Przewłaszczenie na zabezpieczenie polega na zabezpieczeniu wierzytelności poprzez przeniesienie na wierzyciela własności oznaczonej rzeczy z równoczesnym jego zobowiązaniem do korzystania z niej w sposób określony w umowie i do powrotnego przeniesienia własności rzeczy na dłużnika, po zaspokojeniu zabezpieczonej wierzytelności.
Przewłaszczenie rzeczy w celu zabezpieczenia nie następuje z zamiarem trwałego wyzbycia się jej własności. Ta niedefinitywność przeniesienia własności w ramach przewłaszczenia na zabezpieczenie wierzytelności rodzi wątpliwości na gruncie podatkowym.
Jedną z nich jest kwestia, czy podatnikiem podatku od nieruchomości jest nowy, ale w zamierzeniu tymczasowy, właściciel nieruchomości (najczęściej jest nim pożyczkodawca), czy może nadal właściciel dotychczasowy (najczęściej jest nim pożyczkobiorca), który z reguły wciąż dzierży przedmiot przewłaszczenia na zabezpieczenie i zakłada, że przedmiot ten stanie się powrotnie jego własnością.
Sądy administracyjne udzielają obu odpowiedzi, a ich przykłady znajdziemy w linii orzeczniczej pt. Podatnik podatku od nieruchomości w przypadku przewłaszczenia na zabezpieczenie.
Za dominujący należy uznać pogląd, iż podatnikiem jest przyjmujący przewłaszczenie (nabywca nieruchomości). Takie stanowisko reprezentują, jak się wydaje jednolicie, także samorządowe organy podatkowe. Z tego powodu w orzeczeniach wyrażających ten pogląd skargi podatników były oddalane, a w orzeczeniach wypowiadających pogląd jakoby podatnikiem jest przewłaszczający (dotychczasowy właściciel) - uwzględniane.
Warto zwrócić uwagę, że wspomniana na wstępie niedefinitywność przewłaszczenia na zabezpieczenie powoduje, że na gruncie VAT sądy nie traktują tej umowy jako dostawy towarów, ale to nie powinno raczej rzutować na ocenę dwóch powyższych stanowisk.
Iwona Kaczorowska
LEX Navigator Procedury Podatkowe
