Zwalczanie pandemii SARS-CoV-2 – na styku kompetencji krajowych i europejskich. Wybrane zagadnienia
Natalia Łojko
Autorka jest radcą prawnym, partnerem w kancelarii KRK Kieszkowska Rutkowska Kolasiński, absolwentką prawa na Uniwersytecie Warszawskim i Uniwersytecie w Oksfordzie (MJur).
Zwalczanie pandemii SARS-CoV-2 – na styku kompetencji krajowych i europejskich. Wybrane zagadnienia
Niniejsza analiza dotyczy wybranych zagadnień na „styku” prawa krajowego i prawa europejskiego, które wiążą się z zapobieganiem i zwalczaniem pandemii SARS-CoV-2, w tym: ustanowienia na poziomie krajowym norm technicznych i skutków braku ich notyfikacji na poziomie unijnym, oceny wprowadzanych ograniczeń jako środków o skutku równoważnym ograniczeniom ilościowych oraz dostępu do sprzętu medycznego w kontekście inicjatyw i przepisów unijnych.
Słowa kluczowe: SARS-CoV-2, COVID-19, pandemia, prawo europejskie, stan epidemii, stan zagrożenia epidemicznego, przepisy techniczne, notyfikacja przepisów technicznych
Natalia Łojko
The author is an attorney-at-law, a partner at KRK Kieszkowska Rutkowska Kolasiński law firm, a graduate from the University of Warsaw and the University of Oxford (MJur).
Combating the SARS-CoV-2 Pandemic: At the Crossroads of National and EU Competences. Selected Issues
The article discusses selected issues which arose at the crossroads of EU law and Polish law in connection with preventing and combating the SARS-CoV-2 pandemic, including by the establishment of various technical regulations, local implementation of EU-based initiatives (i.e. concerning medical devices), and compliance with EU policies relating to SARS-CoV-2.
Keywords: SARS-CoV-2, COVID-19, pandemic, EU law, state of epidemic, state of epidemic threat, technical regulations, notification of technical regulations
Bibliografia / References:
Cieślik Z., Skutki prawne procedur notyfikacyjnych z perspektywy prawa Unii Europejskiej, „Przegląd Sejmowy” 2014/5.
Hestermeyer H., Coronavirus Lockdown-Measures before the German Constitutional Court, http://constitutionnet.org/news/coronavirus-lockdown-measures-german-constitutional-court (dostęp: 4.05.2020 r.).
Kawczyńska M., Odpowiedzialność odszkodowawcza państwa w związku z naruszeniem obowiązku notyfikacji przepisów technicznych – z perspektywy prawa UE [w:] Skutki braku notyfikacji przepisów technicznych ustawy o grach hazardowych dla wymiaru sprawiedliwości Rzeczypospolitej Polskiej, red. M. Taborowski, Warszawa 2016.
Łukaszewicz F., Skutki prawne braku notyfikacji ustawy o ograniczeniu handlu w niedzielę i święta, „Europejski Przegląd Sądowy” 2018/11.
Taborowski M., Skutki naruszenia obowiązku notyfikacji przepisów technicznych (w rozumieniu dyrektywy 98/34/WE) – uwagi na tle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 11.03.2015 r. (P 4/14), „Europejski Przegląd Sądowy” 2015/11.
Dominika Bychawska-Siniarska
Autorka jest członkinią zarządu Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, doktorantką w Instytucie Nauk Prawnych PAN.
dr Adam Ploszka
Autor jest adiunktem w Zakładzie Praw Człowieka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego (ORCID: 0000-0002-9116-7679).
Rola i znaczenie organizacji pozarządowych we wdrażaniu standardów Europejskiej Karty Społecznej
Przedmiot rozważań w artykule stanowi zagadnienie roli organizacji pozarządowych w tworzeniu i wdrażaniu standardów Europejskiej Karty Społecznej. W tekście dokonano analizy podstaw prawnych warunkujących możliwość i zakres oddziaływania organizacji pozarządowych na ochronę praw społecznych w postępowaniach przed organem kontrolnym europejskiego systemu ochrony praw społecznych, tj. przed Europejskim Komitetem Praw Społecznych (EKPS). W szczególności przedmiotem analizy uczyniono udział organizacji pozarządowych w procedurze sprawozdawczej oraz w procedurze skarg zbiorowych. W tekście podjęto także próbę oceny znaczenia, jakie dla europejskiego systemu ochrony praw społecznych zbudowanego wokół Europejskiej Karty Społecznej mają organizacje pozarządowe.
Artykuł powstał w wyniku realizacji grantu Rady Europy, którego przedmiotem jest promocja Europejskiej Karty Społecznej w Polsce.
Słowa kluczowe: organizacja pozarządowa, prawa społeczne, Europejska Karta Społeczna, sprawozdanie, skarga
Dominika Bychawska-Siniarska
The author is a member of the board of the Helsinki Foundation for Human Rights, a PhD student at the Institute of Legal Sciences of Polish Academy of Science.
dr Adam Ploszka
The author is an assistant professor at the Human Rights Chair, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw (ORCID: 0000-0002-9116-7679).
The Role and Meaning of Non-Governmental Organizations in the Process of Implementing the Standards of the European Social Charter
The article examines the role of civil society organizations in the creation and implementation of the European Social Charter standards. The text analyses the legal basis for non-governmental organizations’ participation in the proceedings before the monitoring body of the European social rights protection system, i.e. the European Committee of Social Rights (ECSR), as well as the practical scope of influence of NGOs on the advancement of standards of protection of social rights. The article gives a special focus on the participation of NGOs in the reporting procedure and in the collective complaint procedure. The text also attempts to assess the efficacy of non-governmental organizations’ engagement in the European system of social rights protection, built around the European Social Charter.
The article was created as a result of the grant of the Council of Europe, the subject of which is the promotion of the European Social Charter in Poland.
Keywords: non-governmental organization, social rights, European Social Charter, report, complaint
Bibliografia / References:
Birk R., The Collective Complaint: A New Procedure in the European Social Charter [w:] Labour Law and Industrial Relations at the Turn of the Century, Liber Amicorum in Honour of Prof. Dr. Roger Blanpain, red. C. Engels, M. Weiss, The Hague–London–Boston 1998.
Bodnar A., Skuteczność Europejskiej Konwencji Praw Człowieka w Polsce [w:] Skuteczność prawa, red. T. Giaro, Warszawa 2010.
Brillat R., Rada Europy obrońcą praw społecznych [w:] Prawo do godnego życia w świetle Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i innych standardów międzynarodowych, Warszawa 2018.
Bychawska-Siniarska D., W codziennej pracy powinniśmy się powoływać na Europejską Kartę Społeczną, „Dziennik Gazeta Prawna” z 14.12.2019 r.
Chatton G.T., The Collective Complaints mechanism within the European Social Charter: Making Economic and social human rights really matter [w:] Human Rights at the Center, red. S. Besson, M. Hottelier, F. Werro, Schulthess 2006.
Cullen H., The Collective Complaints Mechanism of the European Social Charter, „European Law Review” 2000/25.
De Schutter O., Sant’Ana M., The European Committee of Social Rights [w:] Human Rights Monitoring Mechanisms of the Council of Europe, red. G. de Beco, Abingdon-on-Thames 2011.
Harris D., Darcy J., The European Social Charter, New York 2001.
Jaeger M., The Additional Protocol to the European Social Charter Providing for a System of Collective Complaints, „Leiden Journal of International Law” 1997/1.
Jakubowska I., Strategia Ratyfikacji Zrewidowanej Europejskiej Karty Społecznej: błyskawiczna operacja czy długi marsz? (Poznań, 21.04.2017 r.), „Monitor Prawa Pracy” 2017/6.
Langford M., Social Rights Jurisprudence. Emerging Trends in International and Comparative Law, Oslo 2009.
Lougarre C., How can (I)NGOs engage with the European Committee of Social Rights under the monitoring procedures of the European Social Charter, wrzesień 2019, https://edoc.coe.int/en/european-social-charter/7990-how-can-ingos-engage-with-the-european-committee-of-social-rights-under-the-monitoring-procedures-of-the-european-social-charter.html.
Maciejewska J., Kontrola wdrażania umów międzynarodowych dotyczących społecznych praw człowieka (nowe procedury), „Państwo i Prawo” 2008/5.
Maciejewska J., Międzynarodowy „rozwój” społecznych praw człowieka – stanowisko polskie [w:] Prawa człowieka w polskiej polityce zagranicznej, red. A. Bieńczyk-Missala, R. Kuźniar, Warszawa 2007.
Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Socjalnych i Kulturalnych. Komentarz, red. A. Hernandez-Połczyńska, Z. Kędzia, Warszawa 2018.
Międzynarodowy pakt praw obywatelskich (osobistych)i politycznych. Komentarz, red. R. Wieruszewski, Warszawa 2012.
Ploszka A., Publicznoprawny status jednostki skrajnie ubogiej, Warszawa 2019.
Ploszka A., Skuteczność międzynarodowej ochrony praw społecznych obywateli RP– przyczynek do dyskusji [w:] Prawo do godnego życia w świetle Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i innych standardów międzynarodowych, Warszawa 2018.
Sękowska-Kozłowska K., Wieruszewski R., Zaległości ratyfikacyjne Polski w dziedzinie praw człowieka, „Europejski Przegląd Sądowy” 2013/3.
Świątkowski A.M., Karta Praw Społecznych Rady Europy, Warszawa 2006.
Świątkowski A.M., Quasi-judykacyjna funkcja Komitetu Praw Społecznych Rady Europy, „Państwo i Prawo” 2004/9.
Świątkowski A.M., Zrewidowana Europejska Karta Społeczna – perspektywy ratyfikacji, „Monitor Prawa Pracy” 2006/2.
Tomuschat C., Human Rights. Between Idealism and Realism, Oxford 2003.
Wieruszewski R., System skarg. Jego znaczenie i rola [w:] Europejska Karta Społeczna: wyzwania i możliwości. 25. rocznica przystąpienia Polski do Rady Europy, red. L. Nawacki, A. Szałek, M. Wujczyk, Warszawa 2016, s. 135.
Wujczyk M., Europejski Komitet Praw Społecznych Rady Europy jako ponadpaństwowy organ ochrony praw człowieka [w:] Instytucje ochrony praw człowieka, red. B. Szmulik, A. Pogłódek, B. Przywora, Warszawa 2015.
Wujczyk M., Procedura skarg zbiorowych jako instrument praw socjalnych [w:] Europejska Karta Społeczna: wyzwania i możliwości. 25. rocznica przystąpienia Polski do Rady Europy, red. L. Nawacki, A. Szałek, M. Wujczyk, Warszawa 2016.
Zawadzka B., Prawa ekonomiczne, socjalne i kulturalne, Warszawa 1996.
Zieliński J., Zobowiązania wynikające z art. 12 Zrewidowanej Europejskiej Karty Społecznej a strategia i perspektywy jej ratyfikacji, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2018/3.
dr hab. Jakub Kociubiński
Autor jest pracownikiem naukowo-dydaktycznym Wydziału Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego (ORCID: 0000-0002-4391-7439).
Stosowanie prawa pomocy publicznej Unii Europejskiej do wsparcia działalności podmiotów prowadzących równolegle działalność gospodarczą i niegospodarczą (w świetle najnowszego orzecznictwa)
Niniejszy artykuł poświęcony jest kwestii oceny istnienia właściwości prawa pomocy publicznej do badania ingerencji państwa w działalność podmiotów łączących w sobie zadania gospodarcze i niegospodarcze. Analiza prowadzona w świetle najnowszego orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej obejmuje kwestie, kiedy możliwe jest osobne traktowanie różnego rodzaju działalności wykonywanych przez jeden podmiot, a kiedy należy je uznać za nierozłączne i dokonać klasyfikacji działalności całego podmiotu jako gospodarczego lub niegospodarczego na podstawie oceny jego dominującej aktywności. Jakie skutki mogą mieć przyjęte standardy interpretacyjne dla systemu kontroli pomocy publicznej i czy należy postulować zmianę obecnego podejścia.
Słowa kluczowe: pomoc publiczna, działalność gospodarcza, wykonywanie funkcji państwa, przejrzystość księgowa
dr hab. Jakub Kociubiński
The author is a researcher and teacher at the Faculty of Law, Administration and Economy, University of Wrocław (ORCID: 0000-0002-4391-7439).
Applying EU Public Aid Law to Support for the Activity of Entities Pursuing Business and Non-Business Activity at the Same Time in the Light of Latest Case Law
This article touches upon the issue of assessing whether state aid law is appropriate for examining the state’s interference in the activities of entities that discharge both business and non-business tasks. An analysis conducted in the light of the latest case law of the Court of Justice of the European Union includes the question when it is possible to consider separately different kinds of activities performed by a single entity, and when they should be treated as inseparable, with all the activities of that entity being classified as business or non-business activity on the basis of assessment of its main kind of activity. What effects can the adopted interpretation standards have for the system of control over state aid? Should a case be made for changing the current approach?
Keywords: state aid, business activity, discharging state functions, accounting transparency
Bibliografia / References:
Buendia-Sierra J.-L., Article 106 – Exclusive or Special Rights and Other Anti-Competitive State Measures [w:] The EU Law of Competition, red. J. Faull, A. Nikpay, Oxford 2014.
dr hab. Michał Wojewoda
Autor jest profesorem Uniwersytetu Łódzkiego oraz kierownikiem Zakładu Międzynarodowego Obrotu Cywilnego w Katedrze Prawa Cywilnego na Wydziale Prawa i Administracji tego Uniwersytetu (ORCID: 0000-0002-5997-8148).
Zagraniczne rodzicielstwo osób jednej płci a rejestracja stanu cywilnego w Polsce – glosa do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego (7) z 2.12.2019 r., II OPS 1/19
Rejestr stanu cywilnego służy odnotowywaniu informacji dotyczących stanu cywilnego osób fizycznych. Jednym z ważnych elementów stanu cywilnego jest filiacja, czyli kwestia pochodzenia dziecka od określonych rodziców. Glosator analizuje uchwałę 7 sędziów NSA z 2.12.2019 r., w której skład orzekający uznał, że do polskiego rejestru nie można przepisać, w trybie transkrypcji, zagranicznego aktu urodzenia dziecka, w którym – zgodnie z przepisami prawa obcego – jako rodziców wpisano osoby jednej płci. Wyrażając ostrożną akceptację dla stanowiska Naczelnego Sądu Administracyjnego, autor odnosi się m.in. do klauzuli porządku publicznego, która stanowiła podstawę odmowy transkrypcji obcego dokumentu (art. 107 pkt 3 Prawa o aktach stanu cywilnego). Zwraca też uwagę, że mimo niedopuszczalności transkrybowania aktów urodzenia ujawniających rodzicielstwo osób tej samej płci, polski rejestr musi być „gotowy” na uwzględnianie, w odpowiedni sposób, konstrukcji nieznanych prawu polskiemu. Przykładem może być konieczność sporządzenia w Polsce, w trybie pierwotnej rejestracji, aktu małżeństwa lub zgonu osoby, która – zgodnie z prawem obcym – ma rodziców jednopłciowych.
Słowa kluczowe: rodzicielstwo osób jednej płci, transkrypcja aktu stanu cywilnego, klauzula porządku publicznego, rejestracja stanu cywilnego
dr hab. Michał Wojewoda
The author is a professor of the University of Lodz and the head of the Institute of International Civil Relations of the Department of Civil Law at the University’s Faculty of Law and Administration (ORCID: 0000-0002-5997-8148).
Foreign Same-Sex Parenthood in the Context of Civil Status Registration in Poland. Commentary on Resolution of the Supreme Administrative Court (7 Judges) of 2 December 2019, II OPS 1/19
Civil status register serves to record civil status information about individuals. One of the important elements of civil status is filiation, that is, the question of a child’s descent from specific parents. The commentator analyses the resolution of a panel of 7 judges of the Supreme Administrative Court, dated 2 December 2019, in which the adjudicating panel held that it was impossible to copy to the Polish register, by means of transcription, a foreign birth certificate where the persons entered as the child’s parents are - pursuant to the provisions of foreign law - of the same sex. While expressing a cautious approval of the position of the Supreme Administrative Court, the author refers, among other things, to the public order clause, which was the grounds for refusal to transcribe a foreign document (Article 107(3) of the Act on Civil Status Documents). The commentator also points out that even though it is inadmissible to transcribe birth certificates listing same-sex parents, the Polish register has to be ‘ready’ to adequately take into account constructions which are not available under the Polish law. An example might be the need to prepare in Poland, in the procedure of original registration, a marriage or death certificate of a person who - pursuant to foreign law - has parents of the same sex.
Keywords: same-sex parenthood, transcription of a civil status document, public order clause, civil status registration
Bibliografia / References:
Gajda J., Klauzula porządku publicznego w prawie o aktach stanu cywilnego z 29 września 1986 r. oraz z 28 listopada 2014 r., „Administracja: teoria, dydaktyka, praktyka” 2015/4.
Mostowik P., Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 października 2018 r. (sygn. akt II OSK 2552/16), „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2019/4.
Mostowik P., Problematyka prawna żądań rejestracji w polskich aktach stanu cywilnego zagranicznej fikcji prawnej pochodzenia dziecka od „rodziców homoseksualnych”, „Metryka. Studia z zakresu prawa osobowego i rejestracji stanu cywilnego” 2019/2.
Pilich M., Mater semper certa est? Kilka uwag o skutkach zagranicznego macierzyństwa zastępczego z perspektywy stosowania klauzuli porządku publicznego, „Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego Europejskiego i Porównawczego” 2018/16.
Przyśliwska-Urbanek E., Aktualne orzecznictwo sądów administracyjnych dotyczące rejestracji pochodzenia dziecka od osób tej samej płci [w:] Kolizyjne i procesowe aspekty prawa rodzinnego, red. J. Gołaczyński, W. Popiołek, Warszawa 2019.
Tadla T.J., Glosa do wyroków NSA z dnia 10 i 30 października 2018 r., II OSK 1868/16, II OSK 1869/16, II OSK 1870/16, II OSK 2552/16, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2019/3.
Wojewoda M., Kilka uwag o definicji „stanu cywilnego” w nowej ustawie Prawo o aktach stanu cywilnego, „Metryka. Studia z zakresu prawa osobowego i rejestracji stanu cywilnego” 2014/2.
Wojewoda M., Małżeństwa jednopłciowe i związki partnerskie w polskim Rejestrze Stanu Cywilnego?, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 2017/103.
Wojewoda M., Transkrypcja aktu urodzenia dziecka, które zostało uznane za granicą, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2017/2.
Wojewoda M., Transkrypcja zagranicznego dokumentu stanu cywilnego – kilka uwag na temat ewolucji konstrukcji w prawie polskim, „Metryka. Studia z zakresu prawa osobowego i rejestracji stanu cywilnego” 2016/2.
Wojewoda M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 20C, Prawo prywatne międzynarodowe, red. M. Pazdan, Warszawa 2015.
Wojewoda M., W zagranicznym małżeństwie jednopłciowym, czyli… stanu wolnego? Uwagi na temat międzynarodowego uznawania stanu cywilnego, cz. 2, „Przedsiębiorczość i Zarządzanie” 2018/9.
Zachariasiewicz M., Klauzula porządku publicznego jako instrument ochrony materialnoprawnych interesów i wartości fori, Warszawa 2018.
Zachariasiewicz M., Transkrypcja aktów urodzenia dzieci par jednopłciowych, „Studia Prawo-Ekonomiczne” 2019/111.
Monika Jagielska
Autorka jest profesorem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, kierowniczką Zespołu Badań nad Europejskim Prawem Prywatnym Międzynarodowym (ORCID: 0000-0002-8649-945X).
Krystian Markiewicz
Autor jest profesorem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, prezesem Stowarzyszenia Sędziów Polskich IUSTITIA (ORCID: 0000-0002-7707-832X).
Kontrola nieuczciwych postanowień umownych a spory konsumenckie rozstrzygane w postępowaniach charakterystycznych – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 13.09.2018 r., C-176/17, Profi Credit Polska S.A. przeciwko Mariuszowi Wawrzoskowi, i postanowienia Trybunału Sprawiedliwości z 28.11.2018 r., C-632/17, Powszechna Kasa Oszczędności (PKO) Bank Polski S.A. w Warszawie przeciwko Jackowi Michalskiemu
W glosowanych orzeczeniach Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że polski model postępowania nakazowego, pozwalający na wydanie nakazu zapłaty wyłącznie na podstawie weksla lub wyciągu z ksiąg bankowych i przez to wykluczający możliwość́ kontroli przez sąd, czy umowa konsumencka zawiera postanowienia niedozwolone, nie jest zgodny z art. 6 ust. 1 i art. 7 ust. 1 dyrektywy 93/13. Autorzy, zgadzając się ze stanowiskiem Trybunału, prowadzą szersze wywody na temat kontroli klauzul niedozwolonych w obrocie z konsumentami, pozycji konsumenta w postępowaniu nakazowym, problemów powstających na tle sporów konsumenckich rozstrzyganych w postępowaniach charakterystycznych (przyspieszonych i zaocznych) i wreszcie możliwości wznowienia takich postępowań wskutek orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości.
Niniejsza publikacja, w części przygotowanej przez M. Jagielską, powstała w ramach realizacji projektu badawczego narodowego centrum nauki 2015/17/ B/HS5/01416, „Ochrona słabszej strony stosunku umownego”
Słowa kluczowe: nieuczciwe postanowienia umowne, dyrektywa 93/13, postępowanie nakazowe, ochrona konsumenta, wznowienie postępowania
Monika Jagielska
The author is a professor at the Faculty of Law, University of Sielsia in Katowice. She is the head of the Research Group on EU Private International Law (ORCID 0000-0002-8649-945X).
Krystian Markiewicz
The author is a professor at the Faculty of Law, University of Sielsia in Katowice. He is the President of the Polish Judges’ Association ‘Iustitia’ (ORCID: 0000-0002-7707-832X).
Review of Unfair Contract Terms and Consumer Disputes Settled in Special Proceedings. Commentary on Judgment of the Court of Justice of 13 September 2018, C-176/17, Profi Credit Polska S.A. v. Mariusz Wawrzosek, and Order of the Court of Justice of 28 November 2018, C-632/17, Powszechna Kasa Oszczędności (PKO) Bank Polski S.A. w Warszawie v. Jacek Michalski
In the commented decisions the CJEU ruled that the Polish model of order for payment proceedings, whereby an order for payment can be issued solely on the basis of a promissory note or bank ledger excerpts, and thus excluding the possibility of a court reviewing whether a consumer contract contains unfair terms, is inconsistent with Article 7(1) of Council Directive 93/13/EEC of 5 April 1993 on unfair terms in consumer contracts. The authors, agreeing with the position of the CJEU, discuss in a wider context some issues of the a court review of unfair terms in the consumer contracts, the position of consumers in order for payment proceedings, problems arising in case of consumer disputes resolved in special proceedings (summary proceedings and default procedings), and, finally, the possibility of resuming such proceedings as a result of the decision of the CJEU.
This publication, in the part prepared by M. Jagielska, was prepared within the framework of reseach project of the National Science Centre 2015/17/ B/HS5/01416, 'Protecting the Weaker Party in a Contractual Relationship'
Keywords: unfair contract terms, Directive 93/13, order for payment procedure, consumer protection, revision of procedure
Bibliografia / References:
Flejszar R. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, Komentarz do art. 1–729, red. A. Góra-Błaszczykowska, Warszawa 2016.
Góra-Błaszczykowska A. [w:] System Prawa Procesowego Cywilnego, t. 2, cz. 2, Postępowanie procesowe przed sądem pierwszej instancji, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2016.
Górski M., Orzeczenie prejudycjalne Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej jako podstawa wznowienia postępowania. Glosa do uchwały NSA z dnia 16 października 2017 r., I FPS 1/17, LEX 2017.
Jakubecki A., Postulat przymusu adwokacko-radcowskiego jako odpowiedź na wzrost formalizmu w KPC, https://prawo.gazetaprawna.pl/artykuly/1415974,przymus-adwokacko-radcowski-w-interesie-stron.htm (dostęp: 27.04.2020 r.).
Janiak A., Wierzytelności bankowe w postępowaniu nakazowym (uwagi na tle nowego art. 485 k.p.c.), „Państwo i Prawo” 2001/4.
Januchowski A., Wyciąg z ksiąg funduszu sekurytyzacyjnego jako podstawa wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym, „Palestra” 2009/7–8.
Kostwiński M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postepowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian, t. 2, red. T. Zembrzuski, Warszawa 2019.
Kostwiński M., Merytoryczne rozpoznanie sprawy w procesie cywilnym w ramach konstrukcji odwrócenia sporu, Warszawa 2019.
Łukańko B., Zapewnienie skuteczności orzeczeniom Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w polskiej procedurze cywilnej [w:] Zapewnienie efektywności orzeczeń sądów międzynarodowych w polskim porządku prawnym, red. A. Wróbel, Warszawa 2011.
Maliński M., Wznowienie postępowania sądowoadministracyjnego, prawomocne orzeczenie sądu administracyjnego, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiego. Glosa do uchwały NSA z dnia 16 października 2017 r., I FPS 1/17, OSP 2018/5.
Marciniak A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 2, Komentarz do art. 367–729, red. A. Marciniak, K. Piasecki, Warszawa 2016.
Markiewicz K. [w:] Dowody w postepowaniu cywilnym, red. L. Błaszczak, K. Markiewicz, E. Rudkowska-Ząbczyk, Warszawa 2010.
Matusiak-Frącczak M., Nakaz zapłaty przeciwko konsumentowi wyłącznie na podstawie weksla. Glosa do wyroku TS z dnia 13 września 2018 r., C-176/17, http://robertgrzeszczak.bio.wpia.uw.edu.pl/files/2012/10/matusiak-fracczak-magdalena-nakaz-zaplaty.pdf (dostęp: 27.04.2020 r.).
Nowak A., Uprzywilejowanie wierzytelności bankowych w postępowaniu nakazowym, „Monitor Prawniczy” 2001/23.
Taborowski M., Unijna odsiecz dla kredytobiorców, „Rzeczpospolita” z 28.5.2019 r.
Weitz K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, Warszawa 2016.
Weitz K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 3, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, Warszawa 2016.
Weitz K. [w:] System Prawa Procesowego Cywilnego, t. 3, Środki zaskarżenia, red. J. Gudowski, Warszawa 2013.
Weitz K., Wpływ prawa Unii Europejskiej na krajowe prawo procesowe cywilne, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2019/2.
Weitz K., Wyrok zaoczny oddalający powództwo, „Polski Proces Cywilny” 2011/3.
Wengerek E., Wyrok zaoczny w świetle orzecznictwa i nauki cywilnoprocesowej PRL, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1964/3.
Zalasiński A., Glosa do uchwały NSA z dnia 16 października 2017 r., I FPS 1/17, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2018/2.
Zembrzuski T., Badanie właściwości miejscowej sądu w sprawach z udziałem konsumentów z perspektywy prawa wspólnotowego [w:] Ars in vita. Ars in iure. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Januszowi Jankowskiemu, red. A. Barańska, S. Cieślak, Warszawa 2018.
Karol Piwoński
Autor jest studentem na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego (ORCID: 0000-0003-3261-1159).
Charakter i skutki Europejskiej Inicjatywy Obywatelskiej – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 19.12.2019 r., C-418/18, Puppinck i in. przeciwko Komisji Europejskiej
W komentowanym wyroku Trybunał Sprawiedliwości po raz pierwszy wypowiedział się w przedmiocie Europejskiej Inicjatywy Obywatelskiej, której udało się uzyskać wymagany milion deklaracji poparcia obywateli Unii. Rozstrzygnął przy tym sporną kwestię zaskarżalności komunikatu Komisji, w którym ta przedstawia prawne i polityczne wnioski oraz informuje o działaniach, jakie zamierza podjąć w odpowiedzi na inicjatywę. Komunikat podlega ograniczonej kontroli sądowej, a Komisja co do zasady nie ma obowiązku zainicjowania zmian legislacyjnych postulowanych przez obywateli Unii. Autor analizuje charakter rzeczonego komunikatu, jak również kształt instytucji Europejskiej Inicjatywy Obywatelskiej wynikający z wyroku C-418/18, Puppinck, oraz rozważa możliwy wpływ tej instytucji na system prawodawczy Unii.
Słowa kluczowe: Europejska Inicjatywa Obywatelska, komunikat Komisji Europejskiej, art. 263 TFUE, kontrola sądowa, quasi-monopol inicjatywy prawodawczej Komisji
Karol Piwoński
The author is a student at the Faculty of Law and Administration, University of Warsaw (ORCID: 0000-0003-3261-1159).
The Nature and Effects of the European Citizens’ Initiative. Commentary on Court of Justice Judgment of 19 December 2019, C-418/18 P, Puppinck and Others v. Commission
In the Puppinck and Others v. European Commission judgment the Court ruled for the first time on the European Citizens' Initiative, which succeeded in gathering the required one million statements of support from EU citizens. The final stage of such an initiative is a communication from the Commission containing the legal and political conclusions and the actions it intends to take. Contrary to the opinion expressed in the literature, the Court found the communication contestable by means of an action for annulment. However, judicial review of the communication is limited. The Commission has a wide margin of discretion and is not obliged to take into account the legislative proposals of citizens of the Union, provided that the inaction was sufficiently justified and the Commission has not committed manifest errors of assessment. The author analyses the nature of the Commission communication as well as the shape of the European Citizens’ Initiative resulting from the Puppinck judgment and considers the possible impact of that procedure on the Union's legislative system.
Keywords: European Citizens’ Initiative, communication from the European Commission, Article 263 TFEU, judicial review, Commission’s near-monopoly of legislative initiative
Bibliografia / References:
Barcz J., Inicjatywa obywatelska – aspekty prawne i instytucjonalne, „Europejski Przegląd Sądowy” 2011/10.
Jabłoński M., Demokracja partycypacyjna w Unii Europejskiej. Rozważania na tle wprowadzenia instytucji obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej, „Przegląd Sejmowy” 2010/4.
Krajewski M., Przesłanki dopuszczalności skargi na nieważność aktu UE z art. 263 ust. 4 TFUE, „Państwo i Prawo” 2018/2.
Pisz M., Obywatelska inicjatywa ustawodawcza z art. 118 ust. 2 Konstytucji RP oraz europejska inicjatywa obywatelska – przedstawienie i porównanie obu instytucji, „Przegląd Prawa Publicznego” 2014/11.
Sieniawska K., Europejska inicjatywa obywatelska to pierwsze tak poważne narzędzie quasi-prawotwórcze oddane bezpośrednio obywatelom. Rozmowa z europosłanką Różą Thun, „CASUS” 2011/61.
Vogiatzis N., Between discretion and control: Reflections on the institutional position of the Commission within the European citizens' initiative process, „European Law Journal” 2017/3–4.
dr hab. Monika Niedźwiedź
Autorka jest adiunktem w Katedrze Prawa Europejskiego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (ORCID: 0000-0002-4822-6119).
Intensywność sądowej kontroli zasady proporcjonalności w działaniach instytucji unijnych podejmowanych w obszarach, w których przyjmowane środki prawne wymagają dokonania kompleksowej oceny sytuacji – wprowadzenie i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 13.11.1990 r., C-331/88, The Queen przeciwko Minister of Agriculture, Fisheries and Food i Secretary of State for Health, ex parte: Fedesa i inni
Wyrok w sprawie Fedesa zasługuje na zaliczenie do jednych z ważniejszych dla rozwoju europejskiego prawa administracyjnego, ponieważ istotnym zagadnieniem ogniskującym rozważania Trybunału jest w nim specyfika kompetencji instytucji unijnej w danej dziedzinie i związany z tym margines swobody przy realizowaniu polityki unijnej, rzutująca na intensywność sądowej kontroli przestrzegania zasad ogólnych prawa unijnego, takich jak zasada pewności prawa i zasada proporcjonalności. Dotyczy to działań podejmowanych w obszarach, w których podejmowane środki prawne wymagają dokonania kompleksowej oceny sytuacji, nie tylko pod względem prawnym, ale i ekonomicznym, warunkując rodzaj i zasięg środków, które mają zostać przyjęte.
Słowa kluczowe: zasady ogólne, pewność prawa, zasada proporcjonalności, uprawnione oczekiwania, retroaktywność
dr hab. Monika Niedźwiedź
The author is an assistant professor at the Chair of EU law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Krakow (ORCID: 0000-0002-4822-6119).
The Intensity of Judicial Review of the Principle of Proportionality in the Areas Where the Adopted Legal Measures Require a Comprehensive Assessment of Situation. Introduction and Judgment of the Court of Justice of 13 November 1990, C-331/88, The Queen v Minister of Agriculture, Fisheries and Food and Secretary of State for Health, ex parte: Fedesa and Others
The Fedesa judgment deserves to be classified as one of the most important judgments for the development of European administrative law. An important issue on which the Court's considerations focus is the particular nature of the competences of an EU institution in a given field and the associated margin of discretion in implementing EU policy affecting the intensity of judicial review of compliance with general principles of Union law, such as the principle of legal certainty and the principle of proportionality. This applies to actions taken in areas where legal measures require a comprehensive assessment of situation, not only in legal terms, but also in economic terms, which assessment determines the type and scope of measures to be adopted.
Keywords: general principles, legal certainty, principle of proportionality, legitimate expectations, retroactivity
Bibliografia / References:
ChalmersD., Davies G., Monti G., European Union Law, Cambridge 2014.
Craig P., EU Administrative Law, Oxford 2012.
Frąckowiak-Adamska A., Zasada proporcjonalności jako gwarancja swobód rynku wewnętrznego Wspólnoty Europejskiej, Warszawa 2009.
Hofmann H.C.H., Rowe G.C., Türk A.H., Administrative Law and Policy of the European Union, Oxford 2011.
Maliszewska-Nienartowicz J., Zasada proporcjonalności w prawie Wspólnot Europejskich, Toruń 2007.
Mendes J. (red.), EU executive discretion and the limits of law, Oxford 2019.
Mendes J., Executive discretion in the EU: Between National Traditions and EU Law [w:] EU executive discretion and the limits of law, red. J. Mendes, Oxford 2019.
Miąsik D., Komentarz do artykułu 5 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską [w:] Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską. Komentarz, t. 1, red. A. Wróbel, Warszawa 2012.
Siwior P., Ramy prawne sporządzania oceny skutków regulacji i jej znaczenie dla kontroli realizacji zasady proporcjonalności w prawie UE (perspektywa orzecznicza TS UE), „Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego”, 2019/17.
Tridimas T., The General Principles of EC Law, Oxford 2006.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego
dr Michalina Szpyrka (autorka jest starszym asystentem sędziego w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego, ORCID: 0000-0001-7678-5287)
Case law of the Supreme Court
dr Michalina Szpyrka (the author is a senior judge’s assistant at the Labour Law and Social Security Chamber of the Supreme Court, ORCID: 0000-0001-7678-5287)
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego
dr Robert Talaga (autor jest starszym referendarzem w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Poznaniu, ORCID: 0000-0002-5281-2188)
Case law of the Supreme Administrative Court
dr Robert Talaga (the author is a senior court referendary at the Provincial Administrative Court in Poznań, ORCID: 0000-0002-5281-2188)
Bibliografia / References:
Sieńczyło-Chlabicz J., Postępowanie o unieważnienie prawa [w:] System Prawa Handlowego, t. 3, Prawo własności przemysłowej, red. E. Nowińska, K. Szczepanowska-Kozłowska, Warszawa 2015.
