Stan epidemii a stan klęski żywiołowej – rozważania w kontekście bezpieczeństwa państwa
Elżbieta Kurzępa
doktor nauk prawnych, adiunkt w Zakładzie Prawa i Administracji, Wydział Zarządzania, Politechnika Rzeszowska im. I. Łukasiewicza, Polska
ORCID: 0000-0003-0032-8607
Stan epidemii a stan klęski żywiołowej – rozważania w kontekście bezpieczeństwa państwa
Bezpieczeństwo zdrowotne, w tym bezpieczeństwo epidemiologiczne, jest jednym z ważniejszych elementów bezpieczeństwa wewnętrznego państwa. W ostatnim czasie, z uwagi na występującą na skalę światową epidemię wirusa SARS-CoV-2, stało się istotnym tematem dyskusji publicznej także w Polsce. Szczególnym wyzwaniem dla organów władzy państwowej jest prawne unormowanie tej sytuacji, nieznanej dotąd większości społeczeństw, które stanowić będzie skuteczne narzędzie w walce z epidemią, a z drugiej strony pozwoli zachować równowagę w zakresie stosowanych zmian w kwestii funkcjonowania państwa i ograniczeń w sferze praw i wolności. Przedmiotem publikacji jest dokonanie porównania dwóch sytuacji prawnych: stanu epidemii, wprowadzonego na obszarze Polski, oraz stanu klęski żywiołowej. Podjęto także rozważania, czy aby zakres zmian dokonanych w ustawie o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, dokonanych w marcu 2020 r., mieści się nadal w pojęciu standardowych, konstytucyjnych środków służących zwalczaniu zagrożeń i czy nie stanowi ominięcia wprowadzenia nadzwyczajnych rozwiązań określonych na gruncie rozdziału XI Konstytucji RP z 1997 r.
Słowa kluczowe: bezpieczeństwo epidemiologiczne, stan klęski żywiołowej, stany nadzwyczajne, stan epidemii, ograniczenia praw i wolności człowieka i obywatela
Elżbieta Kurzępa
assistant professor at the Department of Law and Administration, Faculty of Management, Rzeszow University of Technology, Poland
ORCID: 0000-0003-0032-8607
The state of epidemic and the state of natural disaster – considerations within the context of state security
Health security, including epidemiological safety, is one of the most important elements of the state's internal security. Recently, due to the epidemic of SARS-CoV-2 on a global scale, it has become an important topic of public discussion also in Poland. A particular challenge for state authorities is the legal regulation of this situation, thus far unknown to most societies, which will be an effective tool in the fight against the epidemic, and furthermore, it will allow to maintain a balance in the sphere of implemented changes in the functioning of the state as well as in the limitations of rights and freedoms. The main focus of the article is comparing two legal situations: the state of epidemic, introduced in Poland, and the state of natural disaster. Considerations were also made as to whether the scope of the amendments made in March 2020 to the Act on preventing and combating infections and infectious diseases in humans, still falls within the concept of standard, constitutional measures to combat threats and whether it does not circumvent the introduction of extraordinary solutions specified on the basis of Chapter XI of the Constitution of the Republic of Poland of 1997.
Keywords: epidemiological safety, state of natural disaster, states of emergency, state of epidemic, limitations of human and civil rights and freedoms
Bibliografia/References
Banaszak B., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2009.
Brzeziński M., Stany nadzwyczajne w polskich konstytucjach, Warszawa 2007.
Eckhardt K., Stan nadzwyczajny jako instytucja polskiego prawa konstytucyjnego, Przemyśl–Rzeszów 2012.
Garlicki L., Polskie prawo konstytucyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2011.
Haczkowska M. (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2014, LEX.
Jałoszewski M., Koronawirus w Polsce ograniczy na zawsze nasze prawa? Analiza OKO.press: ustawa PiS to prawny populizm, https://oko.press/koronawirus-w-polsce-ustawa-analiza/.
Kaźmierczuk M., Zasady funkcjonowania państwa podczas stanu klęski żywiołowej w III RP, „Studia Prawnoustrojowe” 2005/4.
Konopka T.N., Dowodzić musi jeden – nie stać nas na chaos, „Rzeczpospolita”, https://www.rp.pl/Opinie/304099990-Tymon-Nowina-Konopka-Dowodzic-musi-jeden--nie-stac-nas-na-chaos.html?fbclid=IwAR3rgUe7Q4So6d3pAUmMa8d_ZC2D0r63DbKYwRTsaie_9PQJTASXhCW23oA.
Kurzępa E., Procedura ograniczania praw i wolności człowieka i obywatela w czasie stanu klęski żywiołowej [w:] Formy ochrony bezpieczeństwa – aspekty prawne, red. D. Kamuda, M. Polinceusz, Rzeszów 2016.
Kurzępa E., Stany nadzwyczajne w polskim porządku prawnym, Warszawa 2017.
Mączyński A., Stan epidemii nie uzasadnia całkowitego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej, „Monitor Konstytucyjny. Konstytucja, Państwo, Prawo”, http://monitorkonstytucyjny.eu/archiwa/13274.
Prokop K., Stany nadzwyczajne w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 roku, Białystok 2005.
Radwanowicz-Wanczewska J., Leszczyński T., Bezpieczeństwo państwa a bezpieczeństwo narodowe [w:] Bezpieczeństwo narodowe i zarządzanie kryzysowe w Polsce w XXI wieku- wyzwania i dylematy, red. T. Jemioło, K. Rajchel, Warszawa 2008.
Ruczkowski P., Stan klęski żywiołowej. Komentarz, Warszawa 2002, LEX.
Skrzydło W., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2013, LEX.
Tuleja P. (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2019, LEX.
Tuleja P., Ustawa o stanie klęski żywiołowej czy ustawa o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (polemika), „Monitor Konstytucyjny. Konstytucja, Państwo, Prawo”, http://monitorkonstytucyjny.eu/archiwa/13404.
Zatyka L., Czy stan nadzwyczajny coś by zmienił w kwestii odszkodowań dla przedsiębiorców?, http://www.codozasady.pl/czy-stan-nadzwyczajny-cos-by-zmienil-w-kwestii-odszkodowan-dla-przedsiebiorcow/.
Katarzyna Szlachetko
doktor nauk prawnych, adiunkt w Katedrze Prawa Administracyjnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego, radca prawny, kierownik autorskiego programu badawczego „Good Light Law” przy Instytucie Metropolitalnym, redaktor naczelny periodyku „Metropolitan. Przegląd Naukowy” , Polska
ORCID: 0000-0003-4667-3756
udział w autorstwie tekstu – 50%
Karolina M. Zielińska-Dąbkowska
doktor inżynier architekt, adiunkt w Katedrze Architektury Miejskiej i Przestrzeni Nadwodnych na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej, współzałożycielka i ko-kierownik laboratorium badawczego światła GUT LightLab, kierownik ILLUME, interdyscyplinarnej grupy badawczej w ramach centrum badawczego EcoTech PG, członek międzynarodowych komitetów technicznych: International Commission on Illumination (CIE), International Dark-Sky Association (IDA), Illuminating Engineering Society (IES), Polska
ORCID: 0000-0003-1414-6978
udział w autorstwie tekstu – 50%
O (bez)skuteczności prawa polskiego wobec antropogenicznych zanieczyszczeń światłem sztucznym (ang. man-made light pollution)
Przepisy obowiązującego prawa polskiego nie przewidują skutecznej regulacji w zakresie przeciwdziałania antropogenicznym zanieczyszczeniom światła sztucznego. Określone zjawisko nie jest kwalifikowane do „zanieczyszczeń”, o których mowa w ustawie – Prawo ochrony środowiska, zaś „emisja sztucznego światła” nie mieści się w pojęciu „emisji” uregulowanym w tej ustawie. Zważywszy na negatywne skutki zanieczyszczeń światłem sztucznym na życie i zdrowie człowieka, prawidłowy rozwój fauny i flory, naturalny nocny krajobraz, a także bezpieczeństwo ruchu drogowego – konieczne jest podjęcie działań legislacyjnych, które umożliwią przeciwdziałanie nadmiernej i szkodliwej emisji sztucznego światła. Niezbędne jest prawne zdefiniowanie nowej kategorii zanieczyszczeń wraz ze wskazaniem ich źródeł oraz ustanowieniem ograniczeń w przepisach prawa dotyczących ochrony środowiska. Poza tym skuteczność przeciwdziałania negatywnej emisji światła sztucznego jest bezpośrednio uzależniona od właściwej polityki i prawa planowania i zagospodarowania przestrzennego, a także od ustanowienia adekwatnych dla poszczególnych źródeł światła warunków technicznych w prawie budowlanym.
Słowa kluczowe: zanieczyszczenia światłem sztucznym, antropogeniczne zanieczyszczenia światłem sztucznym, prawne narzędzia przeciwdziałania zanieczyszczeniom światłem sztucznym
dr Katarzyna Szlachetko
assistant professor at the Department of Administrative Law, Faculty of Law and Administration, University of Gdansk, legal counsel, director of the original research program „Good Light Law” at the Metropolitan Institute, editor-in-chief of the periodical “Metropolitan. Scientific Review”, Poland
ORCID: 0000-0003-4667-3756
Contribution to the authorship of the text – 50%
dr inż. arch. Karolina M. Zielińska-Dąbkowska
assistant professor at the Department of Urban and Waterfront Architecture at Faculty of Architecture of the Gdansk University of Technology (GUT), a co-founder and co-director of the GUT LightLab, a light research laboratory, the head of ILLUME, an interdisciplinary research group within the EcoTech research center at the GUT, member of technical committees of international organizations, such as: the International Commission on Illumination (CIE), the International Dark-Sky Association (IDA), the Illuminating Engineering Society (IES), Poland
ORCID: 0000-0003-1414-6978
Contribution to the authorship of the text – 50%
On the (in)effectiveness of Polish law against man-made light pollution
The provisions of the applicable Polish law do not provide for effective regulation in the field of preventing man-made light pollution. This phenomenon is not classified as “pollution” as referred to in the Polish Environmental law, and “emission of artificial light” does not fall within the concept of “emissions” regulated in this law. Considering the negative effects of artificial light pollution on human life and health, the proper development of fauna and flora, the natural night landscape, as well as road traffic safety – it is necessary to take legislative measures to prevent excessive and harmful emission of artificial light. It is necessary to legally define a new category of pollution along with an indication of its sources and to establish restrictions in the legal provisions on environmental protection. In addition, the effectiveness of counteracting the negative emission of artificial light directly depends on the appropriate policy and law of spatial planning and development, as well as on the establishment of technical requirements in the building code for the respective light sources.
Keywords: artificial light pollution, man-made light pollution, legal tools for counteracting artificial light pollution
Bibliografia/References
Bedrosian T.A., Nelson R.J., Timing of light exposure affects mood and brain circuits, „Translational Psychiatry” 2017/7 (1), https://doi.org/10.1038/tp.2016.262.
Carrington D., Light pollution is key 'bringer of insect apocalypse’, https://www.theguardian.com/environment/2019/nov/22/light-pollution-insect-apocalypse#:~:text= evidence%20to%20dte.,Artificial%20light%20at%20night%20can%20affect%20every%20aspect%20of%20 insects,the%20mating%20signals%20of%20fireflies.
Davies T.W., Bennie J., Inger R., Hempel de Ibarra N., Gaston K.J., Artificial light pollution: are shifting spectral signatures changing the balance of species interactions?, „Global Change Biology” 2013/19 (5), https://doi.org/10.1111/gcb.12166.
Dominoni D.M., Borniger J.C., Nelson R.J., Light at night, clocks and health: from humans to wild organisms, „Biology Letters” 2016/12 (2), https://doi.org/10.1098/rsbl.2016.0015.
Drake N., Our nights are getting brighter, and Earth is paying the price, https://www.nationalgeographic.com/science/2019/04/nights-are-getting-brighter-earth-paying-the-price-light-pollution-dark-skies/.
Irwin A., The dark side of light: How artificial lighting is harming the natural world, „Nature” 2018/553 (7688), https://doi.org/10.1038/d41586-018-00665-7.
Korzeniowski P., Krajobraz i walory krajobrazowe jako przedmiot ochrony prawnej przyrody, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2015/5 (62).
Light Pollution Wastes Energy and Money, https://www.darksky.org/light-pollution/energy-waste/.
Loss S.R., Will T., Loss S.S., Marra P.P., Bird-building collisions in the United States: Estimates of annual mortality and species vulnerability, „The Condor” 2014/116 (1), https://doi.org/10.1650/CONDOR-13-090.1.
MacLellan L., Urban trees are stressed out because they can’t get enough sleep, https://qz.com/998854/urban-trees-are-stressed-out-because-they-cant-get-enough-sleep/.
Miasta we właściwym świetle? – inteligentne ograniczanie smogu świetlnego, https://www.propertydesign.pl/architektura/104/miasta_we_wlasciwym_swietle_inteligentne_ograniczanie_smogu_swietlnego,25007.html.
Mizon B., Light Pollution: Responses and Remedies, New York 2012, https://cds.cern.ch/record/1481596/files/978-1-4614-3822-9_BookBackMatter.pdf .
Nelson R.J., Chbeir S., Dark matters: effects of light at night on metabolism, „Proceedings of The Nutrition Society” 2018/77 (3), https://doi.org 10.1017/S0029665118000198.
Plano S.A., Casiraghi L., García Moro P., Paladino N., Golombek D.A., Chiesa J.J., Circadian and Metabolic Effects of Light: Implications in Weight Homeostasis and Health, „Frontiers in Neurology” 2017/8, https://doi.org/10.3389/fneur.2017.00558.
Rakoczy B., Prawo ochrony środowiska w styku z innymi obszarami systemu prawa [w:] Zagadnienia systemowe prawa ochrony środowiska, red. P. Korzeniowski, Łódź 2015.
Rowse L., Lewanzik D., Stone E.L., Harris S., Jones G., The Effects of Artificial Lighting on Bats [w:] Bats in the Anthropocene: Conservation of Bats in a Changing World, red. C. Voigt, T. Kingston, Springer Open 2015
Skwarło-Sońta K., Skażenie światłem: co dziś wiemy o jego wpływie na funkcjonowanie organizmu człowieka?, „Kosmos” 2015/64.
Spivey A., Light at night and breast cancer risk worldwide, „Environ Health Perspective” 2010/118 (12), https://doi.org/10.1289/ehp.118-a525.
Zawilska J.B., Czarnecka K., Melanopsyna nowo odkryty chronobiologiczny receptor światła, „Postępy Biologii Komórki” 2006/33 (2).
Zdziebłowski S., Ekspertka: zanieczyszczenie światłem jest problemem globalnym, https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C29655%2Cekspertka-zanieczyszczenie-swiatlem-jest-problemem-globalnym.html.
Zdziebłowski S., Naukowiec: zanieczyszczenie świetlne wpływa na pogorszenie stanu ekosystemów wodnych, https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C79672%2Cnaukowiec-zanieczyszczenie-swietlne-wplywa-na-pogorszenie-stanu-ekosystemow.
Zielinska-Dabkowska K.M., Xavia K., Bobkowska K., Assessment of Citizens' Actions against Light Pollution with Guidelines for Future Initiatives, „Sustainability” 2020/12 (12), https://doi.org/10.3390/su12124997.
Zielinska-Dabkowska K.M., Make lighting healthier, „Nature” 2018/553, https://doi.org/10.1038/d41586-018-00568-7.
Zielinska-Dabkowska K.M., Gen Schieck A., Designing digital displays and interactive media in today’s cities by night. Do we know enough about attracting attention to do so?, Conscious Cities Anthology 2018: Human-Centred Design, Science, and Technology 2018, https://doi.org/10.33797/CCA18.01.01.
Witold Górny
doktorant w Katedrze Prawa Administracyjnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, Polska
ORCID: 0000-0001-6772-3789
Ochrona zabytkowej zieleni w obrębie historycznych układów urbanistycznych i ruralistycznych – wybrane zagadnienia
Ochrona zabytków przestrzennych stanowi szczególnie trudne wyzwanie dla administracji konserwatorskiej. Doskonałą ilustracją skomplikowania oraz wielowymiarowości tego procesu są historyczne układy urbanistyczne i ruralistyczne. Zabytkowy status tych obiektów niemalże zawsze „konkuruje” z ich współczesną rolą jako żywej, poddawanej oddziaływaniu otoczenia, przestrzeni publicznej. Jedną z najistotniejszych płaszczyzn koniecznego w tym kontekście wyważania wartości jest ochrona współtworzącej historyczne układy urbanistyczne i ruralistyczne zabytkowej zieleni.
Słowa kluczowe: zieleń zabytkowa, ochrona zabytków, ochrona przyrody, historyczny układ urbanistyczny lub ruralistyczny
Witold Górny
PhD student at the Department of Administrative Law at the Faculty of Law and Administration of the Jagiellonian University, Poland
ORCID: 0000-0001-6772-3789
Protection of historic greenery within historic urban and rural layouts – selected issues
The protection of spatial monuments is a particularly difficult challenge for the conservation administration. The historical urban and rural systems are a perfect illustration of the complexity and multidimensionality of this process. The historic status of these objects almost always “competes” with their contemporary role as a living, subjected to the influence of the environment, public space. One of the most important dimensions of the – necessary in this context – balancing of values, is the protection of historic greenery that co-creates historic urban and rural layouts.
Keywords: historic greenery, monument protection, nature conservation, historic urban or rural layout
Bibliografia/References
Berlinger O., Kształtowanie krajobrazu a ochrona przyrody, Warszawa 1975.
Drachal M., Rewitalizacja drzewostanu zabytkowego – czyli o synergii ochrony tożsamości kulturowej i jakości środowiska – wybrane zagadnienia [w:] Segmenty dziedzictwa kulturowego – między ochroną dziedzictwa – materialnego a niematerialnego, red. P. Dobosz, W. Górny, A. Kozień, A. Mazur, Kraków 2020.
Górny W., The aesthetic face of road signs – that is the relationships between the aesthetics of law and directly applicable activities of public administration in the organisation of road traffic, „Wiadomosci Konserwatorskie – Journal of Heritage Conservation” 2019/59.
Jagielska E., Właściwości wojewódzkiego konserwatora zabytków w sprawach usuwania drzew i krzewów z zabytkowego układu urbanistycznego w kontekście wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego, „Kurier Konserwatorski” 2008/1.
Jakimowicz W. (red.), Przewodnik po prawie administracyjnym, Warszawa 2016.
Majdecki L., Konserwacja i ochrona zabytkowych założeń ogrodowych, Warszawa 1993.
Małachowicz E., Ochrona środowiska kulturowego, t. 1, Warszawa 1988.
Mirek Z., Dziedzictwo przyrodnicze a rozwój społeczny [w:] Krajobraz kulturowo-przyrodniczy z perspektywy społecznej, red. S. Ratajski, M. Ziółkowski, Warszawa 2015.
Morawski L., Wstęp do prawoznawstwa, Toruń 2009.
Niżnik-Dobosz I., Dobosz P., Prawne problemy procesu inwestycyjno-budowlanego i konserwatorskiego, Kraków 2002.
Niżnik-Dobosz I., Pojęcie pogranicza prawa z perspektywy nauki prawa administracyjnego i jego kryteriów [w:] Pogranicze prawa administracyjnego, red. J. Zimmermann, Warszawa 2019.
Włodarczyk E., Kultura [w:] Encyklopedia Pedagogiczna XXI wieku, red. J. Pilch, t. 2, Warszawa 2003.
Zalasińska K., Charakter prawny zaleceń konserwatorskich, „Kurier Konserwatorski” 2010/6.
Zalasińska K., Konserwatorska ochrona zabytków a ochrona przyrody, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2008/3–4.
Zeidler K., Estetyka prawa, Gdańsk–Warszawa 2018.
Zeidler K., Zabytki – prawo i praktyka, Gdańsk–Warszawa 2017.
Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2014.
Łukasz Kierznowski
doktor nauk prawnych, asystent w Katedrze Prawa i Postępowania Administracyjnego, Wydział Prawa, Uniwersytet w Białymstoku, Polska
ORCID: 0000-0001-5319-9330
Studia bez kierunku
Artykuł dotyczy możliwości odbywania I roku studiów bez przypisania do kierunku. W opracowaniu przedstawiono kształt regulacji prawnej dotyczącej takiej formy kształcenia ze szczególnym uwzględnieniem istoty kierunku jako jednego z atrybutów studiów, trybu rekrutacji na studia bez kierunku, treści kształcenia przekazywanych w ramach studiów bez kierunku czy też aktu przypisania studenta do kierunku nie później niż od drugiego roku studiów i prawnej formy, jaką akt ten przybiera. Przedmiotem artykułu są także liczne wątpliwości prawne i praktyczne, które wynikają z możliwości odbywania studiów bez przypisania do kierunku i które, zdaniem autora, wpływają obecnie na małą popularność tego rozwiązania i jego niewielką przydatność edukacyjną.
Słowa kluczowe: studia, kierunek studiów, atrybuty studiów, studia bez kierunku, przypisanie do kierunku
dr Łukasz Kierznowski
assistant at the Department of Law and Administrative Procedure, Faculty of Law, University of Białystok, Poland
ORCID: 0000-0001-5319-9330
Studies without a major
The article is about the possibility of completing the first year of studies without being assigned to a specific major. It presents the character of legal regulations regarding this form of education, with particular emphasis on the essence of the field of study as one of the attributes of studies, the recruitment procedure for studies without a major, the content of education provided as part of studies without a major, as well as the act of assigning a student to a major no later than from the beginning of the second year of studies and the legal form that this act takes. This article also covers various doubts of legal and practical nature that occur as a result of studying without being assigned to a major, and which, in the author's opinion, result in the observed low popularity of this solution and its low educational usefulness.
Keywords: studies, field of study, study attributes, studies without a major, assignment to a major
Bibliografia/References
Dokowicz M. [w:] Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Komentarz, red. J. Woźnicki, Warszawa 2019.
Jakubowski A., Status studentów i doktorantów w relacjach ze szkołą wyższą, „Państwo i Prawo” 2011/11.
Kierznowski Ł., O przesłance postępu w szkolnictwie wyższym i nauce, „Państwo i Prawo” (w druku).
Kmiecik Z.R., Charakter prawny rozstrzygnięć organów szkół wyższych podejmowanych w sprawach studenckich [w:] Specyfika postępowań administracyjnych w sprawach z zakresu szkolnictwa wyższego i nauki, red. J.P. Tarno, A. Szot, P. Pokorny, Lublin 2016.
Malinowski P. [w:] Prawo o szkolnictwie wyższym. Komentarz, red. P. Stec, P. Chmielnicki, Warszawa 2018.
Sieczek E. [w:] Prawo o szkolnictwie wyższym. Komentarz, red. W. Sanetra, M. Wierzbowski, Warszawa 2013.
Anna Kowalska-Gandera
doktor nauk prawnych, Starostwo Powiatowe w Zakopanem, Polska
ORCID:0000-0002-2112-2774
Przepis art. 112 Kodeksu postępowania administracyjnego a zasady ogólne postępowania administracyjnego
Jak wynika z treści art. 112 Kodeksu postępowania administracyjnego, błędne pouczenie w decyzji co do prawa odwołania nie może szkodzić stronie, która zastosowała się do tego pouczenia. W praktyce stosowania tego przepisu pojawiły się dwie odrębne interpretacje. Wedle jednej z nich przepis ten należy stosować wprost i rozpatrzyć odwołanie wniesione przez stronę z uchybieniem terminu ustawowego, lecz zgodnie z pouczeniem zawartym w decyzji. Z kolei stosownie do drugiej z pojawiających się interpretacji strona, która wniosła odwołanie po upływie ustawowego terminu do jego wniesienia, ale zgodnie z pouczeniem zawartym w decyzji, powinna skorzystać z instytucji przywrócenia terminu. Wobec takich rozbieżności interpretacyjnych zasadnym wydaje się odniesienie ww. przepisu art. 112 Kodeksu postępowania administracyjnego do zasad ogólnych zawartych w tej ustawie. Zasady te stanowią bowiem ważną wskazówkę interpretacyjną przy wątpliwościach co do stosowania norm postępowania administracyjnego.
Słowa kluczowe: odwołanie, błędne pouczenie, art. 112 k.p.a., zasady postępowania administracyjnego
dr Anna Kowalska-Gandera – Poviat Starosty in Zakopane, Poland
ORCID:0000-0002-2112-2774
Art. 112 of the Code of Administrative Procedure and the general principles of administrative procedure
As is clear from the content of Art. 112 of the Code of Administrative Procedure, erroneous instruction in the decision regarding the right of appeal may not harm the party that complied with this instruction. In the practice of applying this provision, two separate interpretations have emerged. According to one of them, this provision should be applied directly and the appeal brought by the party should be considered in breach of the statutory deadline, but in accordance with the instruction contained in the decision. On the other hand, according to the second of the interpretations, the party who lodged an appeal after the statutory deadline for lodging it, but in accordance with the instruction contained in the decision, should use the institution of reinstatement of the deadline. In view of such discrepancies in interpretation, it seems reasonable to reference the above-mentioned Art. 112 of the Code of Administrative Procedure to the general principles contained in this Act. These principles constitute an important interpretative guideline in the event of doubts as to the application of the standards of administrative procedure.
Keywords: appeal, erroneous instruction, Art. 112 of the Code of Administrative Procedure, general principles of administrative procedure
Bibliografia/References
Adamiak B., Borkowski J., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2019, Legalis.
Bojanowski E., Lang J., Postępowanie administracyjne. Zarys wykładu, Warszawa 2001.
Chróścielewski W., Dańczak P., Tarno J.P., Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądami administracyjnymi, LEX 2018.
Dyl M. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. R. Hauser, M. Wierzbowski, Warszawa 2020, Legalis.
Iserzon E., Starościak J., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, teksty, wzory i formularze, Warszawa 1970.
Janowicz Z., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 1987.
Janowicz Z., Ogólne postępowanie administracyjne, Warszawa 1976.
Janowicz Z., Ogólne postępowanie administracyjne, Warszawa – Poznań 1978.
Janowicz Z., Rozwój ogólnego postępowania administracyjnego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1970/32.
Kędziora R., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2017, Legalis.Knysiak-Sudyka H. [w:] Postępowanie administracyjne, red. T. Woś, LEX 2017.
Krawczyk A. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. Z. Kmieciak, W. Chróścielewski, Warszawa 2019.
Rybicki Z., Piątek S., Zarys prawa administracyjnego i nauki administracji, Warszawa 1984.
Szałkiewicz M., Glosa (częściowo krytyczna) do wyroku NSA z dnia 4 stycznia 2013 r. sygn. akt I OSK 1553/11, „Samorząd Terytorialny” 2014/5.
Szyszkowski A. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Decyzje. Komentarz, red. M. Terlikowska, M. Frączkiewicz, Warszawa 2017.
Kazimierz Bandarzewski
doktor habilitowany nauk prawnych, adiunkt w Katedrze Prawa Samorządu Terytorialnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński, Polska
ORCID: 0000-0002-8783-8820
Procedura wyboru dyrektora gminnej szkoły podstawowej w drodze konkursu
Prawo oświatowe kontynuuje zawartą w poprzednio obowiązującej ustawie o oświacie procedurę konkursową zmierzającą do wyłonienia kandydata na dyrektora szkoły publicznej. Procedura ta powinna mieć charakter kompleksowy. Bliższa analiza regulacji prawnej wskazuje jednak na braki w tej procedurze, które w praktyce mogą prowadzić do swoistego podporządkowania organu prowadzącego szkołę kuratorowi oświaty. Przyznanie znaczącej pozycji kuratorowi oświaty w procesie wyłaniania kandydata na dyrektora szkoły może budzić wątpliwości, skoro zasadą jest powierzanie stanowiska kierownika gminnej jednostki organizacyjnej (a taką jest gminna szkoła podstawowa) przez organ wykonawczy gminy. Wójt jest zwierzchnikiem całej gminnej administracji samorządowej. Ustawodawca nie uregulował przypadków, w których do składu komisji konkursowej nie wskażą swoich przedstawicieli niektóre uprawnione podmioty, wychodząc z założenia, że każdy podmiot desygnuje swoich lub swojego reprezentanta. Mimo pewnych braków procedura ta w praktyce sprawdziła się jako dość skuteczny tryb wyłaniania dyrektora szkoły publicznej.
Słowa kluczowe: dyrektor szkoły publicznej, konkurs, kurator oświaty, organ prowadzący szkołę, komisja konkursowa
dr hab. Kazimierz Bandarzewski – Assistant Professor at the Department of Local Government Law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University, Poland
ORCID: 0000-0002-8783-8820
Procedure for selecting the principal of a municipal primary school by way of a competition
The Education Law continues the competition procedure contained in the previous Education Act, aimed at selecting a candidate for public school principal. This procedure should be comprehensive. However, a closer analysis of the legal regulation indicates shortcomings in this procedure, which in practice may lead to a kind of subordination of the school governing body to the school superintendent. Assigning a significant position to the school superintendent in the process of selecting a candidate for school principal may raise doubts, since the rule is that it is the municipal executive body that entrusts the position of director of a municipal organisational unit (i.e. a municipal primary school). The head of the commune (wójt) is the head of the entire municipal self-government administration. The legislator did not regulate cases in which some authorised entities do not appoint their representatives to the competition committee, assuming that each entity appoints its own representative. Despite some shortcomings, this procedure has proven to be a fairly effective procedure for selecting a public school principal.
Keywords: public school principal, competition, school superintendent, school governing body, competition committee
Bibliografia/References
Barszczewski J., Organy prowadzące [w:] Meritum. Prawo oświatowe, red. K. Gawroński, S.M. Kwiatkowski, Warszawa 2014.
Jeżowski A.J. [w:] Ustawa o systemie oświaty. Komentarz, red. W. Lachiewicz, A. Pawlikowska, Warszawa 2016.
Kurzyna-Chmiel D., Podstawy prawne i organizacyjne oświaty. Prawo oświatowe w zarysie, Warszawa 2009.
Lisowski K., Powierzenie funkcji kierowniczych w oświacie i odwołanie z nich [w:] Procedury oświatowe z wzorami dokumentów. Tom 1. Prawo oświatowe i system oświaty, red. L. Marciniak, Warszawa 2019.
Pilich M., Komentarz do ustawy – Prawo oświatowe [w:] Prawo oświatowe oraz przepisy wprowadzające. Komentarz, red. M. Pilich, Warszawa 2018.
Prusinowski P., Sytuacja prawna dyrektora szkoły – wybrane zagadnienia, „Monitor Prawa Pracy” 2012/7.
Pyter M. [w:] M. Pyter, A. Balicki, Prawo oświatowe. Komentarz, Warszawa 2017.
Monika Adamczyk
doktor nauk prawnych, Instytut Nauk Prawnych, Wydział Prawa i Nauk Społecznych, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Polska
ORCID: 0000-0003-2192-2912
Legal Personality of a Municipality [Osobowość prawna gminy]
Artykuł przedstawia specyfikę konstrukcji prawnej osobowości prawnej w odniesieniu do podmiotu publicznego na przykładzie gminy. Podjęto następujące zagadnienia: znaczenie osobowości prawnej dla gminy, atrybuty osobowości i podstawy prawne jej sądowej ochrony, ograniczenia w zakresie korzystania z osobowości prawnej przez gminę, rola organów gminy w kontekście osobowości prawnej, podległość gminy jako osoby prawnej prawu cywilnemu, odpowiedzialność jako konsekwencja podmiotowości prawnej.
Słowa kluczowe: osobowość prawna, gmina, statio municipii, Kodeks cywilny, odpowiedzialność
dr Monika Adamczyk
Institute of Legal Sciences, Faculty of Law and Social Sciences of the Jan Kochanowski University in Kielce, Poland
ORCID: 0000-0003-2192-2912
Legal personality of a municipality
The article presents the specificity of the legal structure of legal personality in relation to a public entity, based on the example of a municipality. The following issues were addressed: the importance of legal personality for a municipality; legal personality attributes and legal grounds for its judicial protection; limitations in the use of legal personality by a municipality; the role of municipal authorities in the context of legal personality; subordination of the municipality as a legal entity to civil law; liability as a consequence of legal personality.
Keywords: legal personality, municipality, statio municipii, Civil Code, liability
Bibliografia/References
Jagoda J. [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. B. Dolnicki, Warszawa 2021.
Kisiel W. [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. P. Chmielnicki, Warszawa 2013.
Oleszko A., Gmina jako osoba prawna (zagadnienia konstrukcyjne), „Samorząd Terytorialny” 1992/6.
Siedlecki W., Postępowanie cywilne. Zarys wykładu, Warszawa 1977.
Szewc A. [w:] G. Jyż, Z. Pławecki, A. Szewc, Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, LEX 2012.
Szewczyk M., Podmiotowość prawna gminy, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1993/3.