Skarga nadzwyczajna w sprawach cywilnych
prof. dr hab. Tadeusz Ereciński
Uniwersytet Warszawski, Sędzia Sądu Najwyższego w stanie spoczynku
prof. dr hab. Karol Weitz
Uniwersytet Warszawski, Sędzia Sądu Najwyższego
Skarga nadzwyczajna w sprawach cywilnych
Autorzy poddali analizie charakter skargi nadzwyczajnej wprowadzonej ustawa o Sądzie Najwyższym z 8.12.2017 r. Ocenili również skutki wprowadzenia tego nowego nadzwyczajnego środka zaskarżenia, stanowiącego poważne zagrożenie dla stabilności prawomocnych orzeczeń i tym samym pewności i przewidywalności systemu prawnego w Polsce. Wskazali na zasadnicze wątpliwości dotyczące dopuszczalności skargi nadzwyczajnej i jej stosunku do innych nadzwyczajnych środków zaskarżenia. Krytyce poddali regulacje dotycząca podstaw skargi nadzwyczajnej, podmiotów uprawnionych do jej wniesienia i terminu, w ciągu którego może ona być złożona. Podkreślili podobieństwo skargi nadzwyczajnej do dawnej rewizji nadzwyczajnej.
Słowa kluczowe: skarga nadzwyczajna, podstawy skargi nadzwyczajnej, prawomocność orzeczeń, skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, Prokurator Generalny, ławnicy w Sądzie Najwyższym
Extraordinary complaint in civil cases
The authors analyzed the nature of the extraordinary complaint introduced by the Act on the Supreme Court of 8 December 2017. They also assessed the effects of introducing this new extraordinary remedy, which poses a serious threat to the stability of final decisions and thus the certainty and predictability of the legal system in Poland. They pointed out the fundamental doubts regarding the admissibility of the extraordinary complaint and its relation to other extraordinary remedies. They criticized the regulations regarding the basis of the extraordinary complaint, the entities entitled to lodge it and the date within which it can be submitted. They emphasized the similarity of the extraordinary complaint to the previous extraordinary review.
Keywords: extraordinary complaint, grounds of extraordinary complaint, finality of judgments, complaint for declaring a final decision contrary to law, General Prosecutor, lay judges in the Supreme Court
Bibliografia:
Bagińska L., Skarg kasacyjna i nadzwyczajna w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2018
Balcerzak M., Skarga nadzwyczajna do Sądu Najwyższego w kontekście skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, „Palestra” 2018/1–2
Ereciński T., O nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego w ogólności, „Przegląd Sądowy” 1996/10
Ereciński T. [w:] System prawa procesowego cywilnego, t. 3, cz. 1, Środki zaskarżenia, red. J. Gudowski, Warszawa 2013
Góra-Błaszczykowska A., Skarga nadzwyczajna i wniosek o unieważnienie prawomocnego orzeczenia według ustawy o Sądzie Najwyższym [w:] Ars in vita Ars in iure. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Januszowi Jankowskiemu, red. A. Barańska, S. Cieślak, Warszawa 2018
Gruszecka D., Podstawy skargi nadzwyczajnej w sprawach karnych – uwagi w kontekście „wypełnienia luk” w systemie środków zaskarżenia, „Palestra” 2018/9
Grzegorczyk P., Stabilność prawomocnych orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych w świetle standardów konstytucyjnych i międzynarodowych [w:] Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego a Kodeks postępowania cywilnego, red. T. Ereciński, K. Weitz, Warszawa 2010
Grzegorczyk P., Dopuszczalność i kształt apelacji w postępowaniu cywilnym – perspektywy przyszłej regulacji z uwzględnieniem standardów konstytucyjnych i międzynarodowych [w:] Postępowanie rozpoznawcze w przyszłym Kodeksie postępowania cywilnego, red. K. Markiewicz, A. Torbus, Warszawa 2014
Grzegorczyk P., Weitz K. [w:] Konstytucja RP. Komentarz, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016
Krajewski J., Nadzór judykacyjny nad prawomocnymi orzeczeniami w polskim procesie cywilnym, Toruń 1963
Opinia Iustitii o prezydenckim projekcie ustawy o Sądzie Najwyższym z dnia 14 listopada 2017 r., pkt II, https://www.iustitia.pl/dzialalnosc/opinie-i-raporty
Rechberger W.H., Simotta D.-A., Grundriss des österreichischen Zivilprozessrechts. Erkenntnisverfahren, Wien 2017
Uzasadnienie projektu ustawy o Sądzie Najwyższym przedstawionego przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, druk sejm. nr 2003, VIII kadencja, http://www.sejm.gov.pl.
Szczucki K., Ustawa o Sądzie Najwyższym. Komentarz, Warszawa 2018
Weitz K., Gołąb A. [w:] An evaluation study of national procedural laws and practices in terms their impact on the free circulation judgments and on the equivalence and effectiveness of the procedural protection of consumers under EU consumer law, Strand 1, Mutual Trust and Free Circulation of Judgments, prepared by B. Hess, M. Requejo Isidoro, F. Gascón Inchausti, P. Oberhammer, E. Storskrubb, G. Cuniberti, Ch. Kern, K. Weitz, X. Kramer, czerwiec 2017, https://publications.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/531ef49a-9768-11e7-b92d-01aa75ed71a1/language-en, s. 302–304 (dostęp: 2.01.2019 r.)
Weitz K. [w:] System prawa procesowego cywilnego, t. 3, cz. 2, Środki zaskarżenia, red. J. Gudowski, Warszawa 2013
Zembrzuski T., Wpływ wprowadzenia skargi nadzwyczajnej na skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, „Przegląd Sądowy” 2019/2
dr hab. Tadeusz Zembrzuski
adiunkt w Katedrze Postępowania Cywilnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego; członek Biura Studiów i Analiz Sądu Najwyższego
Wpływ wprowadzenia skargi nadzwyczajnej na skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia
Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem umożliwia zaskarżenie orzeczenia, którego wydanie stało się źródłem szkody, a które to orzeczenie pozostaje jednocześnie w oczywisty i rażący sposób sprzeczne z prawem. Postępowanie przed Sądem Najwyższym służy wyjaśnieniu, czy wydaniu prawomocnego orzeczenia towarzyszyło popełnienie deliktu sądowego. Uwzględnienie skargi kreuje prejudykat na potrzeby późniejszego właściwego postępowania odszkodowawczego prowadzonego przeciwko Skarbowi Państwa. Zgodnie z art. 4245 § 1 pkt 5 k.p.c., elementem konstrukcyjnym skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia jest wykazanie, że wzruszenie zaskarżonego wyroku w drodze innych środków prawnych nie było i nie jest możliwe. Wniesienie tego środka prawnego jest dopuszczalne wówczas, gdy zachodzi obiektywna i weryfikowalna niemożność złożenia i rozpoznania jakiegokolwiek innego środka zaskarżenia. Ocena spełnienia tego warunku nie ogranicza się do weryfikacji działań i czynności procesowych podejmowanych przez stronę skarżącą, lecz należy zbadać, czy wszystkie istniejące w systemie prawnym środki okazały się bezskuteczne, a ponadto czy jakikolwiek legitymowany podmiot dysponuje wciąż możliwym do zastosowania instrumentem procesowych umożliwiającym uchronienie strony przed powstaniem szkody judykacyjnej. Wprowadzenie do systemu środków zaskarżenia skargi nadzwyczajnej spowodowało, że skuteczne wniesienie skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia zostało ograniczone. Można bronić poglądu, że wystąpienie przez stronę z wnioskiem o sporządzenie i złożenie skargi nadzwyczajnej nie otwiera możliwości skutecznego wniesienia skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia. Strony i uczestnicy postępowań cywilnych zyskali dodatkowy nadzwyczajny środek zaskarżenia w postaci skargi nadzwyczajnej, na którego wniesienie nie mają jednak realnego wpływu. Jednocześnie ograniczono stronom możliwość korzystania z instrumentu procesowego nie zmierzającego wprawdzie do obalenia kwestionowanego rozstrzygnięcia, lecz służącego dochodzeniu wyrządzonej im szkody judykacyjnej.
Słowa kluczowe: środki zaskarżenia, nadzwyczajne środki zaskarżenia, skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, odszkodowanie za niezgodne z prawem działanie, skarga nadzwyczajna, uchylenie zaskarżonego orzeczenia, uzupełnianie luk w systemie środków zaskarżenia, pierwszeństwo środka zaskarżenia
Eradication of a complaint for declaring a final judgment contrary to law as a consequence of introducing the extraordinary complaint
A complaint for declaring a final judgment contrary to law allows appealing against a judgment the issuing of which gave rise to injury while explicitly and blatantly breaching the law. Proceedings before the Supreme Court serve the purpose of clarifying whether the issue of a final judgment had involved judicial lawlessness. Upholding the complaint generates a preliminary ruling for purposes of subsequent actual compensation claim proceedings against the State Treasury. Pursuant to Article 4245 § 1 item 5 of the Civil Proceedings Code, a complaint for declaring a final judgment contrary to law is developed against the structure of proving that the withdrawal of an appealed judgment with the use of other legal measures has not been and is not feasible. The application of such legal measure shall be admissible once an objective and verifiable impossibility of filing or reviewing any other appeal measure has been confirmed. An evaluation of related circumstances and of how the condition has been met will not be limited to a review of actions and related actions or procedural steps taken by the plaintiff – the ineffectiveness of all measures available in the legal system will be examined; furthermore, it will have to be established if any legitimate entity holds any procedural instrument allowing the given party to be protected against a judicial injury arising. Introducing the extraordinary complaint to the appeal measures system has resulted in an impossibility to take effective complaint for declaring a final judgment contrary to law. A party’s motion for the drafting and filing of an extraordinary complaint does not open options of effective complaint for declaring a final judgment contrary to law. If, conversely, none of the duly authorised entities files and extraordinary complaint, the party cannot take a complaint for declaring a final judgment contrary to law, for reasons of term expiry. Parties to and participants of civil proceedings have gained a supplementary extraordinary appeal measure – the extraordinary complaint – they have no actual impact on in terms of its filing. Concurrently, parties have lost a procedural instrument – which, while not designed to rebut the questioned ruling, did serve the purpose of examining the judicial injury suffered.
Keywords: measures of appeal, extraordinary measures of appeal, complaint for declaring a final judgment contrary to law, compensation for unlawful action, extraordinary complaint, setting aside of the judgment under appeal, filling gaps in the appeal measures system, appeal measure precedence
Bibliografia:
Bagińska L., Skarga kasacyjna i nadzwyczajna w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2018
Balcerzak M., Skarga nadzwyczajna do Sądu Najwyższego w kontekście skargi do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, „Palestra” 2018/1–2
Banaszczyk Z., Odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną niezgodnym z prawem prawomocnym orzeczeniem lub ostateczną decyzją (art. 4171 § 2 k.c.), „Palestra” 2006/5–6
Błaszczak Ł., Szynal M., Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, „Prawo Spółek” 2005/4
Cichorska M., Kilka uwag o charakterze postępowania kasacyjnego, „Polski Proces Cywilny” 2017/2
Ereciński T., Kilka uwag o modelu kasacji w sprawach cywilnych [w:] Z zagadnień współczesnego prawa cywilnego. Księga pamiątkowa ku czci prof. Tomasza Dybowskiego, „Studia Iuridica” 1994, t. 21
Ereciński T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Postępowanie rozpoznawcze, t. 2, red. Ereciński T., Warszawa 2012
Ereciński T., Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia [w:] Prawo prywatne czasu przemian. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Stanisławowi Sołtysińskiemu, Poznań 2005
Ereciński T. [w:] System prawa procesowego cywilnego, red. T. Ereciński, t. 3, Środki zaskarżenia, cz. 1, red. J. Gudowski, Warszawa 2013
Ereciński T., Weitz K., Skarga nadzwyczajna w sprawach cywilnych, „Przegląd Sądowy” 2019/2
Góra-Błaszczykowska A., Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, Komentarz, red. A. Góra-Błaszczykowska, Warszawa 2013
Góra-Błaszczykowska A., Skarga nadzwyczajna i wniosek o unieważnienie prawomocnego orzeczenia według ustawy o Sądzie Najwyższym z 8.12.2017 r. [w:] Ars in vita. Ars in iure. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Januszowi Jankowskiemu, red. A. Barańska, S. Cieślak, Warszawa 2018
Gruszecka D., Podstawy skargi nadzwyczajnej w sprawach karnych – uwagi w kontekście „wypełniania luk w systemie środków zaskarżania”, „Palestra” 2018/9
Grzegorczyk P., Dopuszczalność skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia w sądowym postępowaniu egzekucyjnym, „Przegląd Sądowy” 2007/2
Gudowski J., Kasacja w świetle projektu Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego (z uwzględnieniem aspektów historycznych i prawnoporównawczych), „Przegląd Legislacyjny” 1999/4
Gudowski J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Postępowanie rozpoznawcze, t. 2, red. T. Ereciński, Warszawa 2012
Gudowski J., O kilku naczelnych zasadach procesu cywilnego – wczoraj, dziś, jutro [w:] Prawo prywatne czasu przemian. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Stanisławowi Sołtysińskiemu, red. A. Nowicka, Poznań 2005
Gudowski J., Pogląd na kasację [w:] Proces cywilny. Nauka. Kodyfikacja. Praktyka. Księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Feliksowi Zedlerowi, red. P. Grzegorczyk, K. Knoppek, M. Walasik, Warszawa 2012
Gudowski J., Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia [w:] System prawa procesowego cywilnego, red. T. Ereciński, t. 3, Środki zaskarżenia, cz. 1, red. Gudowski J., Warszawa 2013
Gudowski J., Węzłowe problemy skargi o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, „Przegląd Sądowy” 2006/1
Hanausek S., Orzeczenie sądu rewizyjnego w procesie cywilnym, Warszawa 1966
Hanausek S., System zaskarżania orzeczeń sądowych w nowym polskim postępowaniu cywilnym, „Studia Cywilistyczne” 1967/9
Krajewski J., Nadzór judykacyjny nad prawomocnymi orzeczeniami sądów cywilnych, Toruń 1963
Majer W., Rzecz o instancyach sądowych i sądzie kasacyjnym, „Rocznik Towarzystwa Naukowego z Uniwersytetem Jagiellońskim złączonego”, Kraków 1849
Manowska M., Zmiany w kodeksie postępowania cywilnego wprowadzone w 2004 r., „Przegląd Sądowy” 2005/5
Miączyński A., Zaskarżenie uzasadnienia orzeczenia sądowego w postępowaniu cywilnym, „Nowe Prawo” 1971/5
Miączyński A., Z dyskusyjnej problematyki rewizji nadzwyczajnej w postępowaniu cywilnym, „Studia Cywilistyczne” 1967, t. 10
Michalska-Marciniak M., Formy ograniczenia dostępu do sądu wyższego w sprawach cywilnych (analiza modelu teoretycznego) [w:] Aequitas sequitur legem. Księga jubileuszowa z okazji 75. urodzin Profesora Andrzeja Zielińskiego, red. K. Flaga-Gieruszyńska, G. Jędrejek, Warszawa 2014
Michalska-Marciniak M., Zasada instancyjności w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2013
Nowosielski R., Śledź M., Skarga o stwierdzenie niegodności z prawem prawomocnego orzeczenia w praktyce i orzecznictwie, „Monitor Prawniczy” 2008/19
Pietrzkowski H., Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, „Przegląd Sądowy” 2005/4
Resich Z., Rewizja nadzwyczajna w procesie cywilnym, „Studia Cywilistyczne” 1975, t. 25–26
Resich Z., Środki odwoławcze w kodeksie postępowania cywilnego [w:] Księga pamiątkowa ku czci Kamila Stefki, Warszawa–Wrocław 1967
Rusek F., Założenia i podstawy rewizji nadzwyczajnej, „Nowe Prawo” 1973/9
Sanetra W., Uwagi o skardze o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia – ze szczególnym uwzględnieniem spraw z zakresu prawa pracy, „Przegląd Sądowy” 2005/9
Siedlecki W., System zaskarżania orzeczeń sądowych w kodeksie postępowania cywilnego PRL, „Państwo i Prawo” 1957/6
Siedlecki W., Z prac Komisji Kodyfikacyjnej nad nowym kodeksem postępowania cywilnego PRL, „Studia Cywilistyczne” 1961, t. 1
Sorysz M., Terminy w polskim procesie cywilnym, Warszawa 2007
Szczucki K., Ustawa o Sądzie Najwyższym. Komentarz, Warszawa 2018
Świtaj K., Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, Warszawa 2014
Waligórski M., Podstawy kasacyjne procesu cywilnego w świetle różnicy pomiędzy faktem i prawem, Lwów 1936
Waligórski M., Polskie prawo procesowe cywilnego. Funkcja i struktura procesu, Warszawa 1947
Waligórski M., Środki odwoławcze kodeksu postępowania cywilnego w oświetleniu materiałów Komisji Kodyfikacyjnej, „Nowy Proces Cywilny” 1933/10
Wiśniewski T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz Lex, red. H. Dolecki, T. Wiśniewski, t. 2, Warszawa 2013
Zembrzuski R, Extraordinary Complaint in Civil Proceedings under Polish Law, „Access to Justice in Eastern Europe” 2019/1 (w druku).
Zembrzuski T., Komplementarność nadzwyczajnych środków zaskarżenia – skarga kasacyjna a skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego wyroku [w:] Wokół problematyki środków zaskarżenia w postępowaniu cywilnym, red. M. Michalska-Marciniak, Sopot 2015
Zembrzuski T., Skarga kasacyjna. Dostępność w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2011
Zembrzuski T., Skarga o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia jako instrument dochodzenia od Skarbu Państwa naprawienia szkody wyrządzonej wydaniem orzeczenia sądowego w postępowaniu cywilnym, „Studia Iuridica” 2007, t. 47
Zieliński A., Konstytucyjny standard instancyjności postępowania sądowego, „Państwo i Prawo” 2005/11
Paweł Rygiel
sędzia Sądu Apelacyjnego w Krakowie
Losowy przydział spraw cywilnych w sądzie II instancji
Przydział spraw w sądzie II instancji, mający wpływ na funkcjonowanie organizacyjne wydziałów odwoławczych, odbywa się zgodnie z zasadami losowego przydziału spraw i niezmienności składu wynikającymi z przepisów wprowadzonych nowelizacją z 12.07.2017 r. do ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych.
Przydzielanie spraw referentom (sędziom i asesorom) nie budzi zasadniczych zastrzeżeń, powstają jednak wątpliwości co do kształtowania składów wieloosobowych w drodze losowania przez system informatyczny. Ukształtowanie przez Ministra Sprawiedliwości zasad losowania składów sądu aktem wykonawczym nie ma uzasadnienia w zakresie delegacji ustawowej zawartej w art. 41 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych oraz jest sprzeczne z przyjętymi rozwiązaniami ustawowymi. Ponadto sposób ukształtowania przepisów dotyczących przydziału spraw i formowania składów sądu dezorganizuje pracę wydziałów odwoławczych, narusza zasady racjonalności oraz wymogi dotyczące zapewnienia sprawności postępowania.
Wprowadzenie zasady niezmienności składu powoduje, że naruszenie przepisów ustawowych w tym zakresie może prowadzić do nieważności postępowania we wszystkich przypadkach, w których skład sądu będzie niewłaściwie ukształtowany pod względem podmiotowym.
Słowa kluczowe: zasady przydziału spraw sędziom, losowy przydział spraw, niezmienność składu
Random assignment of civil cases in the courts of the second instance
The allocation of cases in the second instance court, affecting the organizational functioning of the appeal departments, takes place in accordance with the rules of random assignment of cases and constancy the composition of the court, both resulting from the provisions introduced by the amendment of 12.07.2017 to the Law on the system of common courts.
Assigning cases to the judges and apprentice judges does not raise fundamental objections, however, there are doubts about the formation of multi-person benches of the court by lot by the IT system. Formation by the Minister of Justice of the rules of random electronic selection of court benches by an executive act is not justified in terms of the statutory delegation included in art. 41 of the Act - Law on the System of Common Courts, as well as it is contrary to the adopted statutory solutions. In addition, the manner of shaping the provisions regarding the allocation of cases and the formation of court compositions disorganizes the work of appeal divisions, violates the principle of rationality and requirements for ensuring the efficiency of the proceedings.
The introduction of the principle of constancy of the composition of the court makes that the violation of statutory provisions in this respect may lead to the invalidity of proceedings in all cases in which the composition of the court will be shaped improperly in terms of the subject.
Keywords: random allocation of cases, constancy of the composition of the court, statutory judge
Bibliografia:
Ereciński T., Gudowski J., Iwulski J.; Prawo o ustroju sądów powszechnych. Ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa, Komentarz, Warszawa 2009
Gudowski J., Państwo prawa to niezależne sądy. Jacek Gudowski w rozmowie z Krzysztofem Sobczakiem, Warszawa 2018
Łazarska A., Niezawisłość sędziowska i jej gwarancje w procesie cywilnym, Warszawa 2018
Łazarska A., Rzetelny proces cywilny, Warszawa 2012
Nowicki M.A., Wokół Konwencji Europejskiej. Komentarz do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Warszawa 2017
dr hab. Rafał Adamus
profesor Uniwersytetu Opolskiego
Umorzenie postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku upadłego celem otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego
Niniejszy artykuł dotyczy problemu dopuszczalności umorzenia postępowania upadłościowego obejmującego likwidację majątku upadłego na podstawie przepisów Prawa upadłościowego i naprawczego, w brzmieniu obowiązującym do 31.12.2015 r., celem umożliwienia dłużnikowi otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego. Stan upadłości dłużnika z istoty rzeczy zamyka mu drogę do postępowania restrukturyzacyjnego. Przepisy przejściowe nie wprowadziły łącznika pomiędzy trwającym – w dniu wejścia w życie Prawa restrukturyzacyjnego -– postępowaniem upadłościowym obejmującym likwidację majątku upadłego a postępowaniami restrukturyzacyjnymi. Upadłość likwidacyjna, do której stosuje się dotychczasowe przepisy Prawa upadłościowego i naprawczego, może ulec zmianie w upadłość układową, niemniej układ pod rządem poprzednio obowiązujących przepisów daje dłużnikowi mniejsze możliwości restrukturyzacji.
Słowa kluczowe: umorzenie postępowania upadłościowego, postępowanie restrukturyzacyjne, układ
Cancellation of bankruptcy proceedings involving liquidation of the bankrupt's assets to open restructuring proceedings
This study concerns the problem of the admissibility of the dismissal of bankruptcy proceedings involving the liquidation of the bankrupt's assets which have been opened under the provisions of the Bankruptcy and Reorganization Law, in force until December 31, 2015, to enable the debtor to enter into restructuring proceedings. The status of the debtor's bankruptcy essentially closes his way to restructuring proceedings. The transitional provisions did not introduce a link between the ongoing - on the day of the entry into force of the Restructuring Law - bankruptcy proceedings involving the liquidation of the assets of the bankrupt and restructuring proceedings. “Liquidation bankruptcy”, to which the current provisions of the Bankruptcy and Reorganization Law may change into “arrangement bankruptcy”, nevertheless the arrangement under the previously binding provisions gives the debtor less restructuring possibilities.
Keywords: cancellation of bankruptcy proceedings, restructuring proceedings, arrangement
Bibliografia:
Adamus R., Zmiana trybu postępowania upadłościowego upadłej spółki handlowej, „Prawo Spółek” 2011/1
Adamus R., Prawo upadłościowe. Komentarz, Warszawa 2016
Czarnota T., Efektywność postępowania upadłościowego z możliwością zawarcia układu a problematyka odsetek od wierzytelności objętych układem, Fenix. Pl 2011/3
Flaga-Gieruszyńska K., Prawo upadłościowe i naprawcze, Warszawa 2009
Głodowski W., Pozycja prawna wierzyciela w postępowaniu upadłościowym, Poznań 2002
Horobiowski J., Kluczowe osiągnięcia nowelizacji, „Doradca Restrukturyzacyjny” 2015/2
Horobiowski J., Praktyka upadłościowa w Polsce w latach 2002–2012 na przykładzie sądu upadłościowego we Wrocławiu, „Biuletyn PTE” 2017/2
Janda P., Zaspokojenie roszczeń wierzycieli jako cel postępowania upadłościowego, „Państwo i Prawo” 2005/10
Jankowski J., Przebieg postępowania egzekucyjnego, upadłościowego i układowego. Struktura postępowań w ujęciu dynamicznym, Kraków 1999
Kruczalak-Jankowska J., Ogłoszenie upadłości. Skutki dotyczące zobowiązań w krajowym i transgranicznym postępowaniu upadłościowym, Warszawa 2010
Kupis P., Dysfunkcje postępowań upadłościowych, „Biuletyn PTE” 2017/2
Mączyńska E., Wierzytelności – fundamentalna kwestia ekonomiczna i prawna, „Biuletyn PTE” 2017/2
Pannert M., Cele prawa upadłościowego i naprawczego, „Radca Prawny” 2008/6
Staszkiewicz P., Morawska S., Ocena poziomu rzeczywistej ochrony praw wierzycieli w Polsce w latach 2004 – 2012 – koszty transakcyjne dochodzenia praw z umów, „Biuletyn PTE” 2017/2
Strus-Wołos M., Prawo restrukturyzacyjne – kilka uwag krytycznych o nowej ustawie, „Palestra” 2015/11–12
Torbus A., [w:] System prawa handlowego, t. 6, Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe, red. A. Hrycaj, A. Jakubecki, A. Witosz, Warszawa 2016
UNCITRAL Legislative Guide on Insolvency Law, Part Three: Treatment of enterprises groups in insolvency, Nowy Jork 2012
Wołowski P., Podłoże aksjologiczne prawa upadłościowego i naprawczego według rekomendacji Zespołu Ministra Sprawiedliwości ds. Nowelizacji Prawa Upadłościowego i Naprawczego, „Rejent” 2013/8
Zedler F., Prawo upadłościowe i naprawcze w zarysie, Kraków 2004
Zedler F., Ogólna ocena prawa restrukturyzacyjnego, „Monitor Prawa Bankowego” 2015/12
Zimmerman P, Sierakowski B., Orzecznictwo SN i jego błędne interpretacje prawa upadłościowego jako przyczyna zmian w prawie, „Doradca Restrukturyzacyjny” 2015/1
Zimmerman P., Frosztęga N., Czy postępowanie upadłościowe może toczyć się pomimo stwierdzenia przez sąd braku podstaw do ogłoszenia upadłości?, „Doradca Restrukturyzacyjny” 2017/4
Zoll F., O projekcie nowego prawa upadłościowego, „Przegląd Legislacyjny” 2001/1
dr Cezary Błaszczyk
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski
Autorskie prawa majątkowe a konstytucyjna ochrona własności
Charakterystycznym zjawiskiem współczesnego prawodawstwa jest tendencja do poszerzania zakresu przedmiotowego i temporalnego ochrony autorskich praw majątkowych. Jednym z narzędzi utrwalania reżimu prawa własności intelektualnej jest zaś jego konstytucjonalizacja. Ustawy zasadnicze niekiedy wprost ustalają prawo do prawa autorskiego, częściej jednak dokonują jego konstytucjonalizacji pośredniej, np. poprzez odwołanie do wiążącego prawa międzynarodowego o randze ponadustawowej. Tak też jest w przypadku Rzeczypospolitej Polskiej. Niektórzy przedstawiciele doktryny wywodzą jednak ochronę autorskich praw majątkowych z konstytucyjnej ochrony własności lub praw majątkowych zawartej w art. 21 ust. 1 oraz art. 64 Konstytucji RP. Kwalifikacja autorskich praw majątkowych jako własności bądź praw majątkowych w rozumieniu Konstytucji RP jest istotna, ponieważ determinuje zakres ochrony oraz możliwą ingerencję ustawodawcy zwykłego w procesie kształtowania tej instytucji. W zależności od przyjętych założeń, autorskie prawa majątkowe mogą zostać zakwalifikowane jako własność w rozumieniu art. 21 ust. 1 oraz art. 64 Konstytucji RP; jako własność w rozumieniu art. 21 ust. 1 oraz inne prawa majątkowe w rozumieniu art. 64 ust. 1–2 Konstytucji RP; albo też jako wykraczające poza wymienione kategorie. Artykuł proponuje odmienną perspektywę, zgodnie z którą autorskie prawa majątkowe nie mieszczą się w zakresie własności określonej w art. 21 ust. 1 oraz art. 64 Konstytucji RP, lecz stanowią przypadek innych praw majątkowych wskazanych w art. 64 ust. 1–2 Konstytucji RP. Kwalifikacja ta nie jest wyrazem puryzmu prawniczego, ponieważ odnosi się do zakresu swobody ustawodawczej ustawodawcy zwykłego oraz w swoich założeniach przeczy tzw. własnościowej koncepcji prawa autorskiego.
Słowa kluczowe: prawo autorskie, konstytucyjna ochrona prawa własności, własność, Konstytucja RP
Copyright and constitutional protection of property
A characteristic phenomenon of contemporary legislatures is the tendency to expand the scope and term of copyright. One of the instruments used to ground intellectual property is its constitutionalization. Constitutions sometimes explicitly establish a right to copyright, more often, though, allow for its protection indirectly, through adherence to the binding supra-statutory international law. This is how the case of constitutional right to copyright is regulated in the Republic of Poland. However, some jurists derive the right to copyright from art. 21 section 1 and/or art. 64 of the Constitution of the Republic of Poland, concerning ownership and property rights. Qualification of copyright as either of these categories is particularly important as it determines the scope of protection and thus, the degree of possible statutory reshaping of the institution by the legislature. Depending on the assumptions made, it is generally assumed that copyright is either included in the subject of the ownership expressed in art. 21 section 1, as well as art. 64 of the Constitution; or it falls within the material scope of the ownership in art. 21 section 1 and of the other property rights in art. 64 sections 1-2 of the Constitution of the Republic of Poland; or that copyright can be derived from neither of these regulations. The article attempts to prove that copyright do not fall within the scope of the ownership set out in art. 21 section 1 or in art. 64, but are included in the scope of the other property rights in art. 64 section 1-2 of the Constitution of the Republic of Poland. This qualification affects not only a possible latitude of legislature, but also goes against the so-called copyright as ownership concept.
Keywords: copyright, constitutional protection of property rights, property, The Constitution of the Republic of Poland
Bibliografia:
Banaszkiewicz B., Konstytucyjne prawo do własności [w:] Konstytucyjne podstawy systemu prawa, red. M. Wyrzykowski, Warszawa 2001
Barta J. (red.), System prawa prywatnego, t. 13, Prawo autorskie, Warszawa 2017
Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie, Warszawa 2016
Becker L.C., Deserving to Own Intellectual Property, Chicago–Kent Law Review1993, t. 68
Bednarek M., Przemiany własności w Polsce. Podstawowe koncepcje i konstrukcje normatywne, Warszawa 1994
Brzozowski A., Kocot W.J., Opalski W., Prawo rzeczowe. Zarys wykładu, Warszawa 2016
Chmaj M. (red.), Wolności i prawa człowieka w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 2016
Czajkowska-Dąbrowska M., Własność czy własności intelektualne [w:] Współczesne problemy prawa handlowego. Księga jubileuszowa dedykowana prof. dr hab. Marii Poźniak-Niedzielskiej, red. A. Kidyba, R. Skubisz, Warszawa 2007
Czajkowska-Dąbrowska M., Pola eksploatacji utworów, czyli o dezintegracji pojęcia [w:] Spory o własność intelektualną. Księga jubileuszowa dedykowana profesorom Januszowi Barcie i Ryszardowi Markiewiczowi, red. A. Matlak, S. Stanisławska-Kloc, Warszawa 2013
Deazley R., Rethinking Copyright. History, Theory, Language, Cheltenham 2006
Drahos P., Intellectual Property and Human Rights, “Intellectual Property Quarterly” 1999, t. 3
Drahos P., A Philosophy of Intellectual Property, Acton 2016
Dybowski T., Ochrona prawa własności na tle konstytucyjnej koncepcji źródeł prawa w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego [w:] Trybunał Konstytucyjny. Księga XV–lecia, red.
F. Rymarz, A. Jankiewicz, Warszawa 2001
Dybowski T. (red.), System prawa prywatnego, t. 3, Prawo rzeczowe, Warszawa 2003
Flisak D. (red.), Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, LEX 2015
Galambos A.J., Sic Itur ad Astra. This Is the Way to the Stars, San Diego 1999
Garlicki L. (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 3, Warszawa 2003
Garlicki L., Zubik M. (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 1, LEX 2016
B. Giesen, Własnościowy model prawa autorskiego – analiza koncepcji przyjętej w prawie polskim, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2015/2, r. 77
Gliściński K., Wszystkie prawa zastrzeżone. Historia sporów o autorskie prawa majątkowe, 1469–1928, Warszawa 2016
Gniewek E. (red.), System prawa prywatnego, t. 3, Prawo rzeczowe, Warszawa 2013
Górnicki L., Rozwój idei praw autorskich. Od starożytności do II wojny światowej, Wrocław 2013
Grzybowski S., Ochrona osobista stosunku do dzieła po śmierci twórcy – zagadnienia ogólne, Kraków 1933
Haczkowska M. (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, elektroniczny LexisNexis 2014
Himma K.E., The Justification of Intellectual Property Rights. Contemporary Philosophical Disputes, “Journal of the American Society for Information Science and Technology”, 2008/7, t. 59
Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo rzeczowe, Warszawa 2003
Jarosz-Żukowska S., Prawo do własności – własność jako prawo podmiotowe [w:] Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, red. B. Banaszak, A. Preisner, Warszawa 2002
Jarosz-Żukowska S., Konstytucyjna zasada ochrony własności, Kraków 2003
Jarosz-Żukowska S., Gwarancja ochrony własności i innych praw majątkowych [w:] Realizacja i ochrona konstytucyjnych wolności i praw jednostki w polskim porządku prawnym, red. M. Jabłoński, Wrocław 2014
Kaliński M., Krzywoń A., „Własność” jako przedmiot ochrony na podstawie art. 21 ust. 1 Konstytucji RP, „Przegląd Sądowy” 2015/1
Kępiński M. (red.), Zarys prawa własności intelektualnej, t. 1, Granice Prawa autorskiego, Warszawa 2010
Laskowska E., Konstytucyjne podstawy ochrony prawnoautorskiej, „Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2015/130
Łętowska E., Konstrukcja gwarancji własności w europejskiej konwencji z 1950 r. Rozprawy z prawa cywilnego i ochrony środowiska, Katowice 1992
Łętowska E., Własność i jej ochrona jako wzorzec kontroli konstytucyjności. Wybrane problemy, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2009/4, r. 18
Marcinkowska J., Dozwolony użytek w prawie autorskim. Podstawowe zagadnienia, Kraków 2004
Markiewicz R., Sołtysiński S., Konstytucyjne aspekty praw autorskich (uwagi na marginesie dwóch orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego), „Państwo i Prawo” 2015/12
Merges R.P., Justifying Intellectual Property, Cambridge 2011
Ostergard Jr. R.L., Intellectual Property. A Universal Human Right?, “Human Rights Quarterly” 1999/1, t. 21
Pańko W., O prawie własności i jego współczesnych funkcjach, Katowice 2016
Pisz M., Ograniczenia własności i gwarancje jej ochrony w polskim prawie konstytucyjnym, Warszawa 2016
Pokitko D., Własność w Konstytucji III Rzeczypospolitej, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2002/2, r. 64
Poźniak-Niedzielska M. (red.), Prawo autorskie i prawa pokrewne. Zarys wykładu, Bydgoszcz 2007
Ritterman S., Zasady nowego prawa autorskiego majątkowego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prawo” 1955/1
M. Safjan (red.), System prawa prywatnego, t. 13, Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2012
Safjan M., Bosek L. (red.), Konstytucja RP, t. 1, Komentarz do art. 1–86, Legalis 2016
Skubisz R. (red.), System prawa prywatnego, t. 14A, Prawo własności przemysłowej, Warszawa 2017
Skwarzyński M., Specyfika prawa człowieka do własności intelektualnej, Lublin 2012
Spooner L., The Law of Intellectual Property. Or an Essay on the Right of Authors and Inventors to a Perpetual Property in their Ideas, Bela Marsh 1855
Targosz T., Włodarska-Dziurzyńska K., Umowy przenoszące autorskie prawa majątkowe, Warszawa 2010
Trzciński J., Jankiewicz A. (red.), Konstytucja i gwarancje jej przestrzegania, Warszawa 1996
Wasilkowski J., Pojęcie własności w świetle kodeksu cywilnego, „Państwo i Prawo” 1965/12
Zaradkiewicz K., Instytucjonalizacja wolności majątkowej. Koncepcja prawa podstawowego własności i jej urzeczywistnienie w prawie prywatnym, Warszawa 2013
Zoll F. I, Polska ustawa o prawie autorskiem i Konwencja Berneńska z objaśnieniami Fryderyka Zolla, Warszawa–Kraków–Lwów–Poznań 1926
Zoll F. II, Prawo własności w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka z perspektywy polskiej, „Przegląd Sądowy” 1998/5
Anna Górska
absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, doktorantka na Uniwersytecie Jagiellońskim; asystent sędziego w Naczelnym Sądzie Administracyjnym
Gravamen jako przesłanka dopuszczalności skargi w postępowaniu sądowoadministracyjnym
Artykuł dotyczy możliwości przeniesienia na grunt procedury przed sądem administracyjnym konstrukcji charakterystycznej dla procedury cywilnej i karnej jaką jest gravamen. W pracy poświęcono uwagę zwłaszcza kwestii, czy gravamen może być w procedurze sądowo–administracyjnej przesłanką dopuszczalności, czy też zasadności skargi, a także poszczególnym rozwiązaniom zawartym w ustawie wykorzystującym konstrukcję gravamen.
Słowa kluczowe: gravamen, interes prawny, interes w zaskarżeniu
Gravamen as the requirement of admissibility of the complaint
The article concerns the possibility of tranfering to the procedure before administrative court a construction characteristic of civil and criminal procedure which is gravamen. This work particularly focuses on the question, whether the gravamen may be the premise of admissibility or the legitimacy of the complaint, as well as the individual solutions contained in the statute using the gravamen construction.
Keywords: gravamen, legal interest, dismissal of a complaint
Bibliografia:
Adamiak B., Borkowski J., Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, Warszawa 2008
Adamiak B., Skarga i skarga kasacyjna w postępowaniu sądowoadministracyjnym, Warszawa 2014
Brylak J., Instytucja gravamen w postępowaniu karnym, Warszawa 2013
Chróścielewski W., Glosa do wyroku WSA w Warszawie z 27.01.2004, III SA 1617/02, OSP 1995/11, poz. 128
Celińska-Grzegorczyk K., Gravamen w postępowaniu sądowoadministracyjnym, „Przegląd Sądowy” 2016/3
Dauter B., Kabat A., Niezgódka-Medek A., Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2016
Dolnicki B. (red.), Ustawa o samorządzie gminnym, Komentarz, LEX/el. 2016
Duda A., Interes prawny w polskim prawie administracyjnym, Warszawa 2008
Ereciński T (red.), System prawa procesowego cywilnego, t. 3, Środki zaskarżenia, cz. 1, Warszawa 2013
Filipek J., Strona w postępowaniu administracyjnym, PAN – Instytut Państwa i Prawa, Warszawa listopad 1979/11
Grzegorczyk W., Praktyczne aspekty gravamen w postępowaniu karnym, „Prokuratura i Prawo” 2008/11
Grzeszczyk W., Praktyczne aspekty gravamen w postępowaniu karnym, „Prokuratura i Prawo” 2008/11
Król R., Legitymacja skargowa w postępowaniu sądowoadministracyjnym jako element wpływający na efektywność podejmowania decyzji w administracji publicznej, „Rocznik Administracji Publicznej" 2017/3
Lang J., Struktura prawna skargi w prawie administracyjnym, Wrocław 1972
Łajszczak S., Legitymacja skargowa a przedmiot postępowania sądowoadministracyjnego, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2015/5
Zimmermann J., Glosa do wyroku NSA z 2.02.1996, IV SA 846/95, OSP 1997/4
Zimermann J., Konstrukcja interesu prawnego w sferze działań Naczelnego Sądu Administracyjnego, Gospodarka. Administracja. Samorząd – Księga jubileuszowa prof. Teresy Rabskiej, red. H. Olszewski, B. Popławska, Poznań 1997
Znamierowski Cz., Podstawowe pojęcia teorii prawa, Poznań 1924
dr Michał Błoński
adiunkt w Katedrze Postępowania Karnego i Kryminalistyki Uniwersytetu Łódzkiego, sędzia SO w Łodzi
Odroczenie wydania wyroku (art. 411 k.p.k.)
Artykuł omawia instytucję odroczenia wydania wyroku przede wszystkim w aspekcie praktycznym. Poruszona została problematyka przesłanek zastosowanie tej instytucji, ale przede wszystkim charakteru terminu z art. 411 § 1 k.p.k., skutków jego przekroczenia i możliwości przedłużenia. Wskazano, że w trakcie odroczenia wydania wyroku może dojść do kolejnego przedłużenia terminu nieprzekraczającego łącznie 14 dni, a sąd wówczas powinien wydać postanowienie w składzie jednego sędziego. Skutkiem przekroczenia terminu 14 dni i wydania wyroku jest konieczność jego uchylenia w postępowaniu odwoławczym, gdyż stanowi to obrazę przepisów postępowania (art. 438 pkt 2 k.p.k.), która zawsze może mieć wpływ na treść orzeczenia, co upodabnia to uchybienie do bezwzględnych przyczyn odwoławczych.
Słowa kluczowe: wyrok, ogłoszenie wyroku, termin, narada, zawiłość sprawy
Adjournment of the judgment (Article 411 of the Code of Criminal Procedure)
The article discusses the practical aspects of institution of adjournment of judgment. The issue of the application of this institution was discussed, as well as the nature of the time limit mentioned in Article 411 § 1 of the Code of Criminal Procedure, the consequences of exceeding the time limit and the possibility of extension. It was indicated that during adjournment of the judgment, a further extension of the time limit not exceeding 14 days is possible. In that case the court should then rule on a single judge. As a result of issuing the judgment after exceeding the 14-day time limit, it is necessary to revoke the appeal, as it constitutes an offense of the rules of procedure (Article 438, paragraph 2 of the Code of Criminal Procedure) which can always affect the content of the judgment. This would make the negligence close to the absolute reasons of appeal.
Keywords: judgment, announcement of the judgement, time limit, deliberation, the complexity of the case
Bibliografia:
Bafia J. [w:] J. Bafia, J. Bednarzak, M. Flemming, S. Kalinowski, H. Kempisty, M. Siewierski, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 1971
Boratyńska K.T., Górski A., Sakowicz A., Ważny A., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2018
Eichstaedt K. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. D. Świecki, Warszawa 2017
Gaberle A., Leksykon polskiej procedury karnej, Gdańsk 2004
Głębocka J., Francuska procedura karna [w:] System prawa karnego procesowego, t. 2, Proces karny. Rozwiązania modelowe w ujęciu prawnoporównawczym, red. P. Hofmański, P. Kruszyński, Warszawa 2014
Grzegorczyk T., Tylman J., Polskie postępowanie karne, Warszawa 2014
Grzegorczyk T., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2014
Hochberg L., [w:] L. Hochberg, A. Murzynowski, L. Schaff, Komentarz do kodeksu postępowania karnego, Warszawa 1959
Hofmański P., Sadzik E., Zgryzek K., Kodeks postępowania karnego. Komentarz do art. 297–467, t. 2, Warszawa 2011
Kalinowski S., Przebieg procesu karnego, Warszawa 1957
Kalinowski S., Siewierski M., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 1960
Kalinowski S., Polski proces karny, Warszawa 1971
Kalinowski S., Rozprawa główna w polskim procesie karnym, Warszawa 1975
Kempisty H., Metodyka pracy sędziego w sprawach karnych, Warszawa 1955
Kempisty H., Metodyka pracy sędziego w sprawach karnych, Warszawa 1974
Kosonoga J., Właściwość ruchoma sądu w sprawach karnych, „Prokuratura i Prawo” 2013/7–8
Marszał K. [w:] K. Marszał, S. Stachowiak, K. Zgryzek, Proces karny, Katowice 2003
Murzynowski A., Zasada ciągłości rozprawy w polskim procesie karnym [w:] Współczesne problemy procesu karnego i wymiaru sprawiedliwości. Księga ku czci prof. K. Marszała, red. P. Hofmański, K. Zgryzek, Katowice 2003
Nowikowski I., Terminy w kodeksie postępowania karnego, Lublin 1988
Paprzycki L.K., [w:] Komentarz aktualizowany do art. 1–424 Kodeksu postępowania karnego, red. L.K. Paprzycki, LEX 2015, komentarz do art. 411
Ponikowski R. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. J. Skorupka, Warszawa 2015
Prusak F., Glosa do uchwały SN z 22 stycznia z 1971 r., VI KZP 85/70, „Nowe Prawo” 1972/5
Prusak F., Komentarz do kodeksu postępowania karnego, t. 2. Warszawa 1999
Rogoziński P., [w:] J. Grajewski, P. Rogoziński, S. Steinborn, Kodeks postepowania karnego (art. 1–424), t. 1, Kraków 2005
Rogoziński P., [w:] J. Grajewski, P. Rogoziński, S. Steinborn, Kodeks postępowania karnego. Komentarz do wybranych przepisów, LEX 2016, komentarz do art. 411
Siewierski M., Tylman J., Olszewski M., Postępowanie karne w zarysie, Warszawa 1974
Stefański R.A., Odroczenie wydania wyroku w procesie karnym, „Prokuratura i Prawo” 2005/7–8
Stefański R.A. [w:] J. Bratoszewski, L. Gardocki, Z. Gostyński, S.M. Przyjemski, R.A. Stefański, S. Zabłocki, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 2, Warszawa 2004
Tuora E., Strafprozessordnung StPO. Ubersetzung ins Polnische, Regensburg 2016
Waltoś S., Hofmański P., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2013
Zabłocki S., Przegląd orzecznictwa Sądu Najwyższego – Izba Karna, „Palestra” 1998/1–2
dr hab. Maciej Rzewuski, prof. UWM
Katedra Postępowania Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie; sędzia Sądu Rejonowego w Szczytnie, delegowany do orzekania w Sądzie Okręgowym w Olsztynie
Chwila złożenia wniosku o miarkowanie kary umownej. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 23.06.2017 r., I CSK 625/16
Przedmiotem rozważań jest ocena poglądu wyrażonego na kanwie sprawy I CSK 625/16. Wydane przez Sąd Najwyższy orzeczenie kasatoryjne dotyczy niezwykle ważkiej z praktycznego punktu widzenia kwestii zmniejszenia kary umownej. Próbę zajęcia własnego stanowiska w tej materii poprzedzono analizą dotychczasowego orzecznictwa i doktryny.
Słowa kluczowe: kara umowna, miarkowanie kary umownej, wierzytelność, wierzyciel, dłużnik
The moment of requesting for a reduction of contractual penalty. Gloss to the Supreme Court judgment of 23 June 2017, I CSK 625/16
The subject of the commentary is the analysis of the view expressed in the context of the case I CSK 625/16. The decision of the Supreme Court concerns an extremely significant issue in practice to reduce the contractual penalty. The attempt to adopt a position in this regard was preceded by analysis of existing case law and doctrine.
Keywords: contractual penalty, reduction of contractual penalty, claim, creditor, debtor
Bibliografia:
Bączyk M., Przyczynienie się wierzyciela do powstania szkody a wysokość kary umownej [w:] Ars et usus. Księga pamiątkowa ku czci Sędziego Stanisława Rudnickiego, Warszawa 2005
Borysiak W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania. Część ogólna, red. K. Osajda, t. 3a, Legalis 2017
Borysiak W., Przyczynienie się wierzyciela do powstania szkody a kara umowna, „Przegląd Prawa Handlowego” 2008/8
Drapała P., Glosa do wyroku SN z 23.03.2006 r., IV CSK 89/05, „Przegląd Sądowy” 2007/5
Drapała P., Glosa do wyroku SN z 8.07.2004 r., IV CK 522/03, OSP 2005/8, poz. 97
Justyński T., Glosa do wyroku SN z 22.05.2002 r., I CKN 1567/99, „Państwo i Prawo” 2004/3
Lemkowski M. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 450–1088, red. M. Gutowski, Legalis 2016
Szwaja J., Kara umowna według kodeksu cywilnego, Warszawa 1967
dr Mariusz Nawrocki
Katedra Prawa Karnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Szczeciński
ORCID 0000-0001-9339-4050
Wpływ zmian terminów przedawnienia na sytuację sprawcy. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 26.10.2017 r., II KK 192/17
Glosa podejmuje problematykę konsekwencji zmiany przepisów prawa w zakresie terminów przedawnienia karalności. Sąd Najwyższy w komentowanym orzeczeniu wyraził stanowisko, że niekorzystna zmiana przepisów w tym zakresie, tj. wydłużenie okresów, po których następuje przedawnienie, nie zmienia sytuacji sprawcy i – w rezultacie – nie podlega ochronie przewidzianej przez art. 4 § 1 k.k. Zdaniem autora przedstawione przez Sąd Najwyższy stanowisko nie jest prawidłowe. Wydaje się, że stanowisko względem niego przeciwne jest lepiej uzasadnione.
Słowa kluczowe: przedawnienie, prawo karne, zmiana ustawy, lex retro non agit
Impact of changes in limitation periods on the perpetrator's situation. Gloss to the decision of the Supreme Court of 26 October 2017, II KK 192/17
Gloss undertakes the issue of the consequences of changing the law in terms of time limits for criminal penalties. The Supreme Court in the commented ruling expressed the view that an unfavorable change in the regulations in this respect, i.e. longer periods, followed by limitation, does not change the situation of the perpetrator and – as a result – is not subject to the protection provided by art. 4 § 1 Criminal Code. According to the author, the position presented by the Supreme Court is not correct. It seems that the opposite to him is better justified.
Keywords: limitation, criminal law, change of the act, lex retro non agit
Bibliografia:
Balon A., Zmiana przepisów o przedawnieniu karalności a zakaz retroakcji (Problemy aksjologiczne i interpretacyjne), „Państwo i Prawo” 2006/11
Banasik K., Przedawnienie w prawie karnym w systemie kontynentalnym i anglosaskim, Warszawa 2013
Budyn-Kulik M., Kulik M., Wybrane aspekty funkcjonowania konstytucyjnej zasady ochrony zaufania na gruncie prawa karnego w perspektywie internalizacji norm prawnych jako warunku jej efektywności, „Studia Iuridica Lublinesia” 2016/1
Ćwiąkalski Z., Wybrane zagadnienia przedawnienia przestępstw [w:] Czas i jego znaczenie w prawie karnym, red. J. Warylewski, Gdańsk 2010
Grupiński R., Zmiana przepisów o przedawnieniu karalności w świetle zasady lex retro non agit [w:] Rozważania o prawie karnym. Księga pamiątkowa z okazji siedemdziesięciolecia urodzin profesora Aleksandra Ratajczaka, red. A.J. Szwarc, Poznań 1999
Hermanowicz M., Przedawnienie w świetle projektów zmian kodeksu karnego, „Ius Novum” 2015/1
Kłączyńska N. [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, red. J. Giezek, Warszawa 2012
Kulik M., Przedawnienie karalności i przedawnienie wykonania kary w polskim prawie karnym, Warszawa 2014
Nawrocki M., Dynamika zmian w prawie na przykładzie instytucji przedawnienia karalności [w:] Dynamizm zmian w prawie, red. M. Nawrocki, M. Rylski, Warszawa 2017
Paluszkiewicz H., Studia z zakresu problematyki intertemporalnej w prawie karnym procesowym, Warszawa 2016
Rybak A., Niektóre problemy międzyczasowego prawa karnego, „Prokuratura i Prawo” 2001/12
Wróbel W., Zmiana normatywna i zasady intertemporalne w prawie karnym, Kraków 2003
Zoll A., Tarapata S. [w:] Kodeks karny. Część ogólna, t. 1, Komentarz do art. 53–116, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2016