Podział nieruchomości przez jej użytkownika wieczystego. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 8.04.2016 r., I CSK 259/15
dr Krzysztof Stefaniuk
Katedra Prawa Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Podział nieruchomości przez jej użytkownika wieczystego. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 8.04.2016 r., I CSK 259/15
Zdaniem autora glosy – odmiennym od poglądu wyrażonego przez Sąd Najwyższy – użytkownikowi wieczystemu przysługuje kompetencja do podziału nieruchomości oddanej mu w użytkowanie wieczyste. Autor dowodzi, że w świetle obowiązujących przepisów taki podział jest możliwy w szczególności, gdy wiąże się z przeniesieniem użytkowania wieczystego do wydzielonej części nieruchomości lub ze zniesieniem współużytkowania wieczystego; zarazem autor przyznaje, że bardziej kontrowersyjna jest supozycja, iż użytkownik wieczysty może dokonać podziału nieruchomości (i przysługującego mu prawa) „dla siebie”, a więc podziału niezwiązanego z wymienionymi rozporządzeniami tym prawem.
Słowa kluczowe: cywilne prawo, rzeczowe prawo, podział nieruchomości przez użytkownika wieczystego, przeniesienie użytkowania wieczystego do wydzielonej części nieruchomości, współużytkowanie wieczyste
dr Krzysztof Stefaniuk
Chair of Civil Law, Faculty of Law and Administration, Maria Curie-Sklodowska University in Lublin
Division of Property by the Perpetual Usufructuary. Commentary on Judgment of the Supreme Court – Civil Chamber of 8 April 2016, I CSK 259/15
According to the commentator – contrary to the view expressed by the Supreme Court – a perpetual usufructuary has the power to divide the property let to him under perpetual usufruct.
The author argues that under the applicable legislation such a division is possible, especially when associated with transfer of perpetual usufruct of a separated part of the property or dissolution of joint perpetual usufruct; at the same time he admits that more controversial is the supposition that the perpetual usufructuary may divide the property (and the right he enjoys) ‘for himself’, which division would not therefore be related to the aforementioned disposals of said right.
Keywords: civil law, right in rem, division of property by the perpetual usufructuary, transfer of perpetual usufruct of a separated part of real property, joint perpetual usufruct
Bibliografia:
Czech T., Księgi wieczyste i hipoteka. Komentarz, Warszawa 2014.
Gniewek E., Księgi wieczyste. Art. 1-582 k.w.u.; Art. 6261-62613 k.p.c. Komentarz, Warszawa 2017.
Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo rzeczowe, Warszawa 2012.
Truszkiewicz Z. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 4, Prawo rzeczowe, red. E. Gniewek, Warszawa 2012.
Tobiasz Nowakowski
absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego
Zadośćuczynienie pieniężne przyznawane najbliższym członkom rodziny poszkodowanego za naruszenie więzi rodzinnej. Glosa do uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 27.03.2018 r., III CZP 69/17
Rozstrzygnięcie zaprezentowane przez Sąd Najwyższy stanowi konsekwencję wcześniej podtrzymywanej linii orzeczniczej. Autor zaaprobował tezę przyjętą przez skład orzekający. Wskazał on, że art. 446 § 4 k.c. w obecnych realiach jest zdecydowanie zbyt wąski. Glosator krytycznie odniósł się jednak do samego uzasadnienia, które uznał za nieprzekonujące. Wątpliwości wzbudza bowiem przesądzenie o niekonkurowaniu roszczeń o zadośćuczynienie odpowiednio z art. 448 i art. 446 § 4 k.c. W glosie wskazano także, że ochrona dóbr osobistych na podstawie art. 448 k.c. nie odnosi się do zasady ryzyka.
Słowa kluczowe: cywilne prawo, zobowiązania, dobra osobiste, więź rodzinna, krzywda, naprawienie szkody niemajątkowej
Tobiasz Nowakowski
graduate of the Faculty of Law and Administration of the University of Łódź
Cash Compensation Granted to Next of Kin of a Victim for Severed Family Links. Commentary on Resolution of a Panel of Seven Judges of the Supreme Court – Civil Chamber of 27 March 2018, III CZP 69/17
The resolution presented by the Supreme Court is a consequence of the previously established line of case law. The author approves the operative part of the judgment adopted by the Supreme Court. He indicates that Article 446(4) of the Civil Code in the present reality is far too narrow. However, the author criticizes the statement of reasons, which he considers unconvincing. Doubts arise in the context of the determination that claims for compensation under Article 448 CC and Article 446(4) CC are not in competition. The study also indicates that protection of personal interests does not apply to the principle of strict liability.
Keywords: civil law, obligations, personal interests, family links, harm, compensation for non-pecuniary loss
Bibliografia:
Granecki P., Odpowiedzialność sprawcy szkody niemajątkowej na podstawie art. 448 k.c., „Studia Prawnicze” 2002/2.
Kłos M., Ewolucja zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej od Kodeksu zobowiązań do Kodeksu cywilnego [w:] Nil nisi veritas. Księga dedykowana Profesorowi Jackowi Matuszewskiemu, red. M. Głuszak, D. Wiśniewska – Jóźwiak, Łódź 2016.
Lewaszkiewicz-Petrykowska B., W sprawie wykładni art. 448 k.c., „Przegląd Sądowy” 1997/1
Mechri F, Le sentiment d’affection & le droit de la famille, Tunis 2015.
Palmer V.V. [w:] Comparative Tort Law: Global Perspective, red. M. Bussani, A.J. Sebok, Cheltenham – Northampton 2015.
Palmer V.V. [w:] The Recovery of Non – Pecuniary Loss in European Contract Law, red. V.V. Palmer, Cambridge 2015.
Radwański Z., Olejniczak A., Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2012.
Safjan M., Ochrona majątkowa dóbr osobistych, „Przegląd Prawa Handlowego” 1997/1.
Strus Z., Zadośćuczynienie w razie śmierci osoby bliskiej [w:] Zadośćuczynienie po nowelizacji art. 446 Kodeksu cywilnego na tle doświadczeń europejskich, „Wiadomości Ubezpieczeniowe” – wydanie specjalne, red. Z. Strus, K. Ortyński, J. Pokrzywiak, Warszawa 2010.
Szpunar A., Przesłanki przewidzianego w art. 448 k.c. zadośćuczynienia, „Przegląd Sądowy” 2002/1.
Śmieja A. [w:] System Prawa Prywatnego Prawo zobowiązań – część ogólna, t. 6, red. A. Olejniczak, Warszawa 2014.
Tylec G., Zadośćuczynienie za naruszenie dobra osobistego w postaci więzi rodzinnej. Uwagi na tle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz orzecznictwa sądów polskich, „Przegląd Sądowy” 2018/3.
Marek Szymanowski
sędzia Sądu Apelacyjnego w Białymstoku, wykładowca Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury w Krakowie
Postępowanie o zasiedzenie a zakaz reformationis in peius. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 19 października 2018 r., III CZP 1/18
W analizowanej uchwale Sąd Najwyższy poddał analizie konwersyjną kwestię dotyczącą obowiązywania zakazu reformationis in peius w sprawach o zasiedzenie. Teza podjętej uchwały przesądza o tym, że sąd II instancji nie jest związany w sprawach zakazem reformationis in peisus w zakresie ustalenia upływu daty zasiedzenia. W uzasadnieniu uchwały Sąd Najwyższy potwierdził jednak wyraźnie obowiązywanie tego zakazu co do zasady w sprawach o zasiedzenie, co nie było bezsporne w orzecznictwie. Sprawy o zasiedzenie są rozpoznawane w postępowaniu nieprocesowym, dlatego zakaz reformationis in peius zdefiniowany w art. 384 polskiego Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.) stosuje się jedynie odpowiednio stosownie do art. 13 § 2 k.p.c. Autor glosy zaaprobował uchwałę i jej uzasadnienie i przytoczył kilka dalszych argumentów przemawiających za obowiązaniem zakazu reformationis in peius w sprawach o zasiedzenie, z wyjątkiem określania daty upływu terminu przez zasiedzenie.
Słowa kluczowe : postępowanie cywilne, postępowanie nieprocesowe, zakaz reformationis in peius, zasiedzenie
Marek Szymanowski
judge of the Court of Appeal in Białystok, lecturer of the National School of the Judiciary and Public Prosecution in Krakow
Proceedings Concerning Acquisitive Prescription in the Context of Prohibition of Reformationis in Peius. Commentary on Resolution of the Supreme Court – Civil Chamber of 19 October 2018, III CZP1/18
In the analysed resolution, the Supreme Court undertook an analysis of the controversial issue of the prohibition of reformatio in peius in cases relating to acquisitive prescription. The thesis of the resolution determines that the court of second instance is not bound by the prohibition of reformatio in peius in relation to the date of acquisitive prescription. In the statement of reasons for the resolution, the Supreme Court expressly supported applying the prohibition in cases relating to acquisitive prescription, on which issue case law had previously diverged. Cases relating to acquisitive prescription are considered in non-litigious proceedings, hence the prohibition of reformatio in peius defined in Article 384 of the Polish Civil Procedure Code applies to them only mutatis mutandis in accordance with Article 13(2) of the Civil Procedure Code. The author of the commentary approved the resolution and its statement of reasons, as well as provided a few more arguments in support of applying of the prohibition in cases relating to acquisitive prescription, with the exception of the date of acquisitive prescription.
Keywords: civil proceedings, non-litigious proceedings, prohibition of reformatio in peius, acquisitive prescription (usucaption)
Bibliografia:
Dobrzański B., Wybrane zagadnienia proceduralne, Materiały Szkoleniowe Centralnego Zaocznego Studium Prawa Cywilnego, Rodzinnego i Opiekuńczego oraz Prawa Procesowego, cz. 3, Katowice 1969.
Ignatowicz J., Piasecki K., Pietrzykowski K., Winiarz J., Kodeks rodzinny i opiekuńczy z komentarzem, red. J. Pietrzykowski, Warszawa 1990.
Marciniak A., Piasecki K. (red.), Kodeks postępowania cywilnego – Komentarz, Warszawa 2014.
Misztal-Konecka J., Zakaz reformationis in peius w polskiej procedurze cywilnej wobec tradycji prawa rzymskiego, „Zeszyty Prawnicze” 2014/1.
Piasecki K., Orzekanie ponad żądanie w procesie cywilnym, Warszawa 1975.
Pogonowski P., Zakaz reformationis nie peius w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2004.
Szymanowski M., Zakaz reformationis in peius w postępowaniu nieprocesowym, „Przegląd Sądowy” 2016/1.
Szymanowski M., Zakaz reformationis in peius w sprawach o zasiedzenie, „Radca Prawny, Zeszyty Naukowe” 2018/3.
Zieliński A., Kodeks postępowania cywilnego – Komentarz, Warszawa 2012.
dr hab. Tomasz Justyński, LL.M
profesor Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
Wygaśnięcie odrębnej własności lokalu. Glosa do uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 25 sierpnia 2017 r., III CZP 11/17
Glosa dotyczy prawa użytkowania wieczystego stanowiącego swoisty „relikt poprzedniej epoki” w warunkach państwa demokratycznego.
Glosator nie zgadza się ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, zgodnie z którym po wygaśnięciu prawa użytkowania wieczystego gruntu powiązana z nim odrębna własność lokalu znajdującego się w budynku posadowionym na tym gruncie miałaby nie wygasać. Odrębna własność lokalu ustanowiona przez użytkownika wieczystego gruntu stanowi „wycinek” jego czasowego przecież prawa i wraz z nim po upływie terminu musi wygasnąć. Autor przytacza wiele argumentów na poparcie swego stanowiska. W szczególności wskazuje na zasadę nemo plus iuris nie pozwalającą na samodzielne (tj. bez udziału właściciela gruntu) wykreowanie przez użytkownika wieczystego prawa bezterminowego ze służącego mu terminowego prawa do gruntu.
Glosator postuluje definitywne wyeliminowanie prawa użytkowania wieczystego z systemu polskiego prawa rzeczowego i zastąpienie go poprawnie skonstruowaną figurą prawną (np. własnością piętrową).
Słowa kluczowe : użytkowanie wieczyste, odrębna własność lokalu, nieruchomość wspólna
dr hab. Tomasz Justyński, LL.M
professor of the Nicolaus Copernicus University in Toruń
Expiration of Separate Ownership of Premises. Commentary on Resolution of a Panel of Seven Judges of the Supreme Court – Civil Chamber of 25 August 2017, III CZP 11/17
The commentary concerns the right of perpetual usufruct, which is a ‘relic of the past’ in the reality of a democratic state.
This commentator does not agree with the Supreme Court’s position that expiration of the right of perpetual usufruct of land does not result in expiration of separate ownership of premises in the building situated on said land. Separate ownership of premises established by the perpetual usufructuary of land is a segment of the usufructuary’s temporary right and, together with the right, has to expire after the lapse of the relevant period. The author quotes many arguments to support his standpoint. In particular he indicates the nemo plus iuris principle, which does not permit the perpetual usufructuary to create autonomously (i.e. without the participation of the land owner) a right unlimited in time on the basis of a time-limited right to land enjoyed by the usufructuary.
The commentator suggests definitive elimination of the right of perpetual usufruct from the Polish legal system and replacing it with a correct legal construction (e.g. the so-called condominium ownership).
Keywords: perpetual usufruct, separate ownership of a premises, jointly used property
Bibliografia:
Justyński T., Uwagi w sprawie niepodzielnego charakteru opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego [w:] Z zagadnień prawa rolnego, cywilnego i samorządu terytorialnego. Księga jubileuszowa Profesora Stanisława Prutisa, red. J. Bieluk, A. Doliwa, A. Malarewicz-Jakubów, T. Mróz, Białystok 2012.
Justyński T., Glosa do wyroku SN z 15.02.2002 r., V CA 2/02, OSP 2003/6, poz. 77.
Justyński T., Glosa do wyroku SN z 25.11.2010 r., I CSK 692/09, OSP 2012/6, poz. 61.
Justyński T., Opinia prawna z dnia 1 września 2013 r. w sprawie założeń do projektu ustawy umożliwiającej ustanowienie odrębnej własności obiektów budowlanych niezwiązanych gospodarczo z gruntem, na którym zostały posadowione, przygotowana na zamówienie Krajowej Rady Notarialnej (niepublikowana).
Kocot W., Glosa do uchwały SN (7) z dnia 25 sierpnia 2017 r., III CZP 11/17, OSP 2018/6, poz. 58.
Krajewski M., Glosa do uchwały SN (7) z dnia 25 sierpnia 2017 r., III CZP 11/17, OSP 2018/12, poz. 122.
dr Magdalena Kowalewska-Łukuć
adiunkt w Katedrze Prawa Karnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Szczeciński
Dopuszczalność konstrukcji usiłowania podżegania w kontekście problematyki jego skutkowości. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 31 marca 2017 r., II AKa 450/16
Przedmiotowa glosa porusza problematykę dopuszczalności konstrukcji usiłowania podżegania. Kwestia ta jest ściśle związaną z zagadnieniem skutkowego lub bezskutkowego charakteru nakłaniania innej osoby do popełnienia czynu zabronionego. Autorka, na kanwie glosowanego orzeczenia, podejmuje próbę wskazania argumentów przemawiających na rzecz zasadności stanowiska o formalnym charakterze podżegania.
Słowa kluczowe: prawo karne, podżeganie do popełnienia przestępstwa, odpowiedzialność za usiłowanie podżegania
dr Magdalena Kowalewska-Łukuć
an assistant professor at the Chair of Criminal Law, Faculty of Law and Administration, University of Szczecin
Permissibility of the Construction of Attempted Incitement in the Context of Its Effects. Judgment of the Court of Appeal in Warsaw of 31 March 2017, II AKa 450/16
This commentary discusses whether it is permissible to use the construction of attempted incitement. This issue is closely related to the issue of effects or lack of effects of inciting another person to commit an offence. The author, against the background of the commented judgment, tries to indicate arguments to justify the thesis about the formal character of incitement.
Keywords: criminal law, incitement to an offence, liability for attempted incitement
Bibliografia:
Kaczmarek T., Kwestie sporne tzw. niesprawczych form współdziałania przestępnego [w:] Formy stadialne i postacie zjawiskowe popełnienia przestępstwa, Materiały III Bielańskiego Kolokwium Karnistycznego, red. J. Majewski, Toruń 2007.
Kardas P., Teoretyczne podstawy odpowiedzialności karnej za przestępne współdziałanie, Kraków 2001.
Liszewska A., Współdziałanie przestępne w polskim prawie karnym. Analiza dogmatyczna, Łódź 2004.
Pohl Ł., Prawo karne. Wykład części ogólnej, Warszawa 2015.
Rejman G. [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz, red. G. Rejman, Warszawa 1999.
Sakowicz A., komentarz do art. 18 [w:] Kodeks karny. Część ogólna. Komentarz do artykułów 1–116, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2017.
Wąsek A., Kodeks karny. Komentarz, t. I (art. 1–31), Gdańsk 1999.
Wolter W., Problem usiłowanego podżegania lub pomocnictwa, „Państwo i Prawo” 1974/1.
Zoll A., Odpowiedzialność karna za czyn niesprowadzający zagrożenia dla dobra prawnego [w:] Formy stadialne i postacie zjawiskowe popełnienia przestępstwa, Materiały III Bielańskiego Kolokwium Karnistycznego, red. J. Majewski, Toruń 2007.
Klaudia Dylicka
studentka V roku, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski
Zakres zastosowania aktów międzynarodowych w procesie interpretacji krajowych przepisów karnych na tle przestępstwa handlu ludźmi. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 17 października 2017 r., III KK 103/17
Przedmiotem glosy jest wyrok Sądu Najwyższego potwierdzający możliwość bezpośredniego stosowania definicji pojęcia „handel ludźmi” zawartych w wiążących Polskę umowach międzynarodowych. Autorka glosy poddaje ten pogląd krytyce, uważając, że taka możliwość może dotyczyć jedynie aktów, które zawierają tzw. normy samowykonalne, a przeciwne rozważanie jest sprzeczne z zasadą nullum crimen sine lege. Sąd Najwyższy stwierdził także w swoich rozważaniach, że „handel ludźmi” nie może być utożsamiany z czynnością cywilnoprawną i w tym zakresie autorka glosy popiera przedstawione przez Sąd stanowisko.
Słowa kluczowe: prawo karne, handel ludźmi, normy samowykonalne, nullum crimen sine lege, znaczenie definicji ustawowej wprowadzonej do art. 115 § 22 Kodeksu karnego
Klaudia Dylicka
student of the fifth year, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw
The Scope of Application of International Instruments in the Process of Interpretation of National Criminal Law in the Context of Human Trafficking. Commentary on Judgment of the Supreme Court – Criminal Chamber of 17 October 2017, II KK 103/17
The subject of the commentary is the judgment of Supreme Court which has confirmed that definitions of ‘human trafficking’ used in many international instruments, of which Poland was one of signatories, can be used in Polish legal order. The commentator criticizes this view as she believes it could only be achievable if the legal norms that those acts enshrine were self-executing and any opposite view would stand in conflict to the nullum crimen sine lege principle. Among its reflections, the Supreme Court also stated that human trafficking cannot be identified as a civil law transaction and the author fully supports this statement.
Keywords: criminal law, human trafficking, self-executing legal norms, nullum crimen sine lege, meaning of the statutory definition introduced into Article 115(22) of the Criminal Code
Bibliografia:
Sakowicz A., Przestępstwo handlu ludźmi z perspektywy regulacji międzynarodowych, „Prokuratura i Prawo” 2006/3.
Radoniewicz F., Techniki implementacji do polskiego porządku postanowień decyzji ramowych Rady Unii Europejskiej dotyczących prawa karnego materialnego, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2015/3(25).
Radoniewicz F., Przestępstwo handlu ludźmi, „Prokuratura i Prawo” 2011/10.
Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2017.
Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2009.
Kociubiński J., Zasada nullum crimen, nulla poena sine lege i jej ograniczenia w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 2012, t. XXVIII.
Ligęza-Turlakiewicz M., Turlakiewicz G., Człowiek jako dobro extra commercium w przestępstwie handlu ludźmi, „Prokuratura i Prawo” 2015/5.
Namysłowska-Gabrysiak B., Analiza orzeczeń sądowych pod kątem zgodności z definicją zawartą w aktach międzynarodowych, w szczególności w Protokole z Palermo [w:] Handel ludźmi w Polsce. Materiały do raportu 2007, MSWiA, Warszawa 2007.
Kozłowska U., Problematyka prawna – handel ludźmi w dokumentach międzynarodowych ratyfikowanych przez Polskę [w:] Handel ludźmi w Polsce. Materiały do raportu 2007, MSWiA, Warszawa 2007.
Ćwiąkalski Z., art. 253 k.k. [w:] A. Zoll (red.), Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, t. II, Kraków 2006.
Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2017.
Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2009.
Giezek J., art. 189(a) [w:] Kodeks karny. Część szczególna, Komentarz, red. N. Kłączyńska, LEX/el. 2014.
Kociubiński J., Zasada nullum crimen, nulla poena sine lege i jej ograniczenia w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 2012, t. XXVIII.
Ligęza-Turlakiewicz M., Turlakiewicz G., Człowiek jako dobro extra commercium w przestępstwie handlu ludźmi, „Prokura i Prawo” 2015/5.
Marek A., art. 253 k.k. [w:] Kodeks karny. Komentarz, LEX/el. 2010.
Mozgawa M., art. 189a [w:] Kodeks karny. Komentarz aktualizowany [online], LEX/el. 2019.
Namysłowska-Gabrysiak B., Analiza orzeczeń sądowych pod kątem zgodności z definicją zawartą w aktach międzynarodowych, w szczególności w Protokole z Palermo [w:] Handel ludźmi w Polsce. Materiały do raportu 2007, MSWiA, Warszawa 2007.
Radoniewicz F., Przestępstwo handlu ludźmi, „Prokuratura i Prawo” 2011/10.
Radoniewicz F., Techniki implementacji do polskiego porządku postanowień decyzji ramowych Rady Unii Europejskiej dotyczących prawa karnego materialnego, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2015/3(25).
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z 20.06.2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz.U. z 2016 r. poz. 283).
Sakowicz. A., Przestępstwo handlu ludźmi z perspektywy regulacji międzynarodowych, „Prokuratura i Prawo” 2006/3.
Sokołowska-Walewska M., Definicja handlu ludźmi na tle prawa międzynarodowego, „Prokuratura i Prawo” 2012/5.
dr Michał Szypniewski
asystent, Katedra Prawa Pracy, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Gdański
mgr Joanna Jaroszkiewicz
asystent, Katedra Prawa Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Gdański; radca prawny
Udział autorski – po 50%.
Deliktowa odpowiedzialność pracodawcy za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 1 marca 2018 r., III PK 18/17
Glosowane orzeczenie Sądu Najwyższego koncentruje się na charakterze i podstawach odpowiedzialności odszkodowawczej pracodawcy wobec pracownika z tytułu niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę. Autorzy podzielają argumentację przedstawioną przez Sąd Najwyższy, że przyjęta kwalifikacja niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem jako nienależytego wykonania zobowiązania nie wyłącza roszczeń pracownika opartych na przepisach Kodeksu cywilnego regulujących czyny niedozwolone.
Słowa kluczowe: odpowiedzialność deliktowa pracodawcy z tytułu niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę, uzupełniająca odpowiedzialność pracodawcy, odpowiedzialność deliktowa pracodawcy, roszczenia pracownika
dr Michał Szypniewski
assistant, Chair of Labour Law, Faculty of Law and Administration, University of Gdańsk
mgr Joanna Jaroszkiewicz
assistant, Chair of Civil Law, Faculty of Law and Administration, University of Gdańsk; attorney at law
Authors’ shares – 50% each
Tort Liability of Employer in the Context of Wrongful Termination. Commentary on Judgment of the Supreme Court - Labour Law, Social Security and Public Affairs Chamber of 1 March 2018, I PK 18/17
The commented judgement of the Supreme Court focuses on the questions of the nature and grounds of tort liability in the context of a wrongful termination of employment. The authors endorse the argumentation of the Supreme Court that the adopted qualification of wrongful termination of employment as improper performance of an obligation does not automatically exclude the employee’s claims based on the Civil Code provisions regulating torts.
Keywords: tort liability of employer for wrongful termination of employment, subsidiary liability of employer, tort liability of employer, legal claims of employee
Bibliografia:
Baran K., Kodeks pracy. Komentarz, red. K. Baran, LEX/el. 2018.
Florek L., Ustawa i umowa w prawie pracy, Warszawa 2010.
Gersdorf M., Otwarte drzwi dla odpowiedzialności cywilnej pracodawcy za wadliwe zwolnienie pracownika, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2008/1.
Latos-Miłkowska M., Odszkodowanie z tytułu wadliwego wypowiedzenia i rozwiązania umowy o pracę – o potrzebie zmiany regulacji, „Monitor Prawa Pracy” 2016/5, Warszawa 2016.
Liszcz T., Odpowiedzialność odszkodowawcza pracodawcy wobec pracownika – cz. 2, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2009/1.
Mitrus L., Wypowiedzenie umowy o pracę z przyczyn dotyczących pracownika, Legalis 2018.
Nesterowicz M., Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 23 kwietnia 2013 r., I ACa 721/12, „Prawo i Medycyna” 2014/1.
Olejniczak A., Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część ogólna, red. A. Kidyba, LEX/el. 2014.
Ostaszewski W., Odpowiedzialność uzupełniająca pracodawcy, Warszawa 2015.
Sobczyk A., Kodeks pracy. Komentarz, red. A. Sobczyk, Warszawa 2014.
Szypniewski M., Glosa do wyroku SN z 18.03.2015 r., I PK 191/14, OSP 2016/10.
Szypniewski M., (Nie)odpowiedzialność odszkodowawcza pracodawcy za wadliwe rozwiązanie umowy o pracę, „Monitor Prawa Pracy” 2016/10.
Wałachowska M., Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania. Część ogólna (art. 353–534), red. M. Fras, M. Habdas, LEX/el. 2018.
Wąż P., Kodeks pracy. Komentarz, red. K. Walczak, Warszawa 2018.
Wypych-Żywicka A., Zasadność wypowiedzenia umowy o pracę, Gdańsk 1996.
dr Katarzyna Roszewska
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego
Punkty katechetyczne jako placówki oświatowe. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z 3.10.2017 r., II UK 430/16
Kwestią sporną w rozstrzyganej przez Sąd Najwyższy sprawie była klasyfikacja okresu zatrudnienia w charakterze katechetki w punktach katechetycznych przy parafiach Kościoła Katolickiego na potrzeby ustalania uprawnień do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Sąd Najwyższy wskazał, że tylko zatrudnienie w określonych podmiotach uprawnia do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Posiadanie statusu nauczyciela jest więc niezbędne, lecz niewystarczające.
Słowa kluczowe: ubezpieczenie społeczne, nauczyciel, nauka religii, nauczycielskie świadczenie kompensacyjne
dr Katarzyna Roszewska
Faculty of Law and Administration, Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw
Catechist Centres as Educational Establishments. Commentary on Judgment of the Supreme Court – Labour Law, Social Security and Public Affairs Chamber of 3 October 2016, II UK 430/16
The disputed issue in the case decided by the Supreme Court was the classification of the period of employment as a religious instructor in a catechist centre at a Catholic parish for the purposes of determining the right to a teacher’s compensatory benefit. The Supreme Court indicated that only the fact of being employed by specified entities gave the right to a teacher’s compensatory benefit. Thus, having the status of a teacher is necessary, but not sufficient.
Keywords: social security, teacher, religious instruction, teacher’s compensatory benefit
Bibliografia:
Babińska-Górecka R., Skutki prawne orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego w dziedzinie ubezpieczenia społecznego, Warszawa 2014.
Florczak-Wątor, M. Orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego i ich skutki prawne, Poznań 2006.
Woś T., Wyroki interpretacyjne i zakresowe w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, „Studia Iuridica Lublinensia” 2016/3, vol. XXV.
Zając-Rzosińska M., Glosa do wyroku SN z 11.12.2013 r., III UK 9/13, LEX /el. 2013.
prof. dr hab. Ryszard Mastalski
emerytowany profesor zwyczajny Uniwersytetu Wrocławskiego
Nadużycie prawa a zwrot VAT. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 października 2018 r., I FSK 1701/16
Teza oraz uzasadnienie glosowanego wyroku budzą istotne zastrzeżenia. Chodzi zarówno o oddalenie skargi kasacyjnej, pomimo że doręczenie podatnikowi postanowienia o przedłużenie zwrotu VAT nie nastąpiło we właściwym terminie, jak i o samo uzasadnienie stanowiska Sądu. W szczególności dotyczy to posługiwania się przez Naczelny Sąd Administracyjny pojęciem nadużycia prawa oraz konstytucyjnej zasady demokratycznego państwa prawnego, a także zasady zaufania uregulowanej w Ordynacji podatkowej.
Słowa kluczowe: podatkowe prawo, podatek od towarów i usług, postanowienie o przedłużeniu zwrotu różnicy podatku, działania podatnika stanowiące nadużycie prawa
prof. dr hab. Ryszard Mastalski
full professor emeritus of the University of Wrocław
Abuse of Law and VAT Refund. Commentary on Judgment of the Supreme Administrative Court of 10 October 2018, I FSK 1701/16
The operative part of the commented judgment, as well as the statement of reasons give rise to considerable objections. They concern both dismissal of the constitutional complaint, even though the taxpayer was not served the decision to defer the VAT refund by the prescribed time, and the very statement of reasons for the Court’s position. In particular the objections concern the Supreme Administrative Court using the notion of abuse of law and the constitutional principle of a democratic rule-of-law state, as well as the principle of trust regulated in the Tax Ordinance Act.
Keywords: tax law, value added tax, decision to defer the refund of tax difference, taxpayer’s actions constituting an abuse of law
Bibliografia:
Adamiak B., [w:] B. Adamiak, J. Borkowski, P. Borszowski, R. Mastalski, J. Zubrzycki, Ordynacja podatkowa. Komentarz 2017, Wrocław 2017.
Rogowska B., Tratkiewicz T., Stosowanie klauzuli nadużycia prawa w VAT, „Przegląd Podatkowy” 2018/1.
dr hab. Joanna Wegner
profesor Uniwersytetu Łódzkiego
Wydanie kopii akt sprawy. Glosa do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 8 października 2018 r., I OPS 1/18
Glosowana uchwała porusza istotne zagadnienie dostępu do akt sprawy postępowania administracyjnego w formie ich kopiowania. Sąd uznał, że z art. 73 § 1 Kodeksu postępowania administracyjnego wynika obowiązek organu wykonania kopii i wydania ich stronie – na jej żądanie. Z kolei analiza unormowań kodeksowych i konstytucyjnych doprowadziła autorkę glosy do przeciwnego wniosku.
Słowa kluczowe: administracyjne postępowanie, strona postępowania, jawność akt, kopiowanie akt sprawy
dr hab. Joanna Wegner
professor of the University of Łódź
Issue of Copies of Case Files. Commentary on Resolution of the Supreme Administrative Court of 8 October 2018, I OPS 1/18
The commented resolution discusses an important question of access to case files in administrative proceedings by making copies of them. The Court held that Article 73(1) of the Code of Administrative Procedure provides for the authority’s duty to make copies and to issue them to the party, if the party so requests. In turn, an analysis of the norms contained in the Code and the Constitution led the author to reach the opposite conclusion.
Keywords: administrative proceedings, party to proceedings, non-confidential character of case files, copying case files
Bibliografia:
Garlicki L., Zubik M., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. II, Warszawa 2016.
Iserzon E., Postępowanie administracyjne. Komentarz. Orzecznictwo. Okólniki, Kraków 1937.
Klonowiecki W., Strona w postępowaniu administracyjnym, Lublin 1938.
Kmieciak Z., Zasada równości obywateli wobec prawa w orzecznictwie NSA, „Państwo i Prawo” 1988/10.
Komisja do opracowania projektu przepisów o postępowaniu administracyjnym, Projekt kodeksu postępowania administracyjnego, Warszawa 1959.
Safjan M., Bosek L. (red.), Konstytucja RP Tom I. Komentarz, Warszawa 2016.
Skorupka S., Auderska H., Łempicka Z., Mały Słownik Języka Polskiego, Warszawa 1969.
Szymczak M. (red.), Słownik Języka Polskiego, t. Tom I, A-K, Warszawa 1983.
dr hab. Rafał Poździk
profesor Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Wydział Prawa i Administracji, Katedra Prawa Unii Europejskiej
Zwiększenie kwoty korekty finansowej po zakończeniu kontroli projektu przez instytucję zarządzającą. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 23.03.2018 r. II GSK 3602/17
Naczelny Sąd Administracyjny błędnie przyjął, że instytucja zarządzająca nie jest związana oceną prawną instytucji audytowej co do wagi stwierdzonej nieprawidłowości, wyrażonej już po zakończeniu kontroli realizacji projektu, której zwieńczeniem był dobrowolny zwrot środków przez beneficjenta w kwocie ustalonej w protokole pokontrolnym (art. 207 ust. 10 ustawy z 27.08.2009 r. o finansach publicznych). Opinia instytucji audytowej nie tylko uzasadnia, lecz wręcz obliguje instytucję zarządzającą do wszczęcia postępowania administracyjnego w celu określenia wyższej kwoty zwrotu dofinansowania w związku z tym samym naruszeniem i wydania w tym zakresie decyzji administracyjnej. Związane jest to z rolą instytucji audytowej na gruncie przepisów unijnych i wiążącym charakterze wyników audytu przez pozostałe instytucie zaangażowane w system zarządzania i kontroli programem operacyjnym. Naczelny Sąd Administracyjny nie powinien zatem interpretować przepisu art. 207 ust. 10 ustawy o finansach publicznych w oderwaniu od przepisów unijnych mających pierwszeństwo zastosowania.
Słowa kluczowe: zwrot dofinansowania ze środków budżetowych Unii Europejskiej, dobrowolny zwrot środków przez beneficjenta, dopuszczalność wszczęcia przez instytucję zarządzającą postępowania administracyjnego w celu określenia wyższej kwoty dofinansowania do zwrotu
dr hab. Rafał Poździk
professor of the Maria Curie-Sklodowska University in Lublin, Faculty of Law and Administration, Chair of European Union Law
Increase of the Amount of Financial Adjustment after Completion of Project Control by the Managing Institution. Commentary on Judgment of the Supreme Administrative Court of 23 March 2018, II GSK 3602/17
The Supreme Administrative Court erroneously assumed that the managing institution was not bound by the audit institution’s legal assessment of seriousness of the ascertained irregularity, expressed following completion of project implementation control, leading to voluntary refund by the beneficiary of the amount determined in the post-control report (Article 207(10) of the Act of 27 August 2009 on Public Finance). An opinion of the audit institution not only justifies initiation of administrative proceedings in order to determine a higher amount of co-financing to be refunded in connection with the irregularity as such and the issue of a relevant administrative decision, but even obliges the managing institution to do so. This is linked with the role of the audit institution in EU law and the binding character of audit results for the remaining institutions involved in the system of managing and controlling operational programmes. The Supreme Administrative Court should not interpret Article 207(10) of the Act on Public Finance disregarding the EU provisions that enjoy priority of application.
Keywords: refund of co-financing from European Union budget, voluntary refund by the beneficiary, permissibility of management institution initiating administrative proceedings to determine a higher amount of co-financing to be refunded
Bibliografia:
Arnull A., The European Union and its Court of Justice, Oxford 2003.
Brzeziński P., Unijny obowiązek odmowy zastosowania przez sąd krajowy ustawy niezgodnej z dyrektywą Unii Europejskiej, Warszawa 2010.
Miąsik D., Sprawa wspólnotowa przed sądem krajowym, „Europejski Przegląd Sądowy” 2008/9.
Miąsik D., Zasada ochrony zaufania w prawie wspólnotowym [w:] Zasady ogólne prawa wspólnotowego, red. C. Mik, Toruń 2007.
Poździk R., Glosa do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27.10.2014 r., II GPS 2/2014, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2015/6.
Prus L., W kwestii ochrony uzasadnionych oczekiwań w prawie administracyjnym UE – glosa do wyroku ETS z 19.05.1992 r. w sprawach połączonych C-104/89 i C-37/90, J. Mulder i inni v. Rada i Komisja, „Europejski Przegląd Sądowy” 2012/3.
Schwarze J., Tendencies towards a Common Administrative Law In Europe, „European Law Review” 1991/2.
