Godność człowieka jako źródło prawa do dostępnościks. dr hab. Jarosław Czerkawski
Katedra Katechetyki Szczegółowej i Współczesnych Form Przekazu Wiary, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3594-9385
udział w autorstwie tekstu: 50%
dr Anna Szyszka
Zakład Prawa Administracyjnego i Nauk o Administracji, Wydział Prawa i Nauk Społecznych, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Polska.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0333-786X
udział w autorstwie tekstu: 50%
Godność człowieka jako źródło prawa do dostępności
Samodzielność korzystania przez człowieka z otaczającego środowiska należy oceniać wielowymiarowo. Przedstawione w artykule rozważania wykazały, że korzystanie ze środowiska z uwzględnieniem dostępności zmierza do poszanowania podstawowych praw człowieka. Z istoty godności wynika, że stanowi ona podstawę praw i wolności człowieka, które z kolei mogą być w pełni realizowane dzięki dostępności. Godność pozwala także wyprowadzić prawo dostępności. Należy również wskazać na trudności w definiowaniu pojęć dostępności oraz osoby ze szczególnymi potrzebami ze względu na różnorodność problemów, z którymi człowiek, nawet przemijająco, może się spotkać.
Słowa kluczowe: godność, dostępność, bariera, środowisko
Rev. Dr. Habil. Jarosław Czerkawski
Department of Detailed Catechetics and Contemporary Forms of the Transmission of the Faith, The John Paul II Catholic University of Lublin, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3594-9385
Contribution to the authorship of the text: 50%
dr Anna Szyszka
Department of Administrative Law and Administrative Sciences, Faculty of Law and Social Sciences, Jan Kochanowski University in Kielce, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0333-786X
Contribution to the authorship of the text: 50%
Human dignity as a source of the right to accessibility
The independence of human use of the surrounding environment should be assessed in a multidimensional way. These considerations have shown that the use of the environment, taking into account accessibility, leads to respect for fundamental human rights. The essence of human dignity implies that it is the basis of human rights and freedoms, which in turn can be fully realised thanks to accessibility. Dignity also allows us to derive the law of accessibility. Difficulties in defining the concepts of accessibility and people with special needs should also be pointed out due to the variety of problems that a person may encounter even temporarily.
Keywords: dignity, accessibility, barrier, environment
References / Blibliografia
Banaszak B., Prawa człowieka i obywatela w nowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, “Przegląd Sejmowy” 1997/5.
Bardziej być niż mieć. Z przemówienia Jana Pawła II do młodzieży zgromadzonej na Westerplatte, 12.06.1987, https://adonai.pl/jp2/?id=119 (accessed on: 27.07.2022).
Bartnik C.S., Personalizm, Lublin 1995.
Bucińska J., Prawa społeczne w ujęciu księdza profesora Franciszka Mazurka, “Roczniki Nauk Prawnych” 2010/1.
Complak K. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, ed. M. Haczkowska, LEX 2014, comment on the Article 30.
Czerkawski J., Szyszka A., Dostępność szansą realizacji praw i wolności osób ze szczególnymi potrzebami [in:] Kryzys czy rozwój gospodarczy? Prawne, ekonomiczne i socjologiczne instrumenty stymulowania rozwoju gospodarczego, eds. A. Szyszka, M. Adamczyk, R. Frey, Torun 2022.
Ćwil W., Godność osoby ludzkiej źródłem praw człowieka w świetle nauczania Jana Pawła II, “Studia z Prawa Wyznaniowego” 2010/13.
Dostępność [accessibility], www. sjp.pwn.pl (accessed on: 20.01.2023).
Gardocki L. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, eds. L. Gardocki, M. Zubik, LEX 2016, comment on the Article 30.
Goliszek P., Personalistyczny wymiar katechezy [w:] Leksykon katechetyczny, Kielce 2022.
Goliszek P., Personalistyczny wymiar katechezy, Lublin 2016.
Granat M., Godność człowieka jako źródło wolności i praw człowieka i obywatela (uwagi na tle art. 30 Konstytucji RP), “Studia Prawnicze KUL” 2013/2 (54).
Granat M., Godność człowieka z art. 30 Konstytucji RP jako wartość i jako norma prawna, “Państwo i Prawo” 2014/8.
Jan Paweł II, Encyklika “Redemptor hominis” [in:] Encykliki Ojca Świętego bł. Jana Pawła II, Cracow 2005.
Lekka-Kowalik A., Godność podmiotów edukacji [w:] Encyklopedia aksjologii pedagogicznej, eds. K. Chałas, A. Maj, Radom 2016.
Łasak K., Dostępność usług bankowych dla osób niedowidzących i niewidomych. Uwagi na tle opinii komitetu do spraw praw osób niepełnosprawnych w sprawie Szilvia Nyusti i Péter Takâcs przeciwko Węgrom, “Gdańskie Studia Prawnicze” 2016/35.
Mariański J., Godność ludzka jako wartość i sposoby jej uzasadniania w opinii młodzieży, “Zeszyty Naukowe KUL Jana Pawła II” 2019/62 (4).
Maritain J., Trzej reformatorzy: Luter, Kartezjusz, Rousseau, Warsaw 2005.
Markiewicz-Hoyda H., Prawna realizacji koncepcji dostępności (accessibility), “Państwo i Prawo” 2022/3.
Mazurek F., Godność osoby ludzkiej podstawą praw człowieka, Lublin 2001.
Najman M., Jak rozumieć godność w prawie, “Acta Uniwersitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji” 2021/127.
Niemiec E., Godność człowieka a prawo do dysponowania własnym życiem – aspekty filozoficzno-prawne, “Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis” 2017/6 (2).
Nowak M., Godność wychowanka, wychowawcy i pracy wychowawczej w pedagogice personalistycznej [in:] Dziecko w historii: między godnością a zniewoleniem, vol. 1, Godność jako fundament praw człowieka, eds. E.J. Kryńska, Ł. Kalisz, A. Suplicka, Bialystok 2021.
Personalizm [in:] Leksykon teologii fundamentalnej, eds. M. Rusecki, K. Kaucha, I.S. Ledwoń, J. Mastej, Lublin-Cracow 2002.
Personalizm [in:] Słownik terminów i pojęć filozoficznych, Warsaw 2001.
Piechowiak M., Wyrażenie “godność” – pojęcie godności – godność. O niektórych teoretycznych aspektach ujęcia godności w Konstytucji RP, “Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2022/6.
Roszewska K., Mędrzycki R., Wysocki M. [in:] Ustawa o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Komentarz, ed. K. Roszewska, LEX 2021, comment on the Article 6.
Sobolewska A. [w:] A. Sobolewska, B. Wilk, Zapewnienie i finansowanie dostępności. Praktyczny poradnik dla sektora publicznego, Warsaw 2021.
Ściślicki P., Refleksja filozoficzna jako źródło współczesnego rozumienia godności człowieka i dyrektyw interpretacyjnych art. 30 Konstytucji RP, “Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ, Nauki Humanistyczne” 2011/2, Special no. 3.
Universal design. Clarification of the concept. Thematic report, The Norwegian Ministry of Environment, November 2007, https://niepelnosprawni.gov.pl/container/publikacje/projektowanie-uniwersalne/projektowanie-uniwersalne.%20Objasnienie%20koncepcji.pdf (accessed on: 20.01.2023).
Zajadło J., Godność i prawa człowieka (Ideowe i normatywne źródła przepisu art. 30 Konstytucji), “Gdańskie Studia Prawnicze” 1998/3.
Zieliński S., Rozumienie godności człowieka i jej znaczenie w procesie stanowienia i stosowania prawa. Propozycja testu zgodności regulacji prawnych z zasadą godności człowieka, “Przegląd Sejmowy” 2019/4.
Żardecka M., Personalizm [in:] Leksykon filozofii klasycznej, ed. J. Herbut, Lublin 1997.
dr hab. Małgorzata Jaśkowska, profesor Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego
Katedra Postępowania Administracyjnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego; sędzia NSA w stanie spoczynku, Polska.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2696-7733
Prawo do prawdy w prawie administracyjnym i potrzeba poszerzenia ustawowego zakresu jego ochrony w czasach postprawdy
Przepisy prawa o postępowaniu administracyjnym ze względu na ogólną zasadę prawdy obiektywnej wyrażoną w art. 7 Kodeksu postępowania administracyjnego zawierają odpowiednie mechanizmy ochronne, zapobiegające posługiwaniu się w miejsce prawdy postprawdą polegającą na opieraniu się przy ustalaniu stanu faktycznego na informacjach nieprawdziwych lub niepełnych. Odstępstwa w tym zakresie przewidują jednak ustawy materialne. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na takie regulacje, które ograniczają dopuszczalne dowody jedynie do dokumentów posiadanych przez organy, jak np. ustawa o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych, czy też nie gwarantują odpowiedniej ochrony stronom, jak np. ustawa o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Autorka wskazuje na wynikające stąd wątpliwości, proponując takie ich rozwiązania, które jednocześnie chroniłyby interes publiczny i interesy stron. Podkreśla, że takim mechanizmem ochronnym mogłaby być m.in. ustawa o dostępie do informacji publicznej.
Słowa kluczowe: prawda, postprawda, nauka prawa administracyjnego, postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, ograniczenia dowodowe, katalogi IPN, dostęp do informacji publicznej
dr hab. Małgorzata Jaśkowska, Professor at the Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw
Department of Administrative Procedure, Faculty of Law and Administration, Cardinal Stefan Wyszyński University; retired judge of the Supreme Administrative Court, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2696-7733
The right to truth in administrative law and the need to broaden the statutory scope of its protection in the post-truth era
The provisions of the law on administrative proceedings, in view of the general principle of objective truth expressed in Article 7 of the Code of Administrative Procedure, contain appropriate protective mechanisms to prevent the use of post-truth in place of truth, consisting in relying on false, or incomplete, information when establishing the facts. Derogations in this respect are, however, provided for by substantive laws. The aim of the article is to draw the readers’ attention to such regulations which limit admissible evidence only to the documents held by authorities, such as the Act on anti-communist opposition activists and persons repressed for political reasons, or do not guarantee adequate protection for the parties, such as the Act on the Institute of National Remembrance – Commission for the Prosecution of Crimes against the Polish Nation. The author points to the doubts arising in this situation, proposing such solutions that would simultaneously protect the public interest and the interests of the parties. She emphasises that the Act on access to public information could constitute, inter alia, such a protective mechanism.
Keywords: truth, post-truth, science of administrative law, administrative and judicial-administrative proceedings, limits of evidence, IPN [Institute of National Remembrance] directories, access to public information
Bibliografia / References
Dawidowicz W., Ogólne postępowanie administracyjne. Zarys systemu, Warszawa 1962.
Florczak-Wątor M. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, LEX 2021, komentarz do art. 2 i 7.
Fundowicz S., Poszukiwanie prawdy w postępowaniu administracyjnym [w:] Kodyfikacja postępowania administracyjnego: na 50-lecie K.P.A., red. J. Niczyporuk, Lublin 2010.
Jaśkowska M., Dostęp do informacji publicznych w świetle orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, Toruń 2002.
Jaśkowska M., Dostęp do informacji publicznych. Zagadnienia wybrane. Materiał na Konferencję Sędziów NSA, Popowo 14–16.10.2002 r., Warszawa 2002.
Jaśkowska M., Dylematy stosowania konstytucji przez organy administracji publicznej [w:] W kręgu nowożytnej i najnowszej historii ustroju Polski. Księga Pamiątkowa dedykowana Profesorowi Marianowi Kallasowi, red. S. Godek, D. Makiłła, M. Wilczek-Karczewska, Warszawa 2010.
Jaśkowska M., O pojęciu informacji publicznej raz jeszcze, „Zeszyty Prawnicze UKSW” 2020/20 (3).
Jaśkowska M., Pojęcie informacji publicznej i jej rodzaje, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2012/3.
Jaśkowska M., Rola orzecznictwa sądowoadministracyjnego w kształtowaniu się prawa do informacji publicznej [w:] 20 lat ustawy o dostępie do informacji publicznej. Podsumowanie i perspektywy ustawowej regulacji prawa do informacji publicznej, red. M. Błachucki, G. Sibiga, Warszawa 2022.
Jaśkowska M., Sądowa kontrola prawa do informacji publicznej, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2013/1.
Jaśkowska M., Związanie decyzji administracyjnej ustawą, Toruń 1998.
Kawka M., Język postprawdy – jak fikcja stała się rzeczywistością, „Rocznik Medioznawczy” 2019/1.
Keyes R., Czas postprawdy. Nieszczerość i oszustwa w codziennym życiu, tł. P. Tomanek, Warszawa 2017.
Lipiński A., Szustakiewicz P., Postępowanie w sprawie załatwienia wniosku wniesionego w trybie art. 35c w związku z art. 43 ustawy z dnia 18.12.1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, „Ius Novum” 2009/3.
Miksa K., Konstytucyjność ustawowego wyznaczenia zakresu pojęcia informacja publiczna, [w:] Prawo do informacji publicznej. Efektywność regulacji i perspektywy jej rozwoju, red. M. Maciejewski, Warszawa 2014.
Niżnik-Dobosz I., Prawda jako cywilizacyjny wyznacznik działalności administracji publicznej [w:] Cywilizacja administracji publicznej. Księga jubileuszowa z okazji 80-lecia urodzin prof. nadzw. UWr dra hab. Jana Jeżewskiego, red. J. Korczak, Wrocław 2018.
Oniszczuk J., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego na początku XXI w., Kraków 2004.
Oxford Learner’s Dictionaries, hasło: post-truth, https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/post-truth?q=post+truth (dostęp: 2.04.2023 r.).
Pawełczyk P., Jakubowski J., Postprawda i nowe media. Czy potrzebujemy postprawdy?, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” 2017/1, https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/22451/1/Piotr%20Pawe%c5%82czyk%2c%20Jakub%20Jakubowski%20Postprawda%20i%20nowe%20media.%20Czy%20potrzebujemy%20postprawdy.pdf (dostęp: 2.04.2023 r.).
Sibiga G., Zakres stosowania przepisów dostępowych [w:] Główne problemy prawa do informacji w świetle prawa i standardów międzynarodowych, europejskich i wybranych państw Unii Europejskiej, red. G. Sibiga, Warszawa 2013.
Skóra A., Zasada prawdy materialnej i prawdy formalnej w postępowaniu administracyjnym. Ujęcie dogmatyczne, logiczne i aksjologiczne [w:] Aksjologia prawa administracyjnego, t. I, red. J. Zimmermann, Warszawa 2017.
Szubiakowski M. [w:] Postępowanie administracyjne – ogólne, podatkowe, egzekucyjne i przed sądami administracyjnymi, red. M. Wierzbowski, Warszawa 2017.
Tuleja P. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, LEX 2021, komentarz do art. 31.
Zimmermann J., Aksjomaty postępowania administracyjnego, Warszawa 2017.
Zygmont B., Glosa do postanowienia Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 7.04.2008 r., II AKz 63/08, „Prokuratura i Prawo” 2011/1.
prof. dr hab. Maciej Kawka
Wydział Nauk Humanistycznych, Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7875-4767
Postprawda jako zjawisko transtekstualne
Celem artykułu jest omówienie i interpretacja funkcjonowania postprawdy w języku wraz z udowodnieniem hipotezy badawczej, że jest to kategoria poznawcza (kognitywna), która wynika z właściwości sądów, myśli, przekonań opartych na przeprowadzonych wcześniej lub na ich podstawie operacjach transtekstualnych, a nie na wybranych elementach wiedzy o rzeczywistości. Problemem badawczym jest pytanie, czy postprawda jest realnie istniejącym zjawiskiem występującym w praktyce społecznej, np. w sferze stosowania prawa, czy są to wyłącznie tekstowe gry będące efektem oddziaływania na siebie co najmniej dwóch tekstów, w niektórych wypadkach wielu tekstów-dyskursów o tekstach-dyskursach (metatekstach) w ich gatunkowym pejzażu, przenikaniu się i splocie zawartych w nich treści i znaczeń często zrelatywizowanych pod względem zgodności z rzeczywistością, faktami i wartościami.
Słowa kluczowe: postprawda, transtekstualność, pragmatyka językowa, lingwistyka sądowa, mediatyzacja
prof. dr hab. Maciej Kawka
Faculty of Humanities, The Commission of National Education University of Krakow, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7875-4767
Post-truth as a transtextual phenomenon
The aim of this article is to discuss and interpret the functioning of post-truth in language, together with proving the research hypothesis that it is a cognitive category that results from the properties of judgements, thoughts, beliefs, based on transtextual operations carried out before or on the basis of them, rather than on selected elements of knowledge about reality. The research problem is whether post-truth is a real existing phenomenon occurring in social practice, e.g. in the sphere of the application of law, or whether these are merely textual games resulting from the interaction of two or more texts, in some cases multiple texts-discourses about texts-discourses (metatexts) in their “genre-scape”, interpenetration and intertwining of the contents and meanings contained in them often relativised in terms of their correspondence to reality, facts and values.
Keywords: post-truth, transtextuality, linguistic pragmatics, forensic linguistics, mediatisation
Bibliografia / References
Baudrillard J., Symulakry i symulacje, tł. S. Królak, Warszawa 2005.
Coulthard M., Johnson A., An Introduction to Forensic Linguistics: Language in Evidence, Oxford 2007.
Genette G., Palimpsests, tł. Ch. Newman, C. Doubinsky, Lincoln, NB 1997.
Głażewski M., Teoria systemów autopojetycznych Niklasa Luhmanna – między metafizyką a metabiologią, „Przegląd Pedagogiczny” 2009/1, http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-6affb792-9144-4297-b039-cc071e17a7bb/c/Michal_Glazewski_Teoria_systemow_autopojetycznych_Niklasa_Luhmanna.pdf (dostęp: 12.02.2019 r.).
Kawka M., Język postprawdy – jak fikcja stała się rzeczywistością, „Rocznik Medioznawczy PAU”, t. 1, Kraków 2019.
Kawka M., O celowości badań języka w mediach [w:] Współczesne media. Problemy i metody badań nad mediami, t. II, red. I. Hofman, D. Kępa-Figura, Lublin 2019.
Keyes R., Czas postprawdy. Nieszczerość i oszustwa w codziennym życiu, tł. P. Tomanek, Warszawa 2017.
Kłamstwo, prawda, post-prawda. Ralph Keyes w rozmowie z Łukaszem Pawłowskim, „Kultura Liberalna” 2016/48 (412), http://kulturaliberalna.pl/2016/11/29/keyes-post-prawda-wywiad/ (dostęp: 29.11.2016 r.).
Kozielski P., Retoryczny post, czyli wielka kariera pewnego przedrostka, „Media – Biznes – Kultura” 2017/2, https://www.ejournals.eu/pliki/art/10228/ (dostęp: 2.04.2023 r.).
Luhmann N., Die Wissenschaft der Gesellschaft, Frankfurt am Main 1990.
Lyotard F., Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy, tł. M. Kowalska, J. Migasiński, Warszawa 1997.
Messer S., Jakobovits L.A., Kanungo R., Lambert W.E., Semantic satiation of words and numbers, „British Journal of Psychology” 1964/55 (2).
Nikolić-Novaković L., Forenzička lingvistika. Primena metoda forenzičke lingvistike u kriminalističkim istragama pretnje, Banjaluka 2017.
Rorty R., Przygodność, ironia i solidarność, tł. W.J. Popowski, Warszawa 1996.
Sperber D., Wilson D., Relewancja: komunikacja i poznawanie, tł. M. Charzyńska-Wójcik, M. Kata, I. Matyjas (rozdz. 1), E. Willim (rozdz. 2), M. Jodłowiec (rozdz. 3), M. Majewska, A. Solska (rozdz. 4, posłowie), red. M. Jodłowiec, A. Piskorska, Kraków 2011.
Wittgenstein L., Dociekania filozoficzne, tł. B. Wolniewicz, Warszawa 2000.
dr Marek Woch
zastępca Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, Wyższa Szkoła Biznesu – National Louis University w Nowym Sączu (WSB NLU), Polska.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3440-499X
Prawotwórcza rola Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Polsce na przykładzie „nieustawowego wspólnika iluzorycznego”
W dniu 2.05.2023 r. Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców skierował do Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej wniosek, w którym prosi o objaśnienie podstaw prawnych, na podstawie których Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) stał się instytucją prawotwórczą. ZUS wykreował „nieustawowego wspólnika iluzorycznego”, a to godzi w przepisy Konstytucji Biznesu, m.in. w zasadę „co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone”, czyli: w przepis art. 8 ustawy z 6.03.2018 r. – Prawo przedsiębiorców: „Przedsiębiorca może podejmować wszelkie działania, z wyjątkiem tych, których zakazują przepisy prawa. Przedsiębiorca może być obowiązany do określonego zachowania tylko na podstawie przepisów prawa”.
Słowa kluczowe: Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców, wspólnik iluzoryczny, niemalże jedyny wspólnik, zatrudnienie wspólnika spółki z o.o., ubezpieczenia społeczne, prawa człowieka
dr Marek Woch
Deputy Ombudsman for Small and Medium-Sized Enterprises, Nowy Sacz School of Business – National-Louis University (WSB-NLU), Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3440-499X
The law-making role of the Social Insurance Institution in Poland on the basis of the example of a “non-statutory illusory shareholder”
On 2.05.2023 the Ombudsman for Small and Medium-Sized Enterprises sent a request to the Ministry of Family and Social Policy asking for clarification of the legal basis on which the Social Insurance Institution (ZUS) had become a law-making institution. ZUS had created a “non-statutory illusory shareholder”, and this contravenes the provisions of the Business Constitution, including the principle of “what is not prohibited by law is allowed", i.e. the provision of Article 8 of the Act of 6.03.2018 – Entrepreneurs Act: “An entrepreneur may take any action except those prohibited by law. An entrepreneur may be obliged to behave in a certain manner only on the basis of the provisions of the law”.
Keywords: Ombudsman for Small and Medium-Sized Enterprises, illusory shareholder, almost sole shareholder, employment of a shareholder of a limited liability company, social security, human rights
Bibliografia / References
Odpowiedź na interpelację nr 14659 w sprawie procederu uznawania wieloosobowych spółek z o.o. za jednoosobowe spółki z o.o. przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Odpowiadający: Sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej Stanisław Szwed, 2.12.2020 r., https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=BVXL7E (dostęp: 7.09.2023 r.).
Wiącek M., Ostaszewski W., Krytyka koncepcji tzw. wspólnika iluzorycznego, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2022/3.
dr Adam Wróbel
adiunkt, Katedra Prawa Sądowego, Wydział Prawa i Ekonomii, Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9315-0213
Nielegalne poszukiwanie zabytków – w perspektywie znamion przestępstwa z art. 109c ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
Przedmiotem badawczym artykułu są znamiona przestępstwa nielegalnego poszukiwania zabytków, ujętego w art. 109c ustawy z 23.07.2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Zostały w nim podjęte zagadnienia z zakresu: kontekstu historycznego, przedmiotu ochrony, podmiotu, strony podmiotowej, formy czynu, strony przedmiotowej oraz aspektów formalnych pozwolenia na poszukiwanie zabytków. Autor wysuwa postulat de lege ferenda, aby art. 109c u.o.z. nadać brzmienie: „Kto bez pozwolenia albo wbrew warunkom pozwolenia poszukuje ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych, w tym zabytków archeologicznych, przy użyciu wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych i technicznych oraz sprzętu do nurkowania, powodując bezpośrednie niebezpieczeństwo ich uszkodzenia albo zniszczenia, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”.
Słowa kluczowe: poszukiwanie zabytków bez pozwolenia, nielegalne poszukiwanie zabytków
dr Adam Wróbel
Assistant Professor, Department of Judicial Law, Faculty of Law and Economics, Jan Długosz University in Czestochowa, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9315-0213
Illegal search for monuments – in view of the features of an offence under Article 109c of the Act on the Protection of Monuments and the Guardianship of Monuments
The research subject of the article are the features of the offence of illegal searching of historical monuments, included in Article 109c of the Act of 23.07.2003 on the Protection of Monuments and the Guardianship of Monuments. The following issues are discussed: the historical context, the subject of protection, the object, the objective side, the form of the forbidden act, the objective side and the formal aspects of the permit to search for monuments. The author puts forward a de lege ferenda postulate that the aforementioned Article 109c should read: “Whoever, without a permit or contrary to the conditions of the permit, searches for hidden or abandoned movable monuments, including archaeological monuments, with the use of all kinds of electronic and technical devices and diving equipment, causing an imminent danger of their damage or destruction, shall be subject to a fine, the penalty of restriction of liberty or the penalty of deprivation of liberty for up to 2 years”.
Keywords: searching for monuments without a permit, illegal search for monuments
Bibliografia / References
Baj D., Prawnokarna problematyka ochrony zabytków na gruncie prawa polskiego, „Kwartalnik Policyjny” 2018/1.
Bojarski M., Radecki W. [w:] System Prawa Karnego, t. 11, Szczególne dziedziny prawa karnego. Prawo karne wojskowe, skarbowe i pozakodeksowe, red. M. Bojarski, Legalis 2018.
Cherka M., Antoniak P., Elżanowski F.M., Wąsowski K.A. [w:] Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz, red. M. Cherka, LEX 2010.
Chobot P., Gadecki B., Prawne aspekty znalezienia zabytku. Kilka uwag na marginesie domniemanych odkryć pod Wałbrzychem i sprawy tzw. złotego pociągu, „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego” 2015/2.
Dobosz P., Paradygmat przyszłych zmian w systemie prawnej ochrony zabytków i opiece nad nimi w Polsce, „Wiadomości Konserwatorskie” 2015/3.
Duda M. [w:] Ochrona dziedzictwa kulturalnego i naturalnego. Perspektywa prawna i kryminologiczna, red. W. Pływaczewski, B. Gadecki, Legalis 2015.
Duda M., Wykroczenia przeciwko zabytkom [w:] Prawnokarne i kryminologiczne aspekty ochrony dziedzictwa kultury pogranicza, red. M. Duda, Warszawa 2021.
Gadecki B. [w:] Praktyczne aspekty zwalczania przestępczości przeciwko dziedzictwu kulturowemu, red. M. Trzciński, Gdańsk 2019.
Gadecki B., Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Art. 108–120. Przepisy karne. Komentarz, Legalis 2014.
Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2019
Ginter A., Michalak A., Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz, LEX 2016.
Golat R., Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz, LEX 2004.
Grajewski A., Praktyka wykorzystywania internetu w zwalczaniu przestępczości przeciwko zabytkom, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica” 2018/2.
Janikowski J., Przestępstwo poszukiwania zabytków ruchomych bez pozwolenia lub wbrew jego warunkom, „Studia Prawnoustrojowe” 2021/2.
Karaźniewicz J., Przestępczość przeciwko dobrom kultury z perspektywy karnomaterialnej, kryminologicznej i procesowej [w:] Prawnokarne i kryminologiczne aspekty ochrony dziedzictwa kultury pogranicza, red. M. Duda, Warszawa 2021.
Kotowski W., Kurzępa B., Komentarz do niektórych przepisów ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami [w:] W. Kotowski, B. Kurzępa, Wykroczenia pozakodeksowe. Komentarz, LEX 2008.
Kulik M., Komentarz do przepisów karnych ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, LEX 2010.
Kurzępa B., Kurzępa-Czopek E., Nielegalne poszukiwanie zabytków, „Prokuratura i Prawo” 2011/9.
Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, t. 31, Pora–Pozaczynać, red. H. Zgółkowa, Poznań 2001.
Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, t. 44, Uczniacki–Wanatowy, red. H. Zgółkowa, Poznań 2003.
Sabaciński M., Muzealnik na rozdrożu. Głos w sprawie przekazywania muzeom znalezisk archeologicznych z amatorskich odkryć, „Muzealnictwo” 2012/53.
Sabaciński M., Przestępczość przeciwko zabytkom z punktu widzenia instytucji ochrony dziedzictwa, „Kwartalnik Policyjny” 2018/1.
Słownik języka polskiego (powstały na podstawie Słownika 100 tysięcy potrzebnych słów, red. J. Bralczyk, Warszawa 2005), L. Drabik aktualiz. wersji on-line, https://sjp.pwn.pl/szukaj/poszukiwać.html (dostęp: 14.12.2021 r.).
Słownik języka polskiego PWN, t. 2, red. L. Drabik, E. Sobol, Warszawa 2007.
Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, Warszawa 1997, https://sjp.pwn.pl/doroszewski/poszukiwac;5478833.html (dostęp: 14.12.2021 r.).
Trzciński M., Poszukiwania skarbów czy poszukiwania zabytków? Między legendą a rzeczywistością, „Przegląd Prawa i Administracji” 2012/1.
Trzciński M., Próba oceny nowych rozwiązań w zakresie karnoprawnej ochrony dziedzictwa kultury, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 2019/1.
Trzciński M., Raz jeszcze o poszukiwaniu zabytków w Polsce. Między teorią i praktyką, „Wiadomości Archeologiczne” 2017/68.
Współczesny słownik języka polskiego, t. 2, red. B. Dunaj, Warszawa 2007.
Zalasińska K., Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz, Legalis 2020.
dr hab. Paweł Borecki, profesor Uniwersytetu Warszawskiego
Zakład Prawa Wyznaniowego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1921-8291
Współdziałanie państwa z kościołami i innymi związkami wyznaniowymi w prawotwórstwie w świetle Konstytucji RP
Zasada współdziałania państwa ze związkami wyznaniowymi (z Kościołem Katolickim) ma w Polsce rangę odpowiednio: konstytucyjną i konkordatową. Zakres współdziałania w Konstytucji RP z 1997 r. oraz w Konkordacie z 1993 r. został jednak określony ogólnie. W szczególności współdziałanie to obejmuje wiele aspektów prawotwórstwa państwowego. Zwłaszcza w realiach polskich współdziałanie państwa ze związkami wyznaniowymi w prawotwórstwie to wyraz politycznego i społecznego rozsądku. Zarazem może być ono źródłem pewnych zagrożeń. Prawo polskie przewiduje wiele różnorodnych form współdziałania państwa oraz wspólnot religijnych w tworzeniu prawa. Kwalifikowanymi formami tego współdziałania są umowy prawotwórcze przewidziane w art. 25 ust. 4 i 5 Konstytucji RP. Przepisy te wyrażają zasadę bilateralizmu (dwustronności) w relacjach między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi. Związki wyznaniowe (odpowiednio: ich osoby prawne) mogą wpływać także na kształt systemu prawnego poprzez występowanie do Trybunału Konstytucyjnego, organu będącego tzw. negatywnym ustawodawcą, z wnioskami o zbadanie konstytucyjności lub legalności aktu normatywnego, w sprawach objętych ich zakresem działania, a także ze skargami konstytucyjnymi.
Słowa kluczowe: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Konkordat, umowy prawotwórcze, ustawy religijne, Rada Ministrów, Kościół Katolicki, kościoły nierzymskokatolickie i inne związki wyznaniowe
dr hab. Paweł Borecki, Professor of the University of Warsaw
Department of Religious Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1921-8291
Cooperation of the state with churches and other religious associations in law-making in the light of the Constitution of the Republic of Poland
The principle of cooperation between the state and religious associations (with the Catholic Church) has a constitutional and concordat status in Poland, respectively. However, the scope of cooperation in the Constitution of the Republic of Poland of 1997 and the Polish Concordat of 1993 was defined in general terms. In particular, this cooperation covers a number of aspects of state law-making. Especially in the Polish realities, the cooperation of the state with religious associations in law-making is an expression of political and social reason. At the same time, it may be a source of certain dangers. Polish law provides for numerous and diverse forms of cooperation between the state and religious communities in the creation of law. Eligible forms of this cooperation are the law-making agreements provided for in Article 25 sec. 4 and 5 of the Constitution of the Republic of Poland of 1997. These provisions express the principle of bilateralism (two-sidedness) in the relations between the state and churches and other religious associations. Religious associations (respectively: their legal persons) may also influence the shape of the legal system by applying to the Constitutional Tribunal, a body that is the so-called negative legislator, with motions to examine the constitutionality or legality of a normative act, in matters falling within their scope of activity, as well as with constitutional complaints.
Keywords: Constitution of the Republic of Poland, Concordat, law-making agreements, religious acts, Council of Ministers, Catholic Church, non-Catholic churches and other religious associations
Bibliografia / References
Bagrowicz J., Wydział Teologiczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu [w:] Wyższe szkolnictwo kościelne w Polsce. Wizja kardynała Karola Wojtyły i jej realizacja, red. J. Majka, Kraków 2002.
Bartnicki R., Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie [w:] Wyższe szkolnictwo kościelne w Polsce. Wizja kardynała Karola Wojtyły i jej realizacja, red. J. Majka, Kraków 2002.
Binemann-Zdanowicz D., Uregulowanie stanu prawnego nieruchomości Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w III RP, Warszawa–Bielsko-Biała 2020.
Borecki P., Nieważność i wygaśnięcie polskiego konkordatu z 1993 r., „Studia Prawa Publicznego” 2020/4.
Borecki P., Opinia prawna w sprawie zgodności projektu ustawy o finansowaniu Prawosławnego Seminarium Duchownego w Warszawie z budżetu państwa z zasadą równouprawnienia związków wyznaniowych (art. 25 ust. 1 Konstytucji RP), „Przegląd Prawa Wyznaniowego” 2012/4.
Borecki P., Uwagi w sprawie umowy z dnia 6.04.2011 r. między Radą Ministrów a Polskim Autokefalicznym Kościołem Prawosławnym, „Przegląd Prawa Wyznaniowego” 2012/4.
Borecki P., Zasada współdziałania państwa i związków wyznaniowych w prawie polskim, „Studia Prawa Publicznego” 2022/4.
Borecki P., Zasada współdziałania państwa ze związkami wyznaniowymi i jej wyraz we współczesnym konstytucjonalizmie europejskim, „Przegląd Prawa Publicznego” 2022/7–8.
Borecki P., Pietrzak M., Glosa do postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17.07.2003 r. (sygn. akt. K 13/02), „Przegląd Sejmowy” 2003/5.
Borecki P., Pietrzak M., Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2.04.2003 r. (sygn. akt K 13/02), „Przegląd Sejmowy” 2003/5.
Brzozowski W., Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2.12.2009 r. (sygn. akt U 10/07), „Przegląd Sejmowy” 2010/4.
Brzozowski W., Współdziałanie władz publicznych, „Państwo i Prawo” 2010/2.
Brzozowski W., Zmiana i uchylenie ustawy z art. 25 ust. 5 Konstytucji RP [w:] Układowe formy regulacji stosunków między państwem a związkami wyznaniowymi (art. 25 ust. 4–5 Konstytucji RP), red. P. Stanisz, M. Ordon, Lublin 2013.
Chauvin T., Umowy prawotwórcze jako umowy prawa publicznego, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2003/2.
Chauvin T., Stawecki T., Winczorek P., Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2021.
Czohara A., Zakres podmiotowy art. 25 ust. 5 Konstytucji RP [w:] Układowe formy regulacji stosunków między państwem a związkami wyznaniowymi (art. 25 ust. 4–5 Konstytucji RP), red. P. Stanisz, M. Ordon, Lublin 2013.
Garlicki L. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, I. Wstęp. Art. 1–29, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016, komentarz do art. 25.
Góralski W., Gwarancje harmonijnego kształtowania się wzajemnych relacji Państwa Polskiego i Kościoła Katolickiego w Konkordacie z 1993 roku, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2009/2.
Góralski W., Konkordat [w:] Leksykon prawa wyznaniowego. 100 podstawowych pojęć, red. A. Mezglewski, Warszawa 2014.
Góralski W., Status prawny wydziałów teologii katolickiej na uniwersytetach państwowych [w:] Pro bono Reipublicae. Księga jubileuszowa Profesora Michała Pietrzaka, red. P. Borecki, A. Czohara, T.J. Zieliński, Warszawa 2009.
Jędraszewski M., Wydział Teologiczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu [w:] Wyższe szkolnictwo kościelne w Polsce. Wizja kardynała Karola Wojtyły i jej realizacja, red. J. Majka, Kraków 2002.
Konstytucja Republiki Włoskiej, tł. i wstęp Z. Witkowski, Warszawa 2004.
Krukowski J., Konkordat [w:] Leksykon prawa kanonicznego, red. M. Sitarz, Lublin 2019.
Krukowski J., Konstytucyjny model stosunków między państwem a kościołem w III Rzeczypospolitej [w:] Prawo wyznaniowe w systemie prawa polskiego. Materiały I Ogólnopolskiego Sympozjum Prawa Wyznaniowego (Kazimierz Dolny 14–16.01.2003 r.), red. A. Mezglewski, Lublin 2004.
Krukowski J., Polskie prawo wyznaniowe, Warszawa 2000.
Krukowski J., Realizacja Konkordatu z 1993 r. w polskim porządku prawnym [w:] Konkordat polski w 10 lat po ratyfikacji. Materiały z konferencji, red. J. Wroceński, H. Pietrzak, Warszawa 2008.
Krukowski J., Sobański R., Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. I, Księga I. Normy ogólne, Poznań 2003.
Leszczyński P.A., Regulacja stosunków między państwem a nierzymskokatolickimi Kościołami i innymi związkami wyznaniowymi określona w art. 25 ust. 5 Konstytucji RP, Gorzów Wielkopolski 2012.
Łętowska E., Grochowski M., Domagalska A., Wiąże, ale nie przekonuje (wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 52/13 o uboju rytualnym), „Państwo i Prawo” 2015/6.
Mezglewski A., Misztal H., Stanisz P., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2011.
Myszor W., Wydział Teologiczny Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach [w:] Wyższe szkolnictwo kościelne w Polsce. Wizja kardynała Karola Wojtyły i jej realizacja, red. J. Majka, Kraków 2002.
Olszówka M. [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz. Art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016, komentarz do art. 25.
Pietrzak M., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2013.
Piszcz-Czapla M., Komisje (zespoły) państwowo-kościelne [w:] Leksykon prawa wyznaniowego. 100 podstawowych pojęć, red. A. Mezglewski, Warszawa 2014.
Piszcz-Czapla M., Proces uchwalania ustawy z dnia 17.12.2009 r. o uregulowaniu stanu prawnego niektórych nieruchomości pozostających we władaniu Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2010/13.
Piszcz-Czapla M., Uregulowanie własności pounickich nieruchomości oraz finansowanie Prawosławnego Seminarium Duchownego w Warszawie w świetle art. 25 ust. 5 Konstytucji [w:] Układowe formy regulacji stosunków między państwem a związkami wyznaniowymi (art. 25 ust. 4–5 Konstytucji RP), red. P. Stanisz, M. Ordon, Lublin 2013.
Rybczyńska O., O potrzebie dostosowania procesu negocjowania tzw. umów wyznaniowych do standardów strasburskich, „Przegląd Prawa Wyznaniowego” 2020/12.
Rydlewski G., Geneza i tryb przygotowania ustawodawstwa wyznaniowego w Polsce w roku 1989 [w:] B. Górowska, G. Rydlewski, Regulacje prawne stosunków wyznaniowych w Polsce, Warszawa 1992.
Stanisz P., Porozumienia w sprawie regulacji stosunków między państwem a niekatolickimi związkami wyznaniowymi we włoskim porządku prawnym, Lublin 2007.
Stanisz P., Regulacja problematyki wyznaniowej w Konstytucji Republiki Włoskiej, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2013/5.
Sobczyk P., Konstytucyjna zasada konsensualnego określenia stosunków między Rzecząpospolitą Polską a Kościołem katolickim, Warszawa 2013.
Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 2002.
Szymanek J., Nauczanie religii w szkole publicznej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego (kwestie wybrane) [w:] Obecność religii w publicznym systemie oświaty w aspekcie prawnym, red. T.J. Zieliński, Warszawa 2012.
Układowe formy regulacji stosunków między państwem a związkami wyznaniowymi (art. 25 ust. 4–5 Konstytucji RP), red. P. Stanisz, M. Ordon, Lublin 2013.
Walencik D., Realizacja art. 25 ust. 5 Konstytucji, „Państwo i Prawo” 2010/6.
Walencik D., Zakres przedmiotowy umowy z art. 25 ust. 5 Konstytucji RP [w:] Układowe formy regulacji stosunków między państwem a związkami wyznaniowymi (art. 25 ust. 4–5 Konstytucji RP), red. P. Stanisz, M. Ordon, Lublin 2013.
Wesołowski W., Partie: nieustanne kłopoty, Warszawa 2000.
Winiarczyk-Kossakowska M., Ustawy III Rzeczypospolitej o stosunku państwa do kościołów chrześcijańskich, Warszawa 2004.
Wojtkowski J., Wydział Teologii w Olsztynie [w:] Wyższe szkolnictwo kościelne w Polsce. Wizja kardynała Karola Wojtyły i jej realizacja, red. J. Majka, Kraków 2002.
Zieliński T.J., Mankamenty układowego regulowania sytuacji prawnej związków wyznaniowych na podstawie art. 25 ust. 5 Konstytucji, „Przegląd Prawa Wyznaniowego” 2009/1.
Zieliński T.J., Umowa wyznaniowa [w:] Leksykon prawa wyznaniowego. 100 podstawowych pojęć, red. A. Mezglewski, Warszawa 2014.
dr hab. Joanna Jagoda, profesor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
Instytut Nauk Prawnych, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5740-1815
Zasada wolności gospodarczej jako podstawa legitymacji skargowej do wniesienia skargi na uchwałę organu jednostki samorządu terytorialnego
W artykule poruszono problematykę dopuszczalności zaskarżenia przez przedsiębiorcę uchwały organu jednostki samorządu terytorialnego do sądu administracyjnego. Kwestie te regulują przepisy samorządowych ustaw ustrojowych oraz ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Ustalono, że legitymacja skargowa w postępowaniu ze skargi na uchwałę organu jednostki samorządu terytorialnego (akt prawa miejscowego) przysługuje każdemu, czyj interes prawny został naruszony tą uchwałą. Interes prawny musi być indywidualny (dotyczący konkretnego podmiotu), osobisty, realny oraz dotyczyć wprost i bezpośrednio podmiotu kwestionującego dany akt. Przy ocenie legitymacji skarżącego w postępowaniu ze skargi na uchwałę, bezpośrednio lub pośrednio dotyczącej działalności gospodarczej, nie wystarczy powołanie się na ogólne przepisy ustanawiające zasadę wolności gospodarczej. Mogą one stanowić wzmocnienie argumentacji, zwłaszcza przy wykładni in dubio pro libertate, ale samoistnie nie mogą być podstawą do uznania istnienia w konkretnej sprawie interesu prawnego skarżącego lub jego naruszenia.
Słowa kluczowe: wolność gospodarcza, interes prawny, legitymacja skargowa
dr hab. Joanna Jagoda, Professor at the University of Silesia in Katowice
Institute of Legal Sciences, Faculty of Law and Administration, University of Silesia in Katowice, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5740-1815
The principle of economic freedom as the basis of the right to lodge a complaint against a resolution of a local government unit
The article deals with the issue of the admissibility of an appeal by an entrepreneur against a resolution of a local government unit to an administrative court. These issues are regulated by the provisions of local government system laws and the Law on proceedings before administrative courts. It has been established that the locus standi in proceedings based on a complaint against a resolution of a local government unit (an act of local law) is vested in anyone whose legal interest has been infringed by this resolution. The legal interest must be individual (concerning a specific entity), personal, real and relate explicitly and directly to the entity questioning the given act. When assessing the applicant's legitimacy in the proceedings based on a complaint against a resolution directly or indirectly related to economic activity, it is not enough to refer to the general provisions establishing the principle of economic freedom. They may strengthen the argumentation, especially in the case of an in dubio pro libertate interpretation, but by themselves they cannot be the basis for recognising the existence of the complainant's legal interest or its violation in a particular case.
Keywords: economic freedom, legal interest, the right to lodge a complaint
Bibliografia / References
Banasiński C., Konstytucyjne podstawy ustroju gospodarczego [w:] Prawo gospodarcze. Zagadnienia administracyjnoprawne, red. H. Gronkiewicz-Waltz, M. Wierzbowski, Warszawa 2017.
Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 2015.
Boć J., Stosunki administracyjnoprawne i sytuacje administracyjnoprawne [w:] Prawo administracyjne, red. J. Boć, Wrocław 2000.
Dąbek D. [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. P. Chmielnicki, LEX 2022.
Dąbek D., Prawo miejscowe, Warszawa 2020.
Domańska A., Konstytucyjne podstawy ustroju gospodarczego Polski, Warszawa 2001.
Duda A., Interes prawny w polskim prawie administracyjnym, Warszawa 2008.
Duniewska Z., Stosunek administracyjnoprawny. Sytuacja administracyjnoprawna [w:] Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie, red. M. Stahl, Warszawa 2016.
Jakimowicz W., Publiczne prawa podmiotowe, Kraków 2002.
Kisiel W., Legitymacja jednostki do zaskarżania uchwał samorządowych (w orzecznictwie sądów administracyjnych), „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2009/3.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. I, red. L. Garlicki, M. Zubik, LEX 2016.
Kosikowski C., Zasada wolności działalności gospodarczej [w:] Zasady podstawowe polskiej konstytucji, red. W. Sokolewicz, Warszawa 1998.
Ogonowski A., Konstytucyjna wolność działalności gospodarczej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2012/1.
Stahl M., Zagadnienia proceduralne sądowej kontroli aktów prawa miejscowego, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2013/3.
Stahl M., Zarzut naruszenia Konstytucji i przepisów ustaw ustanawiających zasadę wolności gospodarczej jako podstawa legitymacji skargowej do wniesienia skargi na uchwałę sejmiku. Glosa do postanowienia NSA z dnia 5.12.2018 r., II OSK 3297/18, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2019/7–8.
Tarno J.P., Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2006.
Walaszek-Pyzioł A., Kosikowski C., Wolność gospodarcza w prawie polskim, Warszawa 1995.
Witkowski Z., Zasada społecznej gospodarki rynkowej jako podstawa ustroju gospodarczego Trzeciej RP – wolność działalności gospodarczej [w:] Przemiany polskiego prawa, t. II, red. E. Kustra, Toruń 2002.
Woś T., „Nowa” regulacja postępowania sądowoadministracyjnego w sprawach z zakresu samorządu terytorialnego, cz. 1, „Samorząd Terytorialny” 2007/1–2.
Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2018.
Zimmermann J., Z problematyki reformy sądownictwa administracyjnego [w:] Instytucje współczesnego prawa administracyjnego. Księga jubileuszowa profesora zw. dra hab. Józefa Filipka, red. I. Skrzydło-Niżnik i in., Kraków 2001.
dr hab. Anna Wierzbica, profesor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
Zespół Prawa Samorządu Terytorialnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Śląski w Katowicach; radca prawny, Polska.
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2359-0333
Kompetencje przewodniczącego rady gminy i ich ograniczenia. Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 3.03.2021 r., II SA/Go 795/20
Komentowany wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 3.03.2021 r., II SA/Go 795/20, w pełni zasługuje na aprobatę. Należy się zgodzić ze stanowiskiem tego Sądu, że uchylenia zaskarżonej do sądu administracyjnego uchwały przez organ, który ją wydał, nie można traktować w kategoriach autoweryfikacji zaskarżonego aktu przez organ. Uchylenie takiej uchwały przez organ nie powoduje bezprzedmiotowości postępowania sądowoadministracyjnego w rozumieniu art. 161 § 1 pkt 3 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Zdaniem autorki analizowanie przez przewodniczącego organu stanowiącego wszelkiej korespondencji adresowanej do rady (sejmiku) i komisji oraz kierowanie jej do zbadania i zaopiniowania przez właściwą komisję mieści się w zakresie wynikającego z ustrojowych ustaw samorządowych sformułowania „organizacja pracy” rady (sejmiku). Poza zakresem tego pojęcia, a także poza zakresem kompetencji przewodniczącego organu stanowiącego pozostaje występowanie przez przewodniczącego „na zewnątrz” organu stanowiącego. Należy zatem uznać, że analizowana materia nie wymaga formułowania postulatów de lege ferenda do ustawodawcy o zmianę istniejącego stanu prawnego. Wystarczająca wydaje się zmiana sposobu wykładni już obowiązujących przepisów.
Słowa kluczowe: uchylenie uchwały, stwierdzenie nieważności uchwały, organizacja wewnętrza rady (sejmiku), organizowanie pracy rady (sejmiku), kompetencje przewodniczącego organu stanowiącego
dr hab. Anna Wierzbica, Professor at the University of Silesia in Katowice
Local Government Law Team, Faculty of Law and Administration, University of Silesia in Katowice; legal advisor, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2359-0333
Competences of the chairman of the municipal council and their limitations. Gloss to the judgement of the Provincial Administrative Court in Gorzów Wielkopolski of 3 March 2021, II SA/Go 795/20
The commented judgement of the Provincial Administrative Court in Gorzów Wielkopolski of 3 March 202, II SA/Go 795/20, deserves full approval. One has to agree with the position of the Court that the revocation of a resolution appealed to the administrative court by the authority that issued it cannot be treated in terms of self-verification of the appealed act by the authority. The revocation of such a resolution by the authority does not render the administrative court proceedings pointless within the meaning of Article 161 § 1 item 3 of the Act – Law on proceedings before administrative courts. In the author's opinion, the analysis by the chairman of the constituent body of all correspondence addressed to the council (assembly) and the committees and referring it for examination and opinion by the competent committee falls within the scope of the phrase “organisation of work” of the council (assembly) arising from local government statutes. Outside the scope of this notion, as well as outside the scope of the competence of the chairman of the constituent body, is the appearance by the chairman “outside” the constituent body. It should therefore be concluded that the matter under analysis does not require the formulation of de lege ferenda postulates to the legislator to change the existing legal status. It seems sufficient to change the way in which the provisions already in force are interpreted.
Keywords: revocation of a resolution, declaration of invalidity of a resolution, internal organisation of the council (of the assembly), organisation of the work of the council (of the assembly), competences of the chairman of a decision-making body
Bibliografia / References
Augustyniak M., Zakres zadań i kompetencji przewodniczącego i wiceprzewodniczących rady/sejmiku [w:] M. Augustyniak, Prawa i obowiązki radnego jednostki samorządu terytorialnego, LEX 2014.
Bandarzewski K., Kompetencje przewodniczącego rady gminy, „Acta Iuris Stetinensis” 2021/36 (4).
Chmielnicki P. [w:] Ustawa o samorządzie gminnym, red. P. Chmielnicki, LEX 2022.
Dolnicki B., Samorząd terytorialny, Warszawa 2021.
Martysz C. [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. B. Dolnicki, LEX 2021.
Matan A. [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. B. Dolnicki, LEX 2021.
Słownik języka polskiego, hasło: organizować, PWN, https://sjp.pwn.pl/slowniki/organizowa%C4%87.html (dostęp: 6.09.2023 r.).
Szewc A. [w:] G. Jyż, Z. Pławecki, A. Szewc, Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, LEX 2012.
Wierzbica A., Pozycja prawna przewodniczącego i wiceprzewodniczącego rady gminy (rady powiatu, sejmiku województwa), „Samorząd Terytorialny” 2016/1–2.
Złakowski Ł. [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz z odniesieniami do ustaw o samorządzie powiatowym i samorządzie województwa, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, Warszawa 2011.
dr Marcin Czechowski
Instytut Prawa i Administracji, Uniwersytet Pomorski w Słupsku, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0895-3768
Przemysław Szustakiewicz, Definicja i zakres prawa służb specjalnych, Warszawa 2021 – recenzja i polemika
Pod koniec 2021 r. na rynku wydawniczym ukazała się monografia Przemysława Szustakiewicza Definicja i zakres prawa służb specjalnych. Jej autor kompleksowo przedstawił zagadnienia związane z organizacją i funkcjonowaniem służb specjalnych, a także kontrolą i nadzorem nad nimi oraz zatrudnieniem funkcjonariuszy. Kilka sformułowanych w publikacji tez, uzasadnień i ocen wymaga komentarza lub polemiki. Spora część z nich znajduje się w rozdziale 7, zatytułowanym „Służby specjalne jako organ zatrudniający”. Nawet jeśli niektórych tez Autora nie można uznać za trafne, to oceniając opracowanie w całości, należy stwierdzić, że jako pierwsze w polskiej literaturze prawniczej kompendium wiedzy o służbach specjalnych uzupełnia ono lukę w piśmiennictwie z zakresu nauk prawnych.
Słowa kluczowe: prawo służb specjalnych, funkcjonariusze, prawo pracy
dr Marcin Czechowski
Institute of Law and Administration, Pomeranian University in Slupsk, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0895-3768
Przemysław Szustakiewicz, Definition and Scope of the Law of Special Services, Warsaw 2021 – review and polemics
At the end of 2021, a monograph by Przemysław Szustakiewicz was published, entitled “Definition and Scope of the Law of Special Services”. Its author comprehensively presented issues related to the organisation and functioning of special services, as well as their control and supervision and the employment of officers. Several of the theses, justifications and assessments formulated in the publication require comment or polemics. A sizable part of them can be found in Chapter 7, entitled “Special Services as an Employing Authority”. Even if some of the Author's theses cannot be considered accurate, assessing the study as a whole, it should be stated that as the first compendium of knowledge on special services in the Polish legal literature, it fills a gap in the legal science literature.
Keywords: special services law, officers, labour law
Bibliografia / References
Baran K.W., Procesowe prawo pracy, Kraków 2003.
Czechowski M., Małgorzata Grześków, Nawiązywanie stosunków zatrudnienia w służbach zmilitaryzowanych (recenzja), „Przegląd Prawa Publicznego” 2021/3.
Jaśkiewicz W., Pracownicy administracji [w:] System prawa administracyjnego, t. II, red. J. Jendrośka, Ossolineum 1977.
Kuczyński T., Geneza i kierunki rozwoju prawa stosunków służbowych [w:] System Prawa Administracyjnego, t. 11, T. Kuczyński, E. Mazurczak-Jasińska, J. Stelina, Stosunek służbowy, Warszawa 2011.
Kuczyński T., Kierunki rozwoju pragmatyk zawodowych (służbowych) [w:] Współczesne problemy prawa prywatnego. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Edwarda Gniewka, red. J. Gołaczyński, P. Machnikowski, Warszawa 2010.
Kuczyński T., Odesłania do prawa pracy i prawa cywilnego w niepracowniczych pragmatykach służbowych, „Przegląd Sądowy” 2007/10.
Kuczyński T., Stosunek pracy na podstawie mianowania [w:] Prawo pracy. Zarys wykładu, red. H. Szurgacz, Warszawa 2010.
Kuczyński T., Właściwość sądów administracyjnych w sprawach stosunków służbowych, Wrocław 2000.
Kuczyński T., Wybrane problemy orzecznictwa sądowoadministracyjnego w sprawach z zakresu stosunków służbowych, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2010/5–6.
Mazurczak-Jasińska E., Wkraczanie prawa pracy w sferę stosunków służbowych służb mundurowych, „Acta Universitatis Wratislavensis. Przegląd Prawa i Administracji” 2015/3661.
Nabór, postępowanie kwalifikacyjne i szkolenie nowo przyjętych funkcjonariuszy ABW, CBA, Policji i Straży Granicznej, Informacja o wynikach kontroli, Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa 2013.
Sokolewicz W., Wojtyczek K. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. II, red. L. Garlicki, M. Zubik, LEX 2016.
Wieczorek M., Charakter prawny stosunków służbowych funkcjonariuszy służb mundurowych, Toruń 2017.
Wieczorek M., Postępowanie kwalifikacyjne wobec kandydatów do służby w formacjach mundurowych, „Rocznik Administracji Publicznej” 2017/3.
Katedra Katechetyki Szczegółowej i Współczesnych Form Przekazu Wiary, Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II, Polska.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3594-9385
udział w autorstwie tekstu: 50%
dr Anna Szyszka
Zakład Prawa Administracyjnego i Nauk o Administracji, Wydział Prawa i Nauk Społecznych, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Polska.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0333-786X
udział w autorstwie tekstu: 50%
Godność człowieka jako źródło prawa do dostępności
Samodzielność korzystania przez człowieka z otaczającego środowiska należy oceniać wielowymiarowo. Przedstawione w artykule rozważania wykazały, że korzystanie ze środowiska z uwzględnieniem dostępności zmierza do poszanowania podstawowych praw człowieka. Z istoty godności wynika, że stanowi ona podstawę praw i wolności człowieka, które z kolei mogą być w pełni realizowane dzięki dostępności. Godność pozwala także wyprowadzić prawo dostępności. Należy również wskazać na trudności w definiowaniu pojęć dostępności oraz osoby ze szczególnymi potrzebami ze względu na różnorodność problemów, z którymi człowiek, nawet przemijająco, może się spotkać.
Słowa kluczowe: godność, dostępność, bariera, środowisko
Rev. Dr. Habil. Jarosław Czerkawski
Department of Detailed Catechetics and Contemporary Forms of the Transmission of the Faith, The John Paul II Catholic University of Lublin, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3594-9385
Contribution to the authorship of the text: 50%
dr Anna Szyszka
Department of Administrative Law and Administrative Sciences, Faculty of Law and Social Sciences, Jan Kochanowski University in Kielce, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0333-786X
Contribution to the authorship of the text: 50%
Human dignity as a source of the right to accessibility
The independence of human use of the surrounding environment should be assessed in a multidimensional way. These considerations have shown that the use of the environment, taking into account accessibility, leads to respect for fundamental human rights. The essence of human dignity implies that it is the basis of human rights and freedoms, which in turn can be fully realised thanks to accessibility. Dignity also allows us to derive the law of accessibility. Difficulties in defining the concepts of accessibility and people with special needs should also be pointed out due to the variety of problems that a person may encounter even temporarily.
Keywords: dignity, accessibility, barrier, environment
References / Blibliografia
Banaszak B., Prawa człowieka i obywatela w nowej Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, “Przegląd Sejmowy” 1997/5.
Bardziej być niż mieć. Z przemówienia Jana Pawła II do młodzieży zgromadzonej na Westerplatte, 12.06.1987, https://adonai.pl/jp2/?id=119 (accessed on: 27.07.2022).
Bartnik C.S., Personalizm, Lublin 1995.
Bucińska J., Prawa społeczne w ujęciu księdza profesora Franciszka Mazurka, “Roczniki Nauk Prawnych” 2010/1.
Complak K. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, ed. M. Haczkowska, LEX 2014, comment on the Article 30.
Czerkawski J., Szyszka A., Dostępność szansą realizacji praw i wolności osób ze szczególnymi potrzebami [in:] Kryzys czy rozwój gospodarczy? Prawne, ekonomiczne i socjologiczne instrumenty stymulowania rozwoju gospodarczego, eds. A. Szyszka, M. Adamczyk, R. Frey, Torun 2022.
Ćwil W., Godność osoby ludzkiej źródłem praw człowieka w świetle nauczania Jana Pawła II, “Studia z Prawa Wyznaniowego” 2010/13.
Dostępność [accessibility], www. sjp.pwn.pl (accessed on: 20.01.2023).
Gardocki L. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, eds. L. Gardocki, M. Zubik, LEX 2016, comment on the Article 30.
Goliszek P., Personalistyczny wymiar katechezy [w:] Leksykon katechetyczny, Kielce 2022.
Goliszek P., Personalistyczny wymiar katechezy, Lublin 2016.
Granat M., Godność człowieka jako źródło wolności i praw człowieka i obywatela (uwagi na tle art. 30 Konstytucji RP), “Studia Prawnicze KUL” 2013/2 (54).
Granat M., Godność człowieka z art. 30 Konstytucji RP jako wartość i jako norma prawna, “Państwo i Prawo” 2014/8.
Jan Paweł II, Encyklika “Redemptor hominis” [in:] Encykliki Ojca Świętego bł. Jana Pawła II, Cracow 2005.
Lekka-Kowalik A., Godność podmiotów edukacji [w:] Encyklopedia aksjologii pedagogicznej, eds. K. Chałas, A. Maj, Radom 2016.
Łasak K., Dostępność usług bankowych dla osób niedowidzących i niewidomych. Uwagi na tle opinii komitetu do spraw praw osób niepełnosprawnych w sprawie Szilvia Nyusti i Péter Takâcs przeciwko Węgrom, “Gdańskie Studia Prawnicze” 2016/35.
Mariański J., Godność ludzka jako wartość i sposoby jej uzasadniania w opinii młodzieży, “Zeszyty Naukowe KUL Jana Pawła II” 2019/62 (4).
Maritain J., Trzej reformatorzy: Luter, Kartezjusz, Rousseau, Warsaw 2005.
Markiewicz-Hoyda H., Prawna realizacji koncepcji dostępności (accessibility), “Państwo i Prawo” 2022/3.
Mazurek F., Godność osoby ludzkiej podstawą praw człowieka, Lublin 2001.
Najman M., Jak rozumieć godność w prawie, “Acta Uniwersitatis Wratislaviensis. Przegląd Prawa i Administracji” 2021/127.
Niemiec E., Godność człowieka a prawo do dysponowania własnym życiem – aspekty filozoficzno-prawne, “Folia Iuridica Universitatis Wratislaviensis” 2017/6 (2).
Nowak M., Godność wychowanka, wychowawcy i pracy wychowawczej w pedagogice personalistycznej [in:] Dziecko w historii: między godnością a zniewoleniem, vol. 1, Godność jako fundament praw człowieka, eds. E.J. Kryńska, Ł. Kalisz, A. Suplicka, Bialystok 2021.
Personalizm [in:] Leksykon teologii fundamentalnej, eds. M. Rusecki, K. Kaucha, I.S. Ledwoń, J. Mastej, Lublin-Cracow 2002.
Personalizm [in:] Słownik terminów i pojęć filozoficznych, Warsaw 2001.
Piechowiak M., Wyrażenie “godność” – pojęcie godności – godność. O niektórych teoretycznych aspektach ujęcia godności w Konstytucji RP, “Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2022/6.
Roszewska K., Mędrzycki R., Wysocki M. [in:] Ustawa o zapewnieniu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami. Komentarz, ed. K. Roszewska, LEX 2021, comment on the Article 6.
Sobolewska A. [w:] A. Sobolewska, B. Wilk, Zapewnienie i finansowanie dostępności. Praktyczny poradnik dla sektora publicznego, Warsaw 2021.
Ściślicki P., Refleksja filozoficzna jako źródło współczesnego rozumienia godności człowieka i dyrektyw interpretacyjnych art. 30 Konstytucji RP, “Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ, Nauki Humanistyczne” 2011/2, Special no. 3.
Universal design. Clarification of the concept. Thematic report, The Norwegian Ministry of Environment, November 2007, https://niepelnosprawni.gov.pl/container/publikacje/projektowanie-uniwersalne/projektowanie-uniwersalne.%20Objasnienie%20koncepcji.pdf (accessed on: 20.01.2023).
Zajadło J., Godność i prawa człowieka (Ideowe i normatywne źródła przepisu art. 30 Konstytucji), “Gdańskie Studia Prawnicze” 1998/3.
Zieliński S., Rozumienie godności człowieka i jej znaczenie w procesie stanowienia i stosowania prawa. Propozycja testu zgodności regulacji prawnych z zasadą godności człowieka, “Przegląd Sejmowy” 2019/4.
Żardecka M., Personalizm [in:] Leksykon filozofii klasycznej, ed. J. Herbut, Lublin 1997.
dr hab. Małgorzata Jaśkowska, profesor Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego
Katedra Postępowania Administracyjnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego; sędzia NSA w stanie spoczynku, Polska.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2696-7733
Prawo do prawdy w prawie administracyjnym i potrzeba poszerzenia ustawowego zakresu jego ochrony w czasach postprawdy
Przepisy prawa o postępowaniu administracyjnym ze względu na ogólną zasadę prawdy obiektywnej wyrażoną w art. 7 Kodeksu postępowania administracyjnego zawierają odpowiednie mechanizmy ochronne, zapobiegające posługiwaniu się w miejsce prawdy postprawdą polegającą na opieraniu się przy ustalaniu stanu faktycznego na informacjach nieprawdziwych lub niepełnych. Odstępstwa w tym zakresie przewidują jednak ustawy materialne. Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na takie regulacje, które ograniczają dopuszczalne dowody jedynie do dokumentów posiadanych przez organy, jak np. ustawa o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych, czy też nie gwarantują odpowiedniej ochrony stronom, jak np. ustawa o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Autorka wskazuje na wynikające stąd wątpliwości, proponując takie ich rozwiązania, które jednocześnie chroniłyby interes publiczny i interesy stron. Podkreśla, że takim mechanizmem ochronnym mogłaby być m.in. ustawa o dostępie do informacji publicznej.
Słowa kluczowe: prawda, postprawda, nauka prawa administracyjnego, postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, ograniczenia dowodowe, katalogi IPN, dostęp do informacji publicznej
dr hab. Małgorzata Jaśkowska, Professor at the Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw
Department of Administrative Procedure, Faculty of Law and Administration, Cardinal Stefan Wyszyński University; retired judge of the Supreme Administrative Court, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-2696-7733
The right to truth in administrative law and the need to broaden the statutory scope of its protection in the post-truth era
The provisions of the law on administrative proceedings, in view of the general principle of objective truth expressed in Article 7 of the Code of Administrative Procedure, contain appropriate protective mechanisms to prevent the use of post-truth in place of truth, consisting in relying on false, or incomplete, information when establishing the facts. Derogations in this respect are, however, provided for by substantive laws. The aim of the article is to draw the readers’ attention to such regulations which limit admissible evidence only to the documents held by authorities, such as the Act on anti-communist opposition activists and persons repressed for political reasons, or do not guarantee adequate protection for the parties, such as the Act on the Institute of National Remembrance – Commission for the Prosecution of Crimes against the Polish Nation. The author points to the doubts arising in this situation, proposing such solutions that would simultaneously protect the public interest and the interests of the parties. She emphasises that the Act on access to public information could constitute, inter alia, such a protective mechanism.
Keywords: truth, post-truth, science of administrative law, administrative and judicial-administrative proceedings, limits of evidence, IPN [Institute of National Remembrance] directories, access to public information
Bibliografia / References
Dawidowicz W., Ogólne postępowanie administracyjne. Zarys systemu, Warszawa 1962.
Florczak-Wątor M. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, LEX 2021, komentarz do art. 2 i 7.
Fundowicz S., Poszukiwanie prawdy w postępowaniu administracyjnym [w:] Kodyfikacja postępowania administracyjnego: na 50-lecie K.P.A., red. J. Niczyporuk, Lublin 2010.
Jaśkowska M., Dostęp do informacji publicznych w świetle orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego, Toruń 2002.
Jaśkowska M., Dostęp do informacji publicznych. Zagadnienia wybrane. Materiał na Konferencję Sędziów NSA, Popowo 14–16.10.2002 r., Warszawa 2002.
Jaśkowska M., Dylematy stosowania konstytucji przez organy administracji publicznej [w:] W kręgu nowożytnej i najnowszej historii ustroju Polski. Księga Pamiątkowa dedykowana Profesorowi Marianowi Kallasowi, red. S. Godek, D. Makiłła, M. Wilczek-Karczewska, Warszawa 2010.
Jaśkowska M., O pojęciu informacji publicznej raz jeszcze, „Zeszyty Prawnicze UKSW” 2020/20 (3).
Jaśkowska M., Pojęcie informacji publicznej i jej rodzaje, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2012/3.
Jaśkowska M., Rola orzecznictwa sądowoadministracyjnego w kształtowaniu się prawa do informacji publicznej [w:] 20 lat ustawy o dostępie do informacji publicznej. Podsumowanie i perspektywy ustawowej regulacji prawa do informacji publicznej, red. M. Błachucki, G. Sibiga, Warszawa 2022.
Jaśkowska M., Sądowa kontrola prawa do informacji publicznej, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2013/1.
Jaśkowska M., Związanie decyzji administracyjnej ustawą, Toruń 1998.
Kawka M., Język postprawdy – jak fikcja stała się rzeczywistością, „Rocznik Medioznawczy” 2019/1.
Keyes R., Czas postprawdy. Nieszczerość i oszustwa w codziennym życiu, tł. P. Tomanek, Warszawa 2017.
Lipiński A., Szustakiewicz P., Postępowanie w sprawie załatwienia wniosku wniesionego w trybie art. 35c w związku z art. 43 ustawy z dnia 18.12.1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, „Ius Novum” 2009/3.
Miksa K., Konstytucyjność ustawowego wyznaczenia zakresu pojęcia informacja publiczna, [w:] Prawo do informacji publicznej. Efektywność regulacji i perspektywy jej rozwoju, red. M. Maciejewski, Warszawa 2014.
Niżnik-Dobosz I., Prawda jako cywilizacyjny wyznacznik działalności administracji publicznej [w:] Cywilizacja administracji publicznej. Księga jubileuszowa z okazji 80-lecia urodzin prof. nadzw. UWr dra hab. Jana Jeżewskiego, red. J. Korczak, Wrocław 2018.
Oniszczuk J., Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego na początku XXI w., Kraków 2004.
Oxford Learner’s Dictionaries, hasło: post-truth, https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/definition/english/post-truth?q=post+truth (dostęp: 2.04.2023 r.).
Pawełczyk P., Jakubowski J., Postprawda i nowe media. Czy potrzebujemy postprawdy?, „Środkowoeuropejskie Studia Polityczne” 2017/1, https://repozytorium.amu.edu.pl/bitstream/10593/22451/1/Piotr%20Pawe%c5%82czyk%2c%20Jakub%20Jakubowski%20Postprawda%20i%20nowe%20media.%20Czy%20potrzebujemy%20postprawdy.pdf (dostęp: 2.04.2023 r.).
Sibiga G., Zakres stosowania przepisów dostępowych [w:] Główne problemy prawa do informacji w świetle prawa i standardów międzynarodowych, europejskich i wybranych państw Unii Europejskiej, red. G. Sibiga, Warszawa 2013.
Skóra A., Zasada prawdy materialnej i prawdy formalnej w postępowaniu administracyjnym. Ujęcie dogmatyczne, logiczne i aksjologiczne [w:] Aksjologia prawa administracyjnego, t. I, red. J. Zimmermann, Warszawa 2017.
Szubiakowski M. [w:] Postępowanie administracyjne – ogólne, podatkowe, egzekucyjne i przed sądami administracyjnymi, red. M. Wierzbowski, Warszawa 2017.
Tuleja P. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, red. P. Tuleja, LEX 2021, komentarz do art. 31.
Zimmermann J., Aksjomaty postępowania administracyjnego, Warszawa 2017.
Zygmont B., Glosa do postanowienia Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 7.04.2008 r., II AKz 63/08, „Prokuratura i Prawo” 2011/1.
prof. dr hab. Maciej Kawka
Wydział Nauk Humanistycznych, Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7875-4767
Postprawda jako zjawisko transtekstualne
Celem artykułu jest omówienie i interpretacja funkcjonowania postprawdy w języku wraz z udowodnieniem hipotezy badawczej, że jest to kategoria poznawcza (kognitywna), która wynika z właściwości sądów, myśli, przekonań opartych na przeprowadzonych wcześniej lub na ich podstawie operacjach transtekstualnych, a nie na wybranych elementach wiedzy o rzeczywistości. Problemem badawczym jest pytanie, czy postprawda jest realnie istniejącym zjawiskiem występującym w praktyce społecznej, np. w sferze stosowania prawa, czy są to wyłącznie tekstowe gry będące efektem oddziaływania na siebie co najmniej dwóch tekstów, w niektórych wypadkach wielu tekstów-dyskursów o tekstach-dyskursach (metatekstach) w ich gatunkowym pejzażu, przenikaniu się i splocie zawartych w nich treści i znaczeń często zrelatywizowanych pod względem zgodności z rzeczywistością, faktami i wartościami.
Słowa kluczowe: postprawda, transtekstualność, pragmatyka językowa, lingwistyka sądowa, mediatyzacja
prof. dr hab. Maciej Kawka
Faculty of Humanities, The Commission of National Education University of Krakow, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7875-4767
Post-truth as a transtextual phenomenon
The aim of this article is to discuss and interpret the functioning of post-truth in language, together with proving the research hypothesis that it is a cognitive category that results from the properties of judgements, thoughts, beliefs, based on transtextual operations carried out before or on the basis of them, rather than on selected elements of knowledge about reality. The research problem is whether post-truth is a real existing phenomenon occurring in social practice, e.g. in the sphere of the application of law, or whether these are merely textual games resulting from the interaction of two or more texts, in some cases multiple texts-discourses about texts-discourses (metatexts) in their “genre-scape”, interpenetration and intertwining of the contents and meanings contained in them often relativised in terms of their correspondence to reality, facts and values.
Keywords: post-truth, transtextuality, linguistic pragmatics, forensic linguistics, mediatisation
Bibliografia / References
Baudrillard J., Symulakry i symulacje, tł. S. Królak, Warszawa 2005.
Coulthard M., Johnson A., An Introduction to Forensic Linguistics: Language in Evidence, Oxford 2007.
Genette G., Palimpsests, tł. Ch. Newman, C. Doubinsky, Lincoln, NB 1997.
Głażewski M., Teoria systemów autopojetycznych Niklasa Luhmanna – między metafizyką a metabiologią, „Przegląd Pedagogiczny” 2009/1, http://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-6affb792-9144-4297-b039-cc071e17a7bb/c/Michal_Glazewski_Teoria_systemow_autopojetycznych_Niklasa_Luhmanna.pdf (dostęp: 12.02.2019 r.).
Kawka M., Język postprawdy – jak fikcja stała się rzeczywistością, „Rocznik Medioznawczy PAU”, t. 1, Kraków 2019.
Kawka M., O celowości badań języka w mediach [w:] Współczesne media. Problemy i metody badań nad mediami, t. II, red. I. Hofman, D. Kępa-Figura, Lublin 2019.
Keyes R., Czas postprawdy. Nieszczerość i oszustwa w codziennym życiu, tł. P. Tomanek, Warszawa 2017.
Kłamstwo, prawda, post-prawda. Ralph Keyes w rozmowie z Łukaszem Pawłowskim, „Kultura Liberalna” 2016/48 (412), http://kulturaliberalna.pl/2016/11/29/keyes-post-prawda-wywiad/ (dostęp: 29.11.2016 r.).
Kozielski P., Retoryczny post, czyli wielka kariera pewnego przedrostka, „Media – Biznes – Kultura” 2017/2, https://www.ejournals.eu/pliki/art/10228/ (dostęp: 2.04.2023 r.).
Luhmann N., Die Wissenschaft der Gesellschaft, Frankfurt am Main 1990.
Lyotard F., Kondycja ponowoczesna. Raport o stanie wiedzy, tł. M. Kowalska, J. Migasiński, Warszawa 1997.
Messer S., Jakobovits L.A., Kanungo R., Lambert W.E., Semantic satiation of words and numbers, „British Journal of Psychology” 1964/55 (2).
Nikolić-Novaković L., Forenzička lingvistika. Primena metoda forenzičke lingvistike u kriminalističkim istragama pretnje, Banjaluka 2017.
Rorty R., Przygodność, ironia i solidarność, tł. W.J. Popowski, Warszawa 1996.
Sperber D., Wilson D., Relewancja: komunikacja i poznawanie, tł. M. Charzyńska-Wójcik, M. Kata, I. Matyjas (rozdz. 1), E. Willim (rozdz. 2), M. Jodłowiec (rozdz. 3), M. Majewska, A. Solska (rozdz. 4, posłowie), red. M. Jodłowiec, A. Piskorska, Kraków 2011.
Wittgenstein L., Dociekania filozoficzne, tł. B. Wolniewicz, Warszawa 2000.
dr Marek Woch
zastępca Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, Wyższa Szkoła Biznesu – National Louis University w Nowym Sączu (WSB NLU), Polska.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3440-499X
Prawotwórcza rola Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w Polsce na przykładzie „nieustawowego wspólnika iluzorycznego”
W dniu 2.05.2023 r. Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców skierował do Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej wniosek, w którym prosi o objaśnienie podstaw prawnych, na podstawie których Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) stał się instytucją prawotwórczą. ZUS wykreował „nieustawowego wspólnika iluzorycznego”, a to godzi w przepisy Konstytucji Biznesu, m.in. w zasadę „co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone”, czyli: w przepis art. 8 ustawy z 6.03.2018 r. – Prawo przedsiębiorców: „Przedsiębiorca może podejmować wszelkie działania, z wyjątkiem tych, których zakazują przepisy prawa. Przedsiębiorca może być obowiązany do określonego zachowania tylko na podstawie przepisów prawa”.
Słowa kluczowe: Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców, wspólnik iluzoryczny, niemalże jedyny wspólnik, zatrudnienie wspólnika spółki z o.o., ubezpieczenia społeczne, prawa człowieka
dr Marek Woch
Deputy Ombudsman for Small and Medium-Sized Enterprises, Nowy Sacz School of Business – National-Louis University (WSB-NLU), Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3440-499X
The law-making role of the Social Insurance Institution in Poland on the basis of the example of a “non-statutory illusory shareholder”
On 2.05.2023 the Ombudsman for Small and Medium-Sized Enterprises sent a request to the Ministry of Family and Social Policy asking for clarification of the legal basis on which the Social Insurance Institution (ZUS) had become a law-making institution. ZUS had created a “non-statutory illusory shareholder”, and this contravenes the provisions of the Business Constitution, including the principle of “what is not prohibited by law is allowed", i.e. the provision of Article 8 of the Act of 6.03.2018 – Entrepreneurs Act: “An entrepreneur may take any action except those prohibited by law. An entrepreneur may be obliged to behave in a certain manner only on the basis of the provisions of the law”.
Keywords: Ombudsman for Small and Medium-Sized Enterprises, illusory shareholder, almost sole shareholder, employment of a shareholder of a limited liability company, social security, human rights
Bibliografia / References
Odpowiedź na interpelację nr 14659 w sprawie procederu uznawania wieloosobowych spółek z o.o. za jednoosobowe spółki z o.o. przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Odpowiadający: Sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej Stanisław Szwed, 2.12.2020 r., https://www.sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=BVXL7E (dostęp: 7.09.2023 r.).
Wiącek M., Ostaszewski W., Krytyka koncepcji tzw. wspólnika iluzorycznego, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2022/3.
dr Adam Wróbel
adiunkt, Katedra Prawa Sądowego, Wydział Prawa i Ekonomii, Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9315-0213
Nielegalne poszukiwanie zabytków – w perspektywie znamion przestępstwa z art. 109c ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami
Przedmiotem badawczym artykułu są znamiona przestępstwa nielegalnego poszukiwania zabytków, ujętego w art. 109c ustawy z 23.07.2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Zostały w nim podjęte zagadnienia z zakresu: kontekstu historycznego, przedmiotu ochrony, podmiotu, strony podmiotowej, formy czynu, strony przedmiotowej oraz aspektów formalnych pozwolenia na poszukiwanie zabytków. Autor wysuwa postulat de lege ferenda, aby art. 109c u.o.z. nadać brzmienie: „Kto bez pozwolenia albo wbrew warunkom pozwolenia poszukuje ukrytych lub porzuconych zabytków ruchomych, w tym zabytków archeologicznych, przy użyciu wszelkiego rodzaju urządzeń elektronicznych i technicznych oraz sprzętu do nurkowania, powodując bezpośrednie niebezpieczeństwo ich uszkodzenia albo zniszczenia, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2”.
Słowa kluczowe: poszukiwanie zabytków bez pozwolenia, nielegalne poszukiwanie zabytków
dr Adam Wróbel
Assistant Professor, Department of Judicial Law, Faculty of Law and Economics, Jan Długosz University in Czestochowa, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9315-0213
Illegal search for monuments – in view of the features of an offence under Article 109c of the Act on the Protection of Monuments and the Guardianship of Monuments
The research subject of the article are the features of the offence of illegal searching of historical monuments, included in Article 109c of the Act of 23.07.2003 on the Protection of Monuments and the Guardianship of Monuments. The following issues are discussed: the historical context, the subject of protection, the object, the objective side, the form of the forbidden act, the objective side and the formal aspects of the permit to search for monuments. The author puts forward a de lege ferenda postulate that the aforementioned Article 109c should read: “Whoever, without a permit or contrary to the conditions of the permit, searches for hidden or abandoned movable monuments, including archaeological monuments, with the use of all kinds of electronic and technical devices and diving equipment, causing an imminent danger of their damage or destruction, shall be subject to a fine, the penalty of restriction of liberty or the penalty of deprivation of liberty for up to 2 years”.
Keywords: searching for monuments without a permit, illegal search for monuments
Bibliografia / References
Baj D., Prawnokarna problematyka ochrony zabytków na gruncie prawa polskiego, „Kwartalnik Policyjny” 2018/1.
Bojarski M., Radecki W. [w:] System Prawa Karnego, t. 11, Szczególne dziedziny prawa karnego. Prawo karne wojskowe, skarbowe i pozakodeksowe, red. M. Bojarski, Legalis 2018.
Cherka M., Antoniak P., Elżanowski F.M., Wąsowski K.A. [w:] Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz, red. M. Cherka, LEX 2010.
Chobot P., Gadecki B., Prawne aspekty znalezienia zabytku. Kilka uwag na marginesie domniemanych odkryć pod Wałbrzychem i sprawy tzw. złotego pociągu, „Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego” 2015/2.
Dobosz P., Paradygmat przyszłych zmian w systemie prawnej ochrony zabytków i opiece nad nimi w Polsce, „Wiadomości Konserwatorskie” 2015/3.
Duda M. [w:] Ochrona dziedzictwa kulturalnego i naturalnego. Perspektywa prawna i kryminologiczna, red. W. Pływaczewski, B. Gadecki, Legalis 2015.
Duda M., Wykroczenia przeciwko zabytkom [w:] Prawnokarne i kryminologiczne aspekty ochrony dziedzictwa kultury pogranicza, red. M. Duda, Warszawa 2021.
Gadecki B. [w:] Praktyczne aspekty zwalczania przestępczości przeciwko dziedzictwu kulturowemu, red. M. Trzciński, Gdańsk 2019.
Gadecki B., Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Art. 108–120. Przepisy karne. Komentarz, Legalis 2014.
Gardocki L., Prawo karne, Warszawa 2019
Ginter A., Michalak A., Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz, LEX 2016.
Golat R., Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz, LEX 2004.
Grajewski A., Praktyka wykorzystywania internetu w zwalczaniu przestępczości przeciwko zabytkom, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica” 2018/2.
Janikowski J., Przestępstwo poszukiwania zabytków ruchomych bez pozwolenia lub wbrew jego warunkom, „Studia Prawnoustrojowe” 2021/2.
Karaźniewicz J., Przestępczość przeciwko dobrom kultury z perspektywy karnomaterialnej, kryminologicznej i procesowej [w:] Prawnokarne i kryminologiczne aspekty ochrony dziedzictwa kultury pogranicza, red. M. Duda, Warszawa 2021.
Kotowski W., Kurzępa B., Komentarz do niektórych przepisów ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami [w:] W. Kotowski, B. Kurzępa, Wykroczenia pozakodeksowe. Komentarz, LEX 2008.
Kulik M., Komentarz do przepisów karnych ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, LEX 2010.
Kurzępa B., Kurzępa-Czopek E., Nielegalne poszukiwanie zabytków, „Prokuratura i Prawo” 2011/9.
Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, t. 31, Pora–Pozaczynać, red. H. Zgółkowa, Poznań 2001.
Praktyczny słownik współczesnej polszczyzny, t. 44, Uczniacki–Wanatowy, red. H. Zgółkowa, Poznań 2003.
Sabaciński M., Muzealnik na rozdrożu. Głos w sprawie przekazywania muzeom znalezisk archeologicznych z amatorskich odkryć, „Muzealnictwo” 2012/53.
Sabaciński M., Przestępczość przeciwko zabytkom z punktu widzenia instytucji ochrony dziedzictwa, „Kwartalnik Policyjny” 2018/1.
Słownik języka polskiego (powstały na podstawie Słownika 100 tysięcy potrzebnych słów, red. J. Bralczyk, Warszawa 2005), L. Drabik aktualiz. wersji on-line, https://sjp.pwn.pl/szukaj/poszukiwać.html (dostęp: 14.12.2021 r.).
Słownik języka polskiego PWN, t. 2, red. L. Drabik, E. Sobol, Warszawa 2007.
Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, Warszawa 1997, https://sjp.pwn.pl/doroszewski/poszukiwac;5478833.html (dostęp: 14.12.2021 r.).
Trzciński M., Poszukiwania skarbów czy poszukiwania zabytków? Między legendą a rzeczywistością, „Przegląd Prawa i Administracji” 2012/1.
Trzciński M., Próba oceny nowych rozwiązań w zakresie karnoprawnej ochrony dziedzictwa kultury, „Nowa Kodyfikacja Prawa Karnego” 2019/1.
Trzciński M., Raz jeszcze o poszukiwaniu zabytków w Polsce. Między teorią i praktyką, „Wiadomości Archeologiczne” 2017/68.
Współczesny słownik języka polskiego, t. 2, red. B. Dunaj, Warszawa 2007.
Zalasińska K., Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Komentarz, Legalis 2020.
dr hab. Paweł Borecki, profesor Uniwersytetu Warszawskiego
Zakład Prawa Wyznaniowego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1921-8291
Współdziałanie państwa z kościołami i innymi związkami wyznaniowymi w prawotwórstwie w świetle Konstytucji RP
Zasada współdziałania państwa ze związkami wyznaniowymi (z Kościołem Katolickim) ma w Polsce rangę odpowiednio: konstytucyjną i konkordatową. Zakres współdziałania w Konstytucji RP z 1997 r. oraz w Konkordacie z 1993 r. został jednak określony ogólnie. W szczególności współdziałanie to obejmuje wiele aspektów prawotwórstwa państwowego. Zwłaszcza w realiach polskich współdziałanie państwa ze związkami wyznaniowymi w prawotwórstwie to wyraz politycznego i społecznego rozsądku. Zarazem może być ono źródłem pewnych zagrożeń. Prawo polskie przewiduje wiele różnorodnych form współdziałania państwa oraz wspólnot religijnych w tworzeniu prawa. Kwalifikowanymi formami tego współdziałania są umowy prawotwórcze przewidziane w art. 25 ust. 4 i 5 Konstytucji RP. Przepisy te wyrażają zasadę bilateralizmu (dwustronności) w relacjach między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi. Związki wyznaniowe (odpowiednio: ich osoby prawne) mogą wpływać także na kształt systemu prawnego poprzez występowanie do Trybunału Konstytucyjnego, organu będącego tzw. negatywnym ustawodawcą, z wnioskami o zbadanie konstytucyjności lub legalności aktu normatywnego, w sprawach objętych ich zakresem działania, a także ze skargami konstytucyjnymi.
Słowa kluczowe: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej, Konkordat, umowy prawotwórcze, ustawy religijne, Rada Ministrów, Kościół Katolicki, kościoły nierzymskokatolickie i inne związki wyznaniowe
dr hab. Paweł Borecki, Professor of the University of Warsaw
Department of Religious Law, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1921-8291
Cooperation of the state with churches and other religious associations in law-making in the light of the Constitution of the Republic of Poland
The principle of cooperation between the state and religious associations (with the Catholic Church) has a constitutional and concordat status in Poland, respectively. However, the scope of cooperation in the Constitution of the Republic of Poland of 1997 and the Polish Concordat of 1993 was defined in general terms. In particular, this cooperation covers a number of aspects of state law-making. Especially in the Polish realities, the cooperation of the state with religious associations in law-making is an expression of political and social reason. At the same time, it may be a source of certain dangers. Polish law provides for numerous and diverse forms of cooperation between the state and religious communities in the creation of law. Eligible forms of this cooperation are the law-making agreements provided for in Article 25 sec. 4 and 5 of the Constitution of the Republic of Poland of 1997. These provisions express the principle of bilateralism (two-sidedness) in the relations between the state and churches and other religious associations. Religious associations (respectively: their legal persons) may also influence the shape of the legal system by applying to the Constitutional Tribunal, a body that is the so-called negative legislator, with motions to examine the constitutionality or legality of a normative act, in matters falling within their scope of activity, as well as with constitutional complaints.
Keywords: Constitution of the Republic of Poland, Concordat, law-making agreements, religious acts, Council of Ministers, Catholic Church, non-Catholic churches and other religious associations
Bibliografia / References
Bagrowicz J., Wydział Teologiczny Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu [w:] Wyższe szkolnictwo kościelne w Polsce. Wizja kardynała Karola Wojtyły i jej realizacja, red. J. Majka, Kraków 2002.
Bartnicki R., Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie [w:] Wyższe szkolnictwo kościelne w Polsce. Wizja kardynała Karola Wojtyły i jej realizacja, red. J. Majka, Kraków 2002.
Binemann-Zdanowicz D., Uregulowanie stanu prawnego nieruchomości Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w III RP, Warszawa–Bielsko-Biała 2020.
Borecki P., Nieważność i wygaśnięcie polskiego konkordatu z 1993 r., „Studia Prawa Publicznego” 2020/4.
Borecki P., Opinia prawna w sprawie zgodności projektu ustawy o finansowaniu Prawosławnego Seminarium Duchownego w Warszawie z budżetu państwa z zasadą równouprawnienia związków wyznaniowych (art. 25 ust. 1 Konstytucji RP), „Przegląd Prawa Wyznaniowego” 2012/4.
Borecki P., Uwagi w sprawie umowy z dnia 6.04.2011 r. między Radą Ministrów a Polskim Autokefalicznym Kościołem Prawosławnym, „Przegląd Prawa Wyznaniowego” 2012/4.
Borecki P., Zasada współdziałania państwa i związków wyznaniowych w prawie polskim, „Studia Prawa Publicznego” 2022/4.
Borecki P., Zasada współdziałania państwa ze związkami wyznaniowymi i jej wyraz we współczesnym konstytucjonalizmie europejskim, „Przegląd Prawa Publicznego” 2022/7–8.
Borecki P., Pietrzak M., Glosa do postanowienia Trybunału Konstytucyjnego z dnia 17.07.2003 r. (sygn. akt. K 13/02), „Przegląd Sejmowy” 2003/5.
Borecki P., Pietrzak M., Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2.04.2003 r. (sygn. akt K 13/02), „Przegląd Sejmowy” 2003/5.
Brzozowski W., Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 2.12.2009 r. (sygn. akt U 10/07), „Przegląd Sejmowy” 2010/4.
Brzozowski W., Współdziałanie władz publicznych, „Państwo i Prawo” 2010/2.
Brzozowski W., Zmiana i uchylenie ustawy z art. 25 ust. 5 Konstytucji RP [w:] Układowe formy regulacji stosunków między państwem a związkami wyznaniowymi (art. 25 ust. 4–5 Konstytucji RP), red. P. Stanisz, M. Ordon, Lublin 2013.
Chauvin T., Umowy prawotwórcze jako umowy prawa publicznego, „Kwartalnik Prawa Publicznego” 2003/2.
Chauvin T., Stawecki T., Winczorek P., Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2021.
Czohara A., Zakres podmiotowy art. 25 ust. 5 Konstytucji RP [w:] Układowe formy regulacji stosunków między państwem a związkami wyznaniowymi (art. 25 ust. 4–5 Konstytucji RP), red. P. Stanisz, M. Ordon, Lublin 2013.
Garlicki L. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, I. Wstęp. Art. 1–29, red. L. Garlicki, M. Zubik, Warszawa 2016, komentarz do art. 25.
Góralski W., Gwarancje harmonijnego kształtowania się wzajemnych relacji Państwa Polskiego i Kościoła Katolickiego w Konkordacie z 1993 roku, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2009/2.
Góralski W., Konkordat [w:] Leksykon prawa wyznaniowego. 100 podstawowych pojęć, red. A. Mezglewski, Warszawa 2014.
Góralski W., Status prawny wydziałów teologii katolickiej na uniwersytetach państwowych [w:] Pro bono Reipublicae. Księga jubileuszowa Profesora Michała Pietrzaka, red. P. Borecki, A. Czohara, T.J. Zieliński, Warszawa 2009.
Jędraszewski M., Wydział Teologiczny Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu [w:] Wyższe szkolnictwo kościelne w Polsce. Wizja kardynała Karola Wojtyły i jej realizacja, red. J. Majka, Kraków 2002.
Konstytucja Republiki Włoskiej, tł. i wstęp Z. Witkowski, Warszawa 2004.
Krukowski J., Konkordat [w:] Leksykon prawa kanonicznego, red. M. Sitarz, Lublin 2019.
Krukowski J., Konstytucyjny model stosunków między państwem a kościołem w III Rzeczypospolitej [w:] Prawo wyznaniowe w systemie prawa polskiego. Materiały I Ogólnopolskiego Sympozjum Prawa Wyznaniowego (Kazimierz Dolny 14–16.01.2003 r.), red. A. Mezglewski, Lublin 2004.
Krukowski J., Polskie prawo wyznaniowe, Warszawa 2000.
Krukowski J., Realizacja Konkordatu z 1993 r. w polskim porządku prawnym [w:] Konkordat polski w 10 lat po ratyfikacji. Materiały z konferencji, red. J. Wroceński, H. Pietrzak, Warszawa 2008.
Krukowski J., Sobański R., Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego, t. I, Księga I. Normy ogólne, Poznań 2003.
Leszczyński P.A., Regulacja stosunków między państwem a nierzymskokatolickimi Kościołami i innymi związkami wyznaniowymi określona w art. 25 ust. 5 Konstytucji RP, Gorzów Wielkopolski 2012.
Łętowska E., Grochowski M., Domagalska A., Wiąże, ale nie przekonuje (wyrok Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 52/13 o uboju rytualnym), „Państwo i Prawo” 2015/6.
Mezglewski A., Misztal H., Stanisz P., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2011.
Myszor W., Wydział Teologiczny Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach [w:] Wyższe szkolnictwo kościelne w Polsce. Wizja kardynała Karola Wojtyły i jej realizacja, red. J. Majka, Kraków 2002.
Olszówka M. [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz. Art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016, komentarz do art. 25.
Pietrzak M., Prawo wyznaniowe, Warszawa 2013.
Piszcz-Czapla M., Komisje (zespoły) państwowo-kościelne [w:] Leksykon prawa wyznaniowego. 100 podstawowych pojęć, red. A. Mezglewski, Warszawa 2014.
Piszcz-Czapla M., Proces uchwalania ustawy z dnia 17.12.2009 r. o uregulowaniu stanu prawnego niektórych nieruchomości pozostających we władaniu Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2010/13.
Piszcz-Czapla M., Uregulowanie własności pounickich nieruchomości oraz finansowanie Prawosławnego Seminarium Duchownego w Warszawie w świetle art. 25 ust. 5 Konstytucji [w:] Układowe formy regulacji stosunków między państwem a związkami wyznaniowymi (art. 25 ust. 4–5 Konstytucji RP), red. P. Stanisz, M. Ordon, Lublin 2013.
Rybczyńska O., O potrzebie dostosowania procesu negocjowania tzw. umów wyznaniowych do standardów strasburskich, „Przegląd Prawa Wyznaniowego” 2020/12.
Rydlewski G., Geneza i tryb przygotowania ustawodawstwa wyznaniowego w Polsce w roku 1989 [w:] B. Górowska, G. Rydlewski, Regulacje prawne stosunków wyznaniowych w Polsce, Warszawa 1992.
Stanisz P., Porozumienia w sprawie regulacji stosunków między państwem a niekatolickimi związkami wyznaniowymi we włoskim porządku prawnym, Lublin 2007.
Stanisz P., Regulacja problematyki wyznaniowej w Konstytucji Republiki Włoskiej, „Studia z Prawa Wyznaniowego” 2013/5.
Sobczyk P., Konstytucyjna zasada konsensualnego określenia stosunków między Rzecząpospolitą Polską a Kościołem katolickim, Warszawa 2013.
Sobór Watykański II, Konstytucje. Dekrety. Deklaracje, Poznań 2002.
Szymanek J., Nauczanie religii w szkole publicznej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego (kwestie wybrane) [w:] Obecność religii w publicznym systemie oświaty w aspekcie prawnym, red. T.J. Zieliński, Warszawa 2012.
Układowe formy regulacji stosunków między państwem a związkami wyznaniowymi (art. 25 ust. 4–5 Konstytucji RP), red. P. Stanisz, M. Ordon, Lublin 2013.
Walencik D., Realizacja art. 25 ust. 5 Konstytucji, „Państwo i Prawo” 2010/6.
Walencik D., Zakres przedmiotowy umowy z art. 25 ust. 5 Konstytucji RP [w:] Układowe formy regulacji stosunków między państwem a związkami wyznaniowymi (art. 25 ust. 4–5 Konstytucji RP), red. P. Stanisz, M. Ordon, Lublin 2013.
Wesołowski W., Partie: nieustanne kłopoty, Warszawa 2000.
Winiarczyk-Kossakowska M., Ustawy III Rzeczypospolitej o stosunku państwa do kościołów chrześcijańskich, Warszawa 2004.
Wojtkowski J., Wydział Teologii w Olsztynie [w:] Wyższe szkolnictwo kościelne w Polsce. Wizja kardynała Karola Wojtyły i jej realizacja, red. J. Majka, Kraków 2002.
Zieliński T.J., Mankamenty układowego regulowania sytuacji prawnej związków wyznaniowych na podstawie art. 25 ust. 5 Konstytucji, „Przegląd Prawa Wyznaniowego” 2009/1.
Zieliński T.J., Umowa wyznaniowa [w:] Leksykon prawa wyznaniowego. 100 podstawowych pojęć, red. A. Mezglewski, Warszawa 2014.
dr hab. Joanna Jagoda, profesor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
Instytut Nauk Prawnych, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5740-1815
Zasada wolności gospodarczej jako podstawa legitymacji skargowej do wniesienia skargi na uchwałę organu jednostki samorządu terytorialnego
W artykule poruszono problematykę dopuszczalności zaskarżenia przez przedsiębiorcę uchwały organu jednostki samorządu terytorialnego do sądu administracyjnego. Kwestie te regulują przepisy samorządowych ustaw ustrojowych oraz ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Ustalono, że legitymacja skargowa w postępowaniu ze skargi na uchwałę organu jednostki samorządu terytorialnego (akt prawa miejscowego) przysługuje każdemu, czyj interes prawny został naruszony tą uchwałą. Interes prawny musi być indywidualny (dotyczący konkretnego podmiotu), osobisty, realny oraz dotyczyć wprost i bezpośrednio podmiotu kwestionującego dany akt. Przy ocenie legitymacji skarżącego w postępowaniu ze skargi na uchwałę, bezpośrednio lub pośrednio dotyczącej działalności gospodarczej, nie wystarczy powołanie się na ogólne przepisy ustanawiające zasadę wolności gospodarczej. Mogą one stanowić wzmocnienie argumentacji, zwłaszcza przy wykładni in dubio pro libertate, ale samoistnie nie mogą być podstawą do uznania istnienia w konkretnej sprawie interesu prawnego skarżącego lub jego naruszenia.
Słowa kluczowe: wolność gospodarcza, interes prawny, legitymacja skargowa
dr hab. Joanna Jagoda, Professor at the University of Silesia in Katowice
Institute of Legal Sciences, Faculty of Law and Administration, University of Silesia in Katowice, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5740-1815
The principle of economic freedom as the basis of the right to lodge a complaint against a resolution of a local government unit
The article deals with the issue of the admissibility of an appeal by an entrepreneur against a resolution of a local government unit to an administrative court. These issues are regulated by the provisions of local government system laws and the Law on proceedings before administrative courts. It has been established that the locus standi in proceedings based on a complaint against a resolution of a local government unit (an act of local law) is vested in anyone whose legal interest has been infringed by this resolution. The legal interest must be individual (concerning a specific entity), personal, real and relate explicitly and directly to the entity questioning the given act. When assessing the applicant's legitimacy in the proceedings based on a complaint against a resolution directly or indirectly related to economic activity, it is not enough to refer to the general provisions establishing the principle of economic freedom. They may strengthen the argumentation, especially in the case of an in dubio pro libertate interpretation, but by themselves they cannot be the basis for recognising the existence of the complainant's legal interest or its violation in a particular case.
Keywords: economic freedom, legal interest, the right to lodge a complaint
Bibliografia / References
Banasiński C., Konstytucyjne podstawy ustroju gospodarczego [w:] Prawo gospodarcze. Zagadnienia administracyjnoprawne, red. H. Gronkiewicz-Waltz, M. Wierzbowski, Warszawa 2017.
Banaszak B., Prawo konstytucyjne, Warszawa 2015.
Boć J., Stosunki administracyjnoprawne i sytuacje administracyjnoprawne [w:] Prawo administracyjne, red. J. Boć, Wrocław 2000.
Dąbek D. [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. P. Chmielnicki, LEX 2022.
Dąbek D., Prawo miejscowe, Warszawa 2020.
Domańska A., Konstytucyjne podstawy ustroju gospodarczego Polski, Warszawa 2001.
Duda A., Interes prawny w polskim prawie administracyjnym, Warszawa 2008.
Duniewska Z., Stosunek administracyjnoprawny. Sytuacja administracyjnoprawna [w:] Prawo administracyjne. Pojęcia, instytucje, zasady w teorii i orzecznictwie, red. M. Stahl, Warszawa 2016.
Jakimowicz W., Publiczne prawa podmiotowe, Kraków 2002.
Kisiel W., Legitymacja jednostki do zaskarżania uchwał samorządowych (w orzecznictwie sądów administracyjnych), „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2009/3.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. I, red. L. Garlicki, M. Zubik, LEX 2016.
Kosikowski C., Zasada wolności działalności gospodarczej [w:] Zasady podstawowe polskiej konstytucji, red. W. Sokolewicz, Warszawa 1998.
Ogonowski A., Konstytucyjna wolność działalności gospodarczej w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2012/1.
Stahl M., Zagadnienia proceduralne sądowej kontroli aktów prawa miejscowego, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2013/3.
Stahl M., Zarzut naruszenia Konstytucji i przepisów ustaw ustanawiających zasadę wolności gospodarczej jako podstawa legitymacji skargowej do wniesienia skargi na uchwałę sejmiku. Glosa do postanowienia NSA z dnia 5.12.2018 r., II OSK 3297/18, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2019/7–8.
Tarno J.P., Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2006.
Walaszek-Pyzioł A., Kosikowski C., Wolność gospodarcza w prawie polskim, Warszawa 1995.
Witkowski Z., Zasada społecznej gospodarki rynkowej jako podstawa ustroju gospodarczego Trzeciej RP – wolność działalności gospodarczej [w:] Przemiany polskiego prawa, t. II, red. E. Kustra, Toruń 2002.
Woś T., „Nowa” regulacja postępowania sądowoadministracyjnego w sprawach z zakresu samorządu terytorialnego, cz. 1, „Samorząd Terytorialny” 2007/1–2.
Zimmermann J., Prawo administracyjne, Warszawa 2018.
Zimmermann J., Z problematyki reformy sądownictwa administracyjnego [w:] Instytucje współczesnego prawa administracyjnego. Księga jubileuszowa profesora zw. dra hab. Józefa Filipka, red. I. Skrzydło-Niżnik i in., Kraków 2001.
dr hab. Anna Wierzbica, profesor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach
Zespół Prawa Samorządu Terytorialnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Śląski w Katowicach; radca prawny, Polska.
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2359-0333
Kompetencje przewodniczącego rady gminy i ich ograniczenia. Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 3.03.2021 r., II SA/Go 795/20
Komentowany wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim z 3.03.2021 r., II SA/Go 795/20, w pełni zasługuje na aprobatę. Należy się zgodzić ze stanowiskiem tego Sądu, że uchylenia zaskarżonej do sądu administracyjnego uchwały przez organ, który ją wydał, nie można traktować w kategoriach autoweryfikacji zaskarżonego aktu przez organ. Uchylenie takiej uchwały przez organ nie powoduje bezprzedmiotowości postępowania sądowoadministracyjnego w rozumieniu art. 161 § 1 pkt 3 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Zdaniem autorki analizowanie przez przewodniczącego organu stanowiącego wszelkiej korespondencji adresowanej do rady (sejmiku) i komisji oraz kierowanie jej do zbadania i zaopiniowania przez właściwą komisję mieści się w zakresie wynikającego z ustrojowych ustaw samorządowych sformułowania „organizacja pracy” rady (sejmiku). Poza zakresem tego pojęcia, a także poza zakresem kompetencji przewodniczącego organu stanowiącego pozostaje występowanie przez przewodniczącego „na zewnątrz” organu stanowiącego. Należy zatem uznać, że analizowana materia nie wymaga formułowania postulatów de lege ferenda do ustawodawcy o zmianę istniejącego stanu prawnego. Wystarczająca wydaje się zmiana sposobu wykładni już obowiązujących przepisów.
Słowa kluczowe: uchylenie uchwały, stwierdzenie nieważności uchwały, organizacja wewnętrza rady (sejmiku), organizowanie pracy rady (sejmiku), kompetencje przewodniczącego organu stanowiącego
dr hab. Anna Wierzbica, Professor at the University of Silesia in Katowice
Local Government Law Team, Faculty of Law and Administration, University of Silesia in Katowice; legal advisor, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2359-0333
Competences of the chairman of the municipal council and their limitations. Gloss to the judgement of the Provincial Administrative Court in Gorzów Wielkopolski of 3 March 2021, II SA/Go 795/20
The commented judgement of the Provincial Administrative Court in Gorzów Wielkopolski of 3 March 202, II SA/Go 795/20, deserves full approval. One has to agree with the position of the Court that the revocation of a resolution appealed to the administrative court by the authority that issued it cannot be treated in terms of self-verification of the appealed act by the authority. The revocation of such a resolution by the authority does not render the administrative court proceedings pointless within the meaning of Article 161 § 1 item 3 of the Act – Law on proceedings before administrative courts. In the author's opinion, the analysis by the chairman of the constituent body of all correspondence addressed to the council (assembly) and the committees and referring it for examination and opinion by the competent committee falls within the scope of the phrase “organisation of work” of the council (assembly) arising from local government statutes. Outside the scope of this notion, as well as outside the scope of the competence of the chairman of the constituent body, is the appearance by the chairman “outside” the constituent body. It should therefore be concluded that the matter under analysis does not require the formulation of de lege ferenda postulates to the legislator to change the existing legal status. It seems sufficient to change the way in which the provisions already in force are interpreted.
Keywords: revocation of a resolution, declaration of invalidity of a resolution, internal organisation of the council (of the assembly), organisation of the work of the council (of the assembly), competences of the chairman of a decision-making body
Bibliografia / References
Augustyniak M., Zakres zadań i kompetencji przewodniczącego i wiceprzewodniczących rady/sejmiku [w:] M. Augustyniak, Prawa i obowiązki radnego jednostki samorządu terytorialnego, LEX 2014.
Bandarzewski K., Kompetencje przewodniczącego rady gminy, „Acta Iuris Stetinensis” 2021/36 (4).
Chmielnicki P. [w:] Ustawa o samorządzie gminnym, red. P. Chmielnicki, LEX 2022.
Dolnicki B., Samorząd terytorialny, Warszawa 2021.
Martysz C. [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. B. Dolnicki, LEX 2021.
Matan A. [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. B. Dolnicki, LEX 2021.
Słownik języka polskiego, hasło: organizować, PWN, https://sjp.pwn.pl/slowniki/organizowa%C4%87.html (dostęp: 6.09.2023 r.).
Szewc A. [w:] G. Jyż, Z. Pławecki, A. Szewc, Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, LEX 2012.
Wierzbica A., Pozycja prawna przewodniczącego i wiceprzewodniczącego rady gminy (rady powiatu, sejmiku województwa), „Samorząd Terytorialny” 2016/1–2.
Złakowski Ł. [w:] Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz z odniesieniami do ustaw o samorządzie powiatowym i samorządzie województwa, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, Warszawa 2011.
dr Marcin Czechowski
Instytut Prawa i Administracji, Uniwersytet Pomorski w Słupsku, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0895-3768
Przemysław Szustakiewicz, Definicja i zakres prawa służb specjalnych, Warszawa 2021 – recenzja i polemika
Pod koniec 2021 r. na rynku wydawniczym ukazała się monografia Przemysława Szustakiewicza Definicja i zakres prawa służb specjalnych. Jej autor kompleksowo przedstawił zagadnienia związane z organizacją i funkcjonowaniem służb specjalnych, a także kontrolą i nadzorem nad nimi oraz zatrudnieniem funkcjonariuszy. Kilka sformułowanych w publikacji tez, uzasadnień i ocen wymaga komentarza lub polemiki. Spora część z nich znajduje się w rozdziale 7, zatytułowanym „Służby specjalne jako organ zatrudniający”. Nawet jeśli niektórych tez Autora nie można uznać za trafne, to oceniając opracowanie w całości, należy stwierdzić, że jako pierwsze w polskiej literaturze prawniczej kompendium wiedzy o służbach specjalnych uzupełnia ono lukę w piśmiennictwie z zakresu nauk prawnych.
Słowa kluczowe: prawo służb specjalnych, funkcjonariusze, prawo pracy
dr Marcin Czechowski
Institute of Law and Administration, Pomeranian University in Slupsk, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0895-3768
Przemysław Szustakiewicz, Definition and Scope of the Law of Special Services, Warsaw 2021 – review and polemics
At the end of 2021, a monograph by Przemysław Szustakiewicz was published, entitled “Definition and Scope of the Law of Special Services”. Its author comprehensively presented issues related to the organisation and functioning of special services, as well as their control and supervision and the employment of officers. Several of the theses, justifications and assessments formulated in the publication require comment or polemics. A sizable part of them can be found in Chapter 7, entitled “Special Services as an Employing Authority”. Even if some of the Author's theses cannot be considered accurate, assessing the study as a whole, it should be stated that as the first compendium of knowledge on special services in the Polish legal literature, it fills a gap in the legal science literature.
Keywords: special services law, officers, labour law
Bibliografia / References
Baran K.W., Procesowe prawo pracy, Kraków 2003.
Czechowski M., Małgorzata Grześków, Nawiązywanie stosunków zatrudnienia w służbach zmilitaryzowanych (recenzja), „Przegląd Prawa Publicznego” 2021/3.
Jaśkiewicz W., Pracownicy administracji [w:] System prawa administracyjnego, t. II, red. J. Jendrośka, Ossolineum 1977.
Kuczyński T., Geneza i kierunki rozwoju prawa stosunków służbowych [w:] System Prawa Administracyjnego, t. 11, T. Kuczyński, E. Mazurczak-Jasińska, J. Stelina, Stosunek służbowy, Warszawa 2011.
Kuczyński T., Kierunki rozwoju pragmatyk zawodowych (służbowych) [w:] Współczesne problemy prawa prywatnego. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Edwarda Gniewka, red. J. Gołaczyński, P. Machnikowski, Warszawa 2010.
Kuczyński T., Odesłania do prawa pracy i prawa cywilnego w niepracowniczych pragmatykach służbowych, „Przegląd Sądowy” 2007/10.
Kuczyński T., Stosunek pracy na podstawie mianowania [w:] Prawo pracy. Zarys wykładu, red. H. Szurgacz, Warszawa 2010.
Kuczyński T., Właściwość sądów administracyjnych w sprawach stosunków służbowych, Wrocław 2000.
Kuczyński T., Wybrane problemy orzecznictwa sądowoadministracyjnego w sprawach z zakresu stosunków służbowych, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2010/5–6.
Mazurczak-Jasińska E., Wkraczanie prawa pracy w sferę stosunków służbowych służb mundurowych, „Acta Universitatis Wratislavensis. Przegląd Prawa i Administracji” 2015/3661.
Nabór, postępowanie kwalifikacyjne i szkolenie nowo przyjętych funkcjonariuszy ABW, CBA, Policji i Straży Granicznej, Informacja o wynikach kontroli, Najwyższa Izba Kontroli, Warszawa 2013.
Sokolewicz W., Wojtyczek K. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. II, red. L. Garlicki, M. Zubik, LEX 2016.
Wieczorek M., Charakter prawny stosunków służbowych funkcjonariuszy służb mundurowych, Toruń 2017.
Wieczorek M., Postępowanie kwalifikacyjne wobec kandydatów do służby w formacjach mundurowych, „Rocznik Administracji Publicznej” 2017/3.
Zamów prenumeratę: https://www.profinfo.pl/czasopisma