Zwrot decyzjonistyczny w egzekutywie amerykańskiej w latach 2001-2017
Mgr Wojciech Engelking, Uniwersytet Warszawski
Tematem artykułu jest postępująca w amerykańskim systemie prawnym od 2001 r. tendencja do zwiększania uprawnień egzekutywy, przez niektórych badaczy nazywana decyzjonistycznym zwrotem w ustawodawstwie Stanów Zjednoczonych, na który to wpływ jakoby miał mieć niemiecki teoretyk polityki i filozof prawa Carl Schmitt. Autor analizuje akty prawne i decyzje polityczne podejmowane przez trzy kolejne amerykańskie administracje: George’a W. Busha, Baracka Obamy i Donalda J. Trumpa, sprawdzając, na ile ich treść i reakcja innych gałęzi władzy na nie (przede wszystkich judyktatywy) pozwala je uznać za decyzjonistyczne w znaczeniu, jakie nadał temu słowu autor Teologii politycznej.
Słowa kluczowe: USA, amerykański, konstytucja, filozofia polityczna, Carl Schmitt, George W. Bush, Barack Obama and Donald J. Trump
The decision turnaround in US executive 2001–2017
The topic of the article is the tendency - progressive since 2001 - to increase the powers of the executive in the American legal system. Some researchers called it a decisionist turnaround in US legislation and claimed that it was influenced by German political theorist and legal philosopher Carl Schmitt. The author analyzes legal acts and political decisions taken by three subsequent American administrations: those of George W. Bush, Barack Obama and Donald J. Trump, to check how their settlements and the reaction of other branches of power to them (primarily judiciary) allows to recognize them as decisionistic in the sense which the author of Political Theology gave to this word.
Keywords: US, American legal system, constitution, political philosophy, Carl Schmitt, George W. Bush, Barack Obama,Donald J. Trump
Bibliografia
Abraham D., The Bush Regime from Elections to Detentions: A Moral Economy of Carl Schmitt and Human Rights, University of Miami Law Review 2008, vol. 62, nr 2
Benoist A. de, Carl Schmitt today. Terrorism, „just” war, and the state of emergency, tłum. A. Jacob, London 2013
Brennan J., A New Approach to Safeguarding Americans, Foreign Policy
Collins J.M., And the Walls Came Tumbling Down: Sharing Grand Jury Information with the Intelligence Community under the USA PATRIOT Act, American Criminal Law Review 2002, vol. 39
Durkin T., Permanent States of Exception: A Two-Tiered System of Criminal Justice Courtesy of the Double Government Wars on Crime, Drugs & Terror, Valparaiso Law Review 2016, vol. 419
Dyzenhaus D., Kelsen, Heller and Schmitt: Paradigms of Sovereignty Thought, Theoretical Inquiries in Law 2015, t. 16, nr 2
Fairhead E., Carl Schmitt’s politics in the age of drone strikes: examining the Schmittian texture of Obama’s enemy, Journal of Cultural Research 2018, vol. 22
Fletcher G.P., On Justice And War: Contradictions In The Proposed Military Tribunals, Harvard Journal of Law & Public Policy 2001–2002, nr 25
Goldsmith J., Power and Constraint: The Accountable Presidency after 9/11, New York 2012
Gregory D., The black flag: Guantánamo Bay and the space of exception, Geografiska Annaler. Series B. Human Geography 2006, vol. 88
Kalpokas I., Creativity and Limitation in Political Communities. Spinoza, Schmitt and Ordering, New York 2017
Kelly D., Carl Schmitt's Political Theory of Representation, Journal of the History of Ideas 2004, vol. 65, nr 1
Kurtz C., Torture, Necessity and Existential Politics, California Law Review (February) 235 (2007)
Lazar N.C., States of Emergency in Liberal Democracies, Cambridge 2009
Lizis Ł., Military commissions» w walce z terroryzmem międzynarodowym – aspekty prawne, Bezpieczeństwo: Teoria i Praktyka 2015, nr 3
Luoma-Aho M., Carl Schmitt and the Transformation of the Political Subject, The European Legacy, 2000
Mania A., Laidler P., Kontrowersje wokół „The USA Patriot Act”, Sprawy Międzynarodowe 2004, nr 7–9
Martin K., Intelligence, Terrorism, and Civil Liberties, Human Rights 2002, nr 1
Maroń G., Glosa do wyroku federalnego Sądu Apelacyjnego dla 4. Okręgu z 25 maja 2017 roku w sprawie International Refugee Assistance Project v. Trump, 857 F. 3D 554 (4th CIR. 2017), Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego: Seria Prawnicza 2017, z. 97
McCormick J., Carl Schmitt's Critique of Liberalism: Against Politics as Technology, Cambridge 1999
Mehring R., Carl Schmitt: A Biography, przeł. D. Steuer, New York 2017
Mohamed F., „I Alone Can Solve”. Carl Schmitt on Sovereignity and Nationhood under Trump, [w:] Trump and Political Philosophy. Leadership, Statemanship and Tyranny, red. A.J. Torres, M.B. Sable, New York 2018
Mordini E., Massari S., Body, Biometrics and Identity, Bioethics 2008, vol. 22, nr 9
Müller J.-W., A Dangerous Mind. Carl Schmitt in Post-War European Thought, New Haven 2003
Rackow S.H., How the USA Patriot Act Will Permit Governmental Infringement upon the Privacy of Americans in the Name of „Intelligence” Investigations, University of Pennsylvania Law Review 2002, vol. 150, nr 5
Rajah J., Law, Politics, and Populism in the U.S.A. P.A.T.R.I.O.T. Act, Indiana Journal of Global Legal Studies 2019, vol. 26, nr 1
Ralph J., The laws of war and the state of the American exception, Review of International Studies 2009, vol. 35
Rubel A., Privacy and the USA Patriot Act: Rights, the Value of Right, and Autonomy, Law and Philosophy 2007, vol. 26, nr 2
Ruiter A. de, The Political Character of Absolute Enmity: On Carl Schmitt's The Concept of the Political and Theory of the Partisan, Archiv für Rechts- und Sozialphilosophie 2012, vol. 98, nr 1
Saas W.O., Charismatic Violence, symplokē 2012, vol. 20, nr 1–2
Salter M.G., Neo-Fascist Legal Theory on Trial: An Interpretation of Carl Schmitt’s Defence at Nuremberg from the Perspective of Franz Neumann’s Critical Theory of Law, Res Publica 1999, nr 5
Salter M.G., Carl Schmitt. Law as Politics, Ideology and Strategic Myth, London–New York 2012
Santamaría Graff C.C., ’Build That Wall!’: manufacturing the enemy, yet again, International Journal of Qualitative Studies in Education 2017, vol. 30
Scahill J., Dirty Wars, New York 2013
Schmitt C., Teologia polityczna i inne pisma, przeł. M.A. Cichocki, Warszawa 2012
Schmitt C., Nomos ziemi w prawie międzynarodowym ius publicum Europaeum, przeł. K. Wudarska, Warszawa 2019
Schupmann B., Carl Schmitt's State and Constitutional Theory, Oxford 2016
Schwab G., The Challenge of Exception: An Introduction to the Political Ideas of Carl Schmitt between 1921 and 1936, Berlin 1970
Siegler A., The Patriot Act's Erosion of Constitutional Rights, Litigation 2006, vol. 32, nr 2
Sinnar S., Patriotic or Unconstitutional? The Mandatory Detention of Aliens under the USA Patriot Act, Stanford Law Review 2003, vol. 55, nr 4
Szpak A., Funkcjonowanie komisji wojskowych i trybunałów weryfikacyjnych w Guantanamo Bay na Kubie, Kwartalnik Prawa Publicznego 2006, nr 6
Święcicki Ł., Carl Schmitt i Leo Strauss. Krytyka pozytywizmu prawniczego w niemieckiej myśli politycznej, Warszawa 2015
Wolfe A., The future of liberalism, New York 2009
Vermuele A., Our Schmittian Administrative Law, Harvard Law Review 2009, vol. 122, nr 4
Zheng Q., Carl Schmitt, Mao Zedong and the Politics of Transition, New York 2015
Dr hab. Marcin Górski, Uniwersytet Łódzki
Wypowiedź religijna i wypowiedź motywowana religijnie
Wolność wypowiedzi religijnej powinna być normatywnie rozpatrywana odrębnie od wolności wypowiedzi sensu largo i kotwiczona nie w prawnych gwarancjach tej ostatniej, lecz w normach chroniących wolność sumienia i wyznania. Wynika to ze sposobu sklasyfikowania wypowiedzi religijnych sensu stricto (tj. wypowiedzi stanowiącej ekspresję indywidualnej sfery wrażliwości autora wypowiedzi, dotyczącą przeżycia transcendentalnego) jako aktów mowy, jak i z tego, że nie są one komunikacją informacji lub opinii. Od wypowiedzi religijnej należy odróżnić wypowiedź motywowaną religijnie (wypowiedź religijną sensu largo), czyli ekspresję przekonań o konsekwencjach istnienia transcendentu dla stosunków społecznych. Wypowiedź religijna, z uwagi na niedopuszczalność ingerencji w sferę forum internum wolności sumienia i wyznania, powinna być uznana za wolną od ingerencji co do treści. Natomiast wypowiedź motywowana religijnie powinna być chroniona w ramach reżimu wolności wypowiedzi, ale dopuszczalność ograniczenia wolności wygłaszania wypowiedzi motywowanej religijnie powinna zachodzić wyłącznie wyjątkowo, bo wypowiedź taka należy do pogranicza wolności wypowiedzi i wolności sumienia i wyznania.
Słowa kluczowe: prawa podstawowe, wolność wypowiedzi, wolność sumienia i wyznania, EKPC, wolność wypowiedzi religijnej
Religious Expression and Religiously Motivated Expression
Freedom of religious expression should be distinguished normatively from freedom of expression sensu largo and rooted in norms guaranteeing freedom of religion and conscience. It results from the classification of religious expressions (i.e. expression of individual sphere of one’s sensitivity concerning transcendental experience) as acts of speech and from the absence of elements of communication of information or ideas in this kind of expressions. Furthermore, religiously motivated expressions (religious expressions sensu largo) should be distinguished from religious expressions, the former being expressions of the author’s convictions of the consequences of the transcendental existence for social relations. Religious expressions should be free from substantive restrictions due to the absolute nature of the forum internum of the freedom of religion and conscience, whereas religiously motivated expressions should be qualified as covered by freedom of expression, though the legality of restrictions should be seen as an exception because such expression are located on the intersection of both freedom of expression and freedom of conscience and religion.
Keywords: fundamental rights, freedom of expression, freedom of religion and conscience, ECHR, freedom of religious expression
Bibliografia
Borecki P., Zakaz dyskryminacji ze względu na wyznanie lub światopogląd w prawie polskim, ekspertyza prawna przygotowana na zlecenie PTPA,
Brzozowski W., Bezstronność światopoglądowa władz publicznych w Konstytucji RP, Warszawa 2011
Brzozowski W., Przekonania religijne sędziego a instytucja wyłączenia sędziego. Przegl. Prawa Wyznaniowego 2018, tom 10
Clausen H. C., The Privilege of Speech in a Pleasantly Authoritarian Country: How Canada's Judiciary Allowed Laws Proscribing Discourse Critical of Homosexuality to Trump Free Speech and Religious Liberty, Vanderbilt Journal of Transnational Law 2005, vol. 38
Cordes M. W., Religion as Speech: the Growing Role of Free Speech Jurisprudence in Protecting Religious Liberty, Southwestern University Law Review 2008, vol. 38, issue 2
Dijoux R., La liberté d’expression face aux sentiments religieux : approche européenne, Les Cahiers de droit 2012, vol. 53, nr 4
Evans M., Petkoff P., Rivers J., The Changing Nature of Religious Rights under International Law, Oksford 2015
Garlicki L. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. II, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016
Garlicki L., Hofmański P., Wróbel A., Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności. Tom I. Komentarz do artykułów 1–18, Warszawa 2010
Gliszczyńska-Grabias A., Przeciwdziałanie antysemityzmowi, Lex 2014
Gustafsson Sendén M., Bäck E.A., Lindqvist A., Introducing a gender-neutral pronoun in a natural gender language: the influence of time on attitudes and behavior,Frontiers in Psychology 2015
Hare I., Weinstein J., Extreme Speech and Democracy,Oksford 2009
Hayden P.T., Religiously Motivated "Outrageous" Conduct: Intentional Infliction of Emotional Distress as a Weapon Against "Other People's Faiths”, William and Mary Law Review 1993, vol. 34
Howard E., Freedom of Expression and Religious Hate Speech in Europe, Routledge 2017
Jacobs L.G., Clarifying the Content-Based/Content-Neutral and Content/Viewpoint Determinations, McGregor Law Review 2003, vol. 34
Joseph S., Schultz J., Castan M., The International Covenant on Civil and Political Rights. Cases, Materials and Commentary, Oksford 2004
Kamiński I.C., Ograniczenia swobody wypowiedzi dopuszczalne w Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Analiza krytyczna, Warszawa 2010
Koppelman A., A Free Speech Response to the Gay Rights/Religious Liberty Conflict, Northwestern University Law Review 2016, vol. 110
Kouroutakis A., Islamic Terrorism: The Legal Impact on the Freedom of Religion in the United States and Europe, Boston University International Law Journal 2016, vol. 34
Lis W., Działalność katolickich środków masowego przekazu przejawem pluralizmu i gwarancją demokracji, Studia z Prawa Wyznaniowego 2012, nr 15
Longchamps de Bérier F., Powracające pytania o wolność wyrazu w Stanach Zjednoczonych [w:] O wolność słowa i religii. Praktyka i teoria, red. F. Longchamps de Bérier, K. Szczucki, Warszawa 2016
Öberg M.D., The Legal Effects of Resolutions of the UN Security Council and General Assembly in the Jurisprudence of the ICJ, European Journal of International Law 2006, vol. 16 no. 5
Olszówka M. [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016
Paprzycki R., Prawna ochrona wolności sumienia i wyznania, Warszawa 2011
Renucci J.-F., Article 9 of the European Convention on Human Rights. Human Rights Files, No. 20, Strasburg 2005
Schabas W. A., The European Convention on Human Rights. A Commentary, Oksford
Searle J., Speech Acts. An Essay in the Philosophy of Language, Cambridge 1969
Smolak M., Wykładnia otoczenia normatywnego konstytucji, [w:] Wykładnia konstytucji. Aktualne problemy i tendencje, red. M. Smolak, Warszawa 2016
Sobczyk P., Kilka uwag o bezstronności władz publicznych na kanwie wniosku o usunięcie krzyża z sali posiedzeń Sejmu RP, Studia z Prawa Wyznaniowego 2012, nr 15
Strong S.I., Transforming Religious Liberties. A New Theory of Religious Rights for National and International Legal Systems, Cambridge 2018
Szymanek J., Wolność sumienia i wyznania w Konstytucji RP,Przegląd Sejmowy 2006, nr 2
Temperman J., Koltay A., Blasphemy and Freedom of Expression. Comparative, Theoretical and Historical Reflections after the Charlie Hebdo Massacre, Cambridge 2017
Thomas K.R., Eig L.M., The Constitution of the United States of America. Analysis and Interpretation, Waszyngton 2013
Uitz R., La liberté de religion: dans les jurisprudences constitutionnelles et conventionnelles internationales, Strasbourg 2008
Noorloos M. van, Extreme Speech in a Religious Context: a Legal Theoretical Perspective on the Case Law of the European Court of Human Rights, [w:] Freedom of Speech under Attack, red.L.A. Van Noorloos, Utrecht 2015
Vickers L., Religious Freedom: Expressing Religion, Attire, and Public Spaces, Journal of Law and Policy 2014, vol. 22
Winczorek P., Wolność wyznaniowa, PiP 2015, nr 4
[Prof. dr hab. Jan Galster] Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Dr hab. Dorota Lis-Staranowicz, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
Status języka migowego w prawie polskim i niemieckim (analiza komparatystyczna)
Celem artykułu jest ustalenie statusu prawnego polskiego języka migowego i niemieckiego języka migowego. Polska i Niemcy ratyfikowały Konwencję ONZ o prawach osób niepełnosprawnych, w myśl której: „Osoby niepełnosprawne będą uprawnione, na zasadzie równości z innymi osobami, do uznania ich szczególnej tożsamości kulturowej i językowej, w tym języków migowych i Kultury Głuchych, a także do uzyskania wsparcia w tym zakresie. Z kolei termin „język” oznacza - na gruncie Konwencji - „język mówiony i język migowy oraz inne formy przekazu niewerbalnego” (art. 2 Konwencji). W umacnianie praw Głuchych włączył się również Parlament Europejski, który przyjął 23 listopada 2016 r. rezolucję w sprawie języków migowych i zawodowych tłumaczy języka migowego, uznając krajowe języki migowe za „pełnoprawne języki naturalne z własną gramatyką i składnią podobnie jak języki mówione”. W niektórych państwach status języka migowego jest uregulowany na poziomie konstytucyjnym. Jest on uznawany za język urzędowy.
Słowa kluczowe: polski język migowy, niemiecki język migowy, język urzędowy, prawo do tłumacza języka migowego, prawo do komunikowania się w języku migowym
The Status of Sign Language in Polish and German Law (An Attempt at Comparative Analysis)
This paper aims to determine the legal status of the Polish sign language and the German sign language. Both Poland and Germany ratified the UN Convention on the Rights of Persons with Disabilities, according to which: ‘[p]ersons with disabilities shall be entitled, on an equal basis with others, to recognition and support of their specific cultural and linguistic identity, including sign languages and deaf culture.’ And under the Convention, the term ‘language’ means ‘spoken and signed languages and other forms of non spoken languages’ (Article 2 of the Convention). Also the European Parliament joined in the efforts to strengthen the rights of deaf persons, by adoption on 23 November 2016 of a resolution on sign languages and professional sign language interpreters, where it recognized sign languages to be ‘fully-fledged natural languages with their own grammar and syntax equal to spoken languages’. In some countries, the status of sign language is regulated at constitutional level. It is recognized as an official language.
Keywords: Polish sign language, German sign language, official language, right to a sign language interpreter, right to communicate in sign language
Bibliografia
Aichele V., Die UN – Behindertenrechtskonvention in der gerichtlichen Praxis, Anwaltsblatt 2011, nr 10
Boyes Braem B., Rathman Ch., Transmission of Sign Languages in Northern Europe,[w:] Sign Languages, red. D. Brentari, Cambridge University Press 2010
Fredman S., Disability Equality: A Challenge to the Existing Anti-Discrimination Paradigm?, [w:] Disability Rights in Europe. From Theory to Practice, red.A. Lawson, C. Gooding, Hart Publishing 2005
Garlicki L., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. 1, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016
Herrmann A., Modal and Focus Particles in Sign Languages: A Cross-Linguistic Study, Walter de Gruyter 2013
Jaeger A., Harzer S., Authentic Signing Equals Creative Signing: New Perspectives on the Enregisterment of Creative Language Use in German Sign Language, Lingua 2019, vol. 217
Kaufmann E., Griebel R., Der aktuelle Status der Deutschen Gebärdensprache in derdeutschen Gesetzgebung–Argumente für DGS als zweite Amtssprache, [w:] Gemeinsames Positionspapier zum Reformprozess der Leistungen der sozialen Teilhabe und Inklusion der Menschen mit Hörbehinderung in Hinblick auf die Deutsche Gebärdensprache in der Gesellschaft der Bundesrepublik Deutschland
Kościelniak L., Moroń E., Historia migana – między narracją a przekładem. Uwagi metodologiczne do zbierania i opracowywania relacji osób niesłyszących, Wrocławski Rocznik Historii Mówionej 2017, rocznik VII
Leonhardt A., Grundwissen Hörgeschädigtenpädagogik, München 2019
List G, The Oralistic Tradition and Written History: Deaf People in German Speaking Country, [w:] The Deaf Way: Perspectives from the International Conference on Deaf Culture, red. C. Erting, R. Johnson, D. Smith, B. Snider, Gallaudet University Press 1994
Meulder M., The Legal Recognition of Sign Languages, Sign Language Studies 2015, nr 4
Osiecka-Chojnacka J, Status języka migowego w wybranych krajach, Biuro Analiz Sejmowych, BAS-WASiG -1383/06
Pabsch A., Die Gebärdensprache in deutschen Gesetzen,[w:] Mein Kind: Ein Ratgeber für Eltern mit einem hörbehinderten Kind,red. B. Herrmann, E. Körschenhausen, S. Tod, D. Blitz, Berlin 2011
Wheatley A., Pabsch A., Sign Language Legislation in the European Union,European Union of the Deaf, Belgium 2012
Wiącek E., Czech F., Kultura Głuchych, Znak 2014, nr 713
Zienert H., The center for German Sign Language in Hamburg: Deaf people doing research on their language with video and computers, [w:] The Deaf Way: Perspectives from the International Conference on Deaf Culture, red. C. Erting, R. Johnson, D. Smith, B. Snider, Gallaudet University Press 1994
Dr Mateusz Radajewski, SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny we Wrocławiu
Żałoba narodowa jako instytucja prawna
Przedmiotem artykułu jest analiza polskich rozwiązań prawnych dotyczących żałoby narodowej. Refleksje na ten temat poprzedzone zostały omówieniem doświadczeń historycznych wiążących się z ogłaszaniem żałoby narodowej w II RP oraz w PRL-u, a także praktyką przyjmowaną w tym zakresie w III RP. Podjęte rozważania dotyczą podmiotu ogłaszającego żałobę, formy prawnej, w której się to dokonuje, przesłanek i skutków jej ogłoszenia, a także czasu jej trwania. W artykule szczególna uwaga zostaje zwrócona na charakter prawny aktu ogłaszającego żałobę oraz jego nieprawidłową – z punktu widzenia konstytucyjnego – formę. Istotna część rozważań dotyczy także szczególnych uprawnień Prezesa Rady Ministrów oraz wojewody przyznawanych im na czas żałoby narodowej. Przedmiotem analiz jest także możliwość sądowej kontroli aktów prawnych wiążących się z żałobą narodową.
Słowa kluczowe: żałoba narodowa, Prezydent RP, generalny akt administracyjny, działalność kulturalna, symbole narodowe, flaga państwowa
National Mourning as a Legal Institution
The subject matter of this article is an analysis of the Polish legal solutions related to national mourning. Reflections on this issue are preceded by a discussion on historical experiences connected with the announcement of the national mourning in the Second Polish Republic and the People’s Republic of Poland as well as the policy adopted in this scope thereof in the Third Polish Republic. These reflections are related to the entity which announces national mourning, the legal form of national mourning, the reasons for and results of its announcement as well as its duration. In the article, special attention is paid to the legal nature of the act announcing national mourning and its incorrect form from the point of view of the Polish Constitution. A significant part of the considerations is also related to particular powers of the Prime Minister and the voivode during national mourning. The possibility of judicial review of legal acts associated with national mourning is analysed as well.
Keywords: national mourning, President of Poland, general administrative act, cultural activity, national symbols, national flag
Bibliografia
Adamiak B., Z problematyki właściwości sądów administracyjnych (art. 3 § 2 pkt 4 p.p.s.a.), Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 2006, nr 2
Brzozowski W., Niemożność sprawowania urzędu Prezydenta w świetle Konstytucji RP, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2011, nr 1
Brzozowski W., Współdziałanie władz publicznych, PiP 2010, nr 2
Gajewski S., [w:] S. Gajewski, A. Jakubowski, Ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej. Komentarz, Warszawa 2016
Jankowski W., [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. T. Grzegorczyk, Warszawa 2013
Lisowski P., Aksjologiczny kontekst i wymiar rządowych aktów prawa miejscowego, [w:] Aksjologia prawa administracyjnego, red. J. Zimmermann, t. I, Warszawa 2017
Parafianowicz H., Woodrow Wilson i jego legenda w międzywojennej Polsce, „Dzieje Najnowsze” 2001, nr 1
Sarnecki P., Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz do przepisów, Kraków 2000
Szewczyk E., Szewczyk M., Generalny akt administracyjny. Między indywidualnym aktem administracyjnym a aktem normatywnym, Warszawa 2014
Zubik, „Akt normatywny” jako przedmiot kontroli Trybunału Konstytucyjnego, Gdańskie Studia Prawnicze 2014, t. XXXI
Zubik M., Gdy Marszałek Sejmu jest pierwszą osobą w państwie, czyli polskie interregnum, Przegląd Sejmowy 2010, nr 5
Dr Krzysztof Żok, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Umowa o infrastrukturę jako usługę a umowa najmu
Umowa o infrastrukturę jako usługę (Infrastructure as a Service, IaaS), wbrew sugestii wynikającej z jej nazwy, nie odpowiada w pełni opisowi umowy o świadczenie usług w rozumieniu kodeksu cywilnego. Poszukując normatywnego pierwowzoru dla tego kontraktu, warto rozważyć odwołanie się do przepisów o umowie najmu. Geneza umów w zakresie chmury obliczeniowej wiąże się bowiem z umową wspólnego najmu komputerów klasy mainframe w latach 60. ubiegłego wieku . W literaturze polskiej kontrakty te były także postrzegane jako warianty umowy najmu . Obecnie w zagranicznej doktrynie można wskazać ogólne wypowiedzi utrzymujące tę kwalifikację w odniesieniu do Infrastructure as a Service . Ponadto należy zauważyć, że ce¬lem zarówno umowy o infrastrukturę jako usługę, jak i umowy najmu jest umożliwienie oznaczonemu podmiotowi korzystania z cudzych rzeczy lub innych przedmiotów. Weryfikacja powyższej hipotezy wymaga zbadania podobieństwa świadczeń stron w obu kontraktach oraz możliwości dopasowania przepisów kodeksu cywilnego do specyfiki technologii chmur obliczeniowych.
Słowa kluczowe: chmury obliczeniowe, umowa o świadczenie usług, umowa najmu, infrastruktura jako usługa
Infrastructure as a Service Contracts vs. Rental Contracts
The purpose of the article is to consider the legal nature of Infrastructure as a Service (IaaS) contracts from the perspective of rental contracts. Therefore, the paper compares the offer of a service provider and the offer of a renter as well as the offer of a service recipient and the offer of a rentee. Both these frames of reference indicate significant similarities between Infrastructure as a Service contracts and rental contracts. First of all, the objective of the aforementioned contracts is to enable a certain entity to use another entity’s property. Moreover, the fee in Infrastructure as a Service contracts constitutes, just as a rent in rental contracts, a consideration for using the property. Consequently, unlike a service fee, it is not connected to any actual work done by the service provider. The rules concerned with conveying the rented property do not create an obstacles to applying these provisions to Infrastructure as a Service contracts.
Keywords: cloud computing, service contract, Infrastructure as a Service
Bibliografia
Boehm F., Herausforderungen von Cloud Computing-Verträgen: Vertragstypologische Einordnung, Haftung und Eigentum an Daten, Zeitschrift für Europäisches Privatrecht 2016, nr 2
Bradshaw S., Millard C., Walden I., Contracts for Clouds: Comparison and Analysis of the Terms and Conditions of Cloud Computing Services, International Journal of Law and Informational Technology 2011, t. 19, nr 3
Brzeziński P., Dorozumiane przedłużenie umowy najmu, Monitor Prawniczy 2017, nr 17
Ciepła H., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania. Część szczegółowa, t. 4, red. J. Gudowski, Warszawa 2017
Czachórska B., Umowy w zakresie informatyki i ochrony programów komputerowych, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1980
Górecki J., Matusik G., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania. Część szczegółowa. Ustawa o terminach zapłaty, t. IIIb, red. K. Osajda, Warszawa 2017
Jezioro J., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2019
Kozieł G., [w:] Kodeks cywilny. Zobowiązania. Część szczegółowa, t. 3, red. A. Kidyba, Warszawa 2014
A. Krasuski, Chmura obliczeniowa. Prawne aspekty zastosowania, Warszawa 2018
Le Tourneau Ph., Contrats informatiques et électroniques, Paris 2010
Mateos A., Rosenberg J., Chmura obliczeniowa. Rozwiązania dla biznesu, Gliwice 2011
Mather T., Kumaraswamy S., Latif S., Cloud Security and Privacy. An Entreprise Perspective on Risks and Compliance, Sebastopol 2009
Matusik G., Zwrot rzeczy jako zdarzenie rozpoczynając bieg przedawnienia roszczeń w kodeksie cywilnym, Rejent 2014, nr 2
Mell P., Grance Th., The NIST Definition of Cloud Computing. Recommendations of the National Institute of Standards and Technology, NIST Special Publication 800–145, Gaithersburg 2011
Molenda-Kropielnicka E., Cloud Computing – zagadnienia prawne, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej 2013, nr 119
Nazaruk P., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. J. Ciszewski, Warszawa 2014
Panowicz-Lipska J., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Art. 627–1088, t. 3, red. M. Gutowski, Warszawa 2019
Panowicz, Lipska J., [w:] System Prawa Prywatnego, t. 8, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, red. J. Panowicz-Lipska, Warszawa 2011
Pietrzykowski K., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz do art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, t. 2, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018
Pyrzyńska A., Świadczenie jednorazowe w zobowiązaniu ciągłym, [w:] Współczesne problemy prawa zobowiązań, red. A. Olejniczak, J. Haberko, A. Pyrzyńska, D. Sokołowska, Warszawa 2015
Pyrzyńska A., Zobowiązanie ciągłe jako konstrukcja prawna, Poznań 2017
Radwański Z., [w:] System Prawa Cywilnego, t. III, cz. 1, red. S. Grzybowski, Ossolineum 1976
Radwański Z., Uwagi o zobowiązaniach trwałych (ciągłych) na tle Kodeksu cywilnego, Studia Cywilistyczne 1969, t. XIII i XIV
Siwiec K., Czynsz najmu – wybrane zagadnienia praktyczne, Nieruchomości 2014, nr 8
Soma, J., Nichols M., Gates M.M., Gutierrez A., Chasing the Clouds without Getting Drenched: a Call for Fair Practices in Cloud Computing Services, Journal of Technology Law & Policy 2001, nr 16
Żok K., Consumer protection in cloud computing contracts stipulating non-monetary remuneration, International Journal of Law and Information Technology 2020, t. 28, nr 1
Dr Lech J. Żukowski, WSPiA Rzeszowska Szkoła Wyższa
Zmiany w prawie do zgromadzeń a milcząca zgoda na ich organizację – problemy wybrane
W tekście zaprezentowano wybrane problemy wiążące się ze zmianami w korzystaniu z wolności politycznej wyrażonej w art. 57 Konstytucji RP. Głównym założeniem artykułu jest krytyczna ocena ostatnich nowelizacji prawa do zgromadzeń, które negatywnie wpłynęły na uzyskiwanie zgody na ich organizację. Wybór omawianych zagadnień ograniczono do genezy milczącego załatwienia sprawy w ustawie z 24.07.2015r.- Prawo o zgromadzeniach oraz uwag krytycznych dotyczących nowych ograniczeń uzyskania milczącej zgody. W tej perspektywie skoncentrowano się na problematyce zgromadzeń definiowanych w art. 3 ust. 1 i art. 26a ust. 1 pr.zgrom . Podstawową tezą opracowania jest twierdzenie, że wybrane nowe konstrukcje prawne pr.zgrom. (tzw. zgromadzenia cykliczne) nieproporcjonalnie ograniczają stosowanie instytucji milczącej zgody w prawie do zgromadzeń. Za taki stan rzeczy może odpowiadać idea realizacji celów instrumentalnych w prawie, które osłabiają działanie innych konstrukcji prawnych służących realizacji podstawowych wolności- w tym wypadku prawa do zgromadzeń.
Słowa kluczowe: prawo administracyjne, wolności podstawowe, prawo zgromadzeń, Polska, Konstytucja
Amendments to the Law on Assemblies in the Context of Tacit Consent for Organizing Them. Selected Problems
The paper presents selected problems connected with changes in the enjoyment of the political freedom expressed in Article 57 of the Polish Constitution. The main assumption of the paper is a critical assessment of the latest amendments to the Law on Assemblies, which amendments have had an adverse impact on the process of obtaining consents to hold assemblies. The selection of the issues is limited to the origin of the tacit manner of dealing with such matters in the Act of 24 July 2015 - Law on Assemblies, and critical remarks concerning the new limitations upon obtaining tacit consent. In this perspective, emphasis is placed on the assemblies defined in Article 3(1) and Article 26a(1) of the Law on Gatherings. The main thesis of this paper is the statement that the selected new legal constructions in the Law on Gatherings (so-called cyclical assemblies) disproportionately limit the application of tacit consent to the right of assembly. This state of affairs may an upshot of the idea of attaining instrumental objectives in law, which weakens the operation of other legal constructions that enable the enjoyment of fundamental freedoms, in this case the right of assembly.
Keywords: administrative law, fundamental rights, right of assembly, Poland, Constitution
Bibliografia
Bąkowski T., W sprawie milczącej zgody organu, PiP 2010, nr 3
Dobosz P., Milczenie i bezczynność w prawie administracyjnym, Kraków 2011
Gruba W., Bezczynność i przewlekłość postępowania. Milczące załatwienie spraw, [w:] Raport zespołu eksperckiego z prac w latach 2012–2016. Reforma prawa o postępowaniu administracyjnym, red. Z. Kmieciak, Warszawa 2017
Florczak-Wątor M., Glosa do wyroku TK z 16.03.2017, Kp 1/17, LEX/el. 2017
Jeronimek M., Zarządzenie zastępcze wojewody w świetle przepisów ustaw samorządowych, Przegląd Prawa Publicznego 2007 nr 7–8
Jurgilewicz M., Bezpieczeństwo zgromadzeń. Komentarz praktyczny, Warszawa 2015
Kamiński M., Milczące załatwienie sprawy, [w:] Prawo administracyjne, red. T. Woś, Warszawa 2017
Kołaczkowski B., Aksjologia reglamentacji wolności – refleksje związane ze zmianami regulacji prawnej zgromadzeń, [w:] Aksjologia prawa administracyjnego, red. J. Zimmermann, Warszawa 2017
Kołaczowski B., Kształtowanie się regulacji prawnych zgromadzeń w Polsce oraz w wybranych krajach o anglosaskiej tradycji, Warszawa 2014
Kubiak A., Fikcja pozytywnego rozstrzygnięcia w prawie administracyjnym, PiP 2009, nr 11
Postępowanie administracyjne – ogólne, podatkowe, egzekucyjne i przed sądami administracyjnymi, red. M. Wierzbowski, Warszawa 2017
Sobczyk P., Opinia prawno-konstytucyjna dotycząca poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo o zgromadzeniach (druk nr 1044),
Suski P., Zgromadzenia i imprezy masowe, Warszawa 2014
Wróbel A., [w:] Komentarz aktualizowany do Kodeksu postępowania administracyjnego, red. M. Jaśkowska, M. Wilbrandt- Gotowicz, A. Wróbel, LEX 2020
Wróbel A., Wolność zgromadzania się, [w:] Konstytucyjne wolności i prawa w Polsce. Wolności i prawa polityczne, red. M. Chmaj, W. Orłowski, W. Skrzydło, Z. Witkowski, A. Wróbel, Kraków 2002
Dr Dawid van Kędzierski, Uczelnia Łazarskiego w Warszawie
W kierunku nowego paradygmatu nauk prawnych (artykuł recenzyjny)
Marcin Matczak w najnowszej książce proponuje oryginalną wizję prawa jako instrumentu projektującego przyszłość społeczeństwa. Teoretycznymi fundamentami tej koncepcji są semantyka światów możliwych oraz ontologia rzeczywistości społecznej. W artykule wyeksponowano pewne niespójności w koncepcji Matczaka dotyczące relacji osiągalności pomiędzy naszym światem a światem postulowanym przez prawo oraz ujęcia dwoistości (dualności) faktów empirycznych i instytucjonalnych. Zaproponowano również sposób, w jaki niespójności te mogą zostać usunięte. Treść książki dowodzi, że nauki prawne znajdują się w stanie kryzysu w sensie T. Kuhna. Idee przedstawione w książce mogą stanowić platformę, na której możliwe będzie zbudowanie nowego paradygmatu badań prawniczych.
Słowa kluczowe: światy możliwe, fakty instytucjonalne, nauki kognitywne, logika deontyczna
Towards a new paradigm of legal science
In his newest book, Marcin Matczak sets forth an original vision of law as an instrument for designing the future of society. The theoretical foundations of his concept rest on possible worlds semantics and the ontology of social reality. This paper exposes some inconsistencies of that concept concerning the accessibility relation between our world and the world postulated by law and the duality of empirical and institutional facts. It also suggests how these inconsistencies can be alleviated. The content of the book is proof that legal scholarship is in a state of crisis in the sense of T. Kuhn. The ideas presented in the book can become a platform from which a new paradigm of legal research could be created.
Keywords: possible worlds, institutional facts, cognitive science, deontic logic
Bibliografia
Booth R., Transgender man loses appeal court battle to be registered as father, The Guardian z 29.04.2020 r.
Bogucki O., Nielingwistyczna koncepcja normy a zagadnienia wykładni prawa, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2007, nr 3
Burgess J.P., Kripke, Cambridge 2013
Divers J., Possible Worlds, London 2002
Gross S., (Descriptive) Externalism in semantics, [w:] The Routledge Handbook of Semantics, red. N. Riemer, Abingdon 2016
Hansson S.O., Alternative Semantics for Deontic Logic, [w:] Handbook of Deontic Logic and Normative Systems, red. D. Gabbay, J. Horty, X. Parent, R. van der Meyden, L. van der Torre, London 2013
Hattenstone S., The dad who gave birth: ‘Being pregnant doesn't change me being a trans man’, The Guardian z 20.04.2019 r.
Hilpinen R., McNamara P., Deontic Logic: A Historical Survey and Introduction, [w:] Handbook of Deontic Logic and Normative Systems, red. D. Gabbay, J. Horty, X. Parent, R. van der Meyden, L. van der Torre, London 2013
Kantor-Kozdrowicki P., Racjonalność prawodawcy jako paradygmat nauk prawnych, Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis 2018, vol. 7, nr 1
Kędzierski D.V., Metodologia i paradygmat polskich szczegółowych nauk prawnych, Transformacje Prawa Prywatnego 2018, nr 3
Kuhn T.S., The Structure of Scientific Revolutions, Chicago 1996
Lande J., Sprawa teorii prawa (1933), [w:] Lande J., Studia z filozofii prawa, Warszawa 1959
Lau J., Deutsch M., Externalism About Mental Content, [w:] The Stanford Encyclopedia of Philosophy, red. E.N. Zalta, Fall 2019 Edition
Lipski W., Wieloznaczność rozumienia terminu „konotacja” i jego aplikatywność w badaniach nad zaburzeniami mowy, Logopedia Silesiana 2017, t. 6
Lorini G., Ontologia społeczna Czesława Znamierowskiego, tłum. W. Żełaniec, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2010, nr 4
MacCormick N., Law as Institutional Fact, [w:] MacCormick N., Weinberger O., An Institutional Theory of Law: New Approaches to Legal Positivism, Dordrecht 1992
MacCormick N., Weinberger O., An Institutional Theory of Law: New Approaches to Legal Positivism, Dordrecht 1992
Malinowski A., Prawna indyferencja czynu, PiP 2012, nr 5
Matczak M., Imperium tekstu. Prawo jako postulowanie i urzeczywistnianie świata możliwego, Warszawa 2019
Millikan R.G., Beyond Concepts: Unicepts, Language, and Natural Information, Oxford 2017
Opałek K., The complexity of law and of the methods of its study, [w:] Kazimierz Opałek. Selected Papers in Legal Philosophy, red. J. Woleński, Dordrecht 1999
Pietroski P.M., Conjoining Meanings: Semantics Without Truth Values, Oxford 2018
Riemer N., Internalist semantics: Meaning, conceptualization and expression, [w:] The Routledge Handbook of Semantics, red. N. Riemer, Abingdon 2016
Rutkiewicz-Hanczewska M., Neurobiologia nazywania. O anomii proprialnej i apelatywnej, Poznań 2016
Ryan M.-L., Possible Worlds and Accessibility Relations: A Semantic Typology of Fiction, Poetics Today 1991, vol. 12, nr 3
Searle J.R., The Construction of Social Reality, New York 1995
Smith N., Foreword, [w:] N. Chomsky, New Horizons in the Study of Language and Mind, Cambridge 2000
Speaks J., Theories of Meaning, [w:] The Stanford Encyclopedia of Philosophy, red. E.N. Zalta, Winter 2019 Edition
Świrydowicz K., Podstawy logiki modalnej, Poznań 2004
Wilson R.A., Foglia L., Embodied Cognition, [w:] The Stanford Encyclopedia of Philosophy, red. E.N. Zalta, Spring 2017 Edition
Woleński J., Deontic Logic and Possible Worlds Semantics: A Historical Sketch, Studia Logica 1990, vol. 49
Zachariasz I., Prawo w ujęciu strukturalnym. Studium o dychotomicznym podziale prawa na prawo publiczne i prawo prywatne, Warszawa 2016
Prof. dr hab. Tomasz Gizbert-Studnicki, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Dr hab. Adam Dyrda, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Polish Jurisprudence in a Crooked Mirror (a polemic with Tomasz Bekrycht and Rafał Mańko)
Polska teorii i filozofii prawa w krzywym zwierciadle
Artykuł zawiera krytykę obrazu dwudziestowiecznej teorii i filozofii prawa, jaki przedstawili Tomasz Bekrycht i Rafał Mańko w artykule pt. Polish Jurisprudence in the 20th Century: A General Overview, opublikowanym na łamach Review of Central and East European Law (2020, nr 45). Argumentujemy, że wskazany artykuł nie jest niewyważony i stronniczy, w związku z czym przedstawia nietrafny obraz polskiej teorii i filozofii prawa.
Słowa kluczowe: prawoznawstwo, Polska, interpretacja prawnicza, metodologia prawoznawstwa, analityczna teoria prawa
Keywords: jurisprudence, Poland, legal interpretation, methodology of jurisprudence, analytical legal theory
Bibliography
Anderson M., Anderson J., Bator A., Analytical Theories of Law: Negation or Adaptation, [in:] A. Bator, Z. Pulka (eds.), Legal Theory and Philosophy of Law: Towards Contemporary Challenges, Scholar, Warsaw 2013
Araszkiewicz M., K. Płeszka K. (eds.), Logic in the Theory and Practice of Lawmaking, Springer 2016
Araszkiewicz M., Savelka J., Two Methods for Representing Judicial Reasoning in the Framework of Coherence as Constraint Satisfaction, [in:] Legal Knowledge and Information Systems. JURIX: The Twenty-Fourth Annual Conference, K. Atkinson (ed.), Frontiers in Artificial Intelligence and Applications, vol. 235, Amsterdam 2011
Araszkiewicz, M., Towards Systematic Research on Statutory Interpretation in AI and Law, Ashley K. (ed.), Frontiers in Artificial Intelligence and Applications, vol. 259, Amsterdam 2014
Banaś P., Gołba F., Canberra‐Style Analysis and Law: A Critique of Andrei Marmor's Farewell to Conceptual Analysis, Ratio Juris: An International Journal of Jurisprudence and Philosophy of Law 2017, Vol. 4(30)
Bator A., Postanalityczna teoria i filozofia prawa: nowe szanse, nowe zagrożenia? [Post-Analytical Theory and Philosophy of Law: New Chances, New Threats], Przegląd Prawa i Administracji 2015, vol. 102
Bekrycht T., Mańko R., Polish Jurisprudence in the 20th Century: A General Overview Review of Central and East European Law 2020, vol. 45
Bielska-Brodziak A., Śladami prawodawcy faktycznego: materiały legislacyjne jako narzędzie wykładni prawa [Following the Real Legislator; Legislative Materials as a Tool of Interpretation of Law], Warszawa 2017
Bogucki O., Model wykładni funkcjonalnej w derywacyjnej koncepcji wykładni prawa [Model of Functional Interpreration in the Derivational Conception of Legal Interpretation], Polgres Multimedia, Szczecin 2016
Brożek B., Defeasibility of Legal Reasoning, Kraków 2004
Brożek B., Rationality and Discourse. Towards a Normative Model of Applying Law, Warszawa 2007
Brożek B., Rule-Following. From Imitation to the Normative Mind,Kraków 2012
Brożek B., The Legal Mind. A New Introduction to Legal Epistemology, Cambridge 2019
Bystranowski P., Ekonomiczna analiza prawa wobec problemu optymalnej precyzji dyrektyw prawnych [Economic Analysis of Law in View of the Problem of Optimum Precision of Legal Directives], PiP 2016, no 5,
Choduń A., Aspekty językowe derywacyjnej koncepcji wykładni prawa [Linguistic Aspects of the Derivational Conception of Legal Interpreration], Szczecin 2018
Ciszewski W., Rozum publiczny w praktyce: kwestia legitymacji moralnej wniosku grupy posłów o stwierdzenie niekonstytucyjności przesłanki aborcyjnej [Public Reason in Practice: The Moral Legitimacy of the Constitutional Complaint Lodged by Polish MPs Challenging the Constitutionality of the Abortion Law], Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2018, no 4
Ciszewski W., Żuradzki T., Conscientious refusal of abortion in emergency life-threatening circumstances and contested judgments of conscience, American Journal of Bioethics 2018, vol. 18(7)
Czepita S., Reguły konstytutywne a zagadnienia prawoznawstwa [Constitutive Rules as a Problem of Jurisprudence], Szczecin 1996
Dybowski M., Teoria prawa wobec wyzwań pragmatyzmu analitycznego [Legal Theory Facing the Challenges of Analytical Pragmatism], Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej 2017, no 1
Grabowski A., Judicial Argumentation and Pragmatics: A Study on the Extension of the Theory of Legal Argumentation, Kraków 1999
Grabowski A., Juristic Concept of the Validity of Statutory Law. A Critique of Contemporary Legal Nonpositivism, Springer 2013
Grabowski A., The Missing Link in the Hart–Dworkin Debate, Oxford Journal of Legal Studies 2016, vol. 36
Gromski W., Autonomia i instrumentalny charakter prawa [Autonomy and Instrumental Character of Law], Wrocław 2000
Herman M., Wronkowska S., Intertemporal Issues in Constitutional Law: Basic Considerations, [in:] J. Mikołajewicz, W. Szafrański, A. Godek (eds.), The Intertemporal Problems – Polish Legal Perspective, Poznań 2017
Jabłońska-Bonca J., Prawo w kręgu mitów [Law in the Circle of Myths], Gdańsk 1995
Klinowski M., O niemoralności aborcji: koherencja przekonań, biologiczne człowieczeństwo i słuszne interesy [On the Immorality of Abortion: The Coherence of Convictions, Biological Humanity, and Just Interest], Diametros 2008, vol. 16
Klinowski M., Zarodki, komórki macierzyste i natura ludzka [Embryos, Stem Cells, and Human Nature], Diametros 2009, vol. 19
Kłodawski M., Redundancja w tekście prawnym [Redundancy in Legal text], Toruń 2017
Kordela M., Zasady prawa. Studium teoretycznoprawne [Legal Principles. A Theoretical Study], Poznań 2012
Krotoszyński M., Modele sprawiedliwości tranzycyjnej [Models of Transitional Justice], Poznań 2017
Krotoszyński M., Transitional Justice Models and Analytical Philosophy: Towards Theory, Polish Political Science Yearbook 2017, vol. 2(46)
Lande J., Norma a zjawisko prawne. Rozważania nad podstawami teorii prawa na tle krytyki systemu Kelsena[Norm and Legal Phenomoenon. Investigations of the Fundaments of the Legal Theory from the Perspective of the Critique of Kelsen’s System], Czasopismo Prawne i Ekonomiczne 1925, no 50
Leszczyński L., Marshall J. M., Precedens w procesie orzekania. Perspektywa sędziowska w ujęciu porównawczym [Precedent in Adjudication. The Comparative Judicial Perspective], Lublin 2019
Malczewski J., Eutanazja: Gdy etyka zderza się z prawem [Euthanasia: When Ethics and Law Collide], Warszawa 2012
Martyniak Cz., Moc obowiązująca prawa a teoria Kelsena [Validity of Law and Kelsen’s Theory], Lublin 1938
Matczak M., Summa iniuria. O błędzie formalizmu w stosowaniu prawa [Summa Iniuria. On the Fallacy of Formalism in Application of Law], Warszawa 2007
Matczak M., Imperium tekstu [Text Empire], Warszawa, 2019
Matczak M., Three Kinds of Intention in Lawmaking,Law and Philosophy 2017, vol. 36
Metelska-Szaniawska K., Economic Effects of Post-Socialist Constitutions 25 Years from the Outset of Transition. The Constitutional Political Economy Approach, Frankfurt 2016
Morawski L., Zirk-Sadowski M., Precedent in Poland, [in:] N. MacCormick, Robert S. Summers, Arthur L. Goodhart (eds.), Interpreting Precedents, Routledge 1997
Opałek K., Überlegungen zu Hans Kelsens “Allgemeine Theorie der Normen“, Schriftenreihe des Hans Kelsen—Insituts 1980, vol. 4
Patryas W., Performatywy w prawie [Performatives in Law], Poznań 2005
Patryas W., Próba wyjaśnienia domniemań prawnych [An Attempt at Explanation of Legal Presumptions], Poznań 2011
Pietrzykowski T., Naturalizm i granice nauk prawnych: esej z metodologii prawoznawstwa [Naturalism and the Borders of Legal Sciences: Essay in the Methodology of Jurisprudence], Warszawa 2017
Pietrzykowski T., Personhood beyond Humanism: Animals, Chimeras, Autonomous Agents and the Law, Springer 2018
Płeszka K., Wykładnia rozszerzająca [Extensive Interpretation], Warszawa 2010
Pulka Z., Struktura poznania filozoficznego w prawoznawstwie [The Structure of Philosophical Cognition in Jurisprudence], Wrocław 2004
Romanowicz M., Cognitive Efficiency within the Context of Legal Expert Knowledge. The Eye-tracking Study on the Polish Legal Notaries, Law and Forensic Science 2015, vol. 9
Skąpska G., From Civil Society to Europe: A Sociological Study of Constitutionalism after Communism, Leiden-Boston 2012
Skoczeń I., Implicatures within Legal Language, Springer 2019
Smolak M., Prawo, fakt, instytucja [Law, Fact, Institution], Poznań 2018
Smolak M., Wykładnia celowościowa z perspektywy pragmatycznej [Purposive Interpretation from the Pragmatic Perspective], Warszawa 2012
SoniewickaM., Granice sprawiedliwości, sprawiedliwość ponad granicam [The Borders of Justice, Justice beyond Borders], Warszawa 2010
Soniewicka M., Selekcja genetyczna w prokreacji medycznie wspomaganej. Etyczne i prawne kryteria [Genetic Selection in Medically Assisted Procreation. Ethical and Legal Criteria], Warszawa 2018
Soniewicka M., Lewandowski W., Human Genetic Selection and Enhancement. Parental Perspectives and Law, Berlin 2019
Stawecki T., Autonomous Constitutional Interpretation, International Journal for the Semiotics of Law 2012, vol. 4(25)
Stawecki T., Winczorek, J. (eds.), Wykładnia Konstytucji. Inspiracje, teorie, argumenty [Interpretation of the Constitution. Inspirations. Theories and Arguments], Warszawa 2017
Stelmach J., Brożek B., Methods of Legal Reasoning, Springer 2006
Sykuna S., Zajadło J., The Theory of Hard Cases and Humantarian Intervention, Polish Review of International and European Law 2012, vol. 1
Tkacz S., O zintegrowanej koncepcji zasad prawa w polskim prawoznawstwie (Od dogmatyki do teorii) [On the Integrated Conception of Legal Principles in Polish Jurisprudence (From Dogmatics to Theory)], Toruń 2016
Tobor Z., W poszukiwaniu intencji prawodawcy [In Search of the Lawgiver’s Intention], Warszawa 2013
Widłak, T., Teoria i filozofia prawa międzynarodowego Hansa Kelsena [Hans Kelsen’s Theory and Philosophy of International Law], Gdańsk 2018
Wróblewski, J., Krytyka normatywistycznej teorii prawa Hansa Kelsena [Critique of the Normativist Theory of Law of Hans Kelsen], Warszawa 1955
Wronkowska, S., O niektórych osobliwościach konstytucji i jej interpretacji [On Certain Peculiarities of the Constitution and its Interpretation], [in:] M. Smolak (ed.), Wykładnia konstytucji. Aktualne problemy i tendencje [Constitutional Interpretation. Current Problems and Trends], Warszawa 2016
Zajadło J., Formuła Radbrucha. Filozofia prawa na granicy pozytywizmu prawniczego i prawa natury [Radbruch’s Formula. Legal Philosophy on the Border of Legal Positivism and Natural Law], Gdańsk 2001
Zajadło J., Judges and Slaves, Gdańsk2019
Zajadło J., Odpowiedzialność za mur: procesy strzelców przy Murze Berlińskim [Responsibility for the Wall. Mauerschützenprozesse],Arche, Gdańsk 2003
Zalewska M., Problem zarachowania w normatywizmie Hansa Kelsena [The Problem of Imputation in Hans Kelsen’s Normativism], Łódź 2018
Załuski W., Evolutionary Theory and Legal Philosophy, London 2009
Załuski W., Game Theory in Jurisprudence, Kraków 2013
Załuski W., Law and Evil. The Evolutionary Perspective, London 2018
Załuski W., The Limits of Naturalism: A Game-Theoretic Critique of Justice as Mutual Advantage, Kraków 2006
Zeifert M., Gramatyka przepisu jako przesłanka decyzji interpretacyjnej [The Grammar of a Legal Provision as Grounds for Interpretative Decision], Katowice 2019
Zwierzykowski P., Nowelizacja jako sposób zmiany prawa [Novelization as a Method of Changing the Law], Poznań 2016
Dr Jakub Pawliczak, Uniwersytet Warszawski
Odmowa transkrypcji zagranicznego aktu urodzenia dziecka, w którym jako rodziców wskazano dwie kobiety. Glosa do uchwały NSA z 2.12.2019 r., II OPS 1/19
NSA wydał uchwałę z 2.12.2019 r. w składzie siedmiu sędziów na tle postępowania dotyczącego transkrypcji brytyjskiego aktu urodzenia. W akcie tym jako matkę (ang. mother) dziecka wpisano wnioskodawczynię, natomiast jako „rodzica” (ang. parent) wpisano dane innej kobiety. Wnioskodawczyni wystąpiła o przeniesienie aktu urodzenia do polskiego rejestru stanu cywilnego w związku z tym, że chciała uzyskać dla dziecka polski paszport. Wniosek o wydanie paszportu został pozostawiony przez konsula bez rozpoznania z powodu niezłożenia odpisu polskiego aktu urodzenia dziecka. Kierownik urzędu stanu cywilnego odmówił transkrypcji aktu urodzenia. Naczelny Sąd Administracyjny, skupiając się na argumentach systemowych i formalnych, nie rozwiązał rzeczywistego problemu, z którym od wielu lat mierzy się dziecko pozbawione możliwości uzyskania polskiego dokumentu tożsamości. Tymczasem dobro dziecka powinno mieć pierwszeństwo przed abstrakcyjnymi zasadami. Podkreślił to WSA w Krakowie w wyroku z 6.06.2019 r. – wskazał, że przy rejestracji stanu cywilnego za dokumentem „stoi” człowiek, którego dokument ten dotyczy. Zarazem już w 1949 r. w nauce prawa trafnie zauważono, że „kto podejmuje się prowadzenia ksiąg stanu cywilnego, musi pogodzić się z faktem, że wielobarwność życia nie da ująć się w ramy pewnej liczby dyspozycji i bogactwo życia przelewa się poza granice kazuistyki” .
Słowa kluczowe: transkrypcja, transkrypcja obligatoryjna, akt urodzenia, rodzicielstwo osób tej samej płci, klauzula porządku publicznego, dobro dziecka
The refusal to transcribe a foreign birth certificate listing two women as a child’s parents. Commentary on the resolution of the Supreme Administrative Court of 2 December 2019, II OPS 1/19
In the resolution of 2 December 2019 r. (II OPS 1/19) the Supreme Administrative Court, adjudicating in the enlarged panel composed of 7 judges, resolved discrepancies in the case law of administrative courts regarding the transcription of foreign birth certificates. The Supreme Administrative Court ruled that due to the impact of the public order clause set forth in Article 107 section 3 of the Act on Civil Status Documents, the transcription of a birth certificate in which same-sex persons are listed as parents of a child is not admissible. In the commentary to this resolution, attention was drawn, inter alia, to serious inconsistencies committed by the Supreme Administrative Court in applying the public order clause in such cases. Due to the reproductive nature of the transcription and the fact that it does not cause constitutive effects, one cannot share the view of the court that the sole transcription may endanger the cohesion of the Polish legal system. When the transcription of a birth certificate is a condition for issuing a Polish identity document or granting PESEL number to the child, its refusal is inconsistent with the child's best interests. The fundamental principle of the best interests of the child, emphasized by the Polish Constitution (art. 72 section 1) and international law, override the statutory principle that a child may have only parents of different sexes.
Keywords: transcription, obligatory transcription, birth certificate, same-sex parenthood, public order clause, child’s best interests
Bibliografia
Dorabialska A., Uznanie stosunku prawnego powstałego za granicą, PiP 2012, nr 4
Gajda J., Klauzula porządku publicznego w prawie o aktach stanu cywilnego z 29 września 1986 r. oraz z 28 listopada 2014 r., Administracja: Teoria. Dydaktyka. Praktyka 2015, nr 4
Garlicki L., Zubik M. (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. I, Warszawa 2016
Litwin J., Prawo o aktach stanu cywilnego z komentarzem, Łódź 1949
Mostowik P., Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 października 2018 r. (sygn. akt II OSK 2552/16), Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 2019, nr 4
Mostowik P., Problem rejestracji w polskich aktach urodzenia pochodzenia dziecka od „rodziców jednopłciowych” na tle orzecznictwa sądów administracyjnych w 2018 r., Warszawa 2019
Pawliczak J., Dane przesłaniające - nieustalenie ojcostwa, Metryka. Studia z zakresu prawa osobowego i rejestracji stanu cywilnego 2020, nr 1
Pilich M., Mater semper certa est? Kilka uwag o skutkach zagranicznego macierzyństwa zastępczego z perspektywy stosowania klauzuli porządku publicznego, Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego 2018, t. 16
Szeroczyńska M., Między dobrem dziecka a literą prawa – ustalenie treści aktu urodzenia dziecka urodzonego przez trans-ojca. Rozważania na tle postanowienia Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z dnia 7 marca 2016 r., sygn. I ACa 1830/15, Ius Novum 2017, nr 3
Tadla T.J., Glosa do wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 i 30 października 2018 r. (sygn. akt: II OSK 1868/16, II OSK 1869/16, II OSK 1870/16, II OSK 2552/16), Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego 2019, nr 3
Wojewoda M., Kolizyjne aspekty rejestracji stanu cywilnego, [w:] System Prawa Prywatnego, t. 20c, Prawo prywatne międzynarodowe, red. M. Pazdan, Warszawa 2015
Wojewoda M., Transkrypcja aktu stanu cywilnego sporządzonego za granicą, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2009, nr 4
Wojewoda M., Transkrypcja aktu urodzenia dziecka, które zostało uznane za granicą, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2017, nr 2
Wojewoda M., Zagraniczne rodzicielstwo osób jednej płci a rejestracja stanu cywilnego w Polsce - glosa do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego (7) z 2.12.2019 r., II OPS 1/19, Europejski Przegląd Sądowy 2020, nr 8
Zachariasiewicz M., Klauzula porządku publicznego jako instrument ochrony materialnoprawnych interesów i wartości fori, Warszawa 2018
Zachariasiewicz M., Transkrypcja aktów urodzenia dzieci par jednopłciowych, Studia Prawno-Ekonomiczne 2019, t. CXI
Zachariasiewicz M.A., Nowa ustawa o prawie prywatnym międzynarodowym a małżeństwa i związki osób tej samej płci, Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego 2012, nr 11
