Obecny stan debaty nad reformą ustroju Unii Europejskiejprof. dr hab. Jan Barcz
Autor jest emerytowanym nauczycielem akademickim, wykładał m.in. w SGH i Akademii Koźmińskiego, obecnie jest członkiem Team Europe Direct i Konferencji Ambasadorów RP (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2826-1945).
Obecny stan debaty nad reformą ustroju Unii Europejskiej
Bezpośrednio po wejściu w życie Traktatu z Lizbony rozpoczął się kolejny etap dyskusji nad reformą Unii. Wpływ na to miał najpierw kryzys finansowy strefy euro, a następnie szereg istotnych okoliczności: kryzys migracyjny, pandemia, agresja Rosji Putina na Ukrainę, a ostatnio strategia rozszerzenia Unii: rozszerzenie ma objąć również Ukrainę. Propozycje zmian unijnych traktatów zawarte w rezolucji Parlamentu Europejskiego z 22.11.2023 r. wpływają na dyskusję w sprawie reformy Unii, ale jej nie zamykają. Będzie ona trwała jeszcze wiele lat, a finalny rezultat musi być zaakceptowany przez wszystkie państwa członkowskie. Istotne jest przy tym to, że realizacja strategii rozszerzenia nie wymaga zawarcia traktatu rewizyjnego. Kolejne państwa mogą zostać przyjęte do Unii na podstawie obecnie obowiązujących unijnych traktatów.
Słowa kluczowe: Konferencja w sprawie przyszłości Europy, negocjacje akcesyjne, państwa kandydujące do członkostwa, rezolucje PE, traktat rewizyjny, reforma UE, rewizja traktatów, rozszerzenie UE, Ukraina jako państwo kandydujące do członkostwa w UE, wojna w Ukrainie
prof. dr hab. Jan Barcz
The author is a professor of international law, a retired academic teacher, who taught at the Warsaw School of Economics and the Kozminski University, among others; currently he is a member of the Team Europe Direct, Poland, and the Conference of (former) Ambassadors of the Republic of Poland (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2826-1945).
The Current State of the Debate on the Reform of the European Union’s Institutional System
Immediately after the entry into force of the Lisbon Treaty, the next stage of discussions on the reform of the Union began. This was first influenced by the financial crisis of the euro zone, and then by a number of important circumstances: the migration crisis, the pandemic, the aggression of Putin’s Russia against Ukraine, and, most recently, the EU’s enlargement strategy: enlargement is also to cover Ukraine. The proposals for amendments to the EU treaties included in the European Parliament resolution of 22 November 2023 influence the discussion on the reform of the Union, but do not close it. It will continue for many years, and the final result must be accepted by all Member States. It is important that the implementation of the enlargement strategy does not require the conclusion of a revision treaty. New countries may become the Union’s members on the basis of the currently applicable EU treaties.
Keywords: Conference on the Future of Europe, accession negotiations, candidate countries, European Parliament resolutions, revision treaty, EU reform, revision of the treaties, enlargement of the EU, Ukraine as a candidate country, war in Ukraine
Bibliografia / References
Adamiec D., Prawne aspekty kontroli zasady pomocniczości przez parlamenty państw członkowskich Unii Europejskiej, Warszawa 2028.
Barcz J. (wstęp, wybór i opracowanie), Reforma strefy euro Unii Europejskiej. Na drodze do sanacji i konsolidacji. Wybór dokumentów, Warszawa 2013.
Barcz J., Konferencja w sprawie przyszłości Europy a reformy ustrojowe Unii Europejskiej, „Europejski Przegląd Sądowy” 2021/9.
Barcz J., Liberum veto czy większość kwalifikowana – jak decydować o sprawach unijnych?, 1.09.2022 r., https://monitorkonstytucyjny.eu/archiwa/22849 (dostęp: 5.11.2023 r.).
Barcz J., Od lizbońskiej do postlizbońskiej Unii Europejskiej. Główne kierunki reformy ustrojowej procesu integracji europejskiej, Warszawa 2020.
Barcz J., Przewodnik po Traktacie konstytucyjnym, Warszawa 2005.
Barcz J., Traktat z Nicei. Zagadnienia prawne i instytucjonalne, Warszawa 2005.
Barcz J. [w:] Ukraina jako państwo kandydujące do członkostwa w Unii Europejskiej. Aspekty polityczne i prawne w świetle agresji Rosji, red. J. Barcz, Warszawa 2023.
Barcz J., Grzelak A., Szyndlauer R. (wstęp, wybór i opracowanie), Problem praworządności w Polsce w świetle dokumentów Komisji Europejskiej. Okres „dialogu politycznego” 2016–2017, Warszawa 2020.
Barcz J., Pietras J., Święcicki M., Truszczyński J., Ukraina jako państwo kandydujące do członkostwa w Unii Europejskiej. Aspekty polityczne i prawne w świetle agresji Rosji, Warszawa 2023 (https://schuman.pl/ukrainawUE/, dostęp: 18.12.2023 r.).
Börzel T.A. i in. [w:] Fit for 35? Reforming the Politics and Institutions of the EU for an Enlarged Union, red. G. von Sydow, V. Kreilinger, Stockholm 2023, https://www.sieps.se/globalassets/publikationer/2023/sieps-2023_2op-eng-webb.pdf (dostęp: 18.12.2023 r.).
Duff A., The Protocol of Frankfurt: a new treaty for the eurozone, 12.01.2016 r., https://www.epc.eu/en/Publications/The-Protocol-of-Frankfurt-a-n~256ffc (dostęp: 18.12.2023 r.).
Emerson M., It Takes Two to Tango – Ukraine, Moldova and Georgia Advance Over the EU’s Conditions, While the EU Itself Prevaricates, Stockholm 2023.
Emerson M., The potential impact of Ukrainian accession on the EU’s budget – and the importance of control valves, „International Centre for Defense and Security” 25.09.2023 r.
Enlargement: Creating an Opportunity for a Stronger EU, https://www.tspmi.vu.lt/wp-content/uploads/2023/08/LT-discussion-on-EU-enlargement-and-reform_0711.pdf (dostęp: 12.18.2023 r.).
Emerson M., Lazarević M., Blockmans S., Subotić S., A Template for Staged Accession to the EU, European Policy Centre and Centre for European Policy Studies, October 2021, https://www.ceps.eu/wp-content/uploads/2021/10/A-Template-for-Staged-Accession-to-the-EU.pdf (dostęp: 4.01.2024 r.).
Grzelak A., Praworządność tematem wiodącym Konferencji w sprawie przyszłości Europy? „Europejski Przegląd Sądowy” 2021/9.
Gylfason Th., Hochreiter E., Kowalski T., Different Choices, Divergent Paths: Poland and Ukraine, Wien 2022; Report addressed to the European Parliament and the Commission on policy recommendations and on Treaty changes and amendments to the EU Charter of Fundamental Rights, https://reconnect-europe.eu/wp-content/uploads/2022/04/D15.2.pdf (dostęp: 18.12.2023 r.).
Kranz J., Polska pod rządami hybrydowej praworządności, „Europejski Przegląd Sądowy” 2021/9.
Nicolaidis K., von Ondarza N., Russack S., The Radicality of Sunlight. Five Pathways to a More Democratic Europe, https://cdn.ceps.eu/wp-content/uploads/2023/10/xFWi9anL-HLG-report-The-radicality-of-sunlight.pdf (dostęp: 18.12.2023 r.).
Nowak-Far A., Unia Gospodarcza i Walutowa w debacie o przyszłości Unii Europejskiej, „Europejski Przegląd Sądowy” 2021/9.
Pawlicka J., Procedura kładki jako uproszczony tryb zmiany traktatów stanowiących podstawę Unii Europejskiej, Warszawa 2017.
Sailing on High Seas: Reforming and Enlarging the EU for the 21 st Century. Report of the Franco-German Working Group on EU Institutional Reform, Paris–Berlin – 18 September 2023, https://institutdelors.eu/wp-content/uploads/2023/12/20230919-Group-of-Twelve-REPORT.pdf (dostęp: 18.12.2023 r.).
Sikora A., Kto się boi zmian traktatów? Państwa członkowskie a wizja przyszłości Unii Europejskiej, „Europejski Przegląd Sądowy” 2021/9.
Truszczyński J., Okiem praktyka – jakie mogą być praktyczne efekty dyskusji w ramach Konferencji dla reformy ustrojowej Unii Europejskiej?, „Europejski Przegląd Sądowy” 2021/9.
Truszczyński J. [w:] Ukraina jako państwo kandydujące do członkostwa w Unii Europejskiej. Aspekty polityczne i prawne w świetle agresji Rosji, red. J. Barcz, Warszawa 2023.
Wywiad Ł. Szpyrki z Markiem Prawdą, Nadchodzą duże zmiany w Unii Europejskiej. Co zrobi Polska?, 8.11.2023 r., https://wydarzenia.interia.pl/kraj/news-nadchodza-duze-zmiany-w-unii-europejskiej-co-zrobi-polska,nId,7136269 (dostęp: 9.11.2023 r.).
prof. dr hab. Zbigniew Kmieciak
Autor jest kierownikiem Zakładu Komparatystyki Postępowania Administracyjnego w Instytucie Badań Prawnoporównawczych i Interdyscyplinarnych na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego, sędzią Naczelnego Sądu Administracyjnego w stanie spoczynku (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1297-4940).
Ochrona siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 2.03.2023 r., C-432/21, Komisja Europejska przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej
W będącym przedmiotem glosy wyroku w sprawie C-432/21, Komisja przeciwko Polsce, Trybunał Sprawiedliwości uznał za zasadne zarzuty co do nieprawidłowej transpozycji przepisów dwóch dyrektyw, tzw. siedliskowej i ptasiej, dotyczących odpowiednio ochrony siedlisk przyrodniczych oraz ochrony wszystkich gatunków ptactwa występujących naturalnie w stanie dzikim na europejskim terytorium państw członkowskich. W ocenie Trybunału Polska uchybiła też zobowiązaniom spoczywającym na niej z mocy art. 6 ust. 3 dyrektywy siedliskowej w zw. z art. 6 ust. 1 lit. b i art. 9 ust. 2 konwencji z Aarhus przez zaniechanie przyjęcia przepisów rangi ustawowej niezbędnych do zapewnienia organizacjom ochrony przyrody możliwości zwrócenia się do sądu z żądaniem skutecznego zbadania pod względem merytorycznym i formalnym legalności planu urządzenia lasu w rozumieniu przepisów ustawy z 28.09.1991 r. o lasach. Dalsze rozważania koncentrują się wokół proceduralnych aspektów problemu, z którym przyszło zmierzyć się Trybunałowi, w szczególności zaś dotkniętej ewidentnymi błędami argumentacji Naczelnego Sądu Administracyjnego, zakładającej niedopuszczalność wniesienia przez kogokolwiek skargi na akt w postaci zatwierdzenia stosownego planu. Uwagi w tym zakresie stwarzają asumpt do sformułowania bardziej generalnych wniosków odnoszących się do drogi ewolucji instytucji kontroli sądowoadministracyjnej i jej efektywności, a także współczesnych funkcji administracyjnego prawa procesowego.
Słowa kluczowe: środowisko naturalne, konwencja z Aarhus, zatwierdzenie planu urządzenia lasu, uchybienie zobowiązaniom państwa członkowskiego, dostęp do wymiaru sprawiedliwości organizacji ochrony środowiska
prof. dr hab. Zbigniew Kmieciak
The author is head of the Department of Comparative Procedure, Institute of Comparative and Interdisciplinary Research in Law, Faculty of Law and Administration, University of Lodz, Poland, a retired justice of the Supreme Administrative Court (ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1297-4940).
Protection of Natural Habitats and Wild Fauna and Flora. Commentary on Judgment of the Court of Justice of 2 March 2023, C-432/21, European Commission v. Republic of Poland
In the commented judgment in Case C-432/21, Commission v. Poland, the Court of Justice found merit in the allegations of incorrect transposition of the provisions of two directives: the so-called Habitats Directive (Council Directive 92/43/EEC) and the Birds Directive (Directive 2009/147/EC of the European Parliament and of the Council), concerning, respectively, the protection of natural habitats and the protection of all species of birds occurring naturally in the wild state in the European territory of the Member States. In the Court’s view, Poland has also failed to fulfil its obligations under Article 6(3) of the Habitats Directive, read in conjunction with Articles 6(1)(b) and 9(2) of the Aarhus Convention, by failing to adopt the statutory provisions necessary to ensure that environmental organizations can apply to a court for an effective review, in substantive and formal terms, of the legality of a forest management plan within the meaning of the provisions of the Act of 28 September 1991 on Forests. Further considerations focus on the procedural aspects of the problem faced by the Court, in particular the Supreme Administrative Court’s argumentation, with manifest errors, assuming that it is inadmissible for anyone to lodge an appeal against the act of approving the relevant plan. Observations in this regard provide an impulse for the formulation of more general conclusions relating to the path of evolution of the institution of judicial administrative review and its effectiveness, as well as to contemporary functions of administrative procedural law.
Keywords: natural environment, Aarhus Convention, approval of forest management plan, Member State’s failure to fulfil obligations, access to justice of environmental organizations
Bibliografia / References
Auby J.-B., About Subjective Rights in Procedural Administrative Law [w:] Contemporary Concepts of Administrative Procedure. Between Legalism and Pragmatism, red. Z. Kmieciak, Łódź–Warszawa 2023.
Barnes J., Administrative Procedure [w:] The Oxford Handbook of Comparative Administrative Law, red. P. Cane, H.C.H. Hofmann, E.C. Ip, P.L. Lindseth, Oxford 2020.
Bignami F., Three Generations of Participation Rights Before the European Commission, „Law and Contemporary Problems” 2004/1.
Borkowski J., Adamiak B. [w:] B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2019.
Hofmann H.C.H., Warin C., The Concept of an Individual Right under Union Law [w:] Contemporary Concepts of Administrative Procedure. Between Legalism and Pragmatism, red. Z. Kmieciak, Łódź–Warszawa 2023.
Iwańska B., Baran M., Ochrona interesu w prawie ochrony środowiska [w:] Partycypacja w postępowaniu administracyjnym. W kierunku uspołecznienia interesu prawnego, red. Z. Kmieciak, Warszawa 2017.
Kmieciak Z., Czy nowy kierunek rozwoju prawa o postępowaniu administracyjnym?, „Państwo i Prawo” 2023/5.
Kmieciak Z., Niedopuszczalność skargi do sądu administracyjnego na odmowę publikacji przez Prezesa RM wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Glosa do postanowienia NSA z 25.04.2017 r., I OSK 126/17, „Monitor Prawniczy” 2017/13.
Kmieciak Z., Postępowanie sądowoadministracyjne – skarga na zarządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego o połączeniu instytucji kultury – zażalenia na postanowienie o wstrzymaniu wykonania zaskarżonego zarządzenia – zakres kontroli zaskarżonego aktu. Glosa do postanowienia NSA z dnia 5 kwietnia 2017 r., II OZ 299/17, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2017/9.
Kmieciak Z., Skuteczność prawna nieostatecznego postanowienia o odmowie wszczęcia postępowania administracyjnego. Zawisłość sprawy jako przesłanka rozpatrzenia wniosku organizacji społecznej o dopuszczenie do udziału w postępowaniu. Glosa do postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z 30.08.2022 r., II OZ 440/22, „Przegląd Prawa Publicznego” 2023/4.
Kmieciak Z., Systemowy charakter i efektywność ochrony w sprawach przewlekłego prowadzenia postępowania administracyjnego (bezczynności organu administracji) – glosa do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 7.03.2022 r., II OPS 1/21, „Glosa” 2023/2.
Kmieciak Z., Węgierska ustawa o ogólnych zasadach postępowania w sprawach administracyjnych – koegzystencja dwóch wizji porządku prawnego?, „Państwo i Prawo” 2017/4.
Kmieciak Z., Współczesna formuła ochrony interesów w prawie administracyjnym (aspekt procesowy), „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2015/2.
Kmieciak Z., Łętowska E., Wstęp [w:] Partycypacja w postępowaniu administracyjnym. W kierunku uspołecznienia interesu prawnego, red. Z. Kmieciak, Warszawa 2017.
Kmieciak Z., Wegner J. [w:] Z. Kmieciak, J. Wegner, M. Wojtuń, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, Warszawa 2023.
Łętowska E., Spylandum est vs prawo do sądu, „Gazeta Prawna” z 4.11.2022 r.
Miąsik D., Zasady prawa Unii Europejskiej [w:] System Prawa Administracyjnego, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, t. 3, Europeizacja prawa administracyjnego, Warszawa 2014.
Półtorak N., Mechanizmy pozwalające na realizację wymogu efektywnego wykonania prawa UE [w:] System Prawa Administracyjnego, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, t. 3, Europeizacja prawa administracyjnego, Warszawa 2014.
Stelmasiak J., Interes indywidualny a interes publiczny w ochronie środowiska w obszarze specjalnym o charakterze ekologicznym, Rzeszów 2013.
Szewczyk E., Szewczyk M., Generalny akt administracyjny, Warszawa 2014.
Wegner J., Locus standi in Administrative Procedure [w:] Contemporary Concepts of Administrative Procedure. Between Legalism and Pragmatism, red. Z. Kmieciak, Łódź–Warszawa 2023.
Wegner-Kowalska J., Postępowanie administracyjne – decyzja o udzieleniu pozwolenia zintegrowanego – wniosek organizacji społecznej o wszczęcie postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji – odmowa wszczęcia postępowania. Glosa do wyroku NSA z dnia 7 kwietnia 2016 r., II OSK 1627/14, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2017/9.
dr Mariusz Baran
Autor jest adiunktem w Centrum Prawa Ochrony Środowiska na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, radcą prawnym oraz stypendystą Narodowego Centrum Nauki w Krakowie (ORCID: https://orcid.org/ 0000-0003-1896-7378).
dr hab. Barbara Iwańska, prof. UJ
Autorka jest profesorem UJ w Centrum Prawa Ochrony Środowiska Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0832-9428).
Udział w autorstwie tekstu:
Mariusz Baran – 50%
Barbara Iwańska – 50%
Gospodarka leśna prowadzona na podstawie dobrej praktyki leśnej oraz badanie legalności planów urządzenia lasu – glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 2.03.2023 r., C-432/21, Komisja Europejska przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej
W komentowanym wyroku z 2.03.2023 r., C-432/21, Komisja Europejska przeciwko Rzeczypospolitej Polskiej, Trybunał Sprawiedliwości stwierdził naruszenie przez Polskę jej zobowiązań wynikających z unijnych przepisów dotyczących ochrony gatunkowej zwierząt oraz ochrony dzikiego ptactwa (dyrektywa siedliskowa i dyrektywa ptasia) oraz wymogów w zakresie zapewnienia możliwości zaskarżenia przez organizacje ochrony środowiska planów urządzenia lasu. Orzeczenie to stanowi wkład nie tylko w kształtowanie standardu ochrony siedlisk i gatunków, lecz przede wszystkim w kształtowanie unijnego standardu w zakresie dostępu do sądu w sprawach ochrony środowiska, jako elementu prawa do skutecznej ochrony prawnej (sądowej).
Słowa kluczowe: dobra praktyka leśna, kontrola sądowa planów urządzenia lasu, ochrona sądowa, dostęp organizacji ochrony środowiska do sądu
Pobierz treść artykułu
dr Mariusz Baran
The author is an assistant professor at the Centre for Environmental Law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Krakow, Poland, an attorney at law, and a holder of scholarship of the National Science Centre in Krakow (ORCID: https://orcid.org/ 0000-0003-1896-7378).
dr hab. Barbara Iwańska
professor of the Jagiellonian UniversityThe author is a Jagiellonian University professor at the Centre for Environmental Law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Krakow, Poland (ORCID: https://orcid.org/ 0000-0003-0832-9428).
Authors’ contributions:
Mariusz Baran – 50%
Barbara Iwańska – 50%
Forest Management Based on Good Practice and Examining the Lawfulness of Forest Management Plans. Commentary on Judgment of the Court of Justice of 2 March 2023, C-432/21, European Commission v. Republic of Poland
In the commented judgment of 2 March 2023, C-432/21, European Commission v. Republic of Poland, the Court of Justice found that Poland had breached its obligations under EU legislation on the protection of animal species and the conservation of wild birds (Habitats and Birds Directives) and the requirements to ensure that environmental organizations can challenge forest management plans. This ruling contributes not only to the development of the standard for protecting habitats and species, but, more importantly, to the development of the EU standard for access to a court in environmental matters, as part of the right to effective (judicial) legal protection.
Keywords: good forest management practice, judicial review of forest management plans, judicial protection, access to court by environmental organizations
Bibliografia / References
Baran M., Dostęp do wymiaru sprawiedliwości w obszarze ochrony środowiska w państwach członkowskich, „Europejski Przegląd Sądowy” 2020/11.
Baran M., Dyrektywa [w:] System Prawa Unii Europejskiej, t. 1, Podstawy i źródła prawa Unii Europejskiej, red. S. Biernat, Warszawa 2020.
Baran M., Iwańska B., Access of an environmental organisation to court in light of the EU standard set by the principle of effective legal (judicial) protection, „European Energy and Environmental Law Review” 2019/2.
Baran M., Iwańska B., Judicial review of the requirement to integrate the Natura 2000 sites protection system in a sustainable foresr economy (illustrated with the example of the Bialowieza Forest Managemanet Plan), „European Energy and Environmental Law Review” 2019/4.
Gruszecki K., Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Warszawa 2019.
Iwańska B., Zróżnicowanie i ograniczenia w dostępie do wymiaru sprawiedliwości w sprawach ochrony środowiska. Uwagi na tle implementacji konwencji z Aarhus w prawie unijnym, „Europejski Przegląd Sądowy” 2020/10.
Przybojewska I., Trzeci filar konwencji z Aarhus oraz rola Komitetu ds. Przestrzegania Konwencji z Aarhus, „Europejski Przegląd Sądowy” 2020/10.
Radecki W., Odpowiedzialność prawna w ochronie środowiska, Warszawa 2002.
Rakoczy B., Wykorzystanie roszczenia negatoryjnego w ochronie środowiska, „Przegląd Sądowy” 2008/9.
Rakoczy B. [w:] Z. Bukowski, E. Czech, K. Karpus, B. Rakoczy, Prawo ochrony środowiska. Komentarz, Warszawa 2013.
Robakowska M., Funkcja roszczenia prewencyjnego uregulowanego w art. 323 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska w systemie cywilnoprawnych środków ochrony środowiska, „Transformacje Prawa Prywatnego” 2021/1.
Skoczylas J.J., Odpowiedzialność cywilna na podstawie ustawy – prawo ochrony środowiska, „Przegląd Sądowy” 2003/4.
Skoczylas J.J., Pojęcie i rodzaje odpowiedzialności prawnej w ochronie środowiska, „Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Służby Pożarniczej” 2011/41.
Wasilewski A., Actio negatoria jako instrument prawny ochrony środowiska (w świetle prawa polskiego) [w:] Vetera Novis Augere. Studia i prace dedykowane Profesorowi Wacławowi Uruszczakowi, t. 2, red. S. Grodziski, D. Malec, A. Karabowicz, M. Stus, Kraków 2010.
Wilk A., Ochrona własności nieruchomości przed immisjami w prawie polskim, Warszawa 2006.
Wróbel A. [w:] Wróbel, D. Miąsik, Europeizacja prawa administracyjnego – pojęcie i konteksty [w:] System Prawa Administracyjnego, red. nacz. R. Hausner, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, t. 3, Europeizacja prawa administracyjnego, M.P. Baran i in., Warszawa 2014.
dr hab. Ilona Przybojewska
Autorka jest adiunktem w Centrum Prawa Ochrony Środowiska na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2756-6664).
Znaczenie i zakres stosowania zasady solidarności energetycznej – komentarz i wyrok Trybunału Sprawiedliwości z 15.07.2021 r., C-848/19 P, Republika Federalna Niemiec przeciwko Rzeczpospolitej Polskiej (gazociąg OPAL)
W komentowanym wyroku Trybunał Sprawiedliwości przyjął, że przyznane gazociągowi OPAL przez niemiecki organ regulacyjny, a zmodyfikowane przez Komisję Europejską wyłączenie tej infrastruktury spod zasady dostępu stron trzecich i regulacji taryfowej narusza zasadę solidarności energetycznej. Wyrok C-848/19 P, Niemcy przeciwko Polsce, jest bardzo istotny z punktu widzenia kontrowersji dotyczących charakteru i znaczenia powinności realizacji unijnej polityki energetycznej „w duchu solidarności między Państwami Członkowskimi”, którą dotychczas rozumiano raczej jako pewną wskazówkę polityczną aniżeli wiążącą zasadę. Rozstrzygnięcie to zawiera ważkie ustalenia rzutujące na rekonstrukcję znaczenia i ustalenie zakresu zastosowania zasady solidarności energetycznej, a jednocześnie pozostawia otwarte pewne aspekty dotyczące powyższych kwestii.
Słowa kluczowe: zasada solidarności energetycznej, bezpieczeństwo dostaw, gazociąg OPAL, zasada dostępu stron trzecich
dr hab. Ilona Przybojewska
The author is an assistant professor at the Centre of Environmental Law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Krakow, Poland
(ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2756-6664).
The Significance and Scope of Application of the Energy Solidarity Principle. Introduction and Judgment of the Court of Justice of 15 July 2021, C-848/19 P, Federal Republic of Germany v. Republic of Poland (the OPAL Pipeline)
In the commented judgment, the Court of Justice adopted the standpoint that the exemption of OPAL gas pipeline from the rule of third party access and from the tariff regulation, granted by the German regulatory authority and modified by the European Commission, infringes the principle of energy solidarity. The judgment in C-848/19 P, Germany v. Poland, has great significance from the point of view of controversies concerning the character and meaning of the duty to implement the energy policy of the European Union ‘in a spirit of solidarity between Member States’, which duty was previously understood as a certain political guideline, rather than a binding principle. This determination contains important findings that affect the reconstruction of the meaning and delineation of the scope of application of the principle of energy solidarity, while leaving open certain aspects of the above issues.
Keywords: principle of energy solidarity, security of supplies, OPAL pipeline, rule of third party access
Bibliografia / References
Ahner N., Glachant J.-M., The Building of Energy Solidarity in the EU [w:] A New Architecture for EU Gas Security of Supply, red. J.-M. Glachant i in., Leuven 2012.
Araszkiewicz M., Gizbert-Studnicki T., Teoria praw podstawowych Roberta Alexy’ego, „Przegląd Sejmowy” 2011/3.
Badanova I., Making Sense of Solidarity in International Law: Input from the Integration of the European Gas Market, „European Journal of Legal Studies” 2019/11.
Boute A., The principle of solidarity and the geopolitics of energy: Poland v. Commission (OPAL pipeline), „Common Market Law Review” 2020/3.
Długosz T., Traktatowa zasada solidarności w Unii Europejskiej w świetle wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE z 15.07.2021 r.w sprawie gazociągu OPAL (C-848/19 P), „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2022/6.
Faszcza J., Rozwój zasady solidarności energetycznej w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości, „internetowy Kwartalnik Antymonopolowy i Regulacyjny” 2020/6.
Iakovenko M., Case C-848/19 P: Germany v Poland and its outcomes for EU energy sector: an extended case note on the European Court of Justice judgment in the OPAL case, „Journal of World Energy Law and Business” 2021/14.
Krzykowski M., Krzykowska K., Will the European Commission’s policy hinder gas supplies to Central and Eastern European countries? OPAL case decision, „Energy Policy” 2017, t. 110.
Krzykowski M., Zięty J.J., Milestone for Energy Solidarity Principle – Implication of the Judgment of the General Court of 10.09.2019 (T-883/16) for energy policy, „Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego” 2020/4.
Küçük E., Solidarity in EU Law: An Elusive Political Statement or a Legal Principle with Substance?, „Maastricht Journal of European and Comparative Law” 2016/6.
Łoskot-Strachota A., Gazociąg OPAL: kontrowersje dotyczące zasad wykorzystywania i kwestia bezpieczeństwa dostaw, https://www.osw.waw.pl/sites/default/files/komentarze_229_0.pdf (dostęp: 22.12.2023 r.).
Nowak B., Solidarity and Security as Elements of the European Union’s Common Energy Policy. Challenges and Prospects for
Development on the Gas Market [w:] Facing the Challenges in the European Union. Rethinking EU Education and Research for Smart and Inclusive Growth, red. E. Latoszek i in., Warszawa 2015.
Przybojewska I., Znaczenie transeuropejskich sieci energetycznych dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, Warszawa 2017.
Riley A., The ‘principle of solidarity’: OPAL, Nord Stream, and the shadow over Gazprom, https://www.atlanticcouncil.org/blogs/energysource/the-principle-of-solidarity-opal-nord-stream-and-the-shadow-over-gazprom (dostęp: 27.12.2023 r.).
de Sadeleer N., Environmental Principles. From Political Slogans to Legal Rules, Oxford 2020.
Swora M., Muras Z., Przed komentarzem – stanowienie i stosowanie prawa energetycznego [w:] Prawo energetyczne. Komentarz, red. M. Swora, Z. Muras, Warszawa 2010.
Szydło M., Disputes over the pipelines importing Russian gas to the EU: how to ensure consistency in EU energy law and policy?, „Baltic Journal of Law & Politics” 2018/2.
Szydło M., Regulatory Exemptions for New Gas Infrastructure. A key challenge for European Energy Policy, „European Energy and Environmental Law Review” 2009/10.
Talus K., EU Energy Law and Policy. A Critical Account, Oxford 2013.
Talus K., The interpretation of the principle of energy solidarity – A critical comment on the Opinion of the Advocate General in OPAL, „The Oxford Institute For Energy Studies” 2021.
van der Vijver T., Third Party Access Exemption Policy in the EU Gas and Electricity Sectors: Finding the Right Balance between Competition and Investments [w:] Energy Networks and the Law, red. M.M. Roggenkamp i in., Oxford 2012.
Yafimava K., The OPAL Exemption Decision: past, present, and future, „The Oxford Institute For Energy Studies” 2017.
Zajdler R., Zastrzeżenia do decyzji Komisji Europejskiej z 28 października 2016 roku w sprawie zmiany zwolnienia dla gazociągu OPAL (sprawa C(2016)6950 final), „Polityka i Społeczeństwo” 2018/1.
Orzecznictwo Sądu Najwyższego – dr Michalina Szpyrka (autorka jest adiunktem w Zakładzie Prawa Europejskiego Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk oraz starszym asystentem sędziego w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych Sądu Najwyższego, ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7678-5287).
Case law of the Supreme Court – dr Michalina Szpyrka (the author is an assistant professor in the Department of European Law at the Institute of Law Studies of the Polish Academy of Sciences and a senior judge’s assistant at the Labour Law and Social Security Chamber of the Supreme Court, Poland,
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7678-5287).
Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego – dr Robert Talaga (autor jest asesorem w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Poznaniu,
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5281-2188).
Case law of the Supreme Administrative Court – dr Robert Talaga (the author is an assessor at the Provincial Administrative Court in Poznań, Poland,
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5281-2188).
Zamów prenumeratę: https://www.profinfo.pl/czasopisma
