Problem kontroli odmowy dopuszczenia do wzięcia udziału w sprawie przez sąd drugiej instancji w postępowaniu nieprocesowym.
dr hab. Paweł Grzegorczyk
profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. ORCID: 0000-0002-2495-4031
Problem kontroli odmowy dopuszczenia do wzięcia udziału w sprawie przez sąd drugiej instancji w postępowaniu nieprocesowym
Zgodnie z art. 510 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego na postanowienie sądu o odmowie dopuszczenia do udziału w sprawie przysługuje zażalenie. Przepis ten dotyczy jednak tylko postanowienia sądu pierwszej instancji. Jeżeli odmowa dopuszczenia do udziału w sprawie nastąpi w postępowaniu przed sądem drugiej instancji, możliwość sądowej kontroli tego rozstrzygnięcia budzi istotne kontrowersje w orzecznictwie Sądu Najwyższego. W artykule przeanalizowano poglądy judykatury i doktryny, stawiając tezę, że w obecnym stanie prawnym postanowienie takie nie może być zaskarżone ani w drodze zażalenia, ani skargi kasacyjnej. Osoba, której bezzasadnie odmówiono dopuszczenia do udziału w sprawie, może natomiast pod pewnymi warunkami poszukiwać ochrony prawnej w drodze skargi o wznowienie postępowania opartej na art. 524 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego.
Słowa kluczowe: uczestnik postępowania nieprocesowego, zainteresowany, zażalenie, wznowienie postępowania
Dr. Hab. Paweł Grzegorczyk
professor of the Adam Mickiewicz University in Poznań. ORCID: 0000-0002-2495-4031
Problem of the judicial review of the refusal to allow participation in a case in non-contentious proceedings before the second instance court
In accordance with Article 510 § 1 of the Civil Procedures Code (CPC), a complaint may be filed against the court’s decision refusing admittance to being a party in non-contentious proceedings. However, that provision applies where participation in a case is refused before the court of the first instance. If a refusal is made before a court of the second instance, the possibility of a judicial review of this order raises significant controversies in the case law of the Supreme Court. The article analyses the views formulated in the judicature and the legal doctrine, concluding that, in the current state of law, such a decision cannot be challenged by a complaint or a cassation complaint. A person who has been unreasonably refused participation in a case may instead seek protection under certain conditions by resuming the non-contentious proceedings under Article 524 § 2 of the CPC.
Keywords: party to non-contentious proceedings, appeal, reopening of non-contentious proceedings
Bibliografia / References:
Broniewicz W., Legitymacja procesowa, Łódź 1963.
Dobrzański B., Ochrona praw zainteresowanego, który nie był uczestnikiem postępowania nieprocesowego (na marginesie orzeczenia Sądu Najwyższego z dnia 10.V.1966 r., III CR 78/66), „Palestra” 1967/10–11.
Ereciński T. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 4, Postępowanie rozpoznawcze. Postępowanie zabezpieczające, Warszawa 2016.
Ereciński T. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Postępowanie rozpoznawcze, t. 2, Warszawa 2016.
Góra-Błaszczykowska A. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1b, Art. 425–729, Legalis 2020.
Grzegorczyk P., Legitymacja procesowa – pojęcie, funkcje i reżim procesowy, „Przegląd Sądowy” 2020/2.
Gudowski J. (red.), System prawa procesowego cywilnego, t. 3, cz. 2, Środki zaskarżenia, Warszawa 2013.
Jodłowski J. (red.), Piasecki K. (red.), Kodeks postępowania cywilnego z komentarzem, t. 3, Warszawa 1989.
Kolenda J., Odmowa dopuszczenia do udziału w sprawie przez sąd drugiej instancji – charakter postanowienia na przykładzie postępowania o stwierdzenie zasiedzenia, „Przegląd Sądowy” 2019/11–12.
Korzan K., Postępowanie nieprocesowe, Warszawa 1997.
Krzemiński Z., Ochrona praw zainteresowanego, który nie był uczestnikiem postępowania nieprocesowego, „Palestra” 1966/3–4.
Markiewicz K., Postanowienia formalne kończące postępowanie w trybie nieprocesowym, „Polski Proces Cywilny” 2012/1.
Markiewicz K., Postępowanie w sprawach depozytowych, Warszawa 2007.
Markiewicz K., Zasady orzekania w postępowaniu nieprocesowym, Warszawa 2013.
Miączyński A., Z rozważań nad istotą i funkcją orzeczeń nieprocesowych [w:] Zbiór rozpraw z zakresu postępowania cywilnego, „Acta Universitatis Wratislaviensis” 1990, no 1028, Prawo CLXX.
Michnik A., Postępowanie o wpis do rejestru przedsiębiorców, Warszawa 2009.
Misztal-Konecka J., O obowiązywaniu zasady kontradyktoryjności w postępowaniu nieprocesowym: przyczynek do dyskusji, „Zeszyty Prawnicze KUL” 2016/16/3.
Policzkiewicz J., Siedlecki W., Wengerek E., Postępowanie nieprocesowe, Warszawa 1980.
Rylski P., Uczestnik postępowania nieprocesowego – zagadnienia konstrukcyjne, Warszawa 2017.
Siedlecki W., Postępowanie nieprocesowe, Warszawa 1988.
Tabęcki C., Uwagi do przepisów ogólnych postępowania nieprocesowego zawartych w projekcie k.p.c. z 1964 r., „Palestra” 1964/8.
Walasik M., Markiewicz K., Założenia wstępne dotyczące przepisów o postępowaniu nieprocesowym w nowym Kodeksie postępowania cywilnego przyjęte przez zespół problemowy Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego do spraw postępowania cywilnego, „Przegląd Sądowy” 2012/9.
Walasik M., Systemy gromadzenia materiału procesowego w postępowaniu nieprocesowym [w:] Sine ira et studio. Księga jubileuszowa dedykowana Sędziemu Jackowi Gudowskiemu, red. T. Ereciński, P. Grzegorczyk, K. Weitz, Warszawa 2016.
Walasik M., Zawisłość sprawy w postępowaniach o stwierdzenie zasiedzenia tej samej nieruchomości, „Polski Proces Cywilny” 2012/4.
Zedler F., Kilka uwag o dopuszczalności skargi o wznowienie postępowania w postępowaniu rejestrowym, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2011, t. 26.
dr Maciej Domański
Katedra Prawa Cywilnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski; Instytut Wymiaru Sprawiedliwości. ORCID: 0000–0002–9155–8354
Separacja orzekana „na podstawie zgodnego żądania małżonków” (art. 611 § 3 k.r.o.) – ujęcie alternatywne
Zgodnie z powszechnie przyjętą interpretacją art. 611 § 3 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (k.r.o.) stanowiącego o separacji orzekanej „na podstawie zgodnego żądania małżonków”, przepis ten dotyczy wyłącznie trybu nieprocesowego (regulowanego w art. 5671–5673 Kodeksu postępowania cywilnego – k.p.c.). Powszechnie przyjęta interpretacja ściśle utożsamia „zgodne żądanie małżonków” (art. 611 § 3 k.r.o.) ze „zgodnym wnioskiem małżonków” (art. 5671 i n. k.p.c.) a ponadto uznaje, że w każdym przypadku, zarówno gdy separacja orzekana jest w trybie procesowym jak i nieprocesowym konieczne jest spełnienie materialnych przesłanek zawartych w art. 611 § 1 i 2 k.r.o.).
Zgodnie z alternatywnym ujęciem zaprezentowanym i uzasadnionym w artykule art. 611 § 3 k.r.o. ma charakter wyłącznie materialnoprawny i określa samodzielną (odrębną od § 1 i 2) podstawę orzeczenia separacji. W przypadku zgodnego żądania orzeczenia separacji, gdy małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci nie jest konieczne wystąpienie zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego ani braku sprzeczności orzeczenia separacji z zasadami współżycia społecznego (funkcję negatywnej przesłanki odwołującej się do ocen pozaprawnych pełni sformułowanie zgodnie z którym sąd jedynie „może” orzec separację). Ponadto postawiona i uzasadniona została teza, zgodnie z którą art. 611§ 3 KRO nie jest powiązany wyłącznie z trybem nieprocesowym, ale separacja „na podstawie zgodnego żądania małżonków” może zostać orzeczona również w trybie procesowym. Z drugiej strony również separacja na podstawie zupełnego rozkładu pożycia może zostać orzeczona zarówno w trybie procesowym jak i nieprocesowym (w tym drugim tylko jeżeli małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci).
Słowa kluczowe: małżeństwo, separacja, zgodne żądanie małżonków, zgodny wniosek małżonków, rozkład pożycia
Dr. Maciej Domański
Chair of Civil Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw; Institute of Justice. ORCID: 0000-0002-9155-8354
Separation ordered “on the basis of the mutual request of the spouses” (Article 611 § 3 of the Family and Guardianship Code) – alternative approach
According to the generally accepted interpretation of Article 611 § 3 of the Family and Guardianship Code, which provides for separation “on the basis of the mutual request of the spouses”, this provision only applies to non-contentious proceedings (governed by Articles 5671–5673 of the Civil Procedures Code). The generally accepted interpretation strictly identifies “the mutual request of the spouses” (Article 611 § 3 of the Family and Guardianship Code) with “the mutual petition of the spouses” (Article 5671 of the Civil Procedures Code) and, furthermore, acknowledges that whenever separation is adjudicated in both non-contentious and in contentious proceedings, the substantive law premises set out in Article 611 § 1 and 2 of the Family and Guardianship Code must be satisfied).
According to the alternative approach presented and justified in the article, Article 611 § 3 of the Family and Guardianship Code is of a purely substantive law nature and specifies independent (separate from § 1 and 2) grounds for separation. In the case of a mutual request for separation, if the spouses do not have minor children together, there is no need for a complete breakdown of the marriage or for a lack of conflict of the separation with the principles of social coexistence to take place (the function of a negative premise referring to extra-legal assessments is performed by wording according to which the court only “may” order separation). Furthermore, the argument has been presented and justified, according to which Article 611 § 3 of the Family and Guardianship Code is not related exclusively to non-contentious proceedings, but that separation “based on the mutual request of the spouses” may also be ordered in contentious proceedings. On the other hand, even separation on the basis of a complete breakdown of marriage can be ordered in both contentious and non-contentious proceedings (in the latter case, only if the spouses do not have minor children together).
Keywords: marriage, separation, mutual request of the spouses, mutual petition of the spouses, breakdown of the marriage
Bibliografia / References:
Boguszewski P., Wpływ czynności dyspozytywnych stron [uczestników postępowania] na zmianę trybu postępowania w sprawach o separację, „Rodzina i Prawo” 2010/16.
Broniewicz W., Normy, przesłanki i zarzuty jurysdykcyjne w procesie cywilnym, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 1969, t. 2.
Broniewicz W., Warunki uwzględnienia powództwa, „Państwo i Prawo” 2003/3.
Broniewicz W., Marciniak A., Kunicki I., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2016.
Czech B. [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Piasecki, LexisNexis 2011.
Dobrzański B. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. Z. Resich, W. Siedlecki, t. 1, Warszawa 1975.
Flejszar R., Zasada dyspozycyjności w postępowaniu nieprocesowym [w:] Honeste Procedere. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Kazimierzowi Lubińskiemu, red. A. Laskowska-Hulisz, J. May, M. Mrówczyński, Warszawa 2018.
Gajda J. [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Pietrzykowski, Legalis 2020.
Gołąb A., Umorzenie postępowania w procesie cywilnym, Warszawa 2020.
Gutowski J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 4, Postępowanie rozpoznawcze. Postępowanie zabezpieczające, red. T. Ereciński, LEX 2016.
Haak H., Separacja, „Monitor Prawniczy” 2000/4.
Haak H., Separacja. Komentarz, Toruń 2000.
Holewińska-Łapińska E., Orzekanie separacji, Warszawa 2006.
Jędrejek G., Postępowanie w sprawach o separację na żądanie jednego z małżonków, „Rodzina i Prawo” 2010/14–15.
Jędrzejewska M., Weitz K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, LEX 2016.
Kasprzyk P., Separacja prawna małżonków, Lublin 2003.
Klimkowicz J., Uczestnictwo w charakterze wnioskodawcy w postępowaniu nieprocesowym, „Państwo i Prawo” 1977/1.
Korzan K., Postępowanie nieprocesowe, Warszawa 2004.
Kunicki I.[w:] Kodeks postępowania cywilnego, t. 1a, Komentarz. Art. 1–42412, red. A. Góra-Błaszczykowska, Legalis 2020.
Lubiński K., Postępowanie o ubezwłasnowolnienie, Warszawa 1979.
Lubiński K., Istota i charakter prawny działalności sądu w postępowaniu nieprocesowym, Toruń 1985.
Lubiński K., Uwagi o terminie „postępowanie nieprocesowe”, „Państwo i Prawo” 1986/2.
Manowska M. [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. J. Wierciński, Warszawa 2014.
Markiewicz K., Zasady orzekania w postępowaniu nieprocesowym, Warszawa 2013.
Mokry J., Odwołalność czynności procesowych w sądowym postępowaniu cywilnym, Warszawa 1973.
Miączyński A., Ochrona praw jednostki w postępowaniu nieprocesowym, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego” 1979/85.
Michniewicz-Broda E., Majątkowe skutki separacji sądowej, „Rejent” 2000/6 (110).
Ohanowicz A., Zbieg norm w prawie cywilnym, Warszawa 1963.
Panowicz-Lipska J., Instytucja separacji w polskim prawie rodzinnym, „Państwo i Prawo” 1999/10.
Panowicz-Lipska J. [w:] System prawa prywatnego, t. 11, Prawo rodzinne i opiekuńcze, red. T. Smyczyński, Warszawa 2014.
Pawliczak J. [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2019.
Piasecki K., Przedmiotowe przekształcenia procesu cywilnego, „Nowe Prawo” 1973/11.
Piasecki K., Separacja w prawie polskim, Warszawa 2000.
Policzkiewicz J., Siedlecki W., Wengerek E., Postępowanie nieprocesowe, Warszawa 1973.
Rylski P., Prawnoprocesowy charakter uznania powództwa, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2009/4.
Rylski P., Uczestnik postępowania nieprocesowego – zagadnienia konstrukcyjne, Warszawa 2017.
Siedlecki W., Zasady wyrokowania w procesie cywilnym, Warszawa 1957.
Siedlecki W., Przedmiot postępowania cywilnego [w:] Wstęp do systemu prawa procesowego cywilnego, red. J. Jodłowski, Warszawa 1974.
Siedlecki W. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. Z. Resich, W. Siedlecki, t. 1, Warszawa 1975.
Siedlecki W., Z. Świeboda, Postępowanie nieprocesowe, Warszawa 2001.
Smyczyński T., Separacja małżonków, „Studia Prawnicze” 2000/1–2.
Sylwestrzak A., Skutki prawne separacji małżonków, Warszawa 2007.
Sylwestrzak A. [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy, red. H. Dolecki, T. Sokołowski, LEX 2013.
Trammer H., O właściwe miejsce dla „czystych” norm materialnego prawa cywilno-jurysdykcyjnego, „Przegląd Notarialny” 1949, t. 1.
Trammer H., Następcza bezprzedmiotowość procesu cywilnego, Kraków 1950.
Walasik M., Poddanie się egzekucji aktem notarialnym, Warszawa 2008.
Walasik M., Analogia w prawie procesowym cywilnym, Warszawa 2013.
Warzocha E., Cofnięcie powództwa oraz wniosku wszczynającego postępowanie nieprocesowe, Warszawa 1977.
Weitz K., Związanie sądu granicami żądania w procesie cywilnym [w:] Aurea praxis. Aurea theoria. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Tadeusza Erecińskiego, red. J. Gudowski, K. Weitz, t. 1, Warszawa 2011.
Wiszniewski Z., O „żądaniu” ukształtowania prawa, „Nowe Prawo” 1958/1.
Wiszniewski Z. [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. B. Dobrzański, J. Ignatowicz, Warszawa 1975.
Wiśniewska A., Przedmiotowa zmiana powództwa w procesie cywilnym, Warszawa 1986.
Zieliński A., Postępowanie w sprawach o separację na zgodny wniosek małżonków [w:] W trosce o rodzinę. Księga pamiątkowa ku czci Profesor Wandy Stojanowskiej, red. M. Kosek, J. Słyk, Warszawa 2008.
Żyznowski T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Artykuły 1–366, red. H. Dolecki, T. Wiśniewski, LEX 2013.
dr Bartosz Stelmach
asystent w Katedrze Prawa Prywatnego Międzynarodowego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński. ORCID 0000-0001-9431-4067
Dochodzenie roszczeń z weksla przeciwko konsumentom. Uwagi na kanwie wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 13.09.2018 r., w sprawie C-176/17, Profi Credit Polska przeciwko Mariuszowi Wawrzoskowi”
Artykuł poświęcono analizie standardu ochrony konsumentów w sprawie o zapłatę z weksla, wyznaczanego przez przepisy polskiej procedury cywilnej. Zagadnienie to zostało wcześniej poddane ocenie TSUE w sprawie C-176/17 („Profi Credit Polska przeciwko Mariuszowi Wawrzoskowi”), zdaniem którego polskie rozwiązania nie są zgodne ze standardami wyznaczanymi przez dyrektywę Rady 93/13/EWG z 5 kwietnia 1993 r. w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich. Niniejsze opracowanie zawiera krytykę wskazanego orzeczenia Trybunału, której dokonano zarówno przez pryzmat stanu prawnego sprzed 7 listopada 2019 r., jak i po wejściu w życie wielkiej nowelizacji Kodeksu postępowania cywilnego. W tekście także nie zabrakło odniesień do prawa wekslowego, które były konieczne zważywszy na pojawiające się w piśmiennictwie niepokojące spostrzeżenia na tle wyroku w sprawie C-176/17.
Słowa kluczowe: weksel własny, konsument, postępowanie nakazowe, klauzule abuzywne
Dr. Bartosz Stelmach
assistant at the Chair of Private International Law, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University. ORCID 0000-0001-9431-4067
Filing claims from a bill of exchange against consumers. Remarks on the judgement of the Court of Justice of the European Union of 13 September 2018, in C-176/17, Profi Credit Polska v Mariusz Wawrzosek
The article is devoted to the analysis of the standard of consumer protection in a case regarding payment based on a promissory note specified by the provisions on Polish civil procedures. This matter has been previously assessed by the CJEU in C-176/17 (“Profi Credit Polska v Mariusz Wawrzosek”), according to which Polish solutions do not comply with the standards set by Council Directive 93/13/EEC of 5 April 1993 on unfair terms in consumer contracts. This article contains a critique of the said ruling of the Court, which was made both from the point of view of the legal situation before 7 November 2019 and after the major amendment to the Civil Procedures Code entered into force. It also contains references to the bill of exchange law, which were necessary in view of the questionable remarks appearing in the literature in the light of the judgment in C-176/17.
Keywords: bill of exchange, consumer, proceedings by writ of payment, abusive clauses
Bibliografia / References:
Bańczyk P., Dopuszczalność wydania nakazu zapłaty w postępowaniu nakazowym na podstawie weksla własnego wystawionego przez konsumenta – wykładnia i zastosowanie w praktyce sądowej wyroku Trybunału Sprawiedliwości C-176/17, Profi Credit Polska, w stanie prawnym dotychczasowym i od 7.11.2019 r., „Europejski Przegląd Sądowy” 2020/1.
Baran M.P., Stosowanie z urzędu prawa Unii Europejskiej przez sądy krajowe, wyd. el., Warszawa 2014.
Białecki M., [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian, red. T. Zembrzuski, t. 1 i 2, wyd. el., Warszawa 2020.
van Cleynenbreugel P., Glosa do wyroku TS z dnia 28 lipca 2011 r., C-69/10, „Common Market Law Review” 2012/1.
Gontarski W., Nieważność klauzul abuzywnych w umowie kredytu hipotecznego. Glosa do wyroku TS z dnia 21 grudnia 2016 r., C-154/15, C-307/15 i C-308/15, LEX 2017.
Gorzko P., Glosa do wyroku TS z dnia 21 kwietnia 2016 r., C-377/14, LEX 2016.
Marciniak A., [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Tom II. Komentarz do art. 367–729, red. A. Marciniak, K. Piasecki, wyd. el., Warszawa 2016.
Matusiak-Frącczak M., Nakaz zapłaty przeciwko konsumentowi wyłącznie na podstawie weksla. Glosa do wyroku TS z dnia 13 września 2018 r., C-176/17, LEX 2018.
Różański I., Podręcznik prawa wekslowego, Warszawa 1957.
Skibińska E., Weksel zabezpieczający kredyt konsumencki, wyd. el., (n.ius) 2018.
Szpunar A., Komentarz do prawa wekslowego i czekowego, wyd. el., Warszawa 2001.
Wallerman A., Towards an EU law doctrine on the exercise of discretion in national courts? The Member States’ self-imposed limits on national procedural autonomy, „Common Market Law Review” 2016/1.
dr Anne-Marie Weber-Elżanowska LL.M. Berkeley
adiunkt w Katedrze Prawa Handlowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. ORCID: 0000-0001-7164-7571
Spory o stwierdzenie nieważności i uchylenie uchwały wspólników (walnego zgromadzenia) a charakter interwencji ubocznej wspólnika po stronie spółki
Niniejszy artykuł dotyczy pytania, czy interwencja uboczna wspólnika w sporze dotyczącym stwierdzenia nieważności lub uchylenia uchwały walnego zgromadzenia (zgromadzenia wspólników) spółki kapitałowej po stronie pozwanej spółki ma charakter interwencji ubocznej samoistnej i wiąże się z uprawnieniem do przeciwstawiania się czynnościom procesowym spółki (de facto zarządu).
Słowa kluczowe: interwencja uboczna, wspólnik, uchwała, spór korporacyjny
Dr. Anne-Marie Weber-Elżanowska – LL.M. Berkeley
assistant professor at the Chair of Commercial Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw. ORCID: 0000-0001-7164-7571
Disputes over annulment and cancellation of a resolution of the shareholders (general meeting) and the nature of a shareholder’s third party intervention on the side of the company
This article applies to the question of whether a shareholder’s third-party intervention in a dispute regarding the annulment or cancellation of a resolution of a general meeting of a company on the side of the defendant company is an independent third party intervention and is related to the right to object to the company’s (or in fact the management board’s) procedural activities.
Keywords: third party intervention, shareholder, resolution, corporate dispute
Bibliografia / References:
Bilewska K., Chłopecki A., Prawo handlowe, Warszawa 2015.
Bilewska K., Tendencje w kształtowaniu się katalogu podmiotów uprawnionych do zaskarżania uchwał zgromadzeń wspólników spółek kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/9.
Bilewska K., Warzecha M., Wstąpienie wspólnika do sprawy dotyczącej zaskarżenia uchwał zgromadzenia spółki jako interwenienta ubocznego – wybrane aspekty praktyczne, „Monitor Prawniczy” 2011/5.
Błaszczak Ł., Pozycja handlowej spółki osobowej w procesie cywilnym, Toruń 2006.
Błaszczyk P., Ochrona wspólnika mniejszościowego spółki zależnej, Warszawa 2013.
Dąbrowska J., Zaskarżanie uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych, Warszawa 2016.
Dobrzański B., Interwencja uboczna, „Studia Cywilistyczne” 1970, t. 15.
Dróżdż K., Osoby trzecie jako współczynnik efektywnej ochrony sądowej w cywilnym postępowaniu procesowym, „Zeszyty Naukowe KUL” 2017/3.
Ereciński T. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Postępowanie rozpoznawcze, LEX 2016.
Frąckowiak J., Charakter prawny uchwał organów spółek kapitałowych a ich zaskarżalność, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/9.
Góra-Błaszczykowska A. (red.), Kodeks postępowania cywilnego, t. 1a, Komentarz. Art. 1–42412, Legalis 2020.
Jakubecki A. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany, t. 1, Art. 1–729, LEX 2019.
Jara Z. (red.), Kodeks spółek handlowych. Komentarz, Legalis 2020.
Katner W.J., Osajda K., Niezgodne z prawem uchwały wspólników spółek kapitałowych – uwagi na tle uchwały składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 18.09.2013 r. (III CZP 13/13), „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/9.
Katner W.J., Prawa mniejszości w spółkach kapitałowych, cz. 1, „Przegląd Prawa Handlowego” 2002/3.
Klimkowicz J., Interwencja uboczna według Kodeksu postępowania cywilnego, Warszawa 1972.
Koch A., Podważanie uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych, Warszawa 2011.
Kos R., Charakter prawny interwencji zgłoszonej przez wspólnika spółki kapitałowej w sporze o unieważnienie uchwały, „Glosa” 2015/2.
Kuniewicz Z., Wybrane zagadnienia dotyczące podstaw zaskarżania uchwał zgromadzeń wspólników spółek kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/9.
Manowska M. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Art. 1–50538, LEX 2015.
Marciniak A., (red.), Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, Komentarz, Legalis 2019.
Opalski A. (red), Kodeks spółek handlowych, t. 3b, Spółka akcyjna. Komentarz. Art. 393–490, Legalis 2016.
Opalski A., O pojęciu interesu spółki handlowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2008/11.
Oplustil K., Instrumenty nadzoru korporacyjnego (corporate governance) w spółce akcyjnej, Warszawa 2010.
Osajda K. (red.), System prawa prywatnego, t. 3, Prawo zobowiązań. Część ogólna, Legalis 2020.
Piaskowska O. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie procesowe, LEX 2020.
Pyzioł W., Szumański A., Weiss I., Prawo spółek, Warszawa 2014.
Rodzynkiewicz M,, Kodeks spółek handlowych. Komentarz, LEX 2018.
Romanowski M., Działanie na szkodę spółki – uwagi po uchyleniu art. 585 k.s.h., „Przegląd Prawa Handlowego” 2012/4.
Romanowski M., Interes spółki to interes wspólników, „Gazeta Prawna” z 25.05.2010 r., s. C2.
Romanowski M., Reforma prawa spółek handlowych a rynek kapitałowy (zagadnienia wybrane), „Przegląd Prawa Handlowego” 1999/2.
Rowiński T., Interes prawny w procesie i postępowaniu nieprocesowym, Warszawa 1971.
Rzewuski M., Postępowanie cywilne, Warszawa 2019.
Sołtysiński S. (red.), System prawa prywatnego, t. 17 B, Prawo spółek kapitałowych, Legalis 2016.
Sołtysiński S., Kodeks spółek handlowych (podstawowe założenia), „Państwo i Prawo” 2000/11.
Stępień A., Klauzula wykonalności przeciwko małżonkowi wspólnika spółki jawnej. Glosa do uchwały SN z 12.5.2005 r., III CZP 21/05, „Monitor Prawniczy” 2006/20.
Studzińska J., Interwencja uboczna w procesie cywilnym, Warszawa 2018.
Szanciło T. (red.) [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Legalis 2019.
Szumański A. (red.), System prawa prywatnego, t. 19, Prawo papierów wartościowych, red. A. Szumański, Warszawa 2006.
Szumański A., Granice ochrony praw mniejszości w spółkach kapitałowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2015/9.
Tarska M., Charakter praw wspólników mniejszościowych w spółkach handlowych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2015/9.
Wajda D., Ochrona akcjonariuszy mniejszościowych w kodeksie spółek handlowych, Warszawa 2007.
Witosz A.J., Subsydiarna odpowiedzialność wspólników spółek osobowych. Zasady naczelne, Warszawa 2009.
Włodyka S. (red.), Prawo umów w obrocie gospodarczym, Warszawa 2001.
Wrzołek-Romańczuk M., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z 20 czerwca 1996 r., I CRN 88/96, OSP 1997/5, poz. 96.
Zbiegień-Turzańska A., Sankcje wadliwych uchwał zgromadzeń spółek kapitałowych i spółdzielni, Warszawa 2012.
Zieliński A., Flaga-Gieruszyńska K., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Legalis 2019.
Ziemianin B., Charakter prawny uchwał kolegialnych organów osób prawnych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2014/9.
Artur Kowalczyk
doktorant w Katedrze Postępowania Karnego na Wydziale Prawa, Administracji i Ekonomii Uniwersytetu Wrocławskiego, asesor sądowy w Sądzie Rejonowym w Miliczu. ORCID: 0000-0002-6777-4735
Kilka uwag o modelu kontroli zaniechania ścigania
Ustawą z 19.07.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie 5.10.2019 r. zmodyfikowano tryb rozpoznawania zażaleń na postanowienia o odmowie wszczęcia lub umorzeniu postępowania przygotowawczego. Ponowna decyzja o zaniechaniu ścigania podlega odtąd kontroli ze strony prokuratora nadrzędnego. Dopiero gdy prokurator utrzyma zaskarżone postanowienie w mocy, pokrzywdzony nabywa możliwość wniesienia skargi subsydiarnej. Celem artykułu jest porównanie poprzedniej regulacji z obowiązującą oraz rozstrzygnięcie, który model zapewnia optymalną kontrolę postępowania przygotowawczego. Kluczem do odpowiedzi na to pytanie jest m.in. kwestia niezależności prokuratorów w zakresie podejmowanych przez nich decyzji procesowych. Oprócz zagadnienia udziału organów postępowania w sprawowaniu kontroli, przedmiotem rozważań jest również względnie dewolutywny charakter zażalenia na decyzje o zaniechaniu ścigania i jego konsekwencje dla interesów oskarżonego.
Słowa kluczowe: postępowanie karne, zaniechanie ścigania, kontrola postępowania przygotowawczego, zasada legalizmu
Artur Kowalczyk – doctoral student at the Chair of Criminal Proceedings at the Faculty of Law, Administration and Economics of the University of Wrocław, court assessor at the District Court in Milicz. ORCID: 0000-0002-6777-4735
A few remarks on the model of control over the discontinuation of criminal proceedings
The procedure of considering appeals against decisions to refuse to initiate or to discontinue criminal proceedings was amended by the Act on the amendment of the Criminal Procedures Code and certain other Acts of 19 July 2019, which entered into force on 5 October 2019. Since then, the renewed decision not to prosecute is controlled by the superior prosecutor. It is only when the prosecutor upholds the contested decision that the injured party acquires the right to file a subsidiary complaint. The objective of the article is to compare the previous and the current regulation and to decide which model gives optimal control over preparatory proceedings. The key to answering this question is, among others, the independence of prosecutors in making procedural decisions. In addition to the matter of the participation of the procedural authorities in exercising control, the considerations also address the relatively devolutionary nature of the appeal against the decision to discontinue prosecution and its consequences for the interests of the accused.
Keywords: criminal proceedings, discontinuation of prosecution, control over an investigation, principle of legalism
Bibliografia / References:
Bieńkowska E, Mazowiecka L. (red.), Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/29/UE ustanawiająca normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw. Komentarz, Warszawa 2014.
Cader A., Podjęcie i wznowienie umorzonego postępowania przygotowawczego, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego”, t. 15, Wrocław 2004.
Doda Z., Wszczęcie postępowania karnego – mechanizmy selekcji [w:] Proces karny a polityka karna, red. S. Waltoś, Kraków 1991.
Doda Z., Zażalenie w procesie karnym, Warszawa 1985.
Drozd A., O sądowej kontroli powtórnego postanowienia o zaniechaniu ścigania przez pryzmat gwarancji konstytucyjnych – uwagi na przedpolu skargi subsydiarnej [w:] Proces karny a Konstytucja, red. A. Światłowski, Kraków 2013.
Gaberle A., Umorzenie postępowania przygotowawczego w polskim procesie karnym, Warszawa 1972.
Gostyński Z., Stefański R.A., Zabłocki S., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 2, Warszawa 2004.
Gostyński Z., Stefański R.A., Zabłocki S., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 3, Warszawa 2004.
Grajewski J., Względna dewolutywność zażalenia w postępowaniu karnym, „Palestra” 1975/9.
Grajewski J., Paprzycki L., Steinborn S., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 2, Warszawa 2013.
Grzeszczyk W., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z dnia 20 marca 2008 r., sygn. I KZP 39/07, „Prokuratura i Prawo” 2008/7–8.
Haber J., Instytucja zażalenia w procesie karnym, „Nowe Prawo” 1957/4.
Jamontt J., Oportunizm przy ściganiu przestępstw, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1937/3.
Karaźniewicz J., Zakres uprawnień sądu do ingerencji w postępowanie przygotowawcze na tle ochrony interesów pokrzywdzonego [w:] Czynności dochodzeniowo-śledcze i działania operacyjne policji a rola sądu w postępowaniu przygotowawczym, red. S. Lelental, J. Kudrelek, I. Nowicka, Szczytno 2008.
Kiełtyka A., Śledztwo po marcowej (2007) nowelizacji kodeksu postępowania karnego [w:] Współzależność prawa karnego materialnego i procesowego. W świetle kodyfikacji karnych z 1997 r. i propozycji ich zmian, red. Z. Ćwiąkalski, G. Artymiak, Warszawa 2009.
Kiełtyka A., Kotowski W., Ważny A., Prawo o prokuraturze. Komentarz, Warszawa 2017,
Kmiecik R., Sądowa kontrola zaniechania ścigania w postępowaniu przygotowawczym (Uwagi de lege ferenda), „Państwo i Prawo” 1977/6.
Kosior E., Kosior W., Zakres związania prokuratora wskazaniami sądu wyrażonymi na podstawie art. 330 § 1 KPK, „Kwartalnik Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury” 2018/2.
Kowalczyk A., W stronę racjonalnej i rzetelnej kontroli zaniechania ścigania [w:] System kontroli procesu karnego a trafna represja karna, red. A. Światłowski, Kraków 2020 [w druku].
Kulesza C., Postępowanie przygotowawcze. Rozważania modelowe [w:] Nowe uregulowania prawne w kodeksie postępowania karnego z 1997 r., red. P. Kruszyński, Warszawa 1999.
Lipczyńska M., Model postępowania kontrolnego w k.p.k. z 1969 r., „Państwo i Prawo” 1971/2.
Ludwiczek A., Wpływ sądu na postępowanie dowodowe w postępowaniu przygotowawczym [w:] Czynności dochodzeniowo-śledcze i działania operacyjne policji a rola sądu w postępowaniu przygotowawczym, red. S. Lelental, J. Kudrelek, I. Nowicka, Szczytno 2008.
Ładoś S., Sądowa kontrola postanowień kończących postępowanie przygotowawcze [w:] Wybrane aspekty nowelizacji prawa karnego. Zagadnienia penalizacji prania pieniędzy w świetle projektowanej nowelizacji. Kognicja sądów w sprawach wpadkowych w postępowaniu karnym, red. M. Kolendowska-Matejczuk, K. Szwarc, Warszawa 2015.
Małolepszy A., Kilka uwag na temat sprawności postępowania zażaleniowego [w:] Artes serviunt vitae, sapientia imperat. Proces karny sensu largo. Rzeczywistość i wyzwania. Księga jubileuszowa Profesora Tomasza Grzegorczyka z okazji 70. urodzin, red. R. Olszewski, D. Świecki, J. Kasiński, P. Misztal. K. Rydz Sybilak, A. Małolepszy, Warszawa–Łódź 2019.
Marszał K., Względna dewolutywność zażalenia w postępowaniu przygotowawczym, „Prokuratura i Prawo” 2003/9.
Skorupka J., Uwagi o modelu postępowania przygotowawczego i sądowego, „Ius Novum” 2010/4.
Skrętowicz E., Zażalenie na postanowienie kończące postępowanie karne [w:] Środki zaskarżenia w procesie karnym. Księga pamiątkowa ku czci prof. Zbigniewa Dody, red. A. Gaberle, S. Waltoś, Kraków 2000.
Stachurski D., Jak zapewnić rzetelną kontrolę postępowania przygotowawczego?, „Prokuratura i Prawo” 2013/4.
Stachurski D., Sądowa kontrola zaniechania ścigania karnego – rzeczywiste czy pozorne wzmocnienie zasady legalizmu?, „Przegląd Sądowy” 2012/3.
Staszak A. (red.), Prawo o prokuraturze. Komentarz praktyczny, Warszawa 2020.
Sych W., Wpływ pokrzywdzonego na tok postępowania przygotowawczego w polskim procesie karnym, Warszawa 2006.
Waltoś S., Model postępowania przygotowawczego na tle prawnoporównawczym, Warszawa 1968.
Wróblewski J., Kontrola w państwie i jej aksjologia (Pojęcia podstawowe), „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica” 1981/6.
Zagrodnik J., Uwagi krytyczne do projektowanej zmiany koncepcji kontroli postanowień o zaniechaniu ścigania karnego, „Palestra” 2007/3–4.
Bartosz Łukowiak
Uniwersytet Wrocławski. ORCID: 0000-0003-3993-2182
O (bez)zasadności pozbawienia podmiotu zbiorowego prawa do wniesienia kasacji – uwagi na tle projektu ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary
Celem niniejszego artykułu jest próba oceny planowanej likwidacji możliwości wnoszenia kasacji w postępowaniu w przedmiocie odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. W pierwszej części tekstu analizie poddano funkcje postępowania kasacyjnego, wskazując, że ma ono na celu nie tylko wyeliminowanie najbardziej rażących przejawów naruszenia prawa, ale także zapewnienie jednolitości orzecznictwa, na której brak wyjątkowo narażony jest właśnie omawiany typ postępowania. W toku dalszych wywodów, m.in. w oparciu o przepisy rangi konstytucyjnej, porównano doniosłość interesów prawnych przysługujących osobom fizycznym oraz innym podmiotom prawa, usiłując w ten sposób dowieść, że argumentem na rzecz likwidacji postępowania kasacyjnego nie powinien być fakt, że w postępowaniu w sprawach odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary sankcja wymierzana jest podmiotowi niebędącemu osobą fizyczną. Końcowa część pracy skupia się na omówieniu zagadnienia wnoszenia nadzwyczajnych środków zaskarżenia w innych niż omawiane postępowaniach sensu largo, co z kolei prowadzi do wniosku, że projektowana zmiana może zaburzać wewnętrzną spójność systemu prawa karnego procesowego w jego szerokim ujęciu.
Słowa kluczowe: odpowiedzialność podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, kasacja, nadzwyczajne środki zaskarżenia, postępowanie w sprawach o wykroczenia, postępowanie dyscyplinarne, postępowanie karne sensu largo, Konstytucja
Bartosz Łukowiak
University of Wrocław. ORCID: 0000-0003-3993-2182
On the (un)justified deprivation of a collective entity of the right to file a cassation complaint – comments in the light of the bill on the liability of collective entities for prohibited acts under the threat of a penalty
The objective of this article is to attempt to assess the planned liquidation of the ability to file for cassation in proceedings regarding the liability of collective entities for prohibited acts under the threat of a penalty. The first part of the article contains an analysis of the functions of cassation proceedings, indicating that it is intended to not only eliminate the most egregious breaches of the law, but also to ensure the uniformity of adjudications, the absence of which is particularly vulnerable to this type of procedure. The significance of the legal interests of natural persons and other legal entities was compared during the further arguments, including on the basis of provisions of constitutional importance, thereby attempting to prove that the argument in favour of abolishing cassation proceedings should not be the fact that a sanction is imposed on an entity that is not a natural person in proceedings in matters of liability of collective entities for prohibited acts under the threat of a penalty. The final part of the article focuses on a discussion of the matter of filing for extraordinary remedies in other criminal proceedings sensu largo, which, in turn, leads to the conclusion that the proposed remedy can disrupt the internal consistency of the criminal procedural law system in its broadest sense.
Keywords: liability of collective entities for prohibited acts under the threat of a penalty, cassation, extraordinary remedies, proceedings in infringement cases, disciplinary proceedings, criminal proceedings sensu largo, constitution
Bibliografia / References:
Doda Z., Gaberle A., Kontrola odwoławcza w procesie karnym, Warszawa 1997.
Giezek J. [w:] Prawo karne materialne. Część ogólna i szczególna, red. M. Bojarski, Warszawa 2017.
Gruszecka D. [w:] Proces karny, red. J. Skorupka, Warszawa 2018.
Grzegorczyk P., Weitz K. [w:] Konstytucja RP, t. 1, Komentarz. Art. 1-86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
Grzeszczyk W., Kasacja w sprawach karnych, Warszawa 2001.
Hofmański P., Kardas P., O systemie prawa karnego procesowego [w:] System Prawa Karnego Procesowego, t. 1, Zagadnienia ogólne, red. P. Hofmański, Warszawa 2013.
Kala D. [w:] Komentarz do ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary, red. M. Filar, Toruń 2006.
Kalinowski S., Postępowanie karne. Zarys części szczególnej, Warszawa 1964.
Łukowiak B., O niekonstytucyjności § 95 ust. 2 zd. 2 Regulaminu urzędowania sądów powszechnych, „Przegląd Prawa i Administracji” 2019/116.
Łukowiak B., Skład sądu odwoławczego w postępowaniu w przedmiocie odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. Glosa do postanowienia SN z dnia 26 kwietnia 2018 r., V KK 401/17, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2020/7–8.
Masternak-Kubiak M., Prawo do równego traktowania [w:] Prawa i wolności obywatelskie w Konstytucji RP, red. B. Banaszak, A. Preisner, Warszawa 2002.
Namysłowska-Gabrysiak B., Ustawa o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. Komentarz, Kraków 2004.
Pohl Ł., Prawo karne. Wykład części ogólnej, Warszawa 2019.
Skorupka J. [w:] Proces karny, red. J. Skorupka, Warszawa 2018.
Steinborn S., Kasacja Prokuratora Generalnego z powodu niewspółmierności kary – powrót rewizji nadzwyczajnej? [w:] Istota i zasady procesu karnego 25 lat później. Księga poświęcona pamięci Profesora Andrzeja Murzynowskiego, red. M. Rogacka-Rzewnicka, H. Gajewska-Kraczkowska, Warszawa 2020, LEX/el.
Tylman J. [w:] T. Grzegorczyk, J. Tylman, Polskie postępowanie karne, Warszawa 2009.
Waltoś S., Nowa kasacja w procesie karnym, „Palestra” 1996/1–2.
Wąsek A., Związki prawa karnego materialnego z procedurą karną, „Studia Iuridica” 1997/33.
dr Mateusz Radajewski
adiunkt, SWPS Uniwersytetu Humanistycznospołeczny, Wydział Prawa i Komunikacji Społecznej we Wrocławiu, Katedra Prawa. ORCID: 0000-0002-7547-9197
Zakres immunitetu parlamentarnego w sprawach cywilnych. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 19.06.2018 r., I CSK 506/17
Przedmiotem glosy jest orzeczenie Sądu Najwyższego, w którym stwierdzono, że wypowiedź posła w trakcie wystąpienia w Sejmie, jeżeli odbiega od zasadniczego tematu obrad, nie jest formą sprawowania mandatu poselskiego, a w konsekwencji poseł za jej treść może być pociągnięty do odpowiedzialności cywilnej przed sądem bez zgody Sejmu. Autor polemizuje z tym stanowiskiem, wskazując, że posługiwanie się argumentami dotyczącymi przeciwników politycznych jest naturalnym elementem debaty politycznej, a zatem powinno być uznawane za formę typowej działalności poselskiej. Pociąganie do odpowiedzialności przed sądem za ewentualne nadużycia w tym zakresie powinno więc zależeć od zgody Sejmu. Jak wykazuje autor, za interpretacją tą przemawiają nie tylko postanowienia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora, lecz także orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
Słowa kluczowe: immunitet, odpowiedzialność cywilna, sprawowanie mandatu poselskiego, Sejm, posłowie
Dr Mateusz Radajewski
assistant professor, SWPS University of Social Sciences and Humanities, Faculty of Law and Social Communication in Wrocław, Chair of Law. ORCID: 0000-0002-7547-9197
Scope of parliamentary immunity in civil matters. Commentary on the Supreme Court’s decision of 19 June 2018, I CSK 506/17
The subject of the commentary is the decision of the Supreme Court, which held that, if a statement of a deputy in the Sejm deviates from the subject matter of the debate, this is not a form of exercising his mandate as an MP and, consequently, the deputy may be brought to justice for civil liability before the court without the consent of the Sejm. The author argues with this position by pointing out that the use of arguments regarding political opponents is a natural component of the political debate and should therefore be considered a form of an MP’s typical activity. Therefore, the ability to bring an MP to justice before the court for possible abuse in this respect should depend on the Sejm’s consent. According to the author, this interpretation is supported not only by the provisions of the Polish Constitution and the act on exercising the mandate of a deputy or senator, but also by judgments of the European Court of Human Rights.
Keywords: immunity, civil liability, exercising the mandate of a deputy, Sejm, deputies
Bibliografia / References:
Garlicki L. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. L. Garlicki, t. 2, Warszawa 2001.
Garlicki L., Prawo parlamentarne w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka [w:] Zagadnienia prawa parlamentarnego, red. M. Granat, Warszawa 2007.
Gierach E. [w:] Konstytucja RP. Komentarz, red. M. Safjan, L. Bosek, t. 2, Warszawa 2016.
Grajewski K., Przedmiotowy zakres ochrony działalności wchodzącej w zakres sprawowania mandatu parlamentarnego (art. 105 ust. 1 Konstytucji), „Przegląd Sejmowy” 2016/1.
Hofmański P., Wróbel A. [w:] Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, red. L. Garlicki, t. 1, Warszawa 2010.
Lis-Staranowicz D., Glosa do orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie A. Cordova przeciwko Włochom, nr skargi 45649/99, „Przegląd Sejmowy” 2004/2.
Matczak M., Nadużycie kompetencji. Zarys problemu, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2007/1.
Mordwiłko J., Immunitet parlamentarny po jego dostosowaniu w roku 2003 do Konstytucji [w:] Immunitet parlamentarny. Zagadnienia podstawowe, red. W. Odrowąż-Sypniewski, Warszawa 2007.
Zubik M., Immunitet parlamentarny w nowej Konstytucji RP, „Państwo i Prawo” 1997/9.
prof. dr hab. Mirosław Bączyk
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu; sędzia Sądu Najwyższego w stanie spoczynku. ORCID: 0000-0001-5419-6916
Obrona Skarbu Państwa jako tzw. poręczyciela publicznego wobec wierzyciela zarzutami wynikającymi ze stosunku głównego. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 19.06.2018 r., I CSK 531/17
W glosie rozważano problem prawnej obrony tzw. poręczyciela publicznego (Skarbu Państwa) zarzutami ze stosunku głównego, w tym zarzutem wygaśnięcia umowy kredytowej po wykonaniu umowy poręczenia (art. 883 § 2 Kodeksu cywilnego). Poręczyciel może zrzec się także takich zarzutów i uznać roszczenie z poręczenia. Autor omawia także syntetycznie ewolucję reżimu prawnego poręczenia publicznego przyjętego w ustawie z 8.05.1997 r. o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne i wskazuje na tendencję do wzmocnienia sytuacji prawnej poręczyciela.
Słowa kluczowe: umowa poręczenia udzielanego przez Skarb Państwa (tzw. poręczenie publiczne), odpowiedzialność subsydiarna poręczyciela publicznego, zarzuty poręczyciela ze stosunku głównego, umowa kredytu konsorcjalnego, wygaśnięcie umowy kredytowej
Prof. Dr Hab. Mirosław Bączyk
Nicolaus Copernicus University in Toruń, retired Supreme Court judge. ORCID: 0000-0001-5419-6916
Defence of the State Treasury as the so-called public guarantor with respect to a creditor with allegations arising from the principal relationship. Commentary on the judgment of the Supreme Court of 19 June 2018, I CSK 531/17
The commentary addresses the problem of the legal defence of the public guarantor (the State Treasury) with allegations raised against the principal relationship, including allegations of the expiry of the loan agreement after the performance of the surety agreement (Article 883 § 2 of the Polish Civil Code). The guarantor may also waive such allegations and accept the surety claim. The author also succinctly discusses the evolution of the legal regime of a public surety adopted in the Act on sureties and guarantees granted by the State Treasury and certain legal entities of 8 May 1997 and refers to the tendency to strengthen the legal position of the guarantor.
Keywords: agreement on a surety granted by the State Treasury (a so-called public surety), subsidiary liability of the public guarantor, the guarantor’s allegations regarding the principal relationship, syndicated loan agreement, expiry of the loan agreement
Bibliografia / References:
Bączyk M., Odpowiedzialność cywilna poręczyciela, Toruń 1982.
Bączyk M., Poręczenia i gwarancje udzielane przez Skarb Państwa oraz niektóre osoby prawne. Komentarz, Warszawa 1998.
Bielas A., Tajna gra, 20.06.2012 r., https://nowiny 24.pl (dostęp: 12.08.2020 r.).
Jóźwik T., Osocze to biznes, a nie polityka i afery, 28.08.2012 r., www.fortes.pl (dostęp: 12.08.2020 r.).
Radwański Z. [w:] System prawa prywatnego, t. 8, Prawo zobowiązań. Cześć szczególna, red. J. Panowicz-Lipska, Warszawa 2004.
Sychowicz M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 5, Zobowiązania. Część szczegółowa, red. J. Gudowski, Warszawa 2017.
Thomas H. [w:] Palandt Burgerliches Gesetzbuch, München 2012.
