Zjawisko nepotyzmu może zniechęcać pracowników do działania, dokształcania, hamować ich przedsiębiorczość i zaangażowanie, dlatego przepisy prawne mają mu zapobiegać. Jednak w Karcie Nauczyciela brak zakazu zatrudniania w szkole krewnych i znajomych. Czy pomimo tego przyjęcie do pracy członka rodziny nie narazi dyrektora szkoły na zarzut nepotyzmu?
Fragment artykułu z miesięcznika "Dyrektor Szkoły" 2020/4
Dwa powiązane ze sobą zjawiska to faworytyzm, czyli dawanie innej osobie nieuzasadnionej przewagi, oraz nepotyzm, czyli faworyzowanie krewnych i przyjaciół przy obsadzaniu wysokich stanowisk i rozdawaniu godności przez osoby wpływowe (https://sjp.pwn.pl/sjp/nepotyzm;2488100). Jak wskazał Sąd Najwyższy w wyroku z 7.08.2001 r., I PK 578/00, nepotyzm może się przejawiać w faworyzowaniu (np. przy mianowaniu na kierownicze stanowisko w urzędzie administracji samorządowej), zwłaszcza gdy nie ogranicza się ono do zapewnienia „przywileju pierwszeństwa” przed innymi równorzędnymi kandydatami, ale oznacza traktowanie danej osoby jako kandydata jedynego, a ponadto niemuszącego spełnić żadnych wymagań określonych w ustawie lub statucie.
(…)
Nie ma żadnych przepisów prawnych zabraniających zatrudniania w szkole kogoś, kto jest spokrewniony z jej dyrektorem lub inną osobą mającą sprawować funkcję bezpośredniego przełożonego dla nowego nauczyciela. W literaturze wskazuje się jednak, że brak takiego zakazu nie oznacza, iż dyrektor publicznej placówki oświatowej, który na stanowisku nauczyciela zatrudnia członka rodziny, nie narazi się na zarzut nepotyzmu, a w konsekwencji na negatywną ocenę swojego postępowania. Nepotyzm może być bowiem czynnikiem sprzyjającym powstawaniu w danej szkole niepożądanych zjawisk, takich jak:
a) złe zarządzanie – nierówne traktowanie w zatrudnieniu, mobbing, brak uznania dla pracy innych pracowników, brak zaufania, ingerowanie w pracę doświadczonych podwładnych;
b) błędy popełniane przez zespół pracowników – traktowanie nowych osób jako gorszych, niewspieranie ich, wyobcowanie z grupy.
