Możliwości nagradzania skazanych w prawie karnym wykonawczym jako przykład sankcji pozytywnejdr Izabela Jankowska-Prochot
adiunkt, Wyższa Szkoła Bankowa w Warszawie, pracownik Komendy Głównej Policji w Warszawie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7252-2623
Możliwości nagradzania skazanych w prawie karnym wykonawczym jako przykład sankcji pozytywnej
Celem niniejszego artykułu jest analiza treści art. 137 i art. 138 Kodeksu karnego wykonawczego. W pierwszym z nich ustawodawca stwarza możliwość przyznawania nagród zarówno skazanym wyróżniającym się dobrym zachowaniem w czasie odbywania kary, jak i skazanym, których w ten sposób chce zachęcić do poprawy zachowania. W drugim z kolei wylicza nagrody, które ww. osadzeni mogą otrzymać. Podstawową płaszczyznę rozważań stanowią w tym wypadku dwa typy pytań badawczych opracowanych w ramach metodologii stworzonej przez prof. dr hab. Pawła Chmielnickiego oraz Jego Zespół. Pierwszy z nich pozwala na ustalenie, czy charakteryzowana przez autorkę instytucja normatywna jest sankcją, drugi zaś, jaki jest jej rodzaj.
Słowa kluczowe: nagrody, skazani, kara pozbawienia wolności, sankcja pozytywna, resocjalizacja, odziaływanie penitencjarne
dr Izabela Jankowska-Prochot
Assistant Professor at the WSB University in Warsaw, Employee of the Police Headquarters in Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7252-2623
Possibilities of rewarding convicts in executive criminal law as an example of a positive sanction
The aim of the article is to analyse the content of Article 137 and Article 138 of the Polish Executive Penal Code. In Article 137 the legislator creates the possibility to grant rewards to convicts who exhibit good behaviour while serving a sentence as well as to convicts who are to be encouraged in this way to improve their behaviour. In Article 138 of the Polish Executive Penal Code the rewards that convicts may receive are listed. The basic ground for consideration in this case are two types of research questions developed within the research methodology created by Professor Paweł Chmielnicki and his Research Team. The first of them makes it possible to establish whether the normative institution described by the author is a sanction, and the second one – what kind of a sanction it is.
Keywords: rewards, convicts, imprisonment, positive sanction, resocialisation, penitentiary impact
Bibliografia / References
Bielecki M., Ochrona godności osoby skazanej w prawie karnym wykonawczym. Wybrane aspekty, „Zeszyty Naukowe KUL” 2018/1 (60).
Chmielnicki P., Sankcje prawne w nowym ujęciu. Cele poznawcze, definicja, kryteria klasyfikacji, „Przegląd Prawa Publicznego” 2017/1.
Czapów Cz., Wychowanie resocjalizujące, Warszawa 1980.
Franków P., Nagrody i kary dyscyplinarne w systemie oddziaływań penitencjarnych, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 2011/27.
Goffman E., Charakterystyka instytucji totalnych [w:] Elementy teorii socjologicznych, red. W. Derczyński, A. Jasińska-Kania, J. Szacki, Warszawa 1975.
Gordon M., Psychologiczne bariery procesu resocjalizacji [w:] Wiedza, doświadczenie, praktyka: interdyscyplinarne spojrzenie na problemy społeczne, red. M. Marczak, B. Pastwa-Wojciechowska, M. Błażek, Gdańsk 2010.
Jankowska-Prochot I., Możliwość odbywania kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego jako przykład sankcji pozytywnej, „Przegląd Prawa Publicznego” 2019/4.
Jankowska-Prochot I., Możliwość odbywania przez dorosłego kary pozbawienia wolności w zakładzie karnym dla młodocianych i korzystanie z uprawnień takich jak młodociani jako przykład sankcji pozytywnej, „Przegląd Prawa Publicznego” 2022/1.
Jankowska-Prochot I., Reklasyfikacja skazanych jako przykład sankcji pozytywnych w polskim prawie karnym wykonawczym, „Przegląd Prawa Publicznego” 2020/11.
Jaworska A., Leksykon resocjalizacji, Kraków 2012.
Kędzierski W., Deprywacyjne oraz subkulturowe aspekty odbywania kary pozbawienia wolności, „Probacja” 2017/1.
Łukaszewski W., Teoria zachowania się a problem kary, Warszawa 1971.
Niewiadomska I., Osobowościowe uwarunkowania skuteczności kary pozbawienia wolności, Lublin 2007.
Rzepliński A., Wpływ wykonywania kary pozbawienia wolności na sytuację rodzinną skazanego, Warszawa 1978.
Stańdo-Kawecka B., Pukanie do celi, „Forum Penitencjarne” 2006/1.
Szymanowski T., Prawo karne wykonawcze z elementami polityki karnej i penitencjarnej, Warszawa 2017.
Świergała A., Łączność skazanych ze światem zewnętrznym – kontakty poza murami zakładu karnego, „Studenckie Zeszyty Naukowe UMCS” 2019/22 (41).
Andrzej Janus
Stowarzyszenie Badań Nad Źródłami i Funkcjami Prawa „FONTES”, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9937-2725
Udział w autorstwie tekstu – 50%
Mateusz Białopolski
Stowarzyszenie Badań Nad Źródłami i Funkcjami Prawa „FONTES”, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1919-7662
Udział w autorstwie tekstu – 50%
Pielęgniarka jako panaceum na problemy służby zdrowia. Uprawnienia pielęgniarek i położnych nadane ustawą z 22.07.2014 r. o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej oraz niektórych innych ustaw
Nowe uprawnienia nadane grupie zawodowej pielęgniarek i położnych ustawą z 22.07.2014 r. o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej oraz niektórych innych ustaw zmuszają do zbadania, czy ustawodawca uznał pielęgniarki i położne za panaceum na problemy służby zdrowia. Nadane uprawnienia obejmują szczególnie kluczową część podstawowych obowiązków lekarzy takich jak samodzielne prowadzenie procesu leczenia pacjenta (w szczególności ordynowanie leków, wypisywanie recept oraz kierowanie na badania specjalistyczne). Pielęgniarkom i położnym umożliwia się również podejmowanie decyzji o kontynuacji leczenia zaleconego przez lekarza (w tym lekarza specjalistę) poprzez możliwość wypisywania recept celem kontynuacji leczenia. Niniejsza publikacja powstała w oparciu o metodę badawczą stosowaną przez Stowarzyszenie Badań nad Źródłami i Funkcjami Prawa „Fontes”. Zastosowanie tej metody umożliwia poznanie problemu wraz z szeroką analizą aktorów procesu prawotwórczego i realnych skutków legislacji. W wyniku przeprowadzonej analizy stwierdza się, że jedynie ułamek uprawnionych do korzystania pielęgniarek i położnych realizuje się, korzystając z nowych uprawnień, a wprowadzona nowelizacja zaostrzyła znany od pokoleń konflikt w środowisku medycznym. Wskazuje się również, że w związku z brakiem „diagnozy pielęgniarskiej” w koszyku świadczeń podstawowych niemal niemożliwe jest wykorzystanie nadanych uprawnień w publicznej służbie zdrowia. Każda koncepcja mająca na celu poprawę dostępu do opieki medycznej oraz poprawę odbioru społecznego publicznej służby zdrowia zasługuje na pochwałę, jednak co potwierdza niniejszy przypadek, wymaga znacznie szerszej analizy. Średni wiek aktywnej zawodowo pielęgniarki i położnej, niski status społeczny pielęgniarki wśród zawodów medycznych czy w końcu brak gratyfikacji finansowej w zamian za korzystanie z nowych uprawnień (skutkujące zwiększeniem odpowiedzialności cywilnej) stoi za skutecznym zniechęceniem grupy zawodowej pielęgniarek i położnych do uleczenia służby zdrowia przy korzystaniu z nowych uprawnień. Zastosowanie przedstawionej w publikacji konwalidacji omawianej legislacji ma szansę spowodować znaczne zainteresowanie nabywaniem nowych uprawnień, może przyczynić się również do ograniczenia opuszczania kraju przez pielęgniarki niezwłocznie po zakończonych studiach. Poruszane problemy wymagają również znacznie szerzej zakrojonej analizy doprowadzającej do odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób pomóc ustawodawcy uniknąć tak kardynalnych błędów przy tworzeniu kolejnych nowelizacji.
Słowa kluczowe: pielęgniarki, położne, nowe uprawnienia, Fontes, panaceum
Andrzej Janus
Association for Research on the Sources and Functions of Law “FONTES”, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9937-2725
Contribution to the authorship of the text – 50%
Mateusz Białopolski
Association for Research on the Sources and Functions of Law “FONTES”, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1919-7662
Contribution to the authorship of the text – 50%
The nurse as a cure-all for healthcare problems. Powers of nurses and midwives granted by the Act of 22 July 2014 amending the Act on the profession of nurse and midwife and some other acts
The new powers granted to the occupational group of nurses and midwives by the Act of 22 July 2014 amending the Act on the professions of nurses and midwives and certain other acts force us to examine whether the legislator considered nurses and midwives as a cure-all for the problems of the healthcare system. The granted powers include a particularly crucial part of the basic duties of doctors, such as the independent handling of a patient's treatment process (in particular, prescribing medications, prescriptions and referring to specialist examinations). Nurses and midwives are also empowered to decide on the continuation of treatment prescribed by a doctor (including a specialist doctor) by being able to write prescriptions for the continuation of a treatment. The publication is based on the research method used by the Association for Research on the Sources and Functions of Law “FONTES”. Its application makes it possible to learn about the problem together with an extensive analysis of the actors of the law-making process and the real effects of legislation. As a result of the conducted analysis, it is concluded that only a fraction of the authorised nurses and midwives use their new powers, and the introduced amendment has exacerbated the conflict in the medical environment known for generations. It is also indicated that due to the lack of a “nurse diagnosis” in the basket of basic services, it is almost impossible to use the powers granted in the public healthcare system. Any concept aimed at improving access to medical care and improving public perception of public health service deserves praise, but as confirmed in this case, it requires a much broader analysis. The average age of professionally active nurses and midwives, the low social status of nurses among the medical professions or, finally, the lack of financial gratification in exchange for the use of the new powers (resulting in increased civil liability) are responsible for effectively discouraging this professional group from curing the healthcare system by using these new powers. The application of the presented in this publication validation of the discussed legislation has a chance to generate considerable interest in acquiring new qualifications, and may also contribute to limiting the number of nurses leaving the country immediately after completing their studies. The problems raised also require a much broader analysis, leading to an answer to the question of how to help the legislator avoid such cardinal errors when creating subsequent amendments.
Keywords: nurses, midwives, new powers, Fontes, cure-all
Bibliografia/References
Kurowska A., Pielęgniarki i położne nie wypisują recept. Ale są wyjątki, https://www.politykazdrowotna.com/50981,pielegniarki-i-polozne-nie-wypisuja-recept-ale-sa-wyjatki.
Liczba pielęgniarek i położnych zarejestrowanych i zatrudnionych, https://nipip.pl/liczba-pielegniarek-poloznych-zarejestrowanych-zatrudnionych.
Omyła-Rudzka M., Opinie na temat funkcjonowania opieki zdrowotnej, „Komunikat z Badań” 2018/89, CBOS.
Ponad 7 tys. pielęgniarek i położnych wystawia recepty, https://www.politykazdrowotna.com/54158,ponad-7-tys-pielegniarek-i-poloznych-wystawia-recepty.
Zdrowie i ochrona zdrowia w 2018 r., Główny Urząd Statystyczny, Warszawa – Kraków 2019.
dr hab. Beata Stępień-Załucka
Profesor Uniwersytetu Rzeszowskiego, Kolegium Nauk Społecznych, Instytut Nauk Prawnych, Uniwersytet Rzeszowski, adwokat, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1802-680X
Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu a prokuratura. Refleksje po ponad 20 latach funkcjonowania Instytutu
Instytut Pamięci Narodowej (IPN) – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi nie jest organem konstytucyjnym. Mimo to odgrywa w Polsce ważną rolę. Przede wszystkim bada historię i edukuje. Jednak w ciągu 20 lat od uchwalenia ustawy jego rola uległa zmianie. Dlatego dziś coraz częściej w nauce i przestrzeni publicznej można usłyszeć głosy o potrzebie likwidacji tej instytucji. Jednym z nich jest projekt lewicy, który uzasadniono tym, że IPN wyczerpał przestrzeń badawczą. W artykule przedstawiono kontrargumenty dla takiego rozwiązania, omówiono dotychczasową działalność IPN i na jej podstawie postawiono tezę o konieczności zmian organizacyjnych w zakresie działania IPN. Istotą przedstawionej propozycji jest przeniesienie pionu śledczego do jednostek specjalizujących się w tych sprawach na poziomie prokuratur okręgowych, przy pozostawieniu pozostałych funkcji samemu Instytutowi. Propozycja takiego rozwiązania wynika z faktu, że w ocenie Autora nie są już aktualne powody, dla których w IPN utworzono odrębny pion prokuratorski.
Słowa kluczowe: Instytut Pamięci Narodowej – Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, prokuratura, organizacja prokuratury, struktura prokuratury
dr hab. Beata Stępień-Załucka
Professor at the University of Rzeszow, Collegium of Social Studies, Institute of Legal Sciences, University of Rzeszow, attorney, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1802-680X
Institute of National Remembrance – Commission for the Prosecution of Crimes against the Polish Nation vs. the Public Prosecutor's Office. Reflections after more than 20 years of the Institute's functioning
The Institute of National Remembrance – Commission for the Prosecution of Crimes against the Polish Nation is not a constitutional body. Nevertheless, it plays an important role in Poland. Above all, it studies history and educates. However, in the 20 years since the law was passed its role has changed. Therefore, today more and more voices in science and public space can be heard about the need to liquidate this institution. One of them is the left-wing project, which was justified by the fact that the Institute of National Remembrance has exhausted its research space. The article presents counterarguments for such a solution, it discusses the hitherto activity of the IPN and on its basis puts forward a thesis on the necessity of organisational changes in the scope of the activities of the IPN. The essence of the presented proposal is to transfer the investigative division to units specialising in these matters at the level of district prosecutors' offices, while leaving the remaining functions to the Institute itself. The proposal for such a solution results from the fact that, in the author's opinion, the reasons for which a separate prosecution division was created in the IPN are no longer valid.
Keywords: The Institute of National Remembrance (IPN) – Commission for the Prosecution of Crimes against the Polish Nation, public prosecutor's office, organisation of the public prosecutor's office, structure of the public prosecutor's office
Bibliografia / References
Burzyński P., Stanek G., O konieczności reformy prokuratury w Polsce – uwagi krytyczne na tle polskich doświadczeń w kształtowaniu ustroju prokuratury [w:] Konieczne i pożądane zmiany ustroju prokuratury w Polsce, red. M. Mistygacz, Warszawa 2020.
Gajda A., Międzynarodowy standard niezależności prokuratury [w:] Minister Sprawiedliwości a prokuratura. W poszukiwaniu optymalnego modelu relacji, red. M. Mistygacz, G. Kuca, P. Mikuli, Kraków 2021.
Informacja o działalności IPN w okresie od 1 stycznia 2020 do 31 grudnia 2020, https://ipn.gov.pl/pl/o-ipn/informacje-o-dzialalnos/143381,w-okresie-1-stycznia-2020-r-31-grudnia-2020-r.html.
Janikowski G., Sejm za przyjęciem informacji Instytutu Pamięci Narodowej na temat działalności w 2020 r., https://dzieje.pl/wiadomosci/sejm-za-przyjeciem-informacji-instytutu-pamieci-narodowej-na-temat-dzialalnosci-w-2020-r.
Leszczyński A., Lewica chce zlikwidować IPN i powołać Instytut Ochrony Konstytucji, https://oko.press/lewica-chce-zlikwidowac-ipn-i-powolac-instytut-ochrony-konstytucji/.
Maciejewski J., Likwidacji IPN nie da się przeprowadzić. Ten postulat lewicy jest skierowany do lewicowych oszołomów i byłych eSBeków, https://wpolityce.pl/polityka/551658-10-powodow-z-powodu-ktorych-ipnu-nie-da-sie-zlikwidowac.
Mazowiecka L., Prokuratura w Polsce 1918–2014, Warszawa 2015.
Mistygacz M., Modernizacja prokuratury jako warunek poprawy jakości przestrzeni wymiaru sprawiedliwości w Polsce [w:] Konieczne i pożądane zmiany ustroju prokuratury w Polsce, red. M. Mistygacz, Warszawa 2020.
Mistygacz M., Niezależność ustrojowa prokuratury [w:] Prokuratura w Polsce w XXI wieku. Wyzwania ustrojowe i procesowe, red. M. Mistygacz, Warszawa 2019.
Stadnicki T., Funkcja śledcza Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, „Prokuratura i Prawo” 2006/9.
Wyrzykowski M., Ustawa o Instytucie Pamięci Narodowej przed Trybunałem Konstytucyjnym, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2018/40.
Zięba-Załucka H., Prokuratura w nowej ustawie z 2016 r. Eksperyment z podległością władzy wykonawczej, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2016/5.
dr Janusz Konecki
Krajowa Szkoła Sądownictwa i Prokuratury, Sąd Rejonowy Lublin – Wschód w Lublinie z siedzibą w Świdniku, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3226-6650
Oświadczenie majątkowe i status osoby na eksponowanym stanowisku politycznym (PEP) jako instrumenty przeciwdziałania korupcji wśród sędziów
Analizie poddano zagadnienia dotyczące korupcji, odpowiedzialności karnej za korupcję i dwóch instrumentów jej przeciwdziałania wśród sędziów – oświadczenia majątkowego oraz statusu osoby na eksponowanym stanowisku politycznym (PEP). Instrumenty te pozwalają na kontrolę stanu majątku oraz konkretnych transakcji zawieranych przez osoby posiadające status PEP. Instrumenty te w wystarczający sposób pozwalają na ustalenie, czy przyrost majątku sędziego znajduje pokrycie w jego dochodach i czy nie doszło do zachowań korupcyjnych. Przedstawiono regulacje prawne dotyczące obu instrumentów, zasady z nimi związane. Zwrócono uwagę na potrzebę ujednolicenia treści oświadczenia majątkowego składanego przez sędziów, rozważenia zasadności jego jawności oraz określenia katalogu okoliczności, które prowadzić będą do uznania, że zachodzą przesłanki do utajnienia oświadczenia majątkowego. Wskazano, że zasadne jest rozważenie poddania negatywnej decyzji właściwego prezesa sądu apelacyjnego i Ministra Sprawiedliwości co do utajnienia oświadczenia majątkowego kontroli sądowej. Konieczne jest także doprecyzowanie katalogu osób posiadających status PEP w wymiarze sprawiedliwości.
Słowa kluczowe: korupcja, polityka antykorupcyjna, oświadczenie majątkowe, osoba na eksponowanym stanowisku politycznym
dr Janusz Konecki
Polish National School of Judiciary and Public Prosecution, District Court Lublin-Wschód in Lublin with its seat in Swidnik, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3226-6650
Assets declarations and politically exposed person (PEP) status as instruments of counteracting corruption among judges
The article analyses issues concerning corruption, criminal liability for corruption and two instruments for counteracting it among judges – asset declarations and the politically exposed person (PEP) status. These instruments make it possible to control the state of assets and specific transactions concluded by persons with a PEP status. They make it possible to sufficiently determine whether the growth of a judge's assets is covered by his/her income or whether corrupt behaviour has occurred. The text presents the legal regulations relating to both instruments and the rules related to them, as well as the need to standardise the content of the declaration of assets submitted by judges, to consider the legitimacy of its openness and to define a catalogue of circumstances that will lead to the recognition that there are grounds for classifying the declaration of assets. It was indicated that it is justified to consider subjecting a negative decision of the competent president of the court of appeal and the Minister of Justice to classify a declaration of assets to judicial review. It is also necessary to clarify the catalogue of persons with PEP status in the judiciary.
Keywords: corruption, anti-corruption policy, asset declaration, politically exposed person
Bibliografia / References
Anticorruption Fact Sheet, https://www.worldbank.org/en/news/factsheet/2020/02/19/anticorruption-fact-sheet.
Bachmat P., Przestępstwa sprzedajności i przekupstwa (analiza dogmatyczna i praktyka ścigania), IWS, Warszawa 2005, https://iws.gov.pl/wp-content/uploads/2018/08/P-Bachmat-Przest%C4%99pstwa-sprzedajno%C5%9Bci-i-przekupstwa-2005.pdf.
Bejda E., Przedmowa, „Przegląd Antykorupcyjny” 2019/1.
Brol M., Ekonomiczne, instytucjonalne i kulturowe uwarunkowania korupcji, Wrocław 2015.
Dąbrowski Ł.D., Przestępczość korupcyjna w świetle prawa międzynarodowego, Warszawa 2018.
Dąbrowski Ł.D., Standardy postępowania funkcjonariuszy publicznych w świetle dokumentów międzynarodowych dotyczących zwalczania i zapobiegania korupcji, „Studia Prawnicze” 2015/1.
Feliga P. (red.), Odpowiedzialność dyscyplinarna i oświadczenia majątkowe sędziów, IWS, Warszawa 2016.
Iwański M., Odpowiedzialność karna za przestępstwa korupcyjne, Kraków 2016.
Jak walczyć z korupcją? Zasady tworzenia i wdrażania strategii antykorupcyjnej dla Polski, Warszawa 2010.
Jasiński W., Osoby na eksponowanych stanowiskach politycznych. Przeciwdziałanie korupcji i praniu pieniędzy, Warszawa 2012.
Kołecki B. [w:] I. Hayduk-Hawrylak, B. Kołecki, A. Wleklińska, Prawo o ustroju sądów powszechnych. Komentarz, Warszawa 2018.
Łukaszewicz A., Sędziowie: w polskich sądach nie ma korupcji, https://www.rp.pl/Sedziowie-i-sady/301319912-Sedziowie-w-polskich-sadach-nie-ma-korupcji.html.
Obszary przestępczości korupcyjnej w Polsce w latach 2018–2019, https://cba.gov.pl/pl/antykorupc/publikacje/publikacje-w-jezyku-po/4387,Obszary-przestepczosci-korupcyjnej-w-Polsce-w-latach-20182019.html.
Ocena polskiego sądownictwa w świetle badań, raport Fundacji Court Watch Polska, Warszawa 2017.
Opinia CCJE Nr 21 (2018), Zapobieganie korupcji wśród sędziów, https://rm.coe.int/ccje-2018-3e-avis-21-ccje-en-pl/16809cd20a.
Public Office, Private Interests: Accountability through Income and Asset Disclosure, http://documents1.worldbank.org/curated/en/734201468152086402/pdf/Public-office-private-interests-accountability-through-income-and-asset-disclosure.pdf.
Romański M., Czy CBA i aparat sądowniczy w Polsce są skuteczne w walce z korupcją, „Przegląd Nauk o Obronności” 2017/3.
Szulik M., Analiza unijnych rozwiązań legislacyjnych w zakresie prawa antykorupcyjnego [w:] Korupcja i Antykorupcja. Wybrane zagadnienia. Część I, red. J. Kosiński, K. Krak, A. Korman, Warszawa 2012.
dr Paweł Czarnecki
adiunkt, Katedra Postępowania Karnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0905-2996
Prawa i obowiązki pokrzywdzonego w postępowaniach dyscyplinarnych w polskim systemie prawnym
W artykule przedstawiono pozycję pokrzywdzonego w postępowaniach dyscyplinarnych, jakie istnieją w polskim systemie prawnym. Autor, wychodząc od formuły „odpowiedniego stosowania przepisów” Kodeksu postępowania karnego, prezentuje trzy możliwe sposoby interpretacji zakresu uprawnień tego uczestnika postępowania, a następnie formułuje postulaty zawężającej wykładni przepisów o pokrzywdzonym. W tekście przedstawiono prawa i obowiązki pokrzywdzonego w zawodach, gdzie przewidziano ten typ odpowiedzialności.
Słowa kluczowe: odpowiedzialność dyscyplinarna, postępowanie dyscyplinarne, delikt dyscyplinarny, pokrzywdzony, ofiara
dr Paweł Czarnecki
Assistant Professor, Department of Criminal Procedure, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Cracow, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0905-2996
The rights and obligations of a victim in disciplinary proceedings in the Polish legal system
This article presents the status of a victim in disciplinary proceedings under Polish law. The author, starting from the formula of “appropriate application of the provisions” of the Polish Code of Criminal Procedure, presents three possible ways of interpreting the scope of rights of this participant in the proceedings, and then formulates postulates for a restrictive interpretation of the provisions on the victim. The text discusses the rights and obligations of a victim in professions where such liability is applicable.
Keywords: disciplinary liability, disciplinary proceedings, disciplinary offence, victim
Bibliografia / References
Błachnio-Parzych A., Przepisy odsyłające systemowo (Wybrane zagadnienia), „Państwo i Prawo” 2003/1.
Czarnecki P., Odpowiednie stosowanie przepisów prawa karnego w postępowaniach represyjnych [w:] Postępowanie karne a inne postępowania represyjne, red. P. Czarnecki, Warszawa 2016.
Czarnecki P., Postępowanie dyscyplinarne wobec osób wykonujących prawnicze zawody zaufania publicznego, Warszawa 2013.
Czarnecki P., Status obwinionego w postępowaniach dyscyplinarnych w polskim systemie prawnym, „Przegląd Prawa Publicznego” 2017/4.
Giętkowski R., Odpowiedzialność dyscyplinarna w prawie polskim, Gdańsk 2013.
Nowacki J., Odpowiednie stosowanie przepisów prawa, „Państwo i Prawo” 1964/3.
Olechnowicz B., Uprawnienia pokrzywdzonego, „Palestra” 1962/8.
Wronkowska S., Zieliński M., Komentarz do zasad techniki prawodawczej z dnia 20 czerwca 2002 r., Warszawa 2012.
dr Agata Cebera
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7921-8779
„Zaprzestanie naruszania prawa” jako przesłanka zastosowania art. 189f § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego
Przedmiot opracowania stanowi analiza dylematów interpretacyjnych powstałych na tle praktycznego zastosowania instytucji odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej, o której mowa w art. 189f § 1 pkt 1 k.p.a., w tym w szczególności problem wykładni zwrotu „zaprzestanie naruszania prawa” będącego jedną z przesłanek jego zastosowania. Istota zarysowanych wątpliwości dotyczy oceny, czy przepis ten może znaleźć zastosowanie do naruszeń prawa o charakterze jednorazowym.
Słowa kluczowe: administracyjne kary pieniężne, postępowanie administracyjne, odstąpienie od ukarania
dr Agata Cebera
Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Cracow, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-7921-8779
“Cessation of violation of law” as a condition for the application of Article 189f § 1 point 1 of the Polish Code of Administrative Procedure
The subject of the article is an analysis of the interpretation dilemmas arising from the practical application of the institution of waiving the administrative fine referred to in Article 189f § 1 point 1 of the Polish Code of Administrative Procedure, including in particular the problem of interpretation of the phrase “cessation of violation of law”, which is one of the conditions for its application. The essence of the doubts outlined concerns the assessment of whether this provision can be applied to violations of law of a one-off nature.
Keywords: administrative pecuniary penalties, administrative proceedings, waiver of punishment
Bibliografia / References
Adamiak B. [w:] B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2017.
Cebera A., Firlus J.G., Jakość techniczno-legislacyjna działu IVa Kodeksu postępowania administracyjnego [w:] Fenomen prawa administracyjnego, red. W. Jakimowicz, M. Krawczyk, I. Niżnik-Dobosz, Warszawa 2019.
Cebera A., Firlus J.G. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. H. Knysiak-Sudyka, LEX 2019.
Gajewski S., Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2017.
Jabłoński M. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. M. Wierzbowski, A. Wiktorowska, Legalis 2021.
Krawczyk A. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. Z. Kmieciak, W. Chróścielewski, Warszawa 2019.
Staniszewska L., Administracyjne kary pieniężne: studium z zakresu prawa administracyjnego materialnego i procesowego, Poznań 2017.
Stankiewicz R. [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. R. Hauser, M. Wierzbowski, Warszawa 2018.
Wróbel A. [w:] M. Jaśkowska, M. Wilbrandt-Gotowicz, A. Wróbel, Komentarz aktualizowany do Kodeksu postępowania administracyjnego, LEX 2021.
dr Angelika Kurzawa
adiunkt, Katedra Prawa Administracyjnego, Konstytucyjnego i Prawa Pracy, Wydział Prawa i Administracji, Uczelnia Łazarskiego w Warszawie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3338-3848
Obowiązek potwierdzenia daty nadania skargi w postępowaniu przed sądami administracyjnymi jako przejaw nadmiernego formalizmu
W orzecznictwie sądów administracyjnych można spotkać się z praktyką wzywania stron skarżących (albo ich pełnomocników) do uzupełniania braku formalnego skargi poprzez nadesłanie dokumentu potwierdzającego datę jej nadania. Sankcją procesową za nieuzupełnienie tego braku jest odrzucenie skargi. Terminowość wniesienia skargi stanowi warunek dopuszczalności skargi do jej merytorycznego rozpoznania i rozstrzygnięcia. Jednak wątpliwości w tym zakresie, w przypadku nieczytelnej daty widniejącej na stemplu pocztowym operatora pocztowego wyznaczonego, nie powinny obciążać strony skarżącej oraz skutkować negatywnymi konsekwencjami w postaci uniemożliwienia realizacji prawa do sądu. Taką praktykę orzeczniczą należy uznać za przejaw nadmiernego formalizmu.
Słowa kluczowe: terminowość, skarga, stempel pocztowy, formalizm procesowy, nadmierny formalizm
dr Angelika Kurzawa
Assistant Professor, Department of Administrative, Constitutional and Labour Law, Faculty of Law and Administration, Lazarski University in Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-3338-3848
The obligation to confirm the date of posting a complaint in proceedings before administrative courts as a manifestation of excessive formalism
In the jurisprudence of administrative courts, one can encounter the practice of summoning the complainant parties (or their attorneys) to correct a formal shortcoming of the complaint by sending a document confirming the date of its posting. The procedural sanction for failure to correct this shortcoming is rejection of the complaint. The timeliness of filing a complaint is a condition for its admissibility to substantive examination and adjudication. However, doubts in this respect, in the case of an illegible date appearing on the postmark of the designated postal operator, should not burden the complainant and result in negative consequences in the form of preventing the exercise of the right to a fair trial. Such jurisprudential practice should be regarded as a manifestation of excessive formalism.
Keywords: timeliness, complaint, postmark, procedural formalism, excessive formalism
Bibliografia / References
Cieślak S., Formalizm postępowania cywilnego, Warszawa 2008.
Cieślak S., Formalizm procesowy w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego [w:] Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego a Kodeks postępowania cywilnego, red. T. Ereciński, K. Weitz, Warszawa 2010.
Kotulski M., Nadmierny formalizm jako antywartość [w:] Antywartości w prawie administracyjnym, red. A. Błaś, Warszawa 2016.
Lissoń P., Usługa powszechna i operator wyznaczony – dwa (nie)zbędne filary prawa pocztowego, „Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2018/1.
Łazarska A., Zakaz ekscesywnego formalizmu a praktyka sądowa – uwagi na tle orzeczeń polskich sądów w sprawach cywilnych w świetle art. 6 EKPC, „Ius Novum” 2020/4.
Pawliczak J., Wach-Pawliczak M., Konstytucyjne granice formalizmu postępowania cywilnego – glosa – SK 49/08, „Monitor Prawniczy” 2012/3.
Pogonowski P., Realizacja prawa do sądu w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2005.
Snażyk Z., Granice wolności operatora wyznaczonego w określaniu sposobu świadczenia pocztowych usług powszechnych, „Internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2018/1.
Szafrański A., Przedsiębiorca publiczny wobec wolności gospodarczej, Warszawa 2008.
Szwed M., Nadmierny formalizm procesowy jako naruszenie art. 6 ust. 1 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2020/2.
Jakub Dorosz-Kruczyński
doktorant w Szkole Doktorskiej Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5663-0392
Problem konstrukcji praw członka wspólnoty samorządowej na wybranych przykładach
Problematyka praw i obowiązków członka wspólnoty samorządowej jest słabo rozpoznana w polskim piśmiennictwie. Niniejsze opracowanie oparto na założeniu, że możliwe jest wyodrębnienie kategorii praw i obowiązków mieszkańca jednostki samorządu terytorialnego. Analizowany problem badawczy dotyczy uzależniania możliwości skutecznego realizowania praw przysługujących członkowi wspólnoty samorządowej od wywiązywania się przez niego z obowiązków wynikających z przepisów prawa. Autor analizuje przykłady takich praktyk pojawiających się w prawie miejscowym i odnosi je do dorobku orzeczniczego sądów administracyjnych.
Słowa kluczowe: mieszkaniec, obywatel, prawa, obowiązki, wspólnota samorządowa
Jakub Dorosz-Kruczyński
PhD student at the Doctoral School of the Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5663-0392
The problem of constructing the rights of a member of a local government community based on selected examples
The problem of the rights and duties of a local government community member is poorly recognised in the Polish literature the subject. The article is based on the assumption that it is possible to distinguish a category of rights and duties of a resident of a local government unit. The analysed research problem concerns making the possibility of effective exercise of the rights of a member of a local government community dependent on the fulfilment of his obligations under the law. The author analyses examples of such practices appearing in local law and relates them to the jurisprudence of administrative courts.
Keywords: resident, citizen, rights, obligations, local government community
Bibliografia / References
Bałaban A., Polskie problemy ustrojowe. Konstytucja, źródła prawa, samorząd terytorialny, prawa człowieka, Kraków 2003.
Bogusz M., Glosa do wyroku NSA z dnia 21 września 2000 r., II SA/Łd 1077/97, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2002/7–8.
Borkowski J., Jednostka a administracja publiczna po reformie ustrojowej, Warszawa 2001.
Bożek M., Konstytucyjne podstawy partycypacji społecznej i formy jej realizacji w samorządzie terytorialnym, „Przegląd Sejmowy” 2012/5.
Czarny P. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Warszawa 2019.
Dowgier R., Etel L., Liszewski G., Pahl B., Podatki i opłaty lokalne. Komentarz, Warszawa 2020.
Florczak-Wątor M. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Warszawa 2019.
Jagielski J., Status prawny cudzoziemca w Polsce (problematyka administracyjnoprawna), Warszawa 1997.
Kumela-Romańska M., Administracyjno-prawny status cudzoziemca – członka wspólnoty samorządowej, „Samorząd Terytorialny” 2007/6.
Marchaj R., Charakter prawny uchwały rady gminy w sprawie budżetu obywatelskiego, „Samorząd Terytorialny” 2017/11.
Michalak B., Sokala A., Leksykon prawa wyborczego i systemów wyborczych, Warszawa 2010.
Olszewski A., Pilich M., Prawo oświatowe. Komentarz, Warszawa 2021.
Osiatyński W., Prawa człowieka – uniwersalizm i różnorodność, „Państwo i Prawo” 2013/11.
Pilich M., Ustawa o systemie oświaty. Komentarz, Warszawa 2015.
Plaňavová-Latanowicz J., Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich i ochrona praw podstawowych, Warszawa 2000.
Pudzianowska D., Obywatelstwo w procesie zmian, Warszawa 2013.
Pudzianowska D., O istocie instytucji prawnej obywatelstwa, „Studia BAS” 2015/4 (44).
Safjan M., System Prawa Prywatnego. Tom 1, Warszawa 2012.
Wiącek M., Upoważnienie do wydania samorządowego aktu prawa miejscowego w świetle Konstytucji RP, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2013/3.
Zachariasz I., Prawo w ujęciu strukturalnym, Warszawa 2016.
Zygmunt A., W stronę obywatelstwa lokalnego [w:] Ład społeczny i jego przedstawienia: księga jubileuszowa Profesora Jacka Wodza, red. T. Nawrocki, W. Świątkiewicz, Katowice 2016.
Tomasz Kosicki
doktorant, Zakład Prawa Administracyjnego, Instytut Nauk Prawnych, Polska Akademia Nauk w Warszawie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1831-3251
Recenzja monografii „Kodeks postępowania administracyjnego po zmianach w latach 2017–2019”, pod redakcją Mateusza Błachuckiego i Grzegorza Sibigi, Warszawa 2020, ss. 493
Tomasz Kosicki
PhD student, Department of Administrative Law, Institute of Legal Sciences, Polish Academy of Sciences in Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-1831-3251
Review of the monograph “Polish Code of Administrative Procedure after the changes in 2017-2019”, edited by Mateusz Błachucki and Grzegorz Sibiga, Warsaw 2020, pp. 493
Biliografia / References
Bąkowski T., Zasady nakładania kary administracyjnej i udzielania ulg w jej wykonaniu według projektu nowelizacji Kodeksu postępowania administracyjnego, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2017/1.
Brzostek A. [w:] Ustawa o doręczeniach elektronicznych. Komentarz, red. K. Chałubińska-Jentkiewicz, J. Kurek, Warszawa 2021.
Folak Ł., Zasada in dubio pro libertate w prawie administracyjnym i orzecznictwie sądów administracyjnych, „Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ” 2017/4.
Gacek P., Zasada dwuinstancyjności postępowania a zrzeczenie się prawa do wniesienia odwołania, „Przegląd Prawa Publicznego” 2018/10.
Jakimowicz W., O normatywnej konstrukcji zrzeczenia się prawa do wniesienia odwołania od decyzji administracyjnej, „Przegląd Prawa Publicznego” 2018/9.
Kosicki T., Zasada in dubio pro libertate w świetle nowelizacji Kodeksu postępowania administracyjnego [w:] Nowe instytucje procesowe w postępowaniu administracyjnym w świetle nowelizacji Kodeksu postępowania administracyjnego z dnia 7 kwietnia 2017 r., red. A. Gronkiewicz, A. Ziółkowska, Katowice 2017.
Kowalski M., Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 29 sierpnia 2019 r., II OSK 873/19, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2020/6.
Majczak P., Refleksje na temat kodeksowej regulacji kar administracyjnych, „Ius Novum” 2020/1.
Piątek W., Zrzeczenie się prawa do wniesienia odwołania w ogólnym postępowaniu administracyjnym, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2019/5.
Smarż J., Zasada in dubio pro libertate w przepisach Kodeksu postępowania administracyjnego, „Studia Prawnicze” 2017/4.
Suwaj R., Zasady nakładania administracyjnych kar pieniężnych, Warszawa 2021.
Wilbrandt-Gotowicz M. [w:] Doręczenia elektroniczne. Komentarz, red. M. Wilbrandt-Gotowicz, Warszawa 2021.
Zimmermann J., Kilka refleksji o nowelizacji kodeksu postępowania administracyjnego, „Państwo i Prawo” 2017/8.
