Przegląd Prawa Publicznego 1/2024

Decyzja o nakazie rozbiórki nieużytkowanego lub niewykończonego obiektu budowlanegodr hab. Aleksander Maziarz, profesor Akademii Koźmińskiego
Katedra Prawa Administracyjnego i Publicznego Gospodarczego, Akademia Leona Koźmińskiego, Warszawa, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0482-5400

Celem artykułu jest zbadanie, czy przesłanki dokonania ingerencji władz publicznych w prawo własności poprzez wydanie decyzji o nakazie rozbiórki nieużytkowanego lub niewykończonego obiektu budowlanego zostały przez ustawodawcę należycie uzasadnione i sformułowane w sposób niebudzący wątpliwości interpretacyjnych. Przepis ten ma na celu wyeliminowanie tych obiektów budowlanych, które są w złym stanie technicznym i z tego powodu zagrażają bezpieczeństwu powszechnemu. Stosowanie tego przepisu wiąże się jednak z ingerencją władz publicznych w prawo własności. Z tego względu w artykule autor skupił się na analizie przesłanek wydania decyzji o nakazie rozbiórki i ustaleniu, czy przesłanki te zostały sformułowane w sposób prawidłowy.

Słowa kluczowe: nakaz rozbiórki, ingerencja władz publicznych w prawo własności, brak możliwości remontu, odbudowy lub wykończenia obiektu budowlanego

Dr Hab. Aleksander Maziarz, professor of the Koźmiński University
Department of Administrative and Public Economic Law, Koźmiński University, Warsaw, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-0482-5400

The objective of the article is to examine whether the legislator properly justified and formulated the premises for intervention by the public authorities in property rights by issuing a decision ordering the demolition of unused or unfinished structures in such a way that does not give rise to doubts in interpretation. This provision is intended to eliminate structures which are in a poor technical condition and therefore pose a threat to public safety. However, the application of this provision involves interference by the public authorities in ownership rights. Therefore, the article focuses on analysing the grounds for issuing a demolition order and establishing whether these criteria have been formulated correctly.

Keywords: demolition order, interference by public authorities in the right of ownership, inability to renovate, rebuild or complete a structure

Bibliografia / References
Despot-Mładanowicz A. [w:] Prawo budowlane. Komentarz, red. A. Gliniecki, Warszawa 2016.
Kosicki A. [w:] Prawo budowlane. Komentarz aktualizowany, red. A. Plucińska-Filipowicz, M. Wierzbowski, LEX 2022.
Leoński Z. (aktualizacja M. Szewczyk, M. Kruś), Kompetencje organów nadzoru budowlanego [w:] Z. Leoński, M. Szewczyk, M. Kruś, Prawo zagospodarowania przestrzeni, Warszawa 2012.
Leoński Z. (aktualizacja M. Szewczyk, M. Kruś), Kompetencje organów nadzoru budowlanego [w:] Z. Leoński, M. Szewczyk, M. Kruś, Prawo zagospodarowania przestrzeni, Warszawa 2019. 
Niewiadomski Z., Prawo budowlane, Legalis 2022.
Sypniewski D. [w:] Prawo budowlane. Komentarz, red. D. Sypniewski, Warszawa 2022.
Zalasińska K., Skutki wpisu do rejestru zabytków nieruchomych [w:] K. Zalasińska, K. Zeidler, Wykład prawa ochrony zabytków, Warszawa 2015.

dr Janusz Roszkiewicz 
adiunkt w Zakładzie Praw Człowieka, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski; radca prawny
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5055-2215

Artykuł jest poświęcony analizie charakteru i konstytucyjności kompetencji Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego do wyznaczania sędziów Sądu Najwyższego do rozpatrywania dodatkowych spraw z innych izb doświadczających przeciążenia, w tym również w ramach tymczasowego przeniesienia z jednej izby do drugiej, na okres nieprzekraczający 6 miesięcy (art. 35 § 3 ustawy o Sądzie Najwyższym). Kompetencja ta ma na celu rozwiązywanie przejściowych problemów z przeciążeniem poszczególnych izb. Konstytucyjność tego uprawnienia jest kwestionowana przez Krajową Radę Sądownictwa (KRS) przed Trybunałem Konstytucyjnym. Zdaniem KRS sędzia Sądu Najwyższego ma prawo oczekiwać, że będzie orzekać wyłącznie w sprawach należących do właściwości izby, do której został powołany. Zarzut ten budzi wątpliwości, ponieważ żaden przepis prawa nie gwarantuje sędziom „prawa do orzekania wyłącznie w sprawach z zakresu preferowanej dziedziny prawa”.

Słowa kluczowe: Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego, prawo do rozpatrzenia sprawy w rozsądnym terminie, nadmierne obciążenie sędziów, niezawisłość sędziowska

Dr Janusz Roszkiewicz 
assistant professor at the Department of Human Rights, Faculty of Law and Administration, University of Warsaw; legal counsel, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5055-2215

 

Competence of the First President of the Supreme Court to nominate a Supreme Court judge to consider additional cases from outside his chamber – comments in the light of case K 7/23 before the Constitutional Tribunal

The article is devoted to the analysis of the nature and constitutionality of the competence of the First President of the Supreme Court to nominate Supreme Court judges to consider additional cases from other chambers with an excessive workload, including within the framework of a temporary transfer from one chamber to another, for no longer than 6 months (Article 35 § 3 of the Act on the Supreme Court). The objective of this competence is to solve transient problems related to an excessive workload of individual chambers. The constitutionality of this competence is questioned by the National Council of the Judiciary (NCJ) before the Constitutional Tribunal. According to the NCJ, a Supreme Court judge is entitled to expect that he will only adjudicate in cases that lie within the jurisdiction of the chamber to which he has been appointed. This allegation gives rise to doubts, because no provision of the law guarantees judges ‘the right to adjudicate exclusively in cases within the preferred field of law’.

Keywords: First President of the Supreme Court, the right to a fair trial within a reasonable time, excessive workload of judges, judicial independence

Bibliografia / References
Brzozowski W., Krzywoń A., Wiącek M., Prawa człowieka, Warszawa 2023.
Domagalski M., Obciążona Izba Cywilna SN otrzyma wsparcie. Pierwsze orzeczenia już w kwietniu, „Rzeczpospolita” z 14.03.2023 r., https://www.rp.pl/sady-i-trybunaly/art38117361-obciazona-izba-cywilna-sn-otrzyma-wsparcie-pierwsze-orzeczenia-juz-w-kwietniu (dostęp: 6.12.2023 r.).
Garlicki L. [w:] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej. Komentarz, t. IV, red. L. Garlicki, Warszawa 2005.
Grzegorczyk P., Weitz K. [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Legalis 2016.
Hauser R., Konstytucyjna zasada niezawisłości sędziowskiej, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2015/1.
Ivanova E., Neosędzia i żona europosła PiS nie chce dodatkowych obowiązków. Neo-KRS stanęła w jej obronie, „Gazeta Wyborcza” z 4.04.2023 r., https://wyborcza.pl/7,75398,29628682,neosedzia-i-zona-europosla-pis-poczula-sie-przepracowana-neo-krs.html (dostęp: 1.06.2023 r.).
Roszkiewicz J., Zakaz domniemywania kompetencji i wyjątki od tego zakazu. Studium publicznoprawne, Warszawa 2022.
Sobczyk A., Kulig K. [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Legalis 2016.
Szczucki K., Ustawa o Sądzie Najwyższym. Komentarz, LEX 2021.
Tarasek M., Trybunał Konstytucyjny a kontrola zaniechań legislacyjnych, „Przegląd Prawa Konstytucyjnego” 2014/1.
Tuleja P. [w:] Konstytucja RP, t. I, Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Legalis 2016.
Wielki słownik języka polskiego, red. E. Polański, Kraków 2021.
Zalasiński T., Zasada prawidłowej legislacji w poglądach Trybunału Konstytucyjnego, Warszawa 2008.

dr Aleksander Słysz 
Wydział Prawa i Ekonomii, Uniwersytet Jana Długosza w Częstochowie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4826-3726

Ustawodawca podatkowy nie zrównuje statusu podatkowego cmentarzy wyznaniowych i komunalnych, co powoduje, że poziom obciążeń podatkowych uzależniony jest od ich rodzaju. Cmentarze wyznaniowe korzystają zatem z preferencji podatkowych w podatku od nieruchomości, podczas gdy cmentarze komunalne mogą korzystać z podobnych preferencji tylko wtedy, gdy wprowadzą je właściwe rady gminy. Z przeprowadzonej analizy wynika, że nadal istnieje problem z określeniem, czy przedmiotem opodatkowania w przypadku cmentarzy jest cmentarz jako budowla, czy też należy uznać, że cmentarz nie jest budowlą w rozumieniu art. 1a ust. 1 pkt 2 u.p.o.l. i nie podlega opodatkowaniu jako budowla. W artykule wskazano, że do cmentarzy mogą znaleźć zastosowanie inne zwolnienia, niż tylko odnoszące się do kościelnych osób prawnych, np. dotyczące cmentarzy o statusie zabytku nieruchomego czy obejmujące grunty i budynki we władaniu muzeów rejestrowanych. Granice wszystkich analizowanych zwolnień nie są jednak wyznaczone precyzyjnie – szczególne wątpliwości budzi określenie, kiedy i w jakim zakresie będziemy mieć do czynienia z częścią zajmowaną na wykonywanie działalności gospodarczej.

Słowa kluczowe: cmentarz, podatek od nieruchomości, podatki lokalne, zwolnienia podatkowe

Dr Aleksander Słysz 
Faculty of Law and Economics, Jan Dlugosz University in Częstochowa, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0003-4826-3726

 

The tax legislator does not equalize the tax status of church and municipal cemeteries, which means that the level of the tax burden depends on the type of cemetery. Therefore, church cemeteries benefit from preferences in property tax, while municipal cemeteries can only benefit from similar preferences if they are introduced by the relevant municipal councils. The analysis shows that there is still a problem with the determination of whether, in the case of cemeteries, the taxation applies to whether the cemetery is a structure or whether the cemetery should not be considered a structure in the meaning of Article 1a, para. 1, item 2 of the Act on Local Taxes and Charges and is not subject to taxation as a structure. The article points out that exemptions other than those that apply to cemeteries belonging to church legal entities may apply, for instance, to cemeteries with the status of an immovable monument or those which include land and buildings in the possession of registered museums. However, the limits of all exemptions analysed are not precisely defined, while the determination of when and to what extent we will be dealing with the part that is used for conducting business activities gives rise to particular doubts.

Keywords: cemetery, property tax, local taxes, tax exemptions

Bibliografia / References
Bielecki L., Ruczkowski P., Cmentarze jako przykład rzeczy publicznej (Friedhöfe als öffentliche Sachen) w prawie polskim i niemieckim, „Samorząd Terytorialny” 2016/4.
Borszowski P., Stelmaszczyk K., Podatki i opłaty lokalne. Podatek rolny. Podatek leśny. Komentarz, Warszawa 2016.
Brożek B., Derywacyjna koncepcja wykładni z perspektywy logicznej, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2006/1.
Brzeziński B., Wykładnia prawa podatkowego, Gdańsk 2013.
Bugajska K., Obrządek pogrzebowy łowców-zbieraczy epoki kamienia w południowej Skandynawii i na Niżu Środkowoeuropejskim, „Przegląd Archeologiczny” 2014/62.
Cmentarz, „Zwiastun Ewangeliczny”, Cieszyn, 1869/11.
Dowell S., History of Taxation and Taxes in England, London–New York 1965.
Dowgier R., Etel L., Pahl B., Popławski M., Leksykon podatków i opłat lokalnych, Warszawa 2010.
Freire M.E., Garzon H., Managing Local Revenues [w:] Municipal Finances: A Handbook for Local Governments, red. C.D. Farvacque-Vitkovic, M. Kopanyi, Washington 2014.
Kotula A., Piezonka H., Terberger T., The Mesolithic Cemetery of Gross Fredenwalde (North-Eastern Germany) and its Cultural Affiliations, „Lietuvos Archeologija” 2020/46.
Mastalski R., Prawo podatkowe, Warszawa 2012.
Morawski W., Gdzie jest definicja budowli w podatku od nieruchomości?, „Przegląd Podatkowy” 2010/7.
NIK, Informacja o wynikach kontroli. Zarządzanie cmentarzami komunalnymi, nr ewid. 155/2016/P/16/087/LPO, Delegatura w Poznaniu, 2016.
Oplustil K., Woroniecki P.M., Budżet i podatki. Prawne uwarunkowania samorządowej polityki fiskalnej – zarys problematyki [w:] Instytucje gospodarki rynkowej, red. T. Włudyka, M. Smaga, Warszawa 2012.
Pahl B., Opodatkowanie majątku nieruchomego będącego w posiadaniu kościołów i innych związków wyznaniowych, „Finanse Komunalne” 2006/4.
Pahl B., Podatki i opłaty lokalne. Teoria i praktyka, Warszawa 2017.
Radzikowski K., Ciąg dalszy sporów o definicję budowli jako przedmiotu opodatkowania podatkiem od nieruchomości – casus elektrowni wiatrowych, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2017/5.
Rakoczy B., Ustawa o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Polsce. Komentarz, Warszawa 2008.
Rogalski L., Cmentarz [w:] Encyklopedyja powszechna, t. V, C.–Cul., Warszawa 1861.
Rybarski R., Nauka skarbowości, Warszawa 1935.
Schmidt A.J., Cremation, Embalmment, or Neither?, Bloomington 2015, Google Books, https://www.google.pl/books/edition/Cremation_Embalmment_or_Neither/RVXxCQAAQBAJ?hl=pl&gbpv=1&dq=,+Cremation,+embalmment,+or+neither%3F&pg=PT11&printsec=frontcover (dostęp: 27.07.2023 r.).
Słysz A., Zakres zwolnienia od podatku od nieruchomości gruntów, budynków i budowli położonych w częściach lotniczych lotnisk użytku publicznego, „Forum Prawnicze” 2021/3.
Smoleń P., Podatki majątkowe [w:] System Prawa Finansowego, t. 3, Prawo daninowe, red. L. Etel, Warszawa 2010.
Sondej M.Z., Decyzja o lokalizacji inwestycji celu publicznego, jako podstawa założenia (poszerzenia) cmentarza, LEX 2020.
Spyra T., Granice wykładni prawa. Znaczenie językowe tekstu prawnego jako granice wykładni, Kraków 2006.
Sularz P., Cmentarze w Polsce. Zagadnienia administracyjnoprawne, Warszawa 2022.
Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady – reguły – wskazówki, Warszawa 2006. 
Zieliński M., Bogucki O., Choduń A., Czepita S., Kanarek B., Municzewski A., Zintegrowanie polskich koncepcji wykładni prawa, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2009/4.

dr Tomasz Jezierski
adiunkt w Katedrze Administracji, Akademia Tarnowska; adwokat; doradca podatkowy, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5143-2303

 

Wykazywanie pełnomocnictwa szczególnego w postępowaniu podatkowym

Przedmiotem analizy są niektóre aspekty zastosowania Kodeksu cywilnego oraz Kodeksu postępowania cywilnego do pełnomocnictwa w postępowaniu podatkowym, a także niektóre zagadnienia związane z używaniem formularza pełnomocnictwa PPS-1 oraz formularza zawiadomienia o zmianach OPS-1. Autor przedstawia dodatkowe argumenty potwierdzające brak obowiązku udzielania pełnomocnictwa na formularzu PPS-1, jak również brak obowiązku składania odpisu pełnomocnictwa na tym formularzu, co jest szczególnie ważne w przypadku pełnomocnictw sporządzonych w dwóch językach. Dodatkowo analizuje problem stosowania wyłącznie przepisów polskiego Kodeksu cywilnego do pełnomocnictwa w postępowaniu podatkowym, bez możliwości zastosowania prawa obcego.

Słowa kluczowe: pełnomocnictwo, postępowanie podatkowe, formularz, prawo obce, kopia

Dr Tomasz Jezierski 
assistant professor in the Faculty of Administration, Academy of Science in Tarnów; attorney-at-law; tax adviser, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-5143-2303

 

Presentation of a special power of attorney in tax proceedings

The article presents an analysis of certain aspects of applying the Polish Civil Code and the Civil Procedures Code to a power of attorney in tax proceedings, as well as certain issues related to the use of the ‘PPS-1’ power of attorney form and the ‘OPS-1’ form for providing notice of amendments to the power of attorney. The author presents additional arguments confirming that there is no obligation to grant a power of attorney on the PPS-1 form and there is no obligation to submit a copy of the power of attorney on that form, which is important in the case of bilingual powers of attorney. Additionally, the author analyses the matter of only applying the provisions of the Polish Civil Code to a power of attorney in tax proceedings, without the possibility of applying a foreign law.

Keywords: power of attorney, tax proceedings, form, foreign law, copy

Bibliografia / References
Kabat A. [w:] S. Babiarz, B. Dauter, R. Hauser, A. Kabat, M. Niezgódka-Medek, J. Rudowski, Ordynacja podatkowa. Komentarz, Warszawa 2019.
Knawa K., Rzecz o pełnomocnictwach „papierowych” i „elektronicznych” w postępowaniu podatkowym, czyli kiedy ePUAP może stać się ePUlAP-ką, „Przegląd Podatkowy” 2021/2.
Mały słownik języka polskiego, red. S. Skorupka, H. Auderska, Z. Łempicka, Warszawa 1968.
Marquardt P. [w:] Prawo o notariacie. Komentarz. Wzory aktów notarialnych i poświadczeń, red. W. Gonet, Warszawa 2022.
Ordynacja podatkowa. Komentarz, red. A. Mariański, Warszawa 2023.
Pazdan M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, A. Olejniczak, Warszawa 2019.
Słownik języka polskiego, PWN, 2023, https://sjp.pwn.pl/sjp.
Stachurski W. [w:] Ordynacja podatkowa. Komentarz, t. II, Procedury podatkowe. Art. 120–344, red. L. Etel, Warszawa 2022.

prof. dr hab. Jerzy Stelmasiak
Instytut Nauk Prawnych, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1397-3595

 

Administracyjnoprawne ograniczenia działalności gospodarczej na obszarach specjalnych o charakterze przyrodniczym. Wybrane zagadnienia

W artykule poddano analizie administracyjnoprawne ograniczenia działalności gospodarczej obowiązujące w parku narodowym, rezerwacie przyrody i parku krajobrazowym. Są to obszary specjalne o charakterze przyrodniczym, które są tworzone w interesie publicznym ochrony przyrody. Ustawodawca zezwolił na wprowadzenie w ich obrębie odpowiednich zakazów o charakterze administracyjnoprawnym, dotyczących także dozwolonej działalności gospodarczej. Ponadto ustalenia planów ochrony tych obszarów specjalnych powinny być uwzględnione w obowiązujących w ich obrębie studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Z kolei przesłanki odstępstw od powyższych zakazów reguluje ustawodawca, czyli nie może tego samodzielnie dokonać właściwy organ administracji publicznej. Ponadto należy podkreślić, że utworzenie parku narodowego następuje w formie ustawy, a nie rozporządzenia Rady Ministrów, które obecnie określa i zmienia granice parku narodowego.

Słowa kluczowe: park narodowy, rezerwat przyrody, park krajobrazowy, działalność gospodarcza, zasada zrównoważonego rozwoju

Professor Dr Hab. Jerzy Stelmasiak
Institute of Legal Sciences, Faculty of Law and Administration, Maria Curie-Skłodowska University in Lublin, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1397-3595

 

Administrative law restrictions on business activity in special natural areas. Selected issues

The article analyses the administrative law restrictions on business activity, which apply in a national park, nature reserve and landscape park. These are special areas of nature, which are created in the public interest of nature conservation. The legislator allowed the inclusion in them of appropriate administrative law prohibitions, which also apply to permissible business activity. Furthermore, the arrangements from the plans for protecting these special areas should be taken into account in the municipality’s structure plans which are applicable within their area, as well as the local land use plans. In turn, the premises for making derogations from these prohibitions are also regulated by the legislator, so a body of public administration cannot make them on its own. Additionally, it should be emphasized that the establishment of a national park takes place by statute and not by a regulation of the council of ministers, which currently specifies and changes the boundaries of a national park.

Keywords: national park, nature reserve, landscape park, business activity, principle of sustainable development

Bibliografia / References
Cheda J., Ochrona przyrody [w:] Prawo i obowiązki przedsiębiorców w ochronie środowiska. Zarys encyklopedyczny, red. P. Korzeniowski, Warszawa 2010.
Chojnacka E.B., Prawo do zabudowy a wymagania ochrony przyrody. Studium administracyjnoprawne, rozprawa doktorska – maszynopis, Lublin 2021.
Danecka D., Kierzkowska J., Trzcińska D., Ograniczenia działalności gospodarczej ze względu na ochronę przyrody, Warszawa 2018.
Dąbek D., Prawo miejscowe, Warszawa 2007.
Dobrowolski G., Decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach, Toruń 2011.
Głogowska M., Modele konfliktów społecznych na obszarach Natura 2000 w Polsce [w:] Problemy wdrażania systemu Natura 2000 w Polsce, red. A. Kaźmierska-Patrzyczna, M.A. Król, Szczecin–Łódź–Poznań 2013.
Izdebski H., Zasada proporcjonalności a władza dyskrecjonalna administracji publicznej w świetle polskiego orzecznictwa sądowego, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2010/1.
Karpus K., Ocena oddziaływania na środowisko w kontekście transgranicznym – wybrane aspekty prawne [w:] Oceny oddziaływania na środowisko w praktyce, red. B. Rakoczy, Warszawa 2017.
Radecka E., Rezerwat przyrody jako prawna forma ochrony przyrody, Toruń 2019.
Radecki W., Komentarz do ustawy o ochronie przyrody, Warszawa 2016.
Stelmasiak J., Instytucja obszaru specjalnego w materialnym prawie administracyjnym na przykładzie obszarów specjalnych o charakterze ekologicznym [w:] System Prawa Administracyjnego, t. 7, Prawo administracyjne materialne, Warszawa 2017.
Stelmasiak J., Interes indywidualny a interes publiczny w ochronie środowiska w obszarze specjalnym o charakterze ekologicznym, Rzeszów 2013.
Woźniak M., Interes publiczny i interes indywidualny w planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Opole 2018.
Zacharczuk P., Obszary specjalne w polskim materialnym prawie administracyjnym, Warszawa 2017.
Zdyb M., Prawny interes jednostki w sferze materialnego prawa administracyjnego. Studium teoretycznoprawne, Lublin 1991.
Zimmermann J., Aksjomaty prawa administracyjnego, Warszawa 2013.

dr hab. Marian Andrzej Liwo 
adwokat; były zastępca Głównego Inspektora Pracy ds. Nadzoru i Kontroli, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8527-7484

 

Służba bezpieczeństwa i higieny pracy jako jeden z podmiotów realizujących zadania państwa w zakresie zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy

Służba bezpieczeństwa i higieny pracy realizująca w zakładach pracy kontrolę wewnętrzną i wykonująca inne zadania jest jednym z podmiotów wchodzących w skład systemu ochrony pracy w Polsce, który ma zasadniczy wpływ na realizację nie tylko obowiązków pracodawców w zakresie zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, lecz także na realizację obowiązku państwa w zakresie określonym w art. 24 i 66 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Stan prawny związany ze służbą bezpieczeństwa i higieny pracy nie jest wolny od wątpliwości, które budzą dezaprobatę w zakresie poprawności i zasadności kierunków legislacji. Nie sprzyja to efektywności pracy i pozycji służby, w tym osób w niej zatrudnionych. Dlatego też niezbędne są jego zmiany z udziałem środowisk zainteresowanych, wśród których nie powinno zabraknąć przedstawicieli Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Pracowników Służby BHP.

Słowa kluczowe: służba, bezpieczeństwo, państwo, pracodawcy, ochrona, praca

Dr Hab. Marian Andrzej Liwo
attorney-at-law; former Deputy Chief Labour Inspector for Supervision and Control, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-8527-7484

 

The occupational health and safety services as entities that perform the state’s tasks of ensuring safe and hygienic working conditions

The occupational health and safety service, which conducts internal inspections at workplaces and performs other tasks, is one of the entities constituting a part of the labour protection system in Poland, which has a significant impact on the implementation of not only the obligations of employers in ensuring safe and hygienic working conditions, but also on fulfilling the state’s obligation to the extent specified in Articles 24 and 66 of the Polish Constitution. The legal situation related to the OHS service is not devoid of doubts that give rise to disapproval regarding the correctness and legitimacy of the directions of the legislation. It is not conducive to the efficiency of work and the position of the services, including the employees of those services. Therefore, it needs to be amended with the participation of interested circles, including representatives of Poland’s National Association of OHS Service Employees.

Keywords: services, safety, state, employers, protection, work

Bibliografia / References
Borucka-Arctowa M., Woleński J., Wstęp do prawoznawstwa, Zawiercie 2000.
Bralczyk J., Słownik 100 tysięcy potrzebnych słów, Warszawa 2005.
Dutkiewicz K., 40-lecie służby bhp w Polsce, „Inspektor Pracy” 1993/11.
Florek L., Europejskie prawo pracy, Warszawa 2010.
Florek L., Prawna ochrona pracowników, Warszawa 1990.
Jackowiak K., Zagadnienia prawne ochrony pracy [w:] Studia nad Kodeksem pracy, red. W. Jaśkiewicz, Warszawa 1975.
Kaczocha M., Mazuryk M., Legislacja administracyjna, Warszawa 2019.
Kozela R., Na ratunek behapowcom, rozmowa z Jerzym Kowalskim Dyrektorem Departamentu Warunków Pracy w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, „Atest” 2003/1.
Leszczyński W., Tworzenie służby bhp oraz jej zadania, „Służba Pracownicza” 2013/5.
Liwo M., Dynamizm rozwojowy i dyferencja regulacji prawnych w zakresie ochrony zdrowia i życia pracowników w środowisku pracy [w:] Prawo i czas. Księga jubileuszowa z okazji 80-lecia urodzin Profesora Adama Lityńskiego, Sosnowiec 2020.
Liwo M., Niepracownicze stosunki służbowe a stosunki pracy [w:] Między ideowością a pragmatyzmem – tworzenie, wykładnia i stosowanie prawa. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Małgorzacie Gersdorf, Warszawa 2022.
Liwo M., Poważne awarie. Przeciwdziałanie, organy i podmioty właściwe, „Inspektor Pracy” 2011/4, dodatek tematyczny 2011/2.
Liwo M., Służby mundurowe jako kategoria języka prawniczego, „Przegląd Prawa Publicznego” 2015/2.
Liwo M., Wyłączenie z Kodeksu pracy działu X Kodeksu pracy i ujęcie zagadnień zawartych w tym dziale w odrębnej ustawie, „Informator Ochrony Pracy” 2017/2, cz. I.
Liwo M., Zmiany w przepisach prawa pracy i innych gałęziach prawa jako przykład populizmu i oddziaływania grup nacisku mijającego się z dbałością o jakość prawa i poszanowanie człowieka w procesie pracy oraz efektywność prawa, „Przegląd Prawa Publicznego” 2020/7–8.
Liwo M., Gonet R., Dylematy w zakresie odpowiedzialności osób zatrudnionych w służbie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz innych osób i podmiotów publicznych na tle art. 283 § 1 Kodeksu pracy i art. 220 Kodeksu karnego, „Przegląd Prawa Publicznego” 2022/9.
Liwo M., Wolińska A., Ochrona pracy i system jej realizacji, „Atest” 2008/2.
Ministerstwo Gospodarki i Pracy, Departament Warunków Pracy, pismo z 28.01.2005 r., znak DWP-1-0212-86/05, skierowane do redaktora naczelnego Miesięcznika Ochrony Pracy „Atest” Pana Jerzego Knyziaka.
Modliński E., Bezpieczeństwo i higiena pracy [w:] Prawo pracy dla praktyków, red. E. Modliński, H. Borkowski, Warszawa 1971.
Pacholski L., Założenia systemu ochrony pracy w Polsce [w:] Ochrona pracy a przemiany społeczno-ekonomiczne w Polsce, Biuro Studiów i Ekspertyz Kancelarii Sejmu, Konferencje i Seminaria, t. III, Warszawa 1994.
Państwowa Inspekcja Pracy, Główny Inspektor Pracy, Realizacja zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy, Warszawa, październik 2010, materiał opracowany dla potrzeb Rady Ochrony Pracy.
Seidler G.L., Groszyk H., Malarczyk J., Pieniążek A., Wstęp do nauki o państwie i prawie, Lublin 2001.
Seidler G.L., Groszyk H., Pieniążek A., Wprowadzenie do nauki o państwie i prawie, Lublin 2010.
Słownik języka polskiego, red. E. Sobol, Warszawa 2005.
Stelina J., Prawo pracy, Warszawa 2013.
Świątkowski A. M., Bezpieczeństwo i higiena pracy, Kraków 2003.
Świątkowski A.M., Prawo socjalne Unii Europejskiej i Rady Europy. Bezpieczeństwo i higiena pracy. Komentarz, Kraków 2003.
Święcicki M., Instytucje polskiego prawa pracy w latach 1918–1939, Warszawa 1960.
Wielki słownik poprawnej polszczyzny, red. A. Markowski, Warszawa 2008.
Wyka T., Ochrona zdrowia i życia pracowników jako element treści stosunku pracy, Warszawa 2003.
Wyka T., Służby i komisje bhp w Polsce i zagranicą, „Atest” 2003/1.
Zakrzewska-Szczepańska K., Służba bezpieczeństwa i higieny pracy, „Służba Pracownicza” 1997/11.
Zbiór przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, opracowanie R. Garlicki, E. Modliński, Warszawa 1965.
Zieliński T., Zarys wykładu prawa pracy. Część ogólna, Katowice 1979. 

dr Aleksander Kwaśniak 
dyrektor Instytutu Nauk Prawnych, Akademia Humanitas, Sosnowiec, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9275-279X

 

Brak numeru PESEL skarżącego jako przyczyna odrzucenia skargi przez sąd administracyjny. Glosa krytyczna do uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego z 3.07.2023 r., II GPS 3/22

Naczelny Sąd Administracyjny podjął uchwałę, zgodnie z którą brak numeru PESEL skarżącego w skardze stanowi podstawę do odrzucenia tej skargi przez sąd administracyjny także wtedy, gdy numer PESEL skarżącego jest temu sądowi znany, gdyż jest on zawarty w aktach sprawy. Zdaniem autora glosy uchwałę należy ocenić krytycznie ze względu na wagę konstytucyjnego prawa do sądu. Celem ustawodawcy wprowadzającego obowiązek podawania numeru PESEL w skardze była jednoznaczna identyfikacja strony postępowania. W sytuacji gdy sąd dysponuje numerem PESEL skarżącego, taka identyfikacja następuje, cel ustanowienia tej normy prawnej zostaje zatem osiągnięty. Odrzucenie skargi tylko dlatego, że numer PESEL znajduje się w innym miejscu niż sama skarga, jest przejawem nadmiernego formalizmu.

Słowa kluczowe: postępowanie sądowoadministracyjne, prawo do sądu, braki formalne, odrzucenie skargi, numer PESEL

Dr Aleksander Kwaśniak
director of the Institute of Legal Sciences, Humanitas University, Sosnowiec, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-9275-279X

 

Lack of the complainant’s PESEL number as the reason for an administrative court dismissing a complaint. Critical commentary on the resolution of the Supreme Administrative Court of 3 July 2023, II GPS 3/22

The Supreme Administrative Court passed a resolution according to which the lack of the complainant’s PESEL number in a complaint constitutes grounds for the administrative court to dismiss a complaint even when the complainant’s PESEL number is known to that court, because it is contained in the case files. According to the author of the commentary, the resolution should be assessed critically because of the importance of the constitutional right to a trial by a court. The objective of the legislator introducing the obligation to include the PESEL number in the complaint was to unmistakably identify the party to the proceedings. Such identification takes place if the court has the complainant’s PESEL number and therefore the objective of laying down this legal norm is achieved. The dismissal of a complaint only because the PESEL number is in a different place to that of the complaint is a manifestation of excessive formalism.

Keywords: administrative court proceedings, the right to a trial by a court, formal shortcomings, dismissal of a complaint, PESEL number

Bibliografia / References
Brzozowski P., Braki formalne skargi do sądu administracyjnego. Glosa do postanowienia NSA z dnia 26.11.2008 r., I OSK 1401/08, „Gdańskie Studia Prawnicze – Przegląd Orzecznictwa” 2009/1.
Celińska-Grzegorczyk K., Postępowanie sądowoadministracyjne – niedołączenie przez skarżącego wymaganej liczby odpisów skargi i odpisów załączników – braki formalne skargi. Glosa do uchwały NSA z dnia 18.12.2013 r., I OPS 13/13, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2014/9.
Geburczyk F., Szczegółowe wymogi formalne skargi do sądu administracyjnego w ujęciu komparatystycznym – prawo do sądu, pomiędzy dowolnością a formalizmem, „Przegląd Prawa Publicznego” 2019/7–8.
Golędzinowski F., Brak numeru PESEL w skardze jako przeszkoda formalna w nadaniu biegu sprawie. Glosa do postanowienia NSA z dnia 27.11.2019 r., I GZ 366/19, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2021/4.
Jagielska M., Wiktorowska A., Wajda P. [w:] Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, red. R. Hauser, M. Wierzbowski, Warszawa 2015.
Kiełbowski M., Glosa do uchwały NSA z dnia 18.12.2013 r., I OPS 13/13, „Palestra” 2014/7–8.
Kurzawa A., Numer PESEL a wymóg formalny skargi – uwagi na tle orzecznictwa sądów administracyjnych, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2022/1.
Kwaśniak A., O potrzebie zaskarżania uzasadnień wyroków wojewódzkich sądów administracyjnych – głos w dyskusji, „Przegląd Prawa Publicznego” 2021/9.
Ostrowski P., Niewskazanie numeru PESEL jako brak formalny skargi. Polemika, „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2023/2.

dr hab. Andrzej Adamczyk, profesor Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach 
Instytut Nauk Prawnych, Wydział Prawa i Nauk Społecznych, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach, Polska
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-6080-4516

 

Skorowidz za 2023 rok

Dr Hab. Andrzej Adamczyk, professor of the Jan Kochanowski University in Kielce
Institute of Legal Sciences, Faculty of Law and Social Sciences, Jan Kochanowski University in Kielce, Poland
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-6080-4516

Zamów prenumeratę: https://www.profinfo.pl/czasopisma