Fundusz Wsparcia Straży Granicznej – uczestnictwo w pokrywaniu kosztów funkcjonowania tej formacji przez jednostki samorządu terytorialnego
Kamil Krauschar
prawnik, członek Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Warszawie, członek Regionalnej Komisji Orzekającej w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych przy Regionalnej Izbie Obrachunkowej w Warszawie
ORCID: 0000-0001-9368-5974
Fundusz Wsparcia Straży Granicznej – uczestnictwo w pokrywaniu kosztów funkcjonowania tej formacji przez jednostki samorządu terytorialnego
Celem artykułu jest dokonanie przeglądu możliwości prawnych związanych z formami wsparcia ekonomicznego Straży Granicznej przez sektor samorządowy (jednostki samorządu terytorialnego). Uzupełnieniem podjętych rozważań jest analiza dotychczasowych kierunków przedstawionych w orzecznictwie sądów administracyjnych oraz regionalnych izb obrachunkowych. Kompleksowe ujęcie omawianego zagadnienia pozwoli na usunięcie pojawiających się wątpliwości co do ekonomicznego zabezpieczenia Straży Granicznej czy też umożliwi wskazanie prawidłowej wykładni prawa w przedmiocie uczestnictwa w pokrywaniu kosztów funkcjonowania tej formacji przez jednostki samorządu terytorialnego.
Słowa kluczowe: straż graniczna, fundusz wsparcia, bezpieczeństwo, finanse publiczne, samorząd terytorialny
Kamil Krauschar
lawyer, member of the Board of the Regional Chamber of Audit in Warsaw, member of the Regional Adjudicating Commission on matters of a breach of public finance discipline at the Regional Chamber of Audit in Warsaw
ORCID: 0000-0001-9368-5974
Border Guard Support Fund – participation of local authority units in covering the costs of operation of this formation
The objective of the article is to review the legal possibilities regarding forms of local government sector (local authority units) economic support for the Border Guards. The considerations are supplemented by an analysis of the case law to date of the administrative courts and the regional chambers of audit. A comprehensive approach to the issue in question will enable the doubts regarding the economic security of the Border Guards to be dispelled, or will enable the specification of the correct interpretation of the law regarding local authority unit participation in covering the costs of functioning of this formation.
Keywords: border guards, support fund, security, public finance, local authority
Bibliografia / References:
Augustyniak-Górna T., Podmiotowość finansowoprawna jednostek budżetowych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Łódzkiego. Seria I” 1979/65.
Chlebny J., Ochrona interesu publicznego a prawo cudzoziemca do pobytu w Polsce, „Europejski Przegląd Sądowy” 2007/10.
Gawroński S., Media relations służb mundurowych w Polsce: Analiza wybranych formacji, Kraków-Rzeszów-Zamość 2011.
Gizbert-Studnicki T., Grabowski A., Normy programowe w Konstytucji [w:] Charakter i struktura norm Konstytucji, red. J. Trzciński, Warszawa 1997.
Jamróz A., Demokracja współczesna. Wprowadzenie, Białystok 1993.
Janku Z., Organy samorządu terytorialnego a organy administracji rządowej [w:] Z problematyki prawa administracyjnego i nauki administracji. Księga pamiątkowa z okazji siedemdziesięciolecia urodzin Profesora Zbigniewa Leońskiego, red.Z. Janku, M. Szewczyk, M. Waligórski, K. Wojtczak, K. Ziemski, Poznań 1999.
Kaniewska H., Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (i Administracji) w przeciwdziałaniu zagrożeniom bezpieczeństwa wewnętrznego państwa polskiego [w:] T. Kośmider, Współczesna wielowymiarowość bezpieczeństwa narodowego – Wybrane problemy z zakresu bezpieczeństwa publicznego i powszechnego, Kraków 2018.
Korolewska M., Babczuk A., Dotacje z budżetu jednostek samorządu terytorialnego – stan obecny i kierunki pożądanych zmian, Warszawa 2014.
Kosikowski C., Finanse publiczne i prawo finansowe: Zagadnienia egzaminacyjne i seminaryjne, Warszawa 2013.
Kosikowski C., Sektor finansów publicznych w Polsce, Warszawa 2006.
Krauschar K., Obiekty szczególnie ważne dla bezpieczeństwa i obronności państwa – aspekt prawny fotografowania i rozpowszechniania wykonanych zdjęć obiektów [w:] Ochrona infrastruktury bezpieczeństwa państwa, red. G. Sobolewski, B. Michailiuk, I. Denysiuk, Warszawa 2019.
Krawczyk R., Glosa do wyroku WSA z dnia 28 lutego 2012 r. I SA/Rz 35/12, „Finanse Komunalne” 2012/10.
Kulicki J., Kontrola Skarbowa: Komentarz, Warszawa 2013.
Pieprzny S., Administracja bezpieczeństwa i porządku publicznego, Rzeszów 2012.
Ruśkowski E., Finanse publicznie i prawo finansowe: Instrumenty prawnofinansowe i warunki ich stosowania, Białystok 2018.
Świderski K., Współpraca formacji mundurowych w utrzymaniu bezpieczeństwa transgranicznego Polski, Wrocław 2018.
Ura E., Ochrona bezpieczeństwa i porządku publicznego przy przekraczaniu granicy państwowej [w:] Społeczne koszty migracji transgranicznych, red. J. Kitowski, Rzeszów 1997.
Wątorek K., Wybrane obszary asymetrycznego zagrożenia transgraniczną przestępczością zorganizowaną, „Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego” 2017/2, vol. 11.
Wiśniewski B., Piątek Z. (red.), Współczesny wymiar funkcjonowania Straży Granicznej, Warszawa 2006.
Wójtowicz W. (red.), Zarys finansów publicznych i prawa finansowego, Warszawa 2011.
dr hab. Iwona Kowalska
profesor Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego
ORCID: 0000-0002-2757-7163
Udział w autorstwie tekstu: 70%
dr Daniel Jurewicz
Państwowa Uczelnia Zawodowa we Włocławku, Regionalna Izba Obrachunkowa w Bydgoszczy
ORCID: 0000-0002-0581-3751
Udział w autorstwie tekstu: 30%
Uzależnienie budżetów jednostek samorządu terytorialnego od transferów z budżetu państwa
Problematyka transferów z budżetu państwa przekazywanych do budżetów jednostek samorządu terytorialnego (JST) jest zagadnieniem interesującym zarówno pod względem poznawczym, jak i aplikacyjnym. Choć transfery te są obecnie traktowane jako nieodłączny element sytemu finansów publicznych w kontekście realizacji zasady subsydiarności i zasady adekwatności środków do zadań, to jednak ich dominujący udział w dochodach ogółem JST może stanowić zagrożenie dla samodzielności finansowej JST w Polsce. Celem artykułu jest określenie skali uzależnienia budżetów JST od transferów z budżetu państwa. Realizacji powyższego celu służyła metoda krytycznej analizy literatury przedmiotu oraz aktów prawnych dotyczących systemu dochodów JST oraz analityczne ujęcie danych o dochodach JST w latach 2002–2019. Wyniki badań wskazują, że uzależnienie samorządowych finansów od centralnych transferów jest zjawiskiem postępującym, choć zróżnicowanym w zależności od rodzaju JST. Udział tych transferów w dochodach ogółem JST przekracza nawet 90% ich dochodów ogółem (województwa samorządowe). Samodzielność finansowa polskich samorządów jest zatem mocno ograniczana, a skutkiem tak silnego uzależnienia od budżetu państwa mogą być utrudnienia w planowaniu i wykonaniu budżetu JST.
Słowa kluczowe: finanse, JST, transfery, budżet państwa
Dr Hab. Iwona Kowalska
professor of the Warsaw School of Life Sciences
ORCID: 0000-0002-2757-7163
Commitment in the preparation of the article: 70%
Dr Daniel Jurewicz
State Vocational School in Włocławek, Regional Chamber of Audit in Bydgoszcz
ORCID: 0000-0002-0581-3751
Commitment in the preparation of the article: 30%
Dependence of local authority unit budgets on transfers from the State budget
The issue of transfers from the State budget to the budgets of local authority units (LAUs) is interesting in both cognitive and application terms. Although these transfers are currently treated as an inherent element of the public finance system in the context of implementing the principle of subsidiarity and the principle of adequacy of resources to tasks, their dominant share of total local authority unit income can pose a threat to the financial independence of LAUs in Poland. The objective of this article is to define the extent to which LAU budgets depend on transfers from the State budget. This objective was achieved by conducting a critical analysis of the literature on the subject and acts of law on the system of LAU income, as well as analytically reviewing the data on LAU income in the years 2002–2019. The results of the analysis show that the dependence of local authority finance on central transfers is a progressive phenomenon, although it varies by the type of LAU. Those transfers have more than a 90% share of total LAU (voivodship authority) income. The financial independence of Polish local authorities is therefore strongly limited, while such strong dependence on the State budget can create difficulties in planning and implementing the LAU budget.
Keywords: finance, LAUs, transfers, State budget
Bibliografia / References:
Afonso A., Schuknecht L., Tanzi V., Efektywność sektora publicznego. Porównanie międzynarodowe, Warszawa 2004.
Devas N., Alam M., Delay S., Oppong Koranteng R., Venkatachalam P., Financing Local Government, London 2008.
Gail N., Glosa do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 23.10.1995 r., K 4/95, „Samorząd Terytorialny” 1996/10.
Gorzelak G., Jałowiecki B., Koniunktura w Polsce lokalnej 2013, „Studia Regionalne i Lokalne” 2014/4 (58).
Guziejewska B., Subwencje i dotacje dla samorządu terytorialnego w polityce finansowej państwa, „Gospodarka Narodowa” 2007/4.
Izdebski H., Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności, Warszawa 2011.
Kańduła S., Mechanizmy wyrównywania fiskalnego. Studium empiryczne gmin w Polsce w latach 2004–2014, Poznań 2017.
King D.S., Fiscal Tiers: the Economics of Multi-Level Government, London 1984.
Lachiewicz W., Przeznaczanie i rozliczanie dotacji celowych [w:] Ustawa o finansach publicznych. Komentarz dla jednostek samorządowych, red. P. Walczak, Warszawa 2017.
Musgrave R., The Theory of Public Finance, New York 1959.
Oates W., Fiscal Federalism, New York 1972.
Ofiarski Z., Dochody budżetu J.S.T. z subwencji [w:] Finanse samorządowe. 580 pytań i odpowiedzi. Wzory uchwał, deklaracji, decyzji, umów, red. C. Kosikowski, J.M. Salachna, Warszawa 2012.
Ostrowska A., Dochody budżetowe j.s.t. z dotacji [w:] Finanse samorządowe. 580 pytań i odpowiedzi. Wzory uchwał, deklaracji, decyzji, umów, red. C. Kosikowski, J.M. Salachna, Warszawa 2012.
Owsiak S., Finanse publiczne. Współczesne ujęcie, Warszawa 2017.
Owsiak S., Finanse, Warszawa 2015.
Patrzałek L., Dotacje jako transfery z budżetu państwa i budżetu jednostki samorządu terytorialnego, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, sectio H – „Oeconomia” 2017/6 (51).
Shah A., The reform of intergovernmental fiscal relations in developing and emerging market economies, Washington 1994.
Sochacka-Krysiak H., Finanse lokalne, Warszawa 1993.
Sołtyk P., Dębowska-Sołtyk M., Finanse samorządowe, Warszawa 2016.
Swianiewicz P., Transfery z budżetu państwa dla samorządów lokalnych, „Studia Regionalne i Lokalne” 2003/11.
dr Mirosław Czekaj
Szkoła Główna Handlowa, Katedra Miasta Innowacyjnego; Skarbnik m.st. Warszawy. ORCID: 0000-0002-9740-337X
Dług a finasowanie zrównoważonego rozwoju miast. Potencjał i bariery w perspektywie do 2023 r.
Władze polskich miast stają przed wyzwaniem zapewnienia finansowania rozwoju zgodnie z Celami Zrównoważonego Rozwoju. Poddano analizie możliwości zintensyfikowania w perspektywie do 2023 r. pozyskiwania finansowania zwrotnego dla rozwoju miast w kontekście podaży instrumentów zwrotnych. Badania dotyczyły skali potencjalnego wykorzystania instrumentów zwrotnych w finansowaniu zrównoważonego rozwoju w perspektywie do 2023 r. oraz barier w wykorzystaniu długu dla rozwoju miast. Cel artykułu zrealizowano drogą analizy i oceny danych finansowych miast na prawach powiatu, tj. 66 dużych miast zamieszkałych przez blisko 1/3 ludności Polski. Dodatkowo zaprezentowano analizę polityki kredytowej Międzynarodowych Instytucji Finansowych na przykładzie Europejskiego Banku Inwestycyjnego i Banku Rozwoju Rady Europy oraz dokonano analizy alokacji środków pożyczkowych Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz polityki kredytowej Banku Polska Kasa Opieki Spółka Akcyjna, tj. banku uniwersalnego kontrolowanego pośrednio przez Skarb Państwa.
Słowa kluczowe: dług, zrównoważony rozwój, miasta
Dr Mirosław Czekaj
Warsaw School of Economics, Department of Innovative City; Treasurer of the Capital City of Warsaw. ORCID: 0000-0002-9740-337X
Debt and the financing of sustainable urban development. Potential and barriers up to 2023
The authorities of Polish cities are facing the challenge of ensuring that development funding is provided in accordance with the Sustainable Development Goals. An analysis was conducted of the ability to intensify the acquisition of repayable financing for urban development in the context of the supply of repayable instruments up to 2023. The research applied to the scale of the potential use of repayable instruments in financing sustainable development up to 2023, as well as barriers to the use of debt for urban development. The objective of the article was achieved by way of analysis and evaluation of the financial data of cities on the rights of counties, namely 66 large cities inhabited by almost 1/3 of Poland’s population. Additionally, an analysis of the lending policy of international financial institutions was presented using the example of the European Investment Bank and the Council of Europe Development Bank, and the allocation of loan resources of the National Fund for Environmental Protection and Water Management and the lending policy of the Bank Polska Kasa Opieki Spółka Akcyjna, i.e. a universal bank indirectly controlled by the State Treasury, were analysed.
Keywords: debt, sustainable development, cities
Bibliografia / References:
Clark G., Moonen T., Nunley J., The EIB in the city: Investment on the agenda European Investment Bank, Luksemburg 2019.
Cichocki K.S, Zarządzanie finansami i długiem samorządu terytorialnego w perspektywie wieloletniej, Warszawa 2013.
Czekaj M., Koncepcja skonsolidowanego wieloletniego limitu zobowiązań finansowych jednostek samorządu terytorialnego, „Ekonomista” 2019/2.
Filipiak B.Z., Dylematy wyboru instrumentu dłużnego w świetle nowych zmian indywidualnego wskaźnika zadłużenia, „Finanse Komunalne” 2018/12.
Kluza K., Zadłużenie jednostek samorządu terytorialnego w Polsce, Warszawa 2019.
Surówka K., Wpływ źródeł dochodów na kształtowanie poziomu nadwyżki operacyjnej i działalności rozwojowej jednostek samorządu terytorialnego, „Finanse Komunalne” 2019/7–8.
Aleksander Hyżorek
student, Wydział Psychologii i Prawa w Poznaniu, SWPS Uniwersytet Humanistycznospołeczny. ORCID: 0000-0003-0433-1643
Opłata za postój pojazdów samochodowych w strefie płatnego parkowania w soboty – uwagi na tle uchwały Rady Miasta Poznania
W artykule krytycznie odniesiono się do uchwały Rady Miasta Poznania, na mocy której wprowadzono obowiązek ponoszenia opłat za postój pojazdów samochodowych w strefie płatnego parkowania w soboty. W opracowaniu przedstawiono jednolitą linię orzeczniczą sądów administracyjnych, która stoi w opozycji do przyjętego aktu prawa miejscowego. Odniesiono się również do możliwości sądowoadministracyjnej kontroli tego aktu i podmiotów upoważnionych do zainicjowania takiego postępowania.
Słowa kluczowe: opłaty za postój pojazdów samochodowych, akt prawa miejscowego, jednostka samorządu terytorialnego, przekroczenie upoważnienia ustawowego, dni wolne, interes prawny, interes indywidualny
Aleksander Hyżorek
student, Faculty of Psychology and Law in Poznań, SWPS University of Social Sciences and Humanities. ORCID: 0000-0003-0433-1643
Car parking fee in the pay and display zone on Saturdays – comments in the light of the resolution of Poznań City Council
The article critically addresses the resolution of the Poznań City Council introducing the requirement to pay for car parking in the pay and display zone on Saturdays. The article presents the uniform case law of the administrative courts, which is contrary to the act of local law that was passed. Reference was also made to the possibility of conducting an administrative court review of this act and the entities authorized to initiate such proceedings.
Keywords: car parking fees, act of local law, local authority unit, overstepping statutory rights, holidays, legal interest, individual interest
Bibliografia/ References:
Duda A., Interes prawny w polskim prawie administracyjnym, Warszawa 2008.
Jakubowski A., Gajewski S., Argument z linii orzeczniczej w orzecznictwie sądów administracyjnych, Warszawa 2015.
Matan A. [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. B. Dolnicki, Warszawa 2018.
Pławecki Z., Szewc A., Jyż G., Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, Warszawa 2012.
dr Łukasz Grzejdziak
adiunkt, Katedra Europejskiego Prawa Gospodarczego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Łódzki. ORCID: 0000-0003-0249-7500
Pomoc publiczna w projektach realizowanych w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego – część 2
Artykuł zawiera kontynuację rozważań zawartych w jego pierwszej części opublikowanej w numerze 5 „Finansów Komunalnych”. Zostały one poświęcone tematyce zgodności finansowania projektów partnerstwa publiczno-prywatnego (PPP) z regułami pomocy państwa. Partnerstwo publiczno-prywatne stanowi obopólnie korzystną formę współpracy sektora publicznego i prywatnego w realizacji zadań publicznych. W ramach projektów PPP może jednak dojść do udzielenia pomocy państwa zarówno każdemu spośród zaangażowanych w projekt partnerów, jak i odbiorcom usług świadczonych z wykorzystaniem przedmiotu partnerstwa publiczno-prywatnego. W zależności od zastosowanego modelu PPP identyfikacja pomocy państwa w jego ramach wymaga zastosowania reguł pomocy państwa odnoszących się do usług w ogólnym interesie gospodarczym albo kryterium rynkowego operatora. Część druga artykułu zawiera przegląd i analizę najważniejszych decyzji Komisji Europejskiej i wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej dotyczących tej tematyki. Ponadto zawarte zostały w niej wnioski dotyczące kształtu obowiązujących ram prawnych pomocy państwa w ramach projektów PPP, sposobu ich stosowania przez organy Unii Europejskiej oraz kierunków rozwoju orzecznictwa.
Słowa kluczowe: pomoc państwa, partnerstwo publiczno-prywatne, zamówienia publiczne, kryterium rynkowego operatora
Dr. Łukasz Grzejdziak
Assistant Professor, Chair of European Commercial Law, Faculty of Law and Administration, University of Łódź. ORCID: 0000-0003-0249-7500
State aid in projects implemented as part of a public-private partnership – part 2
The article continues the considerations contained in its first part published in issue 5 of ‘Municipal Finance’. It is devoted to the subject of compliance of financing of public-private partnership (PPP) projects with the rules on State aid. Public-private partnership is a mutually beneficial form of cooperation between the public and private sectors in the performance of public tasks. However, State aid may be granted in PPP projects both to each of the partners involved in the project and to the recipients of the services provided with the use of the object of the public-private partnership. Depending on the PPP model used, the identification of State aid within it either requires the application of the rules on State aid regarding services of general economic interest (SGEI) or the market operator test. The second part of the article contains a review and analysis of the most important decisions of the European Commission and judgments of the Court of Justice of the European Union on this subject. Furthermore, it contains conclusions on the shape of the current legal framework of State aid in PPP projects, the way they are applied by the bodies of the European Union and the directions of development of the case law.
Keywords: State aid, public-private partnership, public procurement, market operator criterion
Dominika Skoczylas
Instytut Nauk Prawnych, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Szczeciński. ORCID: 0000-0003-1231-8078
Uprawnienia nadzorcze i kontrolne regionalnych izb obrachunkowych w zakresie funkcjonowania jednostek samorządu terytorialnego a zadania Najwyższej Izby Kontroli
Właściwe wydatkowanie środków publicznych bezsprzecznie stanowi o skutecznym działaniu organów, które wykonują zadania z zakresu gospodarki finansowej. W szczególności w przypadku dysponowania majątkiem publicznym ważne jest nie tylko umiejętne rozporządzanie posiadanymi zasobami pieniężnym, lecz także kompleksowa i całościowa analiza sposobu wydatkowania oraz rodzaju dobra, na które środki publiczne mają zostać przeznaczone. Ocena kontrolowanej jednostki zarządzającej finansami publicznymi – albo co najmniej ich częścią – jest kluczowa, gdyż dotyczy majątku należącego do ogółu obywateli.
Celem artykułu jest wskazanie konsekwencji prawnych, a także porównanie modelu i rodzaju czynności kontrolno-nadzorczych wykonywanych zarówno przez regionalne izby obrachunkowe, jak i Najwyższą Izbę Kontroli. Przedstawiono zakres definicyjny pojęć kontroli i nadzoru oraz zasady prawidłowej gospodarki finansowej, a także scharakteryzowano działania podejmowane przez regionalne izby obrachunkowe i Najwyższą Izbę Kontroli w kwestii bezpieczeństwa finansowego. Metody badawcze obejmują analizę aktów prawnych z wykorzystaniem literatury przedmiotu.
Słowa kluczowe: gospodarka finansowa, kontrola i nadzór, Najwyższa Izba Kontroli, regionalna izba obrachunkowa
Dominika Skoczylas
Institute of Legal Studies, Faculty of Law and Administration, University of Szczecin. ORCID: 0000-0003-1231-8078
Supervisory and audit rights of regional chambers of audit regarding the operation of local authority units and the tasks of the Supreme Audit Office
Correct spending of public funds undoubtedly determines whether the bodies that conduct financial management tasks are operating effectively. In particular, in the case of having public property, it is important to not only skilfully manage the financial resources possessed, but also to comprehensively and holistically analyse the way in which they are spent and the type of goods to which public funds are to be allocated. The assessment of the audited entity managing public finance – or at least part of it – is crucial, as it applies to assets belonging to the general public.
The objective of the article is to specify the legal consequences, as well as to compare the model and type of audit and supervisory activities conducted by both regional chambers of audit and the Supreme Audit Office. The article presents definitions of the notions of audit and supervision, as well as the principles of correct financial management and describes the actions taken by the regional chambers of audit and the Supreme Audit Office in the area of financial security. The research methods include an analysis of the acts of law using the literature on the subject.
Keywords: financial management, audit and supervision, Supreme Audit Office, regional chamber of audit
Dawid Czesyk
członek Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Szczecinie; doktorant w Instytucie Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. ORCID: 0000-0002-0164-9296
Recenzja publikacji Bernadety Dziedziak, Anny Ostrowskiej oraz Waldemara Witalca „Uchwała budżetowa jednostki samorządu terytorialnego”, Warszawa 2020, ss. 437
Dawid Czesyk
member of the Board of the Regional Chamber of Audit in Szczecin; doctorate student at the Faculty of Law and Administration of the University of Szczecin. ORCID: 0000-0002-0164-9296