1 stycznia 2024 roku był rewolucyjnym momentem dla ustawy z 28.11.2003 roku o świadczeniach rodzinnych (dalej u.ś.r.) - wiązał się z wejściem w życie nowych przepisów regulujących świadczenie pielęgnacyjne na tzw. nowych zasadach oraz wprowadzeniem nowego świadczenia wspierającego.
Nowe zasady przyznawania i wysokość świadczeń dla opiekunów dzieci z niepełnosprawnościami
Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 stycznia 2024 roku, świadczenie pielęgnacyjne przysługuje:
- matce albo ojcu,
- innym osobom, na których ciąży obowiązek alimentacyjny, a także małżonkom,
- opiekunowi faktycznemu dziecka,
- rodzinie zastępczej, osobie prowadzącej rodzinny dom dziecka, dyrektorowi placówki opiekuńczo-wychowawczej, dyrektorowi regionalnej placówki opiekuńczo-terapeutycznej albo dyrektorowi interwencyjnego ośrodka preadopcyjnego,
jeżeli sprawują opiekę nad osobą w wieku do ukończenia 18. roku życia legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji (art. 17 ust. 1 u.ś.r). Jeżeli opieka jest sprawowana nad więcej niż jedną osobą, świadczenie pielęgnacyjne powiększa się odpowiednio o 100% na drugą i każdą kolejną osobę (art. 17 ust. 3e u.ś.r.). Co to oznacza? Iż obecnie rodzicowi sprawującemu opiekę nad dwojgiem małoletnich zostanie przyznane jedno świadczenie w wysokości 5976 złotych miesięcznie (200% x 2988 zł), a nie dwa świadczenia każde wynoszące 2988 złotych miesięcznie.
Wpływ nowych przepisów na wysokość składek emerytalno-rentowych dla osób pobierających świadczenie pielęgnacyjne
Ma to przełożenie na wysokość składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe opłacanych przez wójta (burmistrza/prezydenta) za osobę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne. Zgodnie z art. 6 ust. 2a pkt 1 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, za osobę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne, specjalny zasiłek opiekuńczy albo zasiłek dla opiekuna wójt, burmistrz lub prezydent miasta opłaca składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od podstawy odpowiadającej wysokości odpowiednio pobieranego świadczenia pielęgnacyjnego albo pobieranego specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługujących na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych - przez okres niezbędny do uzyskania okresu ubezpieczenia (składkowego i nieskładkowego) odpowiednio:
- 20-letniego przez kobietę,
- 25-letniego przez mężczyznę.
Skoro wysokość pobieranego świadczenia pielęgnacyjnego stanowi odpowiednio powiększoną kwotę, to ona będzie stanowiła podstawę do ustalenia wysokości uiszczanej składki. Należy jednak przypomnieć o wspomnianym powyżej rygorze, iż składkę na ubezpieczenia odprowadza się wyłącznie przez okres niezbędny do uzyskania okresu ubezpieczenia (składkowego i nieskładkowego) odpowiednio 20-letniego przez kobietę i 25-letniego przez mężczyznę. Jak wskazał WSA w Poznaniu: „Konstrukcja przepisu art. 6 ust. 2a u.s.u.s. w brzmieniu obecnym, jak i sprzed nowelizacji nie nasuwa wątpliwości, że intencją ustawodawcy było, aby składki na ubezpieczenie społeczne były odprowadzane przez organ za osobę pobierającą świadczenie pielęgnacyjne (zasiłek dla opiekuna) jedynie do czasu osiągnięcia wskazanego w tym przepisie okresu ubezpieczenia.” (por. wyrok WSA w Poznaniu z 10.06.2022 r., IV SA/Po 257/22, LEX nr 3358082).
radca prawny Damian Aptowicz
