołaniem na podstawie art. 49 § 4 Prawa spółdzielczego.
Słowa kluczowe: absolutorium, spółdzielnia, spółdzielnia mieszkaniowa, członek zarządu, odpowiedzialność
Mariusz Tomasz Kłoda
The author is an assistant lecturer at the Department of Commercial and Maritime Law of Faculty of Law and Administration of the Nicolaus Copernicus University in Torun and a trainee attorney at law (ORCID: 0000-0003-0547-8647).
Deciding on Granting a Discharge in Housing Cooperatives. Commentary on Supreme Court Judgment of 7 December 2017, V CSK 206/17
In the commented judgment the Supreme Court considered the applicability of Article 49(4) of the Cooperative Law Act to housing cooperatives, including such housing cooperatives whose general meetings were divided into smaller groups. This provision makes it possible for cooperatives to swiftly hold accountable those members of management boards who were not granted discharge. The Supreme Court also analysed, in the commented judgment, the issue of temporal coincidence between not granting discharge to members of the management boards of housing cooperatives and their recall pursuant to Article 49(4) the Cooperative Law Act.
Keywords: discharge (confirming performance of duties), cooperative, housing cooperative, management board member, liability
Bibliografia:
Herbet A., Pawłowski S., Zakrzewski P., Spółdzielcze kasy oszczędnościowo kredytowe. Komentarz, Warszawa 2014.
Kata R., Spółdzielczość w Polsce na tle innych krajów Unii Europejskiej – stan i współczesne wyzwania, „Roczniki Ekonomiczne Kujawsko-Pomorskiej Szkoły Wyższej w Bydgoszczy” 2016/9.
Kłoda M.T., Absolutorium dla ustępującego członka zarządu spółdzielni. Glosa do wyroku SN z 15.04.2015 r., IV CSK 452/14, „Przegląd Sądowy” 2016/9.
Kłoda M.T., Odwołanie członków zarządu przez walne zgromadzenie spółdzielni w związku z nieudzieleniem absolutorium – brak ograniczenia czasowego. Glosa do wyroku SN z 25.09.2014 r., II CSK 704/13, „Monitor Prawniczy” 2015/22.
Królikowska K. [w:] Prawo spółdzielcze i mieszkaniowe. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2018.
Pietrzykowski K., Spółdzielnie mieszkaniowe. Komentarz, Warszawa 2018.
Podsiadlik C., Spółdzielnie mieszkaniowe po zmianach – zagadnienia organizacyjne, cz. 2, „Monitor Prawniczy” 2008/10.
Popardowski P., Spółdzielnie w najnowszym orzecznictwie Sądu Najwyższego, „Glosa” 2017/2.
Słowik P., Prezesi spółdzielni już unicestwili niekorzystne dla nich orzecznictwo, „Dziennik. Gazeta Prawna” z 16.03.2017 r.
Słowik P., Sąd odkleja prezesów spółdzielni od stanowiska, „Dziennik. Gazeta Prawna” z 2.03.2017 r.
Stefaniak A., Prawo spółdzielcze. Ustawa o spółdzielniach mieszkaniowych. Komentarz, Warszawa 2018.
dr Jacek Trzewik
Autor jest adiunktem na Wydziale Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Lublinie (ORCID: 0000-0002-6462-6294)
Złożenie oferty elektronicznej w procedurze zamówień publicznych a elektroniczna forma czynności prawnej w prawie cywilnym – glosa do wyroku Krajowej Izby Odwoławczej z 4.01.2019 r., KIO 2611/18
Glosowany wyrok Krajowej Izby Odwoławczej (KIO) odnosi się do zagadnienia mającego kardynalne znaczenie praktyczne dla potencjalnych uczestników postępowania o udzielenie zamówienia publicznego – prawnej formy złożenia oferty przez wykonawcę. Jak wynika z treści art. 10a ust. 5 ustawy z 29.01.2004 r. – Prawo zamówień publicznych: „Oferty, wnioski o dopuszczenie do udziału w postępowaniu oraz oświadczenie, o którym mowa w art. 25a, w tym jednolity dokument, sporządza się, pod rygorem nieważności, w postaci elektronicznej i opatruje się kwalifikowanym podpisem elektronicznym”. Wobec wyraźnego powiązania regulacji prawnej Kodeksu cywilnego oraz Prawa zamówień publicznych dotrzymanie wymogów w zakresie formy czynności prawnej w przypadku składania oferty wydaje się zagadnieniem niekontrowersyjnym. Dokonana przez KIO wykładnia powołanych przepisów, prowadząca do wyodrębnienia w procedurze oceny ofert złożonych za pomocą środków komunikacji elektronicznej wcześniejszego etapu dokonanej w ten sposób elektronicznej czynności prawnej, tj. sporządzenia oświadczenia woli w postaci pierwotnie lub wtórnie elektronicznej, i nadająca znaczenie prawne temu rozróżnieniu, sugerować może jednak odmienny wniosek.
Słowa kluczowe: oferta, forma czynności prawnej, elektroniczna forma czynności prawnej, zamówienia publiczne
dr Jacek Trzewik
The author is an assistant professor at the Faculty of Law, Canon Law, and Administration of the John Paul II Catholic University of Lublin (ORCID: 0000-0002-6462-6294)
Submission of an Electronic Bid in a Public Procurement Procedure in the Context of the Electronic Form of a Juridical Act in the Civil Law. Commentary on Judgment of the National Appeals Chamber of 4 January 2019, KIO 2611/18
The commented resolution of the National Appeals Chamber concerns an issue of pivotal practical importance for the potential participants of a public contract procedure: the legal form of submission of a bid by the contractor. Pursuant to Article 10a(5) of the Act of 29 January 2004 - Public Procurement Law: ‘Bids, applications for admission to take part in the procedure, and the declaration referred to in Article 25a, including the single document, shall not be valid unless they are made electronically and provided with a qualified electronic signature.’ Due to the clear connection between the legal regulation of the Civil Code and that of the Public Procurement Law, it seems that meeting the requirements pertaining to the form of a juridical act in case of bid submission is an uncontroversial issue. The interpretation of the aforementioned provisions made by the NAC, resulting in separation in the evaluation procedure of bids submitted by means of electronic communication of the earlier stage of the electronic juridical act thus performed, i.e. preparation of a declaration of intention in an original or secondary electronic form, and attaching legal significance to that differentiation may, however, suggest a different conclusion.
Keywords: bid, form of a juridical act, electronic form of a juridical act, public procurement
Bibliografia:
Dubis W., Oświadczenie woli składane w drodze elektronicznej a pisemna forma czynności prawnych [w:] Prawne i ekonomiczne aspekty komunikacji elektronicznej, red. J. Gołaczyński, Warszawa 2003.
Garlicki L., Konstytucyjne źródła prawa administracyjnego [w:] System Prawa Administracyjnego, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, t. 2, S. Biernat i in., Konstytucyjne podstawy funkcjonowania administracji publicznej, Warszawa 2012.
Gordon Z., Charakter prawny postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, „Prawo Zamówień Publicznych” 2012/3.
Grześkowiak-Stojek D. [w:] Prawo zamówień publicznych. Komentarz, red. M. Jaworska, Legalis 2019.
Kocot W.J., Forma oświadczenia woli w dobie europeizacji polskiego prawa prywatnego [w:] Rozprawy z prawa cywilnego, własności intelektualnej i prawa prywatnego międzynarodowego. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Bogusławowi Gawlikowi, red. J. Pisuliński, P. Tereszkiewicz, F. Zoll, Warszawa 2012.
Machnikowski P., Radwański Z. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, A. Olejniczak, Warszawa 2019.
Moras M., Forma elektroniczna w zamówieniach publicznych na tle nowej regulacji prawnej, „Prawo Zamówień Publicznych” 2017/2.
Radwański Z., Uwagi o wykładni prawa cywilnego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2009/1.
Szostek D., Czynność prawna a środki komunikacji elektronicznej, Kraków 2004.
Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2018.
Wronkowska S., Zieliński M., Zasady techniki prawodawczej. Komentarz, Warszawa 1997.
Zatyka P., Elektroniczna komunikacja, „Zamówienia Publiczne. Doradca” 2018/12.
Zieliński M., Wyznaczniki reguł wykładni prawa, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1998/3–4.
Aleksandra Dzięgielewska
Autorka jest doktorantką w Zakładzie Praw Człowieka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz pracownikiem naukowym Deutsche Universität für Verwaltungswissenschaften Speyer.
Obejście zakazu reformationis in peius przez organ odwoławczy – glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30.01.2019 r., I FSK 2299/18
Zakaz reformationis in peius obowiązujący w postępowaniu administracyjnym jest istotną gwarancją procesową mającą na celu ochronę interesów podatnika. Organy skarbowe podejmują jednak próby wydawania decyzji z pominięciem zakazu orzekania na niekorzyść strony odwołującej się. Ma to miejsce w sytuacji, gdy mimo istnienia podstaw do wydania przez organ odwoławczy decyzji merytorycznej, podejmuje on decyzję uchylającą i przekazuje sprawę z powrotem do organu pierwszej instancji. Naczelny Sąd Administracyjny uznał, że chęć pominięcia zakazu reformationis in peius w żadnym przypadku nie może być czynnikiem decydującym przy wyborze organu między decyzją reformatoryjną a kasacyjną.
Słowa kluczowe: postępowanie administracyjne, postępowanie przed sądami administracyjnymi, zakaz reformationis in peius
Aleksandra Dzięgielewska
The author is a doctoral student at the Department of Human Rights, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, and a researcher of Deutsche Universität für Verwaltungswissenschaften Speyer.
Circumvention of the Reformationis in Peius Prohibition by the Appellate Authority. Commentary on Judgment of the Supreme Administrative Court of 30 January 2019, I FSK 2299/18
The prohibition of reformationis in peius, as provided for in the Polish administrative procedure, is one of the crucial guarantees whose aim is to protect taxpayers. As the practice shows, however, fiscal authorities make attempts to issue administrative decisions while ignoring the prohibition of deteriorating the situation of the person who filed an appeal. Such situations take place when, in spite of factual circumstances indicating a need for a decision on the merits, the respective appellate authorities overrule the previous decision and remands the case back to the first-instance authority. The Supreme Administrative Court stated that a willingness to circumvent the prohibition of reformationis in peius, can under no circumstances be the decisive factor when the authority chooses between amending the decision and reversing it, with the case being remanded to the first-instance authority.
Keywords: administrative procedure, procedure in front of administrative courts, the prohibition of reformationis in peius
Bibliografia:
Adamiak B., Borkowski J., Metodyka pracy sędziego w sprawach administracyjnych, Warszawa 2015.
Brolik J. [w:] C. Kosikowski, L. Etel i in., Ordynacja podatkowa. Komentarz, Warszawa 2013.
Dauter B., Metodyka pracy sędziego sądu administracyjnego, Warszawa 2018.
Golęba A. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. H. Knysiak-Molczyk, Warszawa 2015.
Postępowanie sądowoadministracyjne w praktyce, red. S. Babiarz, Warszawa 2015.
Woś T. [w:] Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, red. T. Woś, Warszawa 2016.
Wróbel A. [w:] A. Wróbel, M. Jaśkowska, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2018.
Zimmermann J., Polskie sądownictwo administracyjne (uwagi o projekcie ustawy o Naczelnym Sądzie Administracyjnym), „Krakowskie Studia Prawnicze” 1993–1994/26–27.
Zimmermann J., Zakaz reformationis in peius w postępowaniu administracyjnym i w postępowaniu sądowo-administracyjnym [w:] Księga pamiątkowa profesora Eugeniusza Ochendowskiego, Toruń 1999.
Kacper Wosiak
Autor jest doktorantem w Zakładzie Prawa Gospodarczego i Handlowego na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego (ORCID: 0000-0001-9428-0629).
Wyłączenie prawa pierwszeństwa w uchwale o podwyższeniu kapitału zakładowego stanowiącej zmianę umowy spółki – glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 21.10.2016 r., IV CSK 835/15
Zarówno w orzecznictwie, jak i literaturze przedmiotu rozbieżne oceny wywołuje kwestia stosowania art. 246 § 3 Kodeksu spółek handlowych do uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego, stanowiącej zmianę umowy spółki, w której pozbawia się wspólników prawa pierwszeństwa objęcia udziałów przy tym podwyższeniu. W glosowanym wyroku Sąd Najwyższy opowiedział się za poglądem negującym wymóg jednomyślności wspólników przy podejmowaniu tego rodzaju uchwał. Celem opracowania jest przedstawienie dodatkowych argumentów przemawiających za prawidłowością tezy komentowanego wyroku. W glosie prezentowane jest zapatrywanie, że omawiana kategoria uchwał nie ingeruje w prawa udziałowe wspólników i nie kształtuje ich treści, stąd brak podstaw do stosowania art. 246 § 3 k.s.h. Jest to wyłącznie aspekt wykonywania uprawnień wspólników. Ponadto w glosie rozważany jest charakter prawny czynności objęcia udziałów. W tym zakresie przedstawiane są argumenty za umownym charakterem czynności.
Słowa kluczowe: udział w spółce z o.o., podwyższenie kapitału zakładowego, prawo pierwszeństwa objęcia udziałów, zmiana umowy spółki z o.o., objęcie udziałów w spółce o.o.
Kacper Wosiak
The author is a doctoral student at the Department of Economic and Commercial Law, Faculty of Law, Administration and Economics, University of Wrocław (ORCID: 0000-0001-9428-0629).
Exclusion of Pre-Emptive Rights of Shareholders in a Resolution on an Increase of Share Capital Being an Amendment to the Articles of Association. Commentary on Supreme Court Judgement of 21 October 2016, IV CSK 835/15
Both in case law and among legal scholars it is a subject of discrepant views whether Article 246(3) of Code of Commercial Partnerships and Companies (CCPC) applies to a general meeting resolution on an increase of share capital, being an amendment to the articles of association, in which resolution shareholders are deprived of their pre-emptive rights. In the commented judgement, the Supreme Court accepted the view that denies the need for unanimity in adopting resolutions of this kind. This article intends to present additional reasons why the operative part of the commented judgement is correct. It argues that the category of resolutions in question do not interfere with or vary the substance of rights of the shareholders, therefore there are no grounds for applying Article 246(3) CCPC. This is only an aspect of the exercise of shareholders’ rights. Moreover, this article discusses the legal nature of an act of taking up new shares. In this respect arguments are provided in favour of a contractual nature of said act.
Keywords: share in a limited liability company, increase of share capital, pre-emptive right to take up shares, amendment to articles of association of a limited liability company, taking up shares in a limited liability company
Bibliografia:
Banaszczyk Z. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Bogajewska M., Kwaśnicki R.L., Podwyższenie kapitału zakładowego spółki z o.o. z wyłączeniem prawa pierwszeństwa, „Przegląd Prawa Handlowego” 2009/6.
Domański G., Goszczyk M., Prawo poboru a subemisja, „Przegląd Prawa Handlowego” 2005/7.
Goszczyk M. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2B, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 227–300, red. A. Opalski, Warszawa 2019.
Grykiel J., Wniesienie aportu do spółki z o.o., „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/4.
Herbet A. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 17A, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2015.
Kappes A., Charakter prawny akcji jako papieru wartościowego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2016/9.
Kidyba A., Komentarz aktualizowany do art. 1–300 Kodeksu spółek handlowych, LEX 2019.
Kopaczyńska-Pieczniak K. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2, Komentarz do art. 151–300, red. A. Kidyba, Warszawa 2018.
Litwińska-Werner M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2007.
Machnikowski P., Swoboda umów według art. 3531 KC. Konstrukcja prawna, Warszawa 2005.
Nowacki A., Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, t. 1, Komentarz. Art. 151–226 KSH, Warszawa 2018.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2A, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 151–226, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Oplustil K., Wyłączenie prawa pierwszeństwa do objęcia udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym spółce z o.o. – uwagi de lege lata i de lege ferenda, „Przegląd Prawa Handlowego” 2012/12.
Popiołek W., Akcja – prawo podmiotowe, Warszawa 2010.
Popiołek W., Charakter prawny zdarzenia prowadzącego do objęcia udziałów podwyższenia kapitału zakładowego spółki z ograniczoną odpowiedzialnością [w:] Kodeks spółek handlowych po dziesięciu latach, red. J. Frąckowiak, Wrocław 2013.
Potrzeszcz R., Siemiątkowski T. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 2, Tytuł III. Spółki kapitałowe. Dział I. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, red. T. Siemiątkowski, R. Potrzeszcz, Warszawa 2012.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Warszawa 2018.
Safjan M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Sójka T., Umowa objęcia akcji, Warszawa 2012.
Szajkowski A., Tarska M. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych. t. 2, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz do artykułów 151–300, Warszawa 2014.
Szajkowski A., Tarska M., Szumański A. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 2, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz do artykułów 151–300, Warszawa 2014.
Szlęzak A., Moskwa P., Kilka uwag o wnoszeniu aportów do spółek kapitałowych – na marginesie wyroku Sądu Najwyższego z 19 października 2006 r., „Przegląd Sądowy” 2012/1.
Szpunar A., Akcje jako papiery wartościowe, „Państwo i Prawo” 1993/11–12.
Michał Jeżyński
Autor jest doktorantem w Katedrze Prawa Karnego i Kryminologii Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie.
Odpowiedzialność pełnomocnika za przestępstwo nadużycia zaufania – glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 29.11.2017 r., II AKa 355/17
Glosowane orzeczenie jest kolejnym rozstrzygnięciem kształtującym reguły i zasady odpowiedzialności pełnomocników za prawidłową realizację pieczy nad interesami majątkowymi mocodawców. Uznając za dopuszczalne przypisanie odpowiedzialności karnej pełnomocnikowi strony za przestępstwo wskazane w art. 296 Kodeksu karnego, orzecznictwo jednocześnie kształtuje regułę, że odpowiedzialność taka nie ma charakteru absolutnego i podlega ograniczeniom z różnych przyczyn, których ocena uwzględniać musi zasadę subsydiarności prawa karnego względem innych gałęzi prawa.
Słowa kluczowe: zasada subsydiarności, nadużycie zaufania, pełnomocnik
Michał Jeżyński
The author is doctoral student at the Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law and Administration, Maria Curie-Sklodowska University in Lublin.
Attorney's Liability for the Offence of Breach of Trust. Commentary on Judgment of the Court of Appeal in Warsaw of 29 November 2017, II AKa 355/17
The commented judgment is yet another decision shaping the rules and principles of liability of attorneys for the proper implementation of care of the property interests of the principals. While considering admissible the allocation of criminal liability to the attorney of the party for the offence defined in Article 296 of the Criminal Code, case law introduces the rule that such liability is not absolute and can be limited for various reasons, any assessment of which reasons must take into account the principle of subsidiarity of criminal law vis-à-vis other branches of law.
Keywords: principle of subsidiarity, breach of trust, attorney
Bibliografia:
Bojarski M., Niektóre aspekty ustalenia związku przyczynowego w odniesieniu do karalnej niegospodarności, „Nowe Prawo” 1979/2.
Buczkowski K., Wojtaszek M., Przestępstwa gospodarcze w praktyce prokuratorskiej i sądowej, Warszawa 1998.
Domarus A., Skutek przestępny na gruncie przestępstwa nadużycia zaufania – zagadnienia wybrane, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2012/3.
Gnela B., Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny, Warszawa 2000.
Górniok O., Prawo karne gospodarcze. Komentarz, Toruń 1997.
Górniok O., Środki zapobiegania przestępczości gospodarczej w zaleceniach Rady Europy, „Państwo i Prawo” 1992/10.
Jagielska M., Odpowiedzialność za produkt, Warszawa 2009.
Kardas P. [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 3, Komentarz do art. 278–363, red. A. Zoll, Warszawa 2016.
Kardas P., Szkoda majątkowa jako znamię przestępstwa nadużycia zaufania, „Prokuratura i Prawo” 1996/7–8.
Kolasiński B., Szkoda w rozumieniu art. 46 § 1 k.k., „Prokuratura i Prawo” 2001/4.
Łętowska E., Ochrona niektórych praw konsumentów. Komentarz, Warszawa 2001.
Makarewicz J., Kodeks karny z komentarzem, Lwów 1932.
Marek A., Przestępstwa gospodarcze [w:] Prawo karne, red. A. Marek, V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2016.
Morawski L., Wykładnia w orzecznictwie sądów, Toruń 2002.
Peiper L., Komentarz do kodeksu karnego i prawa o wykroczeniach, Kraków 1936.
Pracki H., Nowe rodzaje przestępstw gospodarczych, „Prokuratura i Prawo” 1995/1.
Ratajczak A., Ochrona obrotu gospodarczego. Praktyczny komentarz, Warszawa 1994.
Sepioło-Jankowska I., Przestępstwo niegospodarności z art. 296 KK, Warszawa 2013.
Skorupka J., Glosa do postanowienia SN z 27.04.2001 r., I KZP 7/01, OSP 2002/1, poz. 23.
Sługocki L., Szkoda majątkowa spowodowana zachowaniem się sprawcy określonego przestępstwa obejmuje zarówno damnum emergens, jak i lucrum cessans. Glosa do uchwały SN z 21.06.1995 r., I KZP 22/95, „Państwo i Prawo” 1996/7.
Smyk M., Pełnomocnictwo według Kodeksu cywilnego, Warszawa 2010.
Zawiejski P., Szkoda jako znamię przestępstwa działania na szkodę spółki, „Przegląd Sądowy” 2008/7–8.
Zawłocki R. [w:] Kodeks karny. Część szczególna, t. 2, Komentarz. Art. 222–316, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2017.
Zawłocki R. [w:] System Prawa Handlowego, red. A. Szumański, S. Włodyka, t. 10, Prawo karne gospodarcze, red. R. Zawłocki, Warszawa 2018.
Zawłocki R., Podstawy odpowiedzialności karnej za przestępstwa gospodarcze, Warszawa 2004.
Ziemski K.M. [w:] System Prawa Administracyjnego, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, t. 5, A. Błaś, J. Boć, M. Stahl, K.M. Ziemski, Prawne formy działania administracji, Warszawa 2013.
Żółtek S., Prawo karne gospodarcze w aspekcie zasady subsydiarności, Warszawa 2009.
Mateusz Winczura
Autor jest doktorantem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.
Skarga kasacyjna od orzeczenia nieistniejącego – glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 31.08.2018 r., I CSK 300/18
Glosowane postanowienie uchyliło „czynność sądu apelacyjnego określoną jako wyrok” z uwagi na brak podpisu jednego z trzech sędziów pod sentencją zaskarżonego orzeczenia. W glosie prezentowane są zróżnicowane stanowiska nauki prawa oraz orzecznictwa Sądu Najwyższego na temat zagadnienia kwalifikowanej wadliwości wyroków i postanowień związanej z brakiem podpisów wszystkich członków składu orzekającego. Stanowisko Sądu Najwyższego zaprezentowane w glosowanym postanowieniu znajduje aprobatę i zostaje wzbogacone o dodatkowe argumenty dogmatyczne. Krytyce zostaje poddane natomiast samo rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego, który odstąpił od stabilnej linii orzeczniczej wskazującej na konieczność odrzucenia skargi kasacyjnej od orzeczenia nieistniejącego z uwagi na brak substratu zaskarżenia. Rozwiązaniu polegającemu na „uchyleniu czynności określonej jako wyrok” stawiane są zarzuty zarówno dogmatyczne, jak i teleologiczne oraz funkcjonalne.
Słowa kluczowe: orzeczenie nieistniejące, sententia non existens, orzeczenie niepodpisane, odrzucenie skargi kasacyjne
Mateusz Winczura
The author is a doctoral student at the Faculty of Law and Administration, University of Warsaw.
Cassation Appeal against Non-Existent Judgment. Commentary on Supreme Court Decision of 31 August 2018, I CSK 300/18
The commented decision reversed the ‘act of the appellate court referred to as a judgment’ due to lack of the signature of one of the three judges under the operative part of the judgment appealed against. In this commentary, there are presented diverse opinions of legal scholars and the Supreme Court regarding serious defects of the judgments and court orders – namely the lack of signatures of all members of the adjudicating panel. The opinion of the Supreme Court, as presented in the commented decision, is approved and additional arguments of theoretical nature are mentioned. However, the way Supreme Court decided the case based on these facts, reversing and remanding the case, is criticized, because the Court discontinued an established line of case law requiring the cassation appeal to be rejected as lacking the subject of the appeal. The solution which involves reversing the ‘act of the appellate court referred to as a judgement’ is criticized, with dogmatic, teleological and functional objections being raised.
Keywords: non-existent judgment, sententia non existens, unsigned judgment, rejection of a cassation appeal
Bibliografia:
Allerhand M., Nieważność wyroku z powodu nienależytego obsadzenia sądu, Lwów 1909.
Berutowicz W., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 1984.
Bladowski B., Orzeczenia nieistniejące w cywilnym postępowaniu odwoławczym, „Nowe Prawo” 1991/1–3.
Ereciński T., Apelacja w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2012.
Gapska E., Wady orzeczeń sądowych w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2009.
Grzegorczyk P., Jędrzejewska M., Weitz K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, Warszawa 2016.
Gudowski J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, Warszawa 2016.
Hanausek S., Orzeczenie sądu rewizyjnego w procesie cywilnym, Warszawa 1966.
Jucewicz A., Glosa do uchwały SN z 26.09.2000 r., III CZP 29/00, „Przegląd Sądowy” 2002/1.
Korzan K., Wyroki nieistniejące, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji” 1976/7.
Manowska M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Art. 1–50538, red. M. Manowska, Warszawa 2015.
Markiewicz K., Problem sententia non existens na tle orzecznictwa Sądu Najwyższego, „Rejent” 2002/11.
Matczak M, Pragmalingwistyka a prawoznawstwo. O zastosowaniu teorii aktów mowy w teorii prawa, „Acta Universitatis Wratislaviensis. Filozofia” 1999/36.
Matuszczak J., O wadach ogłoszenia wyroku przez sąd I instancji i ich eliminacji w postępowaniu cywilnym, „Przegląd Sądowy” 2018/6.
Miączyński A., Faktyczne i prawne istnienie orzeczenia w sądowym postępowaniu cywilnym, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace prawnicze” 1972/55.
Miączyński A., Skuteczność orzeczeń w postępowaniu cywilnym, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace prawnicze” 1974/67.
Piasecki K., Orzeczenia sądowe i ich podział [w:] System Prawa Procesowego Cywilnego, red. W. Berutowicz, t. 2, Postępowanie rozpoznawcze przed sądami pierwszej instancji, red. Z. Resich, Warszawa 1987.
Siedlecki W., Podstawy rewizji cywilnej, Warszawa 1959.
Siedlecki W., Zasady wyrokowania w procesie cywilnym, Warszawa 1957.
Sikora J., Orzeczenia nieistniejące, „Studia Cywilistyczne” 1978/29.
Stefko K., Wadliwe akty sądu w postępowaniu cywilnym [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa dla uczczenia pracy naukowej Kazimierza Przybyłowskiego, red. W. Osuchowski, M. Sośniak, B. Walaszek, Warszawa 1964.
Waśkowski E., Istota czynności procesowych, „Polski Proces Cywilny” 1937/24.
Wójcik M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, Komentarz do art. 1–729, red. A. Jakubecki, Warszawa 2017.
Zembrzuski T., Nieistnienie orzeczenia a nieważność postępowania. Glosa do postanowienia SN z 31.08.2018 r., I CSK 300/18, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2019/4.
dr Krzysztof Piotr Sokołowski, LL.M.
Autor jest adwokatem.
Pokrzywdzenie w skardze pauliańskiej a nieruchomość nadmiernie obciążona hipotekami – glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 22.10.2018 r., V ACa 1376/17
Glosowane orzeczenie dotyczy kwestii dowodowych oraz skargi pauliańskiej. Według Sądu zbycie nieruchomości obciążonej ponad miarę hipotekami nie może być skutecznie zaskarżone akcją pauliańską z powodu braku pokrzywdzenia. Z tym poglądem nie można się zgodzić. Przesłanki pokrzywdzenia wierzyciela zostały enumeratywnie wymienione w Kodeksie cywilnym, nie ma wśród nich hipotetycznej możliwości zaspokojenia się z nieruchomości przez wierzyciela pauliańskiego. Wyrok nie uwzględnia, że w egzekucji można uzyskać cenę nieruchomości wyższą niż obciążenie hipoteczne, tak że wierzyciel pauliański uzyska zaspokojenie. Tymczasem komentowany wyrok premiuje nielojalnego dłużnika uciekającego majątkiem.
Słowa kluczowe: pokrzywdzenie wierzyciela, akcja pauliańska, hipoteka
dr Krzysztof Piotr Sokołowski
The author is an advocate.
The Injury to the Paulian Creditor in the Context of Real Property Overladen with Mortgages. Commentary on the Judgement of the Court of Appeal in Warsaw from the 22nd October 2018, V ACa 1376/17
The commented judgment concerns evidence matters and the Paulian action. The court held that the alienation of a real estate overladen with mortgages in excess of its value cannot be challenged with the Paulian action since there is no injury to the creditor. This view is not to be followed. The grounds for finding an injury to the creditor are enumerated in the Polish Civil Code. Amongst them there is no mention of a hypothetic possibility of the Paulian creditor recovering the debt from the real estate in question. The judgment does not account for the fact that it is possible to achieve a higher selling price in foreclosure than the amount of mortgages, so that the debts owed to the Paulian creditor can be recovered. Moreover, the commented judgement favours a disloyal debtor who tries to evade foreclosure on their property.
Keywords: injury to the creditor, Paulian action, mortgage
Bibliografia:
Fiema J., O zaskarżaniu czynności dłużnika zdziałanych ze szkodą wierzycieli, Lwów 1937.
Hartmann B., Meikel G., Gesetz betreffend die Anfechtungen von Rechtshandlungen eines Schuldners außerhalb des Konkursverfahrens, Berlin 1913.
Jaeger E., Die Gläubigeranfechtung außerhalb des Konkurses, Berlin 1905.
Korzonek J. [w:] Encyklopedja podręczna prawa prywatnego, red. H. Konic, F. Zoll, J. Wasilkowski, t. 3, Warszawa 1937.
Korzonek J., Rosenblüth I., Kodeks zobowiązań. Komentarz, t. 1, Kraków 1936.
Lewandowski S. [w:] Logika dla prawników, red. A. Malinowski, Warszawa 2002.
Longchamps de Bérier R., Uzasadnienie projektu Kodeksu zobowiązań, t. 1, Warszawa 1936.
Łubkowski B. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2, red. Z. Resich, Warszawa 1972.
Popiołek W. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz do artykułów 450–1088, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2005.
Pyziak-Szafnicka M., Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika, Warszawa 1996.
Pyziak-Szafnicka M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2009.
Radwański Z., Zieliński M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2007.
Sokołowski K.P., Anmerkung zum Beschluss des Bayerischen LSG vom 10. März 2014 – L 16 AS 157/14 B ER, „Neue Zeitschrift für Sozialrecht” 2015/3.
Sokołowski K.P., Cywilne prawo – prawo spadkowe – zachowek – odpowiedzialność uprawnionego do zachowku za zapisy zwykłe i polecenia. Glosa do wyroku SA w Katowicach z 16.05.2014 r., I ACa 113/14, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2017/2.
Sokołowski K.P., Cywilne prawo – spadkowe prawo – zapis prawa majątkowego, które należy dopiero nabyć – ograniczenie odpowiedzialności spadkobiercy z tytułu zapisu. Glosa do wyroku SN z 7.03.2013 r., II CSK 486/12, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2016/3.
Sokołowski K.P., Das Arbeitslosengeld II für Unionsbürger, „Zeitschrift für europäisches Sozial- und Arbeitsrecht” 2011.
Sokołowski K.P., Der Unionsbürger als Empfänger des Alg II, „Zeitschrift für europäisches Sozial- und Arbeitsrecht” 2015/11–12.
Sokołowski K.P., Die Abtretbarkeit der Sicherungsgrundschuld nach der Neuregelung durch das Risikobegrenzungsgesetz, „Juristische Rundschau” 2009.
Sokołowski K.P., Die gemischte Schenkung. Eine dogmatische und rechtsvergleichende Analyse, München 2013.
Sokołowski K.P., Die Partei- und Prozessfähigkeit der Gesellschaft bürgerlichen Rechts, „Deutsch-Polnische Juristen-Zeitschrift” 2014/3.
Sokołowski K.P., Die Reallast – ausgewählte Probleme, „Zeitschrift für die notarielle Beratungs- und Beurkundungspraxis” 2011.
Sokołowski K.P., Effusum vel deiectum (art. 433 k.c.) a zalanie mieszkania, „Przegląd Sądowy” 2008/9.
Sokołowski K.P., E-Mail-Werbung als Spamming, „Wettbewerb in Recht und Praxis” 2008.
Sokołowski K.P., Ist die Reallast noch zeitgemäß?, „Zeitschrift für Immobilienrecht” 2011.
Sokołowski K.P., Manifestacja animi rem sibi habendi, „Przegląd Sądowy” 2014/10.
Sokołowski K.P., Nabycie nieruchomości przez Skarb Państwa na podstawie art. 713 Kodeksu Napoleona, „Rejent” 2016/4.
Sokołowski K.P., „Następca prawny” w rozumieniu art. 1 ust. 3 i art. 5 ustawy z 29.07.2005 r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości, „Przegląd Sądowy” 2009/2.
Sokołowski K.P., O bezprawiu legislacyjnym uwag kilka, „Przegląd Sądowy” 2016/3.
Sokołowski K.P., Odpowiedzialność uprawnionego do zachowku za legaty damnacyjne i polecenia według art. 998 § 1 k.c., „Rejent” 2015/7.
Sokołowski K.P., Parliamentary Sovereignty in the United Kingdom, „Przegląd Prawniczy Uniwersytetu Warszawskiego” 2009/3–4.
Sokołowski K.P., Posiadanie samoistne a zasiedzenie nieruchomości, „Państwo i Prawo” 2010/11.
Sokołowski K.P., Postępowanie cywilne – postępowanie wieczystoksięgowe – wpis w księdze wieczystej prawa własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa na podstawie art. 713 Kodeksu cywilnego Napoleona. Glosa do uchwały SN z 27.06.2013 r., III CZP 29/13, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2014/7–8.
Sokołowski K.P., Zasiedzenie lokalu i budynku warszawskiego, „Przegląd Sądowy” 2011/2.
Stawecki T., Winczorek P., Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2002.
Stecki L. [w:] Kodeks cywilny z komentarzem, t. 1, red. J. Winiarz, Warszawa 1989.
Taraszkiewicz L., Teorya akcyi pauliańskiej (Interpretacya Art. 1167 Kod. Nap.), Warszawa 1891.
Wróblewski J., Rozumienie prawa i jego wykładnia, Ossolineum 1980.
Paweł Stokłosa
Autor jest pracownikiem samorządowym oraz doktorantem w WSPiA Rzeszowskiej Szkoły Wyższej, Katedra Prawa Gospodarczego i Handlowego.
Odmowa przyznania pomocy ze środków Unii Europejskiej w związku ze stwierdzeniem stworzenia sztucznych warunków jej otrzymania – glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z 8.01.2019 r., III SA/Gd 793/18
Wyrok dotyczy odmowy przyznania pomocy pochodzącej ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich przez instytucję pośredniczącą wobec braku wykazania przez wnioskodawcę, że sprzęt zakupiony w ramach dofinansowania nie będzie wykorzystywany w ramach prowadzenia działalności gospodarczej w związku z istnieniem powiązań kapitałowych lub osobowych pomiędzy wnioskodawcą a przedsiębiorcą. Autor komentarza aprobująco ocenia stanowisko Sądu w zakresie konieczności stwierdzenia przesłanek niezbędnych do potwierdzenia wystąpienia powiązań osobowo-kapitałowych oraz oceny ich wpływu na realizowany projekt. Krytycznie zaś odnosi się do dokonanej przez Sąd wykładni przepisu stanowiącego podstawę prawną odmowy przyznania pomocy.
Słowa kluczowe: wyrok, pomoc ze środków Unii Europejskiej, powiązania osobowo-kapitałowe, odmowa przyznania pomocy
Paweł Stokłosa
The author is a local government employee (province self-government - Intermediate Body under the RADP 2014–2020), a doctoral student at the WSPIA University of Rzeszow, Department of Economic and Commercial Law.
Refusal to Grant Aid from EU Funds in Connection with Finding Artificial Conditions for Grant of the Same. Commentary on Judgment of the Provincial Administrative Court in Gdańsk of 8 January 2019, III SA/Gd 793/18
The judgment concerns the Intermediary Institution’s refusal to grant assistance from the European Agricultural Fund for Rural Development due to the applicant’s failure to demonstrate that the equipment purchased with the help of co-financing will not be used in the conduct of business activity, in connection with the existence of capital or personal links between the applicant and an entrepreneur. The commentator approves the position of the Court on the need to ascertain the conditions necessary to confirm the occurrence of personal and capital links and to assess their impact on the implemented project. However he criticizes the Court’s interpretation of the provision which constitutes the legal basis for the refusal to grant assistance.
Keywords: judgment, assistance from EU funds, personal and capital links, refusal to grant assistance
Bibliografia:
Godlewska M., Pojęcie nadużycia prawa w prawie UE, cz. 1, „Europejski Przegląd Sądowy” 2011/6.
Litwiniuk P., Z problematyki nadużycia prawa przez beneficjenta Wspólnej Polityki Rolnej, „Przegląd Prawa Rolnego” 2014/2.
Tobiasz Nowakowski
autor jest absolwentem Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego.
Konwersja umowy frankowego kredytu indeksowanego – glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 13.11.2018 r., VI ACa 694/18
Komentowane rozstrzygnięcie Sądu Apelacyjnego w Warszawie stanowi nową propozycję judykatury rozwiązania problemu skutków wadliwej klauzuli indeksacyjnej. Przede wszystkim autor krytycznie odnosi się do apriorycznego uznania, że oparcie mechanizmu indeksacji na bankowej tabeli kursów walut stanowi niedozwolone postanowienie umowne. Ponadto, wbrew sugestiom Sądu Apelacyjnego, abuzywności nie sposób dostrzec w mechanizmie pierwszego przeliczenia sumy kredytu na franki szwajcarskie. Bank nie ma tutaj możliwości arbitralnego oddziaływania na wysokość zobowiązania kredytobiorcy, ponieważ konsument zna wysokość kursu kupna waluty jeszcze przed zawarciem umowy.
Słowa kluczowe: umowa kredytu indeksowanego, ochrona praw konsumenta, zasada swobody umów
Tobiasz Nowakowski
The author is a graduate of the Faculty of Law and Administration, University of Lodz
Conversion of an Indexed CHF Loan Agreement. Commentary on Judgment of the Court of Appeal in Warsaw of 13 November 2018, VI ACa 694/18
The commented ruling of the Court of Appeal in Warsaw is the judicature’s new proposal for solving the problem of the effects of a defective indexation clause. First of all, the author criticizes the a priori recognition that basing the indexation mechanism on the bank currency rate table is an abusive contractual clause. In addition, contrary to the suggestions of the Court of Appeal, no abusiveness can be found in the mechanism of the first conversion of the loan amount into the Swiss franc. The bank has no possibility of arbitrarily affecting the amount of the debtor’s liability, because the consumer knows the currency buy rate before the contract is executed.
Keywords: indexed loan agreement, consumer rights protection, principle of freedom of contract
Bibliografia:
Bednarek M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. E. Łętowska, Warszawa 2013.
Czabański J., Walutowe klauzule waloryzacyjne w umowach kredytów hipotecznych, „Palestra” 2016/6.
Molis J. [w:] Prawo bankowe. Komentarz, t. 1, Komentarz do art. 1–92, red. F. Zoll, Warszawa 2005.
Nowakowski T., Wpływ nieprawidłowo określonej klauzuli zmiennego oprocentowania na skuteczność umowy kredytu udzielonego we franku szwajcarskim, „Palestra” 2019/1–2.
Radwański Z. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, Warszawa 2008.
Zoll F., Kilka uwag na temat tzw. redukcji utrzymującej skuteczność, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2000/1–2.
Grzegorz Borkowski
Autor jest sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego w stanie spoczynku.
Opłakane skutki zmiany interpretacji indywidualnej – wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 13.08.2019 r., II FSK 3292/17
Obowiązki płatnika (art. 8 Ordynacji podatkowej) wydają się proste: obliczyć, pobrać od podatnika i wpłacić w terminie podatek. Z jak wysokim – i niekiedy nieprzewidywalnym – ryzykiem wiąże się ta funkcja, wymownie obrazuje publikowany niżej wyrok. Mimo braku jakiejkolwiek „winy” płatnik miałby ponosić skutki błędu popełnionego przez organ wydający interpretację indywidualną, z czym nie sposób się zgodzić. Podzielam pogląd zawarty w zdaniu odrębnym od tego wyroku, którego najistotniejsze wywody również publikujemy.
Słowa kluczowe: indywidualna interpretacja prawa podatkowego, obowiązki płatnika, odpowiedzialność podatnika, zaliczka na podatek dochodowy
Grzegorz Borkowski
The author is a retired Supreme Administrative Court judge.
Disastrous Consequences of Change of a Tax Ruling. Judgment of the Supreme Administrative Court of 13 August 2019, II FSK 3292/17
The duties of a tax remitter (Article 8 of the Tax Ordinance Act) seem simple: calculate the tax amount, collect it from the taxpayer, and pay it on time. But the following judgment clearly illustrates how high - and sometimes unpredictable - risk that this function carries. Despite lack of any ‘fault’, the remitter would suffer the consequences of an error made by the authority that issued a tax ruling. This view can by no means be accepted. I share the view expressed in the dissenting judgment, whose main arguments are also presented here.
Keywords: tax ruling [individual interpretation of tax law], tax remitter’s duties, taxpayer’s responsibility, income tax advance payment
dr hab. Grzegorz Maroń
Autor jest profesorem w Katedrze Nauk Historyczno i Teoretycznoprawnych w Instytucie Nauk Prawnych Uniwersytetu Rzeszowskiego (ORCID: 0000-0002-3861-9103).
Odwołania biblijne w uzasadnieniach wyroków sądowych. Komparatystyczne studium orzecznictwa polskiego, czeskiego i irlandzkiego
W artykule omówiono problematykę wykorzystywania odwołań do Pisma Świętego w uzasadnieniach wyroków sądowych. Studium orzecznictwa polskiego, czeskiego i irlandzkiego dowodzi, że praktyka posiłkowania się przez sądy biblijnymi odniesieniami nie jest zależna od religijności społeczeństwa danego państwa czy typu kultury prawnej. Przeprowadzone studium ujawnia ponadto szereg funkcji pełnionych przez biblijne odwołania. Nawiązania do kulturowego wymiaru Pisma Świętego w tekście orzeczenia wspierają argumentację typowo prawną, ale jej nie zastępują. Kategorycznie nieuprawnione jest zakładanie, że sama obecność biblijnego odwołania w judykacie świadczy o potraktowaniu Pisma Świętego za normatywną podstawę decyzji stosowania prawa. Odwołania biblijne w uzasadnieniu orzeczenia nie naruszają per se wymogu legalizmu oraz światopoglądowej bezstronności władz publicznych. Pragmatyczna troska o społeczną legitymizację wyroków każe jednak posługiwać się z należytą ostrożnością i powściągliwością argumentum ad Scripturam w ramach sądowej retoryki.
Słowa kluczowe: uzasadnienie wyroku, argumentacja sądu, Biblia, Polska, Irlandia, Republika Czeska
dr hab. Grzegorz Maroń
The author is a professor at the Chair of Studies on History and Theory of Law, Faculty of Law and Administration, University of Rzeszów (ORCID: 0000-0002-3861-9103).
Biblical References in Statements of Reasons for Judgments. Comparative Study of the Polish, Czech, and Irish Case Law
Keywords: statement of reasons for a judgment, judicial argumentation, Bible, Poland, Ireland, Czech Republic
The paper deals with the issue of using references to the Holy Scriptures in statements of reasons for judgments. A study of the Polish, Czech, and Irish case law proves that the practice of courts referring to the Bible does not depend on the religiosity of a given country’s population or the type of legal culture. The study also reveals a number of functions realized by the biblical references. References to the cultural dimension of the Holy Scriptures in the text of the judgment support typical legal argumentation, but they do not replace it. It is absolutely unacceptable to assume that the mere presence of a scriptural reference in a court opinion means that the Holy Book is treated as the normative basis for the judicial decision. Biblical references in statements of reasons for a judgment do not intrinsically violate the requirement of legalism and impartiality of public authorities in terms of worldview. A pragmatic concern for the social legitimization of judgments, however, requires using the argumentum ad Scripturam as a tool of judicial rhetoric with due caution and restraint.
Keywords: statement of reasons for a judgment, judicial argumentation, Bible, Poland, Ireland, Czech Republic
Bibliografia:
Bork R., Slouching towards Gomorrah. Modern Liberalism and American Decline, New York 1996.
Carter S., The Religiously Devout Judge, „Notre Dame Law Review” 1989/5.
Charnock R., Argument and Persuasion: The Function of Literary References in Common Law Judgments [w:] Frameworks for Discursive Actions and Practices of the Law, red. G. Tessuto, V. Bhatia, J. Engberg, Newcastle 2018.
Góra-Błaszczykowska A., Pozaprocesowe znaczenie uzasadnień orzeczeń sądowych [w:] Sine ira et studio. Księga jubileuszowa dedykowana Sędziemu Jackowi Gudowskiemu, red. T. Ereciński, P. Grzegorczyk, K. Weitz, Warszawa 2016.
Griffen W.L., The Case for Religious Values in Judicial Decision-Making, „Marquette Law Review” 1998/2.
Janošek V., Náboženská tahanice v druhém senátu Ústavního soudu, https://www.epravo.cz/top/clanky/nabozenska-tahanice-v-druhem-senatu-ustavniho-soudu-99135.html (dostęp: 24.07.2019 r.).
Jäger P., Quae Sunt Caesaris, Caesari. Náboženskě Odkazy v Judikatuře [w:] Dny práva – 2010 – Days of Law, red. R. Dávid, D. Sehná-lek, J. Valdhans, Brno 2010.
Kotowski A., Krzewicki J., O związkach prawa, wolności i moralności w kontekście dyrektyw wykładni prawa – uwagi na tle sprawy „łódzkiego drukarza”, „Prokuratura i Prawo” 2018/12.
Koziara S., Frazeologia biblijna w języku polskim, Kraków 2001.
Łączkowski W., „Bezstronność” władz publicznych, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2006/2.
Margolis E., Authority Without Borders: The World Wide Web and the Delegalization of Law, „Seton Hall Law Review” 2011/3.
Maroń G., Odwołania biblijne w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i opiniach rzeczników generalnych Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, „Przegląd Prawa Publicznego” 2019/4.
Maroń G., Odwołania do literatury pięknej w uzasadnieniach orzeczeń sądowych, „Przegląd Sądowy” 2019/1.
Maroń G., Integralność religijna sędziego oraz argumentacja religijna w amerykańskim procesie orzeczniczym, Rzeszów 2018.
Maroń G., Modlitwa sędziego lub przysięgłych podczas procesu jako przedmiot zarzutu odwoławczego w postępowaniu karnym w świetle praktyki orzeczniczej sądów USA, „Prokuratura i Prawo” 2018/1.
Maroń G., Odwołania do filozofów w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, „Przegląd Prawa Publicznego” 2018/12.
Maroń G., Odwołania do Pisma Świętego w orzeczeniach sądów USA, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Prawnicza” 2016/18.
Noe M., A Legal Writing Resource: The Bible, „The Legal Apprentice” 2014/1.
Religijność Polaków i ocena sytuacji Kościoła katolickiego, https://www.cbos.pl/SPISKOM.POL/2018/K_147_18.PDF (dostęp: 24.07.2019 r.).
Religious Belief and National Belonging in Central and Eastern Europe, http://www.pewforum.org/2017/05/10/religious-belief-and-national-belonging-in-central-and-eastern-europe/ (dostęp: 24.07.2019 r.).
Rzucidło-Grochowska I., Grochowski M. (red.), Uzasadnienia decyzji stosowania prawa, Warszawa 2015.
Sahgal N., 10 key findings about religion in Western Europe, http://www.pewresearch.org/fact-tank/2018/05/29/10-key-findings-about-religion-in-western-europe/ (dostęp: 24.07.2019 r.).
Schauer F., Wise V.J., Nonlegal Information and the Delegalization of Law, „The Journal of Legal Studies” 2000/1.
Zgonjanin S., Quoting the Bible: The Use of Religious References in Judicial Decision-Making, „New York City Law Review” 2005/1.
dr Jan Ciechorski
Autor jest wykładowcą Wyższej Szkoły Humanitas w Sosnowcu, członkiem Komisji Ekspertów do spraw Ochrony Zdrowia Psychicznego przy Rzeczniku Praw Obywatelskich.
Odpowiedzialność szpitala za niezachowanie należytej staranności przez lekarza – glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdański z 27.03.2014 r., V ACa 100/14
W glosowanym wyroku sądy uwzględniły powództwo o zadośćuczynienie za zaniedbanie lekarza przeprowadzającego zabieg, w wyniku czego pozostawiono w ciele pacjentki igłę chirurgiczną. Powyższe zdarzenie miało miejsce w czasie funkcjonowania pozwanego szpitala w formie jednostki budżetowej, tym samym uznano następstwo prawne w tym zakresie nowo utworzonego samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej po tej jednostce. Stanowisko to absolutnie nie zasługuje na akceptację. W dotychczasowym orzecznictwie i doktrynie przyjmuje się brak tego następstwa. W okresie sprzed reform ustrojowych państwa szpitale funkcjonowały jako stationes fisci (rzadziej jako stationes municipii), przekształcenie ich w samodzielne podmioty prawa prowadziło w istocie do powstania nowego podmiotu (osoby prawnej). Jednakże dotychczasowy podmiot Skarb Państwa nie uległ likwidacji (zlikwidowano jedynie jego jednostkę), tym samym zobowiązania powstałe przed uzyskaniem przez taki szpital osobowości prawnej pozostają zobowiązaniami Skarbu Państwa. Tę podstawową regułę pominęły obydwa Sądy orzekające w sprawie, co w konsekwencji dyskwalifikuje wydane orzeczenia.
Słowa kluczowe: osoba prawna, następstwo prawne, odpowiedzialność odszkodowawcza, zaniedbanie lekarskie
Jan Ciechorski
The author is a lecturer at the Humanitas University in Sosnowiec, a member of the Ombudsman’s Committee of Experts in Mental Health Protection.
Hospital’s Liability for a Physician’s Lack of Due Diligence. Commentary on Judgment of the Court of Appeal in Gdańsk of 27 March 2014, V ACa 100/14
In the judgment, the courts awarded compensation for negligence of the operating surgeon who left a surgical needle in the patient's body. At the time of the event the defendant hospital functioned as a budgetary unit, thus in this respect the court recognized legal succession of the newly created independent public healthcare institution. This position absolutely does not deserve approval. Existing case law and legal literature are based on the premise that there is no such legal succession. In the period before the reform of state system of government, hospitals operated as stationes fisci (less often as stationes municipii), so their transformation into independent legal subjects in fact led to the creation of a new entity (legal person). However, the State Treasury has not been liquidated (only its budgetary unit was liquidated), thus any obligations that arose before such a hospital became a legal person remained obligations of the State Treasury. This basic rule was ignored by both courts adjudicating in the case, which consequently disqualifies their decisions.
Keywords: legal person, legal succession, liability in damages, medical negligence
Bibliografia:
Boratyńska M., Konieczniak P., Prawa pacjenta, Warszawa 2001.
Karkowska D., Prawa pacjenta, Warszawa 2009.
Krześ S. [w:] M. Filar, S. Krześ, E. Marszałkowska-Krześ, P. Zaborowski, Odpowiedzialność lekarzy i zakładów opieki zdrowotnej, Warszawa 2004.
Kubiak R., Prawo medyczne. Wykłady specjalizacyjne, Warszawa 2010.
Nesterowicz M., Prawo medyczne, Toruń 2000.
Śliwka M., Prawa pacjenta w prawie polskim na tle prawnoporównawczym, Toruń 2008.
