30 lat regionalnych izb obrachunkowychdr Bogdan Cybulski
w latach 1972–1995 pracownik naukowy Instytutu Historii Państwa i Prawa Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Wrocławskiego; w latach 1993–2010 prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej we Wrocławiu, Polska
30 lat regionalnych izb obrachunkowych
Regionalne Izby Obrachunkowe w Polsce (RIO) powołane zostały ustawą z 7.10.1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych i rozpoczęły wykonywanie obowiązków ustawowych w 1993 r. Izby są państwowym organem nadzoru i kontroli w sprawach finansowych dla podmiotów samorządowych w Polsce. Obecnie działa 16 RIO z właściwością terytorialną pokrywającą się z podziałem na województwa (w każdym jedna izba). Od 1998 r. działa także Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych (KR RIO) będąca członkiem EURORAI. Koordynuje ona działalność kontrolną izb oraz reprezentuje izby przed naczelnymi i centralnymi organami państwa. Ustawa o RIO nadała izbom unikalny (niespotykany w innych państwach europejskich) charakter, bowiem RIO nie tylko są organem kontroli i nadzoru, lecz także pełnią obowiązki w zakresie szkoleń i informacji w odniesieniu do pracowników organów samorządu terytorialnego. Przez 30 lat działalności pilnują przestrzegania przez jednostki samorządowe obowiązujących w Polsce przepisów finansowych.
Słowa kluczowe: administracja państwowa, samorząd terytorialny, regionalne izby obrachunkowe
Dr Bogdan Cybulski
1972–1995 academic employee of the Institute of the History of the State and the Law at the Faculty of Law and Administration, University of Wrocław; 1993–2010 President of the Regional Chamber of Audit in Wrocław, Poland
Thirty years of the Regional Chambers of Audit
The Regional Chambers of Audit (RCAs) were established in Poland by the Act on the Regional Chambers of Audit of 7 October 1992 and started operating in 1993. The chambers are state supervisory and audit bodies with responsibility for financial matters at local authority units in Poland. Sixteen RCAs currently operate with territorial jurisdiction reflecting the country’s administrative division into voivodships (one chamber in each). The National Council of Regional Chambers of Audit (NC RCA) has also been operating since 1998, and is a member of EURORAI. It coordinates the audit activities of the chambers and represents the chambers before the supreme and central state authorities. The chambers gained a unique nature under the Act on the RCAs (which has not been observed in other European countries), because the RCAs are not only audit and supervisory bodies, but also train and provide information to the employees of the bodies of local authorities. They have been monitoring the compliance of local authority units with the applicable financial regulations in Poland during their 30 years of operation.
Keywords: state administration, local authority unit, regional chambers of audit
dr hab. Janina Kotlińska, profesor KUL
kierownik Katedry Finansów i Rachunkowości, Instytut Ekonomii i Finansów, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4206-0450
Dotacje z budżetu państwa w budżetach województw w Polsce w latach 1999–2021
Celem artykułu jest wskazanie znaczenia dotacji celowych z budżetu państwa w budżetach województw w latach 1999–2021, a w szczególności w 1999 r. (pierwszy rok funkcjonowania) i w 2021 r. (ostatni rok, w którym finanse samorządowe nie były zniekształcone skutkami pandemii COVID-19). Hipotezą opracowania jest stwierdzenie, że na przestrzeni lat zmieniła się w Polsce struktura dochodów województw, w tym zmniejszyło się w nich znaczenie dotacji celowych z budżetu państwa, a przyczyn tych zmian upatrywać można w wejściu Polski do struktur Unii Europejskiej i aktywności władz samorządowych w pozyskiwaniu środków z jej budżetu oraz zmianie wskaźnika, w oparciu o który obliczany jest udział województw we wpływach z podatku dochodowego od osób prawnych.
Słowa kluczowe: samorząd terytorialny, województwo, finanse samorządowe, dochody budżetowe, dotacje celowe
Dr Hab. Janina Kotlińska, Professor at the John Paul II Catholic University of Lublin
Head of the Finance and Accounting Department, Institute of Economics and Finance, John Paul II Catholic University of Lublin, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4206-0450
Grants from the state budget in the budgets of the voivodships in Poland in 1999–2021
The objective of the article is to present the importance of special purpose grants from the state budget in the budgets of the voivodships in 1999–2021, especially in 1999 (the first year of operation) and in 2021 (the last year in which local authority finances were not distorted by the effects of the Covid-19 pandemic). The hypothesis of the article is that, over the years, the income structure of the voivodships has changed in Poland, whereby the significance of special purpose grants from the state budget has declined in their budgets. The reasons for these changes can be assumed to arise from Poland’s accession to the EU structures and the activity of local authorities in raising funds from their budgets, as well as the change in the index on the basis of which the share of corporate income tax receipts attributable to voivodships is calculated.
Keywords: local authority, voivodship, local authority finances, budget revenue, special purpose grants
Bibliografia / References
Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 2017.
Banaszewska M., Dochody własne w systemie finansowania gmin. Determinanty i implikacje, Poznań 2022.
Bober J., Hausner J., Izdebski I., Lachiewicz W., Mazur S., Nelicki A., Nowotarski B., Puzyna W., Surówka K., Zachariasz I., Zawicki M., Narastające dysfunkcje, zasadnicze dylematy, konieczne działania: raport o stanie samorządności terytorialnej w Polsce, Kraków 2013.
Chojnicki Z., Czyż T., Nowa organizacja terytorialna Polski i układ regionalny, „Czasopismo Geograficzne” 2020/71, http://igsegp.amu.edu.pl/wp-content/uploads/2018/05/Chojnicki_Czy%C5%BC_2000a.pdf.
Chojna-Duch E., Kornberger-Sokołowska E., Dochody gmin z podatków i opłat, Warszawa 1998.
Cisek M., Suchodolski B., Determinanty i wyznaczniki ekonomiczno-społecznego rozwoju regionów, Siedlce 2017.
Denek E., Sobiech J., Wolniak J., Finanse publiczne, Warszawa 2001.
Dylewski M., Filipiak B., Gorzałczyńska-Koczkodaj M., Finanse samorządowe. Narzędzia, decyzje, procesy, Warszawa 2006.
Filipiak B.Z., Indywidualny wskaźnik zadłużenia jako determinanta oceny kondycji finansowej jednostki samorządu terytorialnego, „Nierówności Społeczne a Wzrost Gospodarczy” 2018/56, http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-6950eaf1-3d38-439d-90f7-f5ac9d6fa145.
Gawryszewski A., Ludność Polski w XX wieku, Warszawa 2005.
Ignasiak-Szulc A., Jaźwiński I., Pozycja ustrojowa samorządu województwa w kontekście jego roli w polityce rozwoju w Polsce, „Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu” 2015/380, https://www.dbc.wroc.pl/dlibra/publication/30531/edition/27515/content.
Izdebski H., Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności, Warszawa 2009.
Jastrzębska M., Finanse jednostek samorządu terytorialnego, Warszawa 2012.
Kaczmarek T., Reforma terytorialno-administracyjna Polski – porównanie z krajami Unii Europejskiej [w:] Zróżnicowanie społeczno-gospodarcze w nowym układzie terytorialnym Polski, red. T. Czyż, „Biuletyn KPZK PAN” 2001/197.
Kańduła S., Kotlińska J., Kiedy będzie w Polsce podatek katastralny? [w:] O nowy ład podatkowy w Polsce, red. nauk. J. Ostaszewski, Warszawa 2007.
Klasik A., Analiza wzrostu i przemian strukturalnych gospodarki regionalnej, Warszawa 1971.
Kosek-Wojnar M., Surówka K., Podstawy finansów samorządu terytorialnego, Warszawa 2007.
Kotlińska J., Dochody własne jednostek samorządu terytorialnego w Polsce, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2009/3, https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/4614/1/11_Janina_Kotlinska_Dochody%20w%c5%82asne%20jednostek%20samorz%c4%85du%20terytorialnego%20w%20Polsce_143-161.pdf.
Kotlińska J., Finansowe aspekty gospodarki nieruchomościami komunalnymi w Polsce (na przykładzie dużych miast), Poznań 2009.
Kotulski M., Pojęcie i istota samorządu terytorialnego, „Samorząd Terytorialny” 2000/1–2.
Kramer E., Rudolf K.M., Sytuacja społeczna, gospodarcza i terytorialna Niemiec (Obszar Metropolitalny Rhein – Neckar), Bruksela 2010, https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/note/join/2010/438578/IPOL-REGI_NT(2010)438578_PL.pdf).
Lutrzykowski A. (red.), Ustrój terytorialny państwa a decentralizacja systemu władzy publicznej, Toruń 2012.
Malinowska-Misiąg E., Misiąg W., Podział administracyjny a system finansowania gmin w Polsce, „Studia BAS" 2021/4 (68), https://orka.sejm.gov.pl/WydBAS.nsf/0/FC1B55AE5D5E5212C12587CA0029E9EA/$file/1.Misiag_Misiag.pdf.
Miszczuk A., Regionalizacja administracyjna III Rzeczpospolitej. Koncepcje teoretyczne a rzeczywistość, Lublin 2003.
Niedźwiecki A., Potencjał gospodarczy regionu i jego struktura [w:] Mechanizm rozwoju gospodarczego obszarów peryferyjnych, red. K. Meredyk, Białystok 2007.
Niżnik-Dobosz I., Model ustroju samorządu terytorialnego w Polsce na tle zagadnień ustrojowego prawa administracyjnego, Kraków 2007.
Nowecki G.G., Przyszłość systemu katastralnego w Polsce – szanse i zagrożenia, „Przegląd Podatkowy” 1996/12.
Stępień J., Samorząd a państwo, „Samorząd Terytorialny” 1991/11–12.
dr Adam Bojarski
radca prawny przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Poznaniu, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9951-5677
Opodatkowanie podatkiem od nieruchomości urządzeń typu paczkomaty
Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie, czy paczkomaty, bankomaty, biletomaty, wpłatomaty, automaty sprzedające, automaty przechowujące przesyłki lub automaty służące do wykonywania innego rodzaju usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. Zdaniem autora wymienione urządzenia nie spełniają warunku budowli w rozumieniu przepisów ustawy – Prawo budowlane oraz ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Ponadto nie są one enumeratywnie wymienione jako urządzenia podlegające opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości. Kluczowym argumentem, dzięki któremu urządzenia te nie podlegają obowiązkowi podatkowemu podatku od nieruchomości jest to, że nie zostały one wzniesione z wyrobów budowlanych w rozumieniu przepisów rozporządzenia nr 305/2011. Jeśli podatnicy zostali zobowiązani do zapłaty podatku od nieruchomości od wymienionych urządzeń, mogą domagać się zwrotu nadpłaconego podatku od nieruchomości.
Słowa kluczowe: budowla, podatek od nieruchomości, prawo budowlane, ustawa o podatkach i opłatach lokalnych, wyroby budowlane
Dr Adam Bojarski
Legal Counsel at the Regional Bar Association of Legal Counsels in Poznań, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9951-5677
Taxation of parcel machines with property tax
The objective of the article is to answer the question of whether parcel machines, ATMs, ticket machines, deposit machines, vending machines, parcel storage machines and machines used for providing other types of services are subject to property tax. According to the author, these devices do not satisfy the condition of a structure in the meaning of the Construction Law and the Act on Local Taxes and Charges. Furthermore, they are not listed as devices that are taxable with property tax. The key argument in support of these devices not being taxable with property tax is that they are not built of construction products in the meaning of Regulation No. 305/2011. If taxpayers have been obliged to pay property tax on these devices, they are able to claim a refund for overpaid property tax.
Keywords: structure, property tax, construction law, the Act on Local Taxes and Charges, construction products
Bibliografia / References
Etel L., Dowgier R., Liszewski G., Pahl B., Podatki i opłaty lokalne. Komentarz, Warszawa 2020.
Gwóźdź T., Opodatkowanie podatkiem od nieruchomości urządzeń technicznych w Polsce – zagadnienia wybrane, „Kwartalnik Prawa Podatkowego” 2021/2.
Kałążny A., Kamiński M., Kiedy urządzenie może stanowić budowlę – wątpliwości na gruncie podatku od nieruchomości, „Kazus Podatkowy” 2019/6.
Olczyk A., Kiedy urządzenie może stanowić budowlę – wątpliwości na gruncie podatku od nieruchomości, „Kazus Podatkowy” 2019/6.
Rogowski Ł., Opodatkowanie podatkiem od nieruchomości automatów przechowujących przesyłki, „Przegląd Podatków Lokalnych i Finansów Samorządowych” 2021/4.
Roszkiewicz J., Znaczenie wolności gospodarczej w orzecznictwie sądów administracyjnych — wybrane problemy, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2021/5.
Tyska M., Możliwość opodatkowania podatkiem od nieruchomości urządzeń typu paczkomaty, „Finanse Komunalne” 2022/2.
prof. dr hab. Adam Czudec
Instytut Ekonomii i Finansów, Uniwersytet Rzeszowski, Polska. ORCID: https//orcid.org/0000-0001-6849-1369
Recenzja monografii „Polska wolna i samorządna. W 30-lecie utworzenia regionalnych izb obrachunkowych”, pod redakcją naukową Zbigniewa K. Wójcika, Warszawa 2023, ss. 423
Professor Dr Hab. Adam Czudec
Institute of Economics and Finance, University of Rzeszów, Poland. ORCID: https//orcid.org/0000-0001-6849-1369
Review of the monograph entitled ‘Free and self-governing Poland. On the 30th anniversary of the establishment of the regional chambers of audit’, academic editor Zbigniew K. Wójcik, Warsaw 2023, 423 pages
Luiza Budner-Iwanicka
doktorantka w Katedrze Prawa Finansowego i Gospodarki Narodowej Wydziału Prawa Uniwersytetu Masaryka w Brnie; prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku; przewodnicząca Komisji Analiz Budżetowych Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych; radca prawny, Gdańsk, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7323-6140
Działalność regionalnych izb obrachunkowych w 2022 r. Omówienie Sprawozdania Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych złożonego do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej
W opracowaniu omówiono działalność regionalnych izb obrachunkowych i Krajowej Rady Regionalnych Izb Obrachunkowych w 2022 r. Tekst powstał na podstawie pierwszej części Sprawozdania z działalności regionalnych izb obrachunkowych i wykonania budżetu przez jednostki samorządu terytorialnego w 2022 r., które w czerwcu 2023 r. zostało przedłożone Sejmowi i Senatowi Rzeczypospolitej Polskiej.
Słowa kluczowe: regionalne izby obrachunkowe, Krajowa Rada Regionalnych Izb Obrachunkowych, nadzór, kontrola, opinie, wnioski de lege ferenda
Luiza Budner-Iwanicka
PhD student at the Department of Financial Law and National Economy of the Faculty of Law at Masaryk University in Brno; president of the Regional Chamber of Audit in Gdańsk, chairperson of the Budget Analyses Commission of the National Council of the Regional Chambers of Audit, legal counsel, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7323-6140
Activities of the regional chambers of audit in 2022. Overview of the report of the National Council of the Regional Chambers of Audit submitted to the Sejm and the Senate of the Republic of Poland
The article discusses the activities of the regional chambers of audit and the National Council of the Regional Chambers of Audit in 2022. It was based on the first part of the Report on the activities of the regional chambers of audit and the achievement of the budget by local authority units in 2022, which was submitted to the Sejm and the Senate of the Republic of Poland in June 2023.
Keywords: regional chambers of audit, National Council of the Regional Chambers of Audit, supervision, audit, opinions, de lege ferenda conclusions
Zamów prenumeratę: https://www.profinfo.pl/czasopisma
