COVID-19 i międzynarodowe prawo środowiska (uwagi na marginesie pandemii)Prof. dr hab. Maria M. Kenig-Witkowska
Uniwersytet Warszawski
COVID-19 i międzynarodowe prawo środowiska (uwagi na marginesie pandemii)
Pandemia COVID-19 uświadomiła społeczności międzynarodowej antropocentryczny wymiar globalnych zagrożeń środowiska. Wymieniane przyczyny pandemii jednoznacznie wskazują na złamanie, w wyniku degradacji środowiska naturalnego, standardów zachowania dystansu w stosunkach człowieka ze światem zwierząt. Wpływ pandemii COVID-19 na środowisko od początku jej wystąpienia był przedmiotem obserwacji i analiz. Od początku też kwalifikowano jej efekty jako natychmiastowe i odłożone w czasie, bezpośrednie i pośrednie. Efekty te są przede wszystkim wynikiem działań podejmowanych przez państwa dla powstrzymania rozprzestrzeniania się wirusa. W skali globalnej wpływ pandemii COVID-19 może być pozytywny jeżeli chodzi o ochronę środowiska, na przykład w postaci poprawy jakości powietrza, ale też negatywny, jak na przykład zwiększenie ilości odpadów nie podlegających recyklingowi. Pandemia COVID-19 pokazała niektóre słabości międzynarodowego prawa środowiska, w tym niezdolność społeczności międzynarodowej do wypracowania takich norm podejścia do ekosystemu, które jasno określiłoby związki pomiędzy zdrowiem planety i zdrowiem człowieka. Punktem wyjścia dla rozważań będących przedmiotem artykułu są zagadnienia wpływu pandemii VOVID-19 na środowisko. Część druga ma za przedmiot źródła i skutki pandemii z perspektywy międzynarodowego prawa środowiska, zaś w części trzeciej wskazano na niektóre wyzwania międzynarodowego prawa środowiska na czas tzw. nowej normalności.
Słowa kluczowe: pandemia COVID-19, efekty dla środowiska, międzynarodowe prawo środowiska, CITES, zmiany klimatu, zmiana zachowań, zasady prawa środowiska, zasada anty-degradacyjna, Berlińskie Zasady 2019, zasada budowania odporności.
COVID-19 and International Environmental Law: Remarks in the Context of the Pandemic
The COVID-19 pandemic made the international community realize the anthropocentric dimension of global environmental threats. Among what is mentioned as causes of the pandemic there is an unequivocal indication of violating, due to degradation of the natural environment, the standards of distance that humans should keep from the animal world. From the start of the COVID-19 pandemic, its influence on the environment has been the subject of observations and analyses. Also from the start, its effects have been classified as immediate and delayed, direct and indirect. These effects are mainly caused by measures taken by states to stop the spread of the virus. On the global scale, the influence of the COVID-19 pandemic might be positive in terms of environmental protection, e.g. through improved air quality, but also negative, e.g. through increased quantity of non-recyclable waste. The COVID-19 pandemic has demonstrated certain weaknesses of the international environmental law, including the inability of the international community to develop such standards of approach to the ecosystem that would clearly define the links between the planet’s health and human health. The point of departure in the reflections contained in this paper is the question of influence of the COVID-19 pandemic on the environment. The second part concerns the origin and consequences of the pandemic from the perspective of international environmental law, while the third one indicates certain challenges of international environmental law for the time of the so-called new normality.
Keywords: COVID-19 pandemic, effects for the environment, international environmental law, CITES, climate change, change in behaviour, principles of environmental law, principle of antidegradation, 2019 Berlin Principles, principle of building resilience
Bibliografia
Andersen K.G. i in., The proximal origin of SARS-CoV-2, Nature Medicine 2020, vol. 26
Bogojevic S., COVID-19, Climate Change Action and the Road to Green Recovery, Journal of Environmental Law 2020, vol. 32, nr 3
Carrington D., Air pollution may be ‘key contributor’ to COVID-19 deaths – study, The Guardian 20.04.2020 r.
Cheval S. i in., Observed and Potential Impact of the COVID-19 Pandemic on the Environment, International Journal of Environmental Research and Public Health 2020, vol. 17
Fidler D.P., International Law, Infectious Diseases, and Globalization, [w:] The Impact of Globalization on Infectious Disease Emergence and Control: Exploring the Consequences and Opportunities: Workshop Summary, red. S. Knobler, A. Mahmoud, S. Lemon i in., Washington 2006
Gruetzmacher K. i in., The Berlin principles on one health – Bridging global health and conservation, Science of the Total Environment An International Journal for Scientific Research into the Environment and its Relationship with Humankind 2021, vol. 764
Kenig-Witkowska M.M., Projekt Globalnego Paktu dla Środowiska, Warszawa 2018
Kenig-Witkowska M.M., Reviewing Principles of International Environmental Law from the Rio+20 Perspective, Studia Iuridica 2020, t. LIV, nr 54, s. 91 i n.
La Quere C. i in., Temporary Reduction in Daily Global CO2 Emission during the COVID-19 Forced Confinement, Nature Climate Change 2020, vol. 10
Lelieveld C. i in., Loss of life expectancy from air-pollution compared to other risks factors: a worldwide perspective, Cardiovascular Research 2020, vol. 116, nr 11
May J.R., Daly E., Judicial Handbook on Environmental Constitutionalism, UNEP, Nairobi 2016
Nurshad A., Farjana I., Effect of Air Pollution on Covid-19.Infection and Mortality–Review on Recent Evidence, Front Public Health Online 2020
Robinson N., CORONAVIRUS, We Thought We Knew Ye! The Wuhan Potential Pandemic, ACEOL blog 18.02.2020 r.
Thiijs E. i in., Editorial. Transnational Environmental Law in a Transformed Environment, Transnational Environmental Law 2020, nr 2
Webster E., Mai L., Transnational environmental law In the Anthropocene, Transnational Legal Theory 2020, vol. 11, nr 1–2
Zabrano-Monserrate M.A., Ruano M.A., Sanchez-Alcade L., Indirect effects of COVID-19 on the Environment, Science of the Total Environment, Science of The Total Environment 2020, vol. 728, nr 1
Prof. dr hab. Helena Żakowska-Henzler
Instytut Nauk Prawnych PAN
Prawo patentowe w czasach zarazy. Czy doświadczenia z pandemii mogą pomóc udoskonalić prawo patentowe?
System patentowy jakkolwiek powszechnie uznawany za instrument stymulacji postępu technicznego, powoduje czasowe ograniczenie dostępności do rozwiązań objętych ochroną. W artykule przedstawiono działania, które są podejmowane dla złagodzenia potencjalnie niekorzystnego wpływu wyłączności patentowej na walkę z pandemią, a także wnioski, jakie z działań tych mogą wynikać dla trwającej od wielu lat dyskusji na temat optymalnego modelu ochrony patentowej w dziedzinie medycyny.
Słowa kluczowe: prawo patentowe, COVID-19, patenty w medycynie, postęp technologiczny
Patent Law in the Time of COVID
The patent system, though commonly considered an instrument for stimulating technical progress, results in temporary restriction of access to solutions covered by the protection. The paper presents the measures taken to alleviate the potentially adverse influence of patent exclusivity on the fight against the pandemic and the conclusions that, thanks to these measures, can be drawn in the long discussion about the optimum model of patent protection in the field of medicine.
Keywords: patent law, COVID-19, patents in medicine, technological progress
Bibliografia
Cahoy R, Treating The Legal Side Effects Of Ciproo: A Reevaluation Of Compensation Rules For Government Takings Of Patent Rights, American Business Law Journal 2002, vol. 40
Chesbrough H., Open innovation. The new imperative for creating and profiting from technology, Boston 2003
Chesbrough H., From Open Science to Open Innovation, Science Business Publishing 2015
Gubby H., Is the Patent System a Barrier to Inclusive Prosperity? The Biomedical Perspective, Global Policy 2020, vol. 11, nr 1
Kapczynski A., Kesselheim A.S., Government Patent Use: A Legal Approach To Reducing Drug Spending, Health Affairs 2016, vol. 35, nr 5
Kondrat M., Wyłączność danych rejestracyjnych i wyłączność rynkowa. Leki sieroce i pediatryczne, [w:] Rynek farmaceutyczny a prawo własności intelektualnej, t. IV, red. M. Kępiński, J. Kępiński, K. Klafkowska-Waśniowska, R. Sikorski, Warszawa 2013
Lemley M., Property, Intellectual Property, and Free Riding, Texas Law Review 2005, vol. 83
Lemley M., Ex ante versus ex post justifications for intellectual property, University of Chicago Law Review 2004, vol. 71
Mancini D.P., Kuchler H., AbbVie drops patent rights for Kaletra antiviral treatment, Financial Times z 23.03.2020 r.
Schindler J., Japanese covid-19 patent pledge triples membership, but users must read fine print, IAM 25.05.2020 r.
Syam N., Countries Are Adapting Intellectual Property Laws to Prioritise Health During COVID-19, The Wire z 24.07.2020 r.
Tietze F., Vimalnath P., Aristodemou L., Molloy J, Crisis-Critical Intellectual Property: Findings from the COVID-19 Pandemic, Centre for Technology Management Working Paper Series 2020, nr 2
Thomas J.R., March-In Rights Under the Bayh-Dole Act, Congressional Research Service z 22.08.2016
Treasure C.L., Avorn J., Kesselheim A.S., Do march-in rights ensure access to Medical Products Arising From Federally Funded Research? A Qualitative Study, The Milbankquarterly. A Multidisciplinary Journal of Population Health and Health Policy 2015, vol. 93 nr 4
Wong H., The case for compulsory licensing during COVID-19, Journal of Global Health 2020, vol. 10, nr 1
Yang C.C., Crown Use and Government Use, [w:] Compulsory Licensing. Practical Experiences and Ways Forward, red. Reto M. Hilty, Kung-Chung Liu, Springer 2015
Zemła-Pacud Ż., IP and Access to COVID-19-relevant Medicines – in Search of an Optimal Legal Framework, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej 2020, nr 1
Zimmeren E.G. van, Overwalle G.R.L. van, A Paper tiger? Compulsory licence regimes for public health in Europe, International Review of Intellectual Property and Competition Law 2011, nr 1
Prof. dr hab. Andrzej Jakubecki
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie
Uwagi o procesowych aspektach bezskuteczności i zaskarżania czynności upadłego w świetle nowelizacji prawa upadłościowego z 2015 r.
Polskie prawo upadłościowe stopniowo poszerza kompetencje sędziego-komisarza w zakresie orzekania o bezskuteczności czynności prawnych upadłego dokonanych przed ogłoszeniem upadłości. Nowelizacja Prawa upadłościowego z 2015 r. poszerzyła zakres czynności upadłego, o bezskuteczności których konstytutywnie decyduje sędzia-komisarz. Sędzia-komisarz uzyskał także uprawnienie do rozstrzygania sporów co do bezskuteczności czynności upadłego zaistniałej ipso iure, a także wystawiania tytułów wykonawczych nakazujących osobom trzecim przekazanie do masy upadłości przedmiotów, które w wyniku bezskutecznej czynności upadłego ubyły z jego majątku albo do niego nie wyszły. Przekazując powyższe uprawnienia sędziemu-komisarzowi ustawodawca nie uregulował przebiegu postępowania i nie zapewnił minimalnego standardu gwarancji procesowych dla zainteresowanych uczestników. Rodzi to uzasadnione wątpliwości co do zgodności regulacji z Konstytucją i wymaga ingerencji ustawodawcy.
Słowa kluczowe: postępowanie upadłościowe, bezskuteczność względna czynności prawnej, bezskuteczność czynności upadłego, zaskarżanie czynności upadłego
Remarks on the Procedural Aspects of Ineffectiveness and Challenging the Bankrupt’s Acts in the Light of the 2015 Amendments to the Bankruptcy Law Act
The Polish bankruptcy law has gradually been expanding the powers of the judge-commissioner in the scope of pronouncing ineffective the legal acts performed by the debtor before the declaration of bankruptcy. The 2015 amendments to the Bankruptcy Law Act expanded the scope of legal acts of the bankrupt the ineffectiveness of which may be constitutively decided by the judge-commissioner. The judge-commissioner was also given the power to pronounce ineffective the bankrupt’s legal acts existing ipso jure, and to issue executive orders obliging third parties to transfer to the bankruptcy estate items which, as a result of the ineffective act of the bankrupt, were removed from the latter’s property or were not included in it. When delegating the abovementioned powers to the judge-commissioner, the legislature failed to regulate the procedure before the judge-commissioner and did not ensure a minimum standard of procedural guarantees for participants. This raises justified doubts as to the compliance of the regulation with the Constitution and requires an intervention of the legislature.
Keywords: bankruptcy proceedings, relative ineffectiveness of a legal act, ineffectiveness of legal acts of the bankrupt, challenging the legal acts of the bankrupt
Bibliografia
Adamus R., Prawo upadłościowe. Komentarz, Warszawa 2016
Adamus R., [w:] System Prawa Handlowego, red. S. Włodyka i A. Szumański, t. 6, Prawo restrukturyzacyjne i upadłościowe, red. A. Hrycaj, A. Jakubecki, A. Witosz, Warszawa 2016
Adamus R., Bezskuteczność i zaskarżanie czynności upadłego w prawie upadłościowym i naprawczym, [w:] Instytucje prawa upadłościowego i naprawczego, red. A. Witosz, Katowice 2005
Adamus R., Dochodzenie roszczeń z tytułu czynności upadłego bezskutecznych z mocy prawa, Monitor Prawniczy 2011, nr 17
Adamus R., Skutki bezskuteczności czynności upadłego w rozumieniu art. 134 Prawa upadłościowego i naprawczego, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2012, nr 1
Allerhand M., Prawo upadłościowe. Prawo o postępowaniu układowym. Komentarz, Warszawa 1937
Altman D., Prawo upadłościowe. Komentarz, Warszawa 1936
Chrapoński D., [w:] Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz, red. A. Witosz, A.J. Witosz, Warszawa 2014
Chrapoński D., [w:] Prawo upadłościowe. Komentarz, red. A.J. Witosz, Warszawa 2017
Filipiak P., [w:] Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, red. A. Hrycaj, P. Filipiak, Warszawa 2017
Filipiak P., Dochodzenie roszczeń z tytułu bezskutecznych czynności prawnych na podstawie art. 127 ust. 1 ustawy – Prawo upadłościowe, Doradca Restrukturyzacyjny 2017, nr 2
Gil P., Zaskarżenie przed sądem czynności upadłego dokonanych z pokrzywdzeniem wierzycieli, Warszawa 2016
Gniewek E., Sprzedaż nieruchomości przez syndyka masy upadłości w toku postępowania upadłościowego w razie bezskuteczności względnej wcześniejszego rozporządzenia przez upadłego, [w:] Rozprawy prawnicze. Księga pamiątkowa Profesora Maksymiliana Pazdana, red. L. Ogiegło, W. Popiołek, M. Szpunar, Kraków 2005
Grzybowski S., System Prawa Cywilnego, t. I, Część ogólna, Ossolineum 1974
Gurgul S., Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Warszawa 2016
Gutowski M., Bezskuteczność czynności prawnej, Warszawa 2017
Harla A.G., Syndyk masy upadłości w polskim prawie cywilnym (materialnym i procesowym), Warszawa 2007
Jakubecki A., [w:] A. Jakubecki, F. Zedler, Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz, Warszawa 2010
Jakubecki A., Status wierzyciela pauliańskiego w postępowaniu upadłościowym obejmującym likwidację majątku dłużnika, [w:] Aurea praxis aurea theoria. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Tadeusza Erecińskiego, red. J. Gudowski, K. Weitz, Warszawa 2011
Janda P., Prawo upadłościowe. Komentarz, Warszawa 2017
Jankowski J., Uczestnicy sądowego postępowania egzekucyjnego, Łódź 1992
Jasińska M., Skarga pauliańska. Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika. Komentarz do art. 527–534 KC i przepisów powiązanych (KRO, PrUpad, KPC, KK), Warszawa 2018
Korzonek J., Prawo upadłościowe i prawo o postępowaniu układowym. Komentarz, Kraków 1935
Lewandowski A., [w:] B. Jasinkiewicz i in., Prawo upadłościowe i układowe. Komentarz. Wzory pism, Gdańsk 2001
Lewaszkiewicz-Petrykowska B., [w:] System Prawa Cywilnego, t. 1, Część ogólna, red. S. Grzybowski, Ossolineum 1985
Machowska A, Glosa do uchwały SN z dnia 16 kwietnia 2010 r., IV CSK 424/09, LEX/el. 2012
Piasecki K., Prawo upadłościowe. Prawo o postępowaniu układowym. Komentarz, Bydgoszcz–Warszawa 1999
Pyziak-Szafnicka M., [w:] System Prawa Prywatnego, red. Z. Radwański, t. 6, Prawo zobowiązań – część ogólna, red. A. Olejniczak, Warszawa 2014
Pyziak-Szafnicka M., Ochrona wierzyciela w razie niewypłacalności dłużnika, Warszawa 1995
Radwański Z., [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, Warszawa 2002
Rażewski J., Prawo upadłościowe. Komentarz praktyczny, Toruń 1999
Świeboda Z., Komentarz do prawa upadłościowego i prawa o postępowaniu układowym, Warszawa 1999
Tomanek A., Ograniczenie nadmiernych wynagrodzeń kadry menadżerskiej w postępowaniu upadłościowym, Praca i Zabezpieczenie Społeczne 2005, nr 2
Torbus A., [w:] Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, red. A. Torbus, A. Witosz, A.J. Witosz, Warszawa 2016
Wolter A., Ignatowicz J., Stefaniuk K., Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 2018
Zedler F., Zarys prawa upadłościowego, Warszawa 2016
Zimmerman P., Prawo upadłościowe i naprawcze. Komentarz, Warszawa 2012
Zimmerman P., Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz, Warszawa 2016
Prof. dr hab. Zbigniew Hajn
Uniwersytet Łódzki
Pojęcie układu zbiorowego pracy i jego uznanie przez państwo a reprezentatywność związkowa
W świetle prawa międzynarodowego pojęcie „układ zbiorowy” obejmuje nie tylko umowy zbiorowe nazwane układem zbiorowym pracy w kodeksie pracy, lecz także inne umowy zbiorowe regulujące warunki pracy, zawarte przez reprezentatywne organizacje związkowe. Warunek posiadania reprezentatywności przez organizację związkową zawierającą układ dotyczy zarówno sytuacji, w której do reprezentowania danej grupy pracowników pretenduje więcej niż jedna organizacja związkowa, jak i sytuacji, gdy reprezentuje ją tylko jedna organizacja. Ze sformułowanej w prawie międzynarodowym zasady efektywnego uznania prawa do rokowań wynika również, że państwo jest zobowiązane do uznania za układ każdej umowy zawartej przez organizację dostatecznie lub najbardziej reprezentatywną i zapewnienia jej skuteczności wobec stron i osób objętych jej zakresem. Państwo nie może arbitralnie decydować, które z umów zbiorowych o warunki pracy zawartych przez reprezentatywne organizacje związkowe mogą zostać uznane za układ zbiorowy. Wobec tego należy postulować zmianę przepisów przyznających zdolność układową organizacjom niereprezentatywnym oraz wprowadzenie zasady uznawania przez państwo każdej normatywnej umowy zbiorowej zawartej przez reprezentatywną organizację związkową za układ zbiorowy.
Słowa kluczowe: rokowania zbiorowe, układ zbiorowy pracy, reprezentatywność związkowa, uznanie układu zbiorowego pracy, międzynarodowe prawo pracy
The Concept of Collective Labour Agreement and Its Recognition by the State in the Context of Trade Union Representativeness
Under international law, the term 'collective agreement' includes not only agreements referred to as collective labour agreements in the Polish Labour Code, but also other agreements regulating working conditions concluded by representative trade union organizations. The condition of a union being representative applies to both the situations when more than one organization aspires to represent a given group of employees, and when they are represented by only one organization. The international law principle of effective recognition of the right to bargain also shows that the state is obliged to recognize as a collective agreement any agreement as defined above, concluded by a sufficiently or most representative organization, and to ensure its effectiveness against the parties and persons covered by it. The state cannot arbitrarily decide which collective agreements determining working conditions and terms of employment concluded by representative trade union organizations can be considered to be collective labour agreements. Therefore, it seems advisable to amend the provisions granting the capacity to bargain collectively to unrepresentative organizations as well as to introduce the principle of recognition by the state of each normative collective agreement concluded by a representative trade union organization as a collective agreement.
Keywords: collective bargaining, collective labour agreement, trade union representativeness, recognition of a collective agreement, international labour law
Bibliografia
Baran K.W., [w:] Prawo pracy i ubezpieczeń społecznych, red. K.W. Baran, Warszawa 2019
Florek L., Ustawa i umowa w prawie pracy, Warszawa 2010
Gładoch M., [w:] System prawa pracy, t. IX, Międzynarodowe publiczne prawo pracy. Standardy globalne, red. K.W. Baran, Warszawa 2019
Goździewicz G., Układy zbiorowe pracy. Komentarz. Przepisy związkowe, Bydgoszcz 1994
Gernigon B., Odero A., Guido H., ILO principles concerning collective bargaining, [w:] International Labour Law, red. B.J. Fick, Cheltenham, Northampton 2015
Hajn Z., Autonomia rokowań zbiorowych w świetle Konstytucji, [w:] Konstytucyjne problemy prawa pracy i zabezpieczenia społecznego, red, H. Szurgacz, Wrocław 2005
Hajn Z., Związkowe przedstawicielstwo pracowników zakładu pracy w Polsce – ewolucja, stan obecny, przyszłość, [w:] Związkowe przedstawicielstwo pracowników zakładu pracy, red. Z. Hajn, Warszawa 2012
Hajn Z., Prawo zrzeszania się w związkach zawodowych - prawo pracowników czy prawo ludzi pracy?, [w:] Zbiorowe prawo pracy w XXI wieku, red. A. Wypych- Żywicka, M. Tomaszewska, J. Stelina, Gdańsk 2010
Hajn Z., Zbiorowe prawo pracy. Zarys systemu, Warszawa 2013
Kowalczyk A., Pojęcie i skutki prawne zasady reprezentatywności związków zawodowych w prawie polskim, Rzeszów 2014
Latos-Miłkowska M., Reprezentatywność zakładowych organizacji związkowych po nowelizacji ustawy o związkach zawodowych - nowa jakość czy stracona szansa, Praca i Zabezpieczenie Społeczne 2019, nr 5
Pliszkiewicz M., Seweryński M., Problemy reprezentatywności w zbiorowych stosunkach pracy, PiP 1995, nr 9
Sobótka S., Pliszkiewicz M. (red.), Reprezentatywność partnerów społecznych w zbiorowych stosunkach pracy, Warszawa 1996
Raczyński A., Polskie prawo pracy, Warszawa 1930
Rosmarin S., Zbiorowe umowy pracy, Lwów 1933
Salwa Z., Porozumienia zbiorowe jako źródło prawa pracy, [w:] Prawo pracy. Z aktualnych zagadnień, red. W. Sanetra, Białystok 1999
Servais J-M., International Labour Law, Kluwer Law International BV 2017
Stelina J., Nowa koncepcja reprezentatywności związkowej, Praca i Zabezpieczenie Społeczne 2008, nr 2
Szubert W., Układy zbiorowe pracy, Warszawa 1960
Szymczak M. (red.), Słownik języka polskiego, tom trzeci, Warszawa 1989
Walczak K., Pojęcie reprezentatywności związków zawodowych w świetle nowelizacji ustawy o związkach zawodowych, Studia z Zakresu Prawa Pracy i Polityki Społecznej 2018
Wyrozumska A., Umowy międzynarodowe. Teoria i praktyka, Warszawa 2006
Prof. dr hab. Helena Szewczyk
Uniwersytet Śląski w Katowicach
Zakaz dyskryminacji jako gwarancja prawna wolności związkowych w świetle art. 3 ustawy o związkach zawodowych
Wolność zrzeszania się (w związki zawodowe) jest atrybutem (przymiotem) jednostki (osoby wykonującej pracę zarobkową) oraz emanacją prawa człowieka pierwszej generacji. Treść art. 3 u .o z.z. stanowi rozwinięcie zasady dobrowolności przynależności związkowej, o której mówi art. 1 ust. 1 tej ustawy w sferze zatrudnienia. Przepisy wykluczają bowiem możliwość ponoszenia przez pracowników jakichkolwiek ujemnych skutków z powodu przynależności do związku, wykonywania funkcji związkowej lub też braku przynależności do związków zawodowych. Nowe brzmienie art. 3 u. o z. z. ma na celu ustanowienie gwarancji normatywnych respektowania tzw. pozytywnej i negatywnej wolności związkowej w postaci zakazu dyskryminacji, który odnosi się do wszystkich aspektów zatrudnienia. W przypadku naruszenia zakazu dyskryminacji uprawniony pracownik (kandydat do pracy) na podstawie art. 183d k.p. będzie miał prawo do odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie. Natomiast w sytuacji braku konsensusu stron w przedmiocie treści niedyskryminacyjnego postanowienia umowy o pracę, rozwiązania zaistniałego problemu należy poszukiwać na drodze sądowej, w trybie powództwa o ustalenie.
Słowa kluczowe: pracownik, zatrudnienie, równość, zakaz dyskryminacji, wolności związkowe, związki zawodowe
Non-Discrimination as a Legal Guarantee of Freedom of Coalition in the Light of Article 3 of the Act on Trade Unions
Freedom of coalition (joining trade unions) is an attribute (quality) of an individual (a person who is gainfully employed) and a manifestation of a first-generation human right. Article 3 of the Act on Trade Unions expands upon the principle of membership in a trade union on a voluntary basis, referred to in Article 1(1) of this Act, in the context of employment. The law prohibits any adverse consequences of employees joining a trade union, performing functions in a trade union, or not joining a trade union. The new wording of Article 3 of this Act aims to establish legal guarantees of respecting the so-called positive and negative freedom of coalition in the form of non-discrimination in all aspects of employment.
In the event of breach of the prohibition of discrimination, pursuant to Article 183d of the Labour Code, the eligible employee (candidate) has the right to claim compensation whose amount should not be lower than the minimum salary. However, if there the parties cannot reach agreement on the non-discriminatory provision of the employment contract, the dispute should settled in court, by bringing an action for determination.
Keywords: employee, employment, equality, non-discrimination, freedom of coalition, trade unions
Bibliografia
Baran K.W., Zbiorowe prawo pracy. Komentarz. Warszawa 2007
Baran K.W., [w:] Zbiorowe prawo pracy. Komentarz, red. K. W. Baran, Warszawa 2016
Baran K.W., Refleksje o zakresie prawa koalicji w projekcie nowelizacji ustawy o związkach zawodowych, Monitor Prawa Pracy 2016, nr 6
Baran K.W., O zakresie prawa koalicji w związkach zawodowych po nowelizacji prawa związkowego z 5 lipca 2018 roku, Praca i Zabezpieczenie Społeczne 2018, nr 9
Baran K.W., uwagi do art. 3 ustawy o związkach zawodowych, [w:] Zbiorowe prawo zatrudnienia. Komentarz, red. K.W. Baran, Warszawa 2019
Bojarski M., Radecki W., Pozakodeksowe prawo pracy, t. 3, Warszawa 2003
Boruta I., [w:] I. Boruta, Z. Góral, Z. Hajn, Komentarz do ustaw o związkach zawodowych, organizacjach pracodawców, zbiorowych sporach pracy, Łódź 1992
Carby-Hall J., Syndykalizm współczesny i jego przyszłość, Łódź 1996
Chaciński J., Nieważność umowy o pracę, Lublin 2009
Dubowik A., Zakładowa organizacja związkowa po nowelizacji ustawy o związkach zawodowych, Praca i Zabezpieczenie Społeczne 2003, nr 9
Florek L., Prawo pracy a bezrobocie, Warszawa 2003
Gładoch M., Powoływanie przedstawicieli pracowników a negatywna wolność związkowa. Praca i Zabezpieczenie Społeczne 2007, nr 5
Góral Z., [w:] Zarys systemu prawa pracy,t.1. Część ogólna prawa pracy, red. K.W. Baran, Warszawa 2010
Grygiel-Kaleta Ż., Wolność zrzeszania się w związkach zawodowych, Warszawa 2015
Grzebyk P., Granice podmiotowe wolności koalicji – kolejna próba zdefiniowania w prawie „osoby wykonującej pracę zarobkową”. Uwagi na marginesie projektu nowelizacji ustawy o związkach zawodowych z września 2017 roku, [w:] Zbiorowe prawo zatrudnienia, red. J. Stelina, J. Szmit, Warszawa 2018
Grzebyk P., Pisarczyk Ł., Krajobraz po reformie. Zbiorowa reprezentacja praw i interesów zatrudnionych niebędących pracownikami, Praca i Zabezpieczenie Społeczne 2019, nr 1
Hajn Z., Związkowa reprezentacja praw i interesów pracowniczych a zasada negatywnej wolności związkowej, [w:] Reprezentacja praw i interesów pracowniczych, red. G. Goździewicz, Toruń 2001
Kotowski B., Kurzępa W., Przestępstwa pozakodeksowe. Komentarz, Warszawa 2007
Kotowski B., Kurzępa W., Komentarz do ustawy o związkach zawodowych, Warszawa 2012
Maniewska E., Roszczenia z tytułu naruszenia zasady równego traktowania w zatrudnieniu, Praca i Zabezpieczenie Społeczne 2010, nr 11
Masewicz W., Położenie prawne związków zawodowych w Polsce w latach 1919–1939, Warszawa 1972
Michalska A., Międzynarodowa ochrona wolności związkowej, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 1982, nr 1
Niedbała Z., Negatywna wolność związkowa a zasada niedyskryminacji w zbiorowych stosunkach pracy, [w:] Prawo wobec dyskryminacji w życiu społecznym, gospodarczym i politycznym, red. Z. Niedbała. Warszawa 2011
Orłowski G., [w:] Zbiorowe prawo pracy. Komentarz, red. J. Wratny, K. Walczak, Warszawa 2009
Prusinowski P., Glosa do wyroku SN z 18.09.2014 r. , III PK 136/13, OSP 2014, nr 9, poz. 85
Pudełko W., Glosa do wyroku SN z 7.01.2009 r., III PK 43/08, Monitor Prawa Pracy 2011, nr 10
Smolin M., Zasada równości płci. Studium komparatystyczne standardów Rady Europy i Unii Europejskiej, Warszawa 2013
Sobczyk A., Z problematyki równego traktowania w sferze zatrudnienia, [w:] Studia z zakresu prawa pracy i polityki społecznej, red. A.M. Świątkowski, Kraków 2006
Stelina J., Związkowa ochrona indywidualnych praw pracowników nie zrzeszonych w związkach zawodowych, Praca i Zabezpieczenie Społeczne 1994, nr 6
Szabłowska-Juckiewicz M., Odpowiedzialność odszkodowawcza pracodawcy za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu według prawa niemieckiego, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2012, nr 4
Szabłowska-Juckiewicz M., Przynależność związkowa jako kryterium dyskryminacji w zatrudnieniu. Studia z zakresu prawa pracy i polityki społecznej, red. K.W. Baran, Kraków 2016
Szewczyk H., Dyskryminacja w zatrudnieniu ze względu na przynależność związkową, Praca i Zabezpieczenie Społeczne 2013, nr 4
Szewczyk H., Równość płci w zatrudnieniu, Warszawa 2017
Szewczyk H., Glosa do wyroku SN z 8.06.2017 r., II PK 177/16, OSP 2018, nr 7–8
Świątkowski A., Współczesne brytyjskie prawo pracy, [w:] Prawo pracy państw obcych, red. M. Matey, t.3. Ossolineum 1989
Świątkowski A.M., Prawo socjalne Rady Europy: Europejska Karta Społeczna, protokoły, Zrewidowana Karta Społeczna, Kraków 2006
Wratny J., Glosa do uchwały SN z 17.06.1983 r., III PZP 24/83, PiP 1984, z. 1
Wratny J., Niektóre problemy wolności związkowej w krajach kapitalistycznych, [w:] Z problematyki związków zawodowych i współuczestnictwa pracowników w zarządzaniu. Ujęcie prawno-porównawcze, Warszawa 1982
Zieleniecki M., Kilka refleksji na temat ochrony interesu pracodawcy w prawie pracy z perspektywy związków zawodowych, [w:] Wolność i sprawiedliwość w zatrudnieniu. Księga pamiątkowa poświęcona Profesorowi Lechowi Kaczyńskiemu, red. M. Seweryński, J. Stelina, Gdańsk 2012
Zieliński T., Podstawy rozwoju prawa pracy, Warszawa-Kraków 1988
Prof. dr hab. Andrzej M. Świątkowski
Akademia Ignatianum w Krakowie
Przyszły kodeks indywidualnych stosunków pracy i zatrudnienia
Aktywność zawodowa pracowników i osób zatrudnionych w niepracowniczych stosunkach pracy, polegająca na wytwarzaniu przez ludzi aktywnych zawodowo w procesach pracy dóbr materialnych i niematerialnych oraz świadczeniu usług na rzecz innych, odbywa się w ramach zatrudnienia. Tylko część takich relacji prawnych zaliczana jest do kategorii stosunków pracy.
Dlatego przyszły KISPiZ – jako zbiór praw regulujących pracę, status osób ją wykonujących, jej podstawy i formy prawne – powinien w miarę jednolicie normować uprawnienia i obowiązki zarówno pracowników, jak i zatrudnionych. Dyferencja pozycji prawnej osób aktywnych zawodowo – pracowników i innych zatrudnionych, występujących w podobnych, chociaż nie identycznych rolach społecznych w indywidualnych stosunkach pracy – jest dopuszczalna z wyjątkiem uprawnień wymienionych w niniejszym opracowaniu, zaliczanych przez organizacje międzynarodowe (MOP, RP, UE) do kategorii podstawowych praw człowieka.
Słowa kluczowe: kodeks, praca, prawa człowieka, równość, stosunek pracy, zatrudnienie
The Future Code of Individual Employment Relations and Other Work Relations
The occupational activity of employees and persons employed in non-employment relations, consisting in the production of tangible and intangible goods, said persons being professionally active in the work processes and the provision of services to others, takes place as part of performing work. Only part of such legal relations are included in the category of employment relations. Therefore, the future code of individual employment relations and other work relations seen as a set of laws regulating work, the status of persons performing it, its bases and legal forms should fairly, uniformly and equally regulate the rights and obligations of both employees and other workers. The difference in legal position of professionally active people - employees and other workers – appearing in similar, although not identical social roles in individual labour relations, is permissible except for the rights listed in this study, classified by international organizations (ILO, CoE, EU) as basic human rights.
Keywords: code, work, human rights, equality, employment relationship, other work relations
Bibliografia
Bloch J., Polskie ustawodawstwo społeczne. Kodeks pracy. Ustawy, rozporządzenia, dekrety. Orzecznictwo. Komentarz, Warszawa 1936
Gersdorf M., Prawo zatrudnienia, Warszawa 2013
Konica H., Projekt Kodeksu Zobowiązań a tekst ostateczny, Nowy Kodeks Zobowiązań 1934, nr 13
Longchamps de Berier R., Kodeks zobowiązań a dotychczasowe prawo pracy, Nowy Kodeks Zobowiazań 1934, nr 9
Musiała A., Zatrudnienie niepracownicze, Warszawa 2011
Pisarczyk Ł., Model reprezentacji interesów pracowniczych w projekcie kodeksu zbiorowego prawa pracy, PiP 2019, nr 9
Prassl J., Human as a Service, Oxford 2018
Sadowski Z., Wach T., Leksykon pracy, bezrobocia i zabezpieczenia społecznego, Warszawa 2003
Stelina J., Podstawowe założenia projektu kodeksu zbiorowego prawa pracy, PiP 2019, nr 9
Świątkowski A.M., Prawo wyboru podstawy zatrudnienia, [w:] Przemiany prawa pracy. Od kodyfikacji do współczesności. Księga Kubileuszowa w siedemdziesięciolecie urodzin Profesor Teresy Liszcz, red. A. Kosut, W. Perdeus, Studia Iuridica Liblinensia, vol. XXIV, nr 3
Świątkowski A.M., Prawo pracy II RP: symbioza zatrudnienia pracowniczego i cywilnoprawnego (prolegomena do współczesnego podziału zatrudnienia), Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego 2015, t. XVIII
Świątkowski A.M., Kognicja sądów pracy, [w:] System Prawa Pracy, t. VI, Procesowe prawo pracy, red. K.W. Baran, Warszawa 2016
Świątkowski A.M., Konstytucyjna koncepcja pracownika, Monitor Prawa Pracy 2016, nr 1
Świątkowski A.M., Wzorce pracy w prawie, Kraków 2018
Świątkowski A.M., Projekt kodeksu pracy. Kontrowersje wokół podstawowych definicji i założeń, PiP 2019, nr 9
Świątkowski A.M, Elektroniczne technologie zatrudnienia ery postindustrialnej, Kraków 2019
Dr Rafał Woźniak
Akademia Leona Koźmińskiego w Warszawie
Element prawdopodobieństwa w informacji poufnej
Niniejszy artykuł stanowi analizę elementu prawdopodobieństwa w informacji poufnej. Analiza ta została ona dokonana z uwzględnieniem charakterystycznych przesłanek definiujących informację poufną, tj. precyzyjności i cenotwórczości informacji a więc tych które wymagają uwzględnienia elementu prawdopodobieństwa podczas ich oceny. Jak wskazano element prawdopodobieństwa dla celów klasyfikacji danej informacji jako precyzyjnej nie jest tożsamy z prawdopodobieństwem, które określone jest dla potrzeb informacji cenotwórczej. Niewątpliwie prawdopodobieństwo dla celów uznania danej informacji za precyzyjną musi być wyższe niż przeciętne, ale nie musi być bliskie pewności, podczas gdy w przypadku przesłanki cenotwórczości to prawdopodobieństwo musi być wyższe. Na gruncie obu przesłanek nie uprawnione jest więc twierdzenie o tym samym poziomie prawdopodobieństwa dla określenia prawdopodobieństwa wpływu na cenę instrumentów finansowych. O ile więc do uznania danej informacji za precyzyjną wystarczające jest określenie, czy ma ona w ogóle wpływ na cenę papierów wartościowych, o tyle do przypisania cechy cenotwórczości niezbędne jest ustalenie, że wpływ ten jest znaczący. Powyższe podejście jest słuszne nie tylko w kontekście wykładni językowej, ale również systemowej i historycznej. W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, że elementy prawdopodobieństwa określone w przesłance precyzyjności i cenotwórczości są od siebie niezależne. Oznacza to, że prawdopodobieństwo wpływu danego zdarzenia dla celów określenia informacji jako precyzyjnej lub cenotwórczej musi być różne.
Słowa kluczowe: prawo UE, prawdopodonieństwo, infromacja, instrumenty finansowe
Probability Element of Inside Information
This article is an analysis of the probability element of inside information. The analysis has been performed considering the characteristic elements defining inside information, i.e. the precision and price-sensitivity of the information, that is, elements whose assessment requires taking into account the element of probability. The probability for the purposes of classifying information as precise must undoubtedly be higher than average, but it does not have to be close to certainty, while in the case of price-sensitivity element, the probability must be higher. While it is sufficient to determine whether the information in question has any effect on the price of financial instruments to be considered precise, it is necessary to determine that the effect is significant in order to attribute price-sensitivity. This approach is correct not only in terms of linguistic interpretation, but also systemic and historical one. As a consequence of the above, it must be stated that the elements of probability specified in the features of precision and price-sensitivity are independent of each other. This means that the probability of a given event’s impact for the purpose of classifying the information as precise or price-sensitive must be different.
Keywords: EU law, probability, infromation, financial instruments
Bibliografia
Amsterdamski S., Augustynek Z., Mejbaum W., Prawo, konieczność, prawdopodobieństwo, Warszawa 1964
Bainbridge S.M., Research Handbook on Insider Trading, Oxford 2013
Chylicki P., Precyzyjność i cenotwórczość informacji poufnej – pojęcie oraz relacja między tymi przesłankami – glosa do wyroku z 28.06.2012 r. w sprawie C-19/11 Markus Geltl v. Daimler AG, Europejski Przegląd Sądowy 2013, nr 4
Glicz M., Obowiązki publikacyjne emitentów w zakresie informacji poufnych, Przegląd Prawa Handlowego 2005, nr 10
Górecki M., Informacje poufne na rynku kapitałowym: podstawowe problemy regulacji prawnej oraz pojęcie informacji poufnej i insidera, Czasopismo Kwartalne Całego Prawa Handlowego, Upadłościowego oraz Rynku Kapitałowego 2007, nr 1
Gulati G.M., Rachlinski J.J., Langevoort D.C., Fraud by Hindsight, Georgetown Public Law Research Paper No. 442820; Georgetown Law and Econ. Research Paper No. 442820; Cornell Legal Studies Research Paper No. 05-007
Haładyj K., Odpowiedzialność odszkodowawcza emitentów za naruszenie obowiązków informacyjnych, Warszawa 2008
Hirte H., Möllers T.M.J. (red.), Kölner Kommentar zum WpHG, Köln 2007
Horwich A., An Inquiry into the Perception of Materiality as an Element of Scienter Under SEC Rule 10b-5, The Business Lawyer 2011, nr 67
Hotel M., Definicja informacji poufnej, Internetowy Przegląd Prawniczy TBSP UJ 2013, nr 2
Hotel M., Wybrane zagadnienia europejskiej regulacji dotyczącej nadużyć na rynku kapitałowym, Europejski Przegląd Sądowy 2015, nr 3
Klohn L., Das deutsche und europäische Insiderrecht nach dem Geltl-Urteil des EuGH, Zeitschrift für Wirtschaftsrecht 2012, nr 39
Kotarbiński T., Elementy teorii poznania logiki formalnej i metodologii nauk, Warszawa 1986
Krause H., Brellochs M., Insider trading and the disclosure of inside information after Geltl v Daimler--A comparative analysis of the ECJ decision in the Geltl v Daimler case with a view to the future European Market Abuse Regulation, Capital Markets Law Journal 2013, nr 3
Łaszczyca G., Rozprawa administracyjna w ogólnym postępowaniu administracyjnym, Warszawa 2008
Noia C. Di, Gargantini M., Issuers at Midstream: Disclosure of Multistage Events in the Current and in the Proposed EU Market Abuse Regime, European Company and Financial Law Review 2012, nr 4
Michalski M. (red.), Ustawa o ofercie publicznej. Komentarz, Warszawa 2014
Oplustil K., Wiórek P.M., Europejskie i polskie regulacje dotyczące informacji poufnych na rynku kapitałowym (cz. I), Prawo Spółek 2005, nr 2
Schall A., Note to the ECJ’s decision in the Geltl/Daimler case, Zeitschrift für Wirtschaftsrecht 2012, nr 9
Sójka T. (red.), Prawo rynku kapitałowego. Komentarz, Warszawa 2015
Sójka T., Etap zdarzenia rozciągniętego w czasie jako informacja poufna w prawie rynku kapitałowego, Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2014, nr 1
Sójka T., Obowiązki informacyjne spółek publicznych i odpowiedzialność cywilna za ich naruszenie, Warszawa 2008
Wierzbowski M., Sobolewski L., Wajda P. (red.), Prawo rynku kapitałowego, Warszawa 2012
Woźniak R., Definicja informacji poufnej w prawie europejskim. Uwagi na tle prawa amerykańskiego, Warszawa 2017
Ziembiński Z., Logika praktyczna, Warszawa 2014
Zoll F. (red.), Rozprawy z prawa cywilnego, własności intelektualnej i prawa prywatnego międzynarodowego. Księga pamiątkowa dedykowana profesorowi Bogusławowi Gawlikowi, Warszawa 2012
Żbikowska M., Prawdopodobieństwo w procesie karnym, PiP 2018, nr 3
Dr Magdalena Kowalewska-Łukuć
Uniwersytet Szczeciński
Imputacyjna koncepcja winy i ekspkulpanty 2° (polemika z M. Małeckim)
Artykuł dotyczy problematyki imputacyjnej koncepcji winy oraz teorii ekskulpantów przedstawionej niedawno w pracy M. Małeckiego pt. „Przypisanie winy. Podstawy teorii ekskulpantów”. Artykuł zwięźle przedstawia główne tezy teorii ekskulpantów oraz sygnalizuje kilka wątpliwości z nią związanych. W artykule zwraca się uwagę przede wszystkim na praktyczne trudności wiążące się ze stosowaniem tzw. ekskulpantów 2°, które mogą zaistnieć w prognozowanym przyszłym świecie możliwym. Wnioski płynące z zawartych w artykule rozważań wskazują nadto, że aplikowanie teorii ekskulpantów wiązać się musi z redefinicją pojęcia winy oraz określeniem na nowo relacji między płaszczyzną winy a płaszczyzną wymiaru kary.
Słowa kluczowe: wina, ekskulpanty, przypisanie winy
Imputational Concept of Guilt and Exculpatory Circumstances 2° (Polemic with M. Małecki)
The article concerns the problem of imputational concept of guilt and the theory of exculpatory circumstances, recently presented in M. Małecki’s dissertation titled [translated into English] ‘The Attribution of Guilt: The Fundamentals of Exculpatory Circumstances Theory’. The article contains a brief presentation of the main tenets of the theory of exculpatory circumstances and points out to a number of related doubts. In the article, attention is drawn, first and foremost, to the practical difficulties involved in applying the so-called exculpatory circumstances 2°, which may exist in the forecast future possible world. The conclusions from the considerations presented in the article indicate also that application of the theory of exculpatory circumstances has to involve redefining the notion of guilt and the relationship between the plane of guilt and that of imposing a punishment.
Keywords: guilt, exculpatory circumstances, attribution of guilt
Bibliografia
Barczak-Oplustil A., Zasada koincydencji winy i czynu w Kodeksie karnym, Kraków 2016
Hryniewicz-Lach E., Ofiara w polskim prawie karnym. Interesy ofiary przestępstwa i karnomaterialne instrumenty służące ich zabezpieczeniu, Warszawa 2017
Kowalewska-Łukuć M., Wina w prawie karnym, Warszawa 2019
Małecki M., Przypisanie winy. Podstawy teorii ekskulpantów, Kraków 2019
Wąsek A., Problematyka zasad odpowiedzialności karnej w okresie prac nad reformą prawa karnego, [w:] O prawo karne oparte na zasadach sprawiedliwości, prawach człowieka i miłosierdzia, red. A. Strzembosz, Lublin 1988
Zakrzewski P., Stopniowanie winy w prawie karnym, Warszawa 2016
Zoll A., Wina i kara, Nauka 2004, nr 1
Dr Konrad Burdziak
Uniwersytet Szczeciński
Sposób ustalania dolnej granicy wieku odpowiedzialności karnej (polemika z M. Nawrockim)
Artykuł stanowi polemikę z publikacją autorstwa M. Nawrockiego dotyczącą sposobu ustalania dolnej granicy wieku odpowiedzialności karnej. Zdaniem M. Nawrockiego, odrzucić należy możliwość wykorzystywania w tym zakresie rozwiązań znanych prawu cywilnemu; stać ma temu na przeszkodzie fundamentalna zasada prawa karnego - nullum crimen sine lege stricta. Autor polemiki nie zgadza się z tym stwierdzeniem i przedstawia argumenty przemawiające za koncepcją przeciwną.
Słowa kluczowe: nieletni, wiek sprawcy, art. 10 k.k., odpowiedzialność karna
Method of Determining the Minimum Age of Criminal Liability (A Polemic with M. Nawrocki)
This article is a polemic with the publication by M. Nawrocki concerning the method of determining the minimum age of criminal liability. According to M. Nawrocki, the possibility of utilizing the methods known from civil law in that field should be rejected, arguably due to a fundamental principle of the criminal law: nullum crimen sine lege stricta. The author of the polemic disagrees with this statement and presents arguments for the opposite concept.
Keywords: juvenile, age of the offender, Article 10 of the Polish Penal Code, criminal liability
Bibliografia
Burdziak K., Art. 10 § 2 k.k. i art. 94 u.p.n. z perspektywy art. 40 ust. 3 Konwencji o prawach dziecka, czyli kilka słów na temat odpowiedzialności karnej nieletnich, Probacja 2019, nr 2 Burdziak K., Prowokacja. Analiza prawnokarna, Poznań 2018
Nawrocki M., Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z dnia 14 listopada 2016 r., sygn. III KK 273/16, Prokuratura i Prawo 2018, nr 7–8
Nawrocki M., O sposobie ustalania dolnej granicy wieku odpowiedzialności karnej, PiP 2019, nr 9
Zieliński M., Wykładnia prawa. Zasady, reguły, wskazówki, Warszawa 2012
Prof. dr hab. Mirosław Bączyk
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Gwarancja de minimis. Glosa do wyroku SA w Warszawie z 23.05.2019 r., VII AGa 127/19
Autor w glosie wyjaśnia sposób powstania tzw. gwarancji de minimis w polskiej praktyce bankowej , jej elementy konstrukcyjne i sposób obrony gwaranta. Udziela jej z reguły Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) .Przedsiębiorca(przyszły kredytobiorca) inicjuje za pośrednictwem banku-kredytodawcy procedurę uzyskania kredytu i kredyt taki zostaje objęty gwarancją de minimis BGK .,Istotne znaczenie dla regulacji treści stosunku gwarancji ma wówczas tzw. umowa ramowa, która wiąże bank-kredytodawcę z gwarantem. Przyznanie przedsiębiorstwu kredytu, objętego gwarancją, może nastąpić bowiem na warunkach wskazanych w takiej umowie .Może ona także stać się zródłem zarzutów gwaranta (BGK).Autor odrzuca stanowisko sądu, zgodnie z którym gwarancja de minimis w praktyce polskiej stanowi jakby ”trzeci model” gwarancji bankowej, istniejący poza strukturą „gwarancji kauzalnej i abstrakcyjnej”. Mieści się ona bowiem także w ramach ogólnej gwarancji bankowej(art.81 prawa bankowego). Autor podziela jednak stanowisko sądu, że legitymację czynną do żądania zwrotu prowizji bankowej w razie niepowstania stosunku gwarancyjnego ma kredytobiorca na nie bank-gwarant(art.405 k.c).
Słowa kluczowe: prawo bankowe, kodeks cywilny, gwarancje de minimis, kredyt
De Minimis Guarantees. Commentary on Judgment of the Court of Appeal in Warsaw of 23 May 2019, VII AGa 127/19
In the commentary, the author analyses the way in which the so-called de minimis guarantee arises in the Polish banking practice, the elements of the guarantee, and the defences of the guarantor. This kind of guarantee is usually granted by Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK): the entrepreneur (the future borrower) initiates the procedure of obtaining a loan from the lender bank and loan repayment is secured by the de minimis guarantee granted by BGK. The contents of the guarantee contract with BGK is determined mostly by the framework agreement that binds the lender bank and the guarantor. This is so because the entrepreneur can obtain the loan only when the terms of the framework agreement have been met. The agreement can also provide the basis for objections that the guarantor (BGK) may rise. The author rejects the view of the court, according to which the de minimis guarantee constitutes in Polish law ‘a new model of guarantee’, which exists outside the structure of ‘causal and abstract guarantee’. It is also part of the general bank guarantee (Article 81 of the Banking Law). However, the author shares the court’s view that only the borrower (not the bank) may claim the return of the guarantee fee when it is proved that no guarantee relationship existed between the parties (Article 405 of the Civil Code).
Keywords: banking law Civil Code, de minimis guarantees, loan
Bibliografia
Andrejuk B., Heropolitańska I., Gwarancje, poręczenia, awale i akredytywy standby, Warszawa 2000
Bączyk M., Glosa do wyroku SN z 15.09.2016 r., I CSK 524/15, OSP 2020, nr 1, poz. 2c
Katner W. (red.), Prawo gospodarcze i handlowe, Warszawa 2016
Otto P., Mikrobiznes sięga po makrośrodki, Dziennik – Gazeta Prawna z 23.10.2018 r.
Wikowicz L., Na razie wśród banków nie ma chętnych na kredyt wekslowy, Rzeczpospolita z 20.05.2020 r.
Żelezek K., Kredyt z gwarancją de minimis, Rzeczpospolita z 10.08.2015 r.
