Tworzenie wewnętrznego systemu zarządzania jakością wynika z ustawy z dnia 16 czerwca 2023 r. o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta (Dz. U. poz. 1692), która nakłada na podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych na podstawie kontraktu z NFZ, obowiązek tworzenia i utrzymywania wskazanych procedur jakościowych.
Co trzeba monitorować, aby być zgodnym z Ustawą o jakości w opiece zdrowotnej?
Działania projakościowe powinny być prowadzone w każdym obszarze działalności leczniczej, ale ustawa kładzie szczególny nacisk na 3 obszary:
- zarządczy – wdrożenie wewnętrznego systemu zarządzania jakością w każdej placówce ochrony zdrowia; rozumianego jako zestaw wskaźników odnoszących się do efektywności wykorzystania zasobów oraz wdrożenia systemów zarządzania, opisywanych przez parametry dotyczące: posiadania akredytacji lub innego certyfikatu albo świadectwa potwierdzającego jakość wydanego przez niezależną akredytowaną jednostkę; określające stopień wykorzystania zasobów będących w dyspozycji podmiotu; długości hospitalizacji i wreszcie struktura realizowanych świadczeń.
- kliniczny – określenie, monitorowanie i analiza wskaźników odnoszących się do poziomu i efektów realizowanych świadczeń opieki zdrowotnej, takich jak: długość hospitalizacji, osiągnięty efekt zdrowotny, rehospitalizacje, zgony, doświadczenie w wykonywaniu określonych świadczeń opieki zdrowotnej, czy struktury procedur medycznych wykonywanych w przypadkach określonych problemów zdrowotnych;
- konsumencki (pacjencki) - poprawa organizacji procesu udzielania świadczeń opieki zdrowotnej w celu poprawy wartości zdrowotnej, bezpieczeństwa i satysfakcji pacjentów, która powinna być systematycznie mierzona
Co to jest wewnętrzny system zarządzania jakością i bezpieczeństwem?
Wewnętrzny system zarządzania jakością i bezpieczeństwem to zbiór zasad, procedur, metod i opisów stanowisk ustalonych w celu zapobieżeniu występowania zdarzeń niepożądanych.
Głównym celem jego wprowadzenia jest minimalizacja występowania zdarzeń niepożądanych. Działanie systemu skupia się na identyfikacji, monitorowaniu występowania zdarzeń oraz podejmowania działań je ograniczających.
Wewnętrzny system zarządzania jakością powinien zawierać minimum 3 podstawowe elementy:
- monitorowanie zdarzeń niepożądanych,
- badaniu satysfakcji pacjenta oraz
- zapewnienie personelowi szkoleń związanych z tematyką zarządzania jakością.
Prowadzenie wewnętrznego systemu zarządzania jakością przez podmiot wykonujący działalność leczniczą polega na wdrożeniu, utrzymaniu i usprawnianiu procedur wewnętrznych dotyczących minimum ww. 3 obszarów, czyli monitorowania zdarzeń niepożądanych, badania satysfakcji pacjentów i przeszkolenie personelu.
Do obowiązków placówki należy również:
- monitorowanie,
- ocena wskaźników jakościowych w tym zdarzeń niepożądanych,
- identyfikacja obszarów do poprawy,
- podejmowanie działań naprawczych z uwzględnieniem wyników badań satysfakcji pacjentów.
Ważnym elementem jest wykonywanie obowiązku ustawicznego szkolenia personelu zarówno z zasad jak i procedur jakościowych, ale również z działań i zadań usprawniających te procedury i zwiększających efektywność procesów jakościowych.
Które placówki medyczne muszą prowadzić wewnętrzny system zarządzania jakością i bezpieczeństwem?
Obowiązek tworzenia tego systemu dotyczy wszystkich podmiotów medycznych, które posiadają umowę z NFZ. W ramach wewnętrznego systemu zarządzania jakością, podmioty medyczne obowiązkowo muszą:
1) monitorować zdarzenia niepożądane oraz identyfikować wszelkie ryzyka możliwości wystąpienia zdarzeń niepożądanych, oraz zarządzać tymi ryzykami;
2) identyfikować obszary priorytetowe dla poprawy jakości i bezpieczeństwa udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej;
3) prowadzić skuteczny nadzór nad jakością i bezpieczeństwem udzielanych świadczeń opieki zdrowotnej wraz z określeniem kryteriów i metod tego nadzoru;
4) stworzyć system okresowego monitorowania i oceniania jakości i bezpieczeństwa udzielanych świadczeń;
6) zapewniać szkolenia służące uzyskaniu kompetencji i ich podnoszeniu przez personel w zakresie jakości i bezpieczeństwa udzielanych świadczeń;
7) prowadzić badania opinii i doświadczeń pacjentów na podstawie ankiety (zestandaryzowany wzór ankiety określi Minister Zdrowia).
Podstawa prawna: Art. 18 ustawy z dnia 16 czerwca 2023 r. o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta (Dz. U. poz. 1692).
Maja Lisik-Habib, Kierownik Oddziału Chorób Rozrostowych Wojewódzkie Wielospecjalistyczne Centrum Onkologii i Traumatologii Im. M. Kopernika w Łodzi
Sylwia Gołaś-Olszak, Dyrektor Segmentu Ochrony Zdrowia i Administracja Publiczna, Wolters Kluwer Polska
