Wpływ rozwoju sztucznej inteligencji na proces stanowienia prawa w Polscedr Piotr Kusznieruk
rektor Warszawskiej Akademii Medycznej Nauk Stosowanych, Warszawa, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0625-7152
Wpływ rozwoju sztucznej inteligencji na proces stanowienia prawa w Polsce
Systemy sztucznej inteligencji (artificial intelligence, AI) stanowią obecnie fundament wzrostu gospodarczego, na którym opierają się niemal wszystkie sektory gospodarki. Dlatego tak istotna jest kwestia wpływu systemów AI na proces stanowienia prawa i pytanie o granice ich rozwoju oraz oddziaływania. Tym bardziej że rozwój AI rzuca wiele wyzwań zarówno etycznych, jak i prawnych. Szybkie przekraczanie kolejnych progów technologicznych, połączone z równie szybkim wkraczaniem AI do coraz większej liczby sfer ludzkiej aktywności, wymusza zatem zmiany normatywne. Sztuczna inteligencja niesie ze sobą nowe wyzwania konstytucyjne na płaszczyźnie ustrojowej w procesie stanowienia prawa w Polsce, co jest przedmiotem artykułu. Przedstawiono rozwój gospodarczy w kontekście rozwijającego się szybko systemu AI oraz podjęto próbę określenia sytuacji prawnej polityki regulacyjnej w zakresie AI. Dopełnieniem poruszanej problematyki jest analiza polityki rozwoju AI w Polsce od roku 2020.
Słowa kluczowe: sztuczna inteligencja, systemy AI, prawa człowieka, ekosystem AI, nowoczesne technologie
dr Piotr Kusznieruk
rector of the Warsaw Medical Academy, Warsaw, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0625-7152
The impact of the development of artificial intelligence on the law-making process in Poland
Nowadays, artificial intelligence (AI) systems are the foundation of economic growth, which almost all sectors of the economy rely on. Therefore, the question of the impact of AI systems on the law-making process as well as the question of the limits of their development and impact are so important. Especially since the development of artificial intelligence raises a number of both ethical and legal challenges. The rapid crossing of successive technological thresholds combined with the equally rapid encroachment of AI into more and more spheres of human activity are therefore forcing normative changes. The development of modern AI technologies brings new constitutional challenges on the systemic level in the process of law-making in Poland, which is the subject of the article. Economic development in the context of the rapidly developing artificial intelligence system is presented, and an attempt is made to define the legal situation of AI regulatory policy. As a complement to the issues raised, an analysis is made of the policy of development of artificial intelligence in Poland from 2020.
Keywords: artificial intelligence, AI systems, human rights, AI ecosystem, modern technology
Bibliografia / References
Bellon M., Szef technologicznego giganta: AI podzieli świat. Społeczeństwa bez niej będą biedniejsze i słabsze, „Business Insider” z 25.01.2019 r., https://businessinsider.com.pl/technologie/marc-benioff-ceo-salesforce-o-sztucznej-inteligencji/zx4tq1m (dostęp: 26.09.2022 r.).
Berdowska A., Wspomaganie procesu rekrutacji pracowników za pomocą chatbotów – analiza wybranych rozwiązań, „Zarządzanie Zasobami Ludzkimi” 2018/5.
Braman S., Change of State: Information, Policy, and Power, Cambridge 2006.
Chałubińska-Jentkiewicz K., Cyberodpowiedzialność, Toruń 2019.
Chałubińska-Jentkiewicz K., Karpiuk M., Prawo nowych technologii, LEX 2015.
Chan T.F., System oceny obywateli w Chinach powstrzymał już ludzi od 11 mln lotów i 4 mln podróży pociągiem, „Business Insider” z 21.05.2018 r., https://businessinsider.com.pl/lifestyle/podroze/system-oceny-obywateli-w-chinach-efekty-dzialania/7yl1phz (dostęp: 26.09.2022 r.).
Chłopecki A., Dysponenci SI [w:] A. Chłopecki, Sztuczna inteligencja – szkice prawnicze i futurologiczne, Warszawa 2018.
Ćwiklak D., Mój brat robot. Kiedy zastąpią nas maszyny?, „Newsweek” z 16.04.2017 r., https://www.newsweek.pl/biznes/roboty-i-ludzie-maszyny-i-technologia-zastapia-nas-w-pracy/c537m19 (dostęp: 30.09.2022 r.).
Dervanović D., Inhuman Lawyer: Developing Artificial Intelligence in the Legal Profession [w:] Robotics, AI and the Future of Law, red. M. Corrales, M. Fenwick, N. Forgo, Singapore 2108.
European AI Alliance, https://futurium.ec.europa.eu/en/european-ai-alliance/pages/altai-assessment-list-trustworthy-artificialintelligence (dostęp: 27.09.2022 r.).
Goździaszek Ł., Perspektywy wykorzystania sztucznej inteligencji w postępowaniu sądowym, „Przegląd Sądowy” 2015/10.
Hallevy G., Liability for Crimes Involving Artificial Intelligence Systems, Cham 2015.
Hildebrandt M., From Galatea 2.2 to Watson – and back? [w:] Human Law and Computer Law: Comparative Perspectives, red. M. Hildebrandt, J. Gaakeer, Dordrecht 2013.
Jankowska-Augustyn M., Podmiotowość prawna sztucznej inteligencji? [w:] O czym mówią prawnicy, mówiąc o podmiotowości, red. A. Bielska-Brodziak, Katowice 2015.
McIlwraith D., Marmanis H., Babenko D., Inteligentna sieć: algorytmy przyszłości, Gliwice 2017.
Oręziak B., Prawa człowieka jako determinanta sztucznej inteligencji? Propozycja kryteriów i dyrektyw zastosowania sztucznej inteligencji do użytku praktycznego [w:] Prawo sztucznej inteligencji, red. L. Lai, M. Świerczyński, Warszawa 2020.
Pagallo U., The Laws of Robots Crimes, Contracts, and Torts, Dordrecht–Heidelberg–New York 2013.
Polityka dla rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce od roku 2020, załącznik do uchwały nr 196 Rady Ministrów z 28.12.2020 r. (poz. 23), gov.pl, Portal sztucznej inteligencji, https://www.gov.pl/web/ai/polityka-dla-rozwoju-sztucznej-inteligencji-w-polsce-od-roku-2020 (dostęp: 27.09.2022 r.).
Rojszczak M., Prawne aspekty systemów sztucznej inteligencji – zarys problemu [w:] Sztuczna inteligencja, blockchain, cyberbezpieczeństwo oraz dane osobowe, red. K. Flaga-Gieruszyńska, J. Gołaczyński, D. Szostek, Warszawa 2019.
Szczerbowski J., Problematyka udowodnienia faktów przy pomocy zapisów na łańcuchu bloków (blockchain) w postępowaniu cywilnym [w:] Dowody w postępowaniach sądowych, red. T. Gardocka, D. Jagiełło, Legalis 2018.
Filip Piotr Pawlus
przygotowuje rozprawę doktorską w Katedrze Prawa Samorządu Terytorialnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5416-2342
Formy działania administracji publicznej a cyfryzacja z perspektywy teorii prawa administracyjnego
Proces cyfryzacji stanowiący konsekwencję postępu technicznego dotyka wszystkich dziedzin życia, w tym funkcjonowania administracji publicznej. Wpływa on także na formy działania administracji publicznej stanowiące jedno z najważniejszych zagadnień nauki prawa administracyjnego. Można przewidywać, że w najbliższych latach wpływ ten będzie intensywniejszy, w związku z czym konieczne jest dostosowanie form działania administracji publicznej do potrzeb cyfryzacji. Temat artykułu został przeanalizowany z perspektywy teorii prawa administracyjnego. Jego celem jest wzbogacenie wiedzy na temat przejawów cyfryzacji w obrębie form działania administracji publicznej, rozpoznanie jej wpływu na administrację publiczną, w tym kształtowanie się elektronicznej administracji, a także przyszłych kierunków rozwoju administracji elektronicznej. Autor identyfikuje także korzyści i zagrożenia płynące z zastosowania elektronicznych form działania administracji publicznej.
Słowa kluczowe: formy działania administracji publicznej, cyfryzacja, administracja elektroniczna, decyzja elektroniczna, e-administracja
Filip Piotr Pawlus
is preparing his doctoral dissertation at the Department of Local Government Law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Krakow, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5416-2342
Forms of public administration operation and digitization from the perspective of administrative law theory
The process of digitization as a consequence of technological progress affects all areas of life, including the functioning of public administration. It also affects the forms of operation of public administration, which is one of the most important issues of the science of administrative law. It can be predicted that this impact will be more intense in the coming years, and therefore it is necessary to adapt the forms of public administration operation to the needs of digitization. The topic of the article was analysed from the perspective of administrative law theory. Its purpose is to enrich knowledge on the manifestations of digitization within the forms of operation of public administration, to recognise its impact on it, including the formation of electronic administration, as well as the future directions of development of electronic administration. The author also identifies the benefits and risks of electronic forms of public administration operation.
Keywords: forms of public administration operation, digitization, electronic administration, electronic decision, e-government
Bibliografia / References
Adamczyk A., Publicznoprawne formy działania administracji. Teoria i praktyka, Warszawa 2013.
Bielecki L., Prawne formy i metody działania administracji [w:] Prawo administracyjne. Część ogólna, ustrojowe prawo administracyjne, wybrane zagadnienia materialnego prawa administracyjne, red. M. Zdyb, J. Stelmasiak, Warszawa 2016.
Boć J., Prawo administracyjne, Wrocław 2000.
Gajek K., Oświadczenie woli w komunikacji elektronicznej, Warszawa 2020.
Janowski J., Administracja elektroniczna. Kształtowanie się informatycznego prawa administracyjnego i elektronicznego postępowania administracyjnego w Polsce, Warszawa 2009.
Langrod J.S., Instytucje prawa administracyjnego. Zarys części ogólnej, Kraków 2003.
Lipowicz I., Istota administracji [w:] Z Cieślak, I. Lipowicz, Z. Niewiadomski, Prawo administracyjne. Część ogólna, red. Z. Niewiadomski, Warszawa 2002.
Lulewicz E., E-administracja – szanse i zagrożenia [w:] E-administracja. Szanse i zagrożenia, red. T. Stanisławski, B. Przywora, Ł. Jurek, Lublin 2013.
Matusiak J., Publicznoprawna regulacja administracji elektronicznej, Poznań 2016.
Nuzzo B., E-administracja na przykładzie elektronicznych zamówień publicznych – doświadczenia polskie i włoskie [w:] E-administracja publiczna i (nie)bezpieczeństwo cyberprestrzeni, red. M.K. Zwierżdżyński, M. Lakomy, K. Oświecimski, Kraków 2015.
Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2015.
Starościak J., Prawne formy działania administracji, Warszawa 1957.
Szostek D., Doręczanie i odbieranie pism w postaci elektronicznej na gruncie kodeksu postępowania administracyjnego [w:] E-administracja. Prawne zagadnienia informatyzacji administracji, red. D. Szostek, Wrocław 2009.
Szymańska D., Cyfryzacja – idea, koncepcje i gospodarka cyfrowa [w:] Cyfryzacja w miastach – idea, koncepcje i wdrożenia, red. D. Szymańska, A. Lewandowska, M. Korolko, Toruń 2019.
Ura E., Prawo administracyjne, Warszawa 2021.
Wielki słownik języka polskiego PWN, t. 1, red. S. Dubisz, Warszawa 2018.
Woś T., Postępowanie administracyjne, Warszawa 2017.
Ziemski K.M., Indywidualny akt administracyjny jako forma prawna działania administracji, Poznań 2005.
Ziemski K.M., Podstawy problematyki [w:] System Prawa Administracyjnego, red. serii R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, t. 5, Prawne formy działania administracji, Warszawa 2013.
Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2016.
dr hab. Małgorzata Winiarczyk-Kossakowska, prof. AP
Instytut Bezpieczeństwa i Zarządzania, Akademia Pomorska w Słupsku, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8358-5777
Równouprawnienie wyznań na tle regulacji ustawowych stosunku państwa do Kościołów i innych związków wyznaniowych w Polsce z lat 1989–1997
Autorka podejmuje zagadnienie równouprawnienia wyznań na tle regulacji statusu prawnego Kościołów i związków wyznaniowych w II Rzeczypospolitej, Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i III Rzeczypospolitej Polskiej, ze szczególnym uwzględnieniem wciąż obowiązujących ustaw z lat 1989–1997, kiedy to jeszcze na podstawie utrzymanych w mocy przepisów Konstytucji z 1952 r. regulowano stosunki państwo – Kościół bądź państwo – związek wyznaniowy, czerpiąc zarazem z dziedzictwa II Rzeczypospolitej i standardów zachodnich demokracji liberalnych. W 1989 r. władze PRL – tuż przed wyborami 4 czerwca – uregulowały status Kościoła katolickiego jako największego w Polsce. Po przełomie ustrojowym regulowano ustawami sytuację prawną kolejnych Kościołów i związków wyznaniowych. Wejście w życie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r. zahamowało ten proces. W artykule dokonano analizy i oceny przepisów prawnych odnoszących się do regulacji położenia prawnego Kościołów i związków wyznaniowych, jak również problemów związanych ze stosowaniem tych przepisów pod kątem ich zgodności z zasadą równouprawnienia.
Słowa kluczowe: Konstytucja RP, ustawy wyznaniowe, zasada równouprawnienia wyznań w RP
dr hab. Małgorzata Winiarczyk-Kossakowska, Professor at the Pomeranian Academy in Slupsk
Institute of Security and Management, Slupsk, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8358-5777
Equality of religions in Polish acts on relations between state and churches and other religious organizations in the period from 1989 to 1997
The author takes up the issue of the equality of religions against the background of the regulation of the legal status of churches and religious associations in the Second Republic of Poland, the People's Republic of Poland and the Third Republic of Poland, with particular attention to the laws still in force from 1989-1997, when relations between the state and the church or the state and religious associations were still regulated on the basis of the provisions of the 1952 Constitution, which had been upheld, while drawing on the heritage of the Second Republic and the standards of Western liberal democracies. In 1989, the authorities of the People's Republic of Poland – just before the June 4th elections – regulated the status of the Catholic Church as the largest church in Poland. After the political transformation, the legal situation of more churches and religious associations was regulated by laws. The entry into force of the 1997 Constitution of the Republic of Poland halted this process. The article analyses and evaluates the legal provisions relating to the regulation of the legal position of churches and religious associations, as well as the problems associated with the application of these provisions in terms of their compliance with the principle of equal rights.
Keywords: Constitution of the Republic of Poland, religious laws, principle of equality of religions in the Republic of Poland
Bibliografia / References
Borecki P., Położenie prawne wyznawców islamu w Polsce, „Państwo i Prawo” 2008/1.
Borecki P., Zasada równouprawnienia wyznań w prawie polskim, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2007/10.
Czohara A., Periodyzacja polityki wyznaniowej w III Rzeczpospolitej Polskiej [w:] Prawo wyznaniowe w Polsce (1989–2009). Analizy, dyskusje, postulaty, red. D. Walencik, Katowice–Bielsko-Biała 2009.
Garlicki L. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. V, red. L. Garlicki, Warszawa 2007, komentarz do art. 25.
Konkordat polski 1993, red. M. Winiarczyk-Kossakowska, C. Janik C., P. Borecki, Warszawa 2019.
Kościoły i związki wyznaniowe wpisane do rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych, MSWiA, Rejestr kościołów i innych związków wyznaniowych, https://www.gov.pl/web/mswia/rejestr-kosciolow-i-innych-zwiazkow-wyznaniowych (dostęp: 18.06.2021 r.).
Krasowski K., Związki wyznaniowe w II Rzeczypospolitej. Studium historycznoprawne, Poznań 1988.
Leszczyński P.A., Zagadnienia wyznaniowe w Konstytucji RP, Warszawa 2001.
Łyko Z., Wolność sumienia i wyznania w relacji: człowiek – kościoły – państwo [w:] Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona, red. L. Wiśniewski, Warszawa 1997.
Mezglewski A., H. Misztal, P. Stanisz, Prawo wyznaniowe, „Państwo i Prawo” 2006/2.
Papierzyńska-Turek M., Między tradycją a nowoczesnością, Warszawa 1989.
Pietrzak M., Demokratyczne świeckie państwo prawne, Warszawa 1999.
Pietrzak M., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2013.
Sawicki J., Studia nad położeniem mniejszości religijnych w państwie polskim, Warszawa 1937.
Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2.04.1997 r., Warszawa 2000.
Winiarczyk-Kossakowska M., Ustawy III Rzeczypospolitej o stosunku państwa do kościołów chrześcijańskich, Warszawa 2004.
Wyznania religijne w Polsce w latach 2015–2018, GUS, 28.02.2020 r., https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/inne-opracowania/wyznania-religijne/wyznania-religijne-w-polsce-20152018,5,2.html (dostęp: 7.10.2021 r.).
Agata Lizak
doktorantka w Szkole Doktorskiej, Uniwersytet Rzeszowski, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0450-1828
Obowiązki osób utrzymujących zwierzęta domowe w świetle regulaminów utrzymania czystości i porządku na terenie gminy. Wybrane uwagi na tle orzecznictwa sądów administracyjnych
Artykuł omawia wybrane problemy orzecznicze występujące w związku z interpretacją postanowień regulaminów utrzymania czystości i porządku na terenie gminy. Zgodnie z art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy z 13.09.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach regulaminy te określają obowiązki osób utrzymujących zwierzęta domowe, mające na celu ochronę przed zagrożeniem lub uciążliwością dla ludzi oraz przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego użytku. W praktyce dotyczy to m.in.: warunków wyprowadzania psów, wyłączenia pewnych terenów z dostępu dla zwierząt, obowiązku odpowiedniego oznaczania nieruchomości lub nakazu trzymania zwierząt w obrębie własnej posesji. Postanowienia poszczególnych regulaminów w tym zakresie często budzą wątpliwości i bywa, że są przedmiotem zupełnie rozbieżnych rozważań wojewódzkich sądów administracyjnych. W artykule przedstawiono argumentację judykatury za różnymi stanowiskami co do wymienionych problemów, a także podjęto próbę ich oceny.
Słowa kluczowe: gmina, regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, zwierzęta domowe
Agata Lizak
Doctoral School, University of Rzeszow, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0450-1828
Obligations of persons keeping pets in the light of regulations for maintaining cleanliness and order in municipal areas. Selected remarks against the background of the jurisprudence of administrative courts
The article discusses selected jurisprudential problems occurring in connection with the interpretation of the provisions of the regulations for maintaining cleanliness and order in municipal areas. Pursuant to Article 4 (2)(6) of the Law on maintaining cleanliness and order in municipalities, the regulations specify the obligations of persons keeping pets to protect citizens from danger or nuisance as well as to avoid contamination of areas intended for common use. In practice, this includes: the conditions for walking dogs, the exclusion of certain areas from access by animals, the obligation to properly mark property or the obligation to keep animals within one's own property. The provisions of the respective regulations in this regard often raise doubts and are sometimes the subject of completely divergent deliberations by voivodeship administrative courts. The article presents the jurisprudence's arguments in favour of different positions on the problems mentioned, and attempts to evaluate them.
Keywords: municipality, regulations for maintaining cleanliness and order in the municipality, pets
Bibliografia / References
Janikowski J., Prawne aspekty posiadania niebezpiecznych psów, „Prokuratura i Prawo” 2019/5.
Kuszlewicz K. [w:] Ustawa o ochronie zwierząt. Komentarz, LEX 2021.
Lipińska K., Glosa do wyroku WSA z dnia 9.07.2014 r., II SA/Gl 258/14, „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2015/2.
Piórkowska-Flieger J. [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz aktualizowany, red. T. Bojarski, LEX 2021.
Radecki W. [w:] Utrzymanie czystości i porządku w gminach. Komentarz, LEX 2016.
Szymczak A. [w:] M. Budziarek, A. Szymczak, Utrzymanie czystości i porządku w gminach. Komentarz, LEX 2021.
Wojciechowski J.M. [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. J. Lachowski, LEX 2021.
Maciej Zygmunt
student prawa, współpracownik Centrum Interdyscyplinarnych Studiów Konstytucyjnych, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2022-221X
Państwo demokratyczne w klauzuli limitacyjnej. Redundancja, aksjologiczna konieczność czy praktyczna potrzeba?
W artykule poruszono zagadnienie klauzuli państwa demokratycznego w treści art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Wskazaną formułę językową poddano wykładni, uwzględniając przebieg prac Zgromadzenia Narodowego nad treścią ustawy zasadniczej, orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i związki funkcjonalno-treściowe z innymi wzorcami konstytucyjnymi. Wykazano zasadność uwzględnienia aksjologicznie zdeterminowanej formuły państwa demokratycznego w treści klauzuli limitacyjnej. Przedstawiony został również mechanizm wzajemnego sprzężenia klauzuli państwa demokratycznego z przesłankami dopuszczalności wprowadzania ograniczeń w korzystaniu z konstytucyjnych praw i wolności. Uwzględniono praktyczny wymiar tego zagadnienia odwołujący się do ustalania abstrakcyjnej wagi zasad konkurujących o pierwszeństwo w danym stanie faktycznym przy zastosowaniu mechanizmu ważeniowego, a także do problemu niekonstytucyjności uregulowań ustawowych przyjętych z naruszeniem trybu postępowania prawodawczego, co ma istotne znaczenie przy ocenie dopuszczalności skargi konstytucyjnej.
Słowa kluczowe: aksjologia, konstytucyjne prawa i wolności, klauzula limitacyjna, państwo demokratyczne, społeczeństwo demokratyczne
Maciej Zygmunt
law student, associate of the Centre for Interdisciplinary Constitutional Studies, Jagiellonian University in Krakow, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2022-221X
The democratic state in the limitation clause. Redundancy, axiological necessity or practical need?
The article addresses the issue of the democratic state clause in Article 31 (3) of the Polish Constitution. The indicated linguistic formula is subjected to interpretation, taking into account the course of the National Assembly's work on the content of the basic law, the jurisprudence of the European Court of Human Rights, and functional-content relations with other constitutional benchmarks. The legitimacy of including the axiologically determined formula of the democratic state in the content of the limitation clause is demonstrated. The mechanism of mutual coupling of the democratic state clause with the premises for the permissibility of introducing restrictions on the exercise of constitutional rights and freedoms is also presented. Consideration is given to the practical dimension of this issue referring to the determination of the abstract weight of principles competing for priority in a given factual state using a weighting mechanism, as well as to the problem of the unconstitutionality of statutory regulations adopted in violation of the legislative procedure, which is of significant importance in assessing the admissibility of a constitutional complaint.
Keywords: axiology, constitutional rights and freedoms, limitation clause, democratic state, democratic society
Bibliografia / References
Alexy R., Teoria praw podstawowych, tłum. B. Kwiatkowska, J. Zajadło, Warszawa 2014.
Bednarczyk B., Granice władzy – wybrane problemy praw i wolności człowieka, Kraków 2001.
Biuletyn Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego, t. VIII, Warszawa 1994.
Biuletyn Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego, t. XV, Warszawa 1995.
Biuletyn Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego, t. XLI, Warszawa 1997.
Bosek L., Szydło M. [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Legalis 2016.
Czepita S., O pojęciu czynności konwencjonalnej i jej odmianach, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2017/1.
Florczak-Wątor M. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, LEX 2021.
Florczak-Wątor M., Aksjologia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej [w:] Argumenty i rozumowania prawnicze w konstytucyjnym państwie prawa. Komentarz, red. M. Florczak-Wątor, A. Grabowski, Kraków 2021.
Florczak-Wątor M., Horyzontalny wymiar praw konstytucyjnych, Kraków 2014.
Florczak-Wątor M., Obowiązki ochronne państwa w świetle Konstytucji RP i Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Kraków 2018.
Garlicki L. [w:] Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, t. I, Komentarz do artykułów 1–18, red. L. Garlicki, P. Hofmański, A. Wróbel, Legalis 2010.
Garlicki L., Przesłanki ograniczania konstytucyjnych praw i wolności (na tle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego), „Państwo i Prawo” 2001/10.
Garlicki L., Umiędzynarodowienie Konstytucji, „Państwo i Prawo” 2022/10.
Gizbert-Studnicki T., O nieważnych czynnościach prawnych w świetle koncepcji czynności konwencjonalnych, „Państwo i Prawo” 1975/4.
Gizbert-Studnicki T., Oryginalizm i living constitutionalism a koncepcja państwa prawnego [w:] Państwo prawa i prawo karne. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, red. P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel, Warszawa 2012.
Grabowski A., Postpozytywizm prawniczy: teoria prawa między pozytywizmem a prawem natury [w:] T. Gizbert-Studnicki, A. Dyrda, A. Grabowski, Metodologiczne dychotomie. Krytyka pozytywistycznych teorii prawa, Warszawa 2016.
Gutowski M., Kardas P., Wykładnia i stosowanie prawa w procesie opartym na Konstytucji, Warszawa 2017.
Kruk M., O wartościach konstytucji, „Państwo i Prawo” 2022/10.
Krzemiński M., Holocher J., Latacz M., Argument z woli historycznego prawodawcy [w:] Argumenty i rozumowania prawnicze w konstytucyjnym państwie prawa. Komentarz, red. M. Florczak-Wątor, A. Grabowski, Kraków 2021.
Leszczyński L., Kryterium „konieczności w demokratycznym społeczeństwie” w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka – studium teoretycznoprawne, „Europejski Przegląd Sądowy” 2014/1.
Liżewski B., Klauzule generalne i ich funkcje w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius” 2016/2.
Łącki P., Uzasadnienie dynamicznej wykładni Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności – pytania krytyczne, „Przegląd Sejmowy” 2017/2.
Łączkowski W., Trójpodział władz a dobro wspólne, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2018/1.
Machnienko A., System wielopartyjny w krajach demokracji ludowej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1962/24.
Maroń G., Formuła ważenia zasad prawa jako mechanizm usuwania ich kolizji na przykładzie koncepcji Roberta Alexego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Prawnicza” 2009/53.
Nowak L., Performatywy a język prawny i etyczny, „Etyka” 1968/3.
Orłowski R., Skarga konstytucyjna a zarzuty dotyczące uchybień postępowania legislacyjnego, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2021/5.
Piechowiak M., Dobro wspólne jako fundament polskiego porządku konstytucyjnego, Warszawa 2012.
Piechowiak M., Klauzula limitacyjna a nienaruszalność praw i godności, „Przegląd Sejmowy” 2009/2.
Piechowiak M., Preambuła Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r. Aksjologiczne podstawy prawa, Warszawa 2020.
Safjan M. [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Legalis 2016.
Sarnecki P., Idee przewodnie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., „Przegląd Sejmowy” 1997/5.
Tuleja P. [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Legalis 2016.
Tuleja P., Interpretacja konstytucji [w:] Konstytucja i gwarancje jej przestrzegania. Księga pamiątkowa ku czci prof. Janiny Zakrzewskiej, red. J. Trzciński, A. Jankiewicz, Warszawa 1996.
Tuleja P., Stosowanie Konstytucji RP w świetle zasady jej nadrzędności (wybrane problemy), Kraków 2003.
Wojtyczek K., Granice ingerencji ustawodawczej w sferę praw człowieka w Konstytucji RP, Kraków 1999.
Wronkowska S., Czy Rzeczpospolita Polska jest państwem prawnym? [w:] Polskie dyskusje o państwie prawa, red. S. Wronkowska, Warszawa 1995.
Wyrzykowski M., Granice praw i wolności – granice władzy [w:] Obywatel – jego wolności i prawa. Zbiór studiów przygotowanych z okazji 10. lecia urzędu Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa 1998.
Zubik M., Między profesjonalizmem a głosowaniem większości w demokratycznym państwie prawa, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2018/5.
dr Anna Wójtowicz-Dawid
adiunkt, Instytut Nauk Prawnych, Uniwersytet Rzeszowski, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3437-3289
Idea local content a zamówienia publiczne
Polityka local content jest skoncentrowana na promowaniu i nabywaniu produktów pochodzących z rynku lokalnego. Jest to forma działań nakierowanych na rozwój lokalny, przy swobodnym określeniu zakresu rozumienia tego rozwoju. Jest ona narzędziem pozwalającym na stymulowanie występowania oczekiwanego zjawiska w ramach prowadzonych postępowań zakupowych prowadzonych zarówno przez podmioty prywatne, jak i podmioty sektora finansów publicznych zobowiązane do stosowania właściwych przepisów prawa zamówień publicznych. Autorka przeprowadza analizę funkcjonowania systemu zamówień publicznych oraz obowiązującej w nim zasady niedyskryminacji i równego traktowania w kontekście możliwości prowadzenia polityki local content przez państwo czy jednostki samorządu terytorialnego. Próbuje znaleźć odpowiedź na pytanie, czy z perspektywy aksjologicznej obowiązującej w zamówieniach publicznych takie podejście jest możliwe i dopuszczalne, jak również czy w związku z tym niezbędne jest dokonywanie zmian w obowiązujących przepisach prawa.
Słowa kluczowe: prawo, zamówienia publiczne, polityka local content, równe traktowanie wykonawców
dr Anna Wójtowicz-Dawid
Assistant Professor, Institute of Legal Studies, University of Rzeszow, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3437-3289
Local content idea and public procurement
Local content policy is focused on promoting and acquiring products from the local market. It is a form of activities aimed at local development, with the scope of local development freely defined. It is a tool that makes it possible to stimulate the occurrence of the expected phenomenon within the framework of purchasing procedures conducted by both private entities and entities of the public finance sector, obliged to apply the relevant provisions of the public procurement law. The author undertakes an analysis of the functioning of the public procurement system and the principle of non-discrimination and equal treatment applicable to it, in the context of the possibility of conducting local content policy by the state or local government units. She tries to find an answer to the question of whether, from the axiological perspective applicable to public procurement, such an approach is possible and permissible, as well as whether it is therefore necessary to make changes to the existing legislation.
Keywords: law, public procurement, local content policy, equal treatment of contractors
Bibliografia / References
Cooter R., Ulen T., Ekonomiczna analiza prawa, Warszawa 2011.
European Committee of the Regions, Sustainable public procurement of food, EU, 2018, https://data.europa.eu/doi/10.2863/1187 (dostęp: 1.06.2022 r.).
FAO, Alliance of Bioversity International and CIAT and Editora da UFRGS, Public food procurement for sustainable food systems and healthy diets, vol. 1, Rome 2021, https://www.fao.org/3/cb7960en/cb7960en.pdf (dostęp: 17.04.2023 r.).
Faracik B., Szymonek J., Zrównoważone zamówienia publiczne w Polsce. Możliwości, bariery, strategie, Warszawa 2015.
Komisja Europejska, Evaluation of SMEs’ Access to Public Procurement Markets in the EU, GHK, London, September 2010.
Komunikat opublikowany 15.01.2020 r. na stronie internetowej Ministerstwa Aktywów Państwowych: Projekt ustawy o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych przekazany do konsultacji, https://www.gov.pl/web/aktywa-panstwowe/projekt-ustawy-o-promowaniu-wytwarzania-energii-elektrycznej-w-morskich-farmach-wiatrowych-przekazany-do-konsultacji (dostęp: 1.06.2022 r.).
OECD, Local Content Requirements, Trade Policy Brief, February 2019.
Thai K.V., International Public Procurement: Concepts and Practices [w:] International Handbook of Public Procurement, red. K.V. Thai, New York 2009.
dr Marcin Gubała
adiunkt, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet WSB Merito w Gdańsku, radca prawny, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8443-3206
Ustalanie terenu uczelni – zagadnienia wybrane
Artykuł jest poświęcony wybranym zagadnieniom dotyczącym ustalania terenu uczelni przez rektora. Zostały w nim przeanalizowane zagadnienia odnoszące się do ustalania terenu uczelni, takie jak: pojęcie terenu uczelni, funkcje terenu uczelni, istota i treść czynności w przedmiocie jego ustalenia, strony czynności w przedmiocie ustalenia terenu uczelni, termin dokonania czynności i jej forma prawna. Autor przedstawia rozważania dotyczące kwalifikowania czynności polegającej na ustaleniu terenu uczelni jako aktu prawa miejscowego. Formułuje ponadto postulat de lege ferenda związany z potrzebą doprecyzowania przepisu ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce w zakresie określenia organu samorządu terytorialnego właściwego w sprawie ustalania terenu uczelni.
Słowa kluczowe: teren uczelni, rektor, uczelnia, samorząd terytorialny
dr Marcin Gubała
Assistant Professor, Faculty of Law and Administration, WSB Merito University in Gdansk, legal counsel, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8443-3206
Determining the territory of a university – selected issues
The article is devoted to selected issues concerning the determination of the territory of a university by the rector. It analyses issues relating to the determination of a university site, such as the concept of a university site, the functions of a university site, the essence and content of the action of its determination, the parties to the action of determining a university site, the timing of the action and its legal form. The author presents considerations on the qualification of the action of establishing the university site as an act of local law. In addition, he formulates a de lege ferenda postulate related to the need to clarify the provision of the Law on Higher Education and Science regarding the identification of the local government body competent to determine the territory of a university.
Keywords: territory of a university, rector, university, local government
Bibliografia / References
Budzisz R. [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. P. Chmielnicki, Warszawa 2013.
Dąbek D., Prawo miejscowe, Warszawa 2020.
Dróżdż M., Z problematyki unormowań dotyczących organizacji oraz bezpieczeństwa imprez masowych oraz niemasowych na uczelniach wyższych, „Przegląd Prawa Publicznego” 2019/4.
Gubała M., Klauzula współdziałania jako element upoważnienia ustawowego do wydania rozporządzenia, „Przegląd Legislacyjny” 2013/1.
Izdebski H., Zieliński J.M., Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Komentarz, LEX 2021.
Jakubowski A., Utrzymanie porządku i bezpieczeństwa na terenie uczelni wyższej, „Studia Iuridica” 2016/LXVI.
Jurzak-Mączka K., Struzińska K., Szafrańska M., Bezpieczeństwo w krakowskich szkołach wyższych ze szczególnym uwzględnieniem Uniwersytetu Jagiellońskiego: perspektywa empiryczna, „Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa” 2013/2.
Konstytucja RP, t. II, Komentarz do art. 87–243, red. L. Bosek, M. Safjan, Warszawa 2016.
Kusion M., Określanie terenu uczelni. Problemy prawne i postulaty, „Państwo i Społeczeństwo” 2014/4.
Moll T. [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. B. Dolnicki, Warszawa 2021.
Mozgawa-Saj M., Kilka uwag na temat autonomii i tzw. miru uczelni wyższej [w:] Naruszenie miru domowego, red. M. Mozgawa, LEX 2019.
Radziewicz P. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, LEX 2021.
Słownik języka polskiego, t. 3, red. R. Szymczak, Warszawa 1981.
Szewc T. [w:] Prawo o szkolnictwie wyższym. Komentarz, red. P. Chmielnicki, P. Stec, LEX 2017.
Ura E. [w:] Prawo o szkolnictwie wyższym. Komentarz, red. W. Sanetra, M. Wierzbowski, Warszawa 2013.
Wierczyński G., Komentarz do rozporządzenia w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” [w:] G. Wierczyński, Redagowanie i ogłaszanie aktów normatywnych. Komentarz, Warszawa 2016.
Woźnicki J. [w:] Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Komentarz, red. J. Woźnicki, Warszawa 2019.
Wronkowska S., Zieliński M., Zasady techniki prawodawczej. Komentarz, Warszawa 1997.
Zieliński J.M. [w:] H. Izdebski, J.M. Zieliński, Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Komentarz, LEX 2021.
dr hab. Przemysław Krzykowski, prof. UWM
Katedra Postępowania Administracyjnego i Sądowoadministracyjnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3092-1105
Skutki prawne wadliwego doręczenia decyzji lub postanowienia profesjonalnemu pełnomocnikowi strony. Glosa do uchwały NSA z 7.03.2022 r., I FPS 4/21
Podjęta w komentowanej uchwale problematyka skutków prawnych wadliwego doręczenia aktu administracyjnego od lat wzbudza wątpliwości oraz skrajne oceny. Wiele skutków materialnoprawnych i procesowych powstaje z momentem doręczenia aktu, a nie z jego wydaniem. Egzystencja prawna decyzji administracyjnej zaczyna się w chwili doręczenia, a jeśli ono nie nastąpiło, to aktu w obrocie prawnym po prostu nie ma. Autor przychyla się do stanowiska zawartego w uchwale, wskazując na gwarancyjny charakter przepisów o doręczeniach. Doręczenie jest skuteczne zasadniczo tylko wtedy, gdy zostało dokonane zgodnie z przepisami prawa. Strona postępowania reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika nie może być narażona na negatywne konsekwencje, w szczególności mające swe źródło w innym sposobie doręczania pism, niż wynika to z przepisów prawa.
Słowa kluczowe: doręczenie decyzji, decyzja administracyjna, pełnomocnik strony
dr hab. Przemysław Krzykowski, professor at the UWM
Department of Administrative and Judicial-Administrative Proceedings, Faculty of Law and Administration, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3092-1105
Legal effects of defective delivery of a decision or order to a party's professional representative. Gloss to the resolution of the Supreme Administrative Court of 7.03.2022, I FPS 4/21
The issues addressed in the resolution under comment, concerning the legal consequences of faulty delivery of an administrative act, have raised a number of doubts and extreme assessments for many years. A number of material and procedural effects arise from the moment of delivery of the act, and not from its issuance. The legal existence of an administrative decision begins at the moment of delivery, and if this has not taken place, the act simply does not exist in legal circulation. In the gloss, the author agrees with the position taken in the resolution, pointing to the guarantee nature of the provisions on delivery. Delivery is, in principle, effective only if made in accordance with the provisions of the law. A party to a proceeding represented by a professional proxy may not be exposed to negative consequences, in particular those stemming from a different manner of delivery of letters than that prescribed by law.
Keywords: delivery of a decision, administrative decision, legal representative
Bibliografia / References
Adamczyk A., Przesłanki odpowiedzialności majątkowej funkcjonariusza publicznego i tryb jej realizacji według ustawy z 20.01.2011 r., „Przegląd Prawa Publicznego” 2012/6.
Charkiewicz M., Pełnomocnictwo szczególne w sprawie podatkowej – stan obecny i kierunek zmian, „Przegląd Podatków Lokalnych i Finansów Samorządowych” 2019/2.
Chmielnicki P., Identyfikacja celów i funkcji w ramach wykładni prawa, „Przegląd Prawa Publicznego” 2015/3.
Drosik J., Glosa do wyroku NSA z dnia 21.01.2011 r., II FSK 2017/10, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2011/6.
Kaczorowska I., Pominięcie pełnomocnika podatnika a zeznania podatnika w postępowaniu karnym skarbowym. Omówienie do wyroku NSA z dnia 18.09.2019 r., I FSK 1933/17, „Przegląd Podatkowy” 2020/4.
Keler G., Konieczność złożenia pełnomocnictwa szczególnego do akt sprawy w konkretnym postępowaniu. Glosa do uchwały NSA z dnia 25.04.2022 r., II FPS 1/22, „Przegląd Podatkowy” 2022/12.
Knysiak-Sudyka H., Procesowe skutki ustanowienia pełnomocnika [w:] Pełnomocnik w postępowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym, red. H. Knysiak-Sudyka, Warszawa 2020.
Krzykowski P., Wyjątki od zasady doręczania przez organy podatkowe profesjonalnym pełnomocnikom pism procesowych przy użyciu środków komunikacji elektronicznej, „Kwartalnik Prawa Podatkowego” 2022/4.
Masternak M., Glosa do wyroku WSA z dnia 11.05.2005 r., I SA/Bd 130/05, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2006/11.
Nowak I., Skutki pominięcia pełnomocnika w sprawie podatkowej [w:] Przemiany prawa publicznego i prywatnego na początku XXI wieku, red. R. Frey, Kielce 2012.
Stachurski W. [w:] Ordynacja podatkowa. Komentarz aktualizowany, red. L. Etel, LEX 2021.
Strzelec D., Doręczenie postanowienia o wszczęciu postępowania podatkowego z pominięciem pełnomocnika ustanowionego w sprawie, „Monitor Podatkowy” 2020/7.
Wiącek M., Omówienie do uchwały NSA z dnia 7.03.2022 r., I FPS 4/21, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2022/3.
rektor Warszawskiej Akademii Medycznej Nauk Stosowanych, Warszawa, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0625-7152
Wpływ rozwoju sztucznej inteligencji na proces stanowienia prawa w Polsce
Systemy sztucznej inteligencji (artificial intelligence, AI) stanowią obecnie fundament wzrostu gospodarczego, na którym opierają się niemal wszystkie sektory gospodarki. Dlatego tak istotna jest kwestia wpływu systemów AI na proces stanowienia prawa i pytanie o granice ich rozwoju oraz oddziaływania. Tym bardziej że rozwój AI rzuca wiele wyzwań zarówno etycznych, jak i prawnych. Szybkie przekraczanie kolejnych progów technologicznych, połączone z równie szybkim wkraczaniem AI do coraz większej liczby sfer ludzkiej aktywności, wymusza zatem zmiany normatywne. Sztuczna inteligencja niesie ze sobą nowe wyzwania konstytucyjne na płaszczyźnie ustrojowej w procesie stanowienia prawa w Polsce, co jest przedmiotem artykułu. Przedstawiono rozwój gospodarczy w kontekście rozwijającego się szybko systemu AI oraz podjęto próbę określenia sytuacji prawnej polityki regulacyjnej w zakresie AI. Dopełnieniem poruszanej problematyki jest analiza polityki rozwoju AI w Polsce od roku 2020.
Słowa kluczowe: sztuczna inteligencja, systemy AI, prawa człowieka, ekosystem AI, nowoczesne technologie
dr Piotr Kusznieruk
rector of the Warsaw Medical Academy, Warsaw, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0625-7152
The impact of the development of artificial intelligence on the law-making process in Poland
Nowadays, artificial intelligence (AI) systems are the foundation of economic growth, which almost all sectors of the economy rely on. Therefore, the question of the impact of AI systems on the law-making process as well as the question of the limits of their development and impact are so important. Especially since the development of artificial intelligence raises a number of both ethical and legal challenges. The rapid crossing of successive technological thresholds combined with the equally rapid encroachment of AI into more and more spheres of human activity are therefore forcing normative changes. The development of modern AI technologies brings new constitutional challenges on the systemic level in the process of law-making in Poland, which is the subject of the article. Economic development in the context of the rapidly developing artificial intelligence system is presented, and an attempt is made to define the legal situation of AI regulatory policy. As a complement to the issues raised, an analysis is made of the policy of development of artificial intelligence in Poland from 2020.
Keywords: artificial intelligence, AI systems, human rights, AI ecosystem, modern technology
Bibliografia / References
Bellon M., Szef technologicznego giganta: AI podzieli świat. Społeczeństwa bez niej będą biedniejsze i słabsze, „Business Insider” z 25.01.2019 r., https://businessinsider.com.pl/technologie/marc-benioff-ceo-salesforce-o-sztucznej-inteligencji/zx4tq1m (dostęp: 26.09.2022 r.).
Berdowska A., Wspomaganie procesu rekrutacji pracowników za pomocą chatbotów – analiza wybranych rozwiązań, „Zarządzanie Zasobami Ludzkimi” 2018/5.
Braman S., Change of State: Information, Policy, and Power, Cambridge 2006.
Chałubińska-Jentkiewicz K., Cyberodpowiedzialność, Toruń 2019.
Chałubińska-Jentkiewicz K., Karpiuk M., Prawo nowych technologii, LEX 2015.
Chan T.F., System oceny obywateli w Chinach powstrzymał już ludzi od 11 mln lotów i 4 mln podróży pociągiem, „Business Insider” z 21.05.2018 r., https://businessinsider.com.pl/lifestyle/podroze/system-oceny-obywateli-w-chinach-efekty-dzialania/7yl1phz (dostęp: 26.09.2022 r.).
Chłopecki A., Dysponenci SI [w:] A. Chłopecki, Sztuczna inteligencja – szkice prawnicze i futurologiczne, Warszawa 2018.
Ćwiklak D., Mój brat robot. Kiedy zastąpią nas maszyny?, „Newsweek” z 16.04.2017 r., https://www.newsweek.pl/biznes/roboty-i-ludzie-maszyny-i-technologia-zastapia-nas-w-pracy/c537m19 (dostęp: 30.09.2022 r.).
Dervanović D., Inhuman Lawyer: Developing Artificial Intelligence in the Legal Profession [w:] Robotics, AI and the Future of Law, red. M. Corrales, M. Fenwick, N. Forgo, Singapore 2108.
European AI Alliance, https://futurium.ec.europa.eu/en/european-ai-alliance/pages/altai-assessment-list-trustworthy-artificialintelligence (dostęp: 27.09.2022 r.).
Goździaszek Ł., Perspektywy wykorzystania sztucznej inteligencji w postępowaniu sądowym, „Przegląd Sądowy” 2015/10.
Hallevy G., Liability for Crimes Involving Artificial Intelligence Systems, Cham 2015.
Hildebrandt M., From Galatea 2.2 to Watson – and back? [w:] Human Law and Computer Law: Comparative Perspectives, red. M. Hildebrandt, J. Gaakeer, Dordrecht 2013.
Jankowska-Augustyn M., Podmiotowość prawna sztucznej inteligencji? [w:] O czym mówią prawnicy, mówiąc o podmiotowości, red. A. Bielska-Brodziak, Katowice 2015.
McIlwraith D., Marmanis H., Babenko D., Inteligentna sieć: algorytmy przyszłości, Gliwice 2017.
Oręziak B., Prawa człowieka jako determinanta sztucznej inteligencji? Propozycja kryteriów i dyrektyw zastosowania sztucznej inteligencji do użytku praktycznego [w:] Prawo sztucznej inteligencji, red. L. Lai, M. Świerczyński, Warszawa 2020.
Pagallo U., The Laws of Robots Crimes, Contracts, and Torts, Dordrecht–Heidelberg–New York 2013.
Polityka dla rozwoju sztucznej inteligencji w Polsce od roku 2020, załącznik do uchwały nr 196 Rady Ministrów z 28.12.2020 r. (poz. 23), gov.pl, Portal sztucznej inteligencji, https://www.gov.pl/web/ai/polityka-dla-rozwoju-sztucznej-inteligencji-w-polsce-od-roku-2020 (dostęp: 27.09.2022 r.).
Rojszczak M., Prawne aspekty systemów sztucznej inteligencji – zarys problemu [w:] Sztuczna inteligencja, blockchain, cyberbezpieczeństwo oraz dane osobowe, red. K. Flaga-Gieruszyńska, J. Gołaczyński, D. Szostek, Warszawa 2019.
Szczerbowski J., Problematyka udowodnienia faktów przy pomocy zapisów na łańcuchu bloków (blockchain) w postępowaniu cywilnym [w:] Dowody w postępowaniach sądowych, red. T. Gardocka, D. Jagiełło, Legalis 2018.
Filip Piotr Pawlus
przygotowuje rozprawę doktorską w Katedrze Prawa Samorządu Terytorialnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5416-2342
Formy działania administracji publicznej a cyfryzacja z perspektywy teorii prawa administracyjnego
Proces cyfryzacji stanowiący konsekwencję postępu technicznego dotyka wszystkich dziedzin życia, w tym funkcjonowania administracji publicznej. Wpływa on także na formy działania administracji publicznej stanowiące jedno z najważniejszych zagadnień nauki prawa administracyjnego. Można przewidywać, że w najbliższych latach wpływ ten będzie intensywniejszy, w związku z czym konieczne jest dostosowanie form działania administracji publicznej do potrzeb cyfryzacji. Temat artykułu został przeanalizowany z perspektywy teorii prawa administracyjnego. Jego celem jest wzbogacenie wiedzy na temat przejawów cyfryzacji w obrębie form działania administracji publicznej, rozpoznanie jej wpływu na administrację publiczną, w tym kształtowanie się elektronicznej administracji, a także przyszłych kierunków rozwoju administracji elektronicznej. Autor identyfikuje także korzyści i zagrożenia płynące z zastosowania elektronicznych form działania administracji publicznej.
Słowa kluczowe: formy działania administracji publicznej, cyfryzacja, administracja elektroniczna, decyzja elektroniczna, e-administracja
Filip Piotr Pawlus
is preparing his doctoral dissertation at the Department of Local Government Law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Krakow, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5416-2342
Forms of public administration operation and digitization from the perspective of administrative law theory
The process of digitization as a consequence of technological progress affects all areas of life, including the functioning of public administration. It also affects the forms of operation of public administration, which is one of the most important issues of the science of administrative law. It can be predicted that this impact will be more intense in the coming years, and therefore it is necessary to adapt the forms of public administration operation to the needs of digitization. The topic of the article was analysed from the perspective of administrative law theory. Its purpose is to enrich knowledge on the manifestations of digitization within the forms of operation of public administration, to recognise its impact on it, including the formation of electronic administration, as well as the future directions of development of electronic administration. The author also identifies the benefits and risks of electronic forms of public administration operation.
Keywords: forms of public administration operation, digitization, electronic administration, electronic decision, e-government
Bibliografia / References
Adamczyk A., Publicznoprawne formy działania administracji. Teoria i praktyka, Warszawa 2013.
Bielecki L., Prawne formy i metody działania administracji [w:] Prawo administracyjne. Część ogólna, ustrojowe prawo administracyjne, wybrane zagadnienia materialnego prawa administracyjne, red. M. Zdyb, J. Stelmasiak, Warszawa 2016.
Boć J., Prawo administracyjne, Wrocław 2000.
Gajek K., Oświadczenie woli w komunikacji elektronicznej, Warszawa 2020.
Janowski J., Administracja elektroniczna. Kształtowanie się informatycznego prawa administracyjnego i elektronicznego postępowania administracyjnego w Polsce, Warszawa 2009.
Langrod J.S., Instytucje prawa administracyjnego. Zarys części ogólnej, Kraków 2003.
Lipowicz I., Istota administracji [w:] Z Cieślak, I. Lipowicz, Z. Niewiadomski, Prawo administracyjne. Część ogólna, red. Z. Niewiadomski, Warszawa 2002.
Lulewicz E., E-administracja – szanse i zagrożenia [w:] E-administracja. Szanse i zagrożenia, red. T. Stanisławski, B. Przywora, Ł. Jurek, Lublin 2013.
Matusiak J., Publicznoprawna regulacja administracji elektronicznej, Poznań 2016.
Nuzzo B., E-administracja na przykładzie elektronicznych zamówień publicznych – doświadczenia polskie i włoskie [w:] E-administracja publiczna i (nie)bezpieczeństwo cyberprestrzeni, red. M.K. Zwierżdżyński, M. Lakomy, K. Oświecimski, Kraków 2015.
Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2015.
Starościak J., Prawne formy działania administracji, Warszawa 1957.
Szostek D., Doręczanie i odbieranie pism w postaci elektronicznej na gruncie kodeksu postępowania administracyjnego [w:] E-administracja. Prawne zagadnienia informatyzacji administracji, red. D. Szostek, Wrocław 2009.
Szymańska D., Cyfryzacja – idea, koncepcje i gospodarka cyfrowa [w:] Cyfryzacja w miastach – idea, koncepcje i wdrożenia, red. D. Szymańska, A. Lewandowska, M. Korolko, Toruń 2019.
Ura E., Prawo administracyjne, Warszawa 2021.
Wielki słownik języka polskiego PWN, t. 1, red. S. Dubisz, Warszawa 2018.
Woś T., Postępowanie administracyjne, Warszawa 2017.
Ziemski K.M., Indywidualny akt administracyjny jako forma prawna działania administracji, Poznań 2005.
Ziemski K.M., Podstawy problematyki [w:] System Prawa Administracyjnego, red. serii R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, t. 5, Prawne formy działania administracji, Warszawa 2013.
Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2016.
dr hab. Małgorzata Winiarczyk-Kossakowska, prof. AP
Instytut Bezpieczeństwa i Zarządzania, Akademia Pomorska w Słupsku, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8358-5777
Równouprawnienie wyznań na tle regulacji ustawowych stosunku państwa do Kościołów i innych związków wyznaniowych w Polsce z lat 1989–1997
Autorka podejmuje zagadnienie równouprawnienia wyznań na tle regulacji statusu prawnego Kościołów i związków wyznaniowych w II Rzeczypospolitej, Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej i III Rzeczypospolitej Polskiej, ze szczególnym uwzględnieniem wciąż obowiązujących ustaw z lat 1989–1997, kiedy to jeszcze na podstawie utrzymanych w mocy przepisów Konstytucji z 1952 r. regulowano stosunki państwo – Kościół bądź państwo – związek wyznaniowy, czerpiąc zarazem z dziedzictwa II Rzeczypospolitej i standardów zachodnich demokracji liberalnych. W 1989 r. władze PRL – tuż przed wyborami 4 czerwca – uregulowały status Kościoła katolickiego jako największego w Polsce. Po przełomie ustrojowym regulowano ustawami sytuację prawną kolejnych Kościołów i związków wyznaniowych. Wejście w życie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r. zahamowało ten proces. W artykule dokonano analizy i oceny przepisów prawnych odnoszących się do regulacji położenia prawnego Kościołów i związków wyznaniowych, jak również problemów związanych ze stosowaniem tych przepisów pod kątem ich zgodności z zasadą równouprawnienia.
Słowa kluczowe: Konstytucja RP, ustawy wyznaniowe, zasada równouprawnienia wyznań w RP
dr hab. Małgorzata Winiarczyk-Kossakowska, Professor at the Pomeranian Academy in Slupsk
Institute of Security and Management, Slupsk, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8358-5777
Equality of religions in Polish acts on relations between state and churches and other religious organizations in the period from 1989 to 1997
The author takes up the issue of the equality of religions against the background of the regulation of the legal status of churches and religious associations in the Second Republic of Poland, the People's Republic of Poland and the Third Republic of Poland, with particular attention to the laws still in force from 1989-1997, when relations between the state and the church or the state and religious associations were still regulated on the basis of the provisions of the 1952 Constitution, which had been upheld, while drawing on the heritage of the Second Republic and the standards of Western liberal democracies. In 1989, the authorities of the People's Republic of Poland – just before the June 4th elections – regulated the status of the Catholic Church as the largest church in Poland. After the political transformation, the legal situation of more churches and religious associations was regulated by laws. The entry into force of the 1997 Constitution of the Republic of Poland halted this process. The article analyses and evaluates the legal provisions relating to the regulation of the legal position of churches and religious associations, as well as the problems associated with the application of these provisions in terms of their compliance with the principle of equal rights.
Keywords: Constitution of the Republic of Poland, religious laws, principle of equality of religions in the Republic of Poland
Bibliografia / References
Borecki P., Położenie prawne wyznawców islamu w Polsce, „Państwo i Prawo” 2008/1.
Borecki P., Zasada równouprawnienia wyznań w prawie polskim, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2007/10.
Czohara A., Periodyzacja polityki wyznaniowej w III Rzeczpospolitej Polskiej [w:] Prawo wyznaniowe w Polsce (1989–2009). Analizy, dyskusje, postulaty, red. D. Walencik, Katowice–Bielsko-Biała 2009.
Garlicki L. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. V, red. L. Garlicki, Warszawa 2007, komentarz do art. 25.
Konkordat polski 1993, red. M. Winiarczyk-Kossakowska, C. Janik C., P. Borecki, Warszawa 2019.
Kościoły i związki wyznaniowe wpisane do rejestru kościołów i innych związków wyznaniowych, MSWiA, Rejestr kościołów i innych związków wyznaniowych, https://www.gov.pl/web/mswia/rejestr-kosciolow-i-innych-zwiazkow-wyznaniowych (dostęp: 18.06.2021 r.).
Krasowski K., Związki wyznaniowe w II Rzeczypospolitej. Studium historycznoprawne, Poznań 1988.
Leszczyński P.A., Zagadnienia wyznaniowe w Konstytucji RP, Warszawa 2001.
Łyko Z., Wolność sumienia i wyznania w relacji: człowiek – kościoły – państwo [w:] Podstawowe prawa jednostki i ich sądowa ochrona, red. L. Wiśniewski, Warszawa 1997.
Mezglewski A., H. Misztal, P. Stanisz, Prawo wyznaniowe, „Państwo i Prawo” 2006/2.
Papierzyńska-Turek M., Między tradycją a nowoczesnością, Warszawa 1989.
Pietrzak M., Demokratyczne świeckie państwo prawne, Warszawa 1999.
Pietrzak M., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2013.
Sawicki J., Studia nad położeniem mniejszości religijnych w państwie polskim, Warszawa 1937.
Winczorek P., Komentarz do Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2.04.1997 r., Warszawa 2000.
Winiarczyk-Kossakowska M., Ustawy III Rzeczypospolitej o stosunku państwa do kościołów chrześcijańskich, Warszawa 2004.
Wyznania religijne w Polsce w latach 2015–2018, GUS, 28.02.2020 r., https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/inne-opracowania/wyznania-religijne/wyznania-religijne-w-polsce-20152018,5,2.html (dostęp: 7.10.2021 r.).
Agata Lizak
doktorantka w Szkole Doktorskiej, Uniwersytet Rzeszowski, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0450-1828
Obowiązki osób utrzymujących zwierzęta domowe w świetle regulaminów utrzymania czystości i porządku na terenie gminy. Wybrane uwagi na tle orzecznictwa sądów administracyjnych
Artykuł omawia wybrane problemy orzecznicze występujące w związku z interpretacją postanowień regulaminów utrzymania czystości i porządku na terenie gminy. Zgodnie z art. 4 ust. 2 pkt 6 ustawy z 13.09.1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach regulaminy te określają obowiązki osób utrzymujących zwierzęta domowe, mające na celu ochronę przed zagrożeniem lub uciążliwością dla ludzi oraz przed zanieczyszczeniem terenów przeznaczonych do wspólnego użytku. W praktyce dotyczy to m.in.: warunków wyprowadzania psów, wyłączenia pewnych terenów z dostępu dla zwierząt, obowiązku odpowiedniego oznaczania nieruchomości lub nakazu trzymania zwierząt w obrębie własnej posesji. Postanowienia poszczególnych regulaminów w tym zakresie często budzą wątpliwości i bywa, że są przedmiotem zupełnie rozbieżnych rozważań wojewódzkich sądów administracyjnych. W artykule przedstawiono argumentację judykatury za różnymi stanowiskami co do wymienionych problemów, a także podjęto próbę ich oceny.
Słowa kluczowe: gmina, regulamin utrzymania czystości i porządku na terenie gminy, zwierzęta domowe
Agata Lizak
Doctoral School, University of Rzeszow, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0450-1828
Obligations of persons keeping pets in the light of regulations for maintaining cleanliness and order in municipal areas. Selected remarks against the background of the jurisprudence of administrative courts
The article discusses selected jurisprudential problems occurring in connection with the interpretation of the provisions of the regulations for maintaining cleanliness and order in municipal areas. Pursuant to Article 4 (2)(6) of the Law on maintaining cleanliness and order in municipalities, the regulations specify the obligations of persons keeping pets to protect citizens from danger or nuisance as well as to avoid contamination of areas intended for common use. In practice, this includes: the conditions for walking dogs, the exclusion of certain areas from access by animals, the obligation to properly mark property or the obligation to keep animals within one's own property. The provisions of the respective regulations in this regard often raise doubts and are sometimes the subject of completely divergent deliberations by voivodeship administrative courts. The article presents the jurisprudence's arguments in favour of different positions on the problems mentioned, and attempts to evaluate them.
Keywords: municipality, regulations for maintaining cleanliness and order in the municipality, pets
Bibliografia / References
Janikowski J., Prawne aspekty posiadania niebezpiecznych psów, „Prokuratura i Prawo” 2019/5.
Kuszlewicz K. [w:] Ustawa o ochronie zwierząt. Komentarz, LEX 2021.
Lipińska K., Glosa do wyroku WSA z dnia 9.07.2014 r., II SA/Gl 258/14, „Przegląd Prawa Ochrony Środowiska” 2015/2.
Piórkowska-Flieger J. [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz aktualizowany, red. T. Bojarski, LEX 2021.
Radecki W. [w:] Utrzymanie czystości i porządku w gminach. Komentarz, LEX 2016.
Szymczak A. [w:] M. Budziarek, A. Szymczak, Utrzymanie czystości i porządku w gminach. Komentarz, LEX 2021.
Wojciechowski J.M. [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. J. Lachowski, LEX 2021.
Maciej Zygmunt
student prawa, współpracownik Centrum Interdyscyplinarnych Studiów Konstytucyjnych, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2022-221X
Państwo demokratyczne w klauzuli limitacyjnej. Redundancja, aksjologiczna konieczność czy praktyczna potrzeba?
W artykule poruszono zagadnienie klauzuli państwa demokratycznego w treści art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Wskazaną formułę językową poddano wykładni, uwzględniając przebieg prac Zgromadzenia Narodowego nad treścią ustawy zasadniczej, orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka i związki funkcjonalno-treściowe z innymi wzorcami konstytucyjnymi. Wykazano zasadność uwzględnienia aksjologicznie zdeterminowanej formuły państwa demokratycznego w treści klauzuli limitacyjnej. Przedstawiony został również mechanizm wzajemnego sprzężenia klauzuli państwa demokratycznego z przesłankami dopuszczalności wprowadzania ograniczeń w korzystaniu z konstytucyjnych praw i wolności. Uwzględniono praktyczny wymiar tego zagadnienia odwołujący się do ustalania abstrakcyjnej wagi zasad konkurujących o pierwszeństwo w danym stanie faktycznym przy zastosowaniu mechanizmu ważeniowego, a także do problemu niekonstytucyjności uregulowań ustawowych przyjętych z naruszeniem trybu postępowania prawodawczego, co ma istotne znaczenie przy ocenie dopuszczalności skargi konstytucyjnej.
Słowa kluczowe: aksjologia, konstytucyjne prawa i wolności, klauzula limitacyjna, państwo demokratyczne, społeczeństwo demokratyczne
Maciej Zygmunt
law student, associate of the Centre for Interdisciplinary Constitutional Studies, Jagiellonian University in Krakow, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2022-221X
The democratic state in the limitation clause. Redundancy, axiological necessity or practical need?
The article addresses the issue of the democratic state clause in Article 31 (3) of the Polish Constitution. The indicated linguistic formula is subjected to interpretation, taking into account the course of the National Assembly's work on the content of the basic law, the jurisprudence of the European Court of Human Rights, and functional-content relations with other constitutional benchmarks. The legitimacy of including the axiologically determined formula of the democratic state in the content of the limitation clause is demonstrated. The mechanism of mutual coupling of the democratic state clause with the premises for the permissibility of introducing restrictions on the exercise of constitutional rights and freedoms is also presented. Consideration is given to the practical dimension of this issue referring to the determination of the abstract weight of principles competing for priority in a given factual state using a weighting mechanism, as well as to the problem of the unconstitutionality of statutory regulations adopted in violation of the legislative procedure, which is of significant importance in assessing the admissibility of a constitutional complaint.
Keywords: axiology, constitutional rights and freedoms, limitation clause, democratic state, democratic society
Bibliografia / References
Alexy R., Teoria praw podstawowych, tłum. B. Kwiatkowska, J. Zajadło, Warszawa 2014.
Bednarczyk B., Granice władzy – wybrane problemy praw i wolności człowieka, Kraków 2001.
Biuletyn Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego, t. VIII, Warszawa 1994.
Biuletyn Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego, t. XV, Warszawa 1995.
Biuletyn Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego, t. XLI, Warszawa 1997.
Bosek L., Szydło M. [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Legalis 2016.
Czepita S., O pojęciu czynności konwencjonalnej i jej odmianach, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2017/1.
Florczak-Wątor M. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, LEX 2021.
Florczak-Wątor M., Aksjologia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej [w:] Argumenty i rozumowania prawnicze w konstytucyjnym państwie prawa. Komentarz, red. M. Florczak-Wątor, A. Grabowski, Kraków 2021.
Florczak-Wątor M., Horyzontalny wymiar praw konstytucyjnych, Kraków 2014.
Florczak-Wątor M., Obowiązki ochronne państwa w świetle Konstytucji RP i Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, Kraków 2018.
Garlicki L. [w:] Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, t. I, Komentarz do artykułów 1–18, red. L. Garlicki, P. Hofmański, A. Wróbel, Legalis 2010.
Garlicki L., Przesłanki ograniczania konstytucyjnych praw i wolności (na tle orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego), „Państwo i Prawo” 2001/10.
Garlicki L., Umiędzynarodowienie Konstytucji, „Państwo i Prawo” 2022/10.
Gizbert-Studnicki T., O nieważnych czynnościach prawnych w świetle koncepcji czynności konwencjonalnych, „Państwo i Prawo” 1975/4.
Gizbert-Studnicki T., Oryginalizm i living constitutionalism a koncepcja państwa prawnego [w:] Państwo prawa i prawo karne. Księga jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, red. P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel, Warszawa 2012.
Grabowski A., Postpozytywizm prawniczy: teoria prawa między pozytywizmem a prawem natury [w:] T. Gizbert-Studnicki, A. Dyrda, A. Grabowski, Metodologiczne dychotomie. Krytyka pozytywistycznych teorii prawa, Warszawa 2016.
Gutowski M., Kardas P., Wykładnia i stosowanie prawa w procesie opartym na Konstytucji, Warszawa 2017.
Kruk M., O wartościach konstytucji, „Państwo i Prawo” 2022/10.
Krzemiński M., Holocher J., Latacz M., Argument z woli historycznego prawodawcy [w:] Argumenty i rozumowania prawnicze w konstytucyjnym państwie prawa. Komentarz, red. M. Florczak-Wątor, A. Grabowski, Kraków 2021.
Leszczyński L., Kryterium „konieczności w demokratycznym społeczeństwie” w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka – studium teoretycznoprawne, „Europejski Przegląd Sądowy” 2014/1.
Liżewski B., Klauzule generalne i ich funkcje w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio G. Ius” 2016/2.
Łącki P., Uzasadnienie dynamicznej wykładni Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności – pytania krytyczne, „Przegląd Sejmowy” 2017/2.
Łączkowski W., Trójpodział władz a dobro wspólne, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2018/1.
Machnienko A., System wielopartyjny w krajach demokracji ludowej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1962/24.
Maroń G., Formuła ważenia zasad prawa jako mechanizm usuwania ich kolizji na przykładzie koncepcji Roberta Alexego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria Prawnicza” 2009/53.
Nowak L., Performatywy a język prawny i etyczny, „Etyka” 1968/3.
Orłowski R., Skarga konstytucyjna a zarzuty dotyczące uchybień postępowania legislacyjnego, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2021/5.
Piechowiak M., Dobro wspólne jako fundament polskiego porządku konstytucyjnego, Warszawa 2012.
Piechowiak M., Klauzula limitacyjna a nienaruszalność praw i godności, „Przegląd Sejmowy” 2009/2.
Piechowiak M., Preambuła Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r. Aksjologiczne podstawy prawa, Warszawa 2020.
Safjan M. [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Legalis 2016.
Sarnecki P., Idee przewodnie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r., „Przegląd Sejmowy” 1997/5.
Tuleja P. [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Legalis 2016.
Tuleja P., Interpretacja konstytucji [w:] Konstytucja i gwarancje jej przestrzegania. Księga pamiątkowa ku czci prof. Janiny Zakrzewskiej, red. J. Trzciński, A. Jankiewicz, Warszawa 1996.
Tuleja P., Stosowanie Konstytucji RP w świetle zasady jej nadrzędności (wybrane problemy), Kraków 2003.
Wojtyczek K., Granice ingerencji ustawodawczej w sferę praw człowieka w Konstytucji RP, Kraków 1999.
Wronkowska S., Czy Rzeczpospolita Polska jest państwem prawnym? [w:] Polskie dyskusje o państwie prawa, red. S. Wronkowska, Warszawa 1995.
Wyrzykowski M., Granice praw i wolności – granice władzy [w:] Obywatel – jego wolności i prawa. Zbiór studiów przygotowanych z okazji 10. lecia urzędu Rzecznika Praw Obywatelskich, Warszawa 1998.
Zubik M., Między profesjonalizmem a głosowaniem większości w demokratycznym państwie prawa, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2018/5.
dr Anna Wójtowicz-Dawid
adiunkt, Instytut Nauk Prawnych, Uniwersytet Rzeszowski, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3437-3289
Idea local content a zamówienia publiczne
Polityka local content jest skoncentrowana na promowaniu i nabywaniu produktów pochodzących z rynku lokalnego. Jest to forma działań nakierowanych na rozwój lokalny, przy swobodnym określeniu zakresu rozumienia tego rozwoju. Jest ona narzędziem pozwalającym na stymulowanie występowania oczekiwanego zjawiska w ramach prowadzonych postępowań zakupowych prowadzonych zarówno przez podmioty prywatne, jak i podmioty sektora finansów publicznych zobowiązane do stosowania właściwych przepisów prawa zamówień publicznych. Autorka przeprowadza analizę funkcjonowania systemu zamówień publicznych oraz obowiązującej w nim zasady niedyskryminacji i równego traktowania w kontekście możliwości prowadzenia polityki local content przez państwo czy jednostki samorządu terytorialnego. Próbuje znaleźć odpowiedź na pytanie, czy z perspektywy aksjologicznej obowiązującej w zamówieniach publicznych takie podejście jest możliwe i dopuszczalne, jak również czy w związku z tym niezbędne jest dokonywanie zmian w obowiązujących przepisach prawa.
Słowa kluczowe: prawo, zamówienia publiczne, polityka local content, równe traktowanie wykonawców
dr Anna Wójtowicz-Dawid
Assistant Professor, Institute of Legal Studies, University of Rzeszow, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3437-3289
Local content idea and public procurement
Local content policy is focused on promoting and acquiring products from the local market. It is a form of activities aimed at local development, with the scope of local development freely defined. It is a tool that makes it possible to stimulate the occurrence of the expected phenomenon within the framework of purchasing procedures conducted by both private entities and entities of the public finance sector, obliged to apply the relevant provisions of the public procurement law. The author undertakes an analysis of the functioning of the public procurement system and the principle of non-discrimination and equal treatment applicable to it, in the context of the possibility of conducting local content policy by the state or local government units. She tries to find an answer to the question of whether, from the axiological perspective applicable to public procurement, such an approach is possible and permissible, as well as whether it is therefore necessary to make changes to the existing legislation.
Keywords: law, public procurement, local content policy, equal treatment of contractors
Bibliografia / References
Cooter R., Ulen T., Ekonomiczna analiza prawa, Warszawa 2011.
European Committee of the Regions, Sustainable public procurement of food, EU, 2018, https://data.europa.eu/doi/10.2863/1187 (dostęp: 1.06.2022 r.).
FAO, Alliance of Bioversity International and CIAT and Editora da UFRGS, Public food procurement for sustainable food systems and healthy diets, vol. 1, Rome 2021, https://www.fao.org/3/cb7960en/cb7960en.pdf (dostęp: 17.04.2023 r.).
Faracik B., Szymonek J., Zrównoważone zamówienia publiczne w Polsce. Możliwości, bariery, strategie, Warszawa 2015.
Komisja Europejska, Evaluation of SMEs’ Access to Public Procurement Markets in the EU, GHK, London, September 2010.
Komunikat opublikowany 15.01.2020 r. na stronie internetowej Ministerstwa Aktywów Państwowych: Projekt ustawy o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych przekazany do konsultacji, https://www.gov.pl/web/aktywa-panstwowe/projekt-ustawy-o-promowaniu-wytwarzania-energii-elektrycznej-w-morskich-farmach-wiatrowych-przekazany-do-konsultacji (dostęp: 1.06.2022 r.).
OECD, Local Content Requirements, Trade Policy Brief, February 2019.
Thai K.V., International Public Procurement: Concepts and Practices [w:] International Handbook of Public Procurement, red. K.V. Thai, New York 2009.
dr Marcin Gubała
adiunkt, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet WSB Merito w Gdańsku, radca prawny, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8443-3206
Ustalanie terenu uczelni – zagadnienia wybrane
Artykuł jest poświęcony wybranym zagadnieniom dotyczącym ustalania terenu uczelni przez rektora. Zostały w nim przeanalizowane zagadnienia odnoszące się do ustalania terenu uczelni, takie jak: pojęcie terenu uczelni, funkcje terenu uczelni, istota i treść czynności w przedmiocie jego ustalenia, strony czynności w przedmiocie ustalenia terenu uczelni, termin dokonania czynności i jej forma prawna. Autor przedstawia rozważania dotyczące kwalifikowania czynności polegającej na ustaleniu terenu uczelni jako aktu prawa miejscowego. Formułuje ponadto postulat de lege ferenda związany z potrzebą doprecyzowania przepisu ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce w zakresie określenia organu samorządu terytorialnego właściwego w sprawie ustalania terenu uczelni.
Słowa kluczowe: teren uczelni, rektor, uczelnia, samorząd terytorialny
dr Marcin Gubała
Assistant Professor, Faculty of Law and Administration, WSB Merito University in Gdansk, legal counsel, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8443-3206
Determining the territory of a university – selected issues
The article is devoted to selected issues concerning the determination of the territory of a university by the rector. It analyses issues relating to the determination of a university site, such as the concept of a university site, the functions of a university site, the essence and content of the action of its determination, the parties to the action of determining a university site, the timing of the action and its legal form. The author presents considerations on the qualification of the action of establishing the university site as an act of local law. In addition, he formulates a de lege ferenda postulate related to the need to clarify the provision of the Law on Higher Education and Science regarding the identification of the local government body competent to determine the territory of a university.
Keywords: territory of a university, rector, university, local government
Bibliografia / References
Budzisz R. [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. P. Chmielnicki, Warszawa 2013.
Dąbek D., Prawo miejscowe, Warszawa 2020.
Dróżdż M., Z problematyki unormowań dotyczących organizacji oraz bezpieczeństwa imprez masowych oraz niemasowych na uczelniach wyższych, „Przegląd Prawa Publicznego” 2019/4.
Gubała M., Klauzula współdziałania jako element upoważnienia ustawowego do wydania rozporządzenia, „Przegląd Legislacyjny” 2013/1.
Izdebski H., Zieliński J.M., Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Komentarz, LEX 2021.
Jakubowski A., Utrzymanie porządku i bezpieczeństwa na terenie uczelni wyższej, „Studia Iuridica” 2016/LXVI.
Jurzak-Mączka K., Struzińska K., Szafrańska M., Bezpieczeństwo w krakowskich szkołach wyższych ze szczególnym uwzględnieniem Uniwersytetu Jagiellońskiego: perspektywa empiryczna, „Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa” 2013/2.
Konstytucja RP, t. II, Komentarz do art. 87–243, red. L. Bosek, M. Safjan, Warszawa 2016.
Kusion M., Określanie terenu uczelni. Problemy prawne i postulaty, „Państwo i Społeczeństwo” 2014/4.
Moll T. [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. B. Dolnicki, Warszawa 2021.
Mozgawa-Saj M., Kilka uwag na temat autonomii i tzw. miru uczelni wyższej [w:] Naruszenie miru domowego, red. M. Mozgawa, LEX 2019.
Radziewicz P. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, LEX 2021.
Słownik języka polskiego, t. 3, red. R. Szymczak, Warszawa 1981.
Szewc T. [w:] Prawo o szkolnictwie wyższym. Komentarz, red. P. Chmielnicki, P. Stec, LEX 2017.
Ura E. [w:] Prawo o szkolnictwie wyższym. Komentarz, red. W. Sanetra, M. Wierzbowski, Warszawa 2013.
Wierczyński G., Komentarz do rozporządzenia w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” [w:] G. Wierczyński, Redagowanie i ogłaszanie aktów normatywnych. Komentarz, Warszawa 2016.
Woźnicki J. [w:] Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Komentarz, red. J. Woźnicki, Warszawa 2019.
Wronkowska S., Zieliński M., Zasady techniki prawodawczej. Komentarz, Warszawa 1997.
Zieliński J.M. [w:] H. Izdebski, J.M. Zieliński, Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Komentarz, LEX 2021.
dr hab. Przemysław Krzykowski, prof. UWM
Katedra Postępowania Administracyjnego i Sądowoadministracyjnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3092-1105
Skutki prawne wadliwego doręczenia decyzji lub postanowienia profesjonalnemu pełnomocnikowi strony. Glosa do uchwały NSA z 7.03.2022 r., I FPS 4/21
Podjęta w komentowanej uchwale problematyka skutków prawnych wadliwego doręczenia aktu administracyjnego od lat wzbudza wątpliwości oraz skrajne oceny. Wiele skutków materialnoprawnych i procesowych powstaje z momentem doręczenia aktu, a nie z jego wydaniem. Egzystencja prawna decyzji administracyjnej zaczyna się w chwili doręczenia, a jeśli ono nie nastąpiło, to aktu w obrocie prawnym po prostu nie ma. Autor przychyla się do stanowiska zawartego w uchwale, wskazując na gwarancyjny charakter przepisów o doręczeniach. Doręczenie jest skuteczne zasadniczo tylko wtedy, gdy zostało dokonane zgodnie z przepisami prawa. Strona postępowania reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika nie może być narażona na negatywne konsekwencje, w szczególności mające swe źródło w innym sposobie doręczania pism, niż wynika to z przepisów prawa.
Słowa kluczowe: doręczenie decyzji, decyzja administracyjna, pełnomocnik strony
dr hab. Przemysław Krzykowski, professor at the UWM
Department of Administrative and Judicial-Administrative Proceedings, Faculty of Law and Administration, University of Warmia and Mazury in Olsztyn, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3092-1105
Legal effects of defective delivery of a decision or order to a party's professional representative. Gloss to the resolution of the Supreme Administrative Court of 7.03.2022, I FPS 4/21
The issues addressed in the resolution under comment, concerning the legal consequences of faulty delivery of an administrative act, have raised a number of doubts and extreme assessments for many years. A number of material and procedural effects arise from the moment of delivery of the act, and not from its issuance. The legal existence of an administrative decision begins at the moment of delivery, and if this has not taken place, the act simply does not exist in legal circulation. In the gloss, the author agrees with the position taken in the resolution, pointing to the guarantee nature of the provisions on delivery. Delivery is, in principle, effective only if made in accordance with the provisions of the law. A party to a proceeding represented by a professional proxy may not be exposed to negative consequences, in particular those stemming from a different manner of delivery of letters than that prescribed by law.
Keywords: delivery of a decision, administrative decision, legal representative
Bibliografia / References
Adamczyk A., Przesłanki odpowiedzialności majątkowej funkcjonariusza publicznego i tryb jej realizacji według ustawy z 20.01.2011 r., „Przegląd Prawa Publicznego” 2012/6.
Charkiewicz M., Pełnomocnictwo szczególne w sprawie podatkowej – stan obecny i kierunek zmian, „Przegląd Podatków Lokalnych i Finansów Samorządowych” 2019/2.
Chmielnicki P., Identyfikacja celów i funkcji w ramach wykładni prawa, „Przegląd Prawa Publicznego” 2015/3.
Drosik J., Glosa do wyroku NSA z dnia 21.01.2011 r., II FSK 2017/10, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2011/6.
Kaczorowska I., Pominięcie pełnomocnika podatnika a zeznania podatnika w postępowaniu karnym skarbowym. Omówienie do wyroku NSA z dnia 18.09.2019 r., I FSK 1933/17, „Przegląd Podatkowy” 2020/4.
Keler G., Konieczność złożenia pełnomocnictwa szczególnego do akt sprawy w konkretnym postępowaniu. Glosa do uchwały NSA z dnia 25.04.2022 r., II FPS 1/22, „Przegląd Podatkowy” 2022/12.
Knysiak-Sudyka H., Procesowe skutki ustanowienia pełnomocnika [w:] Pełnomocnik w postępowaniu administracyjnym i sądowoadministracyjnym, red. H. Knysiak-Sudyka, Warszawa 2020.
Krzykowski P., Wyjątki od zasady doręczania przez organy podatkowe profesjonalnym pełnomocnikom pism procesowych przy użyciu środków komunikacji elektronicznej, „Kwartalnik Prawa Podatkowego” 2022/4.
Masternak M., Glosa do wyroku WSA z dnia 11.05.2005 r., I SA/Bd 130/05, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2006/11.
Nowak I., Skutki pominięcia pełnomocnika w sprawie podatkowej [w:] Przemiany prawa publicznego i prywatnego na początku XXI wieku, red. R. Frey, Kielce 2012.
Stachurski W. [w:] Ordynacja podatkowa. Komentarz aktualizowany, red. L. Etel, LEX 2021.
Strzelec D., Doręczenie postanowienia o wszczęciu postępowania podatkowego z pominięciem pełnomocnika ustanowionego w sprawie, „Monitor Podatkowy” 2020/7.
Wiącek M., Omówienie do uchwały NSA z dnia 7.03.2022 r., I FPS 4/21, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2022/3.
Zamów prenumeratę: https://www.profinfo.pl/czasopisma
