Od Juristenmonopol do marginalizacji. O zanikającym paradygmacie prawniczym w administracji publicznej
Dr hab. Dawid Sześciło
Uniwersytet Warszawski
Od Juristenmonopol do marginalizacji. O zanikającym paradygmacie prawniczym w administracji publicznej
Nowożytna administracja publiczna została ufundowana na biurokracji jako modelu organizacyjnym i prawie administracyjnym jako źródle reguł rządzących działaniami administracji. Ostatnie dziesięciolecia, wraz z nadejściem ery nowego zarządzania publicznego, osłabiły jednak prawniczy paradygmat administrowania. Tendencje deregulacyjne oraz zastępowanie w procesie wykonywania zadań publicznych regulacji administracyjnoprawnej umowami cywilnoprawnymi zachwiało pozycję prawa administracyjnego. Przeobrażenia te nie miały wyłącznie technicznego charakteru, ale wpłynęły również na cele i wartości realizowane w systemie administracji publicznej. Artykuł omawia główne kierunki tej ewolucji, a także przedstawia koncepcji zrewidowanej roli i celów prawa administracyjnego we współczesnej administracji.
Słowa kluczowe: publiczna administracja, biurokracja, prawo administracyjne, aksjologia, Max Weber
From Juristenmonopol to Marginalization. On the Vanishing Legalistic Paradigm in Public Administration
Modern public administration has been founded on bureaucracy (as an organizational model) and administrative law as the source of regulation governing the activities of public administration and internal processes within the administrative systems. Last decades, however, due to the expansion of new public management agenda, undermined the legalistic paradigm of public administration. The shift towards deregulation and replacing administrative regulation with contracting led to a marginalization of administrative law. This evolution did was not purely technical in nature, but had also an axiological dimension, influencing the objectives and underpinning values of public administration. This article describes the main elements of this evolution and investigates the possible strategies for revision of the role and objectives of administrative law in contemporary public administration.
Keywords: public administration, bureaucracy, administrative law, axiology, Max Weber
Bibliografia:
F. Longchamps, Założenia nauki administracji, Wrocław 1994
J.P. Olsen, Towards a European administrative space?, Journal of European Public Policy 2003, nr 4
D. Harvey, A Brief History of Neoliberalism, Oxford 2005; The Handbook of Neoliberalism, S. Springer, K. Birch, J. MacLeavv, Abingdon 2016
M. Foucault, Narodziny biopolityki, tłum. M. Herer, Warszawa 2011
M. Barzelay, Breaking Through Bureaucracy. A New Vision for Managing in Government, Berkeley 1992
D. Osborne, P. Plastrik, Banishing Bureaucracy: The Five Strategies for Reinventing Government, Reading 1998
E.S. Savas, Privatization: The Key to Better Government, Chatham 1987
M. Kulesza, D. Sześciło, Polityka administracyjna i zarządzanie publiczne, Warszawa 2013
C. Pollitt, Justification by Works or by Faith? Evaluating the New Public Management, Evaluation 1995, nr 2
J. Lane, The public sector: concepts, models, and approaches, London 2000
D. Argyriades, Good governance, professionalism, ethics and responsibility, International Review of Administrative Sciences 2006, nr 2
J. Filipek, Rola prawa w działalności administracyjnej państwa, Kraków 1974J. Malec, D. Malec, Historia administracji i myśli administracyjnej, Kraków 2003
B. Sordi, Revolution, Rechtstaat and the Rule of Law: historical reflections on the emergence of administrative law in Europe, [w:] Comparative Administrative Law, red. S. Rose-Ackerman, P.L. Lindseth, Cheltenham 2010
J. Baszkiewicz, Powszechna historia ustrojów państwowych, Gdańsk 2002
M.W. Spicer, Public Administration and the State. A Postmodern Perspective, Tuscaloosa 2001
H. Izdebski, Jednostka wobec rządów prawa i państwa prawnego, [w:] Prawa stają się prawem. Status jednostki a tendencje rozwojowe prawa, red. M. Wyrzykowski, Warszawa 2006
W.J.M. Kickert, Distinctiveness in the study of public management in Europe. A historical-institutional analysis of France, Germany and Italy, Public Management Review 2005, nr 4.
W. Kawka, Prawo administracyjne. Część I: Instytucje ogólne, Wrocław 1948
M. Zimmermann, Pojęcie administracji publicznej a swobodne uznanie, Warszawa 2009
A. Pakuła, Administracja publiczna w państwie prawnym a model panowania racjonalnego Maxa Webera, [w:] III Międzynarodowa Konferencja Naukowa. Krynica Zdrój, 2–4 czerwca 2006 r., red. J. Łukasiewicz, Rzeszów 2006
M. Weber, Gospodarka i społeczeństwo. Zarys socjologii rozumiejącej, tłum. D. Lachowska, Warszawa 2002
J. Starościak, Zagadnienia przemian administracji państwa socjalistycznego, [w:] Studia z dziedziny prawa administracyjnego, red. L. Bar, Ossolineum 1971
W. Kickert, J. Hakvoort, Public governance in Europe: A historical-institutional tour d’horizon, [w:] Governance in Modern Society: Effects, Change and Formation of Government Institutions, red. O. van Heffen, W. Kickert, J. Thomassen, Dordrecht 2000
F.G. Castles, S. Leibfried, H. Obinger, J. Lewis, Introduction, [w:] The Oxford Handbook of Welfare State, red. F.G. Castles, S. Leibfried, J. Lewis, H. Obinger, C. Pierson, Oxford 2010
A. Walicki, Od projektu komunistycznego do neoliberalnej utopii. Ideologiczne pułapki i drogi wyjścia, Kraków 2013
W. Jellinek, Verwaltungsrecht, Berlin 1931
M. Stefaniuk, Działanie administracji publicznej w ujęciu nauk administracyjnych, Lublin 2009
M. Bevir, Key Concepts in Governance, London 2009, s. 141.
M. Bevir, Decentryczna teoria rządzenia, tłum. B. Kozina, Zarządzanie publiczne 2009, nr 3
C. Hood, A Public Management for All Seasons?, Public Administration 1991, nr 1
New Public Management. Current trends and future prospects, red. K. McLaughlin, S.P. Osborne, E. Ferlie, London 2002
D. Osborne, T. Gaebler, Rządzić inaczej. Jak duch przedsiębiorczości przenika administrację publiczną, tłum. A. Jankowski, Poznań 2005
D. Kijowski, Ucieczka administracji publicznej w sferę prawa cywilnego, [w:] Współczesne zagadnienia prawa i procedury administracyjnej. Księga jubileuszowa dedykowana Prof. zw. dr hab. Jackowi M. Langowi, red. M. Wierzbowski, J. Jagielski, A. Wiktorowska, E. Stefańska, Warszawa 2009
A. Kubiak, Fikcja pozytywnego rozstrzygnięcia w prawie administracyjnym, PiP 2009, nr 11
D. Sześciło, Milcząca zgoda organu - instrument przeciwdziałania przewlekłości postępowania czy narzędzie deregulacji?, [w:] Kodeks postępowania administracji Unii Europejskiej, red. J. Supernat, B. Kowalczyk, Warszawa 2017
C. Kirkpatrick, D. Parker, Regulatory impact assessment: an overview, [w:] Regulatory Impact Assessment: Towards Better Regulation?, C. Kirkpatrick, D. Parker, Cheltenham 2007
R. Kearney, Sunset: A Survey And Analysis Of The State Experience, Public Administration Review 1990, nr 1
L. Dudley, A. Bogaevskaya, Contracting as policy: a worldwide implications, [w:] Privatization and Market Development: Global Movements in Public Policy Ideas, red. G.A. Hodge, Cheltenham 2006J. Lane, New Public Management, London 2000
E.C. Kamarck, Government reform and innovation: A comparative perspective, [w:] Reforming the Public Sector: How to Achieve Better Transparency, Service and Leadership, red. G. Tria, G. Valotti, Rome 2012
G. Larbi, The New Public Management Approach and Crisis States, New York 1999
C. Pollitt, G. Bouckaert, Public Management Reform, Oxford 2004
C. Harlow, Law and public administration: convergence and symbiosis, International Review of Administrative Science 2005, nr 2
M. Turner, D. Hulme, W. McCourt, Governance, Management and Development: Making the State Work, London 2015
D. Sześciło, Zmierzch decentralizacji. Instytucjonalny krajobraz opieki zdrowotnej w Europie po nowym zarządzaniu publicznym, Warszawa 2017
I. Lienert, Are Laws Needed for Public Management Reforms? An International Comparison, IMF Working Paper 2005
E. Ongarom, Public Management Reform and Modernization. Trajectories of Administrative Change in Italia, France, Greece, Portugal and Spain, Cheltenham 2009.
J. Ziller, Public law: a tool for modern management, not an impediment to reform, International Review of Administrative Sciences 2005, nr 2
A. Bertelli, Law and Public Administration, [w:] The Oxford Handbook of Public Management, red. E. Ferlie, L.E. Lynn, C. Pollitt, Oxford 2007
A. Błaś, W sprawie jedności działań organów administracji publicznej w demokratycznym państwie prawnym, [w:] Jakość administracji publicznej. Międzynarodowa Konferencja Naukowa Cedzyna koło Kielc, 24–26 września 2004 r., red. E. Ura, Rzeszów 2004
A. Błaś, Niekonstytucyjne zjawiska w administracji publicznej, [w:] Instytucje współczesnego prawa administracyjnego. Księga jubileuszowa Profesora zw. dr hab. Józefa Filipka, red. I. Skrzydło-Niżnik, P. Dobosz, D. Dąbek, M. Smaga, Kraków 2001;
A. Błaś, Granice prywatyzacji zadań publicznych w państwie prawa, [w:] Samorząd terytorialny III Rzeczypospolitej. Dziesięć lat doświadczeń, red. S. Michałowski, Lublin 2002
D.W. Williams, Reinventing the Proverbs of Government, Public Administration Review 2000, nr 56
J. Pierre, Why Legality Matters: The Limits of Markets and Governance Reform in Public Sector, QoG Working Paper Series 2009, nr 5
J.V. Denhardt, R.B. Denhardt, The New Public Service. Serving, not Steering, New York 2011
C. Pollitt, The Essential Public Manager, Philadelphia 2003
C. Barnett, Publics and Markets: What’s Wrong with Neoliberalism?, [w:] The SAGE handbook of social geographies, S.J. Smith, R. Pain, S.A. Marston, J.P. Jones, London 2009
T. Christensen, P. Lægreid, New Public Management: Puzzles of Democracy and the Influence of Citizens, Journal of Political Philosophy 2002, nr 3
W. Drechsler, The Re-Emergence of “Weberian” Public Administration after the Fall of New Public Management: The Central and Eastern European Perspective, Halduskultuur 2005, nr 6
W. Drechsler, Towards a Neo-Weberian European Union? Lisbon Agenda and Public Administration, Halduskultuur 2009, nr 10
P. Dunleavy, H. Margetts, S. Bastow, J. Tinkler, New Public Management Is Dead Long Live Digital-Era Governance, Journal of Public Administration Research and Theory 2006, nr 3
C. Crouch, Osobliwa nie-śmierć neoliberalizmu, tłum. Ł. Dominiak, Toruń 2015
Dr Łukasz Mirocha
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Odmowa wykonania usług weselnych dla par jednopłciowych w Stanach Zjednoczonych
Artykuł komentuje sprawy odmowy wykonania usług weselnych dla par jednopłciowych w Stanach Zjednoczonych. Ukazane jest tło prawne sporu z ewolucją orzecznictwa dotyczącego wolności religijnej, w tym istotną zmianą jaka nastąpił w wyniku wyroku Employment Division v. Smith oraz zmiany w zakresie przepisów równościowych pierwotnie dotyczących kwestii rasy i płci, następnie wykorzystywane w odniesieniu do problemu orientacji seksualnej. W artykule analizowane są argumenty zwolenników odmowy, którzy odwołują się do I Poprawki Konstytucji Stanów Zjednoczonych, ze wskazaniem w których decyzjach sądowych mogą oni szukać wsparcia a które są sprzeczne z ich interesami. Autor podkreśla, że doświadczenia amerykańskie mogą być istotne dla polskiego ustawodawstwa zwłaszcza w perspektywie wyrok Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie Oliari p. Włochom.
Słowa kluczowe: klauzula sumienia, ochrona mniejszości seksualnych, homoseksualizm, kolizja praw podstawowych, dyskryminacja
Refusal to Provide Wedding Services for Same-sex Couples in the United States
The article comments the cases concerning refusal to provide wedding services for same-sex couples in the United States. The legal background of the dispute with the evolution of case law on religious freedom, including the significant change that occurred as a result of the Employment Division v. Smith judgment is shown. Amendments to equality provisions, originally concerning race and gender issues, later used in relation to the problem of sexual orientation, are also presented. In the article, arguments of those supporting refusal, who refer to the First Amendment to the United States Constitution, are analyzed with an indication in which court decisions they can find support and which are contrary to their interests. The author emphasizes that the US experiences in the field in question could be important for the Polish legislation, especially taking into account the judgment of the European Court of Human Rights in Oliari v. Italy.
Keywords: conscience clause, protection of sexual minorities, homosexuality, conflict of fundamental rights, discrimination
Bibliografia:
J. Bauers, The Price of Citizenship: an Analysis of Anti-Discrimination Laws and Religious Freedoms in Elane Photography, LLC v. Willock, Rutgers Journal of Law and Religion 2014, nr 15
B. Knox, A Fundamental Standoff Post-Obergefell: Which Fundamental Right Should Prevail When Claims of Free Exercise Clash With Claims of Discrimination in the Private Marketplace?, Alabama Law Review 2016, nr 68
A. Koppelman, A Zombie in the Supreme Court: the Elane Photography Cert Denial, Alabama Civil Rights & Civil Liberties Law Review 2015, nr 7
T.R. Day, D. Weatherby, Contemplating Masterpiece Cakeshop, Washington and Lee Law Review Online 2017, nr 86
C. Schube, A New Era in the Battle Between Religious Liberty and Smith: SOGI Laws, Their Threat to Religious Liberty, and How To Combat Their Trend, Drake Law Review 2016, nr 64
A. Riley, Religious Liberty vs. Discrimination: Striking a Balance When Business Owner Refuse Service to Same-Sex Couples Due to Religious Beliefs, Southern Illinois University Law Journal 2016, nr 40
Ł. Mirocha, Polskie orzecznictwo w perspektywie wyroku w sprawie Masterpiece Cakeshop, Forum Prawnicze 2018, nr 2
A. Uhland, The Business of Expression: a Commercial, Constitutional, and Historical Evaluation of the Line Between the First Amendment and Antidiscrimination Laws, Southern California Interdisciplinary Law Journal 2018, nr 26
L. Elphick, Sexual Orientation and ‘Gay Wedding Cake’ Cases Under Australian Anti-Discrimination Legislation: a Fuller Approach to Religious Exemption, Adelaide Law Review 2017, nr 38
D. McGoldrick, The Development and Status of Sexual Orientation Discrimination under International Human Rights Law, Human Rights Law Review 2016, nr 4
J. Kulesza, Odmowa świadczenia usługi jako akt dyskryminacji; odpowiedzialność za wykroczenie. Glosa do wyroku sądu okręgowego z 26.05.2017 r., V Ka 557/17, PiP 2018, nr 1
W. Kymlicka, Współczesna filozofia polityczna, przeł. A. Pawelec, Warszawa 2009
J. Habermas, Między naturalizmem a religią. Rozprawy filozoficzne, przeł. M. Pańkow, Warszawa 2012
K.R. McStravick, Gay Rights Versus Religious Freedom, and the Influence of Obergefell v. Hodges on Distinguishing the Divining Line, St. Mary`s Law Journal 2016, nr 48
P. Dolan, An Uneasy Union: Same Sex-Marriage and Religious Exemption in Washington State, Washington Law Review 2013, nr 88
J.M. Donovan, Half-Baked: the Demand by For-Profit Businesses for Religious Exemptions From Selling to Same-Sex Couples, Loyola of Los Angeles Law Review 2016, nr 49
G. Maroń, Publiczna krytyka homoseksualizmu jako realizacja konstytucyjnej wolności słowa w świetle orzecznictwa sądów USA, Forum Prawnicze 2015, nr 6
T. Weber, Will Nonprofit Religious Organizations Withstand the Sexual Revolution in Law?, Regent University Law Review 2017, nr 29
S. Levmore, Title VII to Tinder: Law`s Antidiscrimination Asymmetry and Occasional Market Superiority, Alabama Law Review 2017, nr 68
M. Balcerzak, Oddziaływanie wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sferze inter partes i erga omnes, [w:] Precedens w polskim systemie prawa, red. A. Śledzińska-Simon, M. Wyrzykowski, Warszawa 2010
Dr Radosław Puchta
Politechnika Warszawska
Warunki dopuszczalności powołania się na ochronę wynikającą z art. 47 Karty Praw Podstawowych (uwagi na tle wyroku TSUE z 13.12.2017 r. w sprawie El Hassani)
Conditions of Applicability of the Guarantees Resulting from Article 47 of the Charter of Fundamental Rights of the European Union (remarks concerning ECJ judgment of 13 December 2017, El Hassani, C-403/16)
This article contains an analysis of the judgment of 13 December 2017 in the El Hassani case, in which ECJ ruled that Article 32(3) of the Community Code on Visas in conjunction with Article 47 of the Charter of Fundament Rights of the European Union, must be interpreted as meaning that it requires Member States to provide for an appeal procedure against decisions refusing visas. The procedural rules are a matter regulated in the legal order of each Member State in accordance with the principles of equivalence and effectiveness. However, those proceedings must, at a certain stage, guarantee a judicial appeal. This is the consequence of Article 47 of the Charter. Unfortunately, the commented judgement does not contain any broader argumentation on why it was admissible to invoke Article 47 of the Charter. Undoubtedly, this provision should be applied when two conditions are met. Firstly, if the case is linked with the implementation of EU law (in the sense of Article 51(1) of the Charter). Secondly, if the case concerns ‘rights and freedoms guaranteed by Union law’. But it should be noted that Article 47 of the Charter does not require such rights and freedoms to result from acts of secondary law. Whenever decisions of national authorities belong to the field of implementation of EU law (in the sense of Article 51(1) of the Charter), all guarantees contained in the Charter can potentially be invoked, including those with a substantive character (like the right to respect for family life protected by Article 7 of the Charter). When any right or freedom enshrined in the Charter has been violated by a national authority applying EU law, access to a court should be guaranteed in accordance with Article 47 of the Charter.
Słowa kluczowe: Unia Europejska, Karta Praw Podstawowych, traktat, Wspólnotowy Kodeks Wizowy, prawo konstytucyjne
Keywords: European Union, Charter of Fundamental Rights, treaty, Community Code on Visas, constitutional law
Bibliografia:
A. Frąckowiak-Adamska, O istocie praw wynikających z obywatelstwa Unii, Europejski Przegląd Sądowy 2012, nr 19
A. Wróbel, [w:] Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Komentarz, red. A. Wróbel, Warszawa 2013
M. Górski, Prawo do skutecznego środka prawnego w art. 47 Karty Praw Podstawowych UE – znaczenie i deficyty, Europejski Przegląd Sądowy 2016, nr 8
N. Półtorak, Zakres związania państw członkowskich Kartą Praw Podstawowych Unii Europejskiej, Europejski Przegląd Sądowy 2014, nr 9
P. Bogdanowicz, M. Taborowski, Brak niezależności sądów krajowych jako uchybienie zobowiązaniu w rozumieniu art. 258 TFUE (cz. I), Europejski Przegląd Sądowy 2018, nr 1
R. Rogala, [w:] Ustawa o cudzoziemcach. Komentarz, red. J. Chlebny, Warszawa 2015
Prof. dr hab. Joanna Kuźmicka-Sulikowska
Uniwersytet Wrocławski
Nabycie prawa własności rzeczy ruchomej od osoby nieuprawnionej (uwagi o interpretacji art. 169 kodeksu cywilnego)
Artykuł odnosi się do wybranych kwestii problemowych pojawiających się na tle regulacji art. 169 k.c. dotyczącego nabycia prawa własności rzeczy ruchomej od osoby nieuprawnionej. Podjęto w nim próbę zaproponowania kilku rozwiązań interpretacyjnych odbiegających od dotychczas dominujących poglądów, w obszarze takich zagadnień jak: wskazanie kryteriów rozgraniczenia zakresów zastosowania poszczególnych paragrafów art. 169 k.c. oraz ocena, czy przepis ten należy odnosić tylko do odpłatnego, czy także do nieodpłatnego nabycia rzeczy, a także poparto inne niż powszechnie dominujące zapatrywanie odnośnie do wymogu istnienia dobrej wiary na gruncie art. 169 § 2 zd. 1 k.c. Ustosunkowano się także do budzącej kontrowersje sytuacji, w której nieuprawniony zbywca rzeczy ruchomej odkupuje ją następnie od nabywcy. Na koniec poruszono kilka aspektów, które mogą budzić wątpliwości interpretacyjne w związku z wprowadzeniem w 2015 r. art. 169 § 3 k.c., wyłączającego stosowanie do rzeczy wpisanych do krajowego rejestru utraconych dóbr kultury przepisów art. 169 § 1 i 2 k.c.
Słowa kluczowe: rzeczy ruchome, osoba nieuprawniona, dobra wiara, sprzedaż, dobra kultury
Acquisition of Ownership of a Movable Item from an Unauthorized Person (Remarks on the Interpretation of Article 169 of the Polish Civil Code)
The article discusses selected problematic issues arising in the context of Article 169 of the Polish Civil Code regarding the acquisition of ownership of movable property from unauthorized persons. It attempts to propose several interpretative solutions departing from the prevailing views in such issues as: the criteria for delimitating the scopes of application of individual particular paragraphs of Article 169 of the Civil Code and an assessment of whether this provision should be referred only to acquisition of goods for consideration or perhaps also to gratuitous acquisition. The author also supports a view different from the generally prevailing one regarding the requirement of good faith in Article 169(2) first sentence of the Civil Code. Moreover, a controversial situation is presented, in which an unauthorized vendor of movable property subsequently buys it back from the buyer. Finally, some aspects are discussed that may give rise to interpretation doubts due to the coming into force of Article 169(3) of the Civil Code in 2015, which provision excluded the application of provisions of Article 169(1) and (2) to objects entered into the national register of lost cultural property.
Keywords: movables, unauthorized person, good faith, sale, cultural goods
Bibliografia:
A. Szpunar, Dobra wiara jako przesłanka nabycia własności ruchomości od nieuprawnionego, PiP 1997, nr 7
A. Szpunar, Nabycie własności ruchomości od nieuprawnionego, Kraków 1999
A. Szpunar, Uwagi na temat uzasadnienia przepisu art. 169 k.c., Przegląd Prawa Handlowego 1997, nr 8
A. Szpunar, Wydanie jako przesłanka nabycia własności ruchomości od nieuprawnionego, Rejent 1999, nr 1
E. Gniewek, [w:] System Prawa Prywatnego, t. 3, Prawo rzeczowe, red. E. Gniewek, Warszawa 2013 s. 576;
G. Rudnicki, J. Rudnicka, S. Rudnicki, Kodeks cywilny. Komentarz, t. II, Własność i inne prawa rzeczowe, red. J. Gudowski, Warszawa 2016
I. Gredka, P. Gwoździewicz-Matan, Cywilnoprawne skutki wpisu rzeczy do krajowego rejestru utraconych dóbr kultury, PiP 2016, nr 10
J. Kuźmicka-Sulikowska, Problematyka dobrej wiary nabywcy prawa własności rzeczy ruchomej od osoby nieuprawnionej – wybrane aspekty, [w:] Ius est ars boni et aequi. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Józefowi Frąckowiakowi, red. A. Dańko-Roesler, M. Leśniak, M. Skory, B. Sołtys, Wrocław 2018
K. Gołębiowski, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, P. Machnikowski, Warszawa 2017
M. Lagut, O przesłance dobrej wiary przy nabyciu własności rzeczy ruchomej zgubionej, skradzionej lub w inny sposób utraconej przez właściciela (art. 169 § 2 k.c.), Przegląd Sądowy 2001, nr 5
M. Wilke, Nabycie własności rzeczy ruchomej na podstawie umowy z osobą nie uprawnioną, Warszawa–Poznań–Toruń 1980
P. Machnikowski, Nabycie własności rzeczy ruchomej od nieuprawnionego – dziś i jutro, [w:] Współczesne problemy prawa prywatnego. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Edwarda Gniewka, red. J. Gołaczyński, P. Machnikowski, Warszawa 2010
R. Morek, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. II, red. K. Osajda, Warszawa 2017
T.A. Filipiak, [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, t. II, Własność i inne prawa rzeczowe, red. A. Kidyba, Warszawa 2012
W. Kowalski, Nabycie dzieła sztuki od osoby nieuprawnionej, PiP 2006, nr 7
Prof. dr hab. Krzysztof Tomaszewski
Uniwersytet Warszawski
Klastry energii w Polsce – w kierunku poprawy bezpieczeństwa energetycznego. Koncepcje i uwarunkowania
W artykule dokonano analizy koncepcji klastrów energii w Polsce. Zagadnienie to jest nowym problemem naukowym zarówno na gruncie prawa, jak i polityki energetycznej. Zjawisko klastrowości pozwala na uzyskanie efektów synergii ekonomicznej dla podmiotów, które podejmują tego rodzaju współpracę. Rozpowszechniło się ono w Polsce wraz z akcesją do Unii Europejskiej. W pierwszej części artykułu zaprezentowano specyfikę polskich klastrów (w innych, niż energetyka branżach) i ich znaczenie dla funkcjonowania gospodarki. Stanowi to punkt wyjścia do – podjętej w drugiej części niniejszego artykułu – analizy koncepcji klastrów energii. Znalazła ona swoje odzwierciedlenie w przepisach ustawy o odnawialnych źródłach energii.
Słowa kluczowe: klastry energii, prawo energetyczne, bezpieczeństwo energetyczne, odnawialne źródła energii, polityka energetyczna
Energy Clusters in Poland: Towards Improving Energy Efficiency. Concepts and Conditions
The article presents the problems of creating energy clusters in Poland. This issue is a new academic problem both for law and for energy policy. The phenomenon of clustering enables obtaining the effects of economic synergy for entities that undertake this kind of cooperation. It spread in Poland with the accession to the European Union. The first part of the article presents the particularities of Polish clusters (in other industries than the energy sector) and their importance for the functioning of the economy. This is the starting point for an analysis of the concept of energy clusters. This idea was introduced into the Polish law by the Act on Renewable Energy Sources (consolidated text: Journal of Laws of 2017, item 1148). The author points out the advantages and disadvantages of the new concept, undertaking an analysis of problems from the legal, fiscal, political, economic, and technological perspectives. The conclusions present the most important difficulties and challenges to be considered when creating energy clusters in Poland.
Keywords: energy clusters, energy law, energy security, renewable energy sources, energy policy
Bibliografia:
A. Rothert, Emergencja złożonych i sieciowych struktur władzy, [w:] The EU’s government of industries: markets, institutions and politics, red. B. Julien, A. Smith, London–New York 2016
A.M. Kowalski, Znaczenie klastrów dla innowacyjności gospodarki w Polsce, Warszawa 2013
B. Julien, A. Smith, Introduction: studying the EU’s government of industries, [w:] The EU’s government of industries: markets, institutions and politics, red. B. Julien, A. Smith, London–New York 2016
C. Carter, A. Smith, L’Europe et les territoires, [w:] Études européennes, red. F. Mérand, O. Costa, Bruxelles 2018
G. Buczyńska, D. Frączek, P. Kryjom, Raport z inwentaryzacji klastrów w Polsce, Warszawa 2016
H. Dumała, Transnarodowe sieci terytorialne w Europie, Lublin 2012
J. Jańczak, European Groupings of Territorial Cooperation as an element invigorating integration processes at the local and regional levels, Przegląd Politologiczny 2016, nr 2
J. Ruszkowski, Multi-level governance paradygmat teoretyczny, [w:] Multi-level governance w Unii Europejskiej, red. J. Ruszkowski, L. Wojnicz, Szczecin–Warszawa 2013
K. Kuciński, Geografia ekonomiczna: zarys teoretyczny, Warszawa 2002
L. Stecki, Konsorcjum, Toruń 1997
M. Bączyk, M. Romanowski, Umowy związane z obrotem papierami wartościowymi na runku kapitałowym, [w:] System Prawa Prywatnego, t. 9, Prawo zobowiązań – umowy nienazwane, red. J. Katner, Warszawa 2015
M.E. Porter, Clusters and the New Economics of Competition, Harvard Business Review 1998, vol. 96, nr 6
M.E. Porter, Location, Competition, and Economic Development: Local Clusters in a Global Economy, Economic Development Quarterly 2000, vol. 14, nr 1
R. Dehousse, Le régime politique de l’Union européenne, [w:] Études européennes, red. F. Mérand, O. Costa, Bruxelles 2018
T. Lämmer-Gamp, G. Meier zu Köcker, T. Christensen, L. Muller, Clusters are individuals. New findings from the European cluster management and cluster program benchmarking, vol. II, The Danish Ministry of Science, Innovation and Higher Education, Copenhagen 2012
W. Gonet, Kilka uwag o umowie kredytu konsorcjalnego, Prawo Bankowe 2005, nr 5
W. Malendowski, M. Szczepaniak, Rola euroregionów w procesie integracji europejskiej, [w:] Euroregiony – mosty do Europy bez granic, red. W. Malendowski, M. Szczepaniak, Warszawa 2000
Prof. dr hab. Adam Górski
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Wykonywanie kary w systemie dozoru elektronicznego a przestępstwo samouwolnienia
Artykuł dotyczy niezgłębianego dotąd systematycznie problemu przypisania znamion przestępstwa samouwolnienia w wypadku naruszenia obowiązków dozoru elektronicznego (stosowanego jako forma kary pozbawienia wolności). Punktem wyjścia tych wywodów jest samo pojęcie pozbawienia wolności, jako istotowo odmienne od ograniczenia wolności. Autor argumentuje, iż niezasadne są te poglądy, które kwalifikują karę pozbawienia wolności wykonywaną w formie dozoru elektronicznego jako w istocie ograniczenie wolności. Inną poruszaną kwestią jest możliwość przypisania przestępstwa samouwolnienia jako popełnionego przez zaniechanie. Autor dowodzi, iż taka kwalifikacja (zasadniczo odmienna od przestępstwa niepowrotu) jest możliwa.
Słowa kluczowe: samouwolnienie, pozbawienia wolności, ograniczenie wolności, dozór elektroniczny, zaniechanie
Serving a Sentence in the Electronic Tagging System and the Offence of Self-Liberation
The article refers to the so far hardly explored problem of whether breach of the duties of electronic tagging can be classified as the offence of ‘self-liberation’ it is applied as a form of deprivation of liberty. The starting point for the deliberations is the very notion of deprivation of liberty as substantially different from restriction of liberty. The author rejects the views according to which the punishment of deprivation of liberty served in the system of electronic tagging is in its substance merely a restriction of liberty. Another issue touched upon is whether the offence of ‘self-liberation’ can be committed by omission (and not only by commission). The author argues in favour of such a legal classification.
Keywords: self-liberation, deprivation of liberty, restriction of liberty, electronic tagging, omission
Bibliografia:
A. Kiełtyka, A. Ważny, Ustawa o wykonywaniu kary pozbawienia wolności poza zakładem karnym w systemie dozoru elektronicznego. Komentarz, Warszawa 2011
A. Wojtaszczyk, W. Wróbel, W. Zontek, [w:] System Prawa Karnego, t. 8, Przestępstwa przeciwko państwu i dobrom zbiorowym, red. L. Gardocki, Warszawa 2013
E. Hansen, Przestępstwa więźniów w okresie izolacji penitencjarnej, Warszawa 1982
I. Andrejew, W. Świda, W. Wolter, Kodeks karny z komentarzem, Warszawa 1973
J. Jamontt, E.S. Rappaport, Kodeks karny r. 1932. Część szczególna, Warszawa 1932
J. Kosonoga, [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. J. Skorupka, Warszawa 2015
J. Róg, Wykonywanie kary w systemie dozoru elektronicznego a prawo do zabezpieczenia społecznego, PiP 2012, nr 2
K. Wiak, [w:] Kodeks karny. Komentarz, red. A. Grześkowiak, Warszawa 2016
L. Kubicki, Przestępstwo popełnione przez zaniechanie. Zagadnienia podstawowe, Warszawa 1975
L. Peiper, Komentarz do Kodeksu karnego, Kraków 1933
M. Kliś, Źródła obowiązku gwaranta w polskim prawie karnym, Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych 1999, nr 2
P. Konieczniak, Czyn jako podstawa odpowiedzialności w prawie karnym, Warszawa 2002
T. Razowski, uwagi do art. 242, [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Komentarz, red. J. Giezek, LEX 2014
V. Konarska-Wrzosek, [w:] Państwo prawa i prawo karne. Księga Jubileuszowa Profesora Andrzeja Zolla, t. II, red. P. Kardas, T. Sroka, W. Wróbel, Warszawa 2012
W. Makowski, Kodeks karny z 1932 r. Komentarz. Część szczególna, Warszawa 1932
W. Patryas, Zaniechanie. Próba analizy metodologicznej, Poznań 1993
Dr Jacek M. Wojciechowski
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa we Włocławku
O potrzebie nowelizacji przepisów karnych dotyczących alternatywnych metod głosowania
Niniejsze opracowanie ma na celu ukazanie potrzeby nowelizacji przepisów karnych dotyczących alternatywnych metod głosowania. Pod przywołanym pojęciem kryją się instrumenty prawne, które umożliwiają osobom uprawnionym do głosowania czynny udział w wyborach bez potrzeby osobistego stawiennictwa w lokalu wyborczym. Obecnie obowiązujący Kodeks wyborczy wyróżnia dwie instytucje prawne zaliczane do alternatywnych metod głosowania: głosowanie przez pełnomocnika oraz głosowanie korespondencyjne. Wprowadzając je do polskiego procesu wyborczego ustawodawca ustanowił również przepisy karne mające na celu zapewnienie należytej ochrony. Autor poprzez dokonaną w opracowaniu analizę obowiązujących regulacji karnych (art. 511-512 K. Wyb. oraz art. 513 §1-2 K. Wyb.) stara się pokazać, że dokonane przez ustawodawcę w tym zakresie zabiegi legislacyjne nie zostały przeprowadzone w sposób prawidłowy i w konsekwencji umiejscowione w Kodeksie wyborczym przepisy karne nie spełniają swej roli oraz nie korespondują z przepisami Kodeksu karnego z 6 czerwca 1997 roku.
Słowa kluczowe: prawo konstytucyjne, kodeks wyborczy, kodeks karny, sposoby głosowania
On the Need to Amend Penal Regulations on Alternative Voting Methods
This study aims to demonstrate that it is necessary to amend the penal regulations concerned with alternative voting methods. These methods include the legal instruments which make it possible for eligible voters to take an active part in elections without being present at a polling station. The currently applicable Electoral Code provide for two legal institutions considered as alternative voting methods: voting by proxy and voting by correspondence. While implementing them in the Polish electoral process, the legislator also established penal regulations aimed to provide adequate protection. Through an analysis of the currently applicable penal regulations (Articles 511-512 of the Electoral Code and Article 513(1) and (2) of the Electoral Code), the author of the study tries to show that the legislative measures taken by the legislator in this respect were not completed properly and, consequently, the penal regulations included in the Electoral Code fail to achieve their intended objectives and do not correspond to the provisions of the Penal Code of 6 June 1997.
Keywords: constitutional law, Electoral Code, Penal Code, voting methods
Bibliografia:
A. Rakowska, Głosowanie przez pełnomocnika (uwagi krytyczne), Studia Wyborcze 2007, t. IV
A. Sokala, B. Michalak, Leksykon prawa wyborczego i systemów wyborczych, Warszawa 2010
B. Dauter, [w:] K.W. Czaplicki, B. Dauter, A. Kisielewicz, F. Rymarz, Samorządowe prawo wyborcze. Komentarz, Warszawa 2010
Demokracja elektroniczna. Doświadczenia i dylematy, red. M. Marczewska-Rytko, Lublin 2013
Demokracja w obliczach nowych mediów. Elektroniczna demokracja, wybory przez Internet, kampania w sieci – teoria, doświadczenia, perspektywy, red. M. Musiał-Karg, Toruń 2013
J. Buzek, Ordynacja wyborcza do Sejmu i do Senatu, Warszawa–Lwów 1922
J. Filip, W poszukiwaniu nowych dróg dla głosowania i ich wpływ na aktywność wyborców, Studia Wyborcze 2009, nr 7
J. Jaskiernia, Kierunki pożądanych zmian prawa wyborczego świetle raportów misji obserwacyjnych Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, [w:] Aktualne problemy…, s. 195–196.
J. Juchniewicz, P. Palka, Ewolucja kryminalizacji zachowań przeciwko wyborom, Przegląd Prawa Konstytucyjnego 2011, nr 3
J. Mordwiłko, W sprawie ustanowienia w polskim prawie wyborczym instytucji pełnomocnika wyborcy oraz możliwości głosowania drogą pocztową (głosowania korespondencyjnego), Przegląd Sejmowy 2001, nr 1
J. Rzuciło, Perspektywy głosowania za pośrednictwem Internetu w Rzeczypospolitej Polskiej, Studia Wyborcze 2013, vol. XV
J. Zbieranek, Alternatywne procedury głosowania w polskim prawie wyborczym – gwarancja zasady powszechności wyborów czy mechanizm zwiększania frekwencji wyborczej, Warszawa 2013
J. Zbieranek, Alternatywne procedury głosowania w polskim prawie wyborczym – gwarancja zasady powszechności wyborów czy mechanizm zwiększania frekwencji wyborczej?, [w:] Aktualne problemy prawa wyborczego, red. B. Banaszak, A. Bisztyga, A. Feja-Paszkiewicz, Zielona Góra 2015
J. Zbieranek, Alternatywne procedury głosowania w polskim prawie wyborczym – gwarancja zasady powszechności wyborów czy mechanizm zwiększania frekwencji wyborczej, Warszawa 2013
J. Zbieranek, Alternatywne procedury głosowania w polskim prawie wyborczym – gwarancja zasady powszechności wyborów czy mechanizm zwiększania frekwencji wyborczej, Warszawa 2013
J. Zbieranek, Projekt wprowadzenia w wyborach i referendach instytucji pełnomocnika, [w:] Aktywny obywatel, nowoczesny system wyborczy, red. L. Kolarska-Bobińska, J. Kucharczyk, J. Zbieranek, Warszawa 2006
J. Zbieranek, W stronę reformy procedur głosowania w Polsce, [w:] Aktywny obywatel, nowoczesny system wyborczy, red. L. Kolarska-Bobińska, J. Kucharczyk, J. Zbieranek, Warszawa 2006
K. Kozłowski, Instytucja głosowania przez pełnomocnika a konstytucyjna zasada bezpośredniości wyborów – problem, który wciąż nie został rozwiązany, [w:] Aktualne problemy prawa wyborczego, red. B. Banaszak, A. Bisztyga, A. Feja-Paskiewicz, Zielona Góra 2015
K. Kurowski, Prawa wyborcze osób niepełnosprawnych – zagadnienia teorii i praktyki, Studia Wyborcze 2011, t. XI
K. Skotnicki, Głosowanie korespondencyjne – na marginesie projektu ustawy o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy Ordynacja wyborca do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, [w:] Prawo wyborcze. Analizy. Interpretacje. Rekomendacje, red. J. Zbieranek, Warszawa 2009
K. Skotnicki, O możliwościach tzw. alternatywnych sposobów głosowania przez obywateli polskich przebywających w dniu głosowania za granicą, Zeszyty Prawnicze BAS 2008, nr 1
K. Skotnicki, Zasada powszechności w prawie wyborczym. Zagadnienia teorii i praktyki, Łódź 2000
M. Chevallier, The Geneva Internet voting system, Geneva 2011
M. Florczak-Wątor, Status prawny wyborcy niepełnosprawnego, Przegląd Prawa Konstytucyjnego 2011, nr 3
M. Musiał-Karg, Elektroniczne referendum w Szwajcarii. Wybrane kierunki zmian helweckiej demokracji bezpośredniej, Poznań 2012;
M. Zieliński, Racja bytu głosowania elektronicznego, [w:] Aktualne problemy prawa wyborczego, red. B. Banaszak, A. Bisztyga, A. Feja-Paszkiewicz, Zielona Góra 2015
M.P. Gapski, Nowe techniki głosowania w świetle zasady bezpośredniości wyborów, Przegląd Sejmowy 2009, nr 2
O. Okediran, E.O. Omidiora, S.O. Alabiyisi, R.A. Ganiyu, O.O. Alo, A framework for a multifaceted voiting system, International Journal of appilied science and technology 2011, vol. 1, nr 4
P. Uziębło, Prawne gwarancje zasady powszechności wyborów a wyzwania współczesności, [w:] Aktualne problemy prawa wyborczego, red. B. Banaszak, A. Bisztyga, A. Feja-Paszkiewicz, Zielona Góra 2015
R. Kropiwnicki, Głosowanie korespondencyjne w Kodeksie wyborczym, [w:] Aktualne problemy prawa wyborczego, red. B. Banaszak, A. Bisztyga, A. Feja-Paszkiewicz, Zielona Góra 2015
R. Zabłocki, O potrzebie reformy pozakodeksowego prawa karnego, Forum Prawnicze 2012, nr 4
S. Luechinger, M. Rosinger, A. Shutzer, The impact of postal voting on participation. Evidence for Switzerland, Swiss Political Science Review 2007, nr 2
S.J. Jaworski, [w:] K.W. Czaplicki, B. Dauter, S.J. Jaworski, A. Kisielewicz, F. Rymarz, Kodeks wyborczy. Komentarz, Warszawa 2014
Dr Aleksandra Bagieńska-Masiota
Uniwersytet SWPS w Poznaniu
Praca dyplomowa jako element uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych, potwierdzającego uzyskanie określonych kwalifikacji
W artykule autorka omawia poszczególne elementy definicji pracy dyplomowej z ustawy z 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym. Prowadzona autonomicznie wykładnia przepisów ustawy, nie odpowiada na szereg pojawiających się w praktyce pytań związanych z charakterem tego dzieła. Po pierwsze nie jest jasne, na ile praca dyplomowa ma być pracą o charakterze naukowym lub artystycznym. Po wtóre, użyte sformułowanie dotyczące samodzielności, rodzi wątpliwości co do możliwości współautorstwa prac dyplomowych. Zauważyć także należy, że wykładnia sformułowania „samodzielne opracowanie” na gruncie u. p.s.w. nie wskazuje na okoliczność, że przedmiotem opracowania ma być w istocie jakiś inny utwór. Ustawa posługuje się ogólnym sformułowaniem odnoszącym się do opracowania zagadnienia naukowego, artystycznego etc. Otwarte pozostaje pytanie, czy mogą istnieć takie prace dyplomowe, które w treści i formie nie odwołują się do innych utworów, czerpiąc jedynie z ogólnych pokładów nauki lub sztuki?
Słowa kluczowe: praca dyplomowa, samodzielne opracowanie, zagadnienie naukowe
The Status of Diploma Theses under the Law on Higher Education in Poland
In the article, the author discusses the individual components of the definition of a diploma thesis as found in the Polish Act of 27 July 2005 — Law on Higher Education. An autonomous interpretation of the provisions of the Act fails to address a number of questions concerning the practical aspect of the status of this type of work (paper). Firstly, it is unclear to what extent a diploma the-sis is supposed to constitute an academic or artistic paper. Secondly, the language relating to the requirement of its independent preparation invites doubts as to the permissibility of co-authorship. Also, it should be noted that the interpretation of the ‘independently prepared’ phrase from the Law on Higher Education does not predetermine that the subject of elaboration is in fact supposed to be some other work. The Act employs a general phrase denoting a paper that concerns an academic, artistic or other problem. It remains an open question whether diploma theses drawing from the general body of science or art without specific reference to any other works can exist at all.
Keywords: thesis, independent elaboration, scientific issue
Bibliografia:
P. Dańczak, Decyzja administracyjna w indywidualnych sprawach studentów i doktorantów, LEX 2015
P. Stec, [w:] Prawo o szkolnictwie wyższym. Komentarz, red. P. Chmielnicki, P. Stec, LEX 2017
M. Poźniak-Niedzielska, Działalność naukowo-dydaktyczna na wyższej uczelni w świetle prawa autorskiego, PiP 2009, nr 5
D. Sokołowska, Pojęcie i postacie utworu naukowego w świetle prawa autorskiego, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2015, nr 2
J. Barta, R. Markiewicz, [w:] Komentarz do ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, red. J. Barta, R. Markiewicz, Warszawa 2011
M. Poźniak-Niedzielska, A. Niewęgłowski, Przedmiot prawa autorskiego, [w:] System prawa cywilnego, t. 13, Prawo autorskie, red. J. Barta, Warszawa 2017
E. Ferenc-Szydełko, [w:] Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych, red. E. Ferenc-Szydełko, Warszawa 2016
M. Gajdus, Utwór naukowy i jego ochrona [w:] A. Jakubowski, A. Wiktorowska, Prawo nauki. Zagadnienia wybrane, Warszawa 2014
Ustawa o stopniach naukowych i tytule naukowym. Komentarz, red. H. Izdebski, J. Zieliński, LEX 2015
R. Kolman, K. Sczepańska, Doktoraty i habilitacje. Poradnik realizacji, Toruń 2011
Mgr Aleksandra Sydor-Zielińska
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Działanie w obronie społecznie uzasadnionego interesu jako przesłanka wyłączająca bezprawność naruszenia prywatności dziecka
Artykuł stanowi próbę udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy możliwe jest skuteczne powołanie się na przesłankę działania w obronie uzasadnionego interesu społecznego w przypadku naruszenia prywatności dziecka. W wyniku przeprowadzonych rozważań autorka dochodzi do wniosku, że na tak zadane pytanie należy udzielić odpowiedzi twierdzącej, choć zauważa, że w tego rodzaju sytuacjach dają się zaobserwować istotne odrębności w porównaniu do sytuacji typowych, gdy naruszona zostaje prywatność osoby dorosłej. W szczególności wątpliwa jest możliwość stosowania art. 14 ust. pr. pras., jeśli przyjmie się wąskie rozumienie użytego w nim pojęcia „działalności publicznej”. W praktyce niezwykle trudne będzie także wykazanie, że zachodzi restryktywnie rozumiany bezpośredni związek między faktami ze sfery życia prywatnego dziecka a jego działalnością publiczną. Wątpliwa jest również możliwość skutecznego powoływania się na omawianą przesłankę przez rodziców ujawniających w prasie informacje ze sfery prywatności ich małoletnich dzieci, gdyż na przeszkodzie temu stoi obowiązek wykonywania władzy rodzicielskiej w taki sposób, jak wymaga tego dobro dziecka; to z kolei na ogół będzie sprzeciwiać się rozpowszechnianiu informacji z życia prywatnego dziecka na łamach prasy.
Słowa kluczowe: dobra osobiste, prywatność, dziecko, działanie w obronie społecznie uzasadnionego interesu, władza rodzicielska
Acting in the Defence of a Legitimate Public Interest as a Circumstance Precluding the Unlawfulness of Violating a Child's Privacy
The article is an attempt to answer the question whether it is possible to successfully invoke the circumstance of acting in the defence of a legitimate public interest in the cases in which a child's privacy has been violated. As a result of the considerations, the author concludes that such a question should be answered in the affirmative, although she notes that in such situations significant differences can be observed in comparison to typical situations, i.e. when the privacy of an adult person has been violated. In particular, it is doubtful whether Article 14 of the Polish Press Law Act could apply, especially if one adopts a narrow understanding of the concept of ‘public activity’. In practice, it would be extremely difficult to prove the existence of a restrictively understood direct connection between the facts from the sphere of private life of a child and such child’s public activity. It is also doubtful whether it is possible for parents disclosing information about the privacy of their minor children in the press to successfully refer to the above-mentioned circumstance, because such conduct may be contrary to the obligation of exercising parental authority in such a way as the good of the child requires; this, in turn, will generally be an argument against disseminating information about the child's private life in press.
Keywords: personal rights, privacy, child, acting in legitimate public interest, parental authority
Bibliografia:
A. Cisek, Dobra osobiste i ich niemajątkowa ochrona w kodeksie cywilnym, Wrocław 1989
A. Cisek, Ochrona dóbr osobistych dziecka w Konwencji Praw Dziecka, Przegląd Prawa i Administracji, t. XXX, 1993
A. Pązik, Obrona interesu społecznego jako przesłanka wyłączająca bezprawność naruszenia dobra osobistego, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej 2010, nr 109
A. Szpunar, Zadośćuczynienie za szkodę niemajątkową, Bydgoszcz 1999
B. Dobrzański, [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. S. Breyer, B. Dobrzański, Warszawa 1975, s. 658;
B. Kordasiewicz, Cywilnoprawna ochrona prawa do prywatności, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2000, nr 1
E. Czyż, Prawa dziecka, Szkoła Praw Człowieka 1998, nr 5
E. Nowińska, Wolność wypowiedzi prasowej, Warszawa 2007
J. Balcarczyk, Prawo do wizerunku i jego komercjalizacja, Warszawa 2009
J. Banasiuk, J. Sieńczyło-Chlabicz, Cywilnoprawna ochrona wizerunku osób powszechnie znanych w dobie komercjalizacji dóbr osobistych, Warszawa 2014
J. Barta, R. Markiewicz, [w:] Media a dobra osobiste, red. J. Barta, R. Markiewicz, Warszawa 2009
J. Sadomski, Konflikt zasad – ochrona dóbr osobistych a wolność prasy, Warszawa 2008
J. Sieńczyło-Chlabicz, Ochrona prywatności i wizerunku osób powszechnie znanych w świetle orzeczenia Europejskiego Trybunału Praw Człowieka – von Hannover v. Niemcy, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Instytutu Prawa Własności Intelektualnej 2007, nr 100
J. Sobczak, Prawo prasowe. Komentarz, Warszawa 2008
J.S. Piątowski, Ewolucja ochrony dóbr osobistych, [w:] Tendencje rozwoju prawa cywilnego, red. E. Łętowska, Ossolineum 1983, s. 43; A. Szpunar, Ochrona dóbr osobistych, Warszawa 1979
M. Balcerek, Prawa dziecka, Warszawa 1986
M. Kowalski, Glosa do wyroku Sądu Najwyższego z 12.09.2001 r., V CKN 440/00, OSP 2002, nr 12
M. Pazdan, [w:] System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012
M. Safjan, Prawo do prywatności osób publicznych, [w:] Prace z prawa prywatnego. Księga pamiątkowa ku czci Sędziego Janusza Pietrzykowskiego, red. Z. Banaszczyk, Warszawa 2000
S. Grzybowski, [w:] System Prawa Cywilnego. Część ogólna, red. S. Grzybowski, Ossolineum 1985
S. Grzybowski, Ochrona dóbr osobistych według przepisów ogólnych prawa cywilnego, Warszawa 1957
W. Stojanowska, Rozwód a dobro dziecka, Warszawa 1979
Z. Banaszczyk, [w:] Kodeks cywilny, t. I, Komentarz do art. 1–44910, Warszawa 2005
Z. Bidziński, J. Serda, Cywilnoprawna ochrona dóbr osobistych w praktyce sądowej, [w:] Dobra osobiste i ich ochrona w polskim prawie cywilnym, red. J.S. Piątowski, Ossolineum 1986
Z. Jędrzejewski, Bezprawność jako element przestępności czynu. Studium na temat struktury przestępstwa, Warszawa 2009
Z. Radwański, Dobro dziecka, [w:] Konwencja o prawach dziecka a prawo polskie. Materiały z konferencji naukowej zorganizowanej w gmachu Sejmu RP w dniach 19–20 marca 1991 r., red. A. Łopatka, Warszawa 1991
Z. Radwański, Prawo cywilne – część ogólna, Warszawa 2009
Mgr Marta Goss-Przygucka
Uniwersytet Łódzki
Udział prokuratora w postępowaniu wszczętym przez oskarżyciela subsydiarnego po nowelizacji Kodeksu postępowania karnego z 15.04.2016 r.
Przedmiotem artykułu jest przedstawienie zmian, jakie zostały dokonane w zakresie udziału prokuratora w sprawie wszczętej na podstawie subsydiarnego aktu oskarżenia po nowelizacji Kodeksu postępowania karnego, która weszła w życie w dniu 15 kwietnia 2016 roku. Analizie poddane zostało zarówno obecne, jak i dotychczasowe brzmienie art. 55 § 4 k.p.k. W pierwszej kolejności przedstawione zostały rozbieżne stanowiska prezentowane w doktrynie w czasie obowiązywania poprzedniego brzmienia przepisu co do charakteru w jakim działał w procesie prokurator, który wstąpił od niego w omawianym trybie. Następnie omówiona została sytuacja procesowa prokuratora i pokrzywdzonego, który wniósł subsydiarny akt oskarżenia, na gruncie obecnej regulacji. Ponadto, w opracowaniu przedstawione zostały motywy dokonanej zmiany, a także przebieg procesu legislacyjnego – zmiany dokonywane na kolejnych etapach prac parlamentarnych, które ostatecznie doprowadziły do uchwalenia art. 55 § 4 k.p.k. w obecnie obowiązującym brzmieniu. W końcowej części artykułu została przedstawiona ocena omawianej zmiany oraz planowane dalsze modyfikacje instytucji oskarżenia posiłkowego subsydiarnego.
Słowa kluczowe: kodeks postępowania karnego, prokurator, oskarżyciel posiłkowy
Participation of a Prosecutor in Proceedings Initiated by a Subsidiary Prosecutor after Amendments to the Code of Criminal Procedure in Force since 15 April 2016
This article is an attempt to present the amendments that apply to the participation of a prosecutor in proceedings initiated by a subsidiary indictment after amendments to the Code of Criminal Procedure which entered into force on 15 April 2016. The analysis concerns both the current and previous wording of Article 55 (4) of the Code. First of all, it presents the divergent views expressed by legal scholars when the previous wording of this provision was in force as to in which capacity the prosecutor acted if he/she joined the proceedings using the procedure in question. Then follows a discussion of the procedural situation of the prosecutor and the aggrieved party that brought the subsidiary indictment, in the light of the current regulations. Moreover, the article presents the reasons
for these amendments, as well as the legislative process: namely the amendments added at subsequent stages of parliamentary work, which finally led to the adoption of the current version of Article 55 (4) of the Code of Criminal Procedure. The final part of the article contains an assessment of the amendments in point and other planned amendments concerning auxiliary subsidiary prosecution.
Keywords: Code of Criminal Procedure, prosecutor, subsidiary prosecutor
Bibliografia:
A. Cader, Oskarżyciel subsydiarny w sprawach o przestępstwa publicznoskargowe, [w:] Nowa kodyfikacja prawa karnego, t. XII, red. L. Bogunia, Wrocław 2003
I. Zgoliński, Udział prokuratora w postępowaniu karnym inicjowanym posiłkowym aktem oskarżenia – zarys problematyki, Iustitia 2013, nr 2
J. Grajewski, [w:] J. Grajewski, L.K. Paprzycki, Kodeks postępowania karnego z komentarzem, Sopot 2000
J. Grajewski, S. Steinborn, [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. I, red. L.K. Paprzycki, Warszawa 2013
J. Zagrodnik, Udział prokuratora w postępowaniu sądowym na podstawie art. 55 § 4 Kodeksu postępowania karnego, Prokuratura i Prawo 2005, nr 3
K. Boratyńska, P. Czarnecki, [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, red. A. Sakowicz, Warszawa 2016
K. Dudka, Skarga subsydiarna oskarżyciela posiłkowego w procesie karnym, [w:] Współczesny polski proces karny. Księga ofiarowana prof. T. Nowakowi, red. S. Stachowiak, Poznań 2002
K. Krasny, Rozszerzenie uprawnień pokrzywdzonego – „prywatny” akt oskarżenia w sprawie o przestępstwo ścigane z urzędu, [w:] Nowa kodyfikacja karna. Kodeks postępowania karnego. Krótkie komentarze, z. 1, Warszawa 1997
K. Marszał, Glosa do uchwały SN z dnia 2 września 2002 rok, sygn. akt I KZP 23/02, OSP 2003, nr 9
K.T. Boratyńska, [w:] K.T. Boratyńska, A. Górski, A. Sakowicz, A. Ważny, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2012
M. Goss, Cofnięcie aktu oskarżenia przez oskarżyciela publicznego, Prokuratura i Prawo 2014, nr 3
P. Hofmański, E. Sadzik, K. Zgryzek, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. I, Warszawa 2011
S. Steinborn, Węzłowe problemy subsydiarnego oskarżyciela posiłkowego, Prokuratura i Prawo 2001, nr 12
T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego. Komentarz. T. I. Artykuły 1–467, Warszawa 2014
T. Grzegorczyk, Odstąpienie oskarżyciela od oskarżenia w sprawach o przestępstwa ścigane z urzędu, [w:] Rzetelny Proces Karny. Księga Jubileuszowa Profesor Zofii Świdy, red. J. Skorupka, Wrocław 2009
T. Poprawa, Oskarżyciel posiłkowy w nowym Kodeksie postępowania karnego, [w:] Nowa kodyfikacja prawa karnego, t. VIII, red. L. Bogunia, Wrocław 2001
W. Grzeszczyk, Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 2012
Z. Gosk, Uprawnienie pokrzywdzonego do wniesienia do sądu aktu oskarżenia, Prokuratura i Prawo 1997, nr 4
Z. Gostyński, [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. 1, red. Z. Gostyński, Warszawa 1998
Prof. dr hab. Piotr Machnikowski
Uniwersytet Wrocławski
Instytucja opieki nad pełnoletnim w pracach Komisji Prawa Cywilnego w latach 2012–2015
W latach 2012-2015 Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego przygotowywała projekt zmiany przepisów kodeksu cywilnego, kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz kodeksu postępowania cywilnego w celu dostosowania ich do standardów wynikających z Konwencji NZ o prawach osób niepełnosprawnych. Projekt ten przewidywał likwidację instytucji ubezwłasnowolnienia i zastąpienie jej elastycznym modelem opieki nad osobą pełnoletnią. Autor omawia źródła, cele i treść tego projektu.
Słowa kluczowe: ubezwłasnowolnienie, opieka, niepełnosprawność, prawo cywilne
Guardianship over an Adult Person in the Work of the Civil Law Codification Commission in 2012–2015
In years 2012-2015, the Civil Law Codification Commission was working on a bill to amend the Polish Civil Code, Family and Guardianship Code and Code of Civil Procedure, with the aim of implementing the standards set by the UN Convention on the Rights of Persons with Disabilities. The bill provided for abolition of the laws on incapacitation and introducing a new, flexible model of guardianship for adults. The author discusses the sources, the aims and the contents of the bill.
Keywords: incapacitation, guardianship, disability, private law
Bibliografia:
Jeśli nie ubezwłasnowolnienie, to co? Prawne formy wsparcia osób z niepełnosprawnością, red. K. Kędziora, Warszawa 2012
M. Domański, Ubezwłasnowolnienie w prawie polskim a wybrane standardy międzynarodowej ochrony praw człowieka, Prawo w Działaniu 2014, t. 1
M. Zima-Parjaszewska, Artykuł 12 Konwencji ONZ o prawach osób z niepełnosprawnościami a ubezwłasnowolnienie w Polsce, Studia Prawnicze 2013, nr 2
Najważniejsze wyzwania po ratyfikacji przez Polskę Konwencji ONZ o Prawach Osób Niepełnosprawnych, red. A. Błaszczak, Warszawa 2012
P. Machnikowski, Pełnomocnictwo opiekuńcze w pracach Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Cywilnego w latach 2012–2015, Rejent 2016, nr 5
Dr Jakub Pawliczak
Uniwersytet Warszawski
Zarejestrowanie związku partnerskiego przez osoby różnej płci. Glosa do wyroku ETPC z 26.10.2017 r., Ratzenböck i Seydl v. Austria
Marriage Contracted by Persons of Different Sexes. Commentary on ECtHR Judgment of 26 October 2017 in Ratzenböck and Seydl v. Austria
In Ratzenböck and Seydl case, the European Court of Human Rights held that if domestic law reserves the possibility of contracting marriage to persons of different sexes, these couples are not in a situation similar to same-sex couples in terms of access to registered partnership. In such a state of law, the fact that different-sex couples cannot register a partnership does not result in an infringement of Article 14 in conjunction with Article 8 ECHR. In the author’s view, this judgment, unlike those in cases Schalk and Kopf, Vallianatos or Oliari, will not be remembered in history as a ‘milestone’ in the process of institutionalization of life partnerships alternative to marriage in the traditional sense.
Słowa kluczowe: zarejestrowany związek partnerski, związki jednopłciowe, małżeństwo, prawa człowieka, prawo konstytucyjne, Konwencja
Keywords: registered partnership, same-sex unions, marriage, human rights, constitutional law, Convention
Bibliografia:
F. Hamilton, Same-sex marriage, consensus, certainty and the European Court of Human Rights, European Human Rights Law Review 2018, nr 1
H. Fenwick, A. Hayward, Rejecting asymmetry of access to formal relationship statuses for same and different-sex couples at Strasbourg and domestically, European Human Rights Law Review 2017, nr 6
J. Pawliczak, Zarejestrowany związek partnerski a małżeństwo, Warszawa 2014
R. Gaffney-Rhys, Same-sex marriage but not mixed-sex partnerships: should the Civil Partnership Act 2004 be extended to opposite sex couples?, Child and Family Law Quarterly 2014, nr 2
R. Mizerski, Ewolucja i paradoksy orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w przedmiocie związków jednopłciowych, Kwartalnik Prawa Prywatnego 2016, nr 3