Zmiany w regulacji prokury. Kwestie wybrane
prof. zw. dr hab. Urszula Promińska
Uniwersytet Łódzki
Zmiany w regulacji prokury. Kwestie wybrane
Amendments to Regulations on the Power of Commercial Representation. Selected Issues
Tekst artykułu pod innym tytułem jest zamieszczony w: Ius est ars boni et aequi. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Józefowi Frąckowiakowi, red. A. Dańko-Roesler, M. Leśniak, M. Skory, B. Sołtys, Wrocław 2018.
Bibliografia:
Gniewek E., Kodeks cywilny. Komentarz (red. E. Gniewek), wyd. 2, Warszawa 2006.
Herbet A., Kodeks cywilny. Praktyczny przewodnik (red. A. Herbet), Warszawa 2003.
Herbet A., Pojęcie i koncepcja legislacyjna prokury – uwagi na tle art. 1091 i n. k.c. oraz art. 168 i n. projektu księgi pierwszej kodeksu cywilnego, w: Instytucje prawa handlowego w przyszłym Kodeksie cywilnym (red. T. Mróz, M. Stec), Warszawa 2012.
Katner W.J., w: Kodeks cywilny. Część ogólna (red. M. Pyziak-Szafnicka, P. Księżak), wyd. 2, Warszawa 2014.
Kidyba A., Nowe rozwiązania Kodeksu cywilnego dotyczące prokury, w: Państwo – prawo – myśl prawnicza. Prace dedykowane Profesorowi Grzegorzowi Leopoldowi Seidlerowi w 90. rocznicę urodzin (red. Korobowicz, L. Leszczyński, A. Pieniążek), Lublin 2003.
Kidyba A., Prawo handlowe, wyd. 13, Warszawa 2011.
Kopaczyńska-Pieczniak K., w: Kodeks cywilny. Komentarz, t. I. Część ogólna (red. A. Kidyba), wyd. 2, Warszawa 2012.
Moskwa L., Prokura – kilka uwag w kwestii nowej regulacji, w: W kręgu teoretycznych i praktycznych aspektów prawoznawstwa. Księga Jubileuszowa Profesora Bronisława Ziemianina (red. M. Zieliński), Szczecin 2008.
Pazdan M., w: System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2002.
Promińska U., Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna (red. M. Pyziak-Szafnicka, P. Księżak), wyd. 2, Warszawa 2014.
Strzebinczyk J. w: Kodeks cywilny. Komentarz (red. E. Gniewek), wyd. 2, Warszawa 2006.
dr Joanna Sitko
Autorka jest adiunktem w Katedrze Organizacji Przedsiębiorstwa Wydziału Zarządzania Politechniki Lubelskiej oraz rzecznikiem patentowym
Ochrona znaku towarowego powszechnie znanego a zasada terytorialności w prawie polskim i w federalnym prawie amerykańskim (analiza prawnoporównawcza)
W odróżnieniu od rozwiązań przyjętych w ustawie – Prawo własności przemysłowej, w federalnym prawie amerykańskim nie wprowadzono do postanowień Lanham Act przepisu pozwalającego na ochronę znaków powszechnie znanych jako osobnej kategorii oznaczeń. Znaki te chronione są w ramach tzw. doktryny znaków powszechnie znanych. Celem artykułu jest zatem porównanie rozwiązań przyjętych w obu systemach prawnych w zakresie ochrony znaków powszechnie znanych. Istotną kwestią jest zbadanie, czy przedstawione rozwiązania realizują wytyczne płynące z umów międzynarodowych oraz, czy stanowią one wyłom od zasady terytorialności właściwej dla prawa znaków towarowych, czy też raczej wpisują się w nią. Należy bowiem zauważyć, że stosownie do wytycznych płynących z właściwych przepisów konwencji paryskiej oraz TRIPS znaki towarowe powszechnie znane powinny być chronione ze względu na sam fakt uzyskania przymiotu notoryjności na danym terytorium (niezależnie od tego, czy są używane lub zarejestrowane na tym terytorium). Ponadto zakreślenie wytycznych, według których należy definiować pojęcie znaku powszechnie znanego, stanowi również asumpt do porównania tej kategorii oznaczeń ze znakiem towarowym renomowanym. De lege lata obserwuje się tendencję zmierzającą do ujednolicenia definicji obu tych oznaczeń.
Słowa kluczowe: znak towarowy powszechnie znany, zasada terytorialności, znak towarowy renomowany, Lanham Act, konwencja paryska, TRIPS
Protection of a Well-Known Trademark and the Territoriality Principle in Polish Law and Federal US Law (Comparative Law Analysis)
Unlike the solutions adopted in the Industrial Property Law Act, in federal law of the US, namely in the Lanham Act, there is still no provision enabling protection of well-known trademarks as a separate category of designations. These trademarks are protected under the so-called ‘well-known marks’ doctrine. This article aims to compare the solutions adopted in both legal systems in the field of well-known trademarks. It is important to examine whether the presented solutions implement the guidelines contained in international agreements and whether they constitute a departure from the territoriality principle, which applies to trademark law, or rather fit in with the principle. We should observe that in accordance with the guidelines contained in the relevant provisions of the Paris Convention or TRIPS Agreement, well-known trademarks should be protected due to the very fact that they have achieved the feature of being well-known in a given territory (regardless of whether they are used or registered in that territory). Moreover, specification of the guidelines on defining the notion of a well-known (famous) trademark is also an encouragement to comparing this category of designations with that of reputed trademarks. De lege lata we can observe a trend towards unifying the definitions of both kinds of designations.
Keywords: well-known (famous) trademark, territoriality principle, reputed trademark, Lanham Act, Paris Convention, TRIPS Agreement
Bibliografia:
Bodenhausen G.H.C., Guide to the Application of the Paris Convention for the Protection of Industrial Property, Genewa 1968.
Bohaczewski M., Pojęcie znaku towarowego powszechnie znanego oraz renomowanego na tle code de la propriété intellectuelle oraz ustawy – Prawo własności przemysłowej, „Przegląd Prawa Handlowego” 2012/11.
Canlorbe J., L’usage de la marque d’autrui, Paryż 2007.
Dinwoodie G., Trade Marks and Territory: Detaching Trade Mark Law from the Nation-State, „Houston Law Review” 2004/41.
Drysdale J., Silverleaf M., Passing Off and Practice, Butterworths, London, Dublin, Edinburgh 1995.
Dziurzyński T., Fenihel Z., Honzatko M., Kodeks handlowy. Komentarz, Łódź 1992.
Evans G.E., TRIPS and Trade Mark Use [w:] Trade Mark Use, red. J. Philips, I. Simon, Oxford 2005.
Faris J., The Famous Marks Exception to the Territoriality Principle in American Trademark Law, Case Western Reserve Law Review 2009/59.
Ginsburg J.C., Litman J., Kevlin M., Trademark and Unfair Competition Law. Cases and Materials, Durham, North Carolina 2017.
Grinvald L.C., A Tale of Two Theories of Well-Known Marks, „Vanderbilt Journal of Entertainment and Technology Law” 2010/1, vol. 13.
Kępiński M., Znaki towarowe (funkcja, rodzaje znaków, oznaczenia stanowiące przedmiot praw wyłącznych, rejestracja, zakres wyłączności), „Studia Cywilistyczne” 1974, t. XXII.
Mazurek M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 14B, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017.
McCarthy J.T., McCarthy on Trademarks and Unfair Competition, Saint Paul, Minnesota 2008, § 29:1.
McCarthy J.T., McCarthy on Trademarks and Unfair Competition, Saint Paul, Minnesota 2010.
Nowińska E., du Vall M., Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Warszawa 2010.
Promińska U. [w:] E. Nowińska U. Promińska, M. du Vall, Prawo własności przemysłowej, Warszawa 2011.
Promińska U. [w:] E. Nowińska U. Promińska, M. du Vall, Prawo własności przemysłowej, Warszawa 2008.
Promińska U. [w:] E. Nowińska, U. Promińska, K. Szczepanowska-Kozłowska, Własność przemysłowa i jej ochrona, Warszawa 2014.
Promińska U. [w:] Konwencja Paryska o ochronie własności przemysłowej. Komentarz, red. A. Adamczak, A. Szewc, Warszawa 2008.
Promińska U., Ustawa o znakach towarowych. Komentarz, Warszawa 1998.
Promińska U., Znak powszechnie znany i jego ochrona [w:] Studia z prawa prywatnego. Księga pamiątkowa ku czci Profesor Biruty Lewaszkiewicz-Petrykowskiej, Łódź 1997.
Simon-Fhima I., Protection of Well-Known and Famous Marks in the United States and United Kingdom [w:] Marques notoires et de haute renommée. Well-Known and Famous Trademarks, red. J. de Werra, Zurich 2011.
Sitko J.J. [w:] T. Demendecki, A. Niewęgłowski, J.J. Sitko, J. Szczotka, G. Tylec, Prawo własności przemysłowej. Komentarz, Warszawa 2015.
Skubisz R. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 14B, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017.
Skubisz R., Glosa do wyroku SN z 29.11.1984 r., I Cr 357/84, „Państwo i Prawo” 1986/4.
Skubisz R., Prawo znaków towarowych. Komentarz, Warszawa 1997.
Skubisz R., Trzebiatowski M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 14B, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017.
Skubisz R., Wielkość terytorium używania znaku jako przesłanka powstania prawa do znaku towarowego powszechnie znanego – glosa do wyroku ETS z 22.11.2007 r. w sprawie C-328/06 Alfredo Nieto Nuńo, „Europejski Przegląd Sądowy” 2008/1.
Tischner A. [w:] Prawo własności przemysłowej. Komentarz, red. P. Kostański, Warszawa 2014.
Tischner A. [w:] Prawo własności przemysłowej. Komentarz, red. P. Kostański, Warszawa 2010.
Wadlow Ch., The Law of Passing-Off. Unfair Competition by Misrepresentation, London Sweet & Maxwell 2004.
Witkowska M., Michalak A. [w:] Prawo własności przemysłowej. Komentarz, red. A. Michalak, Warszawa 2016.
Wojcieszko-Głuszko E. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 14B, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017.
Wojcieszko-Głuszko E., Nowa koncepcja procedury rejestracji znaków towarowych w amerykańskim prawie, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej” 1995/66.
Wojcieszko-Głuszko E., Ochrona prawna znaków towarowych powszechnie znanych w prawie polskim na tle prawnoporównawczym, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace w Prawa Własności Intelektualnej” 1995/2.
Wojcieszko-Głuszko E., Znaki towarowe i oznaczenia geograficzne [w:] Własność intelektualna w Światowej Organizacji Handlu, red. J. Barta, M. Markiewicz, Kraków 1998.
Żelechowski Ł. [w:] P. Kostański, Ł. Żelechowski, Prawo własności przemysłowej, Warszawa 2014.
Zobel K., The Famous Marks Doctrine: Can and Should Well-Known Foreign Marks Receive Trademark Protection within the United States?, DePaul Journal of Art, Technology & Intellectual Property Law 2008/19.
Anna Grochowska-Wasilewska
Autorka jest doktorantką w Zakładzie Postępowania Karnego na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz adwokatem
Reprezentacja pokrzywdzonej spółki prawa handlowego przez pełnomocnika – uwagi na tle art. 51 § 1 k.p.k.
Przedmiotem artykułu jest tematyka reprezentacji pokrzywdzonych spółek prawa handlowego w procesie karnym przez pełnomocników dysponujących pełnomocnictwem, którego podstawy zostały uregulowane w prawie materialnym. Na gruncie przepisów Kodeksu postępowania karnego zachodzą wątpliwości, czy pełnomocnicy ustanowieni zgodnie z przepisami Kodeksu cywilnego i Kodeksu spółek handlowych są uprawnieni do działania w imieniu pokrzywdzonych spółek w procesie karnym. Orzecznictwo Izby Karnej Sądu Najwyższego poświęcone analizowanej tematyce nie jest jednoznaczne.
Słowa kluczowe: pokrzywdzona spółka prawa handlowego, pokrzywdzony, reprezentacja pokrzywdzonego, reprezentacja spółek prawa handlowego, prokurent, pełnomocnik
Representation of an Aggrieved Company/Partnerships by a Representative in Criminal Proceedings: Comments in the Context of Article 51(1) of the Code of Criminal Proceedings
The article touches upon the issue of the representation of aggrieved companies/partnerships in criminal proceedings by representatives holding a power of attorney that has its legal basis in substantive law. Pursuant to the Code of Criminal Proceedings there may be doubts whether the representatives appointed in accordance with the provisions of the Civil Code and the Code of Commercial Partnerships and Companies are authorised to represent the companies/partnerships in criminal proceedings. The case law of the Criminal Chamber of the Supreme Court on this issue is not unambiguous.
Keywords: aggrieved commercial company/partnership, wronged party, representation of the wronged party, representation of commercial companies/partnerships, authorised (company/partnership) signatory, attorney
Bibliografia:
Daszkiewicz W. [w:] Nowa kodyfikacja karna. Krótkie komentarze, z. 14, Warszawa 1998.
Gniewek E. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2016.
Naworski M.J., Prokurent w postępowaniu karnym. Glosa do postanowienia SN z dnia 26 listopada 2006 r., I KZP 28/03, „Glosa” 2006/2.
Nowikowski I., Powszechny Zakład Ubezpieczeń jako uczestnik postępowania karnego (zagadnienia wybrane) [w:] Nowy kodeks postępowania karnego, red. E. Skrętowicz, I. Nowikowski. Lublin 1997.
Opalska D., Stosowanie przepisów o pełnomocnictwie do organów osób prawnych, „Przegląd Prawa Handlowego” 2013/10.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 2a, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Komentarz. Art. 151–226, red. A. Opalski, Warszawa 2018.
Pawelec S., Spółka kapitałowa jako pokrzywdzony w procesie karnym, Warszawa 2011.
Płonka E., Mechanizm łączenia skutków działań prawnych z osobami prawnymi na przykładzie spółek kapitałowych, Wrocław 1994.
Radwański Z., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2009.
Smyk M., Pełnomocnictwo według kodeksu cywilnego, Warszawa 2010.
Stefański R.A., Pełnomocnik w procesie karnym, „Prokuratura i Prawo” 2007/2.
Stefański R.A., Przegląd Uchwał Izby Karnej Sądu Najwyższego w zakresie prawa karnego procesowego za 2003 r., „Wojskowy Przegląd Prawniczy” 2004/2.
Stefański R.A., Zakład ubezpieczeń a proces karny, „Prokuratura i Prawo” 1996/11.
Widerski P., Pełnomocnictwo w prawie polskim, Warszawa 2018.
Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2001.
dr Paweł Widerski
Autor jest radcą prawnym w Kancelarii Prawniczej J. Tomaszewska, B. Tomaszewski sp.j. w Warszawie
Prokura w spółce cywilnej (cz. II)
W artykule przedstawiono problematykę funkcjonowania prokury w spółce cywilnej. Z przeprowadzonej analizy wynika, że dopuszczalne jest udzielanie tzw. prokury wspólnej, która umocowuje prokurenta do działania we wspólnym imieniu i na wspólny rachunek wspólników spółki cywilnej. Udzielenie prokury wspólnej powinno nastąpić zgodnie z kodeksowym modelem reprezentacji przewidzianym dla czynności przekraczających zakres zwykłych czynności spółki, ewentualnie zgodnie z modelem przyjętym przez wspólników w konkretnej spółce cywilnej. Każdy wspólnik spółki cywilnej będący przedsiębiorcą podlegającym obowiązkowi wpisu do właściwego rejestru może udzielić prokury. Prokurent umocowany w taki sposób nie będzie mógł działać jednak ze skutkami we wspólnej sferze prawnej wspólników spółki cywilnej. W przypadku dokonania przez prokurenta wspólnika spółki cywilnej czynności we wspólnym imieniu i na wspólny rachunek wspólników spółki cywilnej zastosowanie znajdą w drodze analogii przepisy o fałszywym pełnomocniku.
Słowa kluczowe: prokura, spółka cywilna, przedsiębiorca
Power of Commercial Representation in a Civil-Law Partnership (Part II)
The article presents the issues relating to the power of commercial representation in a civil-law partnership. The conducted analysis demonstrates that it is possible to grant a joint power of commercial representation, authorising the holder to act in the joint names and on the joint account of partners of a civil-law partnership. A joint power of commercial representation should be granted in line with the representation model provided for in the Civil Code for activities beyond the scope of ordinary activities of a partnership or in line with the model adopted by partners in the given civil-law partnership. Each partner of a civil-law partnership who is himself/herself an entrepreneur covered by the duty of registration can grant a power of commercial representation. A holder of such a power will not, however, be able to act with effect in the joint legal sphere of the partners of a civil-law partnership. If the holder of a power of commercial representation of a civil-law partnership performs an act in the joint name and on the joint account of its partners, the provisions on false attorneys will apply by analogy.
Keywords: power of commercial representation, civil law partnership, entrepreneur
Bibliografia:
Bączyk M., Skutki prawne nieujawnienia pełnomocnictwa, „Państwo i Prawo” 1975/7.
Dębska M., Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym. Komentarz, LexisNexis 2013.
Doliwa A., Prokura w świetle zmienionych przepisów Kodeksu cywilnego, „Monitor Prawniczy” 2003/20.
Drapała P., Odpowiedzialność odszkodowawcza pełnomocnika rzekomego, „Przegląd Prawa Handlowego” 2002/9.
Gawlik B. [w:] System prawa cywilnego, t. 1, Część ogólna, red. S. Grzybowski, Ossolineum 1985.
Grykiel J., Powstanie prokury, Warszawa 2008.
Grykiel J., Prokura łączna po nowelizacji, „Monitor Prawniczy” 2017/4.
Grzybowski S. [w:] System prawa cywilnego, t. III, cz. 2, Prawo zobowiązań – część szczegółowa, red. S. Grzybowski, Ossolineum 1976.
Grzybowski S., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 1985.
Grzybowski S., Spółka prawa cywilnego a konstrukcja umowy jako źródło zobowiązań, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1968/3.
Gudowski J. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Zobowiązania, t. III, cz. 2, red. J. Gudowski, Warszawa 2013.
Herbet A. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 16, Prawo spółek osobowych, red. A. Szajkowski, Warszawa 2008.
Herbet A., Pojęcie i koncepcja legislacyjna prokury – uwagi na tle art. 1091 i n. k.c. oraz art. 168 i n. projektu księgi I k.c. [w:] Instytucje prawa handlowego w przyszłym kodeksie cywilnym, red. T. Mróz, M. Stec, Warszawa 2012.
Kasprzyk M., Prokura, Kraków 1999.
Kawałko A., Witczak H., Prawo cywilne, Warszawa 2008.
Kidyba A., Kodeks spółek handlowych, t. 1, Komentarz do art. 1–300, Warszawa 2017.
Kidyba A., Prawo handlowe, Warszawa 2011.
Kopaczyńska-Pieczniak K. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. 1, Komentarz do art. 1–150, red. A. Kidyba, Warszawa 2017.
Krauss J. [w:] Prawo handlowe, red. J. Okolski, M. Modrzejewska, Warszawa 2016.
Kruczalak K., Spółka cywilna jako forma organizacyjnoprawna działalności gospodarczej [w:] Kodeks spółek handlowych. Studia i materiały, red. R. Sztyk, Poznań–Kluczbork 2001.
Kumor A., Spółka cywilna formą działalności gospodarczej. Omówienie–orzecznictwo–wzory, Warszawa 1999.
Lic J., Skutki braku podmiotowości spółki cywilnej prowadzącej działalność gospodarczą, „Przegląd Prawa Handlowego” 2006/1.
Lic J., Spółka cywilna. Problematyka podmiotowości prawnej, Warszawa 2013.
Marszałkowska-Krześ E. [w:] System Prawa Handlowego, t. 1, Prawo handlowe – część ogólna, red. S. Włodyka, Warszawa 2009.
Moskwa L., Moskwa P. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz do art. 1–44911, red. M. Gutowski, Warszawa 2016.
Moskwa L., Nowe przepisy o prokurze, „Rejent” 2001/9.
Moskwa L., Prokura w świetle projektowanych zmian, „Prawo Spółek” 2001/9.
Naworski J.P. [w]: System Prawa Prywatnego, t. 16, Prawo spółek osobowych, red. A. Szajkowski, Warszawa 2016.
Nazaruk P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. J. Ciszewski, Warszawa 2014.
Norek E., Krajowy Rejestr Sądowy i postępowanie rejestrowe, Warszawa 2001.
Nowacki A. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 3B, Zobowiązania. Część szczegółowa. Ustawa o terminach zapłaty, red. K. Osajda, Warszawa 2017.
Opalski A., Pabis R., Wiśniewski A.W., Regulacja prokury łącznej mieszanej w kodeksie cywilnym, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/3.
Osajda K., Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Przepisy wprowadzające (art. I–LXV PWKC). Część ogólna. Własność i inne prawa rzeczowe (art. 1–352 KC), red. K. Osajda, Warszawa 2013.
Pazdan M. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
Pazdan M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, Warszawa 2008.
Pazdan M., O projektowanym unormowaniu prokury [w:] Kodeks spółek handlowych. Studia i materiały, red. R. Sztyk, Poznań–Kluczbork 2001.
Pietrzykowski K. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz do art. 450–1088. Przepisy wprowadzające, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015.
Popiołek W. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz do art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2016.
Powałowski A., Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej – ocena regulacji prawnej, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2012, t. XXVIII.
Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2011.
Radwański Z., Prawo cywilne. Część ogólna, Warszawa 2005.
Rudnicki S., Trzaskowski R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna, t. 1, red. J. Gudowski, Warszawa 2014.
Siemiątkowski T., Instytucja prokury w projekcie Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego, „Przegląd Sądowy” 2002/5.
Sójka T. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz do art. 450–1088, red. M. Gutowski, Warszawa 2016.
Stadnik-Jędruch J., Możliwość ustanowienia prokury przez przedsiębiorcę będącego osobą fizyczną na tle zmian wprowadzonych w ustawie o swobodzie działalności gospodarczej, „Monitor Prawniczy” 2013/1.
Stawecki T., Rejestry publiczne. Funkcje instytucji, Warszawa 2005.
Szajkowski A., Tarska M., Prawo spółek handlowych, Warszawa 2005.
Szwaja J., Mika I. [w:] System Prawa Handlowego, t. 1, Prawo handlowe – część ogólna, red. S. Włodyka, Warszawa 2009.
Szydło M., Konstytucja RP, t. 1, Komentarz do art. 1–86, red. M. Safjan, L. Bosek, Warszawa 2016.
Tapek K., Kilka uwag na temat nowej regulacji prokury, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/8.
Uliasz R., Komentarz do art. 1091–1099 Kodeksu cywilnego, LEX 2010.
Waligórski M.A. [w:] System Prawa Handlowego, t. 1, Prawo handlowe – część ogólna, red. S. Włodyka, Warszawa 2009.
Widerski P., Pełnomocnictwo w prawie polskim, Warszawa 2018.
Widerski P., Prokura w spółce cywilnej (cz. I), „Przegląd Prawa Handlowego” 2019/1.
Widerski P., Udzielenie prokury przez osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą – uwagi na tle nowelizacji Kodeksu cywilnego z 6.3.2018 r. – cz. II, „Monitor Prawniczy” 2018/16.
Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2001.
Piotr Ratusznik
Autor jest studentem IV roku prawa na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
Wzajemne rozliczenia między zobowiązanymi za zapłatę wynagrodzenia podwykonawcy robót budowlanych
Artykuł 6471 § 1 k.c. reguluje solidarną odpowiedzialność inwestora i wykonawcy wobec podwykonawcy robót budowlanych. W artykule poruszono zagadnienie materialnoprawnej podstawy roszczenia inwestora, który zapłaciwszy wynagrodzenie podwykonawcy, domaga się pełnego regresu od wykonawcy. Autor odrzuca pogląd o nieprzystawaniu art. 376 § 1 k.c. do relacji między podmiotami wskazanymi w art. 6471 § 1 k.c. Odpowiednia wykładnia pojęcia treści stosunku prawnego istniejącego między współdłużnikami solidarnymi gwarantuje regres w pełnej wysokości wynagrodzenia zapłaconego podwykonawcy. Wzmacnia ją powołanie się na właściwość (naturę) stosunku prawnego (art. 3531 k.c.) z umowy o roboty budowlane, z której wynika, że za prace wykonane przez podwykonawcę płaci wykonawca, a nie inwestor. Autor odrzuca możliwość uznania art. 56 k.c. za samoistną podstawę roszczenia o pełen regres. Przepis ten należy stosować obok art. 376 § 1 k.c. Z kolei przyjęcie, iż inwestor wstępuje w sytuację prawną podwykonawcy w drodze cessio legis, jest niedopuszczalne ze względu na wyraźne uregulowanie solidarnej odpowiedzialności w art. 6471 § 1 k.c., a także dorobek nauki prawa o długu cudzym.
Słowa kluczowe: roszczenie regresowe, odpowiedzialność solidarna, umowa o roboty budowlane, cessio legis, zaspokojenie podwykonawcy
Mutual Settlements Between Obligors in Respect of Paying the Remuneration of a Construction Works Subcontractor
Article 6471(1) of the Civil Code regulates the issue of joint and several liability of the investor and the contractor towards the subcontractor of construction works. The article discusses the question of substantive-law grounds for a claim of the investor who, having paid the subcontractor’s remuneration, seeks full recourse from the contractor. The author rejects the view that Article 376(1) CC cannot apply to the relationship between the entities mentioned in Article 6471(1) CC. Adequate interpretation of the notion of substance of the legal relationship between joint and several co-debtors guarantees recourse in the full amount of the remuneration paid to the subcontractor. It is strengthened by a reference to the character (nature) of the legal relationship (Article 3531 CC) arising under a construction works contract, according to which the work performed by the subcontractor is paid for by the contractor, not the investor. The author rejects the possibility of regarding Article 56 CC as independent grounds for a full recourse claim. The provision should be applied together with Article 376(1) CC. On the other hand, we must not assume that the investor becomes the contractor’s successor by means of cessio legis, because this is impermissible due to a clear regulation of joint and several liability in Article 6471(1) CC, as well as the existing legal literature on other person’s debt.
Keywords: recourse claim, joint and several liability, construction works contract, cessio legis, satisfaction of a subcontractor
Bibliografia:
Brzozowski A. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 450–1088, red. K. Pietrzykowski, Legalis 2015.
Drapała P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 4, Zobowiązania. Część szczegółowa, red. J. Gudowski, LEX 2017.
Jastrzębski J. [w:] Zobowiązania. Część szczegółowa, A. Brzozowski, J. Jastrzębski, M. Kaliński, W.J. Kocot, E. Skowrońska-Bocian, Warszawa 2017.
Kaliński M. [w:] J. Jastrzębski, M. Kaliński, Prawo wekslowe i czekowe. Komentarz, Warszawa 2012.
Kaliński M. [w:] Zobowiązania. Część ogólna, A. Brzozowski, J. Jastrzębski, M. Kaliński, E. Skowrońska-Bocian, Warszawa 2016.
Konik P., Dopuszczalne zarzuty inwestora ponoszącego odpowiedzialność na podstawie art. 6471 § 5 k.c. – glosa do wyroku SN z dnia 18 lutego 2016 r., II CSK 215/15, „Glosa” 2017/3.
Lackoroński B. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Legalis 2018.
Lewandowski S., Retoryczne i logiczne podstawy argumentacji prawniczej, Warszawa 2013.
Lic J., Treść pojęcia solidarności dłużników [w:] Współczesne problemy prawa zobowiązań, red. A. Olejniczak, J. Haberko, A.Pyrzyńska, D. Sokołowska, Warszawa 2015.
Longchamps de Berier R., Górski J., Zobowiązania, Poznań 1948.
Łętowska E. [w]: System Prawa Cywilnego, t. 3, cz. 1, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. Z. Radwański, Ossolineum 1981.
Machnikowski P. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 5, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. E. Łętowska, P. Machnikowski, Warszawa 2012.
Pełczyński M., Sytuacja prawna podwykonawcy robót budowlanych (art. 6471 k.c.) – uwagi de lege ferenda, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/5.
Podrecka M., Uwagi o solidarnej odpowiedzialności inwestora (art. 6471 k.c.), „Przegląd Sądowy” 2012/9.
Pułka A., Odpowiedzialność solidarna w umowie o roboty budowlane za zapłatę wynagrodzenia, „Przegląd Sądowy” 2009/7–8.
Safjan M. [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Stefanicki R., Solidarna odpowiedzialność inwestora i wykonawcy za zapłatę wynagrodzenia za roboty budowalne podwykonawcy, „Przegląd Prawa Handlowego” 2017/8.
Szlęzak A., O odpowiedzialności solidarnej z art. 6471 § 5 k.c. Uwagi na marginesie wyroku Sądu Najwyższego z 18.02.2016 r. (II CSK 215/15), „Przegląd Sądowy” 2016/11.
Szpunar A., Odpowiedzialność kilku poręczycieli, „Rejent” 1993/12.
Szpunar A., Odpowiedzialność właściciela nieruchomości nie będącego osobistym dłużnikiem hipotecznym, „Rejent” 1999/11.
Warciński M., Odpowiedzialność inwestora na podstawie art. 6471 § 5 k.c. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 10.07.2015 r., III CZP 45/15, „Przegląd Sądowy” 2017/4.
Zagrobelny K. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Legalis 2017.
Zawada K. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Legalis 2015.
dr Mateusz Baszczyk
Autor jest radcą prawnym
Stosowanie art. 59 k.c. do ograniczeń rozporządzania akcjami ustanowionych w pozastatutowej umowie akcjonariuszy
Przedmiotem artykułu jest zagadnienie dopuszczalności stosowania art. 59 k.c. (ius ad rem) do ograniczeń rozporządzania ustanowionych w pozastatutowej umowie akcjonariuszy. Na wstępie autor omawia instytucję ius ad rem oraz umowę akcjonariuszy. Następnie, nawiązując do wprowadzonego w Kodeksie spółek handlowych podziału ograniczeń, który został dokonany w oparciu o kryterium okresu obowiązywania, wyróżnia: (i) zakaz rozporządzania, (ii) prawo pierwokupu, (iii) prawo pierwszeństwa oraz (iv) prawo opcji oraz instytucje o nią oparte. Autor dokonuje szczegółowej analizy dopuszczalności zastosowania art. 59 k.c. do powyższych kategorii ograniczeń, dochodząc do wniosków, że instytucja ius ad rem: (i) może znaleźć zastosowanie do zakazu rozporządzania, jednakże warunkiem jej praktycznej skuteczności jest złożenie powództwa przez samą spółkę, (ii) nie znajduje zastosowania do prawa pierwokupu, (iii) może być stosowana do prawa pierwszeństwa, pod warunkiem że zostało skonstruowane tak, że jest źródłem roszczenia, (iv) znajduje zastosowanie do prawa opcji.
Słowa kluczowe: umowa akcjonariuszy, ius ad rem, prawo pierwszeństwa, prawo pierwokupu
Applying Article 59 of the Civil Code to Restrictions on Disposal of Shares, Introduced by a Shareholders’ Agreement Other than the Articles of Association
This article discusses the permissibility of applying Article 59 of the Civil Code (ius ad rem) to restrictions on disposal imposed by a shareholders’ agreement other than the articles of association. In the introductory part, the author discusses the ius ad rem and the shareholders’ agreement. Then, referring to the classification of restrictions in the Code of Commercial Partnerships and Companies - one based on the criterion of period of validity - the author distinguishes: (i) prohibition of disposal, (ii) pre-emptive right, (iii) priority right, and (iv) option right and the mechanisms that are based on options. The author carries on a detailed analysis of permissibility of applying Article 59 of the Civil Code to the above categories of restrictions, drawing the following conclusions about the ius ad rem: (i) it can apply to the prohibition of disposal, however in is only efficient in practice if the company itself brings the action, (ii) it does not apply to the pre-emptive right, (iii) it can apply to the priority right, provided that the right was formulated in such a way that it can be the grounds for a claim, (iv) it applies to the option right.
Keywords: shareholders’ agreement, ius ad rem, priority right, pre-emptive right
Bibliografia:
Bilewska K., Dopuszczalność zawierania przez wspólników (akcjonariuszy) porozumień dotyczących wykonywania prawa głosu, „Palestra” 2007/7–8.
Brzozowski A., Kocot W.J., Skowrońska-Bocian E., Prawo cywilne. Część ogólna. Warszawa 2010.
Górecki J., Umowne (statutowe) pierwszeństwo nabycia, „Rejent” 2009/2.
Grykiel J. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz do art. 1–44911, red. M. Gutowski, Warszawa 2016.
Gutowski M. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz do art. 1–44911, red. M. Gutowski, Warszawa 2016.
Kwaśnicki R.L., Oplustil K., Prawo pierwszeństwa nabycia udziałów (akcji) w umowie (statucie) spółki kapitałowej, „Monitor Prawniczy” 2006/18.
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2013.
Opalski A. [w:] Kodeks spółek handlowych, t. IIIA, Spółka akcyjna. Komentarz. Art. 301–392, red. A. Opalski, Warszawa 2016.
Pabis R. [w:] Kodeks spółek handlowych, red. Z. Jara, Warszawa 2014.
Popiołek W. [w:] Kodeks spółek handlowych. Komentarz, red. J.A. Strzępka, Warszawa 2013.
Pyziak-Szafnicka M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Pyziak-Szafnicka, P. Księżak, Warszawa 2014.
Pyziak-Szafnicka M. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012.
Radwański Z. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, Warszawa 2008.
Rataj A., Umowy wspólników (akcjonariuszy) spółek kapitałowych, „Monitor Prawniczy” 2006/1.
Rodzynkiewicz M., Kodeks spółek handlowych, Warszawa 2014.
Safjan M. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2015.
Safjan M. [w:] Kodeks cywilny, t. 2, Komentarz. Art. 450–1088, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2013.
Sołtysiński S., Mataczyński M. [w:] S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja, Kodeks spółek handlowych, t. 3, Spółka akcyjna. Komentarz do artykułów 301–490, Warszawa 2013.
Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne: zarys części ogólnej, Warszawa 1999.
Katarzyna Górecka-Ochnio
Autorka jest doktorantką w Katedrze Prawa Cywilnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego
Uznanie niewłaściwe w świetle zmian Kodeksu cywilnego
W artykule przedstawiono pokrótce jedną z instytucji przerywających na podstawie art. 123 § 1 k.c. bieg przedawnienia, tj. uznanie niewłaściwe roszczenia. Zarysowano kontrowersje dotyczące charakteru prawnego tego rodzaju uznania roszczenia, w tym poglądy dotyczące jego kwalifikacji jako oświadczenia woli, przejawu woli albo oświadczenia wiedzy. Analizie poddano kwestię odpowiedniego stosowania do uznania niewłaściwego przepisów o oświadczeniach woli i czynnościach prawnych oraz wpływ zmian Kodeksu cywilnego, w tym wprowadzenia art. 651 k.c. przewidującego odpowiednie stosowanie przepisów o oświadczeniach woli do innych oświadczeń, na tę kwestię. Szczególny nacisk został położony na zagadnienie uznania niewłaściwego roszczenia przez osobę prawną w kontekście stosowania bądź nie zasad reprezentacji i wyróżnienia osób, których działanie może stanowić uznanie niewłaściwe roszczenia przypisane dłużnikowi będącemu osobą prawną.
Słowa kluczowe: uznanie niewłaściwe, przerwanie biegu przedawnienia, przedawnienie, nowelizacja
Implied Acknowledgement in the Light of Amendments to the Civil Code
The article presents, in a concise manner, one of the mechanisms that interrupt - pursuant to Article 123(1) of the Civil Code - the running of the period of limitation, namely implied acknowledgement of a debt. The controversies concerning the legal character of this kind of acknowledgement of a debt are outlined, together with the views how it should be classified: as a declarations of intention, a manifestation of intention, or a declaration of knowledge. There is an analysis of the application mutatis mutandis to implied acknowledgement of the provisions on declarations of intention and juridical acts, as well as the consequences for this issue of amendments to the Civil Code, including the insertion of Article 651 of the Civil Code, which provides for application mutatis mutandis of provisions on declarations of intention to other declarations. Special emphasis was put on the issue of implied acknowledgement of a debt by a legal person in the context of application or otherwise of the rules of representation and on distinguishing the persons who actions may be tantamount to implied acknowledgement of a debt allegedly given by a debtor being a legal person.
Keywords: implied acknowledgement, interruption of the period of limitation, limitation, amendment
Bibliografia:
Brzozowski A. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz do art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018.
Deneka M., Niewłaściwe uznanie roszczenia jako okoliczność powodująca przerwę biegu przedawnienia [w:] Profesor Aleksander Wolter w 105. rocznicę urodzin, red. M. Grochowski, Lublin 2010.
Gorczyński G. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna (art. 1–125), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018.
Grykiel J. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44911, red. M. Gutowski, Warszawa 2016.
Kordasiewicz B., Problematyka dawności [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, Warszawa 2008.
Longchamps de Bérier R., Polskie prawo cywilne. Zobowiązania, Lwów 1939, wydanie anastatyczne, Poznań 1999.
Machnikowski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017.
Mataczyński M., Saczywko M. [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz. Art. 1–44911, red. M. Gutowski, Warszawa 2016.
Naworski J.P., Problematyka przerwy biegu przedawnienia na skutek uznania niewłaściwego przez dłużnika będącego osobą prawną, cz. 2, „Monitor Prawniczy” 19/2004.
Niedośpiał M., Glosa do wyroku SA w Szczecinie z 17.02.2005 r., I ACa 13/05, OSA 2009/1.
Niedośpiał M., Glosa do wyroku SA w Szczecinie z 17.02.2005 r., I ACa 13/05, s. 88–89.
Pałdyna T., Przedawnienie w polskim prawie cywilnym, Warszawa 2012.
Pyziak-Szafnicka M. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Część ogólna, red. M. Pyziak-Szafnicka, P. Księżak, Warszawa 2014.
Pyziak-Szafnicka M., Uznanie długu, Warszawa 1996.
Radwański Z., Olejniczak A., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2017.
Radwański Z., Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2009.
Rudnicki S., Trzaskowski R. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna, red. J. Gudowski, Warszawa 2014.
Sobolewski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna. Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny. Prawo o notariacie (art. 79–95 i 96–99), red. K. Osajda, Warszawa 2017.
Sporek F. [w:] A. Stępień-Sporek, F. Sporek, Przedawnienie i terminy zawite, Warszawa 2009.
Stępień-Sporek A., Kilka uwag o uznaniu niewłaściwym, „Gdańskie Studia Prawnicze” 2010, t. XIV.
Szpunar A., Wpływ uznania roszczenia na bieg przedawnienia, „Nowe Prawo” 1937/7–8.
Wilejczyk M., Zagadnienia etyczne części ogólnej prawa cywilnego, Warszawa 2014.
Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2018.
Wolter A., Uznanie roszczenia a przedawnienie i terminy zawite, „Nowe Prawo” 1960/11.
Wójcik S., Zagadnienia etyczne przedawnienia roszczeń [w:] Z zagadnień cywilnego prawa materialnego i procesowego. Księga pamiątkowa ku czci Profesora J. Ignatowicza, red. M. Sawczuk, Lublin 1988.
Zakrzewski P. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Część ogólna (art. 1–125), red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2018.
