Orzecznictwo Sądów Polskich 2/2021

Doprowadzenie do ciężkiego uszczerbku na zdrowiu dziecka, którego efektem jest niemożność nawiązania z nim typowych więzi rodzinnych, jako przejaw naruszenia dóbr osobistych rodziców. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 9 sierpnia 2016 r., II CSK 719/15

Karol Tokarz

absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. ORCID: 0000-0003-3195-2082

Doprowadzenie do ciężkiego uszczerbku na zdrowiu dziecka, którego efektem jest niemożność nawiązania z nim typowych więzi rodzinnych, jako przejaw naruszenia dóbr osobistych rodziców. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 9 sierpnia 2016 r., II CSK 719/15

Glosa stanowi odpowiedź na coraz dalej idącą polaryzację poglądów zarówno doktryny, jak i orzecznictwa w zakresie możliwości indemnizacji krzywdy spowodowanej uszczerbkiem na zdrowiu osoby bliskiej jako indywidualnie poniesionej szkody niematerialnej. Analizowane orzeczenie należy uznać za zdecydowany krok w stronę udzielenia przedmiotowej ochrony pokrzywdzonym, który to stanowi punkt wyjścia dla kolejnych aprobujących wyroków sądów powszechnych. W podnoszonych uwagach Sąd Najwyższy potwierdził istnienie więzi rodzinnych jako dobra osobistego oraz przyznał możliwość kompensacji w razie jego naruszenia. Autor glosy podziela pogląd reprezentowany przez Sąd Najwyższy oraz wzbogaca argumentację o obnażenie luk normatywnych oraz ukazanie struktur kodeksu cywilnego, które obecnie pozwalają na dochodzenie swoich roszczeń przez pokrzywdzonych. Glosa uwypukla główny problem, jakim jest potrzeba rozróżnienia i dokładnego oznaczenia naruszenia indywidualnego dobra osobistego w wyniku uszczerbku na zdrowiu osoby bliskiej pokrzywdzonego jako jego autonomicznej krzywdy.

Karol Tokarz
graduate of the Faculty of Law and Administration of the Jagiellonian University in Krakow. ORCID: 0000-0003-3195-2082

Causing Serious Impairment of a Child’s Health with the Resulting Impossibility of Establishing Typical Family Bonds with the Child, as an Indication of Violation of the Parents’ Personal Interests. Commentary on Judgement of the Supreme Court – Civil Chamber of 9 August 2016, II CSK 719/15

The commentary is a response to the increasingly polarizing views of both legal scholars and case law regarding the possibility of compensation for loss caused by impairing the health of a relative as for non-pecuniary loss suffered by an individual. The analysed judgment makes a decisive shift towards protecting victims, which is the starting point for subsequent approving judgments of ordinary courts. In its observations, the Supreme Court confirmed the existence of family bonds as a personal interest and accepted the possibility of compensation in case of infringement of that interest. The commentator shares the view expressed by the Supreme Court and enriches the Court’s arguments by exposing normative gaps and showing Civil Code constructions that currently allow victims to assert their claims. The commentary emphasizes the main problem, which is the need to distinguish and precisely define an infringement of the injured person’s individual personal interest as a result of impairment of the health of a relative as his/her independent loss.

Bibliografia / References:

Panowicz-Lipska J. [w:] Kodeks cywilny – Tom I, Komentarz Art. 1–44910, red. M. Gutowski, Warszawa 2016.
Kaliński M., Ograniczenie indemnizacji do podmiotów bezpośrednio poszkodowanych – w związku z nowelizacją art. 446 Kodeksu cywilnego, „Przegląd Sądowy” 2014/3.
Lackoroński B., Odpowiedzialność cywilna za pośrednie naruszenie dóbr, Warszawa 2013.
Safjan M., Ochrona majątkowa dóbr osobistych po zmianie przepisów kodeksu cywilnego, „Przegląd Prawa Handlowego” 1997/1.

Krystyna Dąbrowska
doktorantka, Instytut Nauk Prawnych, Polska Akademia Nauk; sędzia Sądu Rejonowego dla Warszawy Mokotowa.
ORCID: 0000-0001-9827-0161

Sankcja braku związania konsumenta niedozwolonym postanowieniem umownym w kontekście abuzywnych klauzul indeksacyjnych. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 27 listopada 2019 r., II CSK 483/18

Glosa aprobująca wyrok Sądu Najwyższego z 27.11.2019 r., II CSK 483/18, zwraca uwagę na znaczenie tego wyroku dla ujednolicenia orzecznictwa. W glosie przeanalizowano poszczególne kwestie dotyczące abuzywności waloryzacyjnych klauzul indeksacyjnych. Wskazano na ugruntowaną linię orzeczniczą i przytoczono najważniejsze orzeczenia Sądu Najwyższego oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Zaprezentowano dominujące poglądy doktryny na charakter prawny sankcji braku związania konsumenta niedozwolonym postanowieniem umownym. Zwrócono uwagę na złożoność oraz wieloaspektowość rozstrzyganego problemu oraz dalsze wątpliwości dotyczące rozliczeń stron po stwierdzeniu nieważności umowy zawierającej klauzule abuzywne.

Krystyna Dąbrowska
PhD student, Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences; judge of the District Court for Warsaw Mokotów.
ORCID: 0000-0001-9827-0161

Sanction of Consumers Not Being Bound by Unfair Contractual Terms in the Context of Abusive Indexation Clauses. Commentary on the Judgment of the Supreme Court – Civil Chamber of 27 November 2019, II CSK 483/18

The commentary approving the Supreme Court judgment of 27 November 2019, II CSK 483/18, draws attention to the importance of this judgment for unification of judicial decisions. The commentary analyses individual issues relating to the abusiveness of revaluation indexation clauses. A well-established line of case law is indicated and the main judgments of the Polish Supreme Court and the Court of Justice of the European Union are cited. The prevailing views of legal scholars on the legal nature of the sanction of consumers not being bound by abusive contractual terms are presented. Highlighted are the complexity and the multifaceted nature of the problem at issue and further doubts concerning the parties‘ settlements once the contract is annulled due to the abusive clauses.

Bibliografia / References:

Bednarek M., Wzorce umów [w:] Prawo zobowiązań – część ogólna. System Prawa Prywatnego. Tom 5, red. K. Osajda, Warszawa 2019.
Bławat M., Konwersja nieważnych czynności prawnych, Warszawa 2019.
Bolecki A., Modyfikacja klauzul abuzywnych w trybie tzw. jednostronnej zmiany umowy a naruszenie zbiorowych interesów konsumentów, Warszawa 2017.
Gontarski W., Glosa do wyroku TSUE z 30.4.2014 r., C-26/13, Lex/el. 2015.
Gutowski M., Bezskuteczność czynności prawnej, Warszawa 2017.
Jagielska M., Nowelizacja Kodeksu cywilnego: kontrola umów i wzorców umownych, „Monitor Prawniczy” 2000/11.
Krajewski M., Nowe spojrzenie na niektóre sankcje w prawie umów konsumenckich [w:] Ochrona strony słabszej stosunku prawnego. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Adamowi Zielińskiemu, red. M. Boratyńska, Warszawa 2016.
Kubiak-Cyrul A., komentarz do art. 3851 k.c. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. M. Załucki, Warszawa 2019.
Lemkowski M., Materialna ochrona konsumenta, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2002/3.
Łętowska E., Bednarek M., Drapała P., Umowy odnoszące się do osób trzecich, Warszawa 2005.
Pisuliński J., Sankcja zamieszczenia w umowie niedozwolonego postanowienia w świetle dyrektywy 93/13/EWG i orzecznictwa TSUE [w:] Życie umowy konsumenckiej po uznaniu jej postanowienia za nieuczciwe na tle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE, red. M. Romanowski, Warszawa 2017.
Popiołek W., komentarz do art. 3851 k.c. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz. Art. 1–44910, t. I, red. K. Pietrzykowski, Warszawa 2020.
Radwański Z., Olejniczak A., Zobowiązania. Część ogólna, Warszawa 2018.
Romanowski M., Życie umowy konsumenckiej po uznaniu jej postanowienia za nieuczciwe [w:] Życie umowy konsumenckiej po uznaniu jej postanowienia za nieuczciwe na tle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE, red. M. Romanowski, Warszawa 2017.
Ruchała P., Sikorski R., komentarz do art. 3851 k.c. [w:] Kodeks cywilny. Tom II. Komentarz, red. M. Gutowski, Warszawa 2019.
Sieradzka M., Glosa do wyroku TSUE z 30.4.2014 r., C-26/13, Lex/el. 2014.
Skorupa P., Nieważność czynności prawnej w prawie polskim na tle prawnoporównawczym, Warszawa 2019.
Skory M., Klauzule abuzywne w polskim prawie ochrony konsumenta, Kraków 2005.
Trzaskowski R., Skutki sprzeczności umów obligacyjnych z prawem, Warszawa 2013.
Zagrobelny K., komentarz do art. 3851 k.c. [w:] Kodeks cywilny. Komentarz, red. E. Gniewek, Warszawa 2019.

Joanna Szachta
doktorantka, Instytut Nauk Prawnych, Polska Akademia Nauk. ORCID: 0000-0002-8042-8212

Określenie wartości nieruchomości należącej do majątku wspólnego małżonków podlegającego podziałowi. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 25 lipca 2019 r., III CZP 14/19

Stanowisko Sądu Najwyższego dotyczące określenia wartości nieruchomości należącej do majątku wspólnego małżonków podlegającego podziałowi przez wiele lat było harmonijne i wskazywało na konieczność odliczenia kwoty obciążenia hipotecznego od wartości nieruchomości. W postanowieniu z 26.01.2017 r. (I CSK 54/16) Sąd Najwyższy wyraził odmienne stanowisko, wskazując, że sąd, przyznając nieruchomość jednemu z małżonków, ustala jej wartość z pominięciem obciążenia hipotecznego, chyba że zachodzą istotne powody przemawiające za jego uwzględnieniem. Pogląd ten został wyrażony również w kolejnych orzeczeniach Sądu Najwyższego, w tym w uchwale z 25.07.2019r. (III CZP 14/19). Utrwalanie się nowego stanowiska judykatury stanowi przesłankę do rozważenia racji Sądu Najwyższego, wskazania praktycznych problemów związanych z odejściem od poprzedniej linii orzeczniczej oraz sformułowaniem postulatów de lege ferenda.

Joanna Szachta
PhD student, Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences. ORCID: 0000-0002-8042-8212

Determining the Value of Real Property Comprised in Spouses’ Community Property to Be Divided. Commentary on Resolution of the Supreme Court – Civil Chamber of 25 July 2019, III CZP 14/19

The standpoint of the Supreme Court on determining the value of real property comprised in the community property of spouses, which property is to be divided, has for many years been consistent: the amount of any mortgage charge had to be deducted from the value of the property. In the ruling of 26 January 2017 (I CSK 54/16) the Supreme Court expressed a different view, indicating that the court, when granting the property to one of the spouses, determines its value without taking into account the mortgage charge unless there are good reasons for taking said charge into account. This view was also repeated in subsequent judgments of the Supreme Court, including the resolution issued on 25 July 2019 (III CZP 14/19). The new line of case law becoming established is a good reason to consider the arguments of the Supreme Court, to indicate practical problems caused by departure from the previous line of case law, as well as to formulate postulates of desirable legislative amendments.

Bibliografia / References:

Gwiazdomorski J., Glosa do uchwały Sądu Najwyższego z 10.5.1967 r., III CZP 31/67, „Nowe Prawo” 1968/7–8.
Harla A.G., Postulat sprawności postępowania a jego szybkość [w:] Postępowanie cywilne w dobie przemian, red. I. Gil, Warszawa 2017.
Knotz M., Podział majątku wspólnego obciążonego hipoteką w orzecznictwie SN, „Iustitia” 2011/3.
Kolendra J., Obciążenie hipoteczne nieruchomości a podział majątku wspólnego. Rozważania w oczekiwaniu na uchwałę Sądu Najwyższego, „Kwartalnik Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury” 2018/4.
Partyk A., Partyk T., Wartość nieruchomości obciążonej hipoteką. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 26 stycznia 2017 r., I CSK 54/16, LEX/el. 2018.
Stempniak A., Ocena kształtującej się̨ linii orzecznictwa Sądu Najwyższego w zakresie ustalania w sprawach działowych wartości nieruchomości obciążonej hipoteką, „Monitor Prawniczy” 2020/12.

dr hab. Marek Kulik, prof. UMCS
Instytut Nauk Prawnych, Katedra Prawa Karnego i Kryminologii, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. ORCID: 0000-0003-0191-6558

Zakres ochrony unijnego znaku towarowego w świetle polskiego prawa karnego. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Karna z 5 lutego 2020 r., V KK 383/19

Glosa dotyczy uchwały w sprawie stanu prawnego przed wejściem w życie ustawy z 20.02.2019 r. o zmianie ustawy – Prawo własności przemysłowej. Problem jest istotny również dzisiaj, pomimo zmiany przepisów. Autor kwestionuje stanowisko Sądu Najwyższego, zgodnie z którym znak towarowy Unii Europejskiej był chroniony na drodze prawa karnego przed wejściem w życie przywołanej nowelizacji ustawy.

dr hab. Marek Kulik, associate professor of the Maria Curie-Sklodowska University
Institute of Law Studies, Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law and Administration, Maria Curie-Sklodowska University in Lublin. ORCID: 0000-0003-0191-6558

The Scope of Protection of an EU Trade Mark in the Light of Polish Criminal Law. Commentary on Judgment of the Supreme Court – Criminal Chamber of 5 February 2020, V KK 383/19

The commentary concerns the resolution regarding the legal status before the entry into force of the Act of 20 February 2019 Amending the Act – Industrial Property Law. The problem is also significant today, despite the change in provisions. The author questions the view of the Supreme Court, according to which the European Union trade mark was protected under criminal law before the entry into force of the above-mentioned amendment to the Act.

Bibliografia / References:

Bojarski M. (red.), System Prawa Karnego. T. 11. Szczególne dziedziny prawa karnego, Warszawa 2017.
du Cane D., Czy piractwo znaku wspólnotowego jest przestępstwem z art. 305 prawa własności przemysłowej?, „Przegląd Prawa Handlowego” 2010/1.
Daśko N., Prawnokarna ochrona znaków towarowych, Warszawa 2017.
Demendecki T., Niewęgłowski A., Sitko J., Szczotka J., Tylec G., Prawo własności przemysłowej. Komentarz, Warszawa 2015.
Gawliczek T., Ochrona karna znaku towarowego Unii Europejskiej w Polsce – problem legislacyjny czy interpretacyjny?, „Prokuratura i Prawo” 2017/12.
Kardas P., Rola i znaczenie wykładni prowspólnotowej w procesie dekodowania norm prawa karnego, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2009/2.
Królikowski M., Wokół problemów z zasadą nulla poena sine lege przy dostosowaniu kary orzeczonej w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2009/2.
Kostański P. (red.), Prawo własności przemysłowej. Komentarz, Warszawa 2014.
Kulik M., Aksjologia systemu jako dyrektywa wykładni prawa karnego materialnego i procesowego [w:] Wykładnia operatywna prawa – perspektywa teoretyczna i dogmatyczna, red. L. Leszczyński, A. Szot, Toruń 2017.
Leszczyński L., Zagadnienia teorii stosowania prawa. Doktryna i tezy orzecznictwa, Kraków 2001.
Morawski L., Wstęp do prawoznawstwa, Toruń 2014.
Nowacki J., Studia z teorii prawa, Kraków 2003.
Podrecki P., Raglewski J., Karnoprawna ochrona unijnego znaku towarowego na podstawie art. 305 prawa własności przemysłowej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2017/3.
Pohl Ł., Prawo karne. Wykład części ogólnej, Warszawa 2012.
Rychlewska A., O gwarancyjnym modelu wykładni prokonstytucyjnej przepisów typizujących czyny zabronione pod groźbą kary, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2016/3.
Sieńczyło-Chlabicz J. (red.), Prawo własności przemysłowej. Komentarz, Warszawa 2020.
Skubisz R. (red.), System Prawa Prywatnego. Prawo własności przemysłowej, t. XIVa, Warszawa 2017.
Szewc A., Jyż G., Prawo własności przemysłowej, Warszawa 2011.
Wiliński W., Głos w dyskusji panelowej, „Czasopismo Prawa Karnego i Nauk Penalnych” 2009/2.
Zieliński M., Koncepcja derywacyjna wykładni prawa w orzecznictwie Izby Karnej i Izby Wojskowej Sądu Najwyższego [w:] Zagadnienia prawa dowodowego, red. J. Godyń, M. Hudzik, L.K. Paprzycki, Warszawa 2011.

Ewelina Ślebioda-Ferens 
doktorantka, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu. ORCID: 0000-0003-2122-8832

Sporządzenie uzasadnienia w sprawie karnej na formularzu. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 17 czerwca 2020 r., II AKa 64/20

Przedmiotem glosy jest pogląd Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 17.06.2020 r. (II AKa 64/20), zgodnie z którym sporządzenie uzasadnienia wyroku na formularzu, o którym mowa w art. 99a § 1 Kodeksu postępowania karnego, narusza prawo strony do rzetelnego procesu w wymiarze konstytucyjnym oraz konwencyjnym. Autorka nie aprobuje tego poglądu i postrzega go jako zbyt kategoryczny. Ponadto przytacza argumentację przemawiającą za uznaniem, że nie każdy sąd sporządzający uzasadnienie na formularzu ogranicza dostęp stron do apelacyjnego etapu postępowania i tym samym do rzetelnego procesu.

Ewelina Ślebioda-Ferens
PhD student, Nicolaus Copernicus University in Torun. ORCID: 0000-0003-2122-8832

Preparation of Justification on a Form in a Criminal Case. Commentary on Judgement of the Court of Appeal in Gdańsk of 17 June 2020, II AKa 64/20

This commentary addresses the view of Court of Appeal in Gdańsk (judgment of 17 June 2020, II AKa 64/20) that preparing a justification on a form in a criminal case, pursuant to Article 99(1a) of the Code of Criminal Procedure violates the party’s right to a fair trial, in the constitutional and convention-based dimensions. The commentator disapproves the view and sees it as too categorical. The author also cites arguments in favour of recognizing that not every court that prepares a justification on a form restricts the parties’ access to the appeal stage of the proceedings, hence, to a fair trial.

Bibliografia / References:

Drajewicz D., Czynność sporządzenia uzasadnienia wyroku w postępowaniu karnym [w:] D. Drajewicz, P. Gensikowski, Stosowanie formularzy uzasadnień wyroków w postępowaniu karnym przed sądem I instancji oraz w postępowaniu odwoławczym. Komentarz praktyczny wraz z formularzami uzasadnień i orzecznictwem, Legalis 2020.
Drajewicz D. (red.), Kodeks postępowania karnego. Komentarz, t. II, Legalis 2020.
Kotowski A., Kilka uwag o formularzach uzasadnień w sprawach karnych, „Prawo i Więź” 2020/2 (32).

Andrzej Urbański
adwokat. ORCID: 0000-0002-4347-8640

Zasada bezpośredniości oraz niezmienności składu orzekającego w procedurze cywilnej (art. 323 k.p.c.) w związku z art. 47b Prawa o ustroju sądów powszechnych. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Spraw Publicznych z dnia 5 grudnia 2019 r., III UZP 10/19

Uchwała Sądu Najwyższego z 5.12.2019 r. (III UZP 10/19) wprowadza istotną zmianę w rozumieniu zasady bezpośredniości oraz niezmienności składu orzekającego w procedurze cywilnej. Potrzeba podjęcia uchwały wynikła z konieczności oceny skutków procesowych wejścia w życie art. 47b ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych. Sąd Najwyższy uznał, iż art. 47b Prawa o ustroju sądów powszechnych ma charakter istotnej zasady ustrojowej dla sądownictwa, przy czym powoduje również bezpośrednie skutki procesowe, przede wszystkim w zakresie uregulowanym przez art. 323 Kodeksu postępowania cywilnego. Sąd Najwyższy przesądził, że naruszenie art. 47b Prawa o ustroju sądów powszechnych może powodować w określonych przypadkach nieważność postępowania. Rozstrzygnięcie takie należy ocenić jako słuszne, gdyż w ten sposób została wzmocniona na gruncie Kodeksu postępowania cywilnego zasada bezpośredniości, jak również konstytucyjne prawo do sądu (art. 45 ust. 1 Konstytucji RP).

Andrzej Urbański
advocate. ORCID: 0000-0002-4347-8640

Principles of Direct Examination of Evidence by Judges and Unchangeable Adjudicating Panel in the Civil Procedure (Article 323 of the Code of Civil Procedure) in Conjunction with Article 74b of the Law on the System of Ordinary Courts. Commentary on Resolution of the Supreme Court – Labour Law and Public Affairs Chamber of 5 December 2019, III PZP 10/19

The resolution adopted by the Supreme Court on 5 December 2019 (III UZP 10/19) introduces a significant change in the understanding of the principles of direct examination of evidence by judges and unchangeable adjudicating panel in the civil procedure. The need to adopt the resolution was triggered by the need to assess the procedural consequences of entry into force of Article 47b of the Act - Law on the System of Ordinary Courts. The Supreme Court held that Article 47b of the Law on the System of Ordinary Courts has the character of an important systemic principle for the judiciary, producing also direct procedural effects, mainly in the scope regulated by Article 323 of the Code of Civil Procedure. The Supreme Court decided that violation of Article 47b of the Law on the System of Ordinary Courts can result in invalidity of proceedings in certain cases. Such a decision should be seen as correct, because it reinforces, on the basis of the Code of Civil Procedure, the principle of direct examination of evidence by judges, as well as the constitutional right to a fair trial (Article 45(1) of the Polish Constitution).

Bibliografia / References: 

Flaga-Gieruszyńska K., Zieliński A., Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, Legalis 2019.
Góra-Błaszczykowska A. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Art. 1–42412, t. IA, Legalis 2020.
Hayduk-Hawrylak I., Kołecki B., Wleklińska A., Prawo o ustroju sądów powszechnych. Komentarz, Legalis 2018.
Jakubecki A. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Art. 1–729, t. I, LEX 2019.
Manowska M. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, t. I, LEX 2020.
Marciniak A. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz do art. 2051–42412, t. II, Legalis 2019.
Piaskowska O.M. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Postępowanie procesowe. Komentarz, LEX 2020.
Rygiel P., Losowy przydział spraw cywilnych w sądzie drugiej instancji, „Przegląd Sądowy” 2019/2.
Szanciło T. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Art. 1–50539, t. I, Legalis 2019.

dr Kamila Naumowicz
Katedra Prawa Pracy i Prawa Socjalnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie.
ORCID: 0000-0002-0953-070

Rozumienie pojęcia „w trakcie nauki w szkole” przed rokiem 1992 w kontekście spełnienia warunków do przyznania renty socjalnej. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 czerwca 2019 r., I UK 84/18

Sąd Najwyższy w komentowanym wyroku dokonał wykładni pojęcia „w trakcie nauki w szkole”, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z 27.06.2003 r. o rencie socjalnej jako jednej z przesłanek przyznania prawa do renty socjalnej. Co istotne, wyrok zapadł na tle stanu faktycznego odnoszącego się do pojęcia szkoły przed rokiem 1992, a więc na gruncie ustawy z 15.07.1961 r. o rozwoju systemu oświaty i wychowania. Z uwagi na uchybienia i wątpliwości dotyczące ustaleń poczynionych przez sądy niższych instancji sprawa została zasadnie przekazana do ponownego rozpoznania, jednakże wskazane przez Sąd Najwyższy kryteria sprawiają, iż dokonana przez ten sąd wykładnia pojęcia szkoły stanowi cenny punkt odniesienia i swym znaczeniem wykracza poza ramy określone niniejszą sprawą. Jednocześnie Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku zwrócił uwagę na problem dotyczący określenia momentu początkowego wystąpienia przyczyny naruszenia sprawności organizmu, szczególnie w odniesieniu do chorób psychicznych, co było przedmiotem rozważań również we wcześniejszych wyrokach Sądu Najwyższego i stanowi kontynuację przyjętej linii orzeczniczej. Autorka aprobuje zarówno te rozważania, jak i argumentację dotyczącą rozumienia pojęcia szkoły, pogłębiając jednocześnie analizę dotyczącą wspomnianych zagadnień.

dr Kamila Naumowicz
Department of Labour Law and Social Security Law, Faculty of Law and Administration, University of Warmia and Mazury in Olsztyn. ORCID: 0000-0002-0953-070

Understanding of the Term ‘While Studying at School’ Before 1992 in the Context of Meeting the Conditions for Granting a Social Pension. Commentary on Judgment of the Supreme Court – Labour Law and Social Security Chamber of 27 June 2019, I UK 84/18

In the commented judgment, the Supreme Court interpreted the term of ‘while studying at school’, which is referred to in Article 4(1)(2) of the Act of 27 June 2003 on Social Pension as one of the conditions for granting the right to a social pension. Importantly, the judgment was issued against the background of the facts relating to the term ‘school’ before 1992, on the basis of the Act of 15 July 1961 on the Development of the Education System. Due to the shortcomings and doubts concerning the findings made by the lower courts, the case was – reasonably – referred for re-examination, however, the criteria indicated by the Supreme Court make the interpretation of the notion of school a valuable point of reference, whose importance goes beyond the scope of the present case. At the same time, in the justification of the judgment, the Supreme Court drew attention to the problem of determining the moment of the initial occurrence of the cause of physical or mental impairment, especially in relation to mental disorders, which topic was also considered in earlier judgments of the Supreme Court and is a continuation of an established line of case law. The author approves both these considerations and the arguments concerning the understanding of the notion of school, while at the same time deepening this analysis with further criteria.

Bibliografia / References:

Dral A., Prawo do renty socjalnej osób całkowicie niezdolnych do pracy w wyniku doznania naruszenia sprawności organizmu przed ukończeniem 18 roku życia lub nauki, „Administracja” 2010/1.
Jończyk J., Prawo zabezpieczenia społecznego, Kraków 2006.
Lewandowicz-Machnikowska M., Renta socjalna [w:] Renta w prawie polskim, red. M. Drela, Wrocław 2016.
Trzebiatowska I.A., Orzecznictwo lekarskie w zaburzeniach psychicznych. Część 2, „Akademia Psychiatrii” 2010/4, tom 7.

Magdalena Wolska
doktorantka, Instytut Nauk Prawnych, Polska Akademia Nauk. ORCID: 0000-0002-7713-5662

Znakowanie produktów rolnych za pomocą określenia „bio”. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 lipca 2017 r., II GSK 2934/15

Produkty rolnictwa ekologicznego stanowią szczególną kategorię żywności, ponieważ podlegają restrykcyjnym przepisom, które stanowią lex specialis w stosunku do ogólnych postanowień prawa żywnościowego. Cechą rolnictwa ekologicznego są naturalne metody produkcji, wyłączenie zastosowania pestycydów oraz ograniczenie wykorzystania antybiotyków. W celu zapewnienia warunków uczciwej konkurencji oraz rzetelnego informowania konsumentów, produkty rolnictwa ekologicznego oznaczane są pojęciami „bio” i „eko”, które mogą być stosowane wyłącznie w odniesieniu do produktów pochodzących z ekologicznej produkcji.
Przedmiotem rozważań w niniejszym wyroku była możliwość posługiwania się terminem „bio” w przypadku znakowania produktów niepochodzących z rolnictwa ekologicznego. Sąd słusznie nie podzielił argumentacji strony skarżącej oraz jednoznacznie stwierdził, że stosowanie określenia „bio” w odniesieniu do produktów, które nie pochodzą z rolnictwa ekologicznego, jest wykluczone. Rozstrzygnięcie merytoryczne w przedmiocie posługiwania się terminem „bio” zasługuje na aprobatę.
Jednocześnie sąd utrzymał w mocy nałożoną na przedsiębiorstwo karę w wysokości 6 tys. zł. Wysokość wymierzonej kary – zwłaszcza w odniesieniu do korzyści majątkowej uzyskanej za wprowadzenie do obrotu zakwestionowanych produktów, która jest 260 razy większa od kwoty nałożonej sankcji finansowej, wydaje się być nieadekwatnie niska, zwłaszcza, że górny wymiar kary może wynosić do 200% korzyści majątkowej, co w tym wypadku stanowi kwotę ponad 3 mln zł. Tak niski wymiar zasądzonej kary może budzić poważne wątpliwości w odniesieniu do funkcji, jakie powinna spełniać kara, która powinna być skuteczna, proporcjonalna i odstraszająca.

Magdalena Wolska
PhD student, Institute of Law Studies, Polish Academy of Sciences. ORCID: 0000-0002-7713-5662

Labelling Agricultural Products with ‘Bio’ Designation. Commentary on Judgment of the Supreme Administrative Court of 11 July 2017, II GSK 2934/15

Organic farming products are a special category of foods, because they are subject to strict regulations that constitute a lex specialis vis-à-vis the provisions of general food law. What is characteristic for organic farming is the natural production methods, which exclude the application of pesticides and reduce the use of antibiotics. To ensure fair competition and reliable consumer information, organic products are marked with terms ‘bio’ and ‘eco’, which can only be used for products deriving from organic farming.
The key point in this judgment was the consideration of the possible use of the term ‘bio’ to label non-organic products. The Court was right to reject the appellant’s arguments. It clearly stated that using ‘bio’ label for non-organic farming products is forbidden. The substantive decision on the use of the term ‘bio’ merits approval.
Simultaneously, the Court upheld the penalty of PLN 6,000 imposed on the enterprise, yet its amount – in relation to the financial benefit (that is 260 times higher than the penalty) obtained for placing the contested product on the market – appears to be inadequately low, especially considering that the highest penalty can be up to 200% of the financial benefits, which in this case amount to more than PLN 3,000,000. Such a low penalty may give rise to serious doubts in connection with the functions the punishment should achieve. The punishment should be effective, proportionate and dissuasive.

Bibliografia / References:
Korzycka M., Wojciechowski P., System prawa żywnościowego, Warszawa 2017.
Leśkiewicz K., System jakości produktów rolnictwa ekologicznego. Aspekty prawne, Poznań 2011.
Leśkiewicz K., Ustawa o rolnictwie ekologicznym. Komentarz, Warszawa 2017.
Patoka R., Problematyka suplementów diety [w:] Studia z prawa żywnościowego, red. M. Korzycka-Iwanow, Warszawa 2006.
Szymecka-Wesołowska A., Komentarz do art. 46 u.b.ż.ż. [w:] Bezpieczeństwo żywności i żywienia. Komentarz, red. A. Szymecka-Wesołowska, Warszawa 2013.

dr hab. Jan Chmielewski, profesor Akademii Leona Koźmińskiego
Katedra Prawa Administracyjnego i Publicznego Gospodarczego Akademii Leona Koźmińskiego w Warszawie.
ORCID: 0000-0001-5818-7339

Niedopuszczalność skargi na uchwałę organu jednostki samorządu terytorialnego w sprawie sprzeciwu wobec prób wprowadzenia „ideologii LGBT” do wspólnot samorządowych oraz promocji tej ideologii w życiu publicznym. Glosa do postanowienia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z 30.09.2019 r., II SA/Ke 650/19

W glosie zaaprobowano pogląd, zgodnie z którym uchwała organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego w przedmiocie przyjęcia stanowiska w sprawie sprzeciwu wobec prób wprowadzenia ideologii LGBT do wspólnot samorządowych oraz promocji tej ideologii w życiu publicznym nie stanowi aktu organu jednostki samorządu terytorialnego podjętego w sprawie z zakresu administracji publicznej, o którym mowa w art. 3 § 2 pkt 6 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. W glosie wskazano na dodatkowe argumenty przemawiające na rzecz stanowiska o niedopuszczalności skargi do sądu administracyjnego na tego rodzaju akty.

dr hab. Jan Chmielewski, associate professor of the Kozminski University
Department of Administrative and Public Business Law, Kozminski University in Warsaw. ORCID: 0000-0001-5818-7339

Inadmissibility of Complaint Against a Resolution of a Local Self-Government Body Expressing Protest Against Introduction of “LGBT Ideology” into Self-Governing Communities and Promotion of This Ideology in Public Life. Commentary on Decision of the Provincial Administrative Court in Kielce of 30 September 2019, II SA/Ke 650/19

The commentary approves the view that a resolution of the decision-making body of a unit of local self-government in the matter of adoption of a standpoint relating to protest against attempts at introducing LGBT ideology in the self-governing communities and promoting this ideology in public life is not an act of a body of the local self-government unit adopted in a matter within the scope of public administration, as referred to in Article 3(2)(6) of the Act - Law on Proceedings Before Administrative Courts. The commentary indicates additional arguments supporting the view that a complaint to an administrative court against acts of this kind is inadmissible.

Bibliografia / References:
Adamiak B., Prawo do sądu administracyjnego. Przedmiot postępowania sądowoadministracyjnego. Sprzeciw od decyzji [w:] B. Adamiak, J. Borkowski, Postępowanie administracyjne i sądowoadministracyjne, Warszawa 2018.
Dąbek D., Prawo miejscowe, Warszawa 2020.
Filipek J., Prawo administracyjne. Instytucje ogólne. Część II, Kraków 2001.
Hauser R., Stosunek administracyjnoprawny [w:] System prawa administracyjnego. Tom I. Instytucje prawa administracyjnego, red. R. Hauser, Z. Niewiadomski, A. Wróbel, Warszawa 2015.
Lipowicz I., Samorząd terytorialny XXI wieku, Warszawa 2019.
Longchamps de Bérier F., Pisma wybrane z lat 1934-1970, wybór i wstęp Z. Kmieciak, Warszawa 2019.
Tarno J.P., Właściwość wojewódzkich sądów administracyjnych [w:] W. Chrościelewski, J.P. Tarno, P. Dańczak, Postępowanie administracyjne i postępowanie przed sądami administracyjnymi, Warszawa 2018.
Wilczyńska A., Administracja publiczna jako wyznacznik sprawy z zakresu administracji publicznej, „Acta Universitatis Lodziensis. Foilia Iuridica‟ 2009/69.
Zimmermann J., Aksjomaty sądownictwa administracyjnego, Warszawa 2020.
Zimmermann M., Pojęcie administracji publicznej a „swobodne uznanie”, Warszawa 2009.

Uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 września 2020 r., II FPS 1/20

Resolution of the Supreme Administrative Court of 21 September 2020, II FPS 1/20