Sprawiedliwość proceduralna w postępowaniach awansowych
Dr Maciej Wojtuń, Uniwersytet Łódzki
Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce w istotny sposób modyfikuje rolę i zadania uczelni w zakresie trybu nadawania stopnia naukowego doktora i doktora habilitowanego. Ustawodawca przekazał organom naukowym uprawnienia do wydawania przepisów wykonawczych w zakresie nadawania stopni naukowych. Przeniesienie odpowiedzialności za standard regulacji proceduralnej z administracji centralnej na organy uczelni stwarza ryzyko rozmycia odpowiedzialności w zakresie gwarancji procesowych, jakie władza publiczna powinna zapewnić jednostkom. Władza uznaniowa przyznana organom uczelni nie może być arbitralna.
Słowa kluczowe: sprawiedliwość proceduralna, sprawiedliwość dystrybucyjna, awans naukowy
Procedural Justice in the Matters of Awarding Academic Degrees
The Higher Education and Science Law Act significantly modifies the role and tasks of universities with regard to the procedures for awarding the degree of doctor and habilitated doctor. The legislator delegated the powers to issue executive provisions in the field of awarding academic degrees to the academic bodies. Shifting the burden of responsibility for the standard of procedural regulation from central administration to university bodies creates the risk of blurring the responsibility in the area of procedural guarantees that the public authority should provide to individuals. The discretionary power vested in university bodies cannot be arbitrary.
Keywords: procedural justice, distributive justice, academic promotion
Bibliografia
Arystoteles, Retoryka. Retoryka dla Aleksandra. Poetyka, tłum. H. Podbielski, Warszawa 2008
Fish S., Interpretacja, retoryka, polityka, Kraków 2002
Geertz C., Wiedza lokalna, tłum. D. Wolska, Kraków 2005
Knysiak-Sudyka H., [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. H. Knysiak-Sudyka, Warszawa 2019
Kustra E., Polityczne problemy tworzenia prawa, Toruń 1994
Nonet P., Selznick P., Law and Society in Transition: Toward Responsive Law, New York 1978
Nowacki J., Domniemania prawne, Katowice 1976
Sztompka P., Socjologia, Kraków 2012
Walzer M., Sfery sprawiedliwości, tłum. M. Szczubiałka, Warszawa 2007
Wegner J., [w:] Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, red. W. Chróścielewski, Wojciech, Z. Kmieciak, Warszawa 2019
Wróblewski J., Sądowe stosowanie prawa, Warszawa 1988
Ziomek J., Retoryka opisowa, Wrocław 1990
Prof dr hab. Sylwia Wojtczak, Uniwersytet Łódzki
Prof dr hab. Paweł Księżak, Uniwersytet Łódzki
Prawo autorskie wobec sztucznej inteligencji (próba alternatywnego spojrzenia)
Dyskusja nad prawem autorskim w dobie zwiększającej się roli sztucznej inteligencji w życiu społecznym skupia się przede wszystkim na problemie czy sztuczna inteligencja może zostać uznana za autora i w związku z tym za podmiot praw autorskich osobistych i majątkowych. Rozwiązanie takie budzi sprzeciw wielu prawników-praktyków i wielu prawników-naukowców. Nie jest to zresztą sprzeciw odosobniony, ponieważ mieści się w ogólnym nurcie dość szerokiego sprzeciwu wobec przyznaniu sztucznej inteligencji podmiotowości prawnej w ogóle. Ale właśnie prawo autorskie może być przykładem regulacji, przy której takie dogmatyczne ujęcie problemu wydaje się być błędne. Punktem wyjścia w dyskusji nad prawem autorskim powinno być bowiem pojęcie „utworu”. Ponadto przyszła regulacja prawna powinna zapewniać spójność pomiędzy jej aspektami prywatnoprawnym a publicznoprawnym. Artykuł zawiera propozycje de lege ferenda spełniające te warunki.
Słowa kluczowe: sztuczna inteligencja, prawo autorskie, prawo prywatne, prawo publiczne, prawa majątkowe, opodatkowanie robotów
Copyright Law and Artificial Intelligence: An Attempt at Alternative Perspective
In an era defined by the growing role of Artificial Intelligence in the social sphere, a key issue in the debate on copyright law pivots on whether Artificial Intelligence may be acknowledged as an author and, consequently, a holder of author’s moral or economic rights. Such an idea, however, raises objections among many practicing lawyers and legal theorists. These objections are not isolated, falling as they do into the general current of broad opposition to granting any legal subjectivity to Artificial Intelligence at all. But it is the copyright law which can be an example of regulation where such an axiomatic position seems to be mistaken. The starting point should be the notion of the work instead. Additionally, the future provisions should ensure coherence between its private and public law aspects. The paper includes de lege ferenda proposals which satisfy these criteria.
Keywords: Artificial Intelligence, copyright law, private law, public law, economic rights, taxation of robots
Bibliografia
Abbott R., Bogenschneider B., Should Robots Pay Taxes? Tax Policy in the Age of Automation, Harvard Law & Policy Review 2017, vol. 12
Abbott R., I Think, Therefore I Invent: Creative Computers and the Future of Patent Law, Boston College Law Review 2016, vol. 57, nr 4
Atkinson B., Brian F., A Short History of Copyright. The Genie of Information, Heidelberg–New York–Dordrecht–London 2014
BerryD., MossG. (red.), Libre Culture. Meditations on Free Culture, Winnipeg 2008
Boesch C., Boesch C., Tool Use and Tool Making in Wild Chimpanzees, Folia Primatologica 1990, nr 54
Bridy A., Coding Creativity: Copyright and the Artificially Intelligent Author, Standford Technology Law Review 2012, nr 5
Chavez Heraz D., Spectacular machinery and encrypted spectatorship, A Peer-Reviewed Journal About Machine Feeling APRJA 2019, vol. 8, nr 1
Cope D., Experiments in Musical Intelligence, Middleton 1996
Denicola R.C., Ex Machina: Copyright Protection for Computer-generated Works, Rutgers University Law Review 2016, nr 69
Devarapalli P., Machine Learning to Machine Owning: Redefining the Copyright Ownership from the Perspective of Australian, US, UK and EU Law, European Intellectual Property Review 2018, nr 11
Dorotheou E., Reap the benefits and avoid the legal uncertainty: who owns the creations of artificial intelligence?, Computer and Telecommunications Law Review 2015, vol. 21, nr4
Ginsburg J.C., People not machines: Authorship and What It Means in the Berne Convention, International Review of Intellectual Property and Competition Law 2018, nr 49
Gorrie E., I, Robot. I, copyright owner?, Allens’IP blog, 2.06.2016 r.
Guadamuz A., Artificial intelligence and copyright, WIPO Magazine 2017 Guerreiro J., Rebelo S., Teles P., Should Robots be Taxed?, NBER Working Paper No. 23806
Herman B.D., The Fight Over Digital Rights. The Politics of Copyright and Technology, New York 2013
Hristov K., Artificial Intelligence and the Copyright Dilemma, IDEA: The IP Law Review 2016, nr 57
Jankowska M., Czy w świetle konwencji berneńskiej autorem może być tylko osoba fizyczna? Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego 2010, nr 1
Juściński P.P., Prawo autorskie w obliczu rozwoju sztucznej inteligencji, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego 2019, nr 1
Kant I., Von der Unrechtmäßigkeit des Buchernachdruks, [w:] Immanuel Kant’s Werke, t. 5, Lipsk 1838
Księżak P., Zdolność prawna sztucznej inteligencji (AI), [w:] Czynić postęp w prawie. Księga jubileuszowa dedykowana Profesor Birucie Lewaszkiewicz-Petrykowskiej, red. W. Robaczyński, Łódź 2017
Księżak P., Wojtczak S., AI versus robot: in search of a domain for the new European civil law, Law, Innovation and Technology 2020, nr 2
Kurki V., A Theory of Personhood, Oxford 2019
Lakoff G,. Johnson M., Metaphors We Live By, London 1980
Larsson S., Metaphors and Norms. Understanding copyright law in a digital society, Lund 2011
Libet B., Unconscious celebral initiative and the role of conscious will in voluntary action, The Behavioral and Brain Sciences 1985, nr 8
Liu D., Forget the monkey copyright nonsense for goodness sake, dude!, European Intellectual Property Review 2018, nr 40
Machała W., Jeśli nie Rembrandt, to co? Perspektywy rozwoju prawa autorskiego w najbliższych kilkunastu latach, Monitor Prawniczy 2019, nr 2
Oberson X., Taxing Robots? From the Emergence of an Electronic Ability to Pay on Robots or the Use of Robots, World Tax Journal 2017, vol. 9, nr 2
Kurki V., Pietrzykowski T. (eds), Legal Personhood: Animals, Artificial Intelligence and the Unborn, Cham 2017
Ramahlo A., Will Robots Rule the (Artistic) World? A Proposed Model for the Legal Status of Creations by Artificial Intelligence Systems,Journal of Internet Law 2017, vol. 21
Ricketson S., People or Machines: The Berne Convention and the Changing Concept of Autorship, Columbia-VLA Journal of Law & Arts 1991–1992, nr 16
Samuelson P., Allocating owernership rights in computer-generated works, University of Pittsburgh Law Review 1985, vol. 47
Schumpeter J.A., Teoria rozwoju gospodarczego, Warszawa 1960
Soon C.S., Brass M., Heinze H.-J., Haynes J.D., Unconscious determinants of free decisions in the human brain, Nature Neuroscience 2008, vol. 11
Tatarkiewicz W., Dzieje sześciu pojęć, Warszawa 2011
Thaler S., Creativity Machine® Paradigm, [w:] Encyclopedia of Creativity, Invention, Innovation and Entrepreneurship, red. E.G. Carayannis, New York 2013
Yanisky-Ravid S., Generating Rembrandt: Artificial Intelligence, Copyright, and Accountability in the 3A Era – The Human-Like Authors Are Already Here – A New Model, Michigan State Law Review 2017, nr 4
Prof. dr hab. Krystyna Szczepanowska-Kozłowska, Uniwersytet Warszawski
Legitymacja licencjobiorcy do dochodzenia roszczeń z tytułu naruszenia prawa ochronnego na znak towarowy
Ustawa Prawo własności przemysłowej nie przesądza w sposób jednoznaczny, czy licencjobiorca może żądać od osoby naruszającej dane prawo wyłączne odszkodowania szkody, jakie poniósł w efekcie naruszenia prawa wyłącznego. Podobna wątpliwość dotyczy roszczenia o wydanie bezpodstawnie uzyskanych korzyści. Do nowelizacji w 2019 r ustawa przyznawało licencjobiorcy wyłącznemu wpisanemu do rejestru prawo dochodzenia roszczeń z tytułu naruszenia prawa wyłącznego „na równi z uprawnionym”. To sformułowanie pozwalało zakładać, że prawo licencjobiorcy wyłącznego poprzez wpis w rejestrze zyskuje rozszerzoną skuteczność, a licencjobiorca może w przypadku naruszenia prawa wyłącznego występować z takimi samymi roszczeniami, jakie przysługują uprawnionemu, w tym również żądać odszkodowania za poniesione przez siebie szkody. Dokonana w 2019 nowelizacja Prawa własności przemysłowej zmienia zasady legitymacji czynnej licencjobiorców znaków towarowych pozwalając występować z roszczeniami także licencjobiorcy niewyłącznemu i nie uzależniając tego prawa od wpisu w rejestrze, a jedynie od zgody uprawnionego. Jednocześnie brak wymogu wpisu w rejestrze powoduje, że licencja przestaje być prawem o rozszerzonej skuteczności, a licencjobiorca traci możliwość dochodzenia od sprawcy naruszenia odszkodowania z tytułu szkód, jakie doznał w związku z naruszeniem. Legitymacja licencjobiorców znaków towarowych ma obecnie charakter jedynie procesowy, co powoduje, że licencjobiorca może jedynie dochodzić od sprawcy naruszenia szkód, poniesionych przez licencjodawcę w związku z naruszeniem.
Słowa kluczowe: prawo własności przemysłowej, licencja, licencjodawca, legitymacja procesowa, znak towarowy, prawo UE
A Licensee’s Legal Standing When Pursuing Claims for Infringement of a Trademark Protection Right
The Industrial Property Act does not unequivocally determine whether a licensee may demand compensation from an infringer of the exclusive right for the loss it has suffered as a result of an infringement. A similar doubt arises in relation to a claim for the release of unjustified profits. Until the amendment of 2019, the act granted an exclusive licensee who was entered in the register the right to pursue claims ‘on a par with the rightholder’. Such wording justified the assumption that the licensee’s exclusive right gained extended effectiveness through the entry in the register. In the event of an infringement of the exclusive right, the licensee could bring the same claim as the rightholder, including for compensation for the loss incurred by the licensee. The 2019 amendment to the Industrial Property Act changes the rules of a trademark licensee’s legal standing, allowing claims to be brought also by non-exclusive licensees and making this right dependent on the consent of the rightholder and not on an entry in the register. Lack of requirement to be entered in the register means that a licence no longer has extended effectiveness and the licensee loses the right to claim damages from the infringer for loss suffered in connection with the infringement. At present, the legal standing of a trademark licensee is only procedural in nature, which means that the licensee may only claim from the infringer damages for loss suffered by the licensor.
Keyword: Industrial Property Act, license, licensor, standing, trademark, EU law
Bibliografia
Asendorf F., A Piece of (the) Cake – Damages for Proprietor and Licensee Due to Infringement of Community Trade Marks, Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht Internationaler Teil 2011, nr 10
Engels G., Die Rechtsnatur der Markenlizenz unter der Geltung des Markengesetzes 1995, Köln 1999
Ingerl R., Rohnke Ch., Markengestz, C.H. Beck 2010
Kępiński M., [w:] System Prawa Prywatnego, t. 14 B, Prawo własności przemysłowej, red. R. Skubisz, Warszawa 2017
Kubas A., Skutki wpisu licencji do rejestru patentowego, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Wynalazczości i Ochrony Własności Intelektualnej 1974, nr 1
McGuire M.-R., [w:] Community Trademark Regulation. A Commentary, red. G. Hasselblatt, München 2015
Pahlow L., Die Rechtstellung des Lizeenznemers am Gemeinschaftgeschmacksmutesr, Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht, Internationaler Teil 2019, nr 10
Plass G., Die Rechtsstellung des Markenlizenznehmers nach § 30 Abs. III und IV MarkenG, Gewerblicher Rechtsschutz und Urheberrecht Internationaler Teil 2002, nr 12
Pyziak-Szafnicka M., [w:] System Prawa Prywatnego, t. 1, Prawo cywilne – część ogólna, red. M. Safjan, Warszawa 2012
Ruhl O., Tolkmitt J., Gemeinschaftgeschmackmuster, Wolters Kluwer 2010
Skubisz R., Prawo znaków towarowych. Komentarz, Warszawa 1987
Szczepanowska-Kozłowska K., Umowy licencyjne w prawie własności przemysłowej, Warszawa 2012
Dr Michał Markiewicz, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie
Konsekwencje prawne niewskazania zakresu terytorialnego umowy przenoszącej autorskie prawa majątkowe
Artykuł koncentruje się wokół odpowiedzi na pytanie o skutki umowy przenoszącej prawa autorskie, w której nie wskazano zakresu terytorialnego przenoszonych praw, ocenianej z perspektywy prawa polskiego. Zagadnienie to choć bardzo doniosłe z perspektywy praktyki, nie było dotąd przedmiotem zainteresowania doktryny oraz orzecznictwa. Wydaje się, że zakres terytorialny umowy w istocie definiuje jej przedmiot, z kolei brak wskazania przedmiotu umowy powinien prowadzić do jej nieważności. Taki skutek byłby jednak trudny do zaakceptowania z perspektywy praktyki oraz sprawiedliwości, w szczególności w związku z dużą liczbą tak zredagowanych umów, których uznanie za nieważne byłoby paraliżujące dla pewności obrotu i dalszej uczciwej eksploatacji tych utworów. Z powyższych względów w artykule zaproponowano, aby w celu „ratowania” błędnie sformułowanych kontraktów posłużyć się analogią z przepisu dotyczącego zakresu terytorialnego licencji. Dopuszczenie takiej interpretacji pozwala przyjąć, że przedmiotem umowy, w której nie wskazano zakresu terytorialnego przenoszonych praw, są prawa na terytorium państwa, w którym nabywca ma swoją siedzibę. Równocześnie należy wskazać, że wskazana jest interwencja ustawodawcy, aby uniknąć niepewności związanej ze stosowaniem analogii.
Słowa kluczowe: zakres terytorialny licencji, przeniesienie praw, prawo autorskie, prawo polskie
The implications of a copyright transfer contract which does not specify the territorial scope of the transferred rights
The article explores the implications of a copyright transfer contract which does not specify the territorial scope of the transferred rights, evaluated from the perspective of Polish law. This issue, although very important from the point of view of practice, has not been attracted the interest of legal scholars and judges so far. It should be stated that the territorial scope of a contract actually defines its subject-matter, while failure to specify the subject-matter of the contract should make it invalid. However, such an implication would be difficult to accept from the perspective of practice and fairness, in particular because of the large number of contracts drafted in such a way. For the above reasons, the article proposes that in order to ‘rescue’ incorrectly formulated contracts, an analogy should be used from the provision on the territorial scope of a licence. If this interpretation is allowed, it could be assumed that the subject-matter of a contract which does not indicate the territorial scope of the transferred rights are the rights in the territory of the state in which the acquirer of the rights has its registered office. It should be pointed out that it would be desirable for the legislature to intervene in order to avoid uncertainty as to the application of the analogy.
Keywords: territorial scope of a licence, transfer of rights, copyright law, Polish law
Bibliografia
Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie, Warszawa 2016
Brzozowski A., [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018
Drozd E., Czepita S., Kuniewicz Z., Radwański Z., Słotwiński S., [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, red. A. Olejniczak, Warszawa 2019
Goldstein P., Hugenholtz P.B., International Copyright Pronciples, Law and Practise, New York 2013
Grzybczyk K., Prawo właściwe dla autroskoprawnej umowy licencyjnej”, Warszawa 2015
Kostański P., [w:] Prawo własności przemysłowej. Komentarz, red. P. Kostański, Warszawa 2014
Lewinski S. von, International copyright law and policy, New York 2008
Lundstedt L., Territoriality in Intellectual Property Law, Malmö 2016
Machała W., Sarbiński R.M., Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, Warszawa 2019
Markiewicz R., Ilustrowane prawo autorskie, Warszawa 2018
Peukert A., Territoriality and Extraterritoriality in Intellectual Property Law, [w:] Beyond Territoriality: Transnational Legal Authority in an Age of Globalization, red. G. Handl, J. Zekoll, P. Zumbansen, Leiden–Boston 2012
Radwański Z., Trzaskowski R. [w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, Warszawa 2008
Safian M., [w:] Kodeks cywilny, t. 1, Komentarz art. 1–44910, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2018
Sobolewski P., [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2017
Targosz T., [w:] Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. D. Flisak, Warszawa 2015
Targosz T., [w:] Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz, red. D. Flisak, Warszawa 2015
Targosz T., [w:] T. Targosz, K. Włodarska-Dziurzyńska, Umowy przenoszące autorskie prawa majątkowe, Warszawa 2010
Targosz T., [w:] T. Targosz, K. Włodarska-Dziurzyńska, Umowy przenoszące autorskie prawa majątkowe, Warszawa 2010
Traple E., Umowy o eksploatację utworów w prawie polskim, Warszawa 2010
Prof. dr hab. Katarzyna Grzybczyk, Uniwersytet Śląski w Katowicach
Teoria „negatywnej przestrzeni własności intelektualnej”
Pojęcie „negatywnej przestrzeni własności intelektualnej zostało po raz pierwszy użyte w 2006 r. w artykule pt. ”The piracy paradox: innovation and intellectual property in fashion designe” zyskując coraz większe zainteresowanie oraz zwolenników. W polskiej literaturze z zakresu prawa własności intelektualnej dotychczas nie pojawiła ani „teoria negatywnej przestrzeni”, ani nawet samo wskazane pojęcie. Punktem wyjścia dla sformułowania tej teorii była obserwacja, że niektóre obszary działalności kreatywnej rozwijają się mimo braku ochrony prawnej albo wówczas, gdy ochrony ta jest nieefektywna. Chociaż bowiem głównym uzasadnieniem dla istnienia praw wyłącznych w obszarze dóbr niematerialnych jest ochrona przed nieuprawnionym korzystaniem z takiego dobra, w tym zwłaszcza przed kopiowaniem rozwiązań czy utworów chronionych, to jednak zauważa się, że naśladownictwo niekoniecznie prowadzi do zahamowania rozwoju danej dziedziny twórczości. Niektóre obszary szeroko pojętej twórczości rozwijają się mimo braku odpowiednich czy efektywnych zabezpieczeń prawnych, a czasem dzięki temu i one właśnie zostały nazwane „negatywną przestrzenią”. W artykule omówiono niektóre z tych obszarów kreatywności ludzkiej.
Słowa kluczowe: własność intelektualna, teoria, innowacja, kreatywność, moda, prawo własności intelektualnej
Theory of ‘Intellectual Property’s Negative Space’
The term ‘negative property’s intellectual space’ was first used in 2006 in an article entitled The Piracy Paradox: Innovation and Intellectual Property in Fashion Design and has been attracting more and more interest and support. In the Polish literature on intellectual property law, neither the ‘negative space theory’ nor even the term in question has appeared so far. The starting point for formulation of this theory was the observation that some areas of creative activity develop despite lack of protection or ineffective protection. Even though the main justification for the existence of exclusive rights in the area of intangible property is protection against unauthorized use of the property, including copying solutions or protected works, it is observed that imitation does not necessarily lead to arresting the development in a given field of creativity. Some areas of broadly understood creativity develop despite lack of appropriate or effective legal solutions, and sometimes thanks to this, and that precisely what is called ‘negative space’. Some of these areas of human creativity are discussed in this article.
Keywords: intellectual property, theory, innovation, creativity, fashion, Intellectual Property Law
Bibliografia
Antonio R.J., Is Prosumer Capitalism on the rise?, The Sociological Quarterly 2015, nr 56
Barnett J.M., Grolleau G., El Harbi S., The Fashion Lottery: Cooperative Innovation in Stochastic Markets, The Journal of Legal Studies 2010, vol. 39, nr 1
Barta J., Markiewicz R., Prawo autorskie, Warszawa 2019
Basheer S., Paradox piracy: Fashionable IP, 21.09.2007 r.
Belk R., You are what you can access: Sharing and collaborative consumption online, Journal of Business Research 2014, nr 67
Broussard J.A., An Intellectual Property Food Fight: Why Copyright Law Should Embrace Culinary Innovation, Vanderbilt Journal of Etnertainment ane Technology Law 2008, vol. 10, nr 3
Buccafusco Ch.J., On the Legal Consequences of Sauces: Should Thomas Keller's Recipes Be per se Copyrightable?, Cardozo Arts & Entertainment Law Journal 2007, vol. 24
Darling K., IP Without IP? A Study of the Online Adult Entertainment Industry, Stanford Technology Law Review 2014, vol. 17
Darling K., Perzanowski A. (red.), Creativity without Law: Challenging the Assumptions of Intellectual Property, New York 2017
Das P.K., Offensive Protection: The Potential Application of Intellectual Property Law to Scripted Sports Plays, Indiana Law Journal 2000, vol. 75
Deere Birkbeck C., Making Global Trade Governance Work for Development: Perspectives and Priorities from Developing Countries, SSRN Paper
Dreyfuss R.C., Does IP Need IP? Accommodating Intellectual Production Outside the Intellectual Property Paradigm, Cardozo Law Review 2010, vol. 31, nr 5
Fagundes D., Talk Derby to Me: Intellectual Property Norms Governing Roller Derby Pseudonyms, Texas Law Review 2012, vol. 90
Fauchart E., Hippel E. von, Norms-Based Intellectual Property Systems: The Case of French Chefs, Organization Science 2008, vol. 19
Ferenc-Szydełko E., Body art w świetle przepisów prawa autorskiego, Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej 2007, nr 4
Filiciak M., Tarkowski A., Niebezpieczne związki – rynkowa i społeczna produkcja kultury, [w:] Od przemysłów kultury do kreatywnej gospodarki, red. A. Gwoźdź, Warszawa 2011
Fiske J., The Cultural Economy of Fandom, [w:] The Adoring Audience: Fan Culture and Popular Media, red. L.A. Lewis, London–New York 1992
Fiske J., Zrozumieć kulturę popularną, Kraków 2010
Garon J., Wiki Authorship, Social Media, and the Curatorial Audience, Harvard Journal of Sports & Entertainment Law 2010, vol. 1, nr 1
Górnicki L., Rozwój idei praw autorskich: od starożytności do II wojny światowej, Wrocław 2013
Grzybczyk K., Zagadnienie idei w prawie autorskim, PiP 1997, nr 4
Grzybczyk K., Prawna ochrona tatuażu, [w:] Rozprawy z prawa cywilnego, własności intelektualnej i prawa prywatnego międzynarodowego. Księga pamiątkowa dedykowana Profesorowi Bogusławowi Gawlikowi, red. J. Pisuliński, P. Tereszkiewicz, F. Zoll, Warszawa 2012
Grzybczyk K., Rybak K., Naśladownictwo w modzie, [w:] 100 lat ochrony własności przemysłowej w Polsce. Księga jubileuszowa Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej,red. A Adamczyk, Warszawa 2018
Hemphill C.S., Suk J., The Law, Culture, and Economics of Fashion, Stanford Law Review 2010, vol. 61
Hemphill C.S., Suk J., The Fashion Originators' Guild of America: Self-Help at the Edge of IP and Antitrust, [w:] Intellectual Property at the Edge, red. R. Dreyfuss, J. Ginsburg, Oxford 2013
Hoc S., Nowe prawo Unii Europejskiej w zakresie ochrony tajemnicy przedsiębiorstwa, Przegląd Prawa Publicznego 2019, nr 1
Jenkins H., Textual Poachers: Television Fans and Paricipatory Culture, Routledge 1992
Juda M., Przywileje drukarskie w Polsce, Lublin 1992
Katz V., Regulating the Sharing Economy, Berkeley Technology Law Journal 2015, vol. 30, nr 4
Kieff F.S., Kramer R.G., Kunstadt R.M., It's Your Turn, but It's My Move: Intellectual Property Protection for Sports “Moves”, Santa Clara Computer and High Tech Law Journal 2008, vol. 25
Kulesza J., Ius Internet. Między prawem a etyką, Warszawa 2010
Lerner J., The Empirical Impact of Intellectual Property Rights on Innovation: Puzzles and Clues, American Economic Review 2009, vol. 99, nr 2
Lessig L., The Creative Commons, Montana Law Review 2004, vol. 65, nr 1
Liebsman Y.L., Redefining the Intended Copyright Infringer, Akron Law Review 2017, vol. 50, nr 4
Loshin J., Secrets Revealed: How Magicians Protect Intellectual Property Without Law, [w:] Law and magic: a collection of essays, red. Ch.A. Corcos, Carolina Academic Press 2010
Magliocca G.N., Patenting the Curve Ball: Business Methods and Industry Norms, Brigham Young University Law Review 2009
Mencken J., A Design for the Copyright of Fashion, Boston 1997
Miąsik D., Stosunek prawa ochrony konkurencji do prawa własności intelektualnej, Warszawa 2012
Murray F., Stern S., Do Formal Intellectual Property Rights Hinder the Free Flow of Scientific Knowledge? An Empirical Test of the Anti-Commons Hypothesis, Journal of Economic Behavior & Organization 2007, vol. 63
Murray F., Aghion Ph, Dewatripont M., Kolev J., Sternm S., Of Mice and Academics: Examining the Effect of Openness on Innovation, American Economic Journal: Economic Policy 2016, vol. 8, nr 1
Niżankowska A.M., Prawo do integralności utworu, Warszawa 2007
Noda T., Copyright Retold: How Interpretive Rights Foster Creativity and Justify Fan-Based Activities, Journal of Copyright Society of USA 2010, vol. 57
Oliar D., Sprigman Ch.J., There’s No Free Laugh (Anymore): The Emergence of Intellectual Property Norms and the Transformation of Stand-Up Comedy, Virginia Law Review 2008, vol. 94
Pacud Ż., Ochrona patentowa leków, Warszawa 2013
Perzanowski A., Tattoos and IP Norms, Minnesota Law Review 2013, vol. 98
Pollack M., Intellectual Property Protection for the Creative Chef, Or How to Copyright a Cake: A Modest Proposal, Cardozo Law Review 1991, vol. 12
Poźniak-Niedzielska M., Niewęgłowski A., Pomysł jako przejaw twórczości w świetle prawa autorskiego, [w:] Spory o własność intelektualną. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorom Januszowi Barcie i Ryszardowi Markiewiczowi, red. A. Matlak, S. Stanisławska-Kloc, Warszawa 2013
Raciniewska A., Prawo własności intelektualnej w modzie. Historyczny rozwój prawnej ochrony producentów mody, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2015, nr 2
Rai A.K., Regulating Scientific Research: Intellectual Property Rights and the Norms of Science, Northwestern University Law Review 1999, vol. 94
Raustiala K., Sprigman Ch., The piracy paradox: innovation and intellectual property in fashion designe, Virginia Law Review 2006, vol. 98, nr 8
Raustiala K., Sprigman Ch.J., When Are IP Rights Necessary? Evidence from Innovation in IP’s Negative Space, Research Handbook on the Economics of Intellectual Property Law, t. 1, Theory, red. P. Menell, D. Schwartz, Edward Elgar Publ. 2019
Rosenblatt E., The Theory of IP’s Negative Space, Columbia Journal of Law & The Arts 2011, vol 24, nr 3
Russo J.L., User-penetrated content: Fan video in the age of convergence, Cinema Journal, University of Texas Press 2009, vol. 48, nr 4
Schultz M.F., Fear and Norms and Rock & Roll: What Jambands Can Teach About Persuading People to Comply with Copyright Law, Berkeley Technology Law Journal 2006, vol. 21
Skubisz R., Pierwszeństwo do uzyskania patentu, Warszawa 1982
Szewczyk M., Szanse na rozwój gospodarki okrężnej w przemyśle tekstylno‑odzieżowym, Gospodarka w Praktyce i Teorii 2017, t. 3
Tan D., The Commercial Appropriation of Fame, Cambridge University Press 2017
Wade R.H., What Strategies Are Viable for Developing Countire Today? The World Trade Organization and the ‘Shrinking of Development Space’, Review of International Political Economy 2003, vol. 10, nr 4
Wąż-Bigos P., Minimalizm życiowy – umiar i substytut zdrowego rozsądku we współczesnym społeczeństwie konsumpcyjnym, Logos i Ethos 2017, t. 45
Wyrwińska K., Wyrwiński M., Platformy internetowe jako narzędzia ekonomii współdzielenia, Transformacje Prawa Prywatnego 2018, nr 2
Vahradian M., When Must Hollywood Pay for an Idea? Entertainment, Publishing and Arts Handbook, Deedfield–New York–Rochester 1992−1993
Zoll F., Zasady na których ma polegać jednolite polskie prawo autorskie (w zarysie), [w:] Ustawa o prawie autorskim z dnia 29 marca 1926 r. z materiałami, red. S. Gołąb, Warszawa 1928
Dr Krzysztof Czub, Uniwersytet Gdański
Przedmiot komercjalizacji pracowniczej własności intelektualnej w publicznych szkołach wyższych pod rządem nowego prawa o szkolnictwie wyższym i nauce
Nowa ustawa z 20 VII 2018 – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce potwierdziła, z pewnymi zmianami, specyficzny tryb nabywania praw podmiotowych, w szczególności praw własności przemysłowej, oraz wynagradzania twórców w związku z komercjalizacją pracowniczej własności intelektualnej. Najbardziej istotną zmianą w stosunku do obowiązującego poprzednio stanu prawnego jest uwzględnienie w nowej ustawie twórczości artystycznej jako potencjalnego przedmiotu komercjalizacji własności intelektualnej stanowiącej rezultat twórczości pracowniczej. W artykule zaproponowano kierunek wykładni przepisów regulujących omawianą problematykę, zwłaszcza w odniesieniu do wyników prac rozwojowych oraz know-how związanego z wynikami badań naukowych lub prac rozwojowych. Sformułowane zostały także postulaty de lege ferenda, w szczególności dotyczące bardziej ogólnego ujęcia ustawowego kategorii utworów jako potencjalnych przedmiotów komercjalizacji, a także wyraźnego rozszerzenia przedmiotu komercjalizacji o oznaczenia handlowe, zwłaszcza znaki towarowe, będące często elementami pakietów komercjalizowanej własności intelektualnej.
Słowa kluczowe: komercjalizacja, własność intelektualna, własność przemysłowa, uczelnie, szkoły wyższe
The Object of Commercialization of Employees' Intellectual Property in Public Schools of Higher Education under the New Higher Education and Science Law Act
The new Higher Education and Science Law Act of 20 July 2018 confirmed, with some changes, a specific procedure for the acquisition of legal rights, in particular industrial property rights, and for remunerating the authors in connection with the commercialization of intellectual property being an outcome of the employees' creativity. The most important change in the new Act compared to the previous state of law is the inclusion of artistic creativity as a potential object of commercialization of intellectual property resulting from the employees’ creativity. This article proposes a direction for the interpretation of provisions regulating the discussed issues, in particular in relation to the results of development work and to know-how related to the results of scientific research or development work. De lege ferenda postulates are also formulated, in particular those concerning a more general statutory approach to the category of works as potential commercialization items, as well as an express extension of the objective scope of commercialization to include commercial signs, especially trademarks, which are often elements of commercialized intellectual property packages.
Keywords: commercialization, intellectual property, industrial property, university, schools of higher education
Bibliografia
Adamczak A. (red.), „Wynalazczość i Ochrona Własności Intelektualnej”, Kielce 2015, nr 39, Ochrona i zarządzanie własnością intelektualną w szkołach wyższych w świetle obowiązujących przepisów oraz praktyki. Wybrane zagadnienia
Blicharz J., Sus A., Chrisidu-Budnik A. (red.), Zarządzanie szkołą wyższą, Wrocław 2014
Chlebny J., Prawa do wyników badań naukowych i prac rozwojowych dokonanych przez pracownika oraz zasady ich komercjalizacji w świetle ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, „Wynalazczość i ochrona własności intelektualnej”, Kielce 2015, nr 39, Ochrona i zarządzanie własnością intelektualną w szkołach wyższych w świetle obowiązujących przepisów oraz praktyki. Wybrane zagadnienia, red. A. Adamczak
Czarny-Drożdżejko E., Wybrane zagadnienia z zakresu prawa autorskiego w prawie o szkolnictwie wyższym, Przegląd Sądowy 2016, nr 9
Czub K., Prawa osobiste twórców dóbr niematerialnych. Zagadnienia konstrukcyjne, Warszawa 2011
Czub K., Prawne aspekty twórczości racjonalizatorskiej, PiP 2014, nr 6
Czub K., Prawo własności intelektualnej. Zarys wykładu, Warszawa 2016
Czub K., Zakres przedmiotowy komercjalizacji własności intelektualnej w publicznych szkołach wyższych, PiP 2016, nr 10
Czuryk M., Karpiuk M., Kostrubiec J. (red.), Prawo o szkolnictwie wyższym po nowelizacji. Komentarz praktyczny, Warszawa 2015
Izdebski H., Zieliński J.M. (red.), Prawo o szkolnictwie wyższym. Komentarz, Warszawa 2015
Kołacz J., Wybrane aspekty komercjalizacji wyników badań naukowych i prac rozwojowych z zastosowaniem konstrukcji spółek kapitałowych, PiP 2015, nr 1
Kostański P. (red.), Prawo własności przemysłowej. Komentarz, Warszawa 2014
Machała W., Ochrona i eksploatacja utworu naukowego. Zagadnienia wybrane, „Wynalazczość i ochrona własności intelektualnej”, Kielce 2015, nr 39, Ochrona i zarządzanie własnością intelektualną w szkołach wyższych w świetle obowiązujących przepisów oraz praktyki. Wybrane zagadnienia, red. A. Adamczak
Machała W., Utwór naukowy a komercjalizacja rezultatów twórczych w świetle prawa o szkolnictwie wyższym, Zeszyty Naukowe KUL 2018, t. 60, nr 1
Ożegalska-Trybalska J. (red.), Regulaminy zarządzania własnością intelektualną w szkołach wyższych w świetle znowelizowanej ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Poradnik, Warszawa 2015
Ożegalska-Trybalska J., Podmiot praw do wytworów intelektualnych tworzonych na uczelniach, Zagadnienia Naukoznawstwa 2015, nr 3
Salamonowicz M., Prawna regulacja komercjalizacji własności intelektualnej publicznych szkół wyższych, Warszawa 2016
Sołtysiński S., Szajkowski A., Szymanek T., Komentarz do prawa wynalazczego, Warszawa 1990
Staszków M., Prawo wynalazcze, Warszawa 1989
WoźnickiJ. (red.), Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Komentarz, Warszawa 2019
Prof. dr hab. Maciej Siwicki, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Ochrona konsumentów i odpowiedzialność za szkody wyrządzone przez wirtualnych asystentów (wybrane zagadnienia)
Wykorzystanie wirtualnych asystentów (chatbotów) powoduje pojawienie się licznych problemów prawnych związanych z określeniem zakresu odpowiedzialności podmiotów wykorzystujących tego rodzaju oprogramowanie, w szczególności w kontekście ochrony konsumenta. Niniejsze opracowanie podzielone zostało na dwie części. W pierwszej z nich opisane zostały zasady odpowiedzialności kontraktowej i deliktowej za szkody wyrządzone przez wirtualnych asystentów. Druga została poświęcona ochronie konsumenta i porusza m.in. kwestię obowiązków informacyjnych oraz wymogów formalnych dotyczących potwierdzenia przez konsumenta zawarcia umowy.
Słowa kluczowe: Internet, wirtualni asystenci, odpowiedzialność, ochrona konsumentów, prawo prywatne
Selected Issues of Consumer Protection and Liability for Losses Caused by Virtual Assistants
The use of virtual assistants (chatbots) causes numerous legal problems related to defining the scope of liability of entities using this type of software, in particular in the context of consumer protection. This study is divided into two parts. The first one describes the rules of contract and tort liability for losses caused by virtual assistants. The second one is devoted to consumer protection and concerns, inter alia, the issue of information obligations and a formal requirement regarding the consumer's confirmation of entry into a contract.
Keywords: Internet, chatbots, liability, consumer protection, private law
Bibliografia
Bessi A., Ferrara E., Social bots distort the 2016 U.S. Presidential election online discussion, First Monday 2016, nr 21
Boitnott J., How Self-Learning Software Is Already a Huge Part of Your Life, Entrepreneur Europe, 17.01.017 r.
Bosker B., Twitter Bots Have No Trouble Fooling You, Getting More Influence Than Oprah, The Huffington Post: Tech z 2008 r., nr 7
Brunotte N., Virtuelle Assistenten- Digitale Helfer in der Kundenkommunikation, Haftung und Verbraucherschutz, Computer und Rech 2017, nr 9
Dowe D., Oppy G., The Turing Test, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy
Dubis W., [w:] Prawne i ekonomiczne aspekty komunikacji elektronicznej, red. J. Gołaczyński, Warszawa 2003
Dubis W., Zawieranie umów elektronicznych, [w:] Umowy elektroniczne w obrocie gospodarczym, red.J. Gołaczyński, Warszawa 2005
Herma M., Bo to bot był, Polityka z 2013 r., nr 36
Jasiakiewicz M., Oplustil K., [w:] Prawo umów handlowych, red. S. Włodyka, Warszawa 2006
Korus K., Umowy i inne czynności prawne w obrocie elektronicznym, [w:] M. Chudzik, A. Frań, A. Grzywacz, K. Korus, M. Spyra, Prawo handlu elektronicznego, Bydgoszcz–Kraków 2005
Kumaresh S., Ramachandran B., Defect Prevention Based on 5 Dimensions of Defect Origin,International Journal of Software Engineering & Applications 2012, nr 7
Machnikowski P., Zmiany w przepisach k.c. o zawieraniu umów w trybie ofertowym i rokowaniowym, Przegląd Prawa Handlowego 2004, nr 1
Mikłaszewicz P.,[w:] Ustawa o prawach konsumenta. Komentarz, red. K. Osajda, Beck Online Komentarz 2020
Ogheneovo E., Software Dysfunction: Why Do Software Fail?, Journal of Computer and Communications 2014, nr 1
Radwański Z., Jeszcze o charakterze prawnym oferty, PiP 2005, nr 3
Radwański Z., Oświadczenie woli a czynność prawna[w:] System Prawa Prywatnego, t. 2, Prawo cywilne – część ogólna, red. Z. Radwański, Warszawa 2004
Rimon Y., Leap C., Here’s how much it costs to make a chatbot, VentureBeat, 10.10.2016r.
Shao Ch., Ciampaglia G., Varol O., Flammini A., Menczer F., Yang K., The spread of low-credibility content by social bots, Nature Communications, 2018, nr 9
Wasilewski P., Open content. Zagadnienia prawne, Warszawa 2008
Żok K., [w:] Kodeks cywilny, t. I, Komentarz do art. 1–352, red. M. Gutowski, Warszawa 2018
Dr Marek Porzeżyński, Uczelnia Łazarskiego w Warszawie
Problematyka własności danych generowanych w ramach Internetu rzeczy
Jednym z obszarów, który do niedawna nie był znany, a obecnie jest już codziennością i nie wywołuje jakiegokolwiek zdumienia, jest Internet rzeczy (Internet of Things;IoT). Jest on zarówno koncepcją, jak i częścią rynku, która skupia się wokół urządzeń określanych mianem inteligentnych. Pomimo wielu bardzo dobrych pomysłów i rozwiązań, które towarzyszą rozwojowi IoT oraz pozytywnych efektów zastosowań inteligentnych przedmiotów, z rozwojem tej technologii wiążą się również zagrożenia, których większość społeczeństwa może nie być świadoma. Obok rynku IoT rozwinął się bowiem rynek skupiony wokół informacji i danych w znaczących ilościach. Pomimo daleko posuniętej harmonizacji przepisów w ramach Unii Europejskiej, jak również podkreślenia w przywołanej rezolucji już w 2010 r., że wstępnym warunkiem promowania technologii jest określenie odnośnych norm prawnych, wskazana problematyka wydaje się nadal pozostawiona na uboczu głównego nurtu rozważań w obszarze nowych technologii.
Słowa kluczowe: prywatność, nowe technologie, RODO, własność, internet rzeczy
Ownership of Data Generated by the Internet of Things
New technologies are used in every branch of industry, making production easier, faster, cheaper or more fruitful. One of such technologies is the Internet of Things. The IoT is both a concept and part of the market that revolves around smart devices permanently connected to the network in order to transfer information. In addition to the IoT market, a market focused on large amounts of data. The size of this market is currently similar to or even larger than that of IoT device market. The European Parliament emphasized the importance of information security in the resolution on the Internet of Things. Despite the far-reaching harmonization of regulations within the European Union, as well as the emphasis in the resolution as early as in 2010 that the prerequisite for technology promotion is to define the relevant legal standards, the aforementioned issue of data ownership seems to be still left out of the mainstream of considerations in the area of new technologies.
Keywords:, privacy, new technologies, RODO, ownership, Internet of Things
Bibliografia
Bielak-Jomaa E, Lubasz D. (red.), Ogólne rozporządzenie o ochronie danych Komentarz, Warszawa 2018
Barta J., Markiewicz R., Główne problemy prawa komputerowego, Warszawa 1993
Chomiczewski W., Lubasz D., Namysłowska M., Ustawa o ochronie baz danych. Komentarz. Warszawa 2013
Duch-Brown N., Martens B., Mueller-Langer F., The economics of ownership, access and trade in digital data, JRC Digital Economy Working Paper2017, nr 1
Erp S. van, Akkermans B., European Union property law, [w:] The Cambridge Companion to European Union Private Law, red. C. Twigg-Flesner, Cambridge 2010
Janecek V., Ownership of personal data in the Internet of Things, Computer Law & Security Review 2018, nr 34
Purtova N., Property Rights in Personal Data: A Eu-ropean Perspective, Kluwer Law International 2012
Ślęzak P., Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Komentarz, Warszawa 2017
Van den Hoven J., Internet of Things Factsheet Ethics, European Commission 2013
Xia F., Yang L.T., Wang L., Vinel A., Internet of Things, Editorial, International Journal of Communication Systems 2012
Zech H., Information as Property, Journal of Intellectual Property, Information Technology and E-Commerce Law 2015, nr 6
Dr Marcin Kotlarz, Szkoła Główna Handlowa w Warszawie
Indeksacja walutowa. Glosa do wyroku SN z 22.01.2016 r., I CSK 1049/14
Komentowany wyrok dotyczy jednej z umów kredytowych, tzw. denominowanych/indeksowanych kursem waluty obcej. Umowy te wyróżnia specyficzny sposób określania wysokości świadczeń odroczonych, będących funkcją zastosowania nie jednego, lecz dwóch instrumentów modyfikujących ich wysokość: zmiennego oprocentowania oraz dodatkowo kursu waluty przeliczeniowej. W zdecydowanej większości tych kredytów walutą przeliczeniową jest frank szwajcarski – na skutek znacznego wzrostu kursu franka, jaki nastąpił od 2008 r. indeksacja znacząco zwiększyła wartość obecnych zobowiązań kredytobiorców ponad wartość udostępnionych przez banki kwot kredytu. Rozbieżności tej towarzyszy brak możliwości określenia całkowitych kwot zobowiązania, zależnych od dalszych zmian wartości waluty indeksacyjnej.
Słowa kluczowe: prawo zobowiązań, prawo bankowe, waloryzacja, standard złota, indeksacja walutowa, system zmiennych kursów walutowych, zmienna stopa procentowa
Currency Indexation. Commentary on Supreme Court Judgement of 22 January 2016, I CSK 1049/14
The commentary presents a critical position on the Supreme Court’s thesis regarding the possibility of restoring the purchasing power of money by means of foreign currency indexation. The mechanism of valorization was introduced into the Polish civil law during the gold standard era, when selected foreign currencies were the most effective tool of preventing adverse effects of inflation. Nevertheless, in contrast to that period, the value of currencies no longer remains stable in relation to goods and services in other markets. Therefore, in the system of floating exchange rates, currently prevalent in the world, they can no longer be a tool of valorization. Nowadays, the only result of using currency indexation clauses is the transfer of a very high risk of exchange rate changes. A new and potentially efficient valorization instrument, which has replaced unstable currency meters, is a variable interest rate, according to Article 69(1) in conjunction with Article 76 of the Banking Law.
Keywords: law of obligation, banking law, valorization, gold standard, currency indexation, floating exchange rate system, variable interest rate
Bibliografia
Brzozowski A., Klauzule zabezpieczające wartość świadczenia pieniężnego w obrocie gospodarczym (w świetle § i § 4 art. 3581 oraz art. 3531 Kc), Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 1991, nr 10
Chełmoński A., Przerachowanie (waloryzacja) zobowiązań prywatno-prawnych, Palestra 1924, nr 4
Hełczyński B., Zoll F., Rozporządzenie Prezydenta Rzeczpospolitej z dnia 14 marca 1924 r. o przerachowaniu zobowiązań prywatno-prawnych, z motywami i objaśnieniami oraz dodatkiem dla nieprawników, Warszawa 1924
Kotlarz M., Cel, granice i metody waloryzacji w prawie cywilnym i bankowym, Przegląd Sądowy 2019, nr 9
Molis J., [w:] Prawo bankowe, t. 1, Komentarz do art. 1–92,red. F. Zoll, Kraków 2005
Poznański C., Spadek waluty jako zagadnienie żywego prawa, Warszawa 1924
Węgrzynowski Ł., Ekwiwalentność świadczeń w umowie wzajemnej, Warszawa 2011
Zoll F., Dziwny wyrok w sprawie waloryzacyjnej, Palestra 1927, nr 9
