Zarząd i zarządca we wspólnocie mieszkaniowej. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 26 stycznia 2017 r., I CZ 4/17
dr Aleksandra Sikorska-Lewandowska
adiunkt w Zakładzie Prawa Handlowego, Katedra Prawa i Postępowania Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, radca prawny
Zarząd i zarządca we wspólnocie mieszkaniowej. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 26 stycznia 2017 r., I CZ 4/17
W glosowanym orzeczeniu Sąd Najwyższy uznał, że w tej samej wspólnocie mieszkaniowej może występować równocześnie zarządca powołany na podstawie art. 18 ustawy o własności lokali oraz zarząd jako organ wspólnoty. W orzecznictwie prezentowano rozbieżne poglądy na ten temat, zaś poglądy judykatury jednoznacznie negowały taką możliwość, aby w jednej wspólnocie obok zarządu jako organu wykonawczego funkcjonował zarządca, także jako podmiot zarządzający wspólnotą. W glosie krytycznej Autorka podnosi argumenty przeciwko tezie przyjętej przez Sąd Najwyższy.
Słowa kluczowe: cywilne prawo, rzeczowe prawo, wspólnota mieszkaniowa, zarząd nieruchomością wspólną, forma uchwały właścicieli lokali o wyborze zarządu
dr Aleksandra Sikorska-Lewandowska
assistant professor at the Department of Commercial Law, Chair of Civil Law and Procedure, Faculty of Law and Administration of the Nicolaus Copernicus University in Toruń, attorney at law
Administration Board and Administrator in a Housing Community. Commentary on Supreme Court Decision – Civil Chamber of 26 January 2017, I CZ 4/17
In the commented decision, the Supreme Court ruled that in the same housing community there may simultaneously appear an administrator appointed on the basis of Article 18 of the Act on Ownership of Premises and an administration board as the community’s governing body. In the case law, diverging views were presented on this subject, and the judicature's views explicitly denied the possibility that in one community, in addition to the administration board, an administrator might also function as an entity managing the community. In giving her critique, the author raises arguments against the thesis adopted by the Supreme Court.
Keywords: civil law, substantive law, housing community, administration of communal areas, form of a resolution of the owners of premises on the election of the administration board
Bibliografia:
Bończak-Kucharczyk E., Własność lokali i wspólnota mieszkaniowa, Warszawa 2016
Dziczek R, Własność lokali. Komentarz. Wzory pozwów i wniosków sądowych, Warszawa 2012
Kozińska J., Status prawny zarządu wspólnoty mieszkaniowej – zagadnienia wybrane, „Rejent” 2003/12
Pisuliński S. [w:] System Prawa Cywilnego, t. 3, red. E. Gniewek, Warszawa 2013,
Sikorska-Lewandowska A., Reprezentowanie wspólnoty mieszkaniowej przez zarządcę – glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 9 lutego 2017 r., III CZP 106/16, „Glosa” 2018/3
Sikorska-Lewandowska A., Uchwały właścicieli lokali. Studium prawne, Warszawa 2017
Strzelczyk R.,Turlej A, Własność lokali. Komentarz, Warszawa 2015
Szymczak I., Wspólnota mieszkaniowa, Warszawa 2014
dr hab. Tadeusz Zembrzuski
Katedra Postępowania Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski
Nieistnienie orzeczenia a nieważność postępowania. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 31 sierpnia 2018 r., I CSK 300/18
Sąd Najwyższy analizował konsekwencje procesowe sytuacji, w której rozstrzygnięcie sądu odwoławczego nie zostało podpisane przez jednego z członków składu orzekającego. Uznał, że takie uchybienie pozbawia wyrok mocy jurysdykcyjnej i powoduje, że orzeczenie nie istnieje w sensie prawnoprocesowym (sententia non existens), jak również odrzucił koncepcję wydania go w warunkach nieważności postępowania. Uchylenie orzeczenia w celu doprowadzenia do stanu sprzed wydania wadliwego wyroku jest jednak skutkiem procesowym charakterystycznym dla nieważności postępowania. Wydaje się, że niezachowanie ustawowego obowiązku podpisania orzeczenia stanowi istotne uchybienie, nierzutujące jednak na istnienie orzeczenia, lecz na jego prawidłowość jako aktu prawnego. Złożenie podpisu pod sentencją orzeczenia stanowi potwierdzenie udziału sędziego w jego wydaniu, a zatem brak kompletu podpisów oznacza, iż orzeczenie wydano w takim składzie, jaki da się stwierdzić na podstawie złożonych podpisów. Zgodnie z art. 379 pkt 4 Kodeksu postepowania cywilnego nieważność postępowania zachodzi, jeżeli skład sądu był sprzeczny z przepisami prawa. Instytucja sententiae non existens powinna mieć zastosowanie wyłącznie do sytuacji, w których nieprawidłowości nie mogą być wyeliminowane w drodze dostępnych środków prawnych, tj. gdy wszystkie mechanizmy naprawcze nie doprowadzą do usunięcia dostrzeżonych uchybień. Stwierdzenie nieważności postępowania jest adekwatnym instrumentem naprawczym w zaistniałej sytuacji.
Słowa kluczowe: niepodpisanie orzeczenia, orzeczenie nieistniejące (sententia non existens), nieważność postępowania, przyczyna nieważności postępowania, skład sądu sprzeczny z przepisami prawa, ogłoszenie wyroku, zaskarżenie, odrzucenie środka zaskarżenia, uchylenie orzeczenia, czynność procesowa
dr hab. Tadeusz Zembrzuski
Chair of Civil Procedure, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw
Sententia Non Existens and Procedural Invalidity. Commentary on Decision of the Supreme Court – Civil Chamber of 31 August 2018, I CSK 300/18
The Supreme Court analysed the procedural consequences of a situation wherein the ruling of a court of appeal had not been signed by a member of the adjudicating panel. The Court concluded that such infringement deprives the judgment of validity, resulting in its non-existence (sententia non existens) in the procedural sense, and further rejected the concept of such a judgment being delivered in invalid proceedings. Notwithstanding the above, overturning a ruling with the intent of restoring the status preceding the delivery of a defective judgment is a typical procedural outcome in case of invalidity of proceedings. It seems that while failing to meet the statutory requirement of signing a ruling constitutes a major defect, it does not affect the existence of a ruling – only its correctness as a legal instrument. By signing the operative part of the judgment, a judge confirms his or her participation in the procedure of its delivery – therefore, whenever a signature is missing it must be concluded that the ruling was passed by a panel with such members as can be confirmed by existing signatures. Pursuant to Article 379(4) of the Code of Civil Procedure, proceedings shall be recognised as invalid if the composition of the adjudicating panel was unlawful. A judgment should be considered sententia non existens only where it is impossible to eliminate irregularities applying the available legal measures, i.e. if no remedy results in elimination of the identified defects. Declaring the proceedings invalid is an adequate remedy in the analysed case.
Keywords: failure to sign a ruling; non-existent ruling (sententia non existens); invalidity of proceedings; grounds for invalidity of proceedings; unlawful composition of the adjudicating panel; judgment delivery; appeal; rejection of an appeal measure; overturning a ruling; procedural measure
Bibliografia:
Allerhand M., Nieważność wyroku z powodu nienależytego obsadzenia sądu, „Przegląd Prawa i Administracji” 1909/52
Bálasitz A., Nieważność i zarzuty w procesie cywilnym austriackim, „Przegląd Sądowy i Administracyjny” 1886/51
Berutowicz W., Glosa do orzeczenia SN z dnia 28 maja 1965 r., II CR 110/65, OSPiKA 1966/9
Bladowski B., Orzeczenia nie istniejące w cywilnym postępowaniu odwoławczym, „Nowe Prawo” 1991/1–3
Błaszczak Ł., Wadliwość czynności procesowych stron i uczestników. Obecny model i propozycja zmian w przyszłym Kodeksie postępowania cywilnego [w:] Postępowanie rozpoznawcze w przyszłym Kodeksie postępowania cywilnego, red. K. Markiewicz, A. Torbus, Warszawa 2014
Czepita S., Teoretyczne i praktyczne aspekty zagadnienia tak zwanych wyroków nieistniejących w procesie cywilnym [w:] Konwencjonalne i formalne aspekty prawa, red. Czepita S., Szczecin 2006
Ereciński T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Postępowanie rozpoznawcze, t. III, Warszawa 2016
Ereciński T., Wprowadzenie do zaskarżania orzeczeń w postępowaniu cywilnym [w:] System Prawa Procesowego cywilnego, red. T. Ereciński, t. III, cz.1, Środki zaskarżenia, red. J. Gudowski, Warszawa 2013
Fasching H.W., Lehrbuch des ȍsterreichischen Zivilprozeβrechts, Wien 1990
Flejszar R., Zasada dyspozycyjności w procesie cywilnym, Warszawa 2016
Gizbert-Studnicki T., O nieważnych czynnościach prawnych w świetle koncepcji czynności konwencjonalnych, „Państwo i Prawo” 1975/4
Góra-Błaszczykowska A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz do art. 1–729, t. I, Warszawa 2016
Góra-Błaszczykowska A., Nieistnienie orzeczenia – kilka uwag na temat praktycznych konsekwencji uznania orzeczenia za nieistniejące [w:] Ewolucja polskiego postępowania cywilnego wobec przemian politycznych, społecznych i gospodarczych, red. H. Dolecki, K. Flaga-Gieruszyńska, Warszawa 2009
Hanausek S., Wady orzeczeń sądowych i ich przyczyny w postępowaniu cywilnym [w:] Księga pamiątkowa ku czci Kamila Stefki, Warszawa-Wrocław 1967
Kodek E. [w:] ZPO Zivilprozessordnung. Kommentar, red. W.H. Rechberger, Wien 2006
Korzan K., Istota i charakter orzeczeń wydawanych w postępowaniu cywilnym (studium teoretyczne) [w:] Studia z prawa postępowania cywilnego. Księga pamiątkowa ku czci Zbigniewa Resicha, red. M. Jędrzejewska, T. Ereciński, Warszawa 1985
Korzan K., Orzeczenia konstytutywne w postępowaniu cywilnym, Warszawa 1972
Markiewicz K., Problem sententia non existens na tle orzecznictwa Sądu Najwyższego, „Rejent” 2000/11
Miączyński A., Faktyczne i prawne istnienie orzeczenia w sądowym postępowaniu cywilnym, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” Zeszyty Prawnicze 1972/55
Miączyński A., Skuteczność orzeczeń w postępowaniu cywilnym, Warszawa 1974
Mokry J., Czynności procesowe podmiotów dochodzących ochrony praw w postępowaniu cywilnym, AUWr, Prawo CCXXV, Wrocław
Mokry J., Wadliwe czynności procesowe w sądowym postępowaniu cywilnym, AUWr, Prawo XL, Wrocław 1973
Oklejak A., Z problematyki zaskarżalności orzeczeń sądowych w postępowaniu cywilnym, „Studia Cywilistyczne” 1975/XXV-XXVI
Podkowik J., Czy „istnieją” akty normatywne „nieistniejące” (nieakty)?, „Przegląd Legislacyjny” 2010/4
Rosmarin S., Wadliwe czynności egzekucyjne, „Polski Proces Cywilny” 1935/13–14
Sawczuk M., Wznowienie postępowania cywilnego, Warszawa 1950, s. 151; Błaszczak Ł., Orzeczenie nieistniejące (sententia non existens) w sądowym postępowaniu cywilnym [w:] Wokół problematyki orzeczeń, red. Ł. Błaszczak, Toruń 2007
Siedlecki W., Nieważność procesu cywilnego, Warszawa 1965
Siedlecki W., Podstawy rewizji cywilnej, Warszawa 1959
Sikora J., Orzeczenia nieistniejące, „Studnia Cywilistyczne” 1978, t. XXIX
Stefko K., Wadliwe akty sądu w postępowaniu cywilnym [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa dla uczczenia pracy naukowej Kazimierza Przybyłowskiego, Kraków-Warszawa 1964
Waśkowski E., Istota czynności procesowych, „Polski Proces Cywilny” 1937/24
Weitz K, Charakter interesu prawnego jako przesłanki powództwa o ustalenie (art. 189 k.p.c.) [w:] Sine ira et studio. Księga jubileuszowa dedykowana Sędziemu Jackowi Gudowskiemu, red. T. Ereciński, P. Grzegorczyk, K. Weitz, Warszawa 2016
Weitz K., Skarga o wznowienie postępowania [w:] System prawa procesowego cywilnego, red. T. Ereciński, t. III, cz. 2, Środki zaskarżenia, red. J. Gudowski, Warszawa 2013
Wiśniewski T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. II, red. H. Dolecki, T. Wiśniewski, Warszawa 2013
Wiśniewski T., Immunitet parlamentarny z punktu widzenia przepisów Kodeksu postępowania cywilnego [w:] Aurea Praxis Aurea Theoria. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Tadeusza Erecińskiego, t. 1, red. J. Gudowski, K. Weitz, Warszawa 2011
Wołodkiewicz B., Procesowe skutki orzekania przez sędziego podlegającego wyłączeniu z przyczyn określonych w art. 49 k.p.c. [w:] Ius est a iustitia appellatum. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Wiśniewskiemu, red. M. Tomalak, T. Ereciński, Gudowski J., M. Pazdan, Warszawa 2017
Zechner A. [w:] Kommentar zu den Zivilprozeβgesetzen, red. H.W. Fasching, Wien 2005
Zembrzuski T., Nieważność postępowania w procesie cywilnym, Warszawa 2017
Zembrzuski T., Skarga kasacyjna. Dostępność w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2011
prof. dr hab. Mirosław Bączyk
Kierownik Katedry Prawa i Postępowania Cywilnego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, sędzia Sądu Najwyższego w stanie spoczynku
Prawna skuteczność przewłaszczenia nieruchomości lokalowej dla zabezpieczenia wierzytelności z umowy pożyczki pozabankowej. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 31 marca 2016 r., IV CSK 372/15
W glosie autor wyjaśnia, że samo określenie sposobu skorzystania przez wierzyciela z zabezpieczenia w postaci przewłaszczenia nieruchomości lokalu dla zabezpieczenia wierzytelności pożyczkowej może wpływać na skuteczność umowy przewłaszczenia. Zbyt ogólne (jak w omawianej w glosie sprawie) oznaczenie tego sposobu, arbitralne i niedające się zweryfikować, może prowadzić do przyjęcia nieważności takiej umowy w świetle art. 3531 Kodeksu cywilnego i art. 58 § 1 Kodeksu cywilnego (umowa sprzeczna z naturą prawnego stosunku zabezpieczenia). Zdaniem glosatora, Sąd Najwyższy przyjął w danej sprawie zbyt szeroką formułę tzw. nadzabezpieczenia, skoro założył, że zabezpieczenie – jako przekraczające rozmiar zabezpieczonej wierzytelności (z odsetkami i kosztami) – ustanowiono w istocie „dla celów innych niż zabezpieczenie”. Formuła ta oznacza w istocie istnienie zabezpieczenia, ale w rozmiarze zbyt intensywnym (z różnych przyczyn) i dlatego właśnie umowa przewłaszczenia dla zabezpieczenia powinna być uznana za nieważną (art. 58 § 2 Kodeksu cywilnego).
Słowa kluczowe : cywilne prawo, nieważność czynności prawnej, wyzysk kontrahenta, przewłaszczenie na zabezpieczenie
prof. dr hab. Mirosław Bączyk
Head of the Chair of Civil Law and Procedure of the Nicolaus Copernicus University in Toruń, retired Supreme Court judge
Legal Effectiveness of Transfer of Title to Premises to Secure a Debt under a Non-Bank Loan. Commentary on Judgment of the Supreme Court – Civil Chamber of 31 March 2016, IV CSK 372/15
The author of the commentary explains that the very definition of the way in which the creditor uses a collateral in the form of transfer of title to real property (premises) to secure a debt arising under a loan cannot influence the effectiveness of the transfer of title contract. An excessively vague (as in the case the commentary concerns) definition of such a way, an arbitrary and unverifiable definition, may lead to the conclusion that the contract is void in the light of Article 3531 of the Civil Code [CC] and Article 58(1) CC (agreement contrary to the legal nature of the relationship of collateral/security). In the commentator’s view, in this case the Supreme Court adopted an excessively broad formula of the so-called overcollateralization, resulting from the assumption that the collateral - whose value exceeded the value of the secured debt (with interest and other costs) – was in fact established ‘for purposes other than securing the debt’. This formula in fact means that a collateral exists, but its value is (for various reasons) too high, therefore the transfer of title contract should be considered void (Article 58(2) CC).
Keywords: civil law; invalidity of a juridical act; counterparty exploitation; transfer of title by way of security
Bibliografia:
Bączyk M. [w:] System prawa prywatnego, t. 9, Prawo zobowiązań. Umowy nienazwane, red. W. Katner, Warszawa 2018
Cydzik S., Nie pomogą kamery, lecz ścisłe przepisy. Wywiad z M. Białeckim, „Dziennik. Gazeta Prawna” z 16.08.2018 r.
Olechowski M., Glosa do wyroku SN z 28.10.2010, II CSK 218/10, OSNC 2011/6, poz. 72
dr hab. Jerzy P. Naworski, prof. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
sędzia Sądu Okręgowego w Toruniu
Roszczenie przyjmującego zamówienie o zapłatę wynagrodzenia za wykonanie działa. Lex commissoria. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 12 października 2017 r., IV CSK 708/16
Glosa zawiera krytyczną ocenę wyroku Sądu Najwyższego. Z uzasadnienia orzeczenia nie wynika jasno, czy zamawiający odmówił zapłaty wynagrodzenia za wykonane przez przyjmującego zamówienie dzieło ze względu na stwierdzone wady, czy też w związku z odstąpieniem od umowy na podstawie klauzuli umownej (lex commissoria). Rozważania Sądu Najwyższego skupiły się na odpowiedzi na pytanie, czy zamawiający był uprawniony w świetle art. 643 Kodeksu cywilnego do odmowy odbioru wadliwego dzieła, choć zamawiający w wykonaniu legis commissoriae skutecznie odstąpił od umowy.
Słowa kluczowe : cywilne prawo, zobowiązania, umowa o dzieło, odbiór dzieła w razie jego wadliwości
dr hab. Jerzy P. Naworski
professor of the Nicolaus Copernicus University; judge of the Regional Court in Toruń
Contractor’s Claim for Payment of Remuneration for Preparing the Work. Lex Commissoria. Commentary on Judgment of the Supreme Court – Civil Chamber of 12 October 2017, IV CSK 708/16
This commentary contains a critical assessment of the Supreme Court’s judgment. The reasons for the judgment fail to indicate clearly whether the employer (ordering party) refused to pay for the work prepared by the contractor because of the defects in the work or due to renunciation of the contract on the basis of a contractual clause (lex commissoria). The Supreme Court focuses on reflections leading to answering the question if the employer had the right, in the light of Article 643 of the Civil Code, to refuse to accept a defective work, though the employer executing legis commissoriae validly renounced the contract.
Keywords: civil law; obligations; contract for specific work; acceptance of work if found defective
Bibliografia:
Brzozowski A., Odpowiedzialność przyjmującego zamówienie za wady dzieła, Warszawa 1986
Buczkowski S. [w:] System prawa cywilnego, t. 3, cz. 2, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, Ossolineum 1976
Korzonek J. [w:] Rosenblüth I., Kodeks zobowiązań. Komentarz, t. I, Kraków 1936
Namitkiewicz J., Kodeks zobowiązań. Komentarz dla praktyki, t. I, Część ogólna. Art. 1–293, Łódź 1949
Naworski J.P., Roszczenie zamawiającego (wykonawcy) za wykonane dzieło (roboty budowlane) z wadami. Wybrane zagadnienia, „Przegląd Sądowy” 2018/7–8
Orkusz M., Jamroz T., Dostarczenie dzieła a jego wydanie (oddanie) w rozumieniu art. 643 k.c., „Prawo Cywilne” 2017/12
Pajor T., Odpowiedzialność za niewykonanie zobowiązania, Warszawa 1981
Popiołek W. [w:] Kodeks cywilny, t. II, Komentarz. Art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015
Rozwadowski W., [w:] J. Kamiński, W. Wołodkiewicz, Prawo rzymskie słownik encyklopedyczny, red. W. Wołodkiewicz, Warszawa 1986
Strzępka J.A., Prawo umów budowlanych, Warszawa 1999
Warciński M., Umowne prawo odstąpienia, Warszawa 2010
Żuławska C., Zabezpieczenie jakości świadczenia, „Studia Cywilistyczne”, t. 29, Kraków 1978
dr Jacek Kołacz
Katedra Prawa Publicznego Akademii Ekonomicznej w Krakowie; radca prawny
Przekształcenia podmiotowe w ramach postępowania nakazowego. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 czerwca 2001 r., III CKN 394/00
Glosa odnosi się do liczącego już co prawda nieomal dwie dekady, niemniej nadal aktualnego, orzeczenia Sądu Najwyższego z 7.06.2001 r., III CKN 394/00, omawiającego kwestię niedopuszczalności przekształceń podmiotowych w sprawie rozpoznawanej w ramach postępowania nakazowego. Akceptując stanowisko zajęte przez Sąd Najwyższy, autor stara się przedstawić kilka dodatkowych argumentów przemawiających za jego zasadnością, odnosząc się m.in. do dwufazowości postępowania nakazowego oraz specyfiki wydawanego w jego ramach orzeczenia.
Słowa kluczowe: ppostępowanie cywilne, postępowanie nakazowe, przekształcenie podmiotowe powództwa po wniesieniu zarzutów
dr Jacek Kołacz
Chair of Public Law of the Cracow University of Economics; attorney at law
Transformation of a Party within a Writ-of-Payment Proceedings. Commentary on Supreme Court Judgment of 7 June 2001, III CKN 394/00
The commentary concerns the Supreme Court judgment of 7 June 2001, III CKN 394/00, referring to lack of permissibility of the transformation of a party to a case heard within the writ-of-payment procedure. Although the judgement in question was issued almost two decades ago, its main thesis should be seen as still relevant. The author not only accepts the standpoint adopted by the Supreme Court, but also presents several additional arguments regarding the two-phase nature of the writ-of-payment proceedings and the particular nature of the judgments issued in such proceedings.
Keywords: civil proceedings; writ-of-payment proceedings; transformation of a party after a statement of claim has been brought
Bibliografia:
Cieślak S., Formalizm postępowania cywilnego, Warszawa 2008
Dalka, S., Dopuszczalność zmiany powództwa i przekształcenia podmiotowego w postępowaniu nakazowym, „Państwo i Prawo” 1974/5
Ereciński T. (red.), Kodeks postepowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Postępowanie rozpoznawcze, Warszawa 2016
Manowska M., Postępowania odrębne w procesie cywilnym, Warszawa 2003
Marciniak A., Piasecki K. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Tom I. Komentarz. Art. 1-366, Warszawa 2016
Piekarski M., Zmiana powództwa w postępowaniu nakazowym, „Państwo i Prawo” 1962/10
Pietrzykowski H., Metodyka pracy sędziego w sprawach cywilnych, Warszawa 2009
Sadza A., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 8 października 2009 r., II CSK 153/09, „Palestra” 2014/7–8
mgr Kamil Siwek
doktorant, Katedra Prawa Karnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Wykładnia znamienia „wielu osób” na tle art. 163 § 1 k.k., znamię opisowe, wykładnia językowa prawa karnego. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 11 stycznia 2017 r., III KK 196/16
Autor kwestionuje przyjętą przez Sąd Najwyższy wykładnię karnoprawnego znamienia „wielu osób” w rozumieniu związanym z art. 163 § 1 Kodeksu karnego. Odwołując się do słowników wyrazów bliskoznacznych, słowników antonimów i słowników synonimów autor wskazuje, że para wyrazów „kilka” – „wiele” jest parą antonimiczną, niemającą żadnych części wspólnych. Odwołując się do definicji słownikowych określenia „kilka”, autor przyjmuje, iż karnoprawne określenie „wielu osób” nie ma charakteru ocennego, lecz opisowe, i znaczy po prosty „co najmniej 11”. Takie określone znaczenie znamię „wielu osób” ma zawsze – niezależnie od okoliczności konkretnej sprawy karnej.
Słowa kluczowe: prawo karne, bezpieczeństwo powszechne, wykładnia prawa, wykładnia językowa, synonim, antonim, znamiona ocenne, znamiona opisowe, zagrożenie dla zdrowia lub życia wielu osób
mgr Kamil Siwek
doctoral student, Chair of Criminal Law, Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznań
Interpretation of the Attribute of ‘Many Persons’ in the Meaning of Article 163(1) of the Penal Code, Descriptive Attribute, Linguistic Interpretation of Criminal Law. Commentary on Decision of the Supreme Court – Criminal Chamber of 11 January 2017, III KK 196/16
The author questions the Supreme Court’s interpretation of the criminal law attribute of ‘many persons’ in the meaning relating to Article 163(1) of the Penal Code. Referring to the dictionaries of synonymous words, dictionaries of antonyms and dictionaries of synonyms, the author points out that the pair of words ‘several’ – ‘many’ are antonyms, having no common parts. Referring to the dictionary definitions of the term ‘several’, the author assumes that the criminal law expression ‘many persons’ is not evaluative, but descriptive in nature, and means simply ‘at least 11’. Such a definite meaning of the attribute of ‘many persons’ applies always, regardless of the circumstances of a specific criminal case.
Keywords: criminal law; general safety; interpretation of law; linguistic interpretation; synonym; antonym; evaluative attributes; descriptive attributes; threat to the health or life of many persons
Bibliografia:
Apresjan J.D., Semantyka leksykalna. Synonimiczne środki języka, Ossolineum 1980
Bojarski M. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. M. Filar, Warszawa 2012
Dąbrówka A., Geller E., Słownik antonimów, Warszawa 1995
Klonowski M., Glosa do postanowienia Sądu najwyższego z 11 stycznia 2017 r., III KK 196/16, „Studia Iuridica Lublinensia” 2018/2
Kulesza J. [w:], Kodeks karny. Część szczególna. Tom I. Komentarz, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2017
Kulik M. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. M. Mozgawa, Warszawa 2017
Kulik M., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 11 stycznia 2017 r., III KK 196/16, „Palestra” 2017/11
Łagodziński S., Glosa do postanowienia Sądu najwyższego z 11 stycznia 2017 r., III KK 196/16, „Prokuratura i Prawo” 2018/3
Majewski J. [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Tom III, Komentarz, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2016
Majewski J. [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Tom III, Komentarz, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2016
Majewski J. [w:] Buchała K., Kardas P., Majewski J., Wróbel W., Komentarz do ustawy o ochronie obrotu gospodarczego, Warszawa 1995
Małecki M., Płóciennik W., Szabatowska N., Glosa do postanowienia Sądu najwyższego z 11 stycznia 2017 r., III KK 196/16, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2018/3, poz. 26
Mały słownik języka polskiego, red. S. Skorupka, H. Auderska, Z. Łempicka, Warszawa 1968
Marek A., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2010
Nowy słownik poprawnej polszczyzny, red. A. Markowski, Warszawa 1999
Potulski J. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. R.A. Stefański, Warszawa 2017
Oczkowski T. [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. V. Konarska-Wrzosek, Warszawa 2016
Siwek K., Błąd co do prawa a dyrektywa języka prawniczego, „Przegląd Sądowy” 2018/3
Słownik synonimów polskich, red. Z. Kurzowa, Warszawa 2004
Słownik języka polskiego. Tom I, red. M. Szymczak, Warszawa 1988
Słownik języka polskiego. Tom III, red. W. Doroszewski, Warszawa 1964
Uniwersalny słownik języka polskiego. Tom 2, red. S. Dubisz, Warszawa 2006
Uniwersalny słownik języka polskiego. Tom. 4, red. S. Dubisz, Warszawa 2006
Wojciechowski J., Kodeks karny. Komentarz. Orzecznictwo, Warszawa 2000
Zawłocki R. [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Komentarz, red. M. Królikowski, R. Zawłocki, Warszawa 2017
Zieliński M., Osiemnaście mitów w myśleniu o wykładni prawa, „Palestra” 2011/3–4
Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady. Reguły. Wskazówki, Warszawa 2017
dr hab. Jacek Kosonoga, profesor Uczelni Łazarskiego
Wydział Prawa i Administracji, Uczelnia Łazarskiego w Warszawie
Poczucie zagrożenia oraz istotne naruszenie prywatności jako ustawowe znamiona przestępstwa stalkingu. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Karna z 29.03.2017 r., IV KK 413/16
Przedmiotem glosy jest analiza ustawowych znamion przestępstwa stalkingu (art. 190a k.k.). Autor podziela stanowisko Sądu Najwyższego w zakresie wykładni m.in. takich pojęć jak poczucie zagrożenia, czy istotne naruszenie prywatności. Poglądy Sądu uzupełnia własną argumentacją.
Słowa kluczowe: prawo karne, przestępstwo stalkingu, ochrona prywatności, poczucie zagrożenia, uporczywe nękanie
dr hab. Jacek Kosonoga, professor of the Lazarski University
Faculty of Law and Administration, Lazarski University in Warsaw
A Sense of Threat and a Significant Breach of Privacy as Statutory Features of the Offence of Stalking. Commentary on Judgment of the Supreme Court – Criminal Chamber of 29 March 2017, IV KK 413/16
In the commentary the author examines the statutory features of the offence of stalking, described in Article 190a of the Polish Criminal Code. The author approves the opinion of the Supreme Court concerning the interpretation of such notions as ‘sense of threat’ or ‘significant infringement of privacy’. The opinions of the Supreme Court expressed in the judgment are supplemented by the author’s own arguments.
Keywords: criminal law; offence of stalking; protection of privacy; sense of threat; persistent harassment
dr Wioletta Witoszko
adiunkt na Wydziale Prawa Uniwersytetu w Białymstoku
Ponowne obliczenie emerytury. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z 3.10.2017 r., II UK 429/16
Ponowne obliczenie emerytury wymaga spełnienia określonych warunków, jednym z nich jest kontynuowanie ubezpieczenia społecznego po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. Spełnienie tej przesłanki wymaga wykazania istnienia ubezpieczenia społecznego w dniu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego oraz kontynuowania go po tym dniu. Natomiast nie określa się czasu przez jaki ubezpieczenie społeczne powinno trwać przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, możliwe jest więc wystąpienie przerwy w ubezpieczeniu społecznym.
Słowa kluczowe: ubezpieczenia społeczne, emerytura, ponowne obliczenie emerytury
dr Wioletta Witoszko
assistant professor at the Faculty of Law of the University of Białystok
Recalculating Retirement Pension. Commentary on Judgment of the Supreme Court – Labour Law, Social Insurance and Public Affairs Chamber of 3 October 2017, II UK 429/16
Recalculating the retirement pension requires fulfillment of certain conditions, one of them being that the recipient should continue to be covered by social security after reaching the retirement age. To fulfill this condition, evidence must be shown that social security exists on the day of reaching the retirement age and continues afterwards. It is not, however, specified for how long the recipient should have been covered by social security prior to reaching the retirement age, which allows for breaks in social security.
Keywords: social security; retirement pension; recalculating retirement pension
Bibliografia:
Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego, Warszawa 1978
dr Anna Napiórkowska
adiunkt w Katedrze Prawa Pracy Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
dr Beata Rutkowska
adiunkt w Katedrze Prawa Pracy Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
Udział w autorstwie tekstu – po 50%.
Warunki posiadania przez międzyzakładową organizację związkową uprawnień zakładowej organizacji związkowej. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 23 sierpnia 2018 r., II PK 117/17
W glosowanym wyroku Sąd Najwyższy słusznie stwierdził, że międzyzakładowa organizacja związkowa ma uprawnienia zakładowej organizacji związkowej wówczas, gdy: 1) zrzesza co najmniej 10 członków będących równocześnie pracownikami, wykonawcami pracy nakładczej lub funkcjonariuszami zatrudnionymi u wszystkich pracodawców (we wszystkich jednostkach) objętych zakresem jej działania oraz 2) informuje pracodawcę, że odpowiada tym wymogom. Powyższe kryteria powinny być spełnione w ostatnim dniu kwartału, a nie – jak przyjął Sąd Najwyższy – w dacie korzystania z konkretnego uprawnienia związkowego.
Słowa kluczowe: prawo pracy, związek zawodowy, międzyzakładowa organizacja związkowa, uprawnienia zakładowej organizacji związkowej, ochrona stosunku pracy członka międzyzakładowej organizacji związkowej, warunki posiadania przez międzyzakładową organizację związkową uprawnień zakładowej organizacji związkowej
dr Anna Napiórkowska
assistant professor in the Chair of Labour Law of the Faculty of Law and Administration of the Nicolaus Copernicus University in Toruń
dr Beata Rutkowska
assistant professor in the Chair of Labour Law of the Faculty of Law and Administration of the Nicolaus Copernicus University in Toruń
Conditions Conferring on an Inter-Enterprise Trade Union Organization the Rights of an Enterprise Trade Union Organization. Commentary on Judgment of the Supreme Court – Labour Law and Social Security Chamber of 23 August 2018, II PK 117/17
The Supreme Court rightly held in the commented judgment that the rights of an enterprise trade union organization should be available to an inter-enterprise trade union organization which (1) has at least 10 members who are employees, persons working under an employment contract related to performing work in a cottage industry or officers employed with all employers (enterprises) covered by the activity of this organization and (2) informs the employer that such requirements are met. However, this organization should fulfil the aforementioned requirements on the last day of a quarter and not on the day when the organization exercises a particular right, as the Supreme Court stated.
Keywords: labour law; trade union; inter-enterprise trade union organization; rights of an enterprise trade union organization; protection of the employment relationship of an inter-enterprise trade union organization member; conditions conferring the rights of an enterprise trade union organization on an inter-enterprise trade union organization
Bibliografia:
Baran K.W., Zbiorowe prawo pracy. Komentarz, Warszawa 2010
Czubak M., Nowelizacja przepisów ustawy o związkach zawodowych, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2003/8
Dubowik A., Liczba członków zakładowej organizacji związkowe jako czynnik determinujący jej status, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2006/9
dr hab. Paweł Daniel, profesor USWPS
SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny, oddział zamiejscowy w Poznaniu
Ograniczenia sądowej kontroli w sprawach zainicjowanych sprzeciwem. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 czerwca 2018 r., II OSK 1319/18
Celem wprowadzonej 1.06.2017 r. do ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi instytucji sprzeciwu było przyczynienie się do szybszego i mniej skomplikowanego trybu zaskarżania decyzji kasatoryjnych. Jednym z instrumentów służących przyśpieszeniu postępowania było wyłączenie możliwości udziału uczestników w tym postępowaniu. Glosowany wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego, wskazujący na ograniczenia sądowej kontroli w sprawach zainicjowanych sprzeciwem, przesądza o wadliwości przyjętej regulacji oraz o pilnej potrzebie wprowadzenia zmian do ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Słowa kluczowe: sądownictwo administracyjne, sprzeciw, rozpoznanie sprawy, sądowa kontrola, uczestnicy postępowania
dr hab. Paweł Daniel, professor of SWPS University of Social Sciences and Humanities, local branch in Poznań
Limits of Judicial Review in Cases Initiated by Objection. Commentary on Judgment of the Supreme Administrative Court of 7 June 2018, II OSK 1319/18
The goal of the institution of objection, introduced on 1 June 2017 into the Law on Proceedings Before Administrative Courts, was to make the procedure of appealing against decisions that reverse and remand judgments faster and less complicated. One of the instruments used to speed up the proceedings was excluding the possibility of participants taking part in the above-mentioned proceedings. The judgment of the Supreme Administrative Court, which indicates the limits of judicial review in cases initiated by objections, demonstrates the deficiency of the adopted regulation and the urgent need to amend the Act – Law on Proceedings Before Administrative Courts.
Keywords: administrative courts; objection (means of appeal); examination of the case; judicial review; participants in proceedings
Bibliografia:
Woś T, Firlus J. G., Sprzeciw od decyzji kasacyjnej organu odwoławczego wydanej na podstawie art. 138 § 2 k.p.a., „Przegląd Prawa Publicznego” 2017/6
mgr Kacper Żychliński
Katedra Postępowania Administracyjnego i Sądowoadministracyjnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Wymogi formalne tytułu wykonawczego w postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24.10.2018 r., II FSK 2386/16
Niniejsza glosa dotyczy wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego, który zapadł w związku z zarzutem naruszenia wymogów formalnych tytułu wykonawczego wystawionego w administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym. Poruszono w niej kwestie funkcji tytułu wykonawczego oraz istoty wspomnianych wymagań formalnych. Oprócz tego zostały przedstawione też argumenty przemawiające za tym, aby wskazane w skardze kasacyjnej nieprawidłowości, tj. brak wskazania podstawy prawnej egzekwowanego obowiązku, nieprecyzyjne określenie podstaw prawnych prowadzenia egzekucji i braku doręczenia upomnienia, uznać za niezasadne.
Słowa kluczowe: postępowanie egzekucyjne w administracji, egzekucja administracyjna, tytuł wykonawczy, podstawa prawna obowiązku podlegającego egzekucji, podstawa prawna prowadzenia egzekucji, upomnienie
mgr Kacper Żychliński
Chair of Administrative Procedure and Administrative Courts, Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznań
Formal Requirements Pertaining to Enforcement Title with Writ of Execution in Enforcement Proceedings in Administration. Commentary on Judgment of the Supreme Administrative Court of 24 October 2018, II FSK 2386/16
The commentary concerns the judgment of Supreme Administrative Court in which the Court considered whether the formal requirements pertaining to an enforcement title with a writ of execution have been met in the administrative enforcement proceedings in which the title was issued. The author presents functions of enforcement titles and the essence of the aforementioned formal requirements. The commentary also contains arguments as to why the irregularities indicated in a cassation complaint (i.e. failure to indicate the legal basis of the enforced duty, lack of precise determination of legal basis of enforcement, and failure to serve an admonition) should not be recognized as justified.
Keywords: enforcement proceedings in administration; administrative enforcement; enforcement title with a writ of execution; legal basis of the enforced duty; legal basis of enforcement, admonition
Bibliografia:
Jędrzejewski T., Masternak M., Rączka P., Administracyjne postępowanie egzekucyjne, Toruń 2013
Król A., Problematyka wadliwości tytułu wykonawczego stosowanego w egzekucji należności pieniężnych, „Samorząd Terytorialny” 2009/1–2
Kulesza C., Komentarz do art. 27 u.p.e.a. [w:] Ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Komentarz, red. D. R. Kijowski, LEX 2015
Ochendowski E., Postępowanie administracyjne ogólne, egzekucyjne i sądowoadministracyjne, Toruń 2014
Ostojski P., Piątek W., Podstawowe założenia nowelizacji ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji z 11.10.2013 r., „Państwo i Prawo” 2014/8
Ostojski P., Wystawienie tytułu wykonawczego w polskim prawie o egzekucji administracyjnej, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2012/2
Postępowanie egzekucyjne w administracji. Komentarz, red. R. Hauser, A. Skoczylas, Warszawa 2018
Przybysz P.M., Postępowanie egzekucyjne w administracji. Komentarz, Warszawa 2018
System egzekucji administracyjnej, red. J. Niczyporuk, S. Fundowicz, J. Radwanowicz, Warszawa 2004
System Prawa Administracyjnego. Tom 9. Prawo procesowe administracyjne, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2010
Przemysław Iżycki
student V roku prawa, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski, Prezes Zarządu Koła Naukowego Prawa Administracyjnego
Ochrona prawna nazw obiektów hotelarskich. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 7 kwietnia 2016 r., II GSK 2582/14
Z art. 43 ust. 1 ustawy o usługach turystycznych wynika norma zakazująca używania chronionych prawem nazw rodzajów obiektów hotelarskich dla obiektów niespełniających wymagań danego rodzaju obiektu. Zakazane jest użycie określonej nazwy obiektu hotelarskiego mogącej wprowadzać w błąd. Ponadto nie sposób przyjąć takiej wykładni, która prowadziłaby do wniosku, że można uznać odpowiedzialność przedsiębiorcy w postępowaniu karnym (wykroczeniowym) za coś, co jest dopuszczalne i legalne na gruncie prawa administracyjnego.
Słowa kluczowe: postępowanie administracyjne, usługi hotelarskie, ochrona prawna nazw obiektów hotelarskich, ustawa o usługach turystycznych
Przemysław Iżycki
student of the fifth year of law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, President of the Board of the Administrative Law Academic Club
Legal Protection of Names of Hotel Facilities. Commentary on Judgment of the Supreme Administrative Court of 7 April 2016, II GSK 2582/14
Article 43(1) of the Act on Tourist Services forbids the use of legally protected names of types of hotel facilities for facilities not meeting the requirements pertaining to a given type of facility. It is forbidden to use a specific name of a hotel facility that may be misleading. Moreover, it is unacceptable to adopt such an interpretation that would lead to the conclusion that an act for which the entrepreneur is held liable in criminal proceedings (or proceedings relating to petty offences) can be regarded as something that is admissible and legal under administrative law.
Keywords: administrative proceedings; hotel services; legal protection of names of hotel facilities; Act on Tourist Services
Bibliografia:
Banaszczyk Z., Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy publicznej, Warszawa 2015
Cybula P., Usługi turystyczne. Komentarz, Warszawa 2012
Grzybowski T., Spory wokół reguły clara non sunt interpretanda, „Państwo i Prawo” 2012/9
Michalska-Warias A. [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. T. Bojarski, Warszawa 2013
Nowicki H., Sankcje Administracyjne [w:] System Prawa Administracyjnego, t. 7, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2017
