Tryb ścigania przestępstw wymienionych w art. 294 § 1 k.k. popełnionych na szkodę osoby najbliższejdr hab. Barbara Nita-Światłowska, profesor Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie
ORCID: 0000-0003-2815-4119
udział w autorstwie tekstu – 50%
dr hab. Andrzej Światłowski, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego
ORCID: 0000-0002-4748-6170
udział w autorstwie tekstu – 50%
Tryb ścigania przestępstw wymienionych w art. 294 § 1 k.k. popełnionych na szkodę osoby najbliższej
Umiarkowane zainteresowanie doktryny budzi doniosły praktycznie problem trybu ścigania przestępstw przeciwko mieniu kwalifikowanych w związku z art. 294 § 1 lub § 2 Kodeksu karnego, jeśli sprawca dopuścił się takiego przestępstwa na szkodę osoby najbliższej. W typie podstawowym przestępstwa wymienione w art. 294 § 1 Kodeksu karnego są niewątpliwie ścigane z urzędu, ale na wniosek pokrzywdzonego, jeśli ten jest osobą najbliższą dla sprawcy. Wątpliwość dotyczy tego, czy tak samo jest w wypadku typów kwalifikowanych, czy może następuje wtedy powrót do reguły, jaką jest ściganie bezwzględnie publicznoskargowe. W artykule wykazano, że prawidłowy jest pierwszy z tych poglądów, a więc do ścigania wymagany jest wniosek pokrzywdzonego będącego osobą najbliższą, co nie pozbawia takiego pokrzywdzonego koniecznej ochrony w wypadku, gdy jest osobą nieporadną lub niezdolną do samodzielnego złożenia odpowiedniego wniosku.
Słowa kluczowe: tryb ścigania, wniosek o ściganie, przestępstwa przeciwko mieniu, znaczna wartość, dobro o szczególnym znaczeniu dla kultury, prawo karne
Dr hab. Barbara Nita-Światłowska, professor of the Kraków University of Economics
ORCID: 0000-0003-2815-4119
commitment to the preparation of the article – 50%
Dr hab. Andrzej Światłowski, professor Jagiellonian University
ORCID: 0000-0002-4748-6170
commitment to the preparation of the article – 50%
Method of prosecuting for the offences specified in Article 294 § 1 of the Penal Code if a victim is a family member of the perpetrator
Moderate interest in the doctrine is aroused by the important practical problem of the procedure for prosecuting for crimes against property which are qualified in connection with Article 294 § 1 or § 2 of the Penal Code, if the perpetrator commits such an offence to the detriment of a family member. The basic types of crime specified in Article 294 § 1 of the Penal Code are undoubtedly prosecuted ex officio, but at the request of the victim, if the victim is a family member of the perpetrator. There is doubt as to whether this is also the case with qualified types, or whether there is then a return to the rule of public prosecution without exception. The article specifies that the first of these views is correct, and therefore a request from a victim who is a family member is required for prosecution, which does not deprive such a victim of the necessary protection if the victim is a person who is either incapacitated or unable to make the relevant request himself.
Keywords: procedure of prosecution, request for prosecution, crimes against property, significant value, culturally sensitive property, criminal law
Bibliografia / References
Gadecki B., Tryb ścigania przestępstw kwalifikowanych. Glosa do postanowienia Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 29 września 2016 r., II AKz 321/16, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2020/9.
Kulik M. [w:] Kodeks karny. Komentarz aktualizowany, red. M. Mozgawa, LEX 2021.
Michalski B. [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz do artykułów 222–316, t. 2, red. A. Wąsek, R. Zawłocki, Legalis 2010.
Michalski B. [w:] Kodeks karny. Komentarz do części szczególnej, red. A. Wąsek, Legalis 2005.
Michalski B., Przestępstwa przeciwko mieniu. Rozdział XXXV Kodeksu Karnego. Komentarz, Warszawa 1999.
Nestoruk I.B., Wnioskowy tryb ścigania przestępstw w polskim i niemieckim prawie karnym, „Ruch Prawniczy, Socjologiczny i Ekonomiczny” 2001/4.
Nita-Światłowska B., Formalne pozytywne warunki dopuszczalności procesu [w:] System Prawa Karnego Procesowego, t. 4, Dopuszczalność procesu, red. M. Jeż-Ludwichowska, A. Lach, Warszawa 2015.
Poniatowski P., Glosa do postanowienia Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 29 września 2016 r. (II AKz 321/16) – w kwestii trybu ścigania przestępstw przeciwko mieniu, gdy czyn został popełniony w stosunku do mienia znacznej wartości (art. 294 § 1 k.k.), „Studia Iuridica Lublinensia” 2020/3.
Radecki W., Ochrona dóbr kultury w nowym kodeksie karnym, „Prokuratura i Prawo” 1998/2.
Świecki D. (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz aktualizowany, LEX 2021.
Waltoś S., Hofmański P., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2020.
Wild M. [w:] Konstytucja R.P., Komentarz, Art. 1–86, red. M/Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
Zoll A. (red.), Kodeks karny. Część szczególna, t. 3, Komentarz do art. 278–363 k.k., Warszawa 2016.
dr Grzegorz Borkowski
sędzia
udział w autorstwie tekstu – 50%
dr hab. Katarzyna Gajda-Roszczynialska
adiunkt, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Śląski, sędzia
ORCID: 0000-0001-8245-9023
udział w autorstwie tekstu – 50%
Prawidłowość procesów nominacyjnych a prawo do sądu ustanowionego ustawą. Uwagi na tle wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 19.12.2020 r., Ástráðsson przeciwko Islandii – cz. 2
Część II artykułu przedstawia trójstopniowy test przyjęty przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w wyroku Wielkiej Izby w sprawie Guðmundur Andri Ástráðsson przeciwko Islandii, który pozwala na sprawdzenie, czy organ orzekający spełnia warunku „sądu ustanowionego ustawą” w rozumieniu art. 6 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie dnia 4.11.1950 r. Omawiane orzeczenie wyznacza początek linii orzeczniczej ETPCz w zakresie sądu ustanowionego ustawą. Co więcej, zdaniem Autorów, Trybunał powinien był nieco bardziej rozwinąć niektóre części uzasadnienia orzeczenia i wyraźnie określić, jaki jest status osoby powołanej wskutek wadliwego procesu nominacyjnego, jak również jaki ma to wpływ na ważność orzeczeń wydanych przez taką osobę. Jasne określenie warunków prawidłowości procesu nominacyjnego sędziów pomogłoby krajom członkowskim w dostosowaniu ich prawa krajowego do tych standardów.
Słowa kluczowe: prawo do sądu, sąd ustanowiony ustawą, niezależność, niezawisłość, bezstronność, prawidłowość procesów nominacyjnych
Dr Grzegorz Borkowski
judge
commitment to the preparation of the article – 50%
Dr hab. Katarzyna Gajda-Roszczynialska
assistant professor, Faculty of Law and Administration, University of Silesia, judge
ORCID: 0000-0001-8245-9023
commitment to the preparation of the article – 50%
Correctness of the nomination processes and the right to a trial by a tribunal established by law. Comments on the judgment of the European Court of Human Rights of 19 December 2020, Ástráđsson v. Iceland – part 2
Part II of the article presents the three-stage test adopted by the European Court of Human Rights in the Grand Chamber judgment in Guðmundur Andri Ástráðsson v. Iceland, which makes it possible to check whether the adjudicating authority satisfies the condition of a ‘tribunal established by law’ in the meaning of Article 6 of the Convention for the Protection of Human Rights and Fundamental Freedoms drawn up in Rome on 4 November 1950. This judgment marks the beginning of the line of judgments of the ECtHR regarding a tribunal established by law. Furthermore, according to the author, the Court should have elaborated somewhat on certain parts of the justification of the judgment and clearly specified what the status is of a person appointed as a result of a defective appointment process, as well as what effect this has on the validity of the judgments issued by such a person. A clear definition of the conditions for the correctness of the judicial nomination process would help Member States bring their national laws into line with these standards.
Keywords: right to a trial, tribunal established by law, independence, impartiality, correctness of the nomination process
Bibliografia / References
Barak A., The Judge in a Democracy, Princetone 2006.
Barents R., Remedies and Procedures before the EU Courts, Alphen aan den Rijn 2016.
Bobek M., The Court of Justice of the European Union [w:] The Oxford Handbook of European Union Law, red. D. Chalmers, A. Arnull, Oxford 2015.
Bosek L., Żmij G., Uwarunkowania prawne powoływania sędziów w Europie w świetle wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 12.03.2019 r., 26374/18, Guðmundur Andri Ástráðsson przeciwko Islandii przeciwko Islandii, „Europejski Przegląd Sądowy” 2019/7.
Brodecki Z., Koncewicz T.T., „Wspólnotowa rozumność” w Trybunale Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich [w:] Rozumność rozumowań prawniczych, red. M. Wyrzykowski, Warszawa 2008.
Buhlmann A., Kunz R., Confidence in the judiciary: Comparing the independence and legitimacy of judicial systems, „West European Politics” 2011/34 (2).
Cann D.M., Yates J., Homegrown institutional legitimacy; Assessing citizens’ diffuse support for State Courts, „American Politics Research” 2008/36 (2).
Eboe-Osuji Ch., The right to an independent judiciary, w: Judicial management versus independence of judiciary, red. K. Gajda-Roszczynialska, D. Szumiło-Kulczycka, Warszawa 2018.
Edward D.A.O., Judicial activism – myth or reality? Van Gend en Loos, Costa v. Enel and the Van Duyn family revisited [w:] Legal Reasoning and Judicial Interpretation of European Law. Essays in Honour of Lord Mackenzie Stuart, red. A.I.L. Campbell, I.M. Voyatzi, London 1996.
Engstad N.A., A.L. Froseth, B. Tonder (red.), Independence of Judges, The Hague 2014.
Gajda-Roszczynialska K., Między interesem publicznym a prywatnym: granice władzy sądzenia w postępowaniu cywilnym, cz. 2, Władza sądzenia a interes prawny, „Przegląd Sądowy” 2020/4.
Gajda-Roszczynialska K., Między interesem publicznym a prywatnym: granice władzy sądzenia w postępowaniu cywilny, cz. 1, W poszukiwaniu pojęcia interesu, „Przegląd Sądowy” 2020/3.
Gajda-Roszczynialska K., Pierwsze podejście Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej do zagadnienia dowodów nielegalnych w postępowaniu cywilnym: glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości z 27.09.2017 r., C-73/16, Peter Puśkar v. Finanćne riaditelstvo Slovenskej republiky, Kriminalny urad finanćnej spravy, „Polski Proces Cywilny” 2019/2.
Garlicki L., Trybunał strasburski a kryzys polskiego sądownictwa. Uwagi na tle wyroku Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z 19.12.2020 r. Ástráðsson przeciwko Islandii, „Przegląd Sądowy” 2021/4.
Hamm J.A., Pytlik Zillig L.M., Tomkins A.J., Herian M.N., Bornstein B.H., Neeley E.M., Exploring separable components of institutional confidence, „Behavioral Sciences & the Law” 2011/29.
Keeling D.T., In praise of judicial activism. But what does it mean? And has the European Court of Justice ever practiced it? [w:] Scritti in Onore di G. Federico Mancini, red. C. Gialdino, t. 2, Milan 1998.
Koncewicz T.T., Filozofia europejskiego wymiaru sprawiedliwości. O ewolucji fundamentów unijnego porządku prawnego, Warszawa 2020.
Koncewicz T.T., Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Od „sądowego aktywizmu” do „europejskiej filozofii sądzenia”? [w:] System prawa Unii Europejskiej, t. 3, Wykładnia prawa, red. L. Leszczyński, Warszawa 2019.
Kuijer M., The Blindfold of Lady Justice. Judicial Independence and Impartiality in the Light of the Requirements of Art. 6 ECHR, Leiden 2004.
Leloup M., Guðmundur Andri Ástráðsson: the right to a tribunal established by law expanded to the appointment of judges, https://strasbourgobservers.com/2020/12/18/gudmundur-andri-astradsson-the-right-to-a-tribunal-established-by-law-expanded-to-the-appointment-of-judges/
Lenaerts K., New Horizons for the Rule of Law Within the EU, „German Law Journal” 2020/21.
Moka-Mubelo W., Reconciling Law and Morality in Human Rights Discourse. Beyond the Habermasian Account of Human Rights, Springer 2017.
Pech L., Polish ruling party’s "fake judges" before the European Court of Justice: Some comments on (decided) Case C-824/18 AB and (pending) Case C-132/20 Getin Noble Bank, EU Law Analiysis, http://eulawanalysis.blogspot.com/2021/03/polish-ruling-partys-fake-judges-before.html.
j P., La légitimité du juge en régime démocratique, „Commentaire” 2000/2 (90).
anjan M., Prawo do skutecznej ochrony sądowej – refleksje dotyczące wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 19.11.2019 r. w sprawach połączonych C-585/18, C-624/18, C-625/18, „Palestra” 2020/5.
Safjan M., Prawo do skutecznej ochrony sądowej – refleksje dotyczące wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 19.11.2019 r. w sprawach połączonych C-585/18, C-624/18, C-625/18, „Palestra” 2020/5.
Seibert-Fohr A. (red.), Judicial Independence in Transitional Period, New York 2012.
Spano R., The rule of law as the lodestar of the European Convention on Human Rights: The Strasbourg Court and the independence of the judiciary, „European Law Journal” 2021, https://doi.org/10.1111/eulj.12377.
Strong S.I., Judging Judicial Appointments Procedures, „Vanderbilt Journal of Transnational Law” 2020/53.
Tridimas T., The Court of Justice of the European Union [w:] Oxford Principles of European Union Law, red. R. Schütze, T. Tridimas, Oxford 2018.
Tuleja P., Ustrojowe znaczenie uchwały SN z 23.01.2020 r., „Państwo i Prawo” 2020/10.
Tyler T.R., Jackson J., Popular legitimacy and the exercise of legal authority: Motivating compliance, cooperation, and engagement, „Psychology, Public Policy, and Law” 2014/20.
van Dijk F., Perceptions of the Independence of Judges in Europe, Palgave Macmillan 2021.
Wrzołek-Romańczuk M., Glosa do wyroku z 1 grudnia 2020 roku wydanego przez Wielką Izbę Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Guðmundur Andri Ástráðsson przeciwko Islandii (skarga nr 26374/18), „Iustitia” 2020/4.
dr hab. Elżbieta Czarny-Drożdżejko, profesor Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie
ORCID: 0000-0003-3469-9449
Wyłączne prawo do zwielokrotnienia utworu w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej na tle problematyki dzieła zależnego i inspirowanego
W artykule zostało poddane analizie prawo do zwielokrotnienia w systemie prawnym Unii Europejskiej na gruncie dyrektywy 2001/29/WE. Było ono już niejednokrotnie poddane analizie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Z tego względu utrwaliła się określona linia orzecznicza. Jednak wciąż pozostaje wiele wątpliwości. Jedną z nich jest kwestia umiejscowienie dzieł zależnych i inspirowanych w unijnym systemie prawa autorskiego. Analiza prawna będzie się odnosić także do przyjętych rozwiązań w trzech systemach krajowych – polskim, francuskim i brytyjskim. Wydaje się bowiem, że wartościowe może być pokazanie, jak różnorodne mogą być podejścia oraz interpretacje badanej problematyki.
Słowa kluczowe: dyrektywa 2001/29/WE, prawo do zwielokrotnienia, dzieło zależne, dzieło inspirowane
Dr hab. Elżbieta Czarny-Drożdżejko, professor of the Pontifical University of John Paul II in Kraków
ORCID: 0000-0003-3469-9449
The exclusive right to reproduce a work in the case law of the Court of Justice of the European Union in the light of the issue of derivative and inspired works
The article presents an analysis of the right of reproduction in the legal system of the European Union under Directive 2001/29/EC. It has already been analysed many times in the case law of the Court of Justice of the European Union. For this reason, a specific line of judgments has become established. However, there are still numerous doubts. One of them is the issue of the positioning of derivative and inspired works within the EU copyright system. The legal analysis will also refer to the solutions adopted in three national systems – Polish, French and British. This is because it seems as if it is worth demonstrating how diverse the approaches to and interpretations of the issues in question can be.
Keywords: Directive 2001/29, right of reproduction, derivative work, inspired work
Bibliografia / References
Barta J., Dzieło muzyczne i jego twórca w świetle przepisów prawa autorskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Międzyuczelniany Instytut Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej. Prace z wynalazczości i ochrony własności intelektualnej” 1980/20.
Bently L., Sherman B., Gangjee D., Johnson P., Intellectual property law, Oxford 2018.
Caron Ch., Droit d’auteur et droits voisines, Paris 2015.
Cornish W., Llewelyn D., Aplin T., Intellectual Property. Patents, Copyright, Trade marks and Allied Rights, London 2013.
Czarny-Drożdżejko E., Dozwolony użytek utworów w mediach, Warszawa 2016.
Eechoud van M., Adopting the work [w:] The Work of Authorship, red. M. van Eechoud (December 15, 2014)., Amsterdam 2014.
Goold P. R., Why the UK Adaptation Right is Superior to the US Derivative Work Right, “Nebraska Law Review 2” 2014/92.
Griffiths J., Fair dealing after Deckmyn – the United Kingdom's defense for caricature, parody or pastiche [w:] Research Handbook on Intellectual Property in Media and Entertainment, red. M. Richardson, S. Ricketson, Northampton 2017.
Kopff A., Granice swobodnego użytkowania dzieł chronionych prawem autorskim, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Prawnicze” 1961/8.
Leistner M., Roder-Hießerich V., Transformative use and user generated content - Integrating new paradigms of creativity in copyright law [w:] The Innovation Society and Intellectual Property, red. J. Drexl, A. Kamperman Sanders, Northampton 2019.
Lewinski S. von, International copyright law and policy, Oxford 2008.
Lucas A., International exhaustion [w:] Global Copyright: Three Hundred Years Since the Statute of Anne, from 1709 to Cyberspace, red. L. Bently, U. Suthersanen, P. Torremans, Northampton 2010.
Mazziotti G., EU Digital Copyright Law and the End-User, https://cadmus.eui.eu/bitstream/handle/1814/6940/2007_Mazziotti_OA.pdf;sequence=3 (dostęp: 28.06.2021 r.).
Netanel N.W., Copyright and a Democratic Civil Society, “The Yale Law Journal” 1996/106, https://digitalcommons.law.yale.edu/ylj/vol106/iss2/2.
Pila J., Torremans P., European intellectual property law, Oxford 2019.
Pollaud-Dulian F., Le droit d’auteur, Paris 2014.
Rosati E., Brexit and Copyright: A Pyrrhic Victory, “Intellectual Property Forum” 2019/115.
Rosati E., Closed Subject-Matter Systems are No Longer Compatible with EU Copyright, https://privpapers.ssrn.com/sol3/cf_dev/AbsByAuth.cfm?per_id=1533839 (dostęp: 28.06.2021 r.).
Rosati E., Copyright in the EU: In Search of (In) Flexibilities, https://privpapers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2388307 (dostęp: 28.06.2021 r.).
Traple E., Dzieło zależne jako przedmiot prawa autorskiego, Warszawa 1979.
Traple E., Komentarz do art. 2 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych [w:] Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. J. Barta, R. Markiewicz, Warszawa 2010.
Vivant M. & Bruguière J-M. Droit d’auteur et droits voisins, Paris 2015.
dr Agnieszka Pilch
adiunkt w Katedrze Prawa Karnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Biura Studiów i Analiz Sądu Najwyższego, a także sędzia Sądu Rejonowego dla Krakowa-Śródmieścia
ORCID: 0000-0002-0586-2449
udział w autorstwie tekstu – 50%
dr Marek Porzycki
adiunkt w Katedrze Prawa Publicznego Gospodarczego i Polityki Gospodarczej na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego
ORCID: 0000-0002-8971-2340
udział w autorstwie tekstu – 50%
Wykonanie kary grzywny a upadłość konsumencka
Rosnąca liczba upadłości konsumenckich prowadzi do coraz częstszego pojawiania się w praktyce sądowej sytuacji, w której upadły jest skazany na karę grzywny za przestępstwo albo ukarany tą karą za wykroczenie. Przepisy prawa karnego wykonawczego nie zawierają jednakże żadnej regulacji skutków upadłości skazanego (ukaranego). W takiej sytuacji wykonanie kary grzywny na zasadach ogólnych nie jest możliwe z uwagi na charakter postępowania upadłościowego pełniącego funkcję zbiorowej egzekucji z całego majątku upadłego na rzecz wszystkich jego wierzycieli. Zakaz egzekucji singularnej z majątku upadłego dotyczy także wierzytelności Skarbu Państwa z tytułu grzywny. Analiza funkcji kary grzywny oraz funkcji postępowania upadłościowego prowadzi do wniosku, że w czasie postępowania upadłościowego niedopuszczalne jest również wykonanie zastępcze kary grzywny, jeżeli nie dochodzi do niego na dobrowolnie złożony wniosek samego skazanego albo ukaranego. Ograniczenia w egzekucji i wykonywaniu kary grzywny przestają natomiast obowiązywać po zakończeniu postępowania upadłościowego, gdyż wierzytelność z tytułu kary grzywny jest wyłączona z zakresu oddłużenia. Opracowanie przedstawia propozycje rozstrzygnięć procesowych, jakie powinny być podejmowane przez sąd wykonujący orzeczenie na poszczególnych etapach postępowania upadłościowego prowadzonego wobec skazanego (ukaranego).
Słowa kluczowe: grzywna, upadłość, upadłość konsumencka, skazany, ukarany, egzekucja, wykonanie zastępcze
Dr Agnieszka Pilch
Assistant professor at the Chair of Criminal Law of the Faculty of Law and Administration of the Jagiellonian University, member of the Supreme Court’s Bureau of Studies and Analyses and judge at the District Court for Kraków-Śródmieście
ORCID: 0000-0002-0586-2449
commitment to the preparation of the article – 50%
Dr Marek Porzycki
Assistant Professor at the Chair of Public Economic Law and Economic Policy at the Faculty of Law and Administration of the Jagiellonian University
ORCID: 0000-0002-8971-2340
commitment to the preparation of the article – 50%
Enforcement of a fine in the case of consumer bankruptcy
The increasing number of consumer bankruptcies in Poland is leading to increasingly frequent situations in court practice when the bankrupt has an outstanding fine for a crime or a misdemeanour. However, no regulations in the provisions of criminal law on the enforcement of punishments address the consequences of bankruptcy of a person who has been convicted (punished). In such a situation, a fine cannot be enforced under the general rules on bankruptcy proceedings because of their function of general enforcement from all the debtor’s assets to the favour of all his creditors. The prohibition of individual enforcement from the bankrupt’s assets also applies to the State Treasury’s claims from a fine. An analysis of the functions of a fine and of bankruptcy proceedings leads to a conclusion that substitute forms of enforcement of a fine are also not permitted during the period of bankruptcy proceedings, unless they are applied for by the convicted or punished person acting on his own free will. However, the limits on enforcement of a fine cease to apply at the time the bankruptcy proceedings end, because the claim from the fine is excluded from debt forgiveness. The article proposes specific procedural solutions to be applied by the court enforcing a judgment at individual stages of bankruptcy proceedings conducted against the convicted (punished) person.
Keywords: fine, bankruptcy, consumer bankruptcy, convicted person, punished person, enforcement, substitute enforcement
Bibliografia / References
Dadak W., Dolegliwość sankcji karnej w czasie orzekania oraz w okresie wykonywania kary [w:] P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel (red.), Państwo prawa i prawo karne, Księga Jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, t. 2, Warszawa 2012.
Daniluk P. (red.), Kodeks wykroczeń. Komentarz, Warszawa 2019.
Dąbkiewicz K., Kodeks karny wykonawczy, Komentarz, Warszawa 2018.
Gensikowski P. [w:] Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, red. J. Lachowski, Warszawa 2018.
Feliga P. [w:] System prawa handlowego, t. 6, Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe, red. A. Hrycaj, A. Jakubecki, A. Witosz, Warszawa 2020.
Jakubowska-Hara J. [w:] Kodeks wykroczeń. Komentarz, red. P. Daniluk, Warszawa 2019.
Lachowski J. (red.), Kodeks karny wykonawczy, Komentarz, Warszawa 2018.
Lelental S., Kodeks karny wykonawczy, Komentarz, Warszawa 2020.
Postulski K., Kodeks karny wykonawczy, Komentarz, Komentarze praktyczne, Warszawa 2017.
Postulski K., Umorzenie grzywny oraz innych „należności sądowych”, „Prokuratura i Prawo” 2014/5.
Postulski K., Umorzenie i zawieszenie postępowania wykonawczego, „Prokuratura i Prawo” 2011/7–8.
Witosz A., Witosz A.J. [w:] System prawa handlowego, t. 6, Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe, red. A. Hrycaj, A. Jakubecki, A. Witosz, Warszawa 2020.
Zgoliński I. [w:] Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, red. J. Lachowski, Warszawa 2018.
dr hab. Radosław Strugała
adiunkt w Zakładzie Prawa Cywilnego i Prawa Międzynarodowego Prywatnego, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii, Uniwersytet Wrocławski
ORCID: 0000-0001-5770-770X
Zrzeczenie niewłaściwe. Możliwość uchylenia skutków przedawnienia przez dłużnika-konsumenta w świetle znowelizowanych przepisów o przedawnieniu
W rezultacie ostatniej nowelizacji przepisów art. 117 i n. Kodeksu cywilnego konstrukcja prawna przedawnienia charakteryzuje się pewną dwoistością. Co do zasady sąd wprawdzie nadal – tak jak przed nowelizacją – uwzględnia upływ terminu przedawnienia jedynie na zarzut tego, przeciwko komu kierowane jest (przedawnione) roszczenie. Jednoczenie jednak znowelizowana ustawa przewiduje, że przedawnienie roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi sąd uwzględnia z urzędu, a nie na zarzut. Skoro ustawa dopuszcza możliwość zrzeczenia się „zarzutu przedawnienia”, a konsumentowi, wobec którego przedawnienie uwzględniane jest z urzędu, zarzut taki w ogóle nie przysługuje, to możliwość zrzeczenia zdaje się w ogóle go nie dotyczyć. W takim stanie prawnym możliwość rezygnacji przez dłużnika będącego konsumentem musi budzić poważne wątpliwości. Celem tego artykułu jest analiza dopuszczalności rezygnacji z takiej obrony oraz kwalifikacja prawna oświadczeń dłużnika świadczących o woli tej rezygnacji.
Słowa kluczowe: przedawnienie, zrzeczenie, oświadczenie woli
Dr hab. Radosław Strugała
Assistant Professor at the Department of Civil Law and Private International Law, Faculty of Law, Administration and Economics, University of Wrocław
ORCID: 0000-0001-5770-770X
Improper waiver. Ability of a debtor-consumer to avoid the effects of limitation in the light of the amended regulations on limitation
The last amendment of the provisions of Article 117 et seq. of the Polish Civil Code has resulted in the legal structure of limitation having a certain dual nature. In principle, the court still – as before the amendment – recognizes the limitation period only if the person against whom the (time-barred) claim is raised raises such an allegation. Simultaneously, however, the amended Act stipulates that the court recognizes the limitation of a claim against a consumer ex officio instead of on the basis of an allegation. As the law allows for the ability to waive the ‘allegation of limitation’, while a consumer, with respect to whom limitation is recognized ex officio, is not entitled to such an allegation, the ability to enjoy the right of waiver does not appear to apply to the consumer at all. In such a legal situation, the ability of a consumer-debtor to withdraw from the defence must be highly questionable. The objective of this article is to analyse the ability to withdraw from such a defence, as well as the legal qualification of a debtor’s declarations demonstrating the will to make such a withdrawal.
Keywords: limitation, waiver, declaration of intent
Bibliografia / References
Grykiel J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2, Zobowiązania, red. K. Osajda, Warszawa 2018.
Kuźmicka-Sulikowska J., Dychotomia w konstrukcji prawnej przedawnienia roszczeń jako skutek zmian wprowadzonych ustawą z 13.04.2018 r. – wybrane zagadnienia problemowe [w:] Sto lat polskiego prawa handlowego. Księga Jubileuszowa dedykowana profesorowi Andrzejowi Kidybie, t. 2, red. M. Dumkiewicz, K. Kopaczyńska-Pieczniak, J. Szczotka, Warszawa 2020.
Krajewski M., Zmiany regulacji przedawnienia roszczeń, „Przegląd Prawa Handlowego” 2018/12.
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2019.
Mataczyński M., Saczywko M. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–4491, red. M. Gutowski, Warszawa 2018.
Kordasiewicz B. [w:] System prawa prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, A. Olejniczak, Warszawa 2019.
Sobolewski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2, Zobowiązania, red. K. Osajda, Warszawa 2020.
Pałdyna T., Przedawnienie w polskim prawie cywilnym, Warszawa 2009.
Radwański Z., Zieliński M. [w:] System prawa prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Rott-Pietrzyk E., Grochowski M., Prowizja agenta w czasie trwania umowy (imperatywny czy dyspozytywny charakter regulacji i wynikające z tego konsekwencje), „Transformacje Prawa Prywatnego” 2018/3.
Machnikowski P., Swoboda umów według art. 3531. Konstrukcja prawna, Warszawa 2005.
Olejniczak A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3, Zobowiązania. Część ogólna, red. A. Kidyba, Warszawa 2014.
Bryl W. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 2, red. Z. Resich, J. Ignatowicz, J. Pietrzykowski, I. Bielski, Warszawa 1972.
Trzaskowski R., Granice swobody kształtowania treści i celu umów obligacyjnych. Art. 3531 k.c., Kraków 2005.
Strugała R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2019.
Adam Barczak
sędzia Sądu Okręgowego w Olsztynie
ORCID 0000-0002-6888-3810
Przedawnienie roszczeń odszkodowawczych wynikających z niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania i zatrzymania
Artykuł jest poświęcony regulacjom prawnym dotyczącym przedawnienia roszczeń odszkodowawczych wynikających z niewątpliwie niesłusznego tymczasowego aresztowania i zatrzymania. Pierwsza część artykułu dotyczy ewolucji unormowań Kodeksu postępowania karnego dokonanych we wskazanym zakresie, w tym przez ustawę z 11.03.2016 r., prowadzących ostatecznie do zarówno do wycofania wcześniejszych zmian odnoszących się do wydłużenia terminów przedawnienia, jak i powiązania początku biegu przedawnienia roszczeń wynikających z zatrzymania z zapadnięciem orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie. W dalszej części zawarta jest analiza charakteru terminów przedawnienia oraz stosowania instytucji nadużycia prawa podmiotowego wobec podniesienia zarzutu przedawnienia na tle poglądów wyrażanych w literaturze i niejednolitym orzecznictwie sądowym.
Słowa kluczowe: odszkodowanie, tymczasowe aresztowanie, zatrzymanie, przedawnienie roszczeń
Adam Barczak
Judge of the Regional Court in Olsztyn
ORCID 0000-0002-6888-3810
Limitation of claims for compensation arising from incontestably undue temporary arrest and detention
The article is devoted to the legal regulations on the limitation of claims for compensation arising from incontestably undue temporary arrest and detention. The first part of the article applies to the evolution of the relevant legal regulations of the Criminal Procedures Code, including those implemented by the Act of 11 March 2016, which ultimately lead to the withdrawal of the earlier amendments on extending the limitation periods, as well as linking the start of the limitation period for claims arising from detention with an order being made concluding the proceedings in the case. The later part contains an analysis of the nature of the limitation periods, as well as the application of the institution of abuse of the personal right of raising the allegation of limitation in the light of opinions expressed in the literature and non-uniform court judgments.
Keywords: compensation, temporary arrest, detention, limitation of claims
Bibliografia / References
Banaszczyk Z., Odpowiedzialność za szkody wyrządzone przy wykonywaniu władzy publicznej. Warszawa 2012.
Bulsiewicz A., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 08 grudnia 1979 r., II KZ 216/79, „Nowe Prawo” 1981/5.
Chojniak Ł., Odszkodowanie za niesłuszne skazanie, tymczasowe aresztowanie lub zatrzymanie oraz za niesłuszne oskarżenie, Warszawa 2013.
Cioch P., Odpowiedzialność Skarbu Państwa z tytułu niesłusznego skazania, Warszawa 2007.
Drajewicz D. (red.), Kodeks postepowania karnego, Warszawa 2020.
Gostyński Z. (red.), Kodeks postępowania karnego z komentarzem, Warszawa 1998.
Grzegorczyk T., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Kraków 2003,
Hofmański P., Sadzik E., Zgryzek K., Kodeks postępowania karnego, Warszawa 2012.
Prusak F., Komentarz do kodeksu postępowania karnego, Warszawa 1999.
Radwański Z. (red.) System Prawa Prywatnego, tom 2 Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2008.
Safian M. (red.), System prawa prywatnego. Prawo cywilne – część ogólna. Tom 1, Warszawa 2012.
Sakowicz A. (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2016.
Skorupka J. (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2015.
Świecki D. (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz do zmian 2016, Warszawa 2016.
Świecki D., Komentarz aktualizowany do kodeksu postępowania karnego, LEX 2021.
Świecki D. (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2020.
Waszczyński J., Odszkodowanie za niesłuszne skazanie i bezzasadne aresztowanie w polskim procesie karnym, Warszawa 1967.
dr Kacper Wosiak
adiunkt w Zakładzie Prawa Gospodarczego i Handlowego, Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii, Uniwersytet Wrocławski; radca prawny
ORCID: 0000-0001-9428-0629
Tożsamość podmiotowa na gruncie art. 5841 i 5842 k.s.h. oraz jej konsekwencje – uwagi na tle orzecznictwa Sądu Najwyższego
Przepisy art. 5841–58413 Kodeksu spółek handlowych, regulujące tzw. przekształcenie przedsiębiorcy jednoosobowego w spółkę kapitałową, od lat są przedmiotem zainteresowania doktryny oraz orzecznictwa. Nie ma zgodności co do tego, czy przekształcenie oparto na zasadzie kontynuacji, czy określonej postaci sukcesji. Sąd Najwyższy kilkukrotnie pochylał się nad zagadnieniem. W uchwale Sądu Najwyższego z 26.02.2015 r., III CZP 106/14 oraz w postanowieniu z 29.01.2016 r., II CZ 94/15 opowiedziano się za poglądem o występowaniu na tym tle sukcesji, z czego w tym drugim orzeczeniu uznano nawet, że jest to przypadek sukcesji singularnej. Takie spojrzenie na sprawę wydatnie ogranicza przydatność instytucji przekształcenia.
W niniejszym artykule przedstawiane są argumenty na uzasadnienie tezy, że przekształcenie przedsiębiorcy w spółkę kapitałową podlega zasadzie kontynuacji. Wychodząc z założenia, że spór dotyczy pojęć prawnych, w opracowaniu zwraca się zwłaszcza uwagę na to, że ciągłość podmiotowa nie powinna być postrzegana w wymiarze realnym, lecz wyłącznie konwencjonalnym. Prowadzi to do wniosku, że spółka może być uznawana za kontynuatora przedsiębiorcy przekształconego, przy czym występująca ciągłość podmiotowa jest ograniczona do podmiotowości gospodarczej osoby fizycznej. Przyjęcie takiego poglądu zdecydowanie uatrakcyjnia przekształcenie i umożliwia bezkolizyjne przejście pomiędzy poszczególnymi formami prawnymi prowadzenia działalności gospodarczej.
W opracowaniu rozpatrywane są określone konsekwencje zajętego stanowiska z perspektywy prawa rodzinnego i prawa procesowego.
Słowa kluczowe: spółka kapitałowa, działalność gospodarcza, przekształcenie, sukcesja uniwersalna, podmiotowość prawna
Dr Kacper Wosiak
Assistant Professor at the Department of Business and Commercial Law, Faculty of Law, Administration and Economics, University of Wrocław; legal counsel
ORCID: 0000-0001-9428-0629
An entity’s personality under Articles 5841 and 5842 CCC and its consequences – comments in the light of the case-law of the Supreme Court
Articles 5841–5842 of the Code of Commercial Companies and Partnerships (CCC), which regulate the so-called transformation of a sole proprietorship into a commercial company, have been discussed by the legal doctrine and the judiciary for years. There is debate as to whether the transformation has been based on the principle of continuation or a specific form of succession. The Supreme Court has so far considered this issue in several cases. In the resolution of the Supreme Court of 26 February 2015, III CZP 106/14 and in the decision of 29 January 2016, II CZ 94/15, it supported the view of succession, whereby in the latter judgment, it was even accepted that this is a case of singular succession. Such a view substantially limits the usefulness of the institution of transformation.
This article presents arguments in favour of a view that the transformation of a sole proprietorship into a commercial company is based on the principle of continuation. Starting from a premise that the dispute applies to legal notions, this article draws special attention to the fact that the continuation of personality should not be viewed as a matter of reality but exclusively as a matter of convention. This leads to the conclusion that a company may be deemed a continuer of a transformed entrepreneur, whereby the continuation is restricted solely to the economic personality of a natural person. The acceptance of such a view makes the transformation more attractive and enables the transition between the individual legal forms of doing business to go undisturbed.
This article analyses certain consequences of the accepted view from the point of view of family law and procedural law.
Keywords: commercial company, business activity, transformation, universal succession, legal personality
Bibliografia / References
Frąckowiak J., Pojęcie, powstanie i ustanie podmiotowości gospodarczej. Zagadnienia cywilnoprawne, „Rejent” 1998/5.
Frąckowiak J. [w:] System prawa prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Kidyba A., Sukcesja, kontynuacja, a może coś innego?, „Monitor Prawa Handlowego” 2011/1.
Kopaczyńska-Pieczniak K. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, t. 4, Komentarz do art. 491-633 k.s.h., red. A. Kidyba, Warszawa 2018.
Księżak P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2020.
Litwińska-Werner M. [w:] System prawa prywatnego, t. 17b, Prawo spółek kapitałowych, red. S. Sołtysiński, Warszawa 2016.
Nita-Jagielski G., Przekształcenie spółki cywilnej w spółkę handlową, Warszawa 2008.
Pinior P. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J. Strzępka, Warszawa 2015.
Potrzeszcz R., Siemiątkowski T. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz. Tytuł IV. Łączenie, podział i przekształcanie spółek. Tytuł V. Przepisy karne. Tytuł VI. Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i przepisy końcowe, red. R. Potrzeszcz, T. Siemiątkowski, Warszawa 2011.
Pyziak-Szafnicka M. [w:] System prawa prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2011.
Rodzynkiewicz M. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 4, Łączenie, podział i przekształcanie spółek. Komentarz. Art. 491–633, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Sławicki P. [w:] P. Sławicki, P. Sławicki, Postępowanie klauzulowe. Art. 776-795 k.p.c. Komentarz, Warszawa 2020.
Szczurowski T., Skutki przekształcenia przedsiębiorcy w kontekście odpowiedzialności za zobowiązania, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/9.
Szczurowski T. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. Z. Jara, Warszawa 2020.
Szlęzak A., Solidarna odpowiedzialność wspólników spółki jawnej za zobowiązania spółki – uwagi na tle orzecznictwa Sądu Najwyższego, „Przegląd Sądowy” 2011/3.
Szumański A., Nowe rodzaje przekształceń w spółki handlowe – uwagi systemowe, „Monitor Prawa Handlowego” 2011/1.
Szumański A. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych. Łączenie, podział i przekształcanie spółek. Przepisy karne. Komentarz do artykułów 491–633, t. 4, Warszawa 2012.
Tapek K., Zakres odpowiedzialności przedsiębiorcy przekształcanego przewidzianej w art. 58413 k.s.h., „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/6.
Węgrzynowski Ł., Ustawa o komercjalizacji i niektórych uprawnieniach pracowników. Komentarz, Warszawa 2017.
Wieczorkowska D., Przekształcenie przedsiębiorcy jednoosobowego pozostającego w związku małżeńskim w spółkę kapitałową, „Rejent” 2019/4.
Wosiak K., Rozporządzenie udziałami w spółce z o.o. stanowiącymi przedmiot wspólności – uwagi na tle postanowień Sądu Najwyższego z 12.01.2018 r., II CSK 220/17 oraz z 8.05.2019 r., V CSK 109/18, „Przegląd Sądowy” 2020/7–8.
Anna Wochowska-Petrykowska
aplikant adwokacki, Okręgowa Rada Adwokacka w Płocku
ORCID: 0000-0002-6704-3377
Kwalifikacja oszustwa sądowego
Artykuł dotyczy regulacji oszustwa sądowego w polskim prawie karnym. W pierwszej części opisano stan historyczny od roku 1932, ukazując podejście przedwojennego ustawodawcy oraz komentatorów do zagadnienia oszustwa sądowego. Kolejno, przedstawiono wybrane orzeczenia Sądu Najwyższego dotyczące opisywanego zagadnienia, celem podjęcia próby ukazania jego możliwej definicji i rozumienia na gruncie orzeczniczym – zarówno aktualnie, jak i w pierwszej połowie XX w. Przedstawiono także stanowiska doktryny dotyczące oszustwa sądowego, znajdujące odzwierciedlenie w komentarzach do obowiązującego Kodeksu karnego. Autorka zaznaczyła wiele odmienności, które różnicują oszustwo sądowe od oszustwa opisanego w art. 286 k.k., tym samym rozważając konieczność wprowadzenia oszustwa sądowego do Kodeksu karnego jako odrębnego typu przestępstwa.
Słowa kluczowe: oszustwo sądowe, oszustwo, Kodeks karny, polski Kodeks karny, wyrok, aspekty historyczne
Anna Wochowska-Petrykowska
trainee attorney-at-law, Regional Bar Council in Płock
ORCID: 0000-0002-6704-3377
Qualification of judicial fraud
The article addresses the regulation of judicial fraud in Polish criminal law. The first part describes the history from 1932, presenting the approach of the pre-War lawmakers and commentators to the issue of judicial fraud. It then presents selected judgments of the Supreme Court on judicial fraud in order to attempt to show its possible definition and understanding on the basis of judgments, both at present and in the first half of the 20th century. It also presents the position of the legal doctrine on this matter, which is reflected in the comments to the current Penal Code. The author highlighted a number of differences that distinguish judicial fraud from the fraud described in Article 286 of the Penal Code, simultaneously considering the need to introduce judicial fraud into the Penal Code as a separate type of crime.
Keywords: judicial fraud, fraud, the Penal Code, Polish Penal Code, judgment, historic aspects
Bibliografia / References
Chlebowicz P., Operacja specjalna jako metoda zwalczania przestępczości zorganizowanej, „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego” 2017/16.
Cieślak W. Górtowski M., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 29 stycznia 2004 r., sygn. I KZP 37/03, „Rejent” 2014/9.
Cieślak W., Rozporządzenie mieniem jako znamię wymuszenia rozbójniczego, „Palestra” 1995/11–12.
Filar M., Kodeks karny, Komentarz, Warszawa 2016.
Gadecki B., Kodeks karny. Część szczególna. Art. 252–316. Komentarz, Warszawa 2017.
Giezek J., Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, Warszawa 2016.
Gutowski M., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 17 czerwca 1998 r., IV KKN 108/96, „Palestra” 2008/1–2.
Jezusek A., Orzeczenie sądowe w sprawie cywilnej jako rozporządzenie mieniem w rozumieniu art. 286 k.k., „Przegląd Sądowy” 2012/1.
Królikowski M., Zawłocki R., Kodeks karny. Część szczególna, t. 2, Komentarz. Art. 222–316, Warszawa 2017.
Kukuła Z., Dochodzenie roszczeń majątkowych w procesie cywilnym, „Monitor Prawniczy” 2006/12.
Kukuła Z., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14.01.2010 r., sygn. V KK 235/09, „Prokuratura i Prawo” 2012/1.
Makarewicz J., Kodeks Karny z Komentarzem, Lwów 1932.
Makowski W., Kodeks Karny Komentarz. Warszawa 1933.
Nawrocki M., Kodeks karny. Komentarz [w:] Biegły w postępowaniu cywilnym i karnym. Komentarz praktyczny, orzecznictwo, wzory pism procesowych, red. K. Flaga-Gieruszyńska, Warszawa 2020.
Peiper L., Komentarz do Kodeksu Karnego, Prawa o wykroczeniach i przepisów wprowadzających wraz z niektórymi ustawami dodatkowemi i wzorami orzeczeń do prawa o wykroczeniach. Kraków 1933.
Pilch A., Oszustwo sądowe – trójkątne oszustwo, „Przegląd Sądowy” 2010/1.
Skowron A., Oszustwo sądowe. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 29.08.2012 r., V KK 419/11, „Przegląd Sądowy” 2015/10.
Stefański R., Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 2017.
Zawłocki R. (red.), System prawa karnego, t. 9, Przestępstwa przeciwko mieniu i gospodarcze, Warszawa 2015.
Zoll A. (red.), Kodeks karny. Część szczególna, t. 3, Komentarz do art. 278–363 k.k., Kraków 2016.
Paulina Jabłońska
studentka prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego, współpracownik Centrum Interdyscyplinarnych Studiów Konstytucyjnych Uniwersytetu Jagiellońskiego
ORCID: 0000-0002-2648-6462
Wykładnia prokonstytucyjna w procesie sądowego stosowania prawa – przyczynek do dyskusji
Artykuł przedstawia wyniki wstępnych badań nad problematyką sądowego stosowania wykładni prokonstytucyjnej. Prezentowane rozważania zostały podzielone na dwie części. Pierwsza część artykułu obejmuje analizę orzecznictwa Sądu Najwyższego i Trybunału Konstytucyjnego. Autorka identyfikuje sytuacje interpretacyjne, w których wykładnia prokonstytucyjna jest bądź – zdaniem SN lub TK – powinna być stosowana przez sądy. W drugiej części artykułu autorka podejmuje próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy orzecznicze rozumienie pojęcia prokonstytucyjnej wykładni jest adekwatne z perspektywy celu, któremu ma służyć jej stosowanie. Przeprowadzona analiza wskazuje na brak jednej, spójnej koncepcji stosowania tego rodzaju wykładni. Różnice obejmują nie tylko zakres zastosowania prokonstytucyjnej wykładni w procesie sądowego stosowania prawa, lecz również funkcje oraz sposób jej przeprowadzania. W ocenie autorki, prokonstytucyjna wykładnia rozumiana jako proces interpretacji aktów normatywnych z uwzględnieniem norm, zasad i wartości konstytucyjnych jest niezbędnym elementem procesu bezpośredniego stosowania Konstytucji. Stosowanie tego rodzaju wykładni rozpoczynać zaś winien dobór, pozyskanych z Konstytucji, relewantnych dyrektyw interpretacyjnych.
Słowa kluczowe: wykładnia prokonstytucyjna, sądowe stosowanie prawa, bezpośrednie stosowanie Konstytucji
Paulina Jabłońska
law student at the Faculty of Law and Administration of the Jagiellonian University, associate of the Centre for Interdisciplinary Constitutional Studies of the Jagiellonian University
ORCID: 0000-0002-2648-6462
Pro-Constitutional interpretation in the judicial process of applying the law – a contribution to the discussion
The article presents the results of preliminary studies of the matter of the judicial application of a pro-constitutional interpretation. The considerations have been divided into two parts. The first part of the article includes an analysis of the case-law of the Polish Supreme Court and the Polish Constitutional Tribunal. The author identifies some interpretative situations, in which a pro-constitutional interpretation is or, according to the Polish Supreme Court or the Polish Constitutional Tribunal, should be applied by the courts. In the second part of the article, the author attempts to answer the question of whether the judicial understanding of the notion of pro-constitutional interpretation is adequate from the point of view of the intended objective of its application. The analysis shows that there is no single, coherent conception of applying such an interpretation. The differences include not only the scope of the pro-constitutional interpretation in the process of the judicial application of the law, but also its functions and the way in which it is applied. According to the author, the pro-constitutional interpretation understood as the process of interpreting normative acts taking into account constitutional norms, principles and values is a necessary element in the process of directly applying the Constitution. The application of an interpretation of this kind should start with the choice of relevant interpretative directives derived from the Constitution.
Keywords: pro-constitutional interpretation, judicial application of the law, direct application of the Constitution
Bibliografia / References
Czarny P., Trybunał Konstytucyjny a wykładnia ustaw w zgodzie z Konstytucją [w:] Polska kultura prawna a proces integracji europejskiej, red. S. Wronkowska, Kraków 2005.
Florczak-Wątor M., Horyzontalny wymiar praw konstytucyjnych, Kraków 2014.
Florczak-Wątor M. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, Warszawa 2019.
Garlicki L., Bezpośrednie stosowanie Konstytucji – wprowadzenie do dyskusji [w:] Konferencja naukowa: Konstytucja RP w praktyce, Warszawa 1999.
Jabłońska P., Granice wykładni prokonstytucyjnej. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 5 grudnia 2012 r., III KK 137/12, „Przegląd Konstytucyjny” 2020/1.
Jabłońska P., Konstytucyjne podstawy rozproszonej kontroli konstytucyjności prawa, „Przegląd Sądowy” 2020/11–12.
Tuleja P., Sądowa wykładnia prawa jako podstawa hierarchicznej kontroli norm [w:] Kontrola konstytucyjności prawa a stosowanie prawa w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego, red. J. Królikowski, J. Podkowik, J. Sułkowski, Warszawa 2017.
Tuleja P., Wykładnia prokonstytucyjna norm karno-procesowych [w:] Norma postępowania karnego. Sędzia wobec zmian prawa karnego procesowego, red. J. Skorupka, K. J. Leżak, Kraków 2018.
Zieliński M., Wybrane zagadnienia wykładni prawa, „Państwo i Prawo” 2009/6.
Tobiasz Nowakowski
doktorant w Szkole Doktorskiej Nauk Społecznych, Uniwersytet Łódzki
ORCID: 0000-0002-0821-6901
Koncepcje przyczynienia się poszkodowanego do wypadku komunikacyjnego prezentowane w doktrynie i orzecznictwie
W opracowaniu Autor rozważa czy toczący się od dawna spór dotyczący teorii przyczynienia się poszkodowanego do wypadku komunikacyjnego posiada walor praktyczny. W tym celu dokonuje rewizji dotychczasowych stanowisk prezentowanych w doktrynie. W swych analizach zwraca również uwagę na postępującą obiektywizację wykładni art. 362 k.c. Prowadzi ona nie tylko do ujednolicenia orzecznictwa, ale i zatarcia różnic pomiędzy poszczególnymi teoriami przyczynienia się poszkodowanego.
Słowa kluczowe: przyczynienie się poszkodowanego, wypadek komunikacyjny, związek przyczynowy, Kodeks cywilny
Tobiasz Nowakowski
doctoral student at the University of Łódź Doctoral School of Social Sciences
ORCID: 0000-0002-0821-6901
Concepts of the victim contributing to a road accident presented in the legal doctrine and judgments
In the article, the Author considers whether the ongoing dispute regarding the theory of the victim contributing to a road accident has practical value. To this end, he analyses positions to date presented in the doctrine of civil law. In his analysis, he also draws attention to the progressing objectification of the interpretation of Article 362 of the Polish Civil Code. This leads not only to the standardization of judgments, but also to the blurring of the differences between individual theories of the victim’s contribution.
Keywords: the victim’s contribution, road accident, causation, Polish Civil Code
Bibliografia / References
Banaszczyk Z. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Komentarz do art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
Dybowski T., W sprawie przyczynienia się poszkodowanego do powstania szkody (przyczynek do dyskusji nad treścią art. 362 k.c.), „Nowe Prawo” 1977/6.
Granecki P., W sprawie wykładni artykułu 362 Kodeksu cywilnego, „Państwo i Prawo” 2003/1.
Kaliński M. [w:] System prawa prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2014.
Kaliński M., Szkoda na mieniu i jej naprawienie, Warszawa 2014.
Koch A., Związek przyczynowy jako podstawa odpowiedzialności odszkodowawczej w prawie cywilnym, Warszawa 1975.
Królikowski M., Zawłocki R., Prawo karne, Warszawa 2015.
Kuźmicka- Sulikowska J., Zasady odpowiedzialności deliktowej w świetle nowych tendencji w ustawodawstwie polskim, Warszawa 2011.
Łętowska E., Przyczynienie się małoletniego do wyrządzenia szkody, „Nowe Prawo” 1965/2.
Machnikowski P. [w:] System prawa prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2014.
Nowakowski T., Przyczynienie się zmarłego do wypadku komunikacyjnego a wysokość zadośćuczynienia pieniężnego z art. 446 § 4 k.c. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 7 lutego 2019 r., II CSK 1/18, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2020/3.
Pajor T., Uwagi o przyczynieniu się poszkodowanego do powstania szkody [w:] Odpowiedzialność cywilna. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Adama Szpunara, red. M. Pyziak-Szafnicka, Kraków 2004.
Radwański Z., Olejniczak A., Zobowiązania – część ogólna, Warszawa 2012.
Rembieliński A. [w:] Kodeks cywilny z komentarzem, t. 1, red. J. Winiarz, Warszawa 1989.
Sobolewski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania. Część ogólna, t. 3a, red. K. Osajda, Warszawa 2017.
Szpunar A., Przyczynienie się do powstania szkody w wypadku komunikacyjnym, „Rejent” 2001/6.
Szpunar A., Przyczynienie się poszkodowanego do wypadku drogowego, „Nowe Prawo” 1977/5.
Szpunar A., Wina poszkodowanego w prawie cywilnym, Warszawa 1971.
Śmieja A., Uwagi na marginesie dyskusji nad przyczynieniem się poszkodowanego do powstania szkody, „Nowe Prawo” 1979/3.
Wiśniewski T. [w:] Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga III. Zobowiązania, t. 1, red. G. Bieniek, Warszawa 2002.
Zoll F. [w:] System prawa prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2014.
Jakub Grygutis
doktorant w Katedrze Prawa Pracy i Polityki Społecznej, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński; aplikant aplikacji sędziowskiej w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury
ORCID: 0000-0002-6582-3636
udział w autorstwie tekstu – 50%
Przemysław Jadłowski
doktorant w Katedrze Postępowania Cywilnego I, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Łódzki; aplikant aplikacji sędziowskiej w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury
ORCID: 0000-0003-2256-4096
udział w autorstwie tekstu – 50%
Czynności aplikanta aplikacji sędziowskiej w trakcie rozprawy lub posiedzenia jawnego w postępowaniu cywilnym
Uprawnienia aplikanta do podejmowania niektórych czynności w toku posiedzenia wynikają z brzmienia art. 45 § 3 Prawa o ustroju sądów powszechnych, który uprawnia sędziego do powierzenia mu pewnych czynności z wyłączeniem wydawania orzeczeń. Oględny sposób sformułowania przepisu w połączeniu ze skąpym i przykładowym katalogiem czynności prowadzi do problemów z jego stosowaniem. Autorzy analizują przedmiotowy przepis, skupiając się na dwóch jego aspektach. Po pierwsze, rozważając procesową pozycję aplikanta w procesie, wskazują, że zastępstwo ma charakter procesowy (aplikant nie będąc przewodniczącym pełni jego funkcję). Odnajdując katalog czynności, które aplikant może wykonywać – opowiadają się za szerokim rozumieniem uprawnień aplikanta, przyznając sędziemu możliwość powierzenia mu również czynności decyzyjnych. Podsumowując opracowanie, autorzy – mimo zastrzeżeń – oceniają pozytywnie możliwość zdobywania przez aplikantów praktyki w wykonywaniu czynności w realiach sali rozpraw pod nadzorem przewodniczącego.
Słowa kluczowe: aplikant aplikacji sędziowskiej, czynności aplikanta aplikacji sędziowskiej, rozprawa, postępowanie cywilne
Jakub Grygutis
doctoral student at the Chair of Labour Law and Social Policy, Faculty of Law and Administration of the Jagiellonian University in Kraków; trainee judge at the National School of the Judiciary and Public Prosecution
ORCID: 0000-0002-6582-3636
commitment to the preparation of the article – 50%
Przemysław Jadłowski
doctoral student at the Chair of Civil Proceedings I, Faculty of Law and Administration of the University of Łódź; trainee judge at the National School of the Judiciary and Public Prosecution
ORCID: 0000-0003-2256-4096
commitment to the preparation of the article – 50%
Activities of a trainee judge during a public hearing or session in civil proceedings
The rights of a trainee judge to perform certain activities during a hearing arise from Article 45 § 3 of the Law on the structure of ordinary courts, which authorize the judge to entrust him with certain activities, with the exception of passing judgment. The vague way of formulating the rule in combination with the scarce and exemplary list of activities leads to problems with its application. The authors analyse this rule, focusing on two of its aspects. First, when considering the procedural position of the trainee judge in the process, they indicate that substitution is of a procedural nature (although the trainee is not the presiding judge, he fulfils his function). The list of activities that the trainee judge may perform supports a broad understanding of the trainee’s rights, giving the judge the ability to also entrust him with decision-making activities. In summarizing the article, the authors – despite their doubts – positively assess the ability of trainees gaining experience in performing activities in the realities of the courtroom under the supervision of the presiding judge.
Keywords: trainee judge, activities performed by a trainee judge, public hearing, civil proceedings
Bibliografia / References
Bladowski B., Metodyka pracy sędziego cywilisty, Warszawa 2013.
Broniewicz W., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2008.
Formation Initiale, École Nationale de la Magistrature, https://www.enm.justice.fr/formation-initiale-francais.
Góra-Błaszczykowska A. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2020.
Gudowski J. (red.), Kodeks cywilny. Część ogólna. Komentarz do wybranych przepisów, Warszawa 2018.
Hayduk-Hawrylak I. (red.), Prawo o ustroju sądów powszechnych. Komentarz, Warszawa 2020.
Korzan K., Wyroki nieistniejące, „Przegląd Prawa i Administracji” 1976, t. 7.
Lapierre J., Ugoda sądowa w polskim procesie cywilnym, Warszawa 1968.
Marciniak A. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2019.
Miączyński A., Faktyczne i prawne istnienie orzeczenia w sądowym postępowaniu cywilnym, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Prawnicze” 1972/55.
Pietrzkowski H., Metodyka pracy sędziego w sprawach cywilnych, Warszawa 2021.
Szanciło T. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Warszawa 2019.
Tuleja P. (red.), Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, Warszawa 2019.
Wróblewski J., Sądowe stosowanie prawa, Warszawa 1988.
Zieliński A., Poznanie sądowe a poznanie naukowe, Poznań 1979.
dr hab. Bartosz Kucharski, profesor UŁ
Katedra Prawa Gospodarczego i Handlowego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Łódzki
ORCID: 0000-0002-3413-6817
Odpowiedzialność z ubezpieczenia OC za szkody wywołane ruchem tzw. pojazdów specjalnych. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 4.09.2020 r., II CSK 749/18
W glosowanym wyroku Sąd Najwyższy uznał, że ubezpieczyciel odpowiada z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadaczy pojazdów mechanicznych za szkodę powstałą na skutek awarii podnośnika zamontowanego na pojeździe, pomimo że pojazd stał a silnik napędzał jedynie podnośnik. W ten sposób Sąd Najwyższy nawiązał do swoich wcześniejszych rozstrzygnięć, w których przyjmowano szerokie pojęcie ruchu, niezależne od pełnienia przez pojazd funkcji komunikacyjnej. Sąd Najwyższy stwierdził, że wyrok Trybunału Sprawiedliwości w sprawie Rodriguez de Andrade, według którego pojazd nie jest w ruchu, jeżeli nie pełni funkcji komunikacyjnej jest sprzeczny z celem dyrektyw europejskich, jakim jest ochrona poszkodowanego oraz, że nie jest związany wykładnią TSUE w sytuacji, gdy wcześniejsze polskie orzecznictwo taką ochronę poszkodowanym przyznawało. Autor zgadza się z wyrokiem Sądu Najwyższego wskazując dodatkowego argumenty uzasadniające rozstrzygnięcie.
Słowa kluczowe: ruch pojazdu, umowa ubezpieczenia, ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej, ubezpieczenie posiadaczy pojazdów komunikacyjnych
Dr hab. Bartosz Kucharski, professor of the University of Łódź
Chair of Economic and Commercial Law, Faculty of Law and Administration, University of Łódź
ORCID: 0000-0002-3413-6817
Third party insurance liability for the losses caused by the motion of so called special vehicles. Commentary on the judgment of Supreme Court of 4 September 2020, II CSK 749/18
In the judgment under review, the Supreme Court accepted the view that the insurer is liable under the third party liability motor insurance policy for a loss arising from the failure of a crane mounted on the vehicle despite the fact that the vehicle was standing still and its engine was only driving the crane. In this way, the Supreme Court referred to its earlier judgments adopting the broad concept of the motion of the vehicle regardless of whether or not the vehicle was performing its transportation function. The Supreme Court held that the judgment of the EU Court of Justice in the Rodrigues de Andrade case according to which the vehicle is not in motion if it performs its transportation function is in conflict with the objective of the European insurance directives, namely to protect the injured and that it is not bound by the CJEU’s interpretation where earlier Polish judgments granted such protection to injured parties. The author agrees with the judgment of the Supreme Court and proposes additional arguments to justify it.
Keywords: vehicle’s motion, insurance contract, third party liability insurance, motor insurance
Bibliografia / References
Bieniek G., Odpowiedzialność cywilna za wypadki drogowe, Warszawa 2011.
Kowalewski E., Prawo ubezpieczeń gospodarczych. Ewolucja i kierunki przemian, Bydgoszcz 1992.
Kowalewski E. (red.), System prawny ubezpieczeń obowiązkowych. Przesłanki i kierunki reform, Toruń 2014.
Krajewski M., Umowa ubezpieczenia. Art. 805–834 k.c. Komentarz, Warszawa 2016.
Kucharski B., Świadczenie ubezpieczyciela w ubezpieczeniu mienia, Warszawa 2019.
Lewaszkiewicz-Petrykowska B., Odpowiedzialność na zasadzi ryzyka i ubezpieczenie, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 1968, t. I.
Ludwichowska K., Odpowiedzialność cywilna i ubezpieczeniowa za wypadki samochodowe, Toruń 2008.
Maśniak D., „Ruch pojazdu” jako przesłanka odpowiedzialności ubezpieczyciela OC posiadacza ciągnika rolniczego lub pojazdu wolnobieżnego – znaczenie orzeczenia TS C-514/16 Rodrigues de Andrade, „Prawo Asekuracyjne” 2018/3.
Oleszczak J., Zmiany w rozumieniu pojęcia ruchu pojazdu pod wpływem orzeczenia TSUE w sprawie C-514/16 Rodriguez de Andrade, „Prawo Asekuracyjne” 2020/2.
Orlicki M., Pokrzywniak J., Umowa ubezpieczenia. Komentarz do nowelizacji kodeksu cywilnego, Warszawa 2008.
Raczyński A., Obowiązkowe ubezpieczenie OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, Bydgoszcz–Poznań 2007.
Robaczyński W., Kontrowersje wokół pojęcia ruchu pojazdu (art. 436 k.c.), „Palestra” 2007/5–6.
Sieradzka M., Szkoda związana z ruchem pojazdu jako przesłanka odpowiedzialności z tytułu ubezpieczenia komunikacyjnego, Glosa do wyroku TS z 28 listopada 2017 r., C-514/16, LEX 2018.
Śmieja A. [w:] System prawa prywatnego, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2018.
Wałachowska M., Ziemiak M.P., Zakres odpowiedzialności za szkody związane z ruchem pojazdów, Glosa do wyroku TS z 28 listopada 2017, C-514/16, „Europejski Przegląd Sądowy” 2019/2.
Warkałło W., Ubezpieczenie a odpowiedzialność odszkodowawcza, „Studia Cywilistyczne” 1970, t. 16.
Warkałło W., Odpowiedzialność odszkodowawcza. Funkcje, rodzaje, granice, Warszawa 1972.
prof. dr hab. Zbigniew Kwiatkowski
Katedra Prawa Karnego, Instytut Nauk Prawnych, Uniwersytet Opolski
ORCID: 0000-0003-2838-6550
Zakres kognicji sądu w postępowaniu o wydanie wyroku łącznego. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 25.02.2020 r., IV KK 78/19
Przedmiotem glosy jest zakres kognicji sądu w postępowaniu o wydanie wyroku łącznego. Autor akceptuje pogląd Sądu Najwyższego, że sąd orzekający w ramach wyroku łącznego nie ocenia trafności jednostkowych kar wymierzonych odrębnymi wyrokami ani nie bada stopnia winy i społecznej szkodliwości czynów. Jest tak, gdyż rozstrzygnięcia sądu w odniesieniu do powyższych kwestii, zawarte w poszczególnych wyrokach skazujących, są prawomocne. Sąd w postępowaniu w przedmiocie wydania wyroku łącznego orzeka tylko karę łączną ostatecznie podlegającą wykonaniu, mając przy tym na względzie dyrektywy określone w art. 85a Kodeksu karnego oraz pozostałe dyrektywy wymiaru kary oraz dyrektywy szczególne.
Słowa kluczowe: postępowanie karne, postępowanie w przedmiocie wydania wyroku łącznego, kara łączna, wyrok łączny, prawomocność
Prof. Dr hab. Zbigniew Kwiatkowski
Chair of Criminal Law, Institute of Legal Studies, University of Opole
ORCID: 0000-0003-2838-6550
Scope of a court’s jurisdiction in cumulative sentencing proceedings. Commentary on the judgment of Supreme Court of 25 February 2020, IV KK 78/19
The commentary discusses the scope of the court’s jurisdiction in the proceedings to issue a cumulative judgment. The author agrees with the Supreme Court’s view that, in its cumulative judgment, a court should neither assess whether individual penalties imposed under separate judgments are correct, nor should it analyse the extent of culpability and the social harm caused by the acts. This is because the court’s rulings on those matters, which are contained in the individual convicting judgments, are final and binding. In the proceedings on issuing a cumulative judgment, the court only rules on what the cumulative penalty, which will ultimately be enforced, will be, while considering the instructions stipulated in Article 85a of the Penal Code, as well other directives on the extent of the sentence and any other special instructions.
Keywords: criminal proceedings, proceedings on issuing a cumulative judgment, cumulative penalty, cumulative judgment, final and binding nature of the judgment
Bibliografia / References
Barczak-Oplustil A., Dyrektywy wymiaru kary łącznej w: Zagadnienia teorii i nauczania prawa karnego. Kara łączna. Księga Jubileuszowa Profesor Marii Szewczyk, red. W. Górowski, P. Kardas, P. Sroka, W. Wróbel, Warszawa 2013.
Całkiewicz T.G., Dyrektywy wymiaru kary łącznej orzekanej wyrokiem łącznym, „Palestra” 2006/7–8.
Dudka K., Paluszkiewicz H., Postępowanie karne, Warszawa 2021.
Kala D., Klubińska M., Kara łączna i wyrok łączny, Kraków 2017.
Kardas P., Jeden czy dwa modele kary łącznej? O paradoksach nowej kary łącznej, „Prokuratura i Prawo” 2015/11.
Krauze Z., Określenie czasu popełnienia przestępstwa a możliwość wydania wyroku łącznego, „Nowe Prawo” 1969/5.
Kardas P. [w:] Kodeks karny. Część ogólna, t. 1, Komentarz do art. 53–116, red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2016.
Krauze Z., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 31 maja 1977 r., II Kr 106/77, „Nowe Prawo” 1979/1.
Majewski J., Kodeks Karny. Komentarz do zmian 2015, Warszawa 2015.
Murzynowski A., W sprawie mocy wiążącej ustaleń prawomocnych wyroków sądowych, „Państwo i Prawo” 1966/11.
Murzynowski A., Istota i zasady procesu karnego, Warszawa 1994.
Nowy Słownik Języka Polskiego, red. E. Sobol, Warszawa 2003.
Steinborn S., Prawomocność części orzeczenia w procesie karnym, Warszawa 2011.
Waltoś S., Hofmański P., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2020.
dr hab. Dorota Pudzianowska
Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski
ORCID: 0000-0002-7307-1980
Sukcesja administracyjnoprawna zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej. Glosa do wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego z 4.02.2020 r., II GSK 3025/17, II GSK 3026/17, II GSK 3027/17, II GSK 3135/17, II GSK 3291/17, oraz 5.02.2020 r., II GSK 2478/17
Przedmiotem glosy są wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego, w których Sąd zajmował się zagadnieniem, czy w wyniku połączenia spółek dochodzi do przekazania przez spółkę przejmowaną na spółkę przejmującą uprawnień wynikających z zezwolenia na prowadzenie apteki ogólnodostępnej. W takiej sytuacji spółka przejmująca występowała do wojewódzkiego inspektora farmaceutycznego o zmianę zezwolenia (w zakresie oznaczenia podmiotu uprawnionego i nazwy). Na tym tle Naczelny Sąd Administracyjny analizował problem, czy art. 99 ust. 3 pkt 2 i 3 Prawa farmaceutycznego należy interpretować w ten sposób, że wyłącza on zastosowanie art. 494 § 2 Kodeksu spółek handlowych. W dwóch z omawianych wyroków rozważania dotyczyły w tym zakresie dodatkowo art. 101 pkt 4 Prawa farmaceutycznego (II GSK 3135/17, II GSK 3291/17). Glosowane orzeczenia mają znaczenie nie tylko dla spraw związanych z sukcesją uniwersalną, w których organy Inspekcji Farmaceutycznej odmawiały zmiany zezwoleń. Sąd wskazuje w tych wyrokach wyraźnie, że jedynym rodzajem postępowania, do jakiego zastosowanie ma art. 99 ust. 3 i art. 101 pkt 4 Prawa farmaceutycznego, jest postępowanie w sprawie wydania nowego zezwolenia.
Słowa kluczowe: ograniczenia antykoncentracyjne, rękojmia, wydawanie zezwolenia, zmiana zezwolenia, cofnięcie zezwolenia
Dr hab. Dorota Pudzianowska
Faculty of Law and Administration, University of Warsaw
ORCID: 0000-0002-7307-1980
Administrative-law succession of a licence to operate a retail pharmacy. Commentary on the judgments of the Supreme Administrative Court of 4 February 2020, II GSK 3025/17, II GSK 3026/17, II GSK 3027/17, II GSK 3135/17, II GSK 3291/17, and 5 February 2020, II GSK 2478/17
The commentary addresses the judgments of the Supreme Administrative Court in which the Court dealt with the issue of whether the company being acquired transfers its rights arising from the licence to operate a pharmacy to the acquiring company as a result of a merger of the companies. In such a situation, the acquiring company applied to the voivodship pharmaceutical inspector to change the licence (regarding the identification of the authorized entity and its name). In this light, the Supreme Administrative Court analysed the problem of whether Article 99, para. 3, items 2 and 3 of the Pharmaceutical Law should be interpreted in such a way that it rules out the application of Article 494 § 2 of the Code of Commercial Companies and Partnerships. In two of the judgments in question the considerations in this respect additionally referred to Article 101, item 4 of the Pharmaceutical Law (II GSK 3135/17, II GSK 3291/17). The judgments under review are relevant not only to cases involving universal succession, in which the Pharmaceutical Inspectorate authorities refused to modify the licences. The Court clearly indicates in these judgments that the only type of proceedings to which Articles 99, para. 3 and 101, para. 4 of the Pharmaceutical Law apply are proceedings for issuing a new licence.
Keywords: anti-concentration restrictions, warranty, issuing a licence, change of a licence, withdrawal of a licence
Bibliografia / References
Z. Duniewska, A. Rabiega-Przyłęcka, Przepis antykoncentracyjny a zmiana zezwolenia na prowadzenie apteki i wyłączenie sukcesji administracyjnoprawnej, „Rzeczpospolita” z 5.10.2020 r.
K. Płeszka, Językowe znaczenie tekstu prawnego jako granica wykładni [w:] Filozoficzno-teoretyczne problemy sądowego stosowania prawa, red. M. Zirk-Sadowski, Łódź 1997.
