Europejskie analizy, raporty i badania dotyczące doradztwa zawodowego podkreślają przede wszystkim, że musi to być proces wieloetapowy, ciągły i spójny. Oparty nie tylko na predyspozycjach i talencie dziecka, ale biorący pod uwagę również realia i możliwości lokalnego rynku pracy. Uwzględniający ponadto predyspozycje uczniów, zmieniające się w zależności od rozwoju intelektualnego, zdobywanych doświadczeń, pasji i kompetencji społecznych.Fragment artykułu z miesięcznika "Dyrektor Szkoły" 2018/10
Doradztwo zawodowe to nie tylko ankietowe badania preferencji uczniów do wykonywania określonego rodzaju zawodu i myślenie życzeniowe przy tworzeniu ustaw i rozporządzeń. To spójny, realny i praktyczny system, w którym doświadczeni doradcy aktywnie pracują z uczniami na każdym poziomie edukacji.
Profesor Augustyn Bańka, zajmujący się naukowo psychologią społeczną oraz psychologią pracy i rozwoju zawodowego, zdefiniował doradztwo zawodowe jako poradnictwo ukierunkowane na dostosowanie się jednostki do rynku pracy i instytucji społecznych rynku pracy. Poradnictwo karier to odkrywanie scenariuszy życia umożliwiających przekraczanie granic, adaptację do różnych środowisk, asymilowanie wzorców pozwalających na mobilność psychiczną (Poznań 1995).
Przy doradztwie zawodowym najważniejsze jest patrzenie w perspektywie średnio- i długookresowej. Należy myśleć przyszłościowo i wyobrażać sobie kierunki zmian, nawet jeśli teraz wydają się one niewyobrażalne.
Według raportu Barometr zawodów 2018 do najbardziej deficytowych zawodów w 2017 r. należały m.in. kierowca samochodu ciężarowego, spawacz, pielęgniarka, położna, księgowy, krawiec, kierowca autobusu, kucharz, fryzjer, pracownicy budowlani i produkcji odzieży. Nadwyżkowy okazał się tylko jeden – ekonomista.
