Kontrola zarządcza w JST

Ryzyko w kontroli zarządczej

Proces zarządzania ryzykiem jest istotnym elementem kontroli zarządczej w jednostce samorządu. Ma on na celu zwiększenie prawdopodobieństwa osiągnięcia zaplanowanych priorytetów poprzez monitorowanie i identyfikację niebezpieczeństw.

Zarządzanie ryzykiem oparte jest na trzech krokach:

1. Identyfikacja ryzyka

Dokonują jej kierownicy jednostek organizacyjnych. W szczególności powinni oni sprawdzić czy metoda identyfikacji ryzyka jest spójna w całej jednostce, czy proces jest dokumentowany oraz czy w procesie identyfikacji ryzyka wykorzystuje się ustalenia audytu wewnętrznego i zewnętrznego. W tym celu kierownik może na przykład wyznaczyć komórkę organizacyjną odpowiedzialną za identyfikację ryzyka w całej jednostce lub nawet powołać specjalny zespół do tego zadania.

Podczas identyfikacji sprawdzane jest zarówno ryzyko dotyczące całej JST, jak i to odnoszące się do każdego istotnego obszaru jej działalności, programu czy projektu. Szczególną uwagę należy zwrócić na kluczowe rodzaje ryzyka związane z osiąganiem najważniejszych, wyznaczonych wcześniej, celów urzędu.

2. Analiza ryzyka

Kierownik jednostki, po przeprowadzeniu procesu identyfikacji ryzyka, na podstawie swojego doświadczenia i wiedzy, powinien być w stanie ocenić wpływ wystąpienia niekorzystnych zdarzeń na działalność jednostki. Jest to nazywane świadomym zarządzaniem ryzyka i obejmuje:

• określenie przyczyny i skutku zidentyfikowanego ryzyka,
• sprawdzenie ryzyka krzyżowego,
• oddzielenie ryzyka niewielkiego od istotnego,
• ocena rodzaju i kategorii ryzyka,
• powiązanie ryzyka z celami organizacji.

3. Reakcja na ryzyko

Ryzyko wymaga określonych zachowań na dane zagrożenie. Mogą być to np. przeniesienie, tolerowanie, działanie lub wycofanie się. Podjęte czynności zależne są od wniosków wysnutych podczas poprzednich etapów zarządzania ryzykiem.