Een Scandinavisch rapport over toekomstige uitdagingen en risico’s voor arbeidsinspecties en bedrijven schetst risico’s en opportuniteiten van de snel veranderende technologie, demografie en globalisering voor het welzijn op het werk. Maar ook de impact van klimaatverandering en de coronapandemie krijgen daarin extra aandacht, omdat ze erg ingrijpend zijn voor de werkende bevolking. Welke gevaren en risico’s houden deze fenomenen in, en vooral: wat kunnen we er aan doen?
Compliance21 oktober, 2020
Toekomstige uitdagingen voor arbeidsinspecties en bedrijven (2): klimaat en pandemie
Laten we beginnen met de klimaatverandering. Bijna niemand durft nog te ontkennen dat klimaatverandering een reëel gegeven is dat een steeds grotere impact heeft op onze manier van leven en werken.
In het rapport van de “Nordic Future of Work Group” wordt dit thema via twee verschillende aanvliegroutes onderzocht.
Enerzijds is er de directe en voelbare impact van klimaatverandering op werk. De temperaturen worden extremer, er zijn meer overstromingen (denk aan de stijgende zeespiegel), meer bosbranden enzovoort. Medewerkers die buiten werken worden aan deze gevaren blootgesteld, evenals reddingsdiensten zoals brandweer of civiele bescherming.
Anderzijds leidt klimaatverandering gestaag tot andere manieren van werken en consumeren. De nadruk komt meer te liggen op een circulaire economie en op ‘groene’ jobs.
In een circulaire economie worden producten gerecycleerd, gerenoveerd, geherfabriceerd en hergebruikt. Deze sectoren zullen groeien en meer risico’s met zich meebrengen. In de recyclagesector gebeuren nu al veel ongevallen. Blootstelling aan gevaarlijke stoffen is in deze sectoren evident.
Groene jobs zijn niet per definitie meer risicovol dan niet-groene jobs, maar we moeten toch uitkijken, want er zal op andere manieren en met nieuwe materialen gewerkt en geproduceerd worden. We denken dan bijvoorbeeld aan sectoren zoals zonnepanelen, windenergie, recyclage, elektrische auto’s e.d.
De vijf Scandinavische landen roepen op tot voorzichtigheid en stellen volgende maatregelen voor:
De coronapandemie
COVID-19 en klimaatverandering zijn met elkaar gelinkt: mensen en dieren zoeken nieuwe leefgebieden en komen in nauwer contact met elkaar. In een geglobaliseerde wereld met veel internationale mobiliteit is dat vragen om problemen. De kans op epidemies en pandemieën wordt daardoor groter, wat dan weer een risicoverhoging inhoudt voor bepaalde jobs zoals verpleegkundig personeel of andere functies in de eerstelijnszorg.
De coronapandemie heeft daarenboven het pad geëffend voor een nieuwe manier van werken, waarmee ook weer nieuwe gevaren en risico’s verbonden zijn. In deze nieuwe manier van werken staan digitale tools meer dan ooit centraal, en is de werkplek (vooral in de dienstensector) verhuisd naar het thuiskantoor.
Thuiswerk is natuurlijk een efficiënte oplossing om de verspreiding van een virus tegen te gaan. Maar het zorgt ook voor een conflict tussen werk en privé, en voor een minder scherpe grens tussen werknemers en werkgevers. De organisatie van werk en de controle erop verschuift immers van management/hiërarchische lijn naar de individuele medewerker. Er wordt zelfs gewag gemaakt van een individualisering van risico’s: werknemers moeten ieder voor zich omgaan met alleen werken, ergonomisch werken, werktijden, en bepalen hoe ze de grens tussen werk en privé kunnen bewaken.
Dit alles samen leidt de Nordic Future of Work Group tot onderstaande voorstellen:
Auteur: Michiel Sermeus
