Karol Weitz – profesor nauk prawnych, Uniwersytet Warszawski, sędzia Sądu Najwyższego
ORCID 0000-0003-0408-5374
Przyczyny odrzucenia powództwa
Autor podejmuje kwestię, czy określenie przyczyn odrzucenia pozwu w przepisach prawa procesowego cywilnego jest wyczerpujące. Zajmuje w tym zakresie stanowisko negatywne i proponuje dokonanie stosownej zmiany legislacyjnej.
Słowa kluczowe: powództwo, odrzucenie, niedopuszczalność procesu cywilnego
prof. Karol Weitz – professor of law, Warsaw University, the Supreme Court justice
ORCID 0000-0003-0408-5374
Grounds for claim rejection
The author raises the question whether the definition of the grounds for the rejection of a claim in the provisions of the Polish civil procedural law is exhaustive. He takes a negative stance in this respect and proposes to introduce an appropriate amendment.
Keywords: claim, rejection, inadmissibility of civil proceedings
Bibliografia/References
Allerhand M., Glosa do orzeczenia Sądu Najwyższego z 2.03.1937 r., C. II. 2512/36, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 1938/16.
Allerhand M., Jurysdykcja krajowa [w:] Polska procedura cywilna. Projekty referentów z uzasadnieniem, t. 1, Warszawa 1928.
Allerhand M., Kodeks postępowania cywilnego, t. 1, Lwów, b.r.w.
Allerhand M., Postępowanie w pierwszej instancji aż do wydania orzeczenia z wyłączeniem postępowania dowodowego [w:] Polska procedura cywilna. Projekty referentów z uzasadnieniem, t. 1, Warszawa 1928.
Allerhand M., Sądowe dochodzenie roszczeń niezupełnych, „Polski Proces Cywilny” 1939/7-8.
Błaszczak Ł., Znaczenie interesu prawnego w poszukiwaniu ochrony prawnej w procesie cywilnym na przykładzie poszczególnych rodzajów powództw [w:] Ius est a iustitia appellatum. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Wiśniewskiemu, Warszawa 2017.
Braun J., Lehrbuch des Zivilprozeßrechts, Tübingen 2014.
Broniewicz W., Interes prawny przy powództwie o zasądzenie, „Zeszyty Naukowe UŁ” 1964, t. 37.
Broniewicz W., Legitymacja procesowa, Łódź 1963.
Broniewicz W., Marciniak A., Kunicki I., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2020.
Broniewicz W., Normy, przesłanki i zarzuty jurysdykcyjne w procesie cywilnym, „Studia Prawno-Ekonomiczne” 1969/2.
Broniewicz W., Pojęcie legitymacji procesowej [w:] Studia z procesu cywilnego, red. K. Korzan, Katowice 1986.
Broniewicz W., Pozew i powództwo (analiza pojęć), „Państwo i Prawo” 1976/1–2.
Broniewicz W., Recenzja podręcznika J. Jodłowskiego, Z. Resicha, Postępowanie cywilne, Warszawa 1979, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, s. 481, „Palestra” 1980/10.
Broniewicz W., Warunki uwzględnienia powództwa, „Państwo i Prawo” 2003/3.
Broniewicz W., Zdolność sądowa i legitymacja procesowa w projekcie k.p.c., „Państwo i Prawo” 1960/11.
Brunner A., Gasser D., Schwander I. (red.), Schweizerische Zivilprozessordnung (ZPO). Kommentar, Zürich. St. Gallen 2016.
Fasching H.W., Lehrbuch des österreichischen Zivilprozeßrechts, Wien 1990.
Feller B., Kodeks postępowania cywilnego z orzecznictwem, Kraków 1937.
Fierich X., Postępowanie przed sądami okręgowemi [w:] Polska procedura cywilna. Projekty referentów z uzasadnieniem, t. 1, Warszawa 1928.
Fierich X., Projekty polskiej procedury cywilnej w oświetleniu nauki o stosunku procesowym, „Palestra” 1924/8–9.
Fierich X., Strony i ich zastępcy [w:] Polska procedura cywilna. Projekty referentów z uzasadnieniem, t. 1, Warszawa 1928.
Gaul F., Die Entwicklung der Rechtskraftlehre seit Savigny und der heutige Stand [w:] Festschrift für Werner Flume zum 70. Geburtstag, t. 1, Köln 1978.
Gołąb A., Umorzenie postępowania w procesie cywilnym, Warszawa 2020.
Gołąb S., Strona procesowa w kodeksie postępowania cywilnego, „Czasopismo Prawnicze i Ekonomiczne” 1939/1–6.
Gołąb S., Zarys polskiego procesu cywilnego, Kraków 1932.
Gottl A., Ungarische Zivilprozeβordnung, Wien 1911.Grzegorczyk P., Immunitet państwa w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2010.
Góra-Błaszczykowska A. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, Warszawa 2016.
Grzegorczyk P., Legitymacja procesowa – pojęcie, funkcje i reżim procesowy, „Przegląd Sądowy” 2020/2.
Grzegorczyk P., Reżim procesowy immunitetu państwa w postępowaniu cywilnym, „Przegląd Sądowy” 2010/1.
Halpern F., Istota powagi rzeczy osądzonej (dokończenie), „Polski Proces Cywilny” 1938/7–8.
Hroboni J., Art. 3 k.p.c. a § 228 austr. proc. cyw. (szkic porównawczy), „Przegląd Sądowy” 1931/8.
Hroboni J., Stosunek wzajemny powództwa o ustalenie i powództwa o świadczenie, „Polski Proces Cywilny” 1934/21–22.
Jodłowski J., Kilka uwag w związku z recenzją W. Broniewicza o podręczniku postępowania cywilnego, „Palestra” 1981/5.
Jodłowski J., Nowy etap przebudowy polskiego procesu cywilnego, Warszawa 1953.
Jodłowski J., Piasecki K. (red.), Kodeks postępowania cywilnego z komentarzem, Warszawa 1989.
Jodłowski J., Resich Z., Lapierre J., Misiuk-Jodłowska T., Weitz K., Postępowanie cywilne, Warszawa 2016.
Jodłowski J., Siedlecki W., Postępowanie cywilne. Część ogólna, Warszawa 1958.
Jonas M., Pohle R., Zivilprozeßordnung. Kommentar, t. 1, Tübingen 1938.
Konecny A. (red.), Kommentar zu den Zivilprozessgesetzen, t. 3, cz. 1, Wien 2017.
Konecny A. (red.), Kommentar zu den Zivilprozessgesetzen, t. 3, cz. 2, Wien 2018.
Kronenberger A., Das Prozeβurteil und seine Wirkungen, Würzburg 1910.
Kruszelnicki F., Proces cywilny jako stosunek prawny w świetle polskiej procedury cywilnej, „Palestra” 1931/8–9.
Krüger W., Rauscher Th. (red.), Münchener Kommentar zur Zivilprozessordnung, t. 1, München 2020.
Litauer J.J., Komentarz do procedury cywilnej, Warszawa 1933.
Misiuk T., Udział organizacji społecznych w ochronie praw obywateli w sądowym postępowaniu cywilnym, Warszawa 1972.
Miszewski W., Goldsztein S., Przedpełski W., Żywicki W., Federowicz O., Frankenstein-Sieczkowski St., Ustawa postępowania sądowego cywilnego obowiązująca w okręgach apelacyjnych warszawskim, lubelskim i wileńskim, Warszawa 1926.
Miszewski W., Proces cywilny w zarysie, Warszawa – Łódź1946.
Naziębło J., Zdolność sądowa i procesowa w projekcie kodeksu postępowania cywilnego PRL, „Zeszyty Naukowe UAM” 1957, Prawo, nr 5.
Nowakowski W., Ustawa sądowego postępowania cywilnego z dnia 20 listopada 1864 r. ze zmianami zaprowadzonemi przez Najwyżej zatwierdzone Postanowienie z dnia 19 lutego 1875 r. z objaśnieniami, cz. 2, Warszawa 1879.
Obrębski R., Zarys istoty legitymacji w procesie cywilnym, „Polski Proces Cywilny” 2017/4.
Olaś A., Umorzenie procesu cywilnego, Warszawa 2016.
Peiper L., Komentarz do kodeksu postępowania cywilnego (część pierwsza), t. 1, Kraków 1934.
Potrzobowski K., Żywicki W., Sądownictwo polubowne. Komentarz dla potrzeb praktyki, Warszawa 1961.
Protokół z posiedzeń Sekcji prawa cywilnego formalnego, odbytych w Krakowie w dniach 24 kwietnia 1922 r. i n. w sprawie Polskiej procedury cywilnej [w:] Polska procedura cywilna. Projekty referentów z uzasadnieniem, t. 2, Warszawa 1928.
Resich Z., Podmioty procesu w nowym k.p.c., „Nowe Prawo” 1966/2.
Resich Z., Przesłanki procesowe, Warszawa 1966.
Rosenberg L., Lehrbuch des deutschen Zivilprozeßrechts, Berlin 1927.
Rosenberg L., Schwab K.H., Gottwald P., Zivilprozessrecht, München 2018.
Rowiński T., Interes prawny w procesie cywilnym i w postępowaniu nieprocesowym, Warszawa 1971.
Sądowe postępowanie cywilne. Opracowano na podstawie wykładów pp. Profesorów Uniwersytetu warszawskiego oraz ustawy postępowania cywilnego, Warszawa 1926.
Schmidt A., Die neue ungarische Civilprozeβordnung, Leipzig 1911.
Siedlecki W., Glosa do orzeczenia Sądu Najwyższego z 25.06.1948 r., Po C 428/48, „Państwo i Prawo” 1949/6–7.
Siedlecki W., Glosa do postanowienia SN z 18.08.1964 r., III CR 87/64, OSPiKA 1965/9, poz. 200.
Siedlecki W., Świeboda Z., Postępowanie cywilne. Zarys wykładu, Warszawa 2004.
Siedlecki W., Zarys postępowania cywilnego, Warszawa 1968.
Simotta D.-A. [w:] W.H. Rechberger, D.-A. Simotta, Grundriss des österreichischen Zivilprozessrechts. Erkenntnisverfahren, Wien 2017.
Sperl H., Lehrbuch der Bürgerlichen Rechtspflege, t. 1, cz. 2, Wien 1928.
Spühler K., Tenchio L., Infanger D. (red.), Schweizerische Zivilprozessordnung. Basler Kommentar, Basel 2010.
Stein F., Jonas M. (red.), Kommentar zur Zivilprozessordnung, t. 1, Tübingen 2003.
Stelmachowski B., Warunki formalne i przesłanki procesowe w postępowaniu spornem według k.p.c., „Głos Prawa” 1934/10–11.
Stelmachowski B., Zarys procedury cywilnej obowiązującej na ziemiach byłego zaboru pruskiego i na Górnym Śląsku, t. 2, Poznań 1925.
Sutter-Somm Th., Schweizerisches Zivilprozessrecht, Zürich, Basel, Genf 2012.
Tarmmer H., Następcza bezprzedmiotowość procesu cywilnego, Kraków 1950.
Teixeira de Sousa M., Die Zulässigkeitsprüfung im Zivilprozess, Frankfurt am Main 2011.
Walasik M., Poddanie się egzekucji aktem notarialnym, Warszawa 2008.
Walasik M., Zakres regulacji nowego Kodeksu postępowania cywilnego [w:] Postępowanie rozpoznawcze w przyszłym Kodeksie postępowania cywilnego. Materiały Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr i Zakładów Postępowania Cywilnego w Katowicach–Kocierzu (26–29 września 2013 r.), red. K. Markiewicz, A. Torbus, Warszawa 2014.
Waligórski M., Polskie prawo procesowe cywilne. Dynamika procesu (Postępowanie), Warszawa 1948.
Waligórski M., Polskie prawo procesowe cywilne. Funkcja i struktura procesu, Warszawa 1947.
Waśkowski E., O projekcie kodeksu procedury cywilnej (strony i ich zastępcy), „Palestra” 1929/1.
Waśkowski E., Podręcznik procesu cywilnego, Wilno 1932.
Waśkowski E., Powództwo i jego zmiana, „Polski Proces Cywilny” 1935/3.
Weitz K., Charakter interesu prawnego jako przesłanki powództwa o ustalenie (art. 189 k.p.c.) [w:] Sine ira et studio. Księga jubileuszowa dedykowana Sędziemu Jackowi Gudowskiemu, Warszawa 2016.
Weitz K., Jurysdykcja krajowa w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2005.
Weitz K., Nadużycie „prawa” procesowego cywilnego, „Polski Proces Cywilny” 2020/1.
Weitz K., Recenzja książki M. Teixeira de Sousa, Die Zulässigkeitsprüfung im Zivilprozess, Frankfurt am Main 2011, Peter Lang, ss. 102, „Polski Proces Cywilny” 2011/4.
Wengerek E., Powództwo o ustalenie, „Ruch Prawniczo-Ekonomiczny” 1959/1.
Włodyka S., Podmiotowe przekształcenie powództwa, Warszawa 1968.
Wolwiak I., Zakończenie postępowania rozpoznawczego, Warszawa 2019.
Wiśniewski T., Immunitet parlamentarny z punktu widzenia przepisów kodeksu postępowania cywilnego [w:] Aurea praxis, aurea theoria. Księga Pamiątkowa ku czci Profesora Tadeusza Erecińskiego, red. J. Gudowski, K. Weitz, t. 1, Warszawa 2011.
Zedler F., Glosa do wyroku SN z 27.07.2018 r., V CSK 384/17, OSP 2019/6, poz. 56.
Zedler F., Recenzja książki T. Misiuk, Udział organizacji społecznych w ochronie praw obywateli w sądowym postępowaniu cywilnym, Warszawa 1972, PWN, ss. 249, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1973/3.
Joanna Derlatka – doktor nauk prawnych, adiunkt w Zakładzie Prawa Cywilnego, Prawa Postępowania Cywilnego i Prawa Pracy na Wydziale Prawa i Nauk Społecznych Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, adwokat
ORCID 0000-0002-2633-4151
Ustalenie zasadności lub wysokości świadczenia przy zastosowaniu wiadomości specjalnych w postępowaniu uproszczonym
Ustawą z 4.07.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw wprowadzono szereg doniosłych zmian w zakresie przeprowadzania dowodów w postępowaniu uproszczonym. W niniejszym opracowaniu przedstawiono istotę oraz skutki reformy objętej art. 5057 Kodeksu postępowania cywilnego. W poprzednim stanie prawnym w przypadku uznania, że sprawa jest szczególnie zawiła lub jej rozstrzygnięcie wymaga wiadomości specjalnych, sąd rozpoznawał ją z pominięciem przepisów o postępowaniu uproszczonym. Nowelizacja zakłada uchylenie tego rozwiązania oraz wprowadza doniosłe zmiany w postępowaniu dotyczącym spraw drobnych i nieskomplikowanych. Dowód z opinii biegłego zyskał charakter fakultatywny, zależny od oceny sądu oraz od kosztowności tej opinii. Należy zatem przypuszczać, że kryteria zasięgania opinii biegłych w postępowaniu uproszczonym zostaną ukształtowane w praktyce stosowania nowych przepisów.
Słowa kluczowe: postępowanie uproszczone, proces zwykły, dowód z opinii biegłego, wiadomości specjalne, nowelizacja
dr Joanna Derlatka – assistant professor at the Faculty of Law and Social Sciences, Department of Civil Law, Civil Proceedings and Labour Law, Jan Kochanowski University in Kielce, advocate
ORCID 0000-0002-2633-4151
Ascertaining the legitimacy or the benefit amount using special knowledge in simplified proceedings
The Act of 4 July 2019 about the amendment of the Act – Code of Civil Procedure and some other acts, amended many provisions on evidence in simplified proceedings. The analysis focuses on the presentation and assessment of the effects of amendments contained in the Art. 5057 § 1–2 of the Polish Code of Civil Procedure. In the previous legal settings, if the court decided that the case was particularly complex or that special knowledge was required to resolve it, the court continued to hear the case without reference to the provisions of simplified proceedings. The amendment assumes the repeal of this solution and introduces new significant changes in proceedings regarding small and simple matters. The evidence from an expert opinion is currently optional and depends on the court’s assessment and the expert opinion costs. Thus it seems that the criteria for admissibility of the evidence from an expert opinion in the simplified proceedings will be shaped by legal practice.
Keywords: simplified proceedings, ordinary process, the evidence from an expert opinion, special knowledge, amendment
Bibliografia/References
Allerhand M., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Lwów 1932.
Cieślak S., Postępowania przyspieszone w procesie cywilnym. Zarys postępowania nakazowego, upominawczego i uproszczonego, Warszawa 2004.
Cieślak S. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom IA. Art. 1–42412 , red. A. Góra-Błaszczykowska, Warszawa 2020.
Derlatka J., Świadek – ekspert na tle projektowanych przepisów o dowodach w postępowaniu uproszczonym, „Monitor Prawniczy” 2019/7.
Derlatka J., Wątpliwości co do stanu psychicznego świadka w postępowaniu cywilnym i karnym – uwagi komparatystyczne, „Monitor Prawniczy” 2020/22.
Feliga P. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom I. Art. 1–50539 , red. T. Szanciło, Warszawa 2019.
Flejszar R., Postępowania przyspieszone po zmianach wprowadzonych nowelizacją KPC z 4.7.2019 r., „Monitor Prawniczy” 2019/21.
Gil I., Gil P., Dowodzenie w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2019.
Górski K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Komentarz. Art. 1–50539. Tom I, red. T. Szanciło, Warszawa 2019.
Gudowski J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. T. II. Komentarz. Księga pierwsza. Postępowanie rozpoznawcze, red. T. Ereciński, Warszawa 2012.
Harla A.G., Postulat sprawności postępowania cywilnego a kwestia jego szybkości (art. 6 k.p.c.) [w:] Kodeks postępowania cywilnego z perspektywy pięćdziesięciolecia jego obowiązywania, red. E. Marszłkowska-Krześ, I. Gil, Ł. Błaszczak, Warszawa 2016.
Jagieła J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komornicy sądowi. Koszty sądowe w sprawach cywilnych. Dochodzenie roszczeń w postępowaniu grupowym. Przepisy przejściowe. Komentarz do zmian, tom I, red. T. Zembrzuski, Warszawa 2020.
Jankowski J., Postępowanie uproszczone, „Monitor Prawniczy” 2000/10.
Jarocha A., Wiadomości specjalne jako przedmiot dowodu z opinii biegłych [w:] Prawo wobec wyzwań współczesności, t. 6, red. B. Guzik, N. Buchowska, P. Wiliński, Poznań 2010.
Karolczyk B., Koncentracja materiału dowodowego w postępowaniu cywilnym przed sądem pierwszej instancji, Warszawa 2013.
Klich A., Dowód z opinii biegłego w postępowaniu cywilnym. Biegły lekarz, Warszawa 2016.
Kłos M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom II. Art. 2051–42412 , red. A. Marciniak, Warszawa 2019.
Manowska M., Postępowanie uproszczone, „Prawo Spółek” 2000/9.
Manowska M., Postępowanie uproszczone w procesie cywilnym, Warszawa 2001.
Olaś A., Postępowanie uproszczone po zmianach wprowadzonych na mocy ustawy z 4.7.2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw [w:] Reforma czy kolejna nowelizacja? Uwagi na tle ustawy z 4.7.2019 r. zmieniającej KPC, red. P. Rylski,Warszawa 2020.
Peiper L., Komentarz do Kodeksu postępowania cywilnego. Część pierwsza. Tom I. Art. 1–392 , Kraków 1934.
Resich Z., Uproszczenie postępowania dowodowego w świetle prawa cywilnego procesowego Polski i innych krajów socjalistycznych, „Nowe Prawo” 1987/7–8.
Rutkowska-Ząbczyk E. [w:] Dowody w postępowaniu cywilnym, red. Ł. Błaszczak, K. Markiewicz, E. Rutkowska-Ząbczyk, Warszawa 2010.
Telenga P. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Tom I. Komentarz do art. 1−729 , red. A. Jakubecki, Warszawa 2017.
Weitz K., Sprawy o roszczenia wynikające z umów w rozumieniu art. 5051 pkt 1 KPC, „Palestra” 2010/7–8.
Zborowska P., Postępowanie uproszczone w świetle projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw z 8.01.2019 r. [w:] Postępowanie cywilne – wprowadzone i projektowane zmiany 2019, red. G. Jędrejek, S. Kotas, F. Manikowski, Warszawa 2019.
Marek Szymanowski – sędzia Sądu Apelacyjnego w Białymstoku
ORCID: 0000-0001-8671-6314
Zainteresowany i inna osoba – jako strony w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych
Postępowanie odrębne w sprawach ubezpieczeniowych, mimo że jest postępowaniem procesowym, cechuje się wieloma różnicami w stosunku do procesu. Różnice dotyczą: braku drogi sądowej w tych sprawach do czasu wydania decyzji, chwili wydania decyzji, z jakiej stan rzeczy sąd bierze za podstawę swego wyroku (nie zaś chwili zamknięcia rozprawy), odmiennego rozumienia substratu zaskarżenia, ograniczenia powagi rzeczy osądzonej. Specyfika tego postępowania odrębnego przekłada się także na konstrukcje stron w tym postępowaniu, które zostały zasadniczo wymienione w art. 47711 § k.p.c.: ubezpieczony, zainteresowany, inna osoba, organ rentowy. Artykuł koncentruje się na analizie i syntezie dorobku doktryny i orzecznictwa dotyczącej zainteresowanego oraz innej osoby, a zwłaszcza zainteresowanego jako stron tego postępowania, których rozumienie często rodzi problemy w praktyce. W artykule dostrzeżono związek instytucji zainteresowanego w sprawach z zakresu ubezpieczeń z instytucją zainteresowanego w postępowaniu nieprocesowym, a co za tym idzie, możliwość wykorzystania dorobku doktryny i orzecznictwa postępowania nieprocesowego w sprawach ubezpieczeniowych, za czym zdecydowanie opowiada się autor.
Słowa kluczowe: strony w sprawach z zakresy ubezpieczeń społecznych, inna osoba, zainteresowany, postępowanie nieprocesowe
Marek Szymanowski – judge of the Court of Appeal in Białystok
ORCID: 0000-0001-8671-6314
The interested person and the other person as the parties in social security matters
Despite the fact that they are contentious proceedings, the separate proceedings in social security matters differ substantially from normal proceedings. The differences relate to: (i) the lack of the court legal action before issuing the decision, (ii) establishing the actual state of affairs at the time of issuing the decision (and not the time of trial closing), (iii) the mode of comprehending the subject matter to appeal, (iv) the limitation of the significance of res judicata. The character of the separate proceedings in social security matters impacts the construction of the parties in this proceedings, who are basically enumerated in article 47711 § 1 of the Polish Code of Civil Procedure: the insured person, the interested person, the other person and the pension authority. The article focuses on the analysis and synthesis of the acquis of the doctrine and the judicature relating to the other person and especially to the interested person, that frequently evokes problems in practice. There is the connection between the interested person in social security matters and the interested person in non-contentious proceedings. Consequently the author supports the opinion that it creates the possibility of using the acquis of the doctrine and the judicature to non-contentious proceedings in social security matters.
Keywords: parties in social security matters, the other person, the interested person, non-contentious proceedings
Bibliografia/References
Antonów K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie w odrębne w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Komentarz,red. K.Antonów, A. Jabłoński, Warszawa 2014.
Antonów K., Sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych. Pojęcie oraz właściwości postępowań przedsądowych i ochrony cywilnosądowej, Warszawa 2011, LEX.
Broniewicz W., Marciniak A., Kunicki I., Postępowanie cywilne w zarysie, Warszawa 2016.
Cholewa M., Glosa do wyroku SN z 8.12.2000 r., II UKN 128/00, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2003/3, poz. 30.
Cholewa-Klimek M., Postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych – strona postępowania – nieważność postępowania bez udziału zainteresowanych. Glosa do wyroku SN z dnia 6 stycznia 2009 r., I UK 157/08, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2011/5, poz. 51.
Cholewa-Klimek M., Postępowanie sądowe w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, Warszawa 2006.
Flaga-Gieruszyńska K., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Zieliński, Warszawa 2012.
Gapska E., Studzińska J., Postępowanie nieprocesowe, Warszawa 2015.
Gonera K., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, red. K. Piasecki, A. Marciniak, Warszawa 2014.
Gudowska B, Zainteresowany, czyli kłopot (uwagi o art. 47711 k.p.c.) [w:] Aurea praxis. Aurea theoria. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Tadeusza Erecińskiego, t. 1, red. J. Gudowski, K. Weitz, Warszawa 2011, LEX.
Gudowski J.[w:] Kodeks postepowania cywilnego. Komentarz. Postępowanie rozpoznawcze, postępowanie zabezpieczające, t. 4, red T. Ereciński Warszawa 2016.
Kolasiński K., Rozpoznawanie spraw zakresu ubezpieczeń społecznych, Warszawa 1989.
Kolasiński K., Rozstrzygnie sporów o świadczenie z ubezpieczenie społecznego, Warszawa 1978.
Korzon K., Postępowanie nieprocesowe, Warszawa 1987.
Manowska M., Postępowanie odrębne w procesie cywilnym, Warszawa 2003.
Mejka A., Nieważność postępowania z uwagi na pozbawienie strony możności obrony swych praw – niewzięcie przez zainteresowanego udziału w sprawie rozpoznawanej w postępowaniu nieprocesowym, LEX nr 182705.
Moszczyńska U., Strony postępowania odrębnego w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, rozprawa doktorska, Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań 2018.
Romańska M., Kodeks postępowania administracyjnego – Komentarz, red. H. Knysiak-Molczyk, Warszawa 2015.
Rylski P., Zainteresowany w postępowaniu w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych – założenia konstrukcyjne na tle ogólnych założeń postępowania cywilnego, „Przegląd prawa i administracji” 2017/CIX.
Rylski P., Uczestnik postępowania nieprocesowego – zagadnienia konstrukcyjne, Warszawa 2017.
Sanetra W., Postępowanie w sprawach emerytalno-rentowych w orzecznictwie Sądu Najwyższego. Procedury w ubezpieczeniach emerytalnym i rentowym. Polskie Stowarzyszenie Ubezpieczenia Społecznego, Gniezno 2008.
Spyt R., Zainteresowany jako strona postępowania w sprawach o ustalenie podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne [w:] Z aktualnych zagadnień prawa pracy i zabezpieczeń społecznych. Księga jubileuszowa Profesora Waleriana Sanetry, red. B. Cudowski, J. Iwulski, Białystok 2013.
Stefańska E. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 1, red. A. Adamczuk, P. Prus, M. Radwan, M. Sieńko, M. Manowska, Warszawa 2015.
Szymanowski M., Stan rzeczy jako podstawa orzeczenia w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych, „Polski Proces Cywilny” 2017/1.
Weitz K. [w:] Postępowania sądowe w sprawach gospodarczych, red. Wiśniewski, Warszawa 2007.
Zieliński A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. 2, red. J. Jodłowski, K. Piasecki, Warszawa 1989.
Dominik Hincz – doktorant w Akademii Leona Koźmińskiego, radca prawny
Jurysdykcja krajowa w sprawach dotyczących transgranicznej umowy gwarancji ubezpieczeniowej w świetle rozporządzenia 1215/2012
Niniejszy artykuł poświęcono zagadnieniu podstaw jurysdykcji sądów polskich w sporach dotyczących umowy gwarancji ubezpieczeniowej zawartej z podmiotem zagranicznym, posiadającym siedzibę w innym państwie członkowskim. Zasadniczym przedmiotem analizy są przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 z 12.12.2012 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych dotyczące ogólnych łączników jurysdykcyjnych, umowy jurysdykcyjnej oraz jurysdykcji w sprawach dotyczących ubezpieczenia oraz związane z nimi orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Celem artykułu jest weryfikacja dopuszczalności zastosowania przepisów rozporządzenia do sporów dotyczących umowy transgranicznej gwarancji ubezpieczeniowej oraz wskazanie potencjalnych zagrożeń dla beneficjentów. W ocenie autora istnieje bowiem możliwość, że w określonych konfiguracjach faktycznych nie będzie występował żaden łącznik jurysdykcyjny uzasadniający rozpoznanie sprawy przez sąd państwa siedziby beneficjenta.
Słowa kluczowe: gwarancja ubezpieczeniowa, jurysdykcja, umowa prorogacyjna, miejsce świadczenia usług, spór
Dominik Hincz – PhD student at Leon Koźmiński Academy, legal counsel
Jurisdiction of courts in matters relating to cross-border insurance bonds in the light of Regulation No 1215/2012
This article discusses the issue of potential grounds for jurisdiction of Polish courts in matters relating to an insurance bond agreement concluded with an entity seated in another Member State of the European Union. The main subject of analysis encompasses the provisions of Regulation (EU) No. 1215/2012 of the European Parliament and of the Council of 12 December 2012 on jurisdiction and the recognition and enforcement of judgments in civil and commercial matters, regarding the general grounds for jurisdiction, the choice-of-court agreement and the jurisdiction in insurance matters, as well as the related jurisprudence of the Court of Justice of the European Union. The purpose of this article is to determine the applicability of the provisions of Regulation No 1215/2012 in disputes relating to cross-border insurance bonds, and to indicate potential risks for the beneficiaries of such bonds. In the author’s opinion, it is possible that under certain circumstances there might be no provision in the Regulation that would constitute grounds for the jurisdiction of the court of the Member State where the beneficiary’s registered seat is located.
Keywords: insurance bonds, jurisdiction, dispute, choice-of-court agreement, provision of services
Bibliografia/References
Andrzejczuk B., Heropolitańska I., Gwarancje bankowe i ubezpieczeniowe, Warszawa 2006.
Ciszewski J., Grzegorczyk P., Weitz K., Ereciński T., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom VI. Międzynarodowe postępowanie cywilne. Sąd polubowny (arbitrażowy), LEX 2017.
Fras M. [w:] Międzynarodowe prawo handlowe. System Prawa Handlowego Tom 9, red. W. Popiołek, Warszawa 2013.
Fuchs D., Właściwość miejscowa sądu polskiego w przypadku sporów z gwarancji ubezpieczeniowej, „Monitor Prawniczy” 2012/12.
Golak M.W., Jurysdykcja w sprawach roszczeń o naprawienie szkody wyrządzonej wykonaniem zabezpieczenia w rozporządzeniu (UE) nr 1215/2012, „Przegląd Prawniczy Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza” 2016/6.
Gołaczyński J., Jurysdykcja, uznawanie orzeczeń sądowych oraz ich wykonywanie w sprawach cywilnych i handlowych. Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 1215/2012. Komentarz, LEX 2015.
Grzegorczyk P., Nowy fundament europejskiego prawa procesowego cywilnego: jurysdykcja krajowa, zawisłość sprawy oraz uznawanie i wykonywanie orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych według rozporządzenia Rady i Parlamentu Europejskiego nr 1215/2012 (Bruksela Ia) (część I), „Polski Proces Cywilny” 2014/06.
Grzegorczyk P., Umowy jurysdykcyjne w sprawach cywilnych i handlowych w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w latach 2013–2018, „Przegląd Sądowy” 2019/7–8.
Hackspiel S., Podstawy jurysdykcji, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1999/4.
Hau W., Der Vertragsgerichtsstand zwischen judizieller Konsolidierung und legislative Neukonzeption, „Praxis des internationalen Privat- und Verfahrensrechts” 2000/5.
Koch A. [w:] System prawa prywatnego. Prawo zobowiązań – część szczegółowa. Tom 8, red. J. Panowicz-Lipska, Warszawa 2011.
Kondek J., Jednostronny czy umowny charakter gwarancji bankowej?, „Przegląd Prawa Handlowego” 2012/11.
Kropka M., Pojęcie umowy ubezpieczenia w świetle przepisów wspólnotowych dyrektyw ubezpieczeniowych, „Problemy Prawa Prywatnego Międzynarodowego” 2007/1.
Kudła J., Jurysdykcja krajowa w sprawach dotyczących ubezpieczeń według rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1215/2012 – Autoreferat, Warszawa 2018, http://zembrzuski.eu/wp-content/uploads/2018/09/Autoreferat-rozprawy-doktorskiej_Jacek-Kud%C5%82a_2018_9_19.pdf.
Kukiełka J., Ubezpieczyciel jako gwarant, „Prawo Asekuracyjne”1995/3.
Kwieciński T., Pokrzywniak J., Jarus P., Wstrzymanie realizacji gwarancji ubezpieczeniowej lub bankowej na podstawie postanowienia sądowego, „Wiadomości Ubezpieczeniowe” 2015/2.
Pilich M., Rylski P., Weitz K., Przegląd orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z zakresu europejskiego prawa procesowego cywilnego (2015–2016) — rozporządzenie nr 44/2001 i rozporządzenie nr 1215/2012, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2017/3.
Płaziuk J., Jurysdykcja krajowa dla rozpoznania roszczeń ze stosunków umownych (art. 7 rozporządzenia nr 1215/2012), „Europejski Przegląd Sądowy” 2020/4.
Rylski P., Weitz K., Wołodkiewicz B., Przegląd orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z zakresu europejskiego prawa procesowego cywilnego (2017–2018) — rozporządzenie nr 44/2001 i rozporządzenie nr 1215/2012, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2019/3
Skibińska E., Jurysdykcja szczególna, „Monitor Prawniczy” 2010/8.
Stenko P., Forma umów jurysdykcyjnych w świetle rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001, „Polski Proces Cywilny” 2011/2.
Stenko P., Ustalanie jurysdykcji sądów państwa miejsca wykonania zobowiązania na podstawie umowy bez odwołania się do prawa właściwego, „Polski Proces Cywilny” 2014/1.
Sznajder K., Jurysdykcja szczególna w zakresie zobowiązań umownych (art. 5 pkt 1 rozporządzenia nr 44/2001 i art. 5 pkt 1 konwencji lugańskiej z 1988 r.), Katowice 2007.
Sznajder K., Pojęcie umowy i roszczenia wynikającego z umowy na tle regulacji europejskich dotyczących jurysdykcji, uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2005/2.
Torbus A., Jurysdykcyjny łącznik forum executionis contractus w rozporządzeniu nr 44/2001, „Europejski Przegląd Sądowy” 2008/7.
Torbus A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Tom IV. Komentarz. Art. 1096–1217 , red. A. Marciniak, Legalis 2017.
Torbus A., Umowa jurysdykcyjna w systemie międzynarodowego postępowania cywilnego, Toruń 2012.
Tracz G. [w:] Encyklopedia prawa bankowego, red. W. Pyzioł, Warszawa 2000.
Tynel A., Funk J., Chwalej W., Międzynarodowe prawo handlowe, red. M. Pazdan, Warszawa 2002.
Weitz K., Europejskie prawo procesowe cywilne [w:] Stosowanie prawa Unii Europejskiej przez sądy, red. A. Wróbel, Kraków 2005.
Weitz K., Jurysdykcja krajowa oraz uznawanie i wykonywanie orzeczeń w sprawach cywilnych i handlowych w świetle prawa wspólnotowego, „Kortowski Przegląd Prawniczy” 2004/1.
Wolski D., Jurysdykcja właściwa dla umów oraz deliktów i quasi-deliktów w świetle rozporządzenia 44/2001 (Bruksela I): wybrane zagadnienia, „Problemy Współczesnego Prawa Międzynarodowego, Europejskiego i Porównawczego” 2011/9.
Zatorska J., Komentarz do rozporządzenia nr 1215/2012 w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych, LEX 2015.
Piotr Pogonowski – profesor nauk prawnych, Społeczna Akademia Nauk w Łodzi
ORCID: 0000-0002-0086-6635
Efektywne postępowanie cywilne. Uwagi wstępne na tle ekonomicznej analizy prawa – cz. 2
W drugiej części artykułu Autor wskazuje na węzłowe, systemowe i praktyczne zagadnienia związane z aplikacją ekonomicznej analizy prawa postępowania cywilnego. Autor zaznacza, że w kontekście założeń nurtu ekonomicznej analizy prawa prawo postepowania cywilnego, jako „forma” wykonalności norm prawa materialnego, należy traktować jako jeden z filarów jego skuteczności, a więc także skuteczności – efektywności realizacji prawa do sądu. W tym zakresie kluczową rolę odgrywa dobry sędzia, stosujący (i rozumiejący skutki, także ekonomiczne) „dobre” , sprawiedliwe, prawo w sprawiedliwej procedurze. Sprawiedliwość musi być efektywna, a efektywność – sprawiedliwa.
Słowa kluczowe: postępowanie cywilne, efektywność, prawo do skutecznego wymiaru sprawiedliwości, ekonomiczna analiza prawa (law and economics)
prof. Piotr Pogonowski – professor of law, Academy of Social Sciences in Łódź
ORCID: 0000-0002-0086-6635
Efficient civil procedure. Preliminary remarks in the light of the economic law analysis – part 2
In the second part of the article, the author indicates the crucial, systemic and practical issues related to the application of economic analysis of civil procedure law. The author emphasizes that in the context of the assumptions of the economic analysis of law, the law of civil procedure, as a “form” of the enforceability of the norms of substantive law, should be treated as one of the pillars of its effectiveness and thus also effectiveness - the effectiveness of exercising the right to a fair trial. In this respect, a ”good judge” plays a key role, applying (and understanding i.a. economic effects of) “good”, fair law in a fair procedure. Justice must be effective and efficiency must be fair.
Keywords: civil procedure, efficiency, right to effective justice, economic analysis of law (law and economics)
Bibliografia/References
Andrews N., English civil justice and remedies: Progress and challenges, Tokio 2007.
Baur F., Prawa strony i obowiązki sędziego w procesie cywilnym, tł. J. Sobkowski, ,,Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 1979/4.
Baur F., Współczesne przemiany w procesie cywilnym, tł. J. Sobkowski, „Państwo i Prawo” 1973/3.
Blomayer A., Types of relief available (judicial remedies) [w:] International Encyclopedia of Comparative Law, vol. XVI – Civil procedure, chapter 4, red. M. Cappelletti, Tübingen 1982.
Bodio J., Znaczenie zasady równouprawnienia stron w procesie cywilnym, ,,Studia Iuridica Lublinensia” 2016, vol. XXV.
Bogucki O., Teoretyczne aspekty zasady prawdy materialnej w nowym modelu postępowania cywilnego, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2000/1.
Broniewicz W., Zasada kontradyktoryjności procesu cywilnego w poglądach nauki polskiej (1880 – 1980) [w:] Studia z prawa postępowania cywilnego, red. M. Jędrzejewska, T. Ereciński, Warszawa 1985.
Cappelletti M., Garth B., The protection of diffuse, fragmented and collective interests in civil litigation [w:] Effectiveness of judicial protection and constitutional order, red. W.J. Habscheid, Bielefeld 1984.
Cappelletti M., Human rights and the proceduralist`s role [w:] International perspectives on civil justice. Essays in honour of Sir Jack I.H. Jacob Q.C., London 1990.
Cappelletti M., Jolowicz J.A., Public interest parties and the active role of the judge in civil litigation [w:] Studies in comparative law, red. M. Cappelletti, Milano–New York 1975.
Chiarloni S., A comparative perspective on the crisis of civil procedure justice and on its possible remedies [w:] Procedural law on the threshold of a new millennium, red. W.H. Rechberger, Th. Klicka, Wien 2002.
Cieślak S., Formalizm postępowania cywilnego, Warszawa 2008.
Cooter R., Ulen Th., Ekonomiczna analiza prawa, red. naukowa przekładu i wprowadzenie: J. Bełdowski, K. Metelska-Szaniawska, Warszawa 2011 .
Dąbrowski M., Zasada koncentracji materiału procesowego i ciągłości rozprawy – analiza systemów prawnych – Austria, Warszawa 2018.
Dolecki H., Ciężar dowodu w procesie cywilnym, Warszawa 1998.
Dutkiewicz P., Problem aksjologicznych podstaw prawa we współczesnej polskiej filozofii i teorii prawa, Kraków 1996.
Fierich F., Środki skupienia materiału procesowego, Kraków 1928.
Fierich F.X., Nauki wstępne i rzecz o sądach cywilnych [w:] A.E. Balasits, F.X. Fierich, Nauka o sądach cywilnych i procedura cywilna, t. 1, Kraków 1898–1901.
Gapska E., Mechanizmy wspierające efektywność postępowania cywilnego [w:] Kodeks postępowania cywilnego z perspektywy pięćdziesięciolecia jego obowiązywania. Doświadczenia i perspektywy, red. E. Marszałkowska-Krześ, I. Gill, Ł. Błaszczak, Sopot 2016.
Giaro T., Rzymskie prawdy prawnicze. Eksperyment myślowy [w:] Aurea praxis aurea theoria. Księga Pamiątkowa ku Czci Profesora Tadeusza Erecińskiego, t. 2, red. J. Gudowski, K. Weitz, Warszawa 2011.
Gilles P., Rechtsangleichung in Europa Geschäftigkeit ohne Theorie? [w:] Festschrift für Kostas E. Beys, Athen 2003.
Gołąb S., Organizacja sądów powszechnych, Kraków 1938.
Gołąb S., Proces cywilny w współczesnej sytuacji gospodarczej, Kraków 1932.
Gołąb S., Skupienie i przyspieszenie w procesie cywilnym, Lwów 1937.
Góra-Błaszczykowska A., Rzetelne postępowanie przed sądem według Trybunału Konstytucyjnego [w:] Jus et Remedium. Księga Jubileuszowa Profesora Mieczysława Sawczuka, red. A. Jakubecki, J. Strzępka, Warszawa 2010.
Habscheid W.J., Europeizacja prawa cywilnego procesowego [w:] Jednolitość prawa sądowego cywilnego a jego odrębności krajowe, red. M. Sawczuk, Lublin 1997.
Jakubecki A., Kontradyktoryjność a poznanie prawdy w procesie cywilnym w świetle zmian Kodeksu postępowania cywilnego, „Przegląd Sądowy” 1998/10.
Jolowicz J.A., On the nature and purposes of civil procedural law [w:] International perspectives on civil justice. Essays in honour of Sir Jack I. H. Jacob Q.C., London 1990.
Kajkowska E., Zasada koncentracji materiału procesowego i ciągłości rozprawy – analiza systemów prawnych – Wielka Brytania, Warszawa 2018.
Karolczyk B., Koncentracja materiału procesowego w postępowaniu cywilnym przed sądem pierwszej instancji, Warszawa 2013.
Kerameus K.D., Procedural unification: the need and the limitations [w:] International perspectives on civil justice. Essays in honour of Sir Jack I. H. Jacob Q.C., London 1990.
Kern Ch., Justice between simplification and formalism: a discussion and critique of World Bank sponsored Lex Mundi project on efficiency of civil procedure, Tübingen 2007.
Klich-Rump J., Podstawa faktyczna rozstrzygnięcia sądowego w procesie cywilnym, Warszawa 1977.
Kotarbiński T., Traktat o dobrej robocie, Łódź 2019.
Kuryłowicz M., Rzymskie sentencje prawnicze o człowieku, sprawiedliwości i prawie, „Palestra” 1988/7.
Lapierre J., Prawo sądu do instruowania procesu z urzędu według Kodeksu postępowania cywilnego na tle prawnoporównawczym [w:] Symbolae Vitoldo Broniewicz dedicatae. Księga Pamiątkowa ku Czci Witolda Broniewicza, red. A. Marciniak, Łódź 1998.
Lindblom P.H., Progressive procedure: recent trends in civil procedurę reform [w:] Procedural law on the threshold of a new millennium, red. W.H. Rechberger, Th. Klicka, Wien 2002.
Lutostański K., Z badań nad pierwiastkiem prywatnym i publicznym w procesie cywilnym, Warszawa 1907.
Łazarska A., Rzetelny proces cywilny, Warszawa 2012 .
Osowy P., Wyrok zasądzający, Warszawa 2020.
Pisuliński J., Zawadzka J., Przedmowa [w:] Aksjologia prawa cywilnego i cywilnoprawna ochrona dóbr, red. J. Pisuliński, J. Zawadzka, Warszawa 2020.
Pogonowski P., Efektywne postępowanie zabezpieczające jako gwarancja efektywności wymiaru sprawiedliwości w sprawach cywilnych, ,,Przegląd Sądowy” 2021/1.
Pogonowski P., Realizacja prawa do sądu w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2005.
Pogonowski P., Tendencje zmian w polskim postępowaniu cywilnym od 1989 roku, „Roczniki Nauk Prawnych KUL” 2006/2.
Pogonowski P ., Zakaz reformationis in peius w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2004.
Resich Z., Poznanie prawdy w procesie cywilnym, Warszawa 1958.
Resich Z., Zasada dyspozycyjności i kontradyktoryjności w procesie cywilnym PRL, „Państwo i Prawo” 1957/7–8.
van Rhee C.H., Introduction [w:] European traditions in civil procedure, red. C.H. van Rhee, Antwerpen–Oxford 2005.
Sawczuk M., Naruszenie prawa do wysłuchania podstawą skargi konstytucyjnej, „Annales UMCS” Sectio G, 1997/44.
Sawczuk M., Problem aktywności stron („vigilantibus iura scripta sunt”) w postępowaniu cywilnym, „Zeszyty Naukowe UJ. Prace z wynalazczości i ochrony własności intelektualnej” 1974/1.
Sawczuk M., Teoria prawdy w prawie cywilnym (procesowym i materialnym) [w:] Studia z prawa postępowania cywilnego, red. M. Jędrzejewska, T. Ereciński, Warszawa 1985.
Sawczuk M., Uwagi o europejskim prawie sądowym cywilnym i o odrębnościach krajowego prawa sądowego [w:] Jednolitość prawa sądowego cywilnego a jego odrębności krajowe, red. M. Sawczuk, Lublin 1997.
Siedlecki W., O usprawnienie i zwiększenie efektywności sądowego postępowania cywilnego, „Nowe Prawo” 1979/4.
Siedlecki W., Przedmiot postępowania cywilnego [w:] Wstęp do systemu prawa procesowego cywilnego, red. J. Jodłowski, Wrocław – Warszawa 1974.
Stalev Z., The effects of judgments as remedies [w:] International perspectives on civil justice. Essays in honour of Sir Jack I.H. Jacob Q.C., London 1990.
Stawarska-Rippel A., Elementy publiczne w procesie cywilnym. Ewolucja a rewolucja, ,,Studia Iuridica Lublinensia” 2013, vol. XIX.
Stawarska-Rippel A., Kontradyktoryjność i inkwizycyjność w europejskiej procedurze cywilnej XIX i XX wieku, ,,Czasopismo Prawno-Historyczne” 2013/2.
Taruffo M., Legal cultures and civil justice, Pavia (b.d.w.).
Trammer H., Następcza bezprzedmiotowość procesu cywilnego, Kraków 1950.
Waligórski M., Podstawy kasacyjne procesu cywilnego w świetle różnicy pomiędzy faktem i prawem, Lwów 1936.
Waligórski M., Polskie prawo procesowe cywilne. Funkcja i struktura procesu, Warszawa 1947.
Waśkowski E., Istota procesu cywilnego, „Polski Proces Cywilny” 1936/12–13.
Waśkowski E., Podręcznik procesu cywilnego. Ustrój sądów cywilnych. Postępowanie sporne, Wilno 1932.
Waśkowski E., System procesu cywilnego. Wstęp teoretyczny. Zasady racjonalnego ustroju sadów i procesu cywilnego, Wilno 1932.
Weitz K., System koncentracji materiału procesowego według projektu zmian Kodeksu postępowania cywilnego [w:] Reforma postępowania cywilnego w świetle projektów Komisji Kodyfikacyjnej, red. K. Markiewicz, Warszawa 2011.
Wengerek E., Koncentracja materiału procesowego w postępowaniu cywilnym, Warszawa 1958.
Wiśniewski T., Kilka refleksji na temat wzajemnych zależności między prawem cywilnym materialnym i procesowym, „Polski Proces Cywilny” 2020/3.
Woolf H. Lord, Access to Justice: Interim Report (1995) i Final Report (1996), www.dca.gov.uk/civil/reportfr.htm.
Zuckerman A., Zuckerman on civil justice. Principles of practice, London 2006.
Zuckerman A.A.S., Assessment of cost and delay – a multi-national perspective [w:] Procedural law on the threshold of a new millennium, red. W.H. Rechberger, Th. Klicka, Wien 2002.
Żuławska Cz., Z historii związków prawa procesowego z materialnym – refleksje cywilisty [w:] Aurea praxis aurea theoria. Księga Pamiątkowa ku Czci Profesora Tadeusza Erecińskiego, t. 2, red. J. Gudowski, K. Weitz, Warszawa 2011.
Jerzy Pisuliński – profesor nauk prawnych, Uniwersytet Jagielloński
ORCID: 0000-0001-7529-4726
Odpowiedzialność dłużnika rzeczowego po wygaśnięciu hipoteki
W artykule omówiona została dopuszczalność pozwania przez wierzyciela hipotecznego właściciela nieruchomości obciążonej hipoteką po jej wygaśnięciu na skutek przysądzenia własności w toku egzekucji sądowej. Jeśli bowiem wierzytelność zabezpieczona hipoteką nie była stwierdzona tytułem wykonawczym (np. dlatego, że nie była wymagalna) albo gdy hipoteka mogła służyć zaspokojeniu także innych wierzytelności, które powstaną dopiero w przyszłości, sumę przyznaną w planie podziału wierzycielowi hipotecznemu pozostawia się na rachunku depozytowym Ministra Finansów (art. 1036 § 2 i art. 1038 § 1 k.p.c.). Wypłata kwoty złożonej na rachunku depozytowym może nastąpić na rzecz (byłego) wierzyciela hipotecznego na podstawie tytułu wykonawczego przeciwko (byłemu) właścicielowi nieruchomości obciążonej hipoteką, z której została przeprowadzona egzekucja. Właściciel nieruchomości może się bronić w takim postępowaniu wszystkimi zarzutami, które przysługiwałyby mu wobec wierzyciela hipotecznego (art. 73 u.k.w.h.), w tym także zarzutem, że hipoteka nie powstała lub wygasła przed przysądzeniem własności w toku egzekucji. Odpowiedzialność właściciela nieruchomości ograniczona jest wówczas do sumy złożonej na rachunku depozytowym, o czym powinien uczynić wzmiankę sąd w sentencji orzeczenia (art. 319 k.p.c.).
Słowa kluczowe: hipoteka, tytuł wykonawczy, rachunek depozytowy, egzekucja sądowa
prof. Jerzy Pisuliński – Jagiellonian University
ORCID: 0000-0001-7529-4726
Liability of the debtor in kind after mortgage expiry
The article discusses the admissibility of suing the owner of the mortgaged property by the mortgagee after its expiry as a result of the award of title in the course of court enforcement. If a claim secured by a mortgage was not confirmed by an enforceable title (e.g. because it was not due) or if the mortgage could also satisfy other claims arising only in the future, the sum awarded in the division plan to the mortgagee is maintained in the deposit account of the Minister of Finance (Art. 1036 § 2 and Art. 1038 § 1 of the Polish Code of Civil Procedure). The payment of the amount deposited in such account may be made to the (former) mortgagee under an enforceable title against the (former) owner of the mortgaged property against which enforcement has been carried out. The owner of the property may defend himself in such proceedings with all the objections that he would have against the mortgagee (Art.73 of the Polish Act on Land and Mortgage Register Books and Mortgages), including the objection that the mortgage did not arise or expire prior to awarding the property in the course of enforcement. The liability of the property owner is then limited to the sum deposited in the Minister of Finance deposit account, which should be mentioned by the court in the conclusions of the court decision (Art. 319 of the Polish Code of Civil Procedure)
Keywords: mortgage, enforceable title (enforcement order with a writ of execution), deposit account, execution (enforcement) proceedings of a court judgment
Bibliografia/References
Czech T., Wymagalność zabezpieczonej wierzytelności jako przesłanka wykonania zabezpieczenia, „Monitor Prawniczy” 2011/23.
Ereciński T. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom V. Postępowanie egzekucyjne, Warszawa 2016.
Gniewek E. (red.), System Prawa Prywatnego, t. 4, Prawo rzeczowe, Warszawa 2012.
Gniewek E., Współczesny model hipoteki - zasadnicze zręby konstrukcji, „Monitor Prawniczy” 2011/4.
Gołaczyński J. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Komentarz, LEX 2012.
Jankowski J. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Tom II. Komentarz. Art. 730–1217, Warszawa 2019.
Kućka M., Pisuliński J., Przyborowski Ł., Swaczyna B., Hipoteka po nowelizacji. Komentarz, red. J. Pisuliński, Warszawa 2011.
Marciniak A. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Tom IV. Komentarz. Art. 730–10951, Warszawa 2020.
Pisuliński J., Hipoteka kaucyjna, Kraków 2002.
Przyborowski Ł., Proces hipoteczny i obrona właściciela nieruchomości. Wybrane zagadnienia w świetle orzecznictwa, „Monitor Prawa Bankowego” 2020/5.
Romańska M., Leśniak O., Postępowanie zabezpieczające i egzekucyjne. Komentarz, Warszawa 2016.
Roszkowski R., Brak tytułu wykonawczego dla wierzytelności zabezpieczonej hipoteką kaucyjną a udział w podziale sumy z egzekucji, „Monitor Prawniczy” 2008/22, dodatek.
Stec M. (red.), System prawa handlowego, t. 5A, Prawo umów handlowych, Warszawa 2020.
Zofia Kubicka-Grupa – Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
ORCID: 0000-0003-3042-8393
Miejsce zwykłego pobytu niemowlęcia i dziecka w wieku poniemowlęcym. Glosa do wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 28.06.2018 r., C-512/17, HR
Miejsce zwykłego pobytu dziecka stanowi w rozporządzeniu Bruksela IIa podstawę jurysdykcji krajowej w sprawach z zakresu odpowiedzialności rodzicielskiej. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 28.06.2018 r., w sprawie C-512/17, HR, po raz kolejny dokonał wykładni tego pojęcia, tym razem w odniesieniu do niemowlęcia oraz dziecka w wieku poniemowlęcym. Trybunał podkreślił pierwszorzędne znaczenie faktycznego przebywania dziecka w danym kraju dla ustalenia jego miejsca zwykłego pobytu. Inne elementy, takie jak: miejsce pobytu jego opiekunów, więzy kulturowe i obywatelstwo dziecka, czy zamiar rodziców osiedlenia się wraz z dzieckiem w innym państwie, nie mogą przeważać nad faktycznym przebywaniem. Glosa ma charakter aprobujący. Zawiera również dodatkowe argumenty na poparcie stanowiska zajętego przez TSUE w omawianym wyroku.
Słowa kluczowe: miejsce zwykłego pobytu dziecka, Bruksela IIa, Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, odpowiedzialność rodzicielska, jurysdykcja krajowa
Zofia Kubicka-Grupa – Faculty of Law and Administration, Adam Mickiewicz University in Poznań
ORCID: 0000-0003-3042-8393
Habitual residence of an infant and a toddler. A commentary on the judgement of the Court of Justice of the European Union of 28 June 2018, in case C-512/17, HR
According to Brussels IIbis Regulation, habitual residence of a child is the primary ground of jurisdiction in parental responsibility cases. In the judgement of 28 June 2018, in case C-512/17, HR, the Court of Justice of the European Union has once again interpreted this concept, this time in reference to an infant and a toddler. The Court emphasized that the factual stay of a child in a given country is of primary importance in determining its habitual residence. Other elements, such as: its guardians habitual residence, cultural ties and citizenship of the child, or even an intention of parents to settle with a child in another country, may not prevail over the factual stay. The commentary approves the CJEU judgement and adds some more arguments supporting the position taken by the Court.
Keywords: habitual residence of a child, Brussels IIbis, Court of Justice of the European Union, parental responsibility, national jurisdiction
Bibliografia/References
Beamont P.R., McEleavy P.E., The Hague Convention on International Child Abduction, New York 1999.
Bobrzyńska O., Mostowik P., Zwykły pobyt dziecka jako podstawa jurysdykcji krajowej oraz łącznik kolizyjny, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego” 2014/821, s. 509–550.
Boyde D., Bee H., Psychologia rozwoju człowieka, Poznań 2008.
Clive E.M., The concept of habitual residence,„The juridical Review” 1997/3.
Gujska B., Przemoc wobec dziecka w postaci jego izolacji od drugoplanowego rodzica jako przedmiot opiniowania psychologicznego w prawach rodziców rywalizujących o opiekę nad dziećmi i kontynuacja tej formy przemocy jako niezamierzony skutek niektórych strategii opiniodawczych – replika do artykułu Alicji Czeredereckiej „Rodzinne Ośrodki Diagnostyczno-Konsultacyjne na cenzurowanym”, „Rodzina i Prawo” 2013/26–27, s. 68–84.
Harwas-Napierała B, Trempała J., Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, Warszawa 2019.
Weitz K., Jurysdykcja krajowa w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej w prawie wspólnotowym, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 2007/1, s. 84–154.
Zatorska J,, Glosa do wyroku TS z dnia 22 grudnia 2010 r., C-497/10 PPU, LEX 2014.
Magdalena Hilt – absolwentka Uniwersytetu Warszawskiego, aplikantka radcowska
ORCID: 0000-0002-3354-1458
Sprawozdanie z III Seminarium Młodych Procesualistów Cywilnych, które odbyło się na Uniwersytecie Rzeszowskim w dniu 21.10.2019 r.
Magdalena Hilt – graduate of Warsaw University, legal counsel trainee
ORCID: 0000-0002-3354-1458
Report from the 3rd Seminar of Young Civil Procedure Lawyers
Marcin Kostwiński – doktor nauk prawnych, adiunkt w Katedrze Postępowania Cywilnego I, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego, adwokat
ORCID: 0000-0002-0979-9707
Udział w autorstwie tekstu – 50%
Sandra Zientalewicz – doktorantka w Katedrze Postępowania Cywilnego I, Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Łódzkiego, asesor w Sądzie Rejonowym dla Łodzi – Śródmieścia w Łodzi
Udział w autorstwie tekstu – 50%
Sprawozdanie z Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej „Duża nowelizacja KPC z 4 lipca 2019 r. – założenia aksjologiczne”, Łódź 28.11.2019 r.
dr Marcin Kostwiński – assistant professor at the Department of Civil Procedure I, Faculty of Law and Administration of the University of Łódź, attorney-at-law
ORCID: 0000-0002-0979-9707
Contribution to the authorship of the text – 50%
Sandra Zientalewicz – PhD student at the Department of Civil Procedure I, Faculty of Law and Administration of the University of Łódź, assessor at the District Court for Łódź - Śródmieście in Łódź
Contribution to the authorship of the text – 50%
Report on the Polish National Scholarly Conference “The Major Amendment of the Polish Code of Civil Procedure of 4 July 2019 – Axiological Assumptions” held in Łódź on 28 November 2019
Paulina Zaborowska – Uniwersytet Warszawski
ORCID: 0000-0002-4271-551X
Udział w autorstwie tekstu – 50%
Mateusz Winczura – Uniwersytet Warszawski
ORCID: 0000-0001-7566-1303
Udział w autorstwie tekstu – 50%
Bibliografia postępowania cywilnego za rok 2018
Paulina Zaborowska – Warsaw University
ORCID: 0000-0002-4271-551X
Contribution to the authorship of the text – 50%
Mateusz Winczura – Warsaw University
ORCID: 0000-0001-7566-1303
Contribution to the authorship of the text – 50%
