Katedra Postępowania Cywilnego i Międzynarodowego Prawa Handlowego, Instytut Nauk Prawnych, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0428-7267
Korelacja prawa i obowiązku do kontaktów z dzieckiem. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 13 kwietnia 2022 r., III CZP 76/22
Sąd Najwyższy trafnie skorelował w glosowanej uchwale prawo z obowiązkiem do kontaktów rodziców z dzieckiem. Jest to zgodne z funkcjonującą w doktrynie i orzecznictwie opinio communis, że kontakty te powinny stanowić przedmiot nie tylko prawa, lecz także obowiązku rodziców i dzieci. To obustronne prawo i obowiązek ma swoje źródło w przepisach materialnoprawnych, realizowanych na gruncie prawa cywilnego procesowego. Skutkiem ujęcia prawnego kontaktów jako prawa i obowiązku jest umożliwienie sądowi opiekuńczemu dokonania oceny prawidłowości postępowania rodzica, a co za tym idzie – zastosowania odpowiedniej sankcji. Dlatego Sąd Najwyższy trafnie stwierdził, że „sąd opiekuńczy może zagrozić osobie uprawnionej do kontaktów z dzieckiem nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej na rzecz osoby, pod której pieczą dziecko pozostaje, za ich niezrealizowanie (art. 59815 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego) także wtedy, gdy w ugodzie użyto określenia, że uprawniony ma prawo do kontaktów z dzieckiem, a pominięto będący odpowiednikiem prawa obowiązek realizowania uzgodnionych kontaktów”.
Słowa kluczowe: kontakty z dzieckiem, korelacja prawa z obowiązkiem kontaktów rodziców z dzieckiem, postępowanie nieprocesowe, postępowanie cywilne
Dr Hab. Joanna Bodio, professor of the Maria Curie-Skłodowska University in Lublin
Department of Civil Procedures and International Commercial Law, Institute of Legal Studies, Faculty of Law and Administration, Maria Curie-Skłodowska University in Lublin, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-0428-7267
Correlation between the right and the obligation to have contact with a child. Commentary on the resolution of the Supreme Court – Civil Chamber of 13 April 2022, III CZP 76/22
The Supreme Court correctly correlated the right with the obligation for parents to have contact their child in the resolution on which it voted. This is consistent with the general opinion in the legal doctrine and the line of judgments that these contacts should be the subject of not only the right, but also the duty of parents and children. The source of this mutual right and obligation is in the provisions of substantive law implemented on the basis of civil procedural law. The effect of the legal recognition of contacts as a right and obligation is to enable the guardianship court to assess the correctness of the parent’s conduct, and therefore to apply an appropriate sanction. That is why the Supreme Court accepted that ‘the guardianship court could pose a threat to the person authorized to have contact with the child by ordering payment of a specific amount of money to the person who has custody of the child for failing to comply (Article 59815 § 2 of the Civil Procedures Code), including when the settlement uses the expression that the authorized person has the right to have contact with the child and the duty, which is equivalent to the right, to implement the agreed contacts was omitted.’
Keywords: contacts with the child, correlation of the right with the obligation of parents to contact the child, non-litigious proceedings, civil proceedings
Bibliografia / References
Bodio J. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom I. Art. 1–729, red. A. Jakubecki, LEX 2019.
Golec-Grzymek A., Uwagi do nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z 6.11.2008 r., „Monitor Prawniczy” 2009/19.
Gromek K., Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, Warszawa 2020.
Gromek K., Kodeks rodzinny i opiekuńczy po nowelizacji z 6.11.2008 r., „Monitor Prawniczy” 2009/17.
Gromek K., Prawo rodzinne dla sędziów i pełnomocników, Warszawa 2022.
Haak H., Pokrewieństwo i powinowactwo (pochodzenie dziecka, stosunki między rodzicami a dziećmi, przysposobienie). Komentarz do art. 617–127 KRO oraz związanych z nimi regulacji KPC (art. 453–458, 579–589), Warszawa 2019.
Holewińska-Łapińska E., Domański M., Słyk J., Orzecznictwo w sprawach o wykonywanie kontaktów z dziećmi, „Prawo w Działaniu” 2016/25.
Ignaczewski J., Pudłowska K., Zegadło R. [w:] Komentarz do przepisów KRO regulujących kontakty z dzieckiem, red. J. Ignaczewski, Warszawa 2019.
Jędrejek G., Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz aktualizowany, LEX 2019.
Justyński T., Prawo do kontaktów z dzieckiem w prawie polskim i obcym, Warszawa 2011.
Kamieński G., Przesłanki zagrożenia osobie uprawnionej do kontaktów z dzieckiem nakazaniem zapłaty określonej sumy pieniężnej na podstawie art. 59815 § 2 k.p.c. Glosa do uchwały Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 13 kwietnia 2022 r., III CZP 76/22, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 2023/7–8, poz. 53.
Krej N. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. E. Marszałkowska-Krześ, I. Gil (red.), Legalis 2023.
Kwiecień-Madej A., Sytuacja prawna ojca dziecka poczętego w polskim prawie rodzinnym, Warszawa 2021.
Łukasiewicz J.M. [w:] Instytucje prawa rodzinnego, red. J.M. Łukasiewicz, Warszawa 2014.
Łukasiewicz R., Suma pieniężna na rzecz osoby uprawnionej do kontaktów a zachowanie małoletniego, „Monitor Prawniczy” 2022/22.
Malczyk M. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Tom I B. Komentarz. Art. 425–729, red. A. Góra-Błaszczykowska, Warszawa 2020.
Mostowik P., Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. K. Osajda, Warszawa 2022.
Mostowik P., Kontakty dziecka z rodzicami, krewnymi i bliskimi a władza rodzicielska, „Przegląd Sądowy” 2013/3.
Rzewuska M., Glosa do uchwały SN z dnia 13 kwietnia 2022 r., III CZP 76/22, „Przegląd Prawa i Administracji” 2022/131.
Sokołowski T. [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. H. Dolecki, T. Sokołowski, Warszawa 2013.
Sokołowski T., Prawo rodzinne – zarys wykładu, Poznań 2010.
Solarski S. [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. M. Załucki, Warszawa 2023.
Trybulska-Skoczelas E. [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. J. Wierciński, LEX 2014.
Zajączkowska J., Aspekty prawne kontaktów z dzieckiem, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2018/1.
Zajączkowska-Burtowy J. [w:] Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, red. M. Fras, M. Habdas, Warszawa 2021.
Zajączkowska-Burtowy J., Kontakty z dzieckiem. Prawa i obowiązki, Warszawa 2020.
Zieliński A., Flaga-Gieruszyńska K. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz, red. A. Zieliński, Warszawa 2022.
Piotr Pruś
radca prawny, Warszawa, Polska
Dopuszczalność zażalenia do Sądu Najwyższego rozstrzygnięcia wydanego na podstawie art. 618 § 2 k.p.c. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Cywilna z dnia 30 czerwca 2022 r., III CZ 243/22
Glosa dotyczy kwestii dopuszczalności zażalenia do Sądu Najwyższego od rozstrzygnięcia wydanego na podstawie art. 618 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego (k.p.c.). W ocenie Sądu Najwyższego taki środek odwoławczy nie przysługuje, co ma być uzasadnione tym, że po uchyleniu wyroku na podstawie art. 618 § 2 k.p.c. sprawa jest rozpoznawana w dalszym ciągu, a nie rozpoznawana ponownie. Kluczowa jest zatem ocena, czy wyrok wydany na podstawie art. 618 § 2 k.p.c. jest orzeczeniem, od którego przysługuje zażalenie na podstawie art. 3941 § 11 k.p.c., czy też ma tu miejsce wyjątek od zasady, zgodnie z którą zażalenie do Sądu Najwyższego przysługuje w razie uchylenia przez sąd drugiej instancji wyroku sądu pierwszej instancji. W ocenia autora sformułowanie „dalsze prowadzenie sprawy” użyte w art. 618 § 2 k.p.c. służy wskazaniu, że roszczenie określone w art. 618 § 1 lub art. 686 k.p.c. jest po uchyleniu wyroku rozpoznawane w toku innej sprawy (a nie ponownego rozpoznania tej samej sprawy). Ponadto sprawa o zniesienie współwłasności (dział spadku) toczy się równolegle i ma szerszy przedmiot oraz może mieć inny krąg uczestników. Sprawa taka nie jest rozpoznawana ponownie, lecz do sprawy tej włączane są roszczenia wskazane w art. 618 § 1 lub art. 686 k.p.c.
Słowa kluczowe: zażalenie do Sądu Najwyższego, niedopuszczalność postępowania, uchylenie wyroku, dalsze prowadzenie postępowania
Piotr Pruś
legal counsel, Warsaw, Poland
Admissibility of filing an appeal with the Supreme Court against a judgment issued on the basis of Article 618 § 2 of the Civil Procedures Code. Commentary on the resolution of the Supreme Court – Civil Chamber of 30 June 2022, III CZP 243/22
The commentary applies to the matter of whether it is admissible to file an appeal with the Supreme Court against a judgment issued on the basis of Article 618 § 2 of the Civil Procedures Code (CPC). According to the Supreme Court, such a measure of appeal is inadmissible, which is justified by the fact that after the judgment has been overruled under Article 618 § 2 of the Civil Procedures Code, the case continues to be examined and not re-examined. It is therefore important to assess whether a judgment passed on the basis of Article 618 § 2 CPC is a decision with respect to which an appeal may be filed under Article 3941 § 11 CPC, or whether there is an exception to the rule according to which an appeal may be filed with the Supreme Court if the judgment of the first instance court is overruled by the second instance court. The author believes the objective of the term ‘continue to examine the case’ used in Article 618 § 2 CPC is to indicate that the claim referred to in Article 618 § 1 or Article 686 CPC is examined in a different case (rather than being re-examined in the same case) after the judgment is overruled. Furthermore, the proceedings on the dissolution of joint property ownership (distribution of an inheritance) are conducted in parallel, have a broader scope and may involve different participants. Such a case is not re-examined. However, the claims referred to in Article 618 § 1 or Article 686 CPC are added to the case.
Keywords: appeal to the Supreme Court, inadmissibility of proceedings, overruling a judgment, continue to examine the case
Bibliografia / References
Demendecki T. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz aktualizowany. Tom I. Art. 1–729, red. A. Jakubecki, LEX 2019.
Góra-Błaszczykowska A. (red.), Kodeks postępowania cywilnego. Tom I B. Komentarz. Art. 425–729, Warszawa 2020.
Górski A. [w:] Kodeks postępowania cywilnego. Komentarz. Tom III. Art. 506–729, red. T. Wiśniewski, Warszawa 2021.
Naworski M.J., Naruszenie dyspozycji przepisu art. 618 § 2 k.p.c. jako przyczyna nieważności procesu cywilnego. Glosa do uchwały SN z dnia 12 stycznia 2010 r., III CZP 114/09, „Glosa” 2011/4.
dr hab. Grzegorz Matusik
adiunkt, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Polska.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8699-4760
Służebność w stosunkach sąsiedzkich oraz dobra wiara jako stan zgodny z zasadami współżycia społecznego a zasiedzenie służebności gruntowej. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z 6 maja 2022 r., II CSKP 32/22
Komentowane postanowienie Sądu Najwyższego zasługuje na aprobatę zarówno w zakresie kierunku, jak i zasadniczych motywów rozstrzygnięcia. Należało jedynie zgłosić wątpliwości związane z dokonaną kwalifikacją korzystania z nieruchomości w stosunkach sąsiedzkich jako posiadania służebności. W stosunkach tych władanie lub korzystanie z nieruchomości przyjmuje bardzo często postać znanego w prawie rzymskim prekarium, a tego rodzaju stan faktyczny nie stanowi posiadania i nie prowadzi do zasiedzenia (własności ani służebności). Zawsze zatem należy ze szczególną ostrożnością dokonywać kwalifikacji władztwa lub korzystania z nieruchomości w stosunkach sąsiedzkich.
Trzeba podzielić stanowisko Sądu Najwyższego o odrzuceniu tzw. kompromisowej koncepcji dobrej wiary jako sprzecznej z obowiązującym prawem. Wymagało jednak podkreślenia, że przy nieznacznej modyfikacji założeń koncepcja ta jest bliska koncepcji liberalnej, która – mimo jej odrzucenia w orzecznictwie – może okazać się atrakcyjna dla oceny sąsiedzkiego władania lub korzystania z nieruchomości w sprawach o zasiedzenie.
Słowa kluczowe: prekarium (precarium), zasiedzenie służebności, dobra wiara
Dr Hab. Grzegorz Matusik
assistant professor, Faculty of Law and Administration, University of Silesia in Katowice, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-8699-4760
Acquisitive prescription of an easement on land compared to an easement in neighbourly relations and the notion of good faith as a state that is compatible with the principles of social coexistence. Commentary on the decision of the Supreme Court of 6 May 2022, II CSKP 32/22
This Supreme Court judgment should be assessed positively both in terms of its direction and its fundamental motives. However, a few remarks should be made in connection with the legal qualification of the use of land in neighbourly relations as an easement. In the case of possession or use of real property, a precarium (non-possession, courtesy use of land) which is known from Roman law, is frequently used, and this does not constitute possession and does not lead to acquisitive prescription (ownership or easement). The possession or use of real property in neighbourly relations should therefore always be classified with particular caution.
The decision of the Supreme Court to reject the compromise concept of good faith as being contra legem should be accepted. However it should be pointed out that, with a slight modification, the compromise concept is similar to the liberal concept of good faith, which, despite being rejected in the case law, can prove attractive in the assessment of neighbourly possession or use of real property in acquisitive prescription cases.
Keywords: precarium, acquisitive prescription of an easement, good faith
Bibliografia / References
Gniewek E. (red.), System Prawa Prywatnego. Prawo rzeczowe, t. 4, Warszawa 2021.
Gniewek E., Machnikowski P. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, Warszawa 2021.
Górecki J., Glosa do orzeczenia SN 1.09.1958 r., 1 CR 745/58, OSPiKA 1959, poz. 205.
Grzybowski S., Prawo cywilne. Zarys prawa rzeczowego, Warszawa 1976.
Gutowski M. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz do art. 1–352, t. I, Warszawa 2021.
Ignatowicz J. (red.), System Prawa Cywilnego. Prawo własności i inne prawa rzeczowe, t. II, Wrocław-Warszawa-Kraków-Gdańsk 1977.
Ignatowicz J., Glosa do orzeczenia SN 1.09.1958 r., 1 CR 745/58, OSPiKA 1960, poz. 105.
Ignatowicz J., Ochrona posiadania, Warszawa 1963.
Janiszewska B., Koncepcje dobrej wiary w przepisach prawa rzeczowego. Zasiedzenie nieruchomości, roszczenie o wykup, Warszawa 2005.
Księżak P., Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 2010 r., I CSK 355/09, „Rejent” 2010/12.
Księżak P., Precarium w prawie polskim, Rejent 2007/2.
Kuźmicka-Sulikowska J., Prawo rzeczowe. Pytania i odpowiedzi, Warszawa 2023.
Matusik G., Własność urządzeń przesyłowych a prawa do gruntu, Warszawa 2013.
Matusik G., Zasiedzenie nieruchomości przez Skarb Państwa, Warszawa 2021.
Osajda K. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, t. II, Warszawa 2017.
Resich Z. (red.), Kodeks cywilny. Komentarz, t. 1, Warszawa 1972.
Sondel J., Precarium w prawie polskim, Kraków 1971.
Warciński M., Służebności gruntowe według kodeksu cywilnego, Warszawa 2013.
Wasilkowski J., Prawo rzeczowe w zarysie, Warszawa 1957.
Wąsiewicz A., Kwieciński T., Glosa do wyroku SN z 10.03.1977 r., IV CR 52/77, OSPiKA 1978/1.
Wolak G., Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów SN z 9.08.2011 r., III CZP 10/11, „Przegląd Sądowy” 2012/4.
Wróblewski S., Posiadanie na tle prawa rzymskiego, Kraków 1899.
dr hab. Barbara Nita-Światłowska, prof. UE w Krakowie
kierownik Katedry Prawa Karnego, Kolegium Ekonomii, Finansów i Prawa, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2815-4119
Zarządzenie wykonania kary pozbawienia wolności orzeczonej z warunkowym zawieszeniem jej wykonania. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 3 listopada 2022 r., IV KK 450/21
Glosowane postanowienie odnosi się do zakresu ochrony wynikającej z zasady specjalności (zasady ograniczonego ścigania) w kontekście przekazania na podstawie europejskiego nakazu aresztowania. Sąd Najwyższy rozstrzygnął w nim wątpliwość co do tego, czy w przypadku wystąpienia z europejskim nakazem aresztowania dotyczącego osoby, która została skazana m.in. na karę pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania, sąd polski dla uchylenia ochrony wynikającej z zasady specjalności powinien od razu uzyskać zgodę właściwego organu sądowego państwa wykonania europejskiego nakazu aresztowania na uchylenie ochrony wynikającej z tej zasady, czy też nie ma takiej potrzeby, a to ze względu na to, że kara pozbawienia wolności orzeczona z warunkowym zawieszeniem jej wykonania nie jest „karą polegającą na pozbawieniu wolności”.
Słowa kluczowe: postępowanie karne, europejski nakaz aresztowania, zasada specjalności
Dr Hab. Barbara Nita-Światłowska, Professor of the Kraków University of Economics
Head of the Criminal Law Department, College of Economics, Finance and Law, Kraków University of Economics, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0003-2815-4119
Ordering the execution of a sentence of imprisonment imposed as a suspended sentence. Commentary on the ruling of the Supreme Court – Criminal Chamber of 3 November 2022, IV KK 450/21
The order under review applies to the scope of protection arising from the principle of specialization (the principle of limited prosecution) in the context of surrender on the basis of a European arrest warrant. In it, the Supreme Court resolved the doubt as to whether, in the case of a European arrest warrant regarding a person who has received, among other things, a suspended sentence of imprisonment, the Polish court should immediately obtain the consent of the state judicial authority, which is responsible for executing the European arrest warrant, in order to revoke the protection arising from the principle of specialization, or whether there is no need to do so, simply because the suspended sentence of imprisonment is not a ‘penalty involving the deprival of freedom’.
Keywords: criminal proceedings, European Arrest Warrant, principle of specialization
Bibliografia / References
Augustynek B. [w:] Kodeks postępowania karnego. Komentarz. Tom II, red. D. Świecki, Warszawa 2017.
Płachta M., Zasady i przeszkody ekstradycyjne, „Prokuratura i Prawo” 2000/7–8.
Steinborn S. [w:] Komentarz aktualizowany do art. 425–673 Kodeksu postępowania karnego, red. L.K. Paprzycki, LEX 2015.
Tomkiewicz M., Zarządzenie wykonania kary za przestępstwa stanowiące podstawę przekazania osoby ściganej w ramach Europejskiego Nakazu Aresztowania, „Prokuratura i Prawo” 2013/5.
dr Bartłomiej Gadecki
sędzia Sądu Okręgowego w Olsztynie, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9542-3919
Przedawnienie wykonania środków karnych, środków kompensacyjnych oraz przepadku. Glosa do postanowienia Sądu Najwyższego – Izba Karna z dnia 9 listopada 2021 r., I KZ 47/21
W glosowanym postanowieniu Sądu Najwyższego (SN) przyjęto między innymi, że art. 15zzr1 dodany do ustawy z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych spowodował, iż wstrzymany został bieg terminu określonego w art. 103 § 1 pkt 3 Kodeksu karnego (k.k.), a w konsekwencji tego zaś, że wstrzymany jest bieg terminu z art. 103 § 1 pkt 3 k.k., a wstrzymanie to musi oddziaływać także na środki wymienione w art. 103 § 2 k.k. Autor nie zgadza się z poglądem wyrażonym w glosowanym orzeczeniu i wskazuje, że przepis art. 15zzr1 ust. 1 dodany do wymienionej ustawy spowodował, iż nie biegnie przedawnienie wykonania kary (a nie środków karnych, środków kompensacyjnych oraz przepadku) w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe, za czym przemawia wykładnia językowa, a także fakt, że przepis dotyczący przedawnienia wykonania kary stosuje się odpowiednio (a nie wprost) do środków karnych, środków kompensacyjnych oraz przepadku (o czym stanowi art. 103 § 2 k.k.) oraz charakter przepisów zawartych we wspomnianej ustawie z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, które jako przepisy szczególne podlegają wykładni ścisłej i zakazie wykładni rozszerzającej.
Słowa kluczowe: przedawnienie, środki karne, skutki regulacji COVID-19 dla biegu terminu przedawnienia wykonania środków karnych, ustawa z 2.03.2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych
Dr Bartłomiej Gadecki
judge of the Regional Court in Olsztyn, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-9542-3919
Limitation of execution of punitive measures, compensatory measures and forfeiture. Commentary on the ruling of the Supreme Court – Criminal Chamber of 9 November 2021, I KZ 47/21
The decision of the Supreme Court of 9 November 2021 assumed, among other things, that Article 15zzr1 added to the Act on specific measures intended to prevent, counteract and fight Covid-19 and other infectious diseases and the crisis situations caused by them of 2 March 2020 suspended the time limit specified in Article 103 § 1, item 3 of the Penal Code and, since it suspended the time limit referred to in Article 103 § 1 item 3 of the Penal Code, this suspension must affect the measures specified in Article 103 § 2 of the Penal Code. The author disagrees with the view expressed in the decision in question and points out that the addition of the provision of Article 15Zzr1, para. 1 to this Act has meant that the time limit for executing the penalty (and not the punitive measures, compensatory measures or forfeiture) in criminal and fiscal crime cases is suspended, which is supported by the linguistic interpretation, the fact that the provision on the time limit for execution of the penalty is applied accordingly (and not directly) to punitive measures, compensatory measures and forfeiture (as stipulated in Article 103 § 2 of the Penal Code), as well as the nature of the provisions of the Act on specific measures intended to prevent, counteract and fight Covid-19 and other infectious diseases and the crisis situations caused by them of 2 March 2020, which, as specific regulations, must be interpreted strictly and must not be interpreted extensively.
Keywords: Limitation period, punitive measures, consequences of the Covid-19 regulations on the time limit for enforcing the punitive measures, Act on specific measures intended to prevent, counteract and fight Covid-19 and other infectious diseases and the crisis situations caused by them of 2 March 2020
Bibliografia / References
Hołda Z., Postulski K., Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, LEX 2008.
Kociemba A., Zawieszenie terminów przedawnienia karalności oraz wykonalności kar w okresie stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii, Legalis 2021.
Kulik M., Przedawnienie karalności i przedawnienie wykonania kary w polskim prawie karnym, Warszawa 2014.
Morawski L., Zasady wykładni prawa, Toruń 2010.
Nowacki J., „Odpowiednie” stosowanie przepisów prawa, „Państwo i Prawo” 1964/3.
Postulski K., Kodeks karny wykonawczy. Komentarz, LEX 2017.
dr Sławomir Driczinski
adiunkt, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Szczeciński, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7706-9514
Pojęcie podróży służbowej i zaliczanie jej poszczególnych okresów do czasu pracy. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 24 lutego 2021 r., III PSKP 4/21
Glosa prezentuje zagadnienia związane z pojęciem podróży służbowej w kontekście czasu pracy w odniesieniu do pracownika mobilnego. Autor analizuje w szczególności stanowisko Sądu Najwyższego dotyczące zaliczania do czasu pracy różnych okresów aktywności zawodowej pracownika mobilnego. Stanowi również szerszą refleksję na temat orzecznictwa dotyczącego uznawania niektórych sytuacji za podróże służbowe.
Wnioski nie są jednoznacznie pozytywne dla przedmiotowego rozstrzygnięcia. Z jednej strony autor w szczególności krytykuje wąskie pojęcie podróży służbowej przyjęte w sądownictwie. Z drugiej strony rozważania sądu dotyczące włączenia poszczególnych okresów pracy do czasu pracy zasługują na aprobatę.
Słowa kluczowe: czas pracy, pracownicy mobilni, podróż służbowa
Dr Sławomir Driczinski
assistant professor, Faculty of Law and Administration, University of Szczecin, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0001-7706-9514
The concept of business travel and treatment of its individual periods as work time. Commentary on the ruling of the Supreme Court – Labour and Social Insurance Chamber of 24 February 2021 r., III PSKP 4/21
The commentary presents issues related to the concept of business travel in the context of work time with respect to a mobile employee. In particular, the author analyses the position of the Supreme Court regarding the treatment of various periods of professional activity of a mobile worker as work time. It also constitutes a broader reflection on the emerging line of judgments regarding the treatment of certain situations as business travel.
The conclusions are not unequivocally positive for the decision in question. In particular, the author criticizes the narrow concept of business travel that is accepted in the judiciary. On the other hand, the Court’s considerations regarding the treatment of individual periods of work as work time should be approved.
Keywords: work time, mobile worker, business travel
Bibliografia / References
Borowicz J., Określanie w umowie o pracę miejsca wykonywania pracy, „Monitor Prawniczy” 2012/8.
Driczinski S., Elastyczność pojęcia czas pracy, Szczecin 2002.
Mędrala M., Wybrane problemy związane ze wskazaniem miejsca pracy w umowie o pracę, „Monitor Prawniczy” 2009/3.
Paszowski W., Czas pracy maszynistów – uwagi de lege lata i de lege ferenda, „Monitor Prawniczy” 2016/12.
Prusinowski P., Dodatkowe aspekty związane z zatrudnianiem pracowników mobilnych, „Monitor Prawniczy” 2011/10.
Samol S., Prawna problematyka pracowniczej podróży służbowej, Toruń 2002.
Stręk M., Analiza prawna definicji podróży służbowej zawartej w art. 775 § 1 KP, „Monitor Prawniczy” 2013/9.
Szypniewski M., Kilka uwag krytycznych o formule prawnej podróży służbowej, „Monitor Prawniczy” 2019/6.
dr Justyna Czerniak-Swędzioł
Katedra Prawa Pracy i Ubezpieczenia Społecznego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1524-2307
Konflikt między pracodawcą i pracownikiem a naruszenie dóbr osobistych pracownika. Glosa do wyroku Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 16 września 2021 r., II PSKP 44/21
Pracodawca nie może ingerować w prywatność pracownika, nie może mieszać się w jego życie i nie może również rozpowszechniać informacji na jego temat. Czy zatem ujawnienie i upublicznienie przez pracodawcę informacji prywatnych o pracowniku dotyczących jego stanu zdrowia psychicznego oraz informacji wstydliwych (nieudana próba samobójcza) może zostać ocenione jako obiektywnie dopuszczalne w sytuacji, gdy konflikt stron stosunku pracy wyszedł poza zakład pracy? Jeżeli pracodawca ujawnia, upublicznia i przetwarza informacje prywatne dotyczące pracownika mające związek z jego zdrowiem, czyli dane z kategorii wrażliwych, to wyczerpuje przesłankę bezprawności. Tak samo w przypadku, gdy dokonana przez pracodawcę ocena pracownika pozostaje wprawdzie w związku z wykonywaniem pracy danego rodzaju, jednak zawiera sądy i wyrażające je sformułowania, które poniżają godność osobistą zatrudnionego. Nawet jeśli doszło do upublicznienia przez pracownika konfliktu z pracodawcą, przez co – zdaniem Sądu Najwyższego – pracodawca zyskał prawo do wyrażania swoich opinii o pracowniku w szerszym gronie, to na pracodawcy nadal ciąży obowiązek poszanowania godności pracownika.
Słowa kluczowe: konflikt w pracy, dobra osobiste pracownika, prawo do prywatności, godność osobista
Dr Justyna Czerniak-Swędzioł
Labour Law and Social Insurance Department, Faculty of Law and Administration, Jagiellonian University in Kraków, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-1524-2307
Conflict between the employer and the employee and a breach of the employee’s personal rights. Commentary on the ruling of the Supreme Court – Labour and Social Insurance Chamber of 16 September 2021, II PSKP 44/21
The employer must not interfere with the employee’s privacy and life and must not disseminate information about the employee. Therefore, if the employer discloses and publicizes private information about the employee regarding his mental health and embarrassing information (failed suicide attempt), can this be assessed as objectively permissible in a situation in which the conflict between the parties to the employment relationship extends beyond the workplace? If the employer discloses, makes public and processes private information on the employee in connection with his health, namely sensitive data, this satisfies the premise of lawlessness. This is also the case if the employer’s appraisal of the employee, while related to the performance of a given type of work, contains judgments and expressions that degrade the employee’s personal dignity. Even if there the employee’s conflict with the employer becomes publicly known, by which, according to the Supreme Court, the employer gained the right to express his opinions about the employee to a larger group, the employer is still obliged to respect the employee’s dignity.
Keywords: conflict at work, employee’s personal rights, the right to privacy, personal dignity
Bibliografia / References
Boruta I., Godność człowieka – kategorią prawa pracy, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2001/8.
Bosak-Sojka M., Krytyka w stosunkach pracy, Rzeszów 2019.
Dörre-Nowak D., Ochrona godności i innych dóbr osobistych pracownika, Warszawa 2005.
Kuczyński T., Glosa do wyroku SN z dnia 23 września 1997 r., I PKN 287/97, „Orzecznictwo Sądów Polskich” 1999/2.
Lewandowski P., O relacji dóbr osobistych osób prawnych i osób fizycznych, „Studia Prawnoustrojowe” 2019/26, https://czasopisma.uwm.edu.pl (dostęp 14.12.2022 r.).
Liszcz T., 4.2. Godność człowieka (pracownika) jako centralna wartość w prawie pracy [w:] System Prawa Pracy. Tom I. Część ogólna, red. K.W. Baran, Warszawa 2017.
Szpunar A., Ochrona dóbr osobistych, Warszawa 1979.
Wujczyk M., Prawo pracownika do ochrony prywatności, Warszawa 2012.
Zieliński M.J., 2.4.4.2, Artykuł 111 k.p. jako źródło obowiązku ochrony prywatności pracownika [w:] System Prawa Pracy. Tom III. Indywidualne prawo pracy. Część szczegółowa., red. K.W. Baran, M. Gersdorf, K. Rączka, Warszawa 2021.
dr Jakub Litowski
sędzia Sądu Okręgowego w Toruniu – IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, Polska.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5670-7377
Przesłanki nabycia prawa do niezrealizowanego świadczenia przez małżonka lub dzieci niezamieszkujących ze zmarłym funkcjonariuszem. Glosa do wyroku Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 21 września 2022 r., III AUa 1856/21
W glosowanym wyroku Sąd Apelacyjny w Warszawie odniósł się do zagadnienia następstwa prawnego w zakresie niezrealizowanych świadczeń ubezpieczeniowych, przysługujących zmarłemu funkcjonariuszowi służb mundurowych. Główną oś rozważań stanowiła kwestia powiązania przesłanki zapewnienia środków utrzymania (zmarłemu lub przez zmarłego) z wyróżnionymi kategoriami następców prawnych. Według Sądu Apelacyjnego kryterium to odnosi się wyłącznie do innych członków rodziny zmarłego niż jego małżonek lub dzieci. Ze względu na rozbieżne w tym zakresie poglądy doktryny i judykatury zachodziłaby potrzeba dokładniejszej analizy omawianego zagadnienia, do czego skłania pewna lakoniczność i arbitralność uzasadnienia koncepcji prezentowanej w komentowanym orzeczeniu. Glosa ma na celu przeprowadzenie językowo-logicznej wykładni regulacji dotyczącej następstwa prawnego zmarłych świadczeniobiorców, przy jednoczesnym uwzględnieniu celu omawianego przepisu, komparatystyki systemowej oraz analizy historycznej.
Słowa kluczowe: zaopatrzenie emerytalne, funkcjonariusz służb mundurowych, następca prawny, pozostawanie na utrzymaniu
Dr Jakub Litowski
judge of the Regional Court in Toruń – IV Labour and Social Insurance Division, Poland.
ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5670-7377
Prerequisites for the spouse or children not living with a deceased officer to acquire the right to an unrealized benefit. Commentary on the ruling of the Court of Appeal in Warsaw of 21 September 2022, III AUa 1856/21
In the judgment under review, the Court of Appeal in Warsaw referred to the issue of legal succession regarding unrealized insurance benefits due to a deceased officer of the uniformed services. The main point of the considerations was the matter of connecting the condition of providing means of subsistence (to or by the deceased) with identified categories of legal successors. According to the Court of Appeal, this criterion only applies to members of the deceased’s family other than his spouse or children. The different views of the doctrine and the judiciary on this means there would be a need for a more thorough analysis of this issue, which is prompted by a certain laconic and arbitrary justification of the concept presented in this judgment. The intention of the commentary is to conduct a linguistic and logical interpretation of the regulation on the legal succession of deceased beneficiaries, while taking into account the objective of the provision in question, systemic comparative analysis and historical analysis.
Keywords: retirement benefit, officer of the uniformed services, legal successor, being dependent
Bibliografia / References
Antonów K., Komentarz do ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, LEX 2019.
Jędrasik-Jankowska I., Komentarz do ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Więziennej oraz ich rodzin [w:] Prawo do emerytury z ubezpieczenia i zabezpieczenia społecznego. Komentarz do ustawy z orzecznictwem, LEX 2019.
Litowski J., Pojęcie gospodarstwa domowego w ustawie o ubezpieczeniu społecznym rolników, „Przegląd Sądowy” 2010/5.
Malinowski A., Redagowanie tekstu prawnego. Wybrane wskazania logiczno-językowe, LEX 2006.
Zeifert M., Gramatyka przepisu jako przesłanka decyzji interpretacyjnej, Katowice 2019.
Zeifert M., Problem wieloznaczności składniowej w przepisach zawierających wyliczenia wierszowe, „Studia Iuridica” 2020/83,
Ziembiński Z., Logika praktyczna, Warszawa 1997.
dr Konrad Łuczak
Katedra Postępowania Administracyjnego, Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3631-8390
Legitymacja jednostki do wniesienia skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na uchwałę sejmiku województwa w sprawie programu ochrony powietrza. Glosa do postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 lipca 2022 r., III OSK 1510/22
Glosa analizuje stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) przedstawiające wykładnię art. 90 ust. 1 ustawy o samorządzie województwa, który reguluje warunki zaskarżenia do sądu administracyjnego aktów prawa miejscowego wydawanych przez organy samorządu województwa. Przepis ten opiera legitymację skargową na kryterium naruszenia interesu prawnego skarżącego przez akt prawa miejscowego. Zdaniem NSA jednostka, do której nie zostały bezpośrednio skierowane przepisy uchwały samorządu województwa w sprawie programu ochrony powietrza – będącej aktem prawa miejscowego, nie może wnieść skargi na taką uchwałę do sądu administracyjnego na podstawie art. 90 ust. 1 ustawy o samorządzie województwa. Autor glosy wskazał na niedostatki w argumentacji opracowanej przez NSA w celu poparcia tego stanowiska. Przede wszystkim NSA nie wyjaśnił, czy takie dobro osobiste jak zdrowie, może być źródłem interesu prawnego, a także nie uwzględnił wyroków Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawach Janecek C-237/07 i ClientEarth C-404/13, które wymagają, by jednostka bezpośrednio dotknięta stanem złej jakości powietrza mogła zaskarżyć do sądu program ochrony powietrza. Z jednej strony powyższym stanowiskiem NSA podtrzymał utrwaloną linię orzeczniczą sądów administracyjnych, jednak z drugiej, nie usunął rozbieżności pomiędzy art. 90 ust. 1 ustawy o samorządzie województwa a przywołanymi wyrokami Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.
Słowa kluczowe: program ochrony powietrza, akt prawa miejscowego, legitymacja skargowa jednostki, jurysdykcja sądów administracyjnych, naruszenie interesu prawnego
Dr Konrad Łuczak
Department of Administrative Proceedings, Faculty of Law and Administration, Cardinal Stefan Wyszyński University in Warsaw, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-3631-8390
Legitimacy of an individual to file a complaint with the Voivodship Administrative Court against a resolution of the voivodship assembly on the air protection programme. Commentary on the ruling of the Supreme Administrative Court of 21 July 2022, III OSK 1510/22
The commentary presents an analysis of the Supreme Administrative Court’s position based on the interpretation of Article 90, para. 1 of the Act on the Voivodship Self-Government of 5 June 1998, which specifies the conditions for appealing to the administrative court against an act of local law issued by the authorities of the voivodship self-government. According to this Article, the capacity to file an action is based on criterion of a breach by the act of local law of the applicant’s legal interest. The Supreme Administrative Court held that an individual to whom the provisions of the voivodship self-government’s resolution on the air protection programme, as an act of local law, were not directly addressed cannot appeal to the administrative court against such a resolution on the basis of Article 90, para. 1 of the Act on the Voivodship Self-Government. The author of the commentary highlighted the shortcomings of the Supreme Administrative Court’s arguments in support of this position. First of all the Supreme Administrative Court did not explain whether such a personal interest as health may be a source of a legal interest. It also failed to take into account the rulings of the Court of Justice of the European Union, in Janecek C-237/07 and ClientEarth C-404/13, requiring the individual directly affected by poor air quality to have the right to bring an action to the court against the air protection programme. One the one hand, the position of the Supreme Administrative Court was consistent with the settled case law of the administrative courts, but on the other, it failed to eliminate the differences between Article 90, para. 1 of the Act on the Voivodship Self-Government and said rulings of the Court of Justice of the European Union.
Keywords: air protection programme, act of local law, capacity to file an action, jurisdiction of the administrative courts, breach of a legal interest
Bibliografia / References
Dąbek D., Sądowa kontrola i ochrona samorządu województwa – ocena istniejącej regulacji i propozycje zmian, „Samorząd Terytorialny” 2016/7–8.
Kisiel W., Legitymacja jednostki do zaskarżania uchwał samorządowych (w orzecznictwie sądów administracyjnych), „Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego” 2009/3.
Łuczak K., Czy prawo administracyjne chroni prawo jednostki do oddychania czystym powietrzem atmosferycznym? [w:] Prawo administracyjne w służbie jednostki i wspólnoty, red. Z. Duniewska, M. Karcz-Kaczmarek, P. Wilczyński, Warszawa-Łódź 2022.
Łuczak K., Naruszenie unijnej zasady skuteczności krajowego prawa procesowego, „Państwo i Prawo” 2017/4.
Ustawa o samorządzie gminnym. Komentarz, red. P. Chmielnicki, Warszawa 2022.
Warso-Buchanan A., Jakubowski M., Programy ochrony powietrza – prawo do sądu (w świetle orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości oraz sądów krajowych), „Europejski Przegląd Sądowy” 2020/10.
Krzysztof Gruszecki
radca prawny, Inowrocław, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5759-700X
Korzystanie z wód na potrzeby działalności gospodarczej a uznanie tego korzystania za zwykłe korzystanie z wód. Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 1 czerwca 2022 r., III OSK 5010/21
W glosowanym wyroku Sąd zajął się istotną z punktu widzenia korzystania z wód problematyką zwykłego korzystania z wód w rozumieniu art. 33 ustawy z 17.07.2017 r. – Prawo wodne (Dz.U. z 2023 r. poz. 1478 ze zm.). W tym przypadku przyjęto, że prawo do zwykłego korzystania z wód w obowiązującym stanie prawnym może mieć miejsce również na potrzeby działalności gospodarczej, co nie wyłącza uznanie tego korzystania za zwykłe korzystanie z wód. Z takim stanowiskiem co do zasady należy się zgodzić. Jednak w glosie podkreśla się, że może to mieć miejsce tylko w wyjątkowych sytuacjach. Zwraca się również uwagę, że prawo do zwykłego korzystania z wód przysługuje jedynie właścicielowi nieruchomości, na której znajdują się wody. W związku z czym nie powinno być ono rozciągane na podmioty, które korzystają z nieruchomości na podstawie umowy dzierżawy lub najmu. W takim przypadku podmiotem korzystającym z wody nie jest bowiem bezpośrednio właściciel nieruchomości. Dlatego też, jeśli z wody korzysta inny podmiot, to nie następuje to w ramach zwykłego, lecz szczególnego korzystania z wód. Różnica w tym przypadku jest istotna. Zwykłe korzystanie z wód może następować bowiem z mocy samego prawa, natomiast szczególne korzystanie z wód zgodnie z postanowieniami art. 389 pkt 2 Prawa wodnego z 2017 r. wymaga uzyskania pozwolenia.
Słowa kluczowe: postępowanie administracyjne, prawo wodne, własność wód, zwykłe korzystanie z wód, szczególne korzystanie z wód
Krzysztof Gruszecki
legal counsel, Inowrocław, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5759-700X
The use of water for business purposes and the acknowledgment of this use as the ordinary use of water. Commentary on the ruling of the Supreme Administrative Court of 1 June 2022, III OSK 5010/21
In the judgment in question, the Court addressed the issue of the ordinary use of water in the meaning of Article 33 of the Water Law of 17 July 2017 (Journal of Laws of 2023, item 1478 as amended), which is important from the point of view of the use of water. In this case, it was accepted that the right of ordinary use of water in the current legal situation can also arise for business purposes, which does not rule out the acknowledgment of this use as being the ordinary use of water. Such a position should essentially be considered correct. However, the commentary emphasizes that this can only happen in exceptional situations. Attention is also drawn to the fact that only the owner of the property where the waters are located has the right of ordinary use of waters. Therefore, this should not be extended to entities that use the property under a lease or rental agreement. This is because, in such a case, an entity using the water is not directly the owner of the property. Therefore, if another entity uses the water, this does not take place within the framework of the ordinary use of water, but within the framework of the special use of water. The difference in this case is important. This is because the ordinary use of water can take place by law alone, whereas special use of water under the provisions of Article 389, item 2 of the Water Law of 2017 requires a permit.
Keywords: administrative proceedings, water law, ownership of waters, ordinary use of water, special use of water
dr Bolesław Kurzępa
adiunkt, Zakład Prawa i Administracji, Wydział Zarządzania, Politechnika Rzeszowska, Polska. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5130-1001
Przesłanki odebrania legalnie posiadanej broni i amunicji. Glosa do wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 15 lutego 2023 r., II SA/Ke 38/23
W glosowanym wyroku podniesiony został problem zbyt lakonicznego uzasadniania przez organ policyjny przesłanki odebrania broni palnej i amunicji jej legalnemu posiadaczowi na podstawie, dokonane na podstawie art. 15 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy z 21.05.1999r. o broni i amunicji. Wskazano też na wadliwość konstrukcji wspomnianego przepisu, który może budzić wątpliwości co do jego zgodności z zasadą równości wyrażoną w art. 32 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Słowa kluczowe: broń palna, amunicja, pozwolenie na broń, odebranie broni i amunicji, przesłanki odebrania broni i amunicji, bezpieczeństwo publiczne
Dr Bolesław Kurzępa
Assistant Professor, Department of Law and Administration, Faculty of Management, Rzeszów University of Technology, Poland. ORCID: https://orcid.org/0000-0002-5130-1001
Premises for confiscating legally possessed weapons and ammunition. Commentary on the ruling of the Voivodship Administrative Court in Kielce of 15 February 2023, II SA/Ke 38/23
The judgment under review raises the issue of the excessively laconic justification by the police authority of the premise of depriving a legal owner of firearms and ammunition on the basis of Article 15, para. 1, item 6a of the Act on weapons and ammunition of 21 May 1999. It was also pointed out that the structure of the said provision is defective, which can give rise to doubts as to its compliance with the principle of equality expressed in Article 32, para. 1 of the Constitution of the Republic of Poland.
Keywords: firearms, ammunition, firearms licence, confiscation of weapons and ammunition, premises for confiscating weapons and ammunition, public safety
Bibliografia / References
Kąkol C., Ustawa o broni i amunicji. Komentarz, Warszawa 2021.
Kurzępa B., Glosa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 18 grudnia 2013 r., P 43/12, „Prokuratura i Prawo” 2015/7–8,
Rejmaniak R., Glosa do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 20 lutego 2015 r., II OSK 1683/13, „Prokuratura i Prawo” 2016/9.
Zamów prenumeratę: https://www.profinfo.pl/czasopisma